28.6.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 157/65

1.1

Η ΕΟΚΕ θεωρώντας στρατηγικά και πρωταρχικά τα ζητήματα που σχετίζονται με το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, κρίνοντας όμως ανεπαρκές το προτεινόμενο πρόγραμμα όσον αφορά την διαρθρωμένη και πλήρη παρουσίαση συγκεκριμένων ενεργειών αλλά και τον προσδιορισμό των σχετικών με την υλοποίησή τους προθεσμιών καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να υποστηρίξουν την Επιτροπή στην κατάρτιση ενός πιο συγκεκριμένου σχεδίου δράσεως προκειμένου οι θεματικές αυτές να αντιμετωπισθούν με ολοκληρωμένο τρόπο, με καλύτερα προσδιορισμένους στόχους και με σαφείς υποδείξεις για την κατάρτιση κατάλληλων κοινοτικών και εθνικών πολιτικών.

1.2

Στην οπτική αυτή, υποδεικνύει να προωθηθεί με ανανεωμένη δέσμευση η συνεργασία μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων αρχών, με συνεχή συμμετοχή εμπειρογνωμόνων και ενδιαφερόμενων παραγόντων προκειμένου ειδικά να:

1.3

Η ΕΟΚΕ ζητεί να καταβληθεί περαιτέρω προσπάθεια για τον προσδιορισμό των συγκεκριμένων βημάτων που απαιτούνται για να ξεπεραστεί η απλά γνωστική προσέγγιση και για να υπάρξει αληθινό πρόγραμμα δράσης με σαφείς στόχους και, όπου είναι δυνατό, ποσοτικά εκφρασμένους, και συνεπώς καλεί την Επιτροπή να επιταχύνει την εφαρμογή του σχεδίου και να προσδιορίσει τους στόχους και τις δράσεις που αρμόζουν ιδιαίτερα σ'αυτή την δεύτερη περίοδο του ίδιου του σχεδίου.

1.4

Η ΕΟΚΕ τονίζει, τέλος, την πολιτική ευθύνη όλων των κοινοτικών οργάνων αλλά και των κρατών μελών προκειμένου στις διεξαγόμενες συζητήσεις για τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των δραστηριοτήτων της για την περίοδο 2007-2013, να ληφθούν υπόψη οι ουσιαστικοί στόχοι που προσδιορίστηκαν στην παρούσα ανακοίνωση, και παράλληλα η Επιτροπή να διαθέσει εγκαίρως την απαραίτητη τεκμηρίωση προκειμένου να επιτευχθεί μία πιό στοχοθετημένη διάθεση των πόρων βάσει των προτεραιοτήτων που έχουν προσδιοριστεί και για τις οποίες εκφράστηκε ευρεία αποδοχή.

2.1

Η Επιτροπή εγκαινίασε, τον Ιούνιο 2003, Στρατηγική για το Περιβάλλον και την Υγεία (αναφερόμενη εν προκειμένω ως πρωτοβουλία SCALE (1) ), προτείνοντας μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που συνεπάγεται στενότερη συνεργασία μεταξύ των τομέων της υγείας, του περιβάλλοντος και της έρευνας. Η προστιθέμενη αξία έγκειται στην ανάπτυξη ενός κοινοτικού συστήματος ολοκλήρωσης των σχετικών με το περιβάλλον, το οικοσύστημα και την υγεία του ανθρώπου πληροφοριών. Αυτό θα προσδώσει μεγαλύτερη αποδοτικότητα στην αξιολόγηση του συνολικού αντίκτυπου του περιβάλλοντος στην υγεία του ανθρώπου, συνεκτιμώντας παράγοντες όπως οι επιδράσεις συνδυασμού παραγόντων, η συνδυασμένη έκθεση και οι σωρευτικές επιδράσεις. Απώτερος στόχος της στρατηγικής είναι η διαμόρφωση ενός «πλαισίου σχέσης αιτίου-αιτιατού», το οποίο θα εξασφαλίσει τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την ανάπτυξη κοινοτικής πολιτικής που θα αντιμετωπίζει τις πηγές και την πορεία των επιπτώσεων των παραγόντων πίεσης στην υγεία.

