28.6.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 157/53

1.1

Στις 26 Απριλίου 2004, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση οδηγίας για την αναγνώριση των πιστοποιητικών ναυτικής ικανότητας τα οποία εκδίδονται από τα κράτη μέλη και για την τροποποίηση της οδηγίας 2001/25/EΚ (1), που αποσκοπεί στην πρόβλεψη απλουστευμένης διαδικασίας αναγνώρισης πιστοποιητικών ικανότητας που εκδίδονται από τα κράτη μέλη.

1.2

Οι απαιτήσεις σχετικά με την εκπαίδευση, την πιστοποίηση και την τήρηση φυλακών για ναυτικούς προδιαγράφονται από τη σύμβαση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού με τίτλο «Πρότυπα εκπαίδευσης, έκδοσης πιστοποιητικών και τήρησης φυλακών των ναυτικών», 1978, όπως έχει τροποποιηθεί (σύμβαση STCW). Μεταξύ άλλων, η σύμβαση θέτει συγκεκριμένα κριτήρια όσον αφορά την αναγνώριση πιστοποιητικών ναυτικής ικανότητας εκδιδόμενων από τα Μέρη για πλοίαρχο, αξιωματικό ή ραδιοτηλεγραφητή.

1.3

Οι διεθνείς αυτές απαιτήσεις έχουν μεταφερθεί στην κοινοτική νομοθεσία μέσω της οδηγίας 2001/25/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Απριλίου 2001, (2) όπως έχει τροποποιηθεί τελευταία με την οδηγία 2003/103/ΕΚ (3), σχετικά με ελάχιστο επίπεδο εκπαίδευσης ναυτικών (η οδηγία). Συνεπώς, από τα κράτη μέλη απαιτείται να εκδίδουν πιστοποιητικά ναυτικής ικανότητας σύμφωνα με τα εν λόγω πρότυπα.

1.4

Όσον αφορά την αναγνώριση πιστοποιητικών ικανότητας μεταξύ κρατών μελών, η οδηγία προβλέπει ότι η αναγνώριση πιστοποιητικών ικανότητας για ναυτικούς υπηκόους ή όχι κρατών μελών υπόκειται στις διατάξεις των οδηγιών 89/48/ΕΟΚ (4) και 92/51/ΕΟΚ (5) σχετικά με το γενικό σύστημα αναγνώρισης επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Το γενικό σύστημα καθορίζει διαδικασία αναγνώρισης πιστοποιητικών επαγγελματικών προσόντων ναυτικών η οποία συνεπάγεται τη σύγκριση της εκπαίδευσης και κατάρτισης που έχουν απαιτηθεί, καθώς και των αντίστοιχων προσόντων. Σε περίπτωση ουσιωδών διαφορών, οι εν λόγω ναυτικοί είναι δυνατόν να υπόκεινται σε ειδικά αντισταθμιστικά μέτρα. Παρατηρείται σήμερα το παράδοξο φαινόμενο στην ΕΕ να είναι η αμοιβαία αναγνώριση μεταξύ των κρατών μελών πιο δύσκολη από την αναγνώριση πιστοποιητικών τρίτων χωρών.

1.5

Η Επιτροπή προτείνει την αυτόματη αποδοχή από τα κράτη μέλη όλων των πιστοποιητικών ναυτικής ικανότητας που εκδίδονται από άλλο κράτος μέλος σύμφωνα με τις διατάξεις της οδηγίας. Ο κύριος στόχος του προτεινόμενου μέτρου είναι να εξασφαλισθεί ότι επιτρέπεται σε όλους τους ναυτικούς που έχουν αναγνωρισθεί σε κάποιο κράτος μέλος και κατέχουν τέτοια πιστοποιητικά ικανότητας να υπηρετούν σε πλοία που φέρουν τη σημαία οποιουδήποτε κράτους μέλους χωρίς περαιτέρω απαιτήσεις.

1.6

Επιπλέον, η Επιτροπή θεωρεί ότι είναι σκόπιμη η εισαγωγή, στο κοινοτικό δίκαιο, των απαιτήσεων της σύμβασης STCW όσον αφορά γλωσσικές δεξιότητες για ναυτικούς. Οι εν λόγω απαιτήσεις πρέπει να παρέχουν τη δυνατότητα αποτελεσματικής επικοινωνίας στα πλοία με ταυτόχρονη διευκόλυνση της ελεύθερης διακίνησης επαγγελματιών.

