52003IE0412

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα "Για έναν ΠΟΕ με ανθρώπινο πρόσωπο: οι προτάσεις της ΕΟΚΕ"

(2003/C 133/16)

Στις 17 Ιανουαρίου 2002 και σύμφωνα με το άρθρο 23, παράγραφος 3, του Εσωτερικού Κανονισμού της, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε να καταρτίσει γνωμοδότηση με το ανωτέρω θέμα.

Το τμήμα "Εξωτερικών σχέσεων", στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΕΟΚΕ υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 12 Μαρτίου 2003, με βάση την εισηγητική έκθεση του κ. Δημητριάδη.

Κατά την 398η σύνοδο ολομέλειάς της, της 26ης και 27ης Μαρτίου 2003 (συνεδρίαση της 26ης Μαρτίου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 89 ψήφους υπέρ, 2 ψήφους κατά και 1 αποχή την παρούσα γνωμοδότηση.

1. Σύνοψη

1.1. Έναν χρόνο μετά την Υπουργική Διάσκεψη της Ντόχα ο ΠΟΕ αναζητεί λύσεις στα κρίσιμα προβλήματα που απασχολούν τα Κράτη - Μέλη του και τους λαούς τους και προέρχονται από την απελευθέρωση του παγκόσμιου εμπορίου. Έχοντας την εμπειρία των πολύχρονων γύρων εμπορικών διαπραγματεύσεων της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου (General Agreement on Τariffs and Trade - GATT) και τις κατευθυντήριες αρχές των αποφάσεων των Υπουργικών Διασκέψεων (Σιγκαπούρη, Γενεύη(1), Σεάτλ(2), Ντόχα) βρίσκεται μπροστά σε μία στιγμή αποφάσεων οι οποίες θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους τις νέες συνθήκες που επικρατούν στην παγκόσμια οικονομία (προβλήματα από την απελευθέρωση του εμπορίου, περιβαλλοντολογικά προβλήματα, αγροτικές αναδιαρθρώσεις, κ.λπ.) αλλά και τις αντιδράσεις της παγκόσμιας κοινότητας στα κρίσιμα ανθρωπιστικά - κοινωνικά προβλήματα (κοινωνικές ανισότητες, διεύρυνση φτώχειας, επικίνδυνες επιδημίες κ.λπ.).

1.2. Μετά την 4η Υπουργική Διάσκεψη (Ντόχα) η οποία έθεσε στο επίκεντρο των εμπορικών διαπραγματεύσεων την αειφόρο ανάπτυξη και ενόψει της 5ης Υπουργικής Διάσκεψης (Κανκούν - Μεξικό) ο ΠOE καλείται ως προς τις εξωτερικές δραστηριότητές του να δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες - μέλη του (ΛΑΧ) με τη μεταφορά πόρων και τεχνογνωσίας και ως προς τις εσωτερικές λειτουργίες του να προχωρήσει στην κατάργηση στεγανών (όπου αυτά υφίστανται) και να επιτρέψει τη δημιουργία κοινοβουλευτικής εποπτείας με παράλληλη διαβούλευση - ενημέρωση με τους φορείς της οργανωμένης Κοινωνίας των Πολιτών, σύμφωνα με το παράδειγμα του ΟΗΕ και της Επιτροπής.

1.3. Η παρούσα γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ για τον ΠΟΕ έρχεται να συμπληρώσει προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της, οι οποίες προετοιμάσθηκαν ενόψει των διαφόρων Υπουργικών Διασκέψεών του και ασχολήθηκαν κατ κύριο λόγο με την ημερήσια διάταξη και τα τεχνικά θέματα που περιλαμβάνονταν στους διάφορους γύρους διαπραγματεύσεων. Σκοπός της είναι να συμβάλλει εποικοδομητικά στον παγκόσμιο διάλογο και στις προσπάθειες της Επιτροπής που βρίσκονται σε εξέλιξη ώστε να αποκτήσει ο διεθνής αυτός οργανισμός ένα πιο ανθρώπινο πρόσωπο και να ικανοποιήσει έτσι τα δίκαια αιτήματα των υπό ανάπτυξη χωρών αλλά και των φορέων της οργανωμένης Κοινωνίας των Πολιτών οι οποίοι τον κατηγορούν για έλλειψη ευαισθησίας, διαφάνειας, προσαρμοστικότητας και ευελιξίας.