2.2

Η ευρωπαϊκή στρατηγική δίνει ιδιαίτερη έμφαση στα παιδιά, δεδομένου ότι η έκθεση και ευαισθησία τους είναι μεγαλύτερες απ' ό,τι στους ενήλικες. Το ζητούμενο είναι πλέον η υλοποίηση των υποχρεώσεων εις ό,τι αφορά τα δικαιώματα των παιδιών για την ανάπτυξη και διαβίωσή τους σε υγιές περιβάλλον

2.3

Στην πρωτοβουλία SCALE συμμετείχαν πάνω από 150 εμπειρογνώμονες που χωρίστηκαν σε 9 τεχνικές ομάδες εργασίας, και αντίστοιχος αριθμός εκπροσώπων των κρατών μελών όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέλη των εθνικών υπηρεσιών, ερευνητικά κέντρα, Πανεπιστήμια, υγειονομικές και περιβαλλοντικές υπηρεσίες, όπως επίσης εκπρόσωποι του παραγωγικού κόσμου και των διαφόρων οργανώσεων, που έχουν συμβάλει στην προδιάθεση των συστάσεων μέσα από συμβουλευτικές ομάδες, συντονιστικές ομάδες, περιφερειακές διασκέφεις, Φόρουμ, άτυπες συνεδριάσεις των κρατών μελών.

2.4

Το σχέδιο δράσης για την περίοδο 2004-2010 (2), έχει ως σκοπό την εξασφάλιση της επιστημονικής πλαισίωσης της ΕΕ, ώστε το σύνολο των 25 κρατών μελών της ΕΕ να μειώσει τις αρνητικές επιπτώσεις ορισμένων περιβαλλοντικών παραγόντων στην υγεία· επίσης, παράλληλος στόχος είναι η στήριξη της βελτίωσης της συνεργασίας μεταξύ των φορέων που δραστηριοποιούνται στους τομείς του περιβάλλοντος, της υγείας και της έρευνας.

2.5

Οι προτάσεις του προγράμματος δράσης διαρθρώνονται σε τρεις κύριες θεματικές:

2.6

Το πρόγραμμα δράσης επιδιώκει ειδικότερα την καλύτερη κατανόηση των συνδέσμων μεταξύ των περιβαλλοντικών παραγόντων και των αναπνευστικών ασθενειών, των αναστατώσεων της νευρολογικής ανάπτυξης, των καρκίνων και των αρνητικών επιπτώσεων στο ενδοκρινολογικό σύστημα, παθολογίες όλες αυτές με αυξανόμενες συνέπειες στα βρέφη. Το πρόγραμμα θα προωθήσει ερευνητικές δραστηριότητες που αποβλέπουν στη βελτίωση και στην επεξεργασία της γνώσης των αιτιακών σχέσεων και στην εφαρμογή υγειονομικής παρακολούθησης προκειμένου να επιτευχθεί ένα συγκεκριμένο πλαίσιο όσον αφορά τη διάδοση των ασθενειών στην Ευρωπαϊκή 'Ενωση.

2.7

Μία άλλη σημαντική πτυχή του σχεδίου ενημέρωσης είναι η παρακολούθηση της έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου που υπάρχουν στο περιβάλλον, στους οποίους περιλαμβάνονται και αυτοί που σχετίζονται με τη διατροφή, το οικιακό περιβάλλον αλλά και με συμπεριφορές που μπορούν να συνδεθούν με παράγοντες κινδύνου για την υγεία, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι ειδικοί τρόποι ζωής.

2.8

Για την υλοποίηση του προγράμματος η Επιτροπή δεσμεύεται να προωθήσει τη συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την ασφάλεια των τροφίμων όπως επίσης με τους κυριότερους ενδιαφερόμενους φορείς (κράτη μέλη, εθνικές περιφερειακές και τοπικές αρχές, υγειονομική, περιβαλλοντική και ερευνητική κοινότητα, βιομηχανικό τομέα, γεωργικό τομέα και τα ενδιαφερόμενα μέλη) καθώς και με διεθνείς οργανώσεις όπως η ΠΟΥ, ο ΟΟΣΑ και οι αρμόδιες υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών.

2.9

Το 2007, η Επιτροπή θα προβεί σε ενδιάμεση επανεξέταση της εφαρμογής του σχεδίου δράσης. Η Επιτροπή θα υλοποιήσει τις δράσεις μέσω των υφιστάμενων πρωτοβουλιών και προγραμμάτων, τα οποία έχουν ήδη δεσμεύσει πόρους, όπως, π.χ. το πρόγραμμα για την δημόσια υγεία, το έκτο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα και υπό τον επιχειρησιακό προϋπολογισμό των περί ων ο λόγος υπηρεσιών.

