This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52014XX0204(01)
Executive summary of the Opinion of the European Data Protection Supervisor on a proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council on the prevention of the use of the financial system for the purpose of money laundering and terrorist financing, and a proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council on information on the payer accompanying transfers of funds
Περίληψη της γνωμοδότησης του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων επί της πρότασης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και επί της πρότασης κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις πληροφορίες σχετικά με τον πληρωτή που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών
Περίληψη της γνωμοδότησης του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων επί της πρότασης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και επί της πρότασης κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις πληροφορίες σχετικά με τον πληρωτή που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών
ΕΕ C 32 της 4.2.2014, p. 9–12
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
4.2.2014 |
EL |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
C 32/9 |
Περίληψη της γνωμοδότησης του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων επί της πρότασης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και επί της πρότασης κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις πληροφορίες σχετικά με τον πληρωτή που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών
(Το πλήρες κείμενο της παρούσας γνωμοδότησης διατίθεται στα αγγλικά, στα γαλλικά και στα γερμανικά μέσω του δικτυακού τόπου του ΕΕΠΔ στη διεύθυνση http://www.edps.europa.eu)
2014/C 32/06
1. Εισαγωγή
1.1. Διαβούλευση με τον ΕΕΠΔ
1. |
Στις 5 Φεβρουαρίου 2013 η Επιτροπή εξέδωσε δύο προτάσεις: μία επί της οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας (1) (στο εξής: «η προτεινόμενη οδηγία»), και μία επί του κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις πληροφορίες σχετικά με τον πληρωτή που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών (2) (στο εξής: «ο προτεινόμενος κανονισμός»), οι οποίες θα αναφέρονται εφεξής από κοινού ως «οι προτάσεις». Οι εν λόγω προτάσεις διαβιβάστηκαν στις 12 Φεβρουαρίου 2013 στον ΕΕΠΔ για διαβούλευση. |
2. |
Ο ΕΕΠΔ εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι ζητήθηκε η γνώμη του από την Επιτροπή και συνιστά να περιληφθεί στα προοίμια της προτεινόμενης οδηγίας και του προτεινόμενου κανονισμού αναφορά στη διαβούλευση. |
3. |
Σε χρόνο προγενέστερο της έκδοσης των προτάσεων, δόθηκε στον ΕΕΠΔ η δυνατότητα να διαβιβάσει άτυπα σχόλια στην Επιτροπή. Ορισμένα από τα σχόλια αυτά ελήφθησαν υπόψη. |
1.2. Στόχος και πεδίο εφαρμογής των προτάσεων
4. |
Ως νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες νοείται, εν ευρεία εννοία, η μετατροπή περιουσιακών στοιχείων τα οποία προέρχονται από εγκληματική δραστηριότητα σε κατ' επίφαση νόμιμα κεφάλαια, συνήθως με τη συνδρομή του χρηματοπιστωτικού συστήματος (3). Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται μέσω της απόκρυψης της προέλευσης των κεφαλαίων, της μεταβολής της μορφής τους ή της μεταφοράς τους σε σημεία όπου είναι λιγότερο πιθανό να ελκύσουν την προσοχή των διωκτικών αρχών. Ως χρηματοδότηση της τρομοκρατίας νοείται η παροχή ή συγκέντρωση κεφαλαίων, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, άμεσα ή έμμεσα, με την πρόθεση να χρησιμοποιηθούν ή εν γνώσει του ότι θα χρησιμοποιηθούν για τη διάπραξη εγκλημάτων τρομοκρατίας (4). |
5. |
Σε επίπεδο ΕΕ, ήδη από το 1991 έχει θεσπισθεί νομοθεσία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Τα εγκλήματα αυτά αντιμετωπίζονται ως απειλή κατά της ακεραιότητας και της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα, καθώς και ως γενικότερη απειλή για την εσωτερική αγορά. Η νομική βάση των προτάσεων είναι το άρθρο 114 της ΣΛΕΕ. |
6. |
Οι κανόνες της ΕΕ που αποβλέπουν στην καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα πρότυπα που θέσπισε η ομάδα διεθνούς χρηματοοικονομικής δράσης (FATF) (5). Οι προτάσεις αποσκοπούν στην εφαρμογή στην ΕΕ των αναθεωρημένων διεθνών προτύπων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, τα οποία εκπόνησε η FATF τον Φεβρουάριο του 2012. Η μέχρι τούδε ισχύουσα συναφώς οδηγία, η αποκαλούμενη τρίτη οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AML) (6), θεσπίστηκε το 2005, παρέχει δε το ευρωπαϊκό πλαίσιο για την εφαρμογή των διεθνών προτύπων της FATF. |
7. |
Η τρίτη οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες εφαρμόζεται στον χρηματοπιστωτικό τομέα (πιστωτικά ιδρύματα, χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς), καθώς και σε επαγγελματίες όπως, μεταξύ άλλων, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, λογιστές, κτηματομεσίτες, καζίνα και φορείς παροχής υπηρεσιών σε επιχειρήσεις. Το πεδίο εφαρμογής της επεκτείνεται σε όλους τους παρόχους αγαθών, οσάκις οι πληρωμές σε μετρητά υπερβαίνουν τις 15 000 EUR. Το σύνολο των φυσικών και νομικών προσώπων επί των οποίων εφαρμόζεται η οδηγία καλείται «υπόχρεες οντότητες». Η οδηγία απαιτεί από τις εν λόγω υπόχρεες οντότητες να εξακριβώνουν την ταυτότητα των πελατών (ήτοι να επιδεικνύουν τη λεγόμενη δέουσα επιμέλεια ως προς τους πελάτες, στο εξής: ΔΕΠ) και των πραγματικών δικαιούχων και να παρακολουθούν τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές των πελατών. Συναφώς, η οδηγία επιβάλλει στις υπόχρεες οντότητες την υποχρέωση να αναφέρουν τυχόν αποχρώσες ενδείξεις νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή χρηματοδότησης της τρομοκρατίας οι οποίες υποπίπτουν στην αντίληψή τους στις μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών (ΜΧΠ), καθώς και άλλες παρεπόμενες υποχρεώσεις. Η οδηγία θεσπίζει επίσης πρόσθετες απαιτήσεις και εγγυήσεις (όπως είναι η απαίτηση για τη λήψη αυξημένων μέτρων δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη) για την αντιμετώπιση καταστάσεων αυξημένου κινδύνου. |
8. |
Η προτεινόμενη οδηγία διευρύνει το πεδίο εφαρμογής του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου και αποσκοπεί στην ενίσχυση των συναφών υποχρεώσεων. Για παράδειγμα, περιλαμβάνει μεταξύ των υπόχρεων οντοτήτων τους παρόχους υπηρεσιών τυχερών παιχνιδιών και τους εμπορευόμενους αγαθά αξίας άνω των 7 500 EUR, απαιτεί την παροχή αναλυτικότερων στοιχείων ως προς την ταυτότητα του πραγματικού δικαιούχου, θεσπίζει αυστηρότερες απαιτήσεις όσον αφορά τα «πολιτικώς εκτεθειμένα πρόσωπα», καθώς και υποχρεώσεις ελέγχου των συγγενικών προσώπων και των στενών συνεργατών των πολιτικώς εκτεθειμένων προσώπων. Ο κατάλογος των κύριων (7) εγκλημάτων σε σχέση με το έγκλημα της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες διευρύνθηκε προκειμένου να περιληφθούν φορολογικά εγκλήματα που συνδέονται τόσο με την άμεση όσο και με την έμμεση φορολογία. |
9. |
Ο προτεινόμενος κανονισμός αντικαθιστά τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1781/2006 περί των πληροφοριών για τον πληρωτή που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών (στο εξής θα αναφέρεται επίσης ως «κανονισμός για τις μεταφορές χρηματικών ποσών»), ο οποίος αποσκοπεί στη βελτίωση της ιχνηλασιμότητας των πληρωμών. Ο κανονισμός για τις μεταφορές χρηματικών ποσών συμπληρώνει τα υπόλοιπα μέτρα για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, καθώς διασφαλίζει ότι οι βασικές πληροφορίες για τον πληρωτή των εκάστοτε μεταφορών χρηματικών ποσών είναι άμεσα διαθέσιμες στις αρχές επιβολής του νόμου ή/και στις διωκτικές αρχές προκειμένου να τις συνδράμουν στον εντοπισμό, τη διερεύνηση και τη δίωξη τρομοκρατών και άλλων εγκληματιών, καθώς και στον εντοπισμό των περιουσιακών στοιχείων των τρομοκρατών. |
4. Συμπεράσματα
98. |
Ο ΕΕΠΔ αναγνωρίζει τη σημασία των πολιτικών για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες για την οικονομική και τη χρηματοοικονομική υπόληψη των κρατών μελών. Ωστόσο, επισημαίνει ότι ο θεμιτός στόχος της εδραίωσης όρων διαφάνειας όσον αφορά την προέλευση των χρηματικών ποσών που διατίθενται για πληρωμές, καθώς και τις καταθέσεις και τις μεταφορές χρηματικών ποσών, προκειμένου να καταπολεμηθεί η τρομοκρατία και η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, πρέπει να επιτευχθεί με ταυτόχρονη διασφάλιση της συμμόρφωσης προς τις απαιτήσεις της προστασίας δεδομένων. |
99. |
Αμφότερες οι προτάσεις πρέπει να διευθετήσουν τα ακόλουθα ζητήματα:
|
100. |
Όσον αφορά την προτεινόμενη οδηγία, ο ΕΕΠΔ συνιστά περαιτέρω:
|
101. |
Όσον αφορά τον προτεινόμενο κανονισμό, ο ΕΕΠΔ συνιστά περαιτέρω:
|
Βρυξέλλες, 4 Ιουλίου 2013.
Giovanni BUTTARELLI
Αναπληρωτής Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων
(1) COM(2013) 45 τελικό.
(2) COM(2013) 44 τελικό.
(3) Βλ. άρθρο 1 παράγραφος 2 της προτεινόμενης οδηγίας.
(4) Βλ. άρθρο 1 παράγραφος 4 της προτεινόμενης οδηγίας.
(5) Η FATF είναι ο διεθνής φορέας θέσπισης προτύπων για τη λήψη μέτρων καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, καθώς και (πιο πρόσφατα) τη χρηματοδότηση της διάδοσης της τρομοκρατίας. Πρόκειται για έναν διακυβερνητικό οργανισμό με 36 μέλη και με τη συμμετοχή άνω των 180 χωρών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποτελεί ιδρυτικό μέλος της FATF. Δεκαπέντε κράτη μέλη της ΕΕ είναι ταυτόχρονα μέλη της FATF.
(6) Οδηγία 2005/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Οκτωβρίου 2005, σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
(7) Ως κύριο έγκλημα νοείται κάθε αξιόποινη πράξη της οποίας τα κέρδη χρησιμοποιούνται για την τέλεση άλλης αξιόποινης πράξης. Στο πλαίσιο αυτό, για παράδειγμα, η κυρίως εγκληματική δραστηριότητα σε σχέση με το έγκλημα της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες μπορεί να είναι η απάτη, η δωροδοκία, η εμπορία ναρκωτικών ουσιών και άλλα σοβαρά εγκλήματα.