1.4. Για την καλύτερη θεσμοθέτηση των παραπάνω η ΕΟΚΕ προτείνει:

1.4.1. Τη δημιουργία μίας κοινοβουλευτικής διάστασης του ΠΟΕ παρά τις υφιστάμενες δυσκολίες μίας τέτοιας πρότασης, με σκοπό να διευρυνθεί ο δημοκρατικός διάλογος αλλά και να υπάρξει ουσιαστική παρέμβαση εκλεγμένων εκπροσώπων στις λειτουργίες του.

1.4.2. Την καθιέρωση θεσμοθετημένου διαλόγου μεταξύ ΠΟΕ και των φορέων της οργανωμένης Κοινωνίας των πολιτών, αφού γίνει η αναγκαία επιβεβαίωση - αναγνώριση των φορέων αυτών και αφού καθιερωθεί ένα συγκεκριμένος - διαρθρωμένος κώδικας επικοινωνίας.

1.4.3. Την καθιέρωση θεσμοθετημένου διαλόγου μεταξύ του ΠΟΕ και των λοιπών διεθνών Οργανισμών (ΟΗΕ, ΔΤ, ΔΝΤ, ΟΟΣΑ, ΔΟΕ κ.λπ.) αλλά και περιφερειακών διακρατικών οργανισμών ώστε να υπάρξει συντονισμός δράσεων για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων και την αποφυγή αλληλοσυγκρουόμενων προγραμμάτων και κατασπατάληση πόρων.

1.4.4. Τη συνεχή και αδιάλειπτη ενίσχυση των ΛΑΧ ώστε να καταστεί ουσιαστική και γόνιμη η συμμετοχή τους στις διαδικασίες του ΠΟΕ με τη μεταφορά πόρων και τεχνογνωσίας. Αναγνωρίζεται ότι μια σημαντική συνιστώσα είναι ότι μεταξύ των ΛΑΧ υφίστανται σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες έτσι ώστε να απαιτείται περιστασιακά η δημιουργία κατηγοριών και διαχωρισμού μεταξύ αυτών.

1.4.5. Να επιδειχθεί ιδιαίτερη ευαισθησία στα κρίσιμα θέματα που αντιμετωπίζουν οι υπό ανάπτυξη χώρες και αφορούν τη φτώχεια(3), τις επιδημίες, το περιβάλλον και τις γεωργικές καλλιέργειες όταν αυτά άπτονται εμπορικών πολιτικών και βρίσκονται εντός των σκοπών του ΠΟΕ.

1.5. Η ΕΟΚΕ τονίζει την άμεση ανάγκη χάραξης μίας διεθνούς στρατηγικής που θα οδηγήσει σε μία ισόρροπη ανάπτυξη και ευημερία των λαών με ιδιαίτερη ευαισθησία στα θέματα περιβάλλοντος και συνθηκών εργασίας.

1.6. Η ΕΟΚΕ επίσης τονίζει την ανάγκη χάραξης μιας διεθνούς στρατηγικής για την προστασία των καταναλωτών.

2. Διεθνής Οικονομική κατάσταση - Οικονομική εξέλιξη των αναπτυσσόμενων και λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών

2.1. Η κατάργηση των εμπορικών και μη φραγμών σε παγκόσμιο επίπεδο οδήγησε σταδιακά στη δημιουργία μιας νέας τάξης πραγμάτων στο διεθνές εμπόριο με σημαντικές θετικές και αρνητικές επιπτώσεις. Η σημαντικότερη συνέπεια αυτής της εξέλιξης είναι αναμφίβολα η αυξανόμενη αλληλεξάρτηση των εθνικών οικονομιών από τις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές. Αυτή η αλληλεξάρτηση των οικονομιών συνδυαζόμενη με τη χρήση των νέων τεχνολογικών εργαλείων, τα οποία έδωσαν ταχύτατους ρυθμούς στις διεθνείς συναλλαγές, καθιστά ιδιαίτερα επιτακτική την ανάγκη ελέγχου των παγκόσμιων συναλλαγών μέσω της ύπαρξης και λειτουργίας θεσμοθετημένων Διεθνών Οργανισμών. Επίσης απαιτεί τη στενή συνεργασία μεταξύ τους ώστε να μη δημιουργούνται αλληλοσυγκρουόμενες δράσεις και στρατηγικές ιδιαίτερα σε περιοχές οι οποίες εξαρτούν την οικονομική τους ανάπτυξη από τη διεθνή βοήθεια και τα προγράμματα των Διεθνών Οργανισμών.

