(1)

Με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 994/98 εξουσιοδοτείται η Επιτροπή να καθορίσει με κανονισμό ένα κατώτατο όριο κάτω από το οποίο θεωρείται ότι οι ενισχύσεις δεν πληρούν όλα τα κριτήρια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης και συνεπώς δεν υπόκεινται στη διαδικασία κοινοποίησης που προβλέπεται στο άρθρο 108 παράγραφος 3 της Συνθήκης.

(2)

Δυνάμει του κανονισμού αυτού, η Επιτροπή εξέδωσε, συγκεκριμένα, τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1998/2006, της 15ης Δεκεμβρίου 2006, για την εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της Συνθήκης στις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (3), με τον οποίο ορίζεται το γενικής ισχύος ανώτατο όριο των 200 000 EUR για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας ανά δικαιούχο για περίοδο τριών οικονομικών ετών.

(3)

Η εμπειρία που έχει αποκτήσει η Επιτροπή στην εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις σε επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος κατά την έννοια του άρθρου 106 παράγραφος 2 της Συνθήκης έχει δείξει πως μπορεί να θεωρηθεί ότι το ανώτατο όριο μέχρι το οποίο χορηγούνται πλεονεκτήματα στις εν λόγω επιχειρήσεις δεν επηρεάζει το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών και/ή δεν στρεβλώνει ούτε απειλεί να στρεβλώσει τον ανταγωνισμό. Μπορεί δε, σε ορισμένες περιπτώσεις, να διαφέρει από το γενικό ανώτατο όριο ενισχύσεων ήσσονος σημασίας που ορίζει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1998/2006. Πράγματι, τουλάχιστον μέρος των εν λόγω πλεονεκτημάτων είναι πιθανό να αποτελεί αντιστάθμιση για επιπρόσθετα έξοδα που συνδέονται με την παροχή υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος. Επιπλέον, πολλές δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται ως παροχή υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος είναι τοπικού χαρακτήρα. Είναι, επομένως, σκόπιμο να εκδοθεί, παράλληλα με τον κανονισμό 1998/2006, ένας κανονισμός που να περιέχει συγκεκριμένους κανόνες για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας που χορηγούνται στις επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος.

(4)

Από την εμπειρία που έχει αποκτήσει η Επιτροπή, συνάγεται ότι η αντιστάθμιση για την παροχή υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος δεν θα πρέπει να θεωρείται ότι επηρεάζει το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών και/ή ότι δεν στρεβλώνει ούτε απειλεί να στρεβλώσει τον ανταγωνισμό, υπό την προϋπόθεση ότι το συνολικό ποσό της χορηγούμενης για την παροχή υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος ενίσχυσης που λαμβάνει η δικαιούχος επιχείρηση δεν υπερβαίνει τις 500 000 EUR για οποιαδήποτε περίοδο τριών οικονομικών ετών.

(5)

Λαμβανομένων υπόψη των ειδικών κανόνων που ισχύουν στους τομείς της πρωτογενούς παραγωγής γεωργικών προϊόντων, αλιείας και υδατοκαλλιέργειας και του ενδεχομένου να πληρούνται στους τομείς αυτούς τα κριτήρια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ στην περίπτωση ενισχύσεων των οποίων το ποσό είναι μικρότερο από τα ποσά που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό, είναι σκόπιμο να εξαιρεθούν οι τομείς αυτοί από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού. Τούτο με την επιφύλαξη μέτρων που χορηγούνται σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αλιείας παρέχοντας υπηρεσία γενικού οικονομικού συμφέροντος που δεν αφορά αλιευτικά προϊόντα, όπως για παράδειγμα η συλλογή μικροαπορριμμάτων στη θάλασσα. Προκειμένου να ληφθεί υπόψη το μικρό μέσο μέγεθος των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα των οδικών εμπορευματικών μεταφορών και στον τομέα της μεταφοράς επιβατών και λόγω της πλεονάζουσας ικανότητας που υπάρχει στον συγκεκριμένο τομέα και των στόχων της πολιτικής μεταφορών από την άποψη της συμφόρησης του οδικού δικτύου και των εμπορευματικών μεταφορών, είναι σκόπιμο να εξαιρεθεί η χορήγηση ενισχύσεων με σκοπό την απόκτηση οχημάτων οδικής μεταφοράς εμπορευμάτων από επιχειρήσεις που εκτελούν οδικές εμπορευματικές μεταφορές για λογαριασμό τρίτων. Τούτο δεν θέτει εν αμφιβόλω την ευνοϊκή στάση της Επιτροπής έναντι των κρατικών ενισχύσεων που αποσκοπούν σε καθαρότερα και φιλικότερα προς το περιβάλλον οχήματα στο πλαίσιο άλλων νομικών πράξεων της Ένωσης πέραν του παρόντος κανονισμού. Με γνώμονα την απόφαση του Συμβουλίου 2010/787/ΕΕ, της 10ης Δεκεμβρίου 2010, σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις που διευκολύνουν την παύση λειτουργίας μη ανταγωνιστικών ανθρακωρυχείων (4), ο παρών κανονισμός είναι σκόπιμο να μην εφαρμόζεται στον κλάδο του άνθρακα.

