7.12.2004   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 302/35

1.1

Το πρόγραμμα GALILEO αποτελεί μείζονα πρόκληση για την Ευρωπαϊκή Ένωση, την ανεξαρτησία της, τις τεχνολογικές και επιστημονικές της ικανότητες, την οικονομία της και, κατά πρώτο λόγο, τον διαστημικό της τομέα και τον τομέα τηλεπικοινωνιών της. Πράγματι, η ανάπτυξη του διαστημικού τομέα στηρίχθηκε κυρίως, τα τελευταία χρόνια, στην εμπορική δραστηριότητα που συνδέεται με τις τηλεπικοινωνίες μέσω δορυφόρων. Οι δυσκολίες που έπληξαν σκληρά τη βιομηχανία των τηλεπικοινωνιών είχαν σοβαρό αντίκτυπο σε ένα διαστημικό τομέα με ανεπαρκή στήριξη σε θεσμικό και πολιτικό επίπεδο, ιδίως σε σύγκριση με τους κυριότερους ανταγωνιστές μας.

1.2

Αφού καθυστέρησε εξαιτίας των συζητήσεων σχετικά με την κατανομή των «δίκαιων επιστροφών» του προγράμματος μεταξύ των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος καθώς και εξαιτίας εξωτερικών πιέσεων στην Ευρώπη, το πρόγραμμα GALILEO εισήλθε επιτέλους σε φάση πραγματικής έναρξης της λειτουργίας του, κατόπιν της συμφωνίας που συνήφθη στις 26 Μαΐου 2003 στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος σχετικά με τις χρηματοδοτικές εισφορές των κρατών μελών της Υπηρεσίας.

1.3

Το πρόγραμμα GALILEO σε σύγκριση με το παγκόσμιο σύστημα εντοπισμού στίγματος (GPS) έχει το πλεονέκτημα ότι είναι πρόγραμμα για μη στρατιωτικούς σκοπούς. Το μεγάλο αυτό έργο υποδομής έχει αποφασιστική στρατηγική σημασία για την Ευρώπη και την ανεξαρτησία της, όπως έχουν ήδη υπογραμμίσει η ΕΟΚΕ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Εγγράφεται πλήρως στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας. Η σημασία ενός προγράμματος παρόμοιας διάστασης για την ευρωπαϊκή οικοδόμηση πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα.

1.4

Το σύστημα GALILEO θα παρέχει πέντε υπηρεσίες:

1.5

Παρόλα αυτά, καθώς είναι σύστημα για μη στρατιωτικούς σκοπούς, η κύρια χρήση του θα είναι στην καθημερινή ζωή, ιδίως σε θέματα μεταφορών. Θα πρέπει, λοιπόν, να είναι ικανό να διασφαλίζει τη συνέχεια και την ασφάλεια της υπηρεσίας και, σε περίπτωση βλάβης, θα μπορεί να του καταλογιστεί αστική ευθύνη, αντίθετα από ό,τι συμβαίνει με το GPS.

1.6

Τέλος, το GALILEO θα έχει λίγο μεγαλύτερη ακρίβεια από το GPS και, προπαντός, θα καλύπτει το σύνολο του πλανήτη. Εξάλλου, διαθέτει ικανότητα επαλήθευσης της ακεραιότητας του σήματος σε πραγματικό χρόνο πράγμα που είναι σημαντικό για ορισμένες εφαρμογές και ιδιαίτερα για την πολιτική αεροπορία.

1.7

Στόχος της παρούσας ανακοίνωσης είναι κυρίως να κάνει τον απολογισμό της προόδου του προγράμματος GALILEO, να εξετάσει τις μελλοντικές προοπτικές και να εντοπίσει μερικές αβεβαιότητες που παραμένουν για ένα έργο το οποίο αναμένεται να κινητοποιήσει 3,2 δις ευρώ σε τρεις φάσεις:

—

την κατάσταση προόδου της φάσης ανάπτυξης,

—

την έκβαση της διεθνούς συνεργασίας,

—

τη μετάβαση στις φάσεις εγκατάστασης και εκμετάλλευσης.

—

τις τελευταίες εργασίες της φάσης καθορισμού,

—

τη βασική υποδομή,

—

το EGNOS, που θα είναι σύντομα επιχειρησιακό,

—

το ευρωπαϊκό σχέδιο ραδιοπλοήγησης.