2.2. Η ανάπτυξη του εμπορίου χωρίς σύνορα και η αύξηση των συναλλαγών μπορεί να αποφέρει μακροπρόθεσμα οφέλη παγκόσμια(4), ωστόσο η παρουσία των διεθνών οργανισμών και οι διεθνείς ρυθμίσεις καθίστανται αναγκαίες για να αποφευχθούν αφενός οι βραχυχρόνιες αρνητικές επιδράσεις της άνευ κανόνων φιλελευθεροποίησης στις ασθενέστερες οικονομικά χώρες και αφετέρου για να αποτρέπουν τις μεμονωμένες μονομερείς, διμερείς η πολυμερείς ρυθμίσεις οι οποίες επαναφέρουν σύνορα και εμπόδια στην ελεύθερη διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών. Την αναγκαιότητα αυτή καλύπτει ο ΠΟΕ ο οποίος ιδρύθηκε μετά από μακροχρόνιες διεθνείς διαπραγματεύσεις και στον οποίο συμμετέχουν οικειοθελώς η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών μελών του πλανήτη.

2.3. Παρά την ύπαρξη καλών προθέσεων (Διάσκεψη ΟΗΕ Χιλιετίας, Διάσκεψη ΟΗΕ για την Πείνα, Διάσκεψη ΟΗΕ για την Αειφόρο Ανάπτυξη) και την παρουσία διαφόρων πρωτοβουλιών και προγραμμάτων παγκόσμια, το ένα πέμπτο της ανθρωπότητας(5) βρίσκεται κάτω από τα όρια της φτώχειας (το όριο απόλυτης φτώχειας ορίζεται σε USD 1 ημερησίως) και αυτό αποδεικνύει το τεράστιο μέγεθος της πρόκλησης για τους ισχυρούς της παγκόσμιας οικονομίας και την ανεπάρκεια των μέχρι σήμερα εξελισσόμενων πολιτειών. Η απελπιστική κατάσταση διαβίωσης(6) μεγάλου τμήματος του πληθυσμού της γης, δημιουργεί αλυσιδωτές αντιδράσεις ανεξέλεγκτων συνεπειών.

2.4. Οι αντιδράσεις της οργανωμένης Κοινωνίας των Πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των ΜΚΟ και των κοινωνικών εταίρων, σε όλες τις διασκέψεις των Διεθνών Οργανισμών, δείχνουν το τεράστιο μέγεθος του προβλήματος σε όλο τον πλανήτη. Τα μηνύματα που άρχισαν πλέον να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από όλους τους Διεθνείς Οργανισμούς και κυρίως από τον ΠΟΕ είναι η ανάγκη χάραξης μιας διεθνούς στρατηγικής που θα οδηγήσει σε μια ισόρροπη ανάπτυξη και ευημερία των λαών καθώς και στην επικράτηση και εμβάθυνση της δημοκρατίας σε ολόκληρο τον πλανήτη. Πραγματικά οι δύσκολες σημερινές συγκυρίες, οικονομικές και κοινωνικές, οδηγούν στην ανάγκη παγκόσμιας συνεργασίας μεταξύ των αναπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών, είτε μέσω των υπαρχόντων διεθνών οργάνων είτε με τη δημιουργία νέων όπου υφίσταται κενό.

2.5. Η απελευθέρωση των αγορών και του διεθνούς εμπορίου, την τελευταία δεκαετία, προσέφερε μία ευκαιρία σε ορισμένες ΛΑΧ(7) να βελτιώσουν το εισόδημα των πολιτών τους με πολύ ταχύτερους ρυθμούς από ό,τι τα προηγούμενα 50 χρόνια(8). Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα τονίζουν τα οφέλη που αποκόμισαν οι αναπτυσσόμενες χώρες από την ελεύθερη διακίνηση των εμπορευμάτων. Η μείωση των εμπορικών φραγμών τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις ΛΑΧ θα αποφέρει από το 2002 κέρδη ύψους USD 250 δις. έως USD 620 ετήσια, από τα οποία το ένα τρίτο θα προστεθεί στα εισοδήματα των ΛΑΧ(9). Επίσης η μείωση των αγροτικών επιδοτήσεων θα αυξήσει το παγκόσμιο εισόδημα περισσότερο από USD 128 δις. ετήσια από τα οποία USD 30 δις. θα μεταφερθούν στις ΛΑΧ.