1.7

Η πρόταση της Επιτροπής επιδιώκει την τροποποίηση της οδηγίας 2001/25/EΚ και προβλέπει επίσης τα εξής:

2.1

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την ανάγκη διευκόλυνσης της αναγνώρισης από όλα τα κράτη μέλη πιστοποιητικών ναυτικής ικανότητας που έχουν εκδοθεί εντός της Ένωσης σύμφωνα με τις ελάχιστες απαιτήσεις της οδηγίας 2001/25/ΕΚ, όπως έχει τροποποιηθεί.

2.2

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την ανάγκη διασφάλισης περαιτέρω σχολαστικής και συνεχούς συμμόρφωσης προς τις υφιστάμενες απαιτήσεις.

2.3

Η ΕΟΚΕ, σημειώνει ότι το Συμβούλιο, στα συμπεράσματά του της 5ης Ιουνίου 2003, υπογράμμιζε την ανάγκη ενίσχυσης της κινητικότητας ναυτικών εντός της Ένωσης (6).

2.4

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει περαιτέρω ότι το ισχύον γενικό σύστημα για την αναγνώριση επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι τρόπον τινά δύσκαμπτο και, ως εκ τούτου, η αμοιβαία αναγνώριση πιστοποιητικών ικανότητας μεταξύ των κρατών μελών προλαμβάνεται από την εφαρμογή των γενικών διατάξεων της σύμβασης.

2.5

Η ΕΟΚΕ θεωρεί απλούστερη τη διαδικασία που εισήχθη πρόσφατα για την αναγνώριση πιστοποιητικών ικανότητας εκδιδομένων εντός της Ένωσης και από την άποψη αυτή, οι ναυτικοί με αναγνωρισμένα προσόντα σε κάποιο κράτος μέλος πιθανόν να περιέλθουν σε μειονεκτική θέση. Οι προτεινόμενες αλλαγές που συμφωνούν με τις διεθνείς απαιτήσεις, θα πρέπει να εξουδετερώσουν το πιθανό αυτό μειονέκτημα.

2.6

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει περαιτέρω ότι ορισμένα κράτη μέλη προορίζουν για τους υπηκόους τους τις θέσεις του πλοιάρχου και του υποπλοιάρχου εμπορικών πλοίων, όπως επιβεβαιώνεται άλλωστε από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στις υποθέσεις C-47/02 και C-405/01. Αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι κράτη μέλη μπορεί να εμποδίζουν την ελεύθερη διακίνηση των ναυτικών και να προορίζουν έτσι τις εν λόγω θέσεις για τους υπηκόους τους. Οι Κάτω Χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν τις λιγότερο περιοριστικές πολιτικές μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά την απασχόληση μη υπηκόων.

2.7

Η ΕΟΚΕ θεωρεί αναγκαίο να υφίσταται κοινή γλώσσα εργασίας την οποία κατανοούν και στην οποία είναι σε θέση να επικοινωνούν όλοι οι ναυτικοί, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό σε καταστάσεις ανάγκης και για τη βελτίωση των κοινωνικών συνθηκών επί του πλοίου.

2.8

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την Επιτροπή που επικεντρώνει την προσοχή της σε πρόσφατη μελέτη του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (7) σχετικά με την εξάπλωση των πιστοποιητικών ικανότητας που αποτελούν προϊόντα απάτης και προτρέπει τα κράτη μέλη να λάβουν και να εφαρμόσουν όλα τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να προλαμβάνουν τη δόλια απόκτηση, δόλια έκδοση και παραποίηση των πιστοποιητικών ναυτικής ικανότητας.

2.9

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την ανάγκη καθιέρωσης ενός αποτελεσματικότερου και πιο ευέλικτου συστήματος αμοιβαίας αναγνώρισης πιστοποιητικών μεταξύ των κρατών μελών και θεωρεί ότι αποτελεί πάγια ανάγκη η εφαρμογή διαδικασιών προκειμένου να αντιμετωπισθεί ενεργώς η ψευδής πιστοποίηση. Τα κράτη μέλη υποδοχής πρέπει να διαθέτουν ενδεδειγμένες διαδικασίες ώστε το πιστοποιητικό που εκδίδεται από άλλο κράτος μέλος να μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πλοίο του κράτους μέλους υποδοχής.

2.10

H EOKE θεωρεί ότι το κράτος μέλος υποδοχής παράλληλα με την απαίτηση για ελάχιστα πρότυπα όσον αφορά τις γλωσσικές δεξιότητες όλων των κατόχων πιστοποιητικού, θα πρέπει επιπροσθέτως να ικανοποιεί τις απαιτήσεις σχετικά με τη γνώση του ναυτικού δικαίου του εν λόγω κράτους μέλους. Επιπλέον, κρίνεται σκόπιμη η έκδοση πιστοποιητικού «αναγνώρισης».