2.1.3.1

Τα διακυβεύματα ήταν εξαιρετικά σημαντικά για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, η οποία είχε δύο στόχους:

2.1.3.2

Οι συζητήσεις διεξάγονταν σε μια κατάσταση χαρακτηριζόμενη από το ιστορικό μονοπώλιο του αμερικανικού συστήματος GPS, αλλά τελικά η Ευρωπαϊκή Κοινότητα επέτυχε τα αποτελέσματα που έλπιζε, τόσο όσον αφορά τους όρους χρήσης του φάσματος συχνοτήτων όσο και σε σχέση με την απαίτηση ακέραιου πολυμερούς συντονισμού.

2.2.1

Όπως έχει τονίσει επανειλημμένα το Συμβούλιο, η διεθνής συνεργασία είναι ουσιαστική για να αποκομιστούν τα μέγιστα δυνατά οφέλη από το πρόγραμμα GALILEO. Άλλωστε, όλο και περισσότερες τρίτες χώρες ζητούν να συνδεθούν με το σύστημα αυτό. Σε σχέση με αυτό το θέμα, η Επιτροπή ακολουθεί ταυτόχρονα δύο προσεγγίσεις: μία διμερή και μία περιφερειακή.

2.2.2

Η πρώτη συμφωνία υπογράφηκε με την Κίνα στις 30 Οκτωβρίου 2003 και έχουν ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την Ινδία και το Ισραήλ. Παρόμοιες συζητήσεις πραγματοποιούνται με τη Νότιο Κορέα, τη Βραζιλία, την Ιαπωνία, τον Καναδά, την Αυστραλία, το Μεξικό και τη Χιλή.

2.2.3

Όσον αφορά την περιφερειακή συνεργασία, έχει ξεκινήσει διάλογος με την περιοχή της Μεσογείου, τη Λατινική Αμερική και την Αφρική.

2.2.4

Τέλος, έχουν ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τις χώρες που διαθέτουν ήδη σύστημα δορυφορικής ραδιοπλοήγησης, δηλαδή με τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι διαπραγματεύσεις αυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς αποσκοπούν στη διασφάλιση της τεχνικής συμβατότητας και της διαλειτουργικότητας του συστήματός τους με το σύστημα GALILEO. Ας θυμηθούμε ότι αρχικά οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν αμφισβητήσει τον ίδιο τον λόγο ύπαρξης του προγράμματος GALILEO. Εν πάση περιπτώσει, ο μηχανισμός συνεννόησης, που τελεί υπό συζήτηση, πρέπει να στηρίζεται στη συμμετρία των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων του κάθε εταίρου έναντι του άλλου, ιδίως όσον αφορά την άσκηση ενδεχόμενου δικαιώματος βέτο.

2.3.1.1

Αυτή τη διαδικασία ανάθεσης τη διαχειρίζεται η κοινή επιχείρηση. Η διαδικασία άρχισε τον Οκτώβριο του 2003. Οι τέσσερις υποψηφιότητες που καταχωρίσθηκαν έγιναν δεκτές. Προέρχονταν από κοινοπραξίες αποτελούμενες από έναν αριθμό κύριων εταίρων, στους οποίους προστίθεται μια πλειάδα συνεργαζόμενων εταιρειών. Όλοι οι υποψήφιοι θεωρούν ότι το μελλοντικό ευρωπαϊκό σύστημα μπορεί να αποφέρει αξιοσημείωτα εμπορικά έσοδα και πιστεύουν ότι μπορούν, συνεπώς, να χρηματοδοτήσουν με δικά τους κονδύλια μεγάλο μέρος των εισροών του.

2.3.1.2

Αυτό το στοιχείο είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αφού το Συμβούλιο δεν επιθυμεί να υπερβαίνουν οι εισροές των κοινοτικών κονδυλίων το ένα τρίτο της χρηματοδότησης της φάσης εγκατάστασης. Τέλος, για τη δεύτερη φάση της ανταγωνιστικής διαπραγμάτευσης, επιλέχθηκαν τρεις κοινοπραξίες (Alcatel/Alenia/Vinci, EADS/Thalès/Inmarsat, Eutelsat).

2.3.1.3

Προσδιορίστηκαν έξι πηγές χρηματοδότησης:

2.3.2.1

Η Επιτροπή έχει διαβιβάσει στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με τις δομές διαχείρισης του ευρωπαϊκού προγράμματος δορυφορικής ραδιοπλοήγησης. Αρχικά είχε προτείνει να δημιουργηθούν δύο δομές: μία Εποπτική Αρχή και ένα κέντρο ασφάλειας και προστασίας, το οποίο θα ετίθετο υπό την άμεση ευθύνη του Γενικού Γραμματέα/Ύπατου Εκπροσώπου για την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας, Τελικά, η Εποπτική Αρχή πρόκειται όντως να συσταθεί και να αναλάβει αρμοδιότητες σε θέματα ασφαλείας. Το κέντρο ασφάλειας και προστασίας δεν θα συσταθεί και τις αποφάσεις σε περίπτωση κρίσης θα τις λαμβάνει το ίδιο το Συμβούλιο σε πραγματικό χρόνο.

2.3.2.2

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα σε σχέση με την πλαισίωση του συστήματος αφορά τις ενδεχόμενες απειλές για την ιδιωτική ζωή. Ας υπενθυμίσουμε ότι το σύστημα GALILEO δεν παρουσιάζει από μόνο του καμία απειλή για την ιδιωτική ζωή, αφού δεν λαμβάνει καμία πληροφορία για τους χρήστες του (δεν υπάρχει ανοδική ζεύξη της γης με τον δορυφόρο). Ωστόσο, οι πληροφορίες που λαμβάνει ο χρήστης μπορούν να αναμεταδοθούν από άλλο σύστημα – κινητά τηλέφωνα, για παράδειγμα – και να επιτρέψουν έτσι τον εντοπισμό του. Η ευθύνη για τη ρύθμιση τέτοιων χρήσεων των πληροφοριών που παρέχονται από το GALILEO δεν ανήκει στις ευρωπαϊκές αρχές διαχείρισης του προγράμματος, αλλά στις εθνικές αρχές. Πρέπει να επιστηθεί η προσοχή των τελευταίων στα μέτρα που πρέπει να λάβουν για την πλαισίωση των χρήσεων του GALILEO και, από εδώ και εμπρός, και του GPS.

3.1

H EOKE εκτιμά τη βουλησιαρχική στάση που δείχνει το έγγραφο της Επιτροπής, επειδή γνωρίζουμε ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό και πολύ δύσκολο σχέδιο. Σ' αυτό το πνεύμα, που χαρακτηρίζεται από βούληση επιτυχίας, ορισμένα ζητήματα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο συνεχιζόμενης προσοχής:

3.2

Η επιτυχία του μεγάλου αυτού έργου εξαρτάται από τη σαφή επιβεβαίωση και τη σταθερή διατήρηση της πολιτικής και χρηματοδοτικής βούλησης του Συμβουλίου. Αναλαμβάνοντας τη δέσμευση για το GALILEO, εκδήλωσε τη φιλοδοξία που έχει για την Ευρωπαϊκή Ένωση και για τη διαστημική πολιτική της.

4.1

Στα συμπεράσματά της, η Επιτροπή μοιάζει να εκφράζει ορισμένες ανησυχίες ή αβεβαιότητες όσον αφορά το ζήτημα της χρηματοδότησης. Το ζήτημα αυτό είναι θεμελιώδες, διότι αν διακυβευτεί η χρηματοδότηση, ενδέχεται να διακυβευτεί ολόκληρο το πρόγραμμα. Η ΕΟΚΕ δεν μπορεί παρά να επιβεβαιώσει τη μείζονα στρατηγική σημασία του προγράμματος GALILEO για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το μέλλον του διαστημικού της τομέα, και για την πρόοδο της ευρωπαϊκής οικοδόμησης, όπως έχει ήδη τονίσει έντονα και λεπτομερώς στις γνωμοδοτήσεις της (1). Συμμερίζεται την ικανοποίηση της Επιτροπής όσον αφορά την αξιόλογη πρόοδο που έχει σημειωθεί από την έναρξή του και ελπίζει να μην μετριαστεί η αισιοδοξία που εκφράζεται από δυσκολίες της τελευταίας στιγμής.