3.1

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την αυξανόμενη προσοχή που δείχνουν τόσο η Επιτροπή όσο και τα κράτη μέλη για τα ζητήματα που σχετίζονται με το περιβάλλον και την υγεία, και υποστηρίζει την αναγκαιότητα μίας σαφούς στρατηγικής και ενός αποτελεσματικού σχεδίου δράσης προκειμένου οι θεματικές αυτές να αντιμετωπισθούν με ολοκληρωμένο τρόπο και να συμβάλουν στην κατάρτιση κατάλληλων κοινωνικών και εθνικών πολιτικών, που θα κατορθώσουν τόσο να συμβάλλουν στην ευημερία και στην ποιότητα ζωής του πληθυσμού μέσω μίας διαδικασίας βιώσιμης ανάπτυξης.

3.1.1

Η προπαρασκευαστική εργασία υπήρξε ιδιαίτερα πολύπλοκη και διαρθρώθηκε σε μία σειρά ομάδες εργασίας και σε συνεδριάσεις που συνεχίστηκαν με έντονο ρυθμό έως το περασμένο έτος. Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει αυτή την προσπάθεια και αναγνωρίζει το έγκυρο της εργασίας που έχει επιτελεσθεί από όλους τους συμμετέχοντες και ιδιαίτερα από τους εμπειρογνώμονες στα διάφορα τεχνικά όργανα, διαπιστώνει ωστόσο ότι ο περιορισμένος διαθέσιμος χρόνος δεν επέτρεψε να αναλυθεί εξονυχιστικά μία τόσο πολύπλοκη προβληματική για θέματα που παραμένουν ακόμη λίγο γνωστά: συνεπώς η ανακοίνωση δεν κατορθώνει γενικότερα να παρουσιάσει ένα διαρθρωμένο και πλήρες σύνολο συγκεκριμένων δράσεων, ούτε επίσης να προσδιορίσει σαφείς προθεσμίες για την υλοποίησή τους.

3.1.2

Η διαφορετική ευρύτητα των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής και των κρατών μελών στο πεδίο του «περιβάλλοντος» και στο πεδίο της «υγείας» σίγουρα κατέστησε πολυπλοκότερο τον προσδιορισμό των σχετικών ευθυνών και συνεπώς των προς υπόδειξη ενεργειών με σεβασμό της αρχής της επικουρικότητας. Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να καταβάλουν πρόσθετη προσπάθεια συντονισμού τόσο για να επιταχυνθεί η διαδικασία των βασικών γνώσεων και η ανταλλαγή πληροφοριών και στοιχείων, όσο και για να προσδιορισθούν οι κατάλληλοι πόροι για τις προβλεπόμενες δράσεις.

3.1.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί συνεπώς το σχέδιο δράσης ως την αφετηρία μίας διαδικασίας, και όχι την κατάληξή της, και στην οπτική αυτή κατήρτισε τις παρατηρήσεις που ακολουθούν.

3.2

Η ΕΟΚΕ εφιστά ειδικότερα την προσοχή στην απαίτηση κατάλληλης χρηματοδότησης, στο βαθμό που το εν λόγω σχέδιο δράσης δεν διαθέτει ειδικούς πόρους για την επίτευξη των δράσεων που περιλαμβάνει αλλά βασίζεται στη δυνατότητα ενσωμάτωσης κάθε επιμέρους δράσης στα πλαίσια πρωτοβουλιών που έχουν ήδη αναληφθεί καθώς και προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται ήδη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως είναι το κοινοτικό πρόγραμμα για τη δημόσια υγεία, το έκτο πρόγραμμα πλαίσιο για το περιβάλλον (που ωστόσο αναφέρεται μόνο στο δεύτερο κεφάλαιο) το έκτο πρόγραμμα δράσης για την έρευνα.