2.11

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο διασφαλίζοντας τη συμμόρφωση και τη συνοχή των κρατών μελών καθώς και τον ελάχιστο διοικητικό φόρτο. Κάτι τέτοιο, θεωρείται απαραίτητο για την εξασφάλιση υψηλού επαγγελματικού επιπέδου των ναυτικών που πιστοποιούνται στα κράτη μέλη.

2.12

Η ΕΟΚΕ αποδέχεται μεν τον σημαίνοντα ρόλο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα, αναγνωρίζει όμως τους περιορισμούς του. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στην ανάγκη να διατεθούν οι κατάλληλοι οικονομικοί, ανθρώπινοι και τεχνικοί πόροι.

2.13

Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στις ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις της δυνατότητας να προσλαμβάνεται απεριόριστος αριθμός υπηκόων ενός κράτους μέλους σε πλοία διαφορετικού κράτους μέλους. Ενώ αναγνωρίζει ότι αυτό συμβιβάζεται με την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων και αποτελεί μερικές φορές αναγκαιότητα, η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι είναι αναγκαίο, η παντελής έλλειψη περιορισμών όσον αφορά τον αριθμό των εκδιδόμενων πιστοποιητικών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη συνέχιση της απασχόλησης των ναυτικών σε ορισμένα κράτη μέλη. Τέλος, η διατήρηση και η ανάπτυξη της βάσης των ναυτιλιακών δεξιοτήτων στην ΕΕ μπορεί να επηρεασθεί.

2.14

Η ΕΟΚΕ προτρέπει τα κράτη μέλη να συνεργαστούν με τους κοινωνικούς εταίρους προκειμένου να καθιερώσουν ένα ισορροπημένο καθεστώς απασχόλησης στα πλαίσια του οποίου θα διασφαλιστεί η διατήρηση και η ανάπτυξη της βάσης των ναυτιλιακών δεξιοτήτων της ΕΕ.

2.15

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι, ενώ η Επιτροπή κατά το παρελθόν εξέτασε το ζήτημα της αναγνώρισης υπηκόων τρίτων χωρών και επί του παρόντος την αμοιβαία αναγνώριση των πιστοποιητικών ναυτικής ικανότητας, εντούτοις, δεν επιδιώκει σήμερα την εφαρμογή προστατευτικών κοινωνικών διατάξεων για όλους τους ναυτικούς που απασχολούνται σε πλοία που φέρουν σημαία χώρας της ΕΕ.

4.1

Με την επιφύλαξη των παρατηρήσεων που διατυπώνονται παραπάνω, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόταση της Επιτροπής.

4.2

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την ανάγκη αποσυμφόρησης του συστήματος αναγνώρισης πιστοποιητικών από τα κράτη μέλη. Εντούτοις, η αυτόματη αναγνώριση δεν θα πρέπει να αποκλείει την ανάγκη διασφάλισης των κατάλληλων γλωσσικών δεξιοτήτων, γνώσης του ναυτικού δικαίου και πρόληψης της δόλιας χρήσης πιστοποιητικών ικανότητας. Ως εκ τούτου, αυτό απαιτεί να διαθέσουν τα κράτη μέλη υποδοχής κατάλληλες διαδικασίες.

4.3

Η ΕΟΚΕ, παρότι θεωρεί επιθυμητό ένα αποτελεσματικό και αξιόπιστο σύστημα αναγνώρισης των πιστοποιητικών ικανότητας που έχουν εκδοθεί εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκφράζει εντούτοις ανησυχίες μήπως η Επιτροπή δεν εξετάσει το θέμα της μελλοντικής απασχόλησης των πολιτών της ΕΕ και της διατήρησης και ανάπτυξης της ευρωπαϊκής βάσης ναυτιλιακών δεξιοτήτων.

4.4

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τον ρόλο που επιδιώκεται να διαδραματίσει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα για την εξασφάλιση της πλήρους συμμόρφωσης με τις διαδικασίες και ζητεί από την Επιτροπή να φροντίσει ώστε να του διατίθενται επαρκείς πόροι τόσο στο επίπεδο των κρατών μελών όσο και στο ευρωπαϊκό επίπεδο.

4.5

Η ΕΟΚΕ, αν και συμφωνεί ως προς τη σημασία που αποδίδει η Επιτροπή στην εκπαίδευση και την κατάρτιση των ναυτικών για τη διατήρηση της ασφάλειας στη θάλασσα και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, εκφράζει την ανησυχία ότι δεν ελήφθησαν πρόσθετα μέτρα για να διασφαλιστεί ότι οι υπήκοοι τρίτων χωρών δεν θα αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης στα πλοία των κρατών μελών.