2.6. Μία ομάδα 18 αναπτυσσόμενων χωρών, μεταξύ των οποίων το Μπαγκλαντές, η Κίνα, η Ινδία, η Γκάνα, το Νεπάλ, η Ουγκάντα και το Βιετνάμ, αύξησαν τις εξαγωγές τους ως ποσοστό του ΑΕγχΠ τους με ταχείς ρυθμούς, μετά το 1980, Πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στην απελευθέρωση των αγορών τους στον διεθνή ανταγωνισμό(10), αλλά και για το θέμα αυτό υπάρχουν και αντίθετες θεωρητικές απόψεις.

2.7. Η αύξηση του εισοδήματος των περισσότερο φτωχών - το φτωχότερο 20 % - στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη αύξηση του υπόλοιπου 80 %. Αυτό καταδείχθηκε στην Ανατολική Ασία, μία περιοχή με περισσότερο από το ένα τρίτο του πληθυσμού των αναπτυσσόμενων χωρών. Η περιοχή αυτή, στη διάρκεια των τελευταίων 40 ετών, μεταμορφώθηκε στη δυναμική μορφή του σήμερα από μία εκ των φτωχότερων περιοχών του κόσμου.

2.8. Παρόλη τη βελτίωση των οικονομικών δεικτών τους οι χώρες αυτές έχουν ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουν. Από την άλλη πλευρά είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι ο λόγος του ΑΕγχΠ του 5 % των πλουσιοτέρων χωρών προς το ΑΕγχΠ του 5 % των φτωχότερων χωρών του πλανήτη ανήλθε από 30:1 που ήταν κατά την έναρξη της ΓΣΔΕ (GATT) στα τέλη της δεκαετίας του 1940, σε 78:1 σήμερα. Αυτό είναι περισσότερο εμφανές στον κοινωνικό τομέα. Η οικονομική τους ανάπτυξη δεν συνοδεύτηκε από την κοινωνική πρόοδο, την εδραίωση και εμβάθυνση των δημοκρατικών θεσμών και των ατομικών δικαιωμάτων. Η βελτίωση των Δεικτών Ανθρώπινης Ανάπτυξης (Human Development Indicators), που μετρούν τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, την εκπαίδευση και την αναμενόμενη διάρκεια ζωής, είναι πολύ χαμηλή.

2.9. Η συνεχιζόμενη άμεση εξάρτηση των οικονομιών περισσότερων αναπτυσσόμενων χωρών από τα γεωργικά προϊόντα(11) αλλά και τα σημαντικά προβλήματα εξαγωγών στα μεταποιημένα γεωργικά προϊόντα, αποτελούν ένα βασικό πρόβλημα του διεθνούς εμπορικού και οικονομικού συστήματος με άμεσες επιδράσεις στα κοινωνικά θέματα, λόγω της ρευστότητας των παγκοσμίων τιμών αλλά και της μείωσης των τιμών των προϊόντων αυτών σε μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βάση(12). Τουλάχιστον πενήντα αναπτυσσόμενες χώρες στηρίζουν το ένα τρίτο των εξαγωγικών τους εσόδων στον πρωτογενή τομέα, ενώ σε σαράντα από αυτές αποτελεί το ήμισυ των εσόδων αυτών(13).

2.10. Η ΕΕ καταβάλλει σημαντικές και ουσιαστικές προσπάθειες να ενσωματώσει τις αναπτυσσόμενες και ΛΑΧ στην παγκόσμια οικονομία(14). Η συμφωνία του Κοτονού (23.6.2000) που συνήφθη μεταξύ της ΕΕ και των χωρών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού, αποτελεί μία σοβαρή πρωτοβουλία που συνδυάζει το εμπόριο και την ανάπτυξη, όπως και η δέσμη μέτρων για την απελευθέρωση του εμπορίου "Τα πάντα εκτός όπλων", η οποία θα επιτρέπει σε ορισμένα χρόνια χωρίς δασμολογικές επιβαρύνσεις, τις εξαγωγές όλων των ΛΑΧ στην ΕΕ (εκτός των όπλων). Παρομοίως, η αναθεώρηση του ευρωπαϊκού συστήματος γενικευμένων προτιμήσεων (2002 - 2004) επέτεινε τις δασμολογικές μειώσεις προς όφελος των ΛΑΧ και θέσπισε μία πραγματική ρήτρα πρωτοβουλίας (η οποία περιλαμβάνει και κυρωτικές διατάξεις) σχετικά με την τήρηση των θεμελιωδών κανόνων για την εργασία και το περιβάλλον.

2.11. Η ΕΕ χρησιμοποιεί όλες τις ευκαιρίες των πολυμερών συναντήσεων για να προωθήσει μία συνεχή αναπτυξιακή πορεία για τις ΛΑΧ. Η Διεθνής Διάσκεψη για την Χρηματοδότηση της Ανάπτυξης που διεξήχθη στο Μοντερρέυ (Μεξικό) στις 18-22 Μαρτίου 2002 αποτέλεσε ένα επιπλέον βήμα, ενώ η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεσμεύτηκαν ότι θα προσθέσουν για την ανάπτυξη από το 2004 επιπλέον 30 δις. USD ποσό που αποτελεί την μεγαλύτερη αύξηση για βοήθεια μέχρι στιγμής. Η δέσμευση αυτή αποτέλεσε και τη μεγάλη πρόκληση - πρόσκληση για την Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για την Αειφόρο Ανάπτυξη που πραγματοποιήθηκε στο Γιοχάνεσμπουργκ τον Αύγουστο 2002 όπου όμως δεν κατέστη δυνατόν να υπάρξει μία σαφής δέσμευση των ανεπτυγμένων χωρών για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων που θα αποσκοπούν στη μείωση του χάσματος Βορρά - Νότου, αλλά και για τη θέσπιση κανόνων που θα συμβάλουν στην αειφόρο ανάπτυξη.

2.12. Η παγκόσμια αειφόρος ανάπτυξη προϋποθέτει αρχικά άμβλυνση ή ακόμη και εξάλειψη του προβλήματος των χρεών των χωρών του Τρίτου Κόσμου(15), μείωση της ανεργίας και εφαρμογή των διεθνών προδιαγραφών εργασίας ως αντικειμενικού στόχου με ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα του οικοσυστήματος του πλανήτη και της προστασίας της δημοσίας υγείας.

2.13. Για όλα τα παραπάνω είναι πλέον αναγκαίο οι ανεπτυγμένες χώρες οι οποίες έχουν την κύρια ευθύνη: α) να ανοίξουν τις αγορές τους στα προϊόντα των ΛΑΧ, β) να μεταφέρουν ουσιαστικά πόρους και τεχνογνωσία προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, γ) να βοηθήσουν στην ευαισθητοποίηση και στην αντιπροσωπευτικότερη λειτουργία της διοικητικής δομής των Διεθνών Οργανισμών, ενώ οι αναπτυσσόμενες πρέπει: α) να υιοθετήσουν τις αρχές της διαφάνειας, β) την αποτελεσματική διακυβέρνηση, γ) τις βασικές αρχές της δημοκρατίας, δ) την πάταξη της εσωτερικής διαφθοράς, ε) τις πλήρως λειτουργικές αγορές, στ) την ενσωμάτωση των διεθνών κανόνων για την εργασία και ζ) την καθιέρωση εφικτών μακροοικονομικών στόχων. Η απελευθέρωση του εμπορίου μπορεί να φέρει στις ΛΑΧ(16) οικονομική πρόοδο υπό την προϋπόθεση όμως ότι οι μεν ισχυρές οικονομικά χώρες θα λάβουν ουσιαστικά μέτρα που θα ξεπερνούν την πενιχρή οικονομική βοήθεια που παρέχεται ήδη με την παραδοσιακή της έννοια και θα επενδύσουν στις αναγκαίες δομικές και διαρθρωτικές αλλαγές, κυρίως στα θέματα των βασικών υποδομών, οι δε αναπτυσσόμενες θα αναπτύξουν την ικανότητά τους να λειτουργούν σε