3.2.1

Η προσέγγιση αυτή μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη για να αποφευχθεί ο κατακερματισμός των πόρων καθώς και οι ανώφελες επικαλύψεις σχεδίων που αποβλέπουν στα ίδια αποτελέσματα ωστόσο υποβάλλει τις στρατηγικές προτεραιότητες που έχουν προσδιοριστεί σε μηχανισμούς και διαρθρώσεις προγραμμάτων που έχουν καταρτιστεί με διαφορετικούς στόχους και κατευθύνονται προς επιδιώξεις που δεν συμπίπτουν αναγκαστικά με αυτές που προσδιορίζονται στην παρούσα ανακοίνωση.

3.2.2

Η ΕΟΚΕ θεωρεί στρατηγικό και πρωταρχικό το στόχο της επίτευξης μίας καλής κατάστασης υγείας του πληθυσμού, ειδικότερα των πιο αδύναμων στρωμάτων του (συνεπώς πρώτον των παιδιών για τα οποία προορίζεται η δράση SCALE στο βαθμό που είναι μία από τις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, αλλά στο μέλλον και των ηλικιωμένων ατόμων και των εργαζομένων που εκτίθενται σε παράγοντες κινδύνου). Κρίνει σκόπιμο να προσδιορισθούν το συντομότερο δυνατό οι χρηματοδοτικοί πόροι που πρέπει να διοχετευθούν σε σαφή θέματα και συγκεκριμένους στόχους και ότι η αναγκαιότητα αυτή πρέπει να ληφθεί υπόψη στις εξελισσόμενες συζητήσεις για τον προϋπολογισμό της Ένωσης από το 2007 έως το 2013 και την κατανομή του.

3.3

Μία άλλη λεπτή πτυχή είναι η αλληλεπίδραση με άλλους οργανισμούς και αυτόνομες υπηρεσίες σε νομικό και δημοσιονομικό επίπεδο. Πολλές από τις δράσεις θα υλοποιηθούν με την κοινή συμμετοχή σε σχέδια που έχουν προκύψει από τη διεθνή συνεργασία, και αυτό θα δώσει μεγαλύτερη εμβέλεια στις προβλεπόμενες πρωτοβουλίες, με κίνδυνο όμως να ζημιωθεί η εστίαση και η ταχύτητα επίτευξης των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων. Οι προβλεπόμενοι μηχανισμοί συντονισμού και συνεργασίας δεν διασφαλίζουν πράγματι ότι υπάρχει ενιαία και σαφής πρόθεση κατά την ανάπτυξη της δράσης, ούτε επίσης είναι εύκολο να προσδιορίζονται οι ευθύνες προώθησης των επί μέρους φάσεων που συγκροτούν τις προβλεπόμενες δράσεις.

3.3.1

Η πολυμέρεια των φορέων που συμμετέχουν και η ποικιλία των αρμοδιοτήτων και των επαγγελματικών πόρων τους, (αρκεί να σκεφτούμε από τη μία πλευρά οργανισμούς όπως η Π.Ο.Υ. και η Υπηρεσία Περιβάλλοντος και από την άλλη τις περιφερειακές αν όχι και τις τοπικές αρχές) αποτελεί παράγοντα που αυξάνει την πολυπλοκότητα της δράσης, με κίνδυνο να συσωρευθούν οι καθυστερήσεις όσον αφορά τον προσδιορισμό των στόχων και των κατάλληλων μέσων για την επίτευξή τους.

3.3.2

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ευχή να υπάρξει σαφής προσδιορισμός των ρόλων και των ευθυνών των επιμέρους παραγόντων, (ειδικότερα της Επιτροπής αφενός και αφετέρου των κρατών μελών και των περιφερειακών και τοπικών αρχών) και σαφής κατανομή των αρμοδιοτήτων, σε συνάρτηση με την τυπολογία της δράσης και τις σχετικές αρμοδιότητες βάσει της Συνθήκης. Η σημερινή ανακοίνωση δεν διασαφηνίζει πράγματι αυτά τα ζωτικά ζητήματα, επιβεβαιώνοντας τους φόβους της ΕΟΚΕ, που έχουν επισημανθεί σε προηγούμενη γνωμοδότηση της για την ευρωπαϊκή στρατηγική σχετικά με το περιβάλλον και την υγεία (3).