(6)

Λαμβάνοντας υπόψη τις ομοιότητες μεταξύ της μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων, αφενός, και μη γεωργικών προϊόντων, αφετέρου, ο παρών κανονισμός είναι σκόπιμο να καλύπτει και τη μεταποίηση και εμπορία γεωργικών προϊόντων, εφόσον, όμως, πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Εν προκειμένω, ούτε οι δραστηριότητες στη γεωργική εκμετάλλευση οι οποίες είναι απαραίτητες προκειμένου να προετοιμασθεί το προϊόν για την πρώτη πώληση, όπως π.χ. συγκομιδή, κοπή και αλώνισμα των σιτηρών, συσκευασία των αβγών κ.λπ., ούτε η πρώτη πώληση προς μεταπωλητές ή προς μεταποιητικές επιχειρήσεις δεν πρέπει να λογίζονται ως μεταποίηση ή εμπορία.

(7)

Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έχει αποφανθεί ότι, αφής στιγμής η Κοινότητα έχει θεσπίσει νομοθεσία για τη συγκρότηση κοινής οργάνωσης της αγοράς σε έναν συγκεκριμένο γεωργικό τομέα, τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να απέχουν από τη λήψη οιουδήποτε μέτρου θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να εισαγάγει εξαιρέσεις στην κοινή οργάνωση της αγοράς. Για τον λόγο αυτό, είναι σκόπιμο να μην υπάγονται στον παρόντα κανονισμό ενισχύσεις των οποίων το ποσό καθορίζεται με βάση την τιμή ή την ποσότητα προϊόντων που αγοράζονται ή διατίθενται στην αγορά. Ούτε θα πρέπει να υπάγονται στον κανονισμό περιπτώσεις ενισχύσεων ήσσονος σημασίας οι οποίες συνοδεύονται από την υποχρέωση απόδοσης ενός μέρους της ενίσχυσης σε πρωτογενείς παραγωγούς.

(8)

Ο παρών κανονισμός είναι σκόπιμο να μην ισχύει για τις εξαγωγικές ενισχύσεις ήσσονος σημασίας ούτε για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας που ευνοούν τα εγχώρια προϊόντα σε βάρος των εισαγόμενων.

(9)

Στον παρόντα κανονισμό είναι σκόπιμο να μην υπάγονται οι προβληματικές επιχειρήσεις κατά την έννοια των κοινοτικών κατευθυντηρίων γραμμών όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων (5).

(10)

Δεν πρέπει να είναι δυνατή η κατάτμηση των μέτρων κρατικής ενίσχυσης που υπερβαίνουν το όριο το οποίο ισχύει για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας σε περισσότερα μικρότερα τμήματα, κατά τρόπον ώστε τα τμηματικά αυτά ποσά να εμπίπτουν πλέον στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού.

(11)

Σύμφωνα με τις αρχές που διέπουν τις ενισχύσεις οι οποίες εμπίπτουν στο άρθρο 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης, ενίσχυση ήσσονος σημασίας πρέπει να θεωρείται ότι χορηγείται κατά τον χρόνο παραχώρησης στην οικεία επιχείρηση του έννομου δικαιώματος λήψης της ενίσχυσης σύμφωνα με το εφαρμοστέο εθνικό νομικό καθεστώς.

(12)

Προκειμένου να αποτραπεί η καταστρατήγηση των μέγιστων επιτρεπόμενων τιμών έντασης ενίσχυσης που προβλέπονται σε διάφορες νομικές πράξεις της Ένωσης, δεν πρέπει να υπάρχει σώρευση ενισχύσεων ήσσονος σημασίας με άλλες κρατικές ενισχύσεις για τις ίδιες επιλέξιμες δαπάνες αν από τη σώρευση αυτή προκύπτει ένταση ενίσχυσης μεγαλύτερη από αυτήν που καθορίζεται με βάση τα συγκεκριμένα δεδομένα εκάστης περίπτωσης σε κανονισμό περί απαλλαγής κατά κατηγορία ή απόφαση που έχει εκδώσει η Επιτροπή.

(13)

Ο παρών κανονισμός δεν είναι σκόπιμο να περιορίσει την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1998/2006 στις επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος. Είναι σκόπιμο να διατηρούν τα κράτη μέλη την ευχέρεια να επιλέξουν αν θα βασιστούν στον παρόντα κανονισμό ή στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1998/2006 αναφορικά με την αντιστάθμιση για υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος.

(14)

Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, στην απόφαση Altmark  (6), ορίζει κριτήρια βάσει των οποίων προσδιορίζεται πότε η αντιστάθμιση για την παροχή υπηρεσίας γενικού οικονομικού συμφέροντος δεν συνιστά κρατική ενίσχυση. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, απαγορεύεται η σώρευση ενισχύσεων ήσσονος σημασίας που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού με οποιαδήποτε αντιστάθμιση αναφορικά με την ίδια υπηρεσία, ανεξαρτήτως αν συνιστούν ή όχι κρατικές ενισχύσεις βάσει της απόφασης Altmark. Επομένως, μέτρα ενίσχυσης εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού μόνον αν το συνολικό ποσό της αντιστάθμισης, ανεξαρτήτως αν συνιστά ή όχι κρατική ενίσχυση, δεν υπερβαίνει το κατώτατο όριο που ορίζεται στον παρόντα κανονισμό.

(15)

Προς χάριν της διαφάνειας και της ορθής εφαρμογής του, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να καθορίζει σαφές κατώτατο όριο και για τις περιπτώσεις κατά τις οποίες η ενίσχυση λαμβάνει άλλες μορφές εκτός των επιχορηγήσεων, όπως δάνεια ή εισφορές κεφαλαίου. Για να εξασφαλίζεται η ομοιόμορφη, διαφανής και ευχερής εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, το κατώτατο αυτό όριο θα πρέπει να μπορεί να εφαρμόζεται ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του μέτρου, ενώ δεν θα πρέπει να απαιτείται κανένας υπολογισμός. Ως εκ τούτου, ενισχύσεις που χορηγούνται σε μορφές άλλες πλην επιχορηγήσεων θα πρέπει να υπάγονται στο ευεργέτημα του παρόντος κανονισμού μόνον αν το ποσό που χορηγείται στην επιχείρηση δεν υπερβαίνει τις 500 000 EUR. Στην περίπτωση που η ενίσχυση λαμβάνει τη μορφή εγγύησης, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνον εφόσον το καλυπτόμενο από την εγγύηση μέρος του υποκείμενου δανείου δεν υπερβαίνει τις 500 000 EUR.

(16)

Η Επιτροπή υποχρεούται να διασφαλίζει ότι τηρούνται οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, ιδίως δε ότι οι ενισχύσεις που χορηγούνται βάσει των κανόνων για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας πληρούν τους σχετικούς όρους. Σύμφωνα με την αρχή της συνεργασίας που διατυπώνεται στο άρθρο 4 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κράτη μέλη οφείλουν να διευκολύνουν την εκπλήρωση αυτής της αποστολής, δημιουργώντας τον αναγκαίο μηχανισμό για να εξασφαλίζουν ότι το συνολικό ποσό ενισχύσεων ήσσονος σημασίας που χορηγούνται στην ίδια επιχείρηση για την παροχή υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος δεν υπερβαίνει το ανώτατο συνολικό επιτρεπτό όριο. Προς τον σκοπό αυτόν και προκειμένου να διασφαλιστεί η τήρηση των διατάξεων όσον αφορά τη σώρευση με ενισχύσεις δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1998/2006, είναι σκόπιμο τα κράτη μέλη, κατά τη χορήγηση ενισχύσεων ήσσονος σημασίας δυνάμει του παρόντος κανονισμού, να πληροφορούν την ενδιαφερόμενη επιχείρηση για το ποσό της ενίσχυσης και για το γεγονός ότι πρόκειται για ενίσχυση ήσσονος σημασίας, παραπέμποντάς την στον παρόντα κανονισμό. Πέραν αυτού, πριν από τη χορήγηση της ενίσχυσης, το κράτος μέλος πρέπει να λαμβάνει από την οικεία επιχείρηση δήλωση σχετικά με τυχόν άλλες ενισχύσεις ήσσονος σημασίας που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό ή από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1998/2006, τις οποίες έλαβε κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου οικονομικού έτους και κατά τα δύο προηγούμενα οικονομικά έτη. Εναλλακτικά, θα πρέπει να είναι δυνατή η εξασφάλιση της μη υπέρβασης του ανώτατου ορίου με την τήρηση κεντρικού μητρώου.

(17)

Ο παρών κανονισμός ισχύει με την επιφύλαξη των διατάξεων του δικαίου της Ένωσης στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων ή συμπληρωματικών διατάξεων που απορρέουν από τη Συνθήκη ή από την τομεακή νομοθεσία της Ένωσης.

(18)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται σε ενισχύσεις που χορηγήθηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του σε επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος.

α)

ενισχύσεις προς επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, που εμπίπτουν στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 104/2000 του Συμβουλίου (7)·

β)

ενισχύσεις προς επιχειρήσεις που ασχολούνται με την πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων, όπως απαριθμούνται στο παράρτημα I της Συνθήκης·

γ)

ενισχύσεις προς επιχειρήσεις που ασχολούνται με τη μεταποίηση και εμπορία γεωργικών προϊόντων, όπως απαριθμούνται στο παράρτημα I της Συνθήκης, στις ακόλουθες περιπτώσεις:

δ)

ενισχύσεις για δραστηριότητες που σχετίζονται με εξαγωγές προς τρίτες χώρες ή προς κράτη μέλη, ιδίως δε ενισχύσεις που συνδέονται άμεσα με τις εξαγόμενες ποσότητες, με τη δημιουργία και λειτουργία δικτύου διανομής ή με άλλες τρέχουσες δαπάνες που συνδέονται με την εξαγωγική δραστηριότητα·

ε)

ενισχύσεις για τις οποίες τίθεται ως όρος η χρήση εγχώριων αγαθών αντί των εισαγόμενων·

στ)

ενισχύσεις προς επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα του άνθρακα, όπως ορίζεται στην απόφαση 2010/787/ΕΕ

ζ)

ενισχύσεις για την απόκτηση οχημάτων οδικών εμπορευματικών μεταφορών οι οποίες χορηγούνται σε επιχειρήσεις που εκτελούν οδικές εμπορευματικές μεταφορές για λογαριασμό τρίτων·

η)

ενισχύσεις που χορηγούνται σε προβληματικές επιχειρήσεις.

α)

«γεωργικά προϊόντα» τα προϊόντα που απαριθμούνται στο παράρτημα I της Συνθήκης ΕΚ, με εξαίρεση τα προϊόντα αλιείας·

β)

«μεταποίηση γεωργικών προϊόντων» κάθε επέμβαση επί γεωργικού προϊόντος από την οποία προκύπτει επίσης γεωργικό προϊόν, με εξαίρεση τις εργασίες εντός της γεωργικής εκμετάλλευσης που είναι απαραίτητες για την προετοιμασία προϊόντος ζωικής ή φυτικής προέλευσης για την πρώτη του πώληση·

γ)

«εμπορία γεωργικού προϊόντος» η κατοχή ή η έκθεση με σκοπό την πώληση, την προσφορά προς πώληση, την παράδοση ή οποιονδήποτε άλλον τρόπο διάθεσης στην αγορά, με εξαίρεση την πρώτη πώληση από μέρους πρωτογενούς παραγωγού σε μεταπωλητές ή μεταποιητικές επιχειρήσεις και κάθε δραστηριότητα η οποία προετοιμάζει το προϊόν για μια τέτοια πρώτη πώληση. Η πώληση από μέρους πρωτογενούς παραγωγού προς τελικούς καταναλωτές λογίζεται ως εμπορία αν πραγματοποιείται σε χωριστό και ειδικό για τον σκοπό αυτό χώρο.