19.9.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 271/75

1.1

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις και κανένα κράτος μέλος δεν μπορεί να μην συμβάλει με κριτικό πνεύμα στην επίλυση των προβλημάτων που έφερε στο φως η οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση. Ένα από τα κυριότερα προβλήματα, η ανεργία, όποιο κι εάν είναι το ποσοστό της και ανεξάρτητα από τα τμήματα της κοινωνίας που πλήττει, απαιτεί κοινές και συντονισμένες προσπάθειες των κρατών μελών, οι οποίες πρέπει να διέπονται από μια ενιαία στρατηγική, με διαφοροποιημένες εφαρμογές ανάλογα με τα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες της εκάστοτε χώρας.

1.2

Μέσα στα πλαίσια αυτά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει το «πρόγραμμα δράσης για την επιχειρηματικότητα 2020», ως τρόπο προώθησης ενός πνεύματος επιχειρηματικότητας και καινοτομίας που να καθιστά δυνατή την ανάκαμψη των οικονομιών και τη δημιουργία ενός πραγματικού «ευρωπαϊκού επιχειρηματικού πνεύματος», ικανού να κινητοποιήσει την κοινωνία για την επίτευξη στόχων που αφορούν όλους.

1.3

Η παρούσα γνωμοδότηση μελετά την προστιθέμενη αξία που προσφέρει το «πρόγραμμα δράσης για την επιχειρηματικότητα 2020», μια ρεαλιστική συμβιβαστική λύση για μια νέα ώθηση στο επιχειρηματικό και δραστήριο πνεύμα, ως ένας πραγματικά ευρωπαϊκός μηχανισμός για τη συμβολή στην έξοδο από την κρίση, ο οποίος επικεντρώνεται στην επένδυση σε βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ειδικές δράσεις και διαρθρωμένες πολιτικές, επαρκώς αποτελεσματικές ώστε να μεταβάλουν την τρέχουσα κατάσταση, χάρη στην ενίσχυση και την προώθηση μιας δραστήριας στάσης που να κινητοποιεί την κοινωνία σχετικά με θέματα καινοτομίας και οικονομικής ανάπτυξης. Αυτή η επιχειρηματική πολιτική πρέπει να τονώνει τη δημιουργία όλων των ειδών επιχειρήσεων. Πρέπει επίσης να ενισχύει την ανάδυση αυτοαπασχολούμενων, τεχνητών, ελεύθερων επαγγελμάτων, οικογενειακών επιχειρήσεων, συνεταιρισμών ή κοινωνικών επιχειρήσεων.

1.4

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι η επιχειρηματικότητα πρέπει να γίνεται αντιληπτή από την κοινωνία όχι ως κάτι που μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα, αλλά μάλλον ως συνδρομή στην αναγκαία αλλαγή συμπεριφοράς για τη δημιουργία ενός πνεύματος καινοτομίας, αναζήτησης γνώσης και επιχειρηματικών ευκαιριών, με στόχο τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική ευημερία σε όλα τα είδη επιχειρήσεων.

1.5

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία μήπως το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπονομεύσει την εφαρμογή του προγράμματος δράσης «Επιχειρηματικότητα 2020», υποβιβάζοντάς το σε απλή διακήρυξη καλών προθέσεων, χωρίς οικονομικό αντίκρισμα.

1.6

Η ΕΟΚΕ προειδοποιεί και καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να μελετήσει κατά πόσον είναι αναγκαίο να διατεθούν οι απαραίτητοι για την εκτέλεση του προγράμματος πόροι, κατά τρόπο ουσιαστικό και βιώσιμο, και υπενθυμίζει ότι τα διαρθρωτικά ταμεία μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο συγκεκριμένο θέμα.

1.7

Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι οι διάφοροι παράγοντες που δραστηριοποιούνται επιτόπου, ανεξαρτήτως προέλευσης (ιδιωτικής ή δημόσιας) και τομέα δραστηριότητας, απαιτείται να αποκτήσουν τα μέσα ώστε να διαδίδουν τις βέλτιστες πρακτικές επιχειρηματικότητας.

1.8

Η ΕΟΚΕ συνιστά να αναλάβουν την εφαρμογή του προγράμματος δράσης «Επιχειρηματικότητα 2020» η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη, σε στενή συνεργασία με τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις των ΜμΕ, δεδομένης της εμβέλειας και της σημασίας τους στον ευρωπαϊκό χώρο.

1.9

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι οι πολιτικές προώθησης της επιχειρηματικότητας πρέπει να συντονίζονται με τις εκπαιδευτικές πολιτικές, με τη συμμετοχή της εκπαιδευτικής κοινότητας για τη διάδοση της έννοιας αυτής από τα πρώτα ήδη σχολικά χρόνια. Ζητεί, επίσης, τον συντονισμό αυτών των δράσεων τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να εξασφαλιστεί η αρμονική εφαρμογή τους.

1.10

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι, όπως και για άλλες ανάλογες εκδηλώσεις, η Επιτροπή θα πρέπει να ανακηρύξει ένα από τα προσεχή δύο έτη «ευρωπαϊκό έτος επιχειρηματικότητας» και να προωθήσει κοινές πρωτοβουλίες, ώστε να δώσει μια ώθηση στην έννοια της ευρωπαϊκής επιχειρηματικότητας. Η πρόταση αυτή δεν έρχεται σε αντίφαση με την εφαρμογή της «Ημέρας Επιχειρηματικότητας της ΕΕ» που αναφέρεται στην ανακοίνωση.

1.11

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει ένα τέταρτο άξονα παρέμβασης για την ενίσχυση των δραστηριοτήτων εποπτείας, καθοδήγησης και υποστήριξης που παρέχονται στις επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρότερες επιχειρήσεις, μέσω ενδιάμεσων οργανισμών.

1.12

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να αξιοποιήσουν την εμπειρία πολλών κρατών μελών για την ανάπτυξη και τη δημιουργία συστημάτων υποστήριξης των ηλικιωμένων που θέλουν να ξεκινήσουν μια ανεξάρτητη δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της συνταξιοδότησής τους, και να απλουστεύσουν το πλαίσιο για τις δραστηριότητές τους.

2.1

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι οι τρεις προτεινόμενοι τομείς άμεσης παρέμβασης, που αποβλέπουν στην αειφόρο δημιουργία μιας νοοτροπίας επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη, είναι σωστοί, αλλά πρέπει να συνοδεύονται από ειδικά μέτρα, τα οποία θα εφαρμόζονται τοπικά, με «ευρωπαϊκή» οπτική και με προσανατολισμό προς τις παγκόσμιες αγορές. Η ΕΟΚΕ κρίνει κατάλληλες σε θεωρητικό επίπεδο τις προς ανάπτυξη δράσεις, εφιστά όμως την προσοχή της Επιτροπής στην ανάγκη της οικονομικής τους βιωσιμότητας.

Οι τομείς άμεσης παρέμβασης προσδιορίζονται ορθά:

Με άλλα λόγια, παρέμβαση στην προετοιμασία και την κατάρτιση των ατόμων· διευκόλυνση των προϋποθέσεων που ευνοούν την επιχειρηματικότητα· προώθηση της έννοιας της επιχειρηματικότητας με βάση τις συνθήκες που θα έχουν στο μεταξύ διαμορφωθεί.

Επαναλαμβάνουμε ότι, σε θεωρητικό επίπεδο, η προσέγγιση είναι σωστή, αλλά ότι απαιτεί από κοινού δέσμευση των κρατών μελών και αποσαφήνιση ως προς την οικονομική βιωσιμότητα του προγράμματος.

3.1

Η επιχειρηματικότητα ήδη έχει εντοπιστεί και αναγνωριστεί ως διακριτικό χαρακτηριστικό των ανεπτυγμένων κοινωνιών, που πρέπει να αποτελεί εποικοδομητικό στοιχείο για την επικρατούσα νοοτροπία (1).

3.2

Η αλλαγή συμπεριφοράς της ευρωπαϊκής κοινωνίας απέναντι στην επιχειρηματικότητα επιτυγχάνεται χάρη στη διάδοση των ορθών πρακτικών και των δοκιμασμένων επιτυχών εγχειρημάτων, σε συνδυασμό με θεμελιώδεις έννοιες που αναφέρονται στο επιχειρηματικό πνεύμα, με συνεκτίμηση του γεγονότος ότι η επένδυση πρέπει να επικεντρώνεται στην αξιοποίηση του πλουσιότατου ανθρώπινου κεφαλαίου της Ευρώπης. Οι πόροι του ΠΔΠ θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την εν λόγω ανάγκη προώθησης και διάδοσης των δοκιμασμένων ορθών πρακτικών, με τη βοήθεια των οργανώσεων και εκπροσώπων των ΜμΕ στα διάφορα κράτη μέλη.

3.3

Για την απαραίτητη αλλαγή συμπεριφοράς, είναι σημαντικά κάποια στοιχεία, που όμως δεν προβάλλονται δεόντως στην ανακοίνωση. Ένα παράδειγμα είναι τα ζητήματα της διανοητικής ιδιοκτησίας και των δικαιωμάτων δημιουργού. Η ΕΟΚΕ ζητά, λοιπόν, από την Επιτροπή να συμπεριλάβει τις πτυχές αυτές κατά τη χάραξη των προς ανάπτυξη προγραμματικών δράσεων, γιατί είναι καθοριστικές για την επίτευξη των γενικών στόχων της ανακοίνωσης (2). Η ΕΟΚΕ απευθύνει έκκληση για σθεναρή τοποθέτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών μελών απέναντι στους φορείς οργάνωσης του παγκόσμιου εμπορίου στους τομείς αυτούς.

3.4

Παρά τις καλές προθέσεις της, η ανακοίνωση είναι κάπως ασαφής ως προς τον τρόπο εκτέλεσης και παρακολούθησης των πολιτικών που καλούνται να αναπτύξουν τα κράτη μέλη. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι πρέπει να συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι πολλές από τις πολιτικές αυτές θα καταστούν αποτελεσματικές μόνον εάν τα κράτη μέλη αναλάβουν ενεργό ρόλο στη διαδικασία αλλαγής νοοτροπίας, πράγμα που μας φαίνεται δύσκολο στην παρούσα κατάσταση της οικονομίας, εάν δεν υπάρξει προσφυγή σε χρηματοδοτικά μέσα προερχόμενα από ευρωπαϊκά προγράμματα. Η ΕΟΚΕ προσθέτει, επιπλέον, ότι όσο πιο ενεργά συμμετάσχουν οι διάφοροι εκπρόσωποι των ΜμΕ, τόσο πιο αποδοτική θα είναι η εφαρμογή του προγράμματος δράσης «Επιχειρηματικότητα 2020», καθώς θα εξασφαλίσουν τη συμμετοχή των κατάλληλων φορέων για τα ζητήματα που πρέπει να εξεταστούν και για την αναγκαία αλλαγή νοοτροπίας.

3.5

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για τη απουσία ειδικού προϋπολογισμού για την εφαρμογή των δράσεων του προγράμματος και, συνεπώς, αμφισβητεί την αποτελεσματικότητά του, εφόσον δεν υπάρχει εφαρμόσιμος δημοσιονομικός σχεδιασμός που να ανταποκρίνεται στις προτεινόμενες δράσεις. Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι τα διαρθρωτικά ταμεία μπορούν να αναλάβουν καίριο ρόλο στο σύστημα αυτό και καλεί, επομένως, την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προβούν σε κατάλληλη προσφυγή στα Ταμεία αυτά για την προώθηση της επιχειρηματικότητας σύμφωνα με το προσεχές ενωσιακό πλαίσιο αναφοράς. Η παρακολούθηση και η αξιολόγηση των δράσεων θα πρέπει να συνεκτιμηθούν στην εφαρμογή των διαρθρωτικών ταμείων.

3.6

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι, όπως και για άλλες ανάλογες εκδηλώσεις, η Επιτροπή θα πρέπει να ανακηρύξει ένα από τα προσεχή δύο έτη «ευρωπαϊκό έτος επιχειρηματικότητας» και να προωθήσει κατάλληλες κοινές πρωτοβουλίες για την προώθηση της έννοιας της ευρωπαϊκής επιχειρηματικότητας.

3.7

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει τις προσπάθειες που έχει καταβάλει η Επιτροπή για να προωθήσει την εξάλειψη της γραφειοκρατίας κατά τη σύσταση και την ανάπτυξη επιχειρήσεων και ζητά από τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν κοινά μέτρα που να προστατεύουν την ευρωπαϊκή αγορά από τον αθέμιτο ανταγωνισμό εκ μέρους άλλων χωρών ή περιοχών του κόσμου.

3.8

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι τα κράτη μέλη, στα προγράμματα προώθησης της επιχειρηματικότητας, πρέπει να προβλέψουν τη θέσπιση ειδικών μέτρων στα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας, τα οποία να εξασφαλίζουν στους επιχειρηματίες ανάλογα επίπεδα προστασίας με αυτά των εργαζομένων γενικά, συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση της ασφάλειας για όσους χρησιμοποιούν τον «κίνδυνο» ως μοχλό επιτυχίας των εγχειρημάτων τους.

3.9

Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της σύστασης εικονικής ομάδας «πρέσβεων της επιχειρηματικότητας», η οποία θα αξιοποιεί πραγματικές περιπτώσεις επιτυχών εγχειρημάτων για τη βελτίωση της εικόνας του επιχειρηματία, ώστε να μεταβληθεί θετικά η αντίληψη της κοινωνίας για το θέμα αυτό. Οι ομάδες αυτές θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη διάδοση των αξιών της επιχειρηματικότητας και την προώθηση κοινών πρωτοβουλιών. Η Επιτροπή έχει ήδη κάνει το πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση, εκδίδοντας κάθε χρόνο, κατά την ευρωπαϊκή εβδομάδα των ΜμΕ, το φυλλάδιο «Secret of Success» που περιλαμβάνει τους επιχειρηματίες-πρεσβευτές σε κάθε κράτος μέλος. Το ίδιο ισχύει και για την πρωτοβουλία «Start up Europe» στο πλαίσιο του ψηφιακού θεματολογίου.

4.1.1

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί και τονίζει ότι η επένδυση στην προώθηση και τη μάθηση της επιχειρηματικότητας είναι καθοριστική για την επίτευξη των προτεινόμενων στόχων πολιτισμικής αλλαγής στην κοινωνία. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η προώθηση αυτή έχει μεγάλη σημασία να γίνεται ήδη από τα πρώτα σχολικά χρόνια.

Ωστόσο, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι η έννοια της επιχειρηματικότητας εντάσσεται σε ποικίλους τομείς της κοινωνίας και σε διάφορες φάσεις της ζωής των πολιτών. Επομένως, η επιχειρηματικότητα θα πρέπει να προωθείται υπό την ευρεία αυτή έννοια. Η κοινωνία πολιτών είναι εκ φύσεως κοιτίδα κοινωνικής επιχειρηματικότητας, με καίρια σημασία για την ανάπτυξη της γενικής έννοιας της επιχειρηματικότητας. Η ΕΟΚΕ συνιστά να αναγνωριστεί και να υποστηριχθεί η γενική αυτή έννοια.

4.1.2

Υπάρχει ένα αξιοσημείωτο σύνολο ορθών πρακτικών, σε όλα τα κράτη μέλη, που μπορούν και πρέπει να διαδοθούν και να εφαρμοστούν ανάλογα με τα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες της εκάστοτε χώρας. Η σωστή διάδοση και προώθηση των πρωτοβουλιών αυτών μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την αντίληψη σχετικά με τη σημασία της επιχειρηματικότητας και του επιχειρηματικού πνεύματος. Είναι σημαντικό το ΠΔΠ να διαθέσει επαρκείς πόρους ώστε οι αρχές και οι διάφοροι εκπρόσωποι των ΜμΕ να διαδίδουν και να προωθούν τις ορθές αυτές πρακτικές.

4.1.3

Σε θεωρητικό επίπεδο, η διευκόλυνση της προώθησης ορθών πρακτικών στους τομείς αυτούς αντιμετωπίζονται θετικά από την ΕΟΚΕ, εφιστάται όμως η προσοχή στην ανάγκη να συνεκτιμώνται πάντοτε οι ιδιαιτερότητες του εκάστοτε κράτους μέλους και να προσαρμόζονται τα μέτρα σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά του.

4.1.4

Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι οι δυνατότητες που ήδη προσφέρει το Ευρωπαϊκό Επιχειρηματικό Δίκτυο (Enterprise Europe Network – EEN) μπορούν να αξιοποιηθούν για την προώθηση και την ενημέρωση των κρατών μελών σχετικά με το σχέδιο δράσης. Προκειμένου να ενισχυθεί το έργο αυτό, θα πρέπει να προωθηθεί η συνεργασία του EEN με τις διάφορες οργανώσεις που συμμετέχουν στη διαδικασία προώθησης της επιχειρηματικότητας, ιδιαιτέρως δε εκείνες που συνδέονται με τις ΜμΕ. Ας ληφθεί υπόψη ότι ο δυναμισμός του δικτύου EEN παρουσιάζει διακυμάνσεις ανάλογα με τα κράτη.

4.2.1

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τις πολιτικές κινητοποίησης της κοινωνίας σχετικά με την επιχειρηματικότητα με βάση πρότυπα επιτυχίας και περιπτώσεις που έχουν ήδη δοκιμαστεί επιτυχώς. Οι ορθές πρακτικές πρέπει να αναπαράγονται από την κοινωνία και αυτό συνιστά έναν αποτελεσματικό τρόπο για τη δημιουργία θετικής αντίληψης της επιχειρηματικότητας και για την τόνωση της αυτοπεποίθησης των διαφόρων ομάδων στόχων.

4.2.2

Ωστόσο, είναι απόλυτα αναγκαίο να εμφυσηθεί η νοοτροπία της επιχειρηματικότητας στους νέους από πολύ νωρίς, όπως αναφέρεται παραπάνω. Υπάρχει μια σχέση αιτίου-αποτελέσματος στις ομάδες στόχους στις οποίες απευθύνεται η προώθηση της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας. Οι νέοι ανταποκρίνονται θετικά στα ερεθίσματα της προώθησης κατάλληλου πνεύματος και περιβάλλοντος ώστε να «δημιουργήσουν κάτι» με δική τους πρωτοβουλία και ευθύνη και ενθουσιάζονται με τα επιτεύγματα που είναι πραγματικά δικά τους. Όσο πιο νωρίς συμμετάσχουν οι νέοι σε εγχειρήματα όπου μπορούν να μάθουν στην πράξη να αναπτύσσουν την επιχειρηματικότητά τους και να αποτελούν καλό παράδειγμα επιχειρηματικού πνεύματος και συνεργασίας μεταξύ ατόμων που μοιράζονται κοινούς στόχους και αξίες, τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματα στο μέλλον. Γι’ αυτό ακριβώς ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι καθοριστικός για την αλλαγή συμπεριφοράς και, επομένως, η ΕΟΚΕ υποστηρίζει πρωτοβουλίες που συνδράμουν την εκπαιδευτική κοινότητα στη διάδοση και την προώθηση της έννοιας αυτής. Ένα επιτυχές παράδειγμα για την προώθηση της επιχειρηματικότητας με συμμετοχή των εκπαιδευτικών είναι το «F1 in Schools» (3). Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει επίσης τα συμπεράσματα της έκθεσης «Entrepreneurship in education» (επιχειρηματικότητα στην εκπαίδευση), όπου παρουσιάζεται γενική επισκόπηση των διαφόρων στρατηγικών που εφαρμόζονται στην Ευρώπη για την προώθηση της εκπαίδευσης στην επιχειρηματικότητα (4).

4.2.3

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι δεν υπάρχει ένα ενιαίο πρότυπο επιχειρηματικότητας, αλλά μια σειρά από νοοτροπίες που ποικίλλουν ανάλογα με το μέγεθος, τη φύση και τον τομέα δραστηριότητας. Οι δράσεις προώθησης θα πρέπει συνεπώς να αφορούν όλους τους τύπους των επιχειρήσεων και να μην προκρίνουν ένα πρότυπο που θα πρέπει να προσιδιάζει σε όλες τις περιπτώσεις. Θα πρέπει επίσης να στοχεύουν τους εταίρους της επιχείρησης, δηλαδή τις τράπεζες, τις δημόσιες αρχές και τα μέσα ενημέρωσης, ώστε αυτές οι πολιτισμικές διαφορές να λαμβάνονται υπόψη στις πληροφορίες που παρέχουν και τις πολιτικές που επιλέγουν.

4.2.4

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στα κράτη μέλη ότι πρέπει να προστατεύσουν και να διατηρήσουν την ποικιλία και την πολυμορφία των επιχειρήσεων με στόχο την πλήρη αναβάθμιση και υλοποίηση της ενιαίας αγοράς και του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου και τους συνιστά να το πράξουν. Όλοι οι τύποι επιχειρήσεων αντικατοπτρίζουν μια πτυχή της ευρωπαϊκής ιστορίας και καθένας τους είναι φορέας της συλλογικής μνήμης και «των πολιτισμών μας» (5). Επίσης, με στόχο την πλήρη μορφοποίηση και προώθηση της ευρωπαϊκής επιχειρηματικότητας, η ποικιλία και ο πλουραλισμός των τύπων επιχειρήσεων πρέπει να διευκρινιστούν και να αξιοποιηθούν σε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης.

4.3.1

Η ανάγκη να καταστεί σαφές σε όλους ότι η δημιουργία επιχειρήσεων προκύπτει από την προσπάθεια μιας κοινότητας που αναγνωρίζει, εκτιμά και είναι διατεθειμένη να αποδεχθεί την προστιθέμενη αξία που παράγει ο επιχειρηματίας, φαίνεται προφανής. Στην παρούσα κατάσταση των οικονομιών, είναι ακόμη πιο καίριο ο ρόλος των επιχειρηματιών να εκλαμβάνεται θετικά από όλους.

4.3.2

Αφού γίνει η σωστή προώθηση του επιχειρηματικού πνεύματος, επίσης αναγκαίο είναι να δημιουργηθούν συνθήκες πραγματικά βιώσιμες και σταθερές, κυρίως από νομοθετική άποψη, για όσους επιθυμούν να επενδύσουν και να διακινδυνεύσουν την ανάπτυξη μιας ιδέας, μιας έννοιας, μιας επιχείρησης.

4.3.3

Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι είναι όντως απαραίτητο να προωθηθεί η δημιουργία νέων επιχειρήσεων ή να διευκολυνθεί η μετατροπή εκείνων που κινδυνεύουν να κλείσουν. Ωστόσο, εξίσου σημαντική είναι η στήριξη των υφιστάμενων επιχειρήσεων. Μεταξύ εκκίνησης και παύσης της λειτουργίας, υπάρχει το σύνολο του κύκλου ζωής μιας επιχείρησης που απαιτεί συγκεκριμένες πολιτικές που να συνδυάζουν τη βελτίωση της νομοθεσίας, με σκοπό τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την αειφόρο οικονομική δραστηριότητα, με την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα εντός της ενιαίας αγοράς, αλλά και στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας.

4.3.4

Με λίγα λόγια, τα κράτη μέλη πρέπει να εναρμονίσουν κατά τρόπο εποικοδομητικό τις προϋποθέσεις δημιουργίας βέλτιστων συνθηκών για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και των επιχειρηματικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, λαμβάνοντας υπόψη όλη την ποικιλία των μορφών επιχειρηματικής δομής. Για μία ακόμη φορά, τα επιτυχή παραδείγματα, όπως είναι οι διάφορες μορφές συλλογικής συμμετοχής στο κεφάλαιο των επιχειρήσεων ή η συμμετοχή σε συνεταιρισμούς, μπορούν να χρησιμεύσουν ως έμβλημα για τις αλλαγές που θα προωθήσουν τα κράτη μέλη (6).

4.3.5

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι η πληροφόρηση σχετικά με τις προϋποθέσεις δημιουργίας επιχειρήσεων πρέπει να καταστεί σαφέστερη και να εναρμονιστεί μεταξύ των κρατών μελών, ούτως ώστε οι ισότιμες συνθήκες να αποτελέσουν παράγοντα τόνωσης του επιχειρηματικού πνεύματος. Πρέπει επίσης να εξασφαλιστεί πρόσβαση σε υπηρεσίες στήριξης με τη συνεκτίμηση των διαφόρων ειδών επιχειρήσεων.

4.3.6

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι το ζήτημα της χρηματοδότησης αποτελεί ζήτημα ευρωπαϊκού επιπέδου, που πρέπει να αντιμετωπιστεί πολύ προσεκτικά από όλα τα κράτη μέλη. Η οικονομική ρευστότητα είναι περιορισμένη και, στις συνθήκες αυτές, εκείνοι που πλήττονται περισσότερο είναι οι μικροί επιχειρηματίες που επιθυμούν να ξεκινήσουν ένα συγκεκριμένο εγχείρημα. Επομένως, αποτελεί επιτακτική ανάγκη να ενισχυθούν οι μηχανισμοί χρηματοδότησης που υποστηρίζουν τέτοιου είδους πρωτοβουλίες, όπως είναι, για παράδειγμα, τα συστήματα αμοιβαίων εγγυήσεων ή οι επιδοτούμενες πιστώσεις, καίριοι μηχανισμοί για τους μικρούς επιχειρηματίες που δεν επιτυγχάνουν χρηματοδότηση στις «παραδοσιακές» αγορές (7).

4.3.7

Η ΕΟΚΕ, λοιπόν, επικροτεί την ιδέα της ενίσχυσης των μηχανισμών στήριξης των καινοτόμων εγχειρημάτων με επίπεδο κινδύνου ευθέως ανάλογο με τον βαθμό καινοτομίας που περιλαμβάνουν. Επομένως, κρίνει επίσης σκόπιμη την επιλογή της ενίσχυσης της χρηματοδοτικής στήριξης για τη δοκιμή, την επίδειξη και την εφαρμογή νέων τεχνολογιών, με δεδομένο το πολλαπλασιαστικό τους αποτέλεσμα στην κοινωνία.

4.3.8

Σε μια εποχή ιδιαίτερα πολύπλοκη για τις επιχειρήσεις, η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την πολιτική διευκόλυνσης της μεταβίβασης επιχειρήσεων, δεδομένου ότι η μεταβίβαση πρέπει να θεωρείται ως ευκαιρία αναθέρμανσης κλάδων της οικονομίας που μπορούν να τονώσουν την αγορά εργασίας.

4.3.9

Εξίσου σημαντική για το θέμα αυτό είναι η ποιότητα της ισχύουσας νομοθεσίας όσον αφορά το πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς. Χρειάζεται ακόμη σημαντικό έργο εκ μέρους των κρατών μελών, αλλά η πορεία δεν είναι πλέον αναστρέψιμη.

4.4.1

Γίνεται πολύς λόγος για την «αμερικανική» ή «αγγλοσαξονική» νοοτροπία απέναντι στην αποτυχία και τις «δεύτερες ευκαιρίες». Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι πρέπει να υπάρξει προσπάθεια της κοινωνίας εν γένει ώστε να αντιμετωπίζονται οι επιχειρηματίες με διαφορετικό τρόπο, όσον αφορά την ικανότητά τους να υπερβούν τις πρώτες αποτυχίες. Η ΕΟΚΕ, λοιπόν, εφιστά την προσοχή στην ανάγκη δημιουργίας μηχανισμών που να επιτρέπουν σε όποιον έχει επιχειρηματικό πνεύμα και επιθυμεί πραγματικά να δημιουργήσει κάτι καινούριο, να επιμένει στις επιλογές του. Η «αποτυχία» μιας πρώτης δημιουργικής προσπάθειας μπορεί και πρέπει να αντιμετωπίζεται, ιδίως μάλιστα από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ως ευκαιρία βελτίωσης και απόκτησης ικανοτήτων για νέα επιχειρηματικά σχέδια· δεν πρέπει να θεωρείται το τέλος μιας πορείας. Η ΕΟΚΕ πιστεύει, ακόμη, ότι η υπερβολή στην προώθηση μιας συγκεκριμένης νοοτροπίας μπορεί επίσης να είναι αντιπαραγωγική και ότι πρέπει πάντοτε να επικρατεί η λογική και η ισορροπία.

4.5.1

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι οι κανόνες για τις επιχειρήσεις πρέπει να είναι απλοί και σαφείς για όλους όσοι επιχειρούν να έχουν ενεργό ρόλο στη διαδικασία σύστασης και ανάπτυξής τους. Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την προσπάθεια της Επιτροπής και των κρατών μελών για ελαχιστοποίηση όλων των γραφειοκρατικών διατυπώσεων που συνδέονται με τη σύσταση και τον εκσυγχρονισμό επιχειρήσεων. Η δημιουργία μιας επιχείρησης, είτε είναι βιομηχανικής φύσεως είτε επιχείρηση υπηρεσιών ή τεχνολογική, πρέπει να συνίσταται σε μια διαδικασία απλή, ταχεία, αλλά παράλληλα επαρκώς συγκροτημένη ώστε να αποτρέπονται υπερβολές ή παρανοήσεις, είτε για εκείνον που ιδρύει την επιχείρηση είτε για τις ρυθμιστικές αρχές.

4.5.2

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την αναγγελία της Επιτροπής σχετικά με τη σύσταση ομάδας εργασίας για τη μελέτη των ιδιαίτερων αναγκών των επιχειρηματιών που λειτουργούν ως ελεύθεροι επαγγελματίες σε σχέση με ζητήματα όπως η διοικητική απλούστευση, η διεθνοποίηση ή η πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει, ακόμη, ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη η αρχή της επικουρικότητας και ο ιδιαίτερος ρόλος των ελεύθερων επαγγελματιών σε πολλά κράτη μέλη, και να ενθαρρυνθεί η εκπόνηση ενός «Ευρωπαϊκού Χάρτη των ελευθέρων επαγγελμάτων», ανάλογου με τον «Ευρωπαϊκό Χάρτη για τις μικρές επιχειρήσεις».

4.5.3

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την ύπαρξη μηχανισμών παροχής συμβουλών και συνδρομής στις επιχειρήσεις, εφιστά όμως την προσοχή στην ανάγκη συγκρότησης διακλαδικών ομάδων, που να γνωρίζουν την αγορά και τις ιδιαιτερότητές της. Ως εκ τούτου, υπενθυμίζει τη δυνατότητα αξιοποίησης της εμπειρίας που έχουν συγκεντρώσει πρώην επιχειρηματίες ή πιο πεπειραμένοι επιχειρηματίες που να προτίθενται να βοηθήσουν τους «νέους» επιχειρηματίες με τη μετάδοση της γνώσης τους, με τη δημιουργία ενός γόνιμου διαλόγου μεταξύ γενεών. Προς τούτο, η ΕΟΚΕ θεωρεί σημαντικό οι δραστηριότητες αυτές να μην εναπόκεινται αποκλειστικά στον εθελοντισμό, αλλά να στηρίζονται σε κίνητρα που θα επιτρέπουν σε μέντορες και επιχειρηματίες να μοιράζονται τα οφέλη από τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας. Αυτός είναι και ένας τρόπος να ενταχθούν άτομα που έχουν ακόμη τη δυνατότητα να βοηθήσουν την κοινωνία, αλλά δεν είναι πλέον πλήρως ενεργά στην αγορά εργασίας.

4.5.4

Πρέπει να προαχθούν τα δίκτυα συνεργασίας μεταξύ των ΜμΕ, δεδομένου ότι δίνουν σημαντική ώθηση στη βιωσιμότητα αυτών χάρη στις οικονομίες κλίμακας (επιμερισμός του κόστους για το μάρκετινγκ, συλλογικές αγορές ή άλλες υπηρεσίες, συνεργασία μεταξύ των επιχειρήσεων που παράγουν συμπληρωματικά προϊόντα ή υπηρεσίες, ευκαιρίες για καινοτομία και διεθνοποίηση).

4.5.5

Εκτός από τις προσπάθειες για την άρση της γραφειοκρατίας και τη στήριξη των επιχειρηματιών, η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τον ζωτικό συμβουλευτικό ρόλο που διαδραματίζουν οι οργανώσεις των επιχειρήσεων (συνοδεία και καθοδήγηση). Χωρίς αυτές τις δραστηριότητες, οι ΜμΕ, και ιδίως οι μικροεπιχειρήσεις, δεν θα μπορούσαν από μόνες τους να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση από την ΕΕ, να καινοτομήσουν, να αναπτύξουν την ανταγωνιστικότητά τους και να εφαρμόσουν τα μέτρα προτεραιότητας στο πλαίσιο της στρατηγικής Ευρώπη 2020, ακόμη κι αν δεν τις αφορά άμεσα. Η ΕΟΚΕ λυπάται που στο σχέδιο δράσης δεν αναφέρεται η ανάγκη να ενισχυθούν οι δραστηριότητες εποπτείας και καθοδήγησης των επιχειρηματικών οργανώσεων. Απευθύνει δε έκκληση για τη θέσπιση ενός τέταρτου άξονα παρέμβασης με στόχο την ενίσχυση αυτών των δράσεων μέσω της στήριξης ενδιάμεσων οργανισμών. Οι δράσεις αυτές θα πρέπει να στοχεύουν ειδικότερα τις μικρότερες επιχειρήσεις.

4.6.1

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την ανάπτυξη ειδικών προσπαθειών για την κινητοποίηση ομάδων της κοινωνίας που είναι όλο και πιο σημαντικές, στην κοινή προσπάθεια υλοποίησης στόχων αυτής της φύσεως.

4.6.2

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τις πολιτικές κινητοποίησης των ομάδων που αναφέρονται στο πρόγραμμα δράσης (άνεργοι, γυναίκες, ηλικιωμένοι, νέοι, άτομα με αναπηρία και μετανάστες) σχετικά με τα ζητήματα της επιχειρηματικότητας, της σύστασης επιχειρήσεων και της αξίας για την κοινωνία. Η προώθηση και διάδοση των δοκιμασμένων ορθών πρακτικών από τις ομάδες αυτές μπορεί να συμβάλει σε μια πιο πλήρη προσέγγιση και στην εφαρμογή κατάλληλων πολιτικών. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τον εντοπισμό των ομάδων αυτών ως ομάδων που μπορούν να κινητοποιήσουν την κοινωνία σχετικά με τα συγκεκριμένα ζητήματα και υποστηρίζει τις πολιτικές προώθησης των αξιών της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας στις ομάδες αυτές, ώστε να τονωθεί η συμμετοχή τους στην ευρωπαϊκή αυτή πρόκληση

4.6.3

Ειδικότερα, η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή των θεσμικών οργάνων της ΕΕ στην αυξανόμενη τάση των συνταξιούχων να επιδίδονται ή να επανέρχονται σε νέες ανεξάρτητες δραστηριότητες. Η τάση αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής, τη βελτίωση της υγείας και την ανάγκη συμπλήρωσης των συντάξεων που πλήττονται από την κρίση. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να αξιοποιήσουν την εμπειρία πολλών κρατών μελών ως προς την ανάπτυξη και τη δημιουργία συστημάτων υποστήριξης των ηλικιωμένων που επιθυμούν να ξεκινήσουν μια ανάλογη δραστηριότητα, και να απλουστεύσουν το πλαίσιο για τις δραστηριότητές τους.