3.4

Οι ειδικές δράσεις που περιέχονται στο κεφάλαιο II δεν προσδιορίζουν σαφείς στόχους προς επίτευξη, αλλά αποτελούν κυρίως ενδείξεις αναγκών και — στην καλύτερη των υποθέσεων — μέσα που η Επιτροπή, από κοινού με τα άλλα ενδιαφερόμενα μέλη μπορεί να ενεργοποιήσει προκειμένου να υπάρξει ανταπόκριση σε ανάγκες και κενά των γνώσεων. Δυστυχώς, επιβεβαιώνεται ο φόβος, που είχε ήδη εκφραστεί από την ΕΟΚΕ (4), ότι η έλλειψη συγκεκριμένων στόχων, έστω των αποκαλούμενων «στόχων της χιλιετίας» θα αποτελέσει σοβαρό κενό, σε σημείο που θα θέσει σε αμφισβήτηση την αξιοπιστία του προγράμματος.

3.5

Οι προβλεπόμενες δράσεις παρουσιάζουν ως κοινό χαρακτηριστικό μία ορισμένη λεπτομέρεια των ενδείξεων για την πρώτη διετία ή τριετία, ενώ παραμένουν γενικόλογες εάν και όχι τελείως ασαφείς για την επόμενη τετραετία. Η διάρθρωση αυτή δημιουργεί αμηχανία, στο βαθμό που το πρόγραμμα θα πρέπει να αποτελέσει την πρακτική υλοποίηση μίας στρατηγικής η οποία εξ'ορισμού αποβλέπει σε σημαντικά αποτελέσματα μακροπρόθεσμα. Ούτε ισχύει η αιτιολογία ότι η έλλειψη αυτή προκύπτει από την έλλειψη προσδιορισμού έως σήμερα των πόρων που θα είναι διαθέσιμοι για την δεύτερη τετραετία: η σαφήνεια των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων αποτελεί προϋπόθεση προκειμένου να τεθούν στη διάθεση των υπεύθυνων πολιτικών παραγόντων, ικανοποιητικοί πόροι ως προς τη σημασία της στρατηγικής αυτής.

3.6

Η ενδιάμεση αξιολόγηση που προβλέπεται το 2007 δεν μπορεί να θεωρηθεί επαρκής: η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι θα πρέπει να γίνουν δύο ενδιάμεσες αξιολογήσεις, μία το 2006 και μία το 2008.

3.6.1

Η πρώτη προθεσμία θα επιτρέψει να ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα μίας σειράς προγραμμάτων ή/και δράσεων που βρίσκονται στη φάση της ολοκλήρωσης (και δεν αναφέρονται στην παρούσα ανακοίνωση) και να αξιολογηθούν εγκαίρως όσα έχουν υλοποιηθεί την πρώτη διετία. Αυτό θα αποτελέσει σταθερό σημείο αναφοράς πριν την προώθηση των δράσεων που θα χρηματοδοτηθούν βάσει των νέων χορηγήσεων του προϋπολογισμού από το 2007.

3.6.2

Η δεύτερη προθεσμία θα επιτρέψει να αποφασιστούν εγκαίρως βάσει ειδικής αξιολόγησης οι επόμενες φάσεις των επόμενων κύκλων του προγράμματος προωθώντας την διεύρυνση προς άλλους ευαίσθητους τρόπους (όπως για παράδειγμα ο γηραιός πληθυσμός) βάσει μίας πιο εμπεριστατωμένης αξιολόγησης όσων έχουν υλοποιηθεί αλλά και των εμποδίων που προέκυψαν.

4.1

Η πρώτη ομάδα δράσεων αποβλέπει στη βελτίωση της αλυσίδας ενημέρωσης, αναπτύσσοντας μία ολοκληρωμένη περιβαλλοντική και υγειονομική ενημέρωση προκειμένου να κατανοηθούν καλύτερα οι συνδέσεις μεταξύ των πηγών ρύπανσης και των επιπτώσεων στην υγεία. Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της που αυτή η ανάγκη ενημέρωσης είναι τόσο μεγάλη ακόμη, παρά το γεγονός τη υιοθέτησης κοινοτικού προγράμματος δράσης 1999-2003 για τις ασθένειες που συνδέονται με τη ρύπανση (5) καθώς και του προγράμματος δράσης στα θέματα της υγειονομικής παρακολούθησης στα πλαίσια της δράσης στον τομέα της δημόσιας υγείας (6). Λυπάται επίσης για το γεγονός ότι δεν επισυνάπτονται στην ανακοίνωση οι εκθέσεις αξιολόγησης σχετικά με όσα έχουν υλοποιηθεί βάσει των προγραμμάτων αυτών, και με τα ειδικά κενά που θα πρέπει να καλυφθούν στην πρώτη φάση υλοποίησης του προγράμματος.

4.1.1

Στις δύο προτεινόμενες δράσεις («ανάπτυξη περιβαλλοντικών δεικτών υγείας» και «ανάπτυξη ολοκληρωμένης παρακολούθησης του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων, ούτως ώστε να καταστεί δυνατός ο καθορισμός της επακόλουθης ανθρώπινης έκθεσης») κυριαρχεί η γνωστική πτυχή, και απ'αυτό προκύπτει μία ασθενής κατανόηση των προϋποθέσεων ανάπτυξης των δράσεων στην δεύτερη περίοδο του σχεδίου. Ακόμη και σε κατάσταση γνωστικών ελλείψεων, οι στόχοι της συγκρισιμότητας και της δυνατότητας πρόσβασης στα στοιχεία για την υγεία προκειμένου να καταστεί δυνατή η αλληλοσυσχέτιση και η ενσωμάτωση των σημερινών βάσεων δεδομένων θα έπρεπε να γίνουν ρητά με την υπόδειξη, αν χρειαστεί, ότι θα διατεθούν και χρηματοδοτικοί ακόμη πόροι που απαιτούνται για τις αναγκαίες μεθοδολογικές μελέτες και για τη δικτύωση των σημερινών βάσεων δεδομένων μακροπρόθεσμα για τη συγκρότηση μίας μελλοντικής ευρωπαϊκής τράπεζας δεδομένων.

4.1.1.1

Η ΕΟΚΕ υποδεικνύει ότι, για την ολοκλήρωση της περιβαλλοντικής παρακολούθησης και της παρακολούθησης της ανθρώπινης υγείας, πρέπει το συντομότερο δυνατό να προσδιοριστούν ερευνητικές δραστηριότητες, τόσο σε κλινικό και επιδημιολογικό πεδίο όσο και σε πειραματικό, που θα αποβλέπουν στη βελτίωση και τον εμπλουτισμό της γνώσης των αιτιακών σχέσεων μεταξύ ειδικών περιβαλλοντικών και παθολογικών παραγόντων.

4.1.2

Η δράση για την «βιοπαρακολούθηση» (που σημαίνει την εξακρίβωση μέσω βιολογικών δεικτών της περιβαλλοντικής έκθεσης, των ασθενειών, των διαταραχών ή γενετικής προδιάθεσης) μοιάζει περισσότερο με έκθεση των δυσκολιών, έστω και πραγματικών, παρά με προσδιορισμό δράσης. Η ΕΟΚΕ υποδεικνύει να γίνουν γρήγορα ρητοί τόσο οι στόχοι όσο και η εντολή έτσι ώστε να καταστεί ένα αποτελεσματικό και ειδικά αξιόπιστο λειτουργικό μέσο, τόσο σε κοινοτικό όσο και σε εθνικό επίπεδο.

4.1.2.1

Η ΕΟΚΕ υποδεικνύει ότι, βάσει των δραστηριοτήτων που προωθούν οι διάφορες τεχνικές ομάδες εργασίας που έχουν συγκροτηθεί ως τώρα, πρέπει να προσδιοριστούν τα πρωταρχικά πεδία και οι βέλτιστες διαδικασίες συντονισμού μεταξύ των ειδικευμένων λειτουργικών κέντρων ώστε να προκύψουν τα βέλτιστα αποτελέσματα στη δράση της βιοεποπτείας. Επιπλέον υποδεικνύει την προώθηση ειδικών μελετών (ειδικότερα μητέρας-βρέφους) που θα αξιολογήσουν επαρκώς τους βιοσημειωτές έκθεσης.

4.1.3

Στα πλαίσια της δράσεως 4 («ενίσχυση του συντονισμού και των κοινών δραστηριοτήτων») προτείνεται αναλόγως η συγκρότηση συμβουλευτικής ομάδας και μία γενικότερη υποστήριξη «στις ανάγκες ανταλλαγών μεταξύ των αρμόδιων αρχών». Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι είναι τελείως ανεπαρκείς αυτές οι προθέσεις, μη κρίνοντας επαρκή τη συγκρότηση της συμβουλευτικής ομάδας για την επίτευξη του στόχου των τακτικών ανταλλαγών επικοινωνίας και ορθών πρακτικών. Εκφράζει για το λόγο αυτό την ευχή τα κράτη μέλη, των οποίων οι αρμοδιότητες σε θέματα προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος είναι κατανεμημένες σε πολλά Υπουργεία, να προβλέψουν το συντομότερο δυνατό έναν Οργανισμό ή μία Υπηρεσία που θα είναι πλήρως υπεύθυνη και εξοπλισμένη με τις κατάλληλες εξουσίες και τα κατάλληλα μέσα για να συντονιστούν οι προσπάθειες προς την κατεύθυνση αυτή και για το λόγο αυτό καλεί την Επιτροπή να αποκτήσει επιτέλους καταλληλότερες διαρθρώσεις συντονισμού και να προτείνει πιο αποφασιστικά μέσα για να διευκολυνθεί η διαδικασία αυτή.

4.2

Η δεύτερη ομάδα δράσεων αποβλέπει στην «ολοκλήρωση των σημερινών γνώσεων με ενίσχυση της έρευνας». Η ανάγνωση όμως των συγκεκριμένων προτεινόμενων δράσεων επιβεβαιώνει ότι επιδιώκεται κυρίως η παγίωση των θεμελιωδών βάσεων και όχι η κατάρτιση συγκεκριμένων σχεδίων έρευνας. Η δράση 5 έγκειται πράγματι στην ανάλυση όσων έχουν υλοποιηθεί για το θέμα αυτό από το ΚΚΕρ. ή στα υφιστάμενα ερευνητικά προγράμματα, και όχι στη διοργάνωση διασκέψεων για το θέμα αυτό, η δράση 6 επιχειρεί κυρίως «να επικεντρώσει την έρευνα επί των ασθενειών των ενοχλήσεων και της έκθεσης» και δεν αποβλέπει στην ανάλυση των αιτιών και των μηχανισμών των προβλεπόμενων παθολογιών, και στη δημιουργία ευρωπαϊκού δίκτυου έρευνας, χωρίς να αναφέρονται σαφείς ενδείξεις έρευνας, τέλος η δράση 7 αποβλέπει στην συγκρότηση μεθοδολογικού συστήματος για την αξιολόγηση των κινδύνων, λαμβάνοντας υπόψη τις πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις και το εξωτερικό κόστος, καθώς και μεθοδολογικό σύστημα για την εναρμόνιση και την κατοχύρωση των μεθόδων αυτών.

4.2.1

Η ΕΟΚΕ υποδεικνύει ότι θα πρέπει να καλυφθεί το σημερινό κενό επιδημιολογικών δεδομένων ευρείας κλίμακος, ειδικότερα εκείνων για τις νευρικής φύσεως διαταράξεις της συμπεριφοράς στην Ευρώπη, για τις οποίες λείπουν μεν οι επιστημονικές γνώσεις ειδικά για την παιδική ηλικία όμως υφίστανται επαρκείς μαρτυρίες που αποδίδουν αιτιολογικό, ακόμη και αποκλειστικό, ρόλο σε ορισμένους περιβαλλοντικούς παράγοντες.

4.2.2

Η ΕΟΚΕ υποδεικνύει να τεθεί η διακλαδική έρευνα για το περιβάλλον και την υγεία μεταξύ των θεμάτων προτεραιότητας στα πλαίσια του 7ου προγράμματος-πλαίσιο για την έρευνα και ότι από τώρα στην υλοποίηση στα ειδικά προγράμματα που χρηματοδοτούνται ήδη θα πρέπει να διατεθούν ικανοί πόροι για να ολοκληρωθούν οι γνώσεις και να προσδιοριστούν τα μέσα και οι μέθοδοι αποτελεσματικών παρεμβάσεων στον τομέα του περιβάλλοντος και της υγείας.

4.2.3

Η δράση 8 («εξασφάλιση του εντοπισμού και της αντιμετώπισης των δυνητικών κινδύνων στον τομέα της σχέσης περιβάλλοντος και υγείας») παρουσιάζει πιο συγκεκριμένους στόχους, και αποβλέπει στη βελτίωση των προβλέψεων και της προετοιμασίας του υγειονομικού τομέα στις ακραίες κλιματολογικές αλλαγές και σε άλλες παγκόσμιες περιβαλλοντικές απειλές. H EOKE συμφωνεί με τους στόχους αυτούς έστω και αν δεν συνδέονται στενά με το γενικότερο στόχο της προστασίας της υγείας των παιδιών που χαρακτηρίζει την πρωτοβουλία SCALE. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ευχή ο τύπος δράσης να επιτρέψει τον προσδιορισμό μεσοπρόθεσμα του κατάλληλου προγράμματος με χρηματοδοτική αυτοδυναμία που δεν θα παραμείνει εντός (όπως προτείνεται τώρα) ενός τόσο λίγου κατάλληλου πλαισίου, και μάλιστα χωρίς ειδικούς πόρους.

4.3

Οι άλλες δράσεις που έχουν ληφθεί υπόψη (δράσεις 9 και 10), και αποβλέπουν στη βελτίωση της επικοινωνίας με την ανάπτυξη της επιμόρφωσης και της εκπαίδευσης έχουν πτυχές κάποιου ενδιαφέροντος αλλά δεν αποτελούν σταθερή βάση επί της οποίας θα θεμελιωθεί μία στρατηγική σελίδα επικοινωνίας και επιμόρφωσης για να κατευθυνθεί σ'αυτές η δράση των κρατών μελών, δηλαδή οι υπεύθυνοι σ'αυτό το πεδίο δράσης, αλλά και για να επιτευχθούν πιο κατάλληλες συμπεριφορές εκ μέρους των πολιτών. Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι «η ευαισθητοποίηση και η δραστηριοποίηση των πολιτών θα καταστούν απολύτως απαραίτητες, και ότι ακριβώς στο πεδίο αυτό θα πρέπει οι κοινωνικοί εταίροι και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών να διαδραμματίσουν σημαντικό ρόλο» (7).

4.3.1

Οι τελευταίες προτεινόμενες δράσεις (δράσεις 11, 12 και 13), που αποβλέπουν στην επανεξέταση και την προσαρμογή της προοπτικής για τη μείωση των κινδύνων που έχουν άμεση σχέση με τις ασθένειες που λαμβάνονται κατά προτεραιότητα υπόψη (αναπνευστικές ασθένειες, ενοχλήσεις της νευρολογικής ανάπτυξης, καρκίνος και αρνητικές συνέπειες στο ενδοκρινολογικό σύστημα) περιλαμβάνουν πρωτοβουλίες όπως είναι η προώθηση πειραματικών σχεδίων ή η ενθάρρυνση της συγκρότησης στοιχείων ή ο συντονισμός των εξελισσόμενων δράσεων ή απλώς η δέσμευση «να παρακολουθούμε τις εξελίξεις σε σχετικά με τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία». Γενικώς, οι δράσεις αυτές μοιάζουν περισσότερο με κατάλογο ορθών προθέσεων παρά με την εξακρίβωση συγκεκριμένων και εξαντλητικών πτυχών των καταστάσεων σημαντικού κινδύνου. Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι οι δράσεις αυτές δεν είναι στο ύψος της σοβαρότητας των ζημιών στην υγεία που έχουν ήδη προσδιοριστεί σε προηγούμενη ανακοίνωση για την στρατηγική, ούτε κατάλληλες για να υπάρξει σε λογικές χρονικές προθεσμίες μία πραγματική μείωση των κινδύνων.

4.3.2

Η ΕΟΚΕ υποδεικνύει ειδικότερα να θεωρηθεί ως επείγουσα η έρευνα για τους παράγοντες που έχουν επιπτώσεις στην ποιότητα της ατμόσφαιρας στην κατοικία και στα γραφεία (όπως αναφέρεται στη δράση 12) και να προσδιορισθεί σαφώς και όχι μακρινή προθεσμία για την επίτευξη επιστημονικής μαρτυρίας που θα επιτρέψει την επανεξέταση των συστάσεων του 1999 για τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία. Η έλλειψη συγκεκριμένων στόχων και αποτελεσμάτων σε προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα δημιουργεί στην ΕΟΚΕ το φόβο ότι οι δράσεις αυτές δεν θα χρησιμεύσουν ούτε στην εξέλιξη αποτελεσματικών διαδικασιών συντονισμού για όσα έχουν ήδη διατυπωθεί σε κοινοτικό επίπεδο, ούτε για συντονισμένη δράση με τα κράτη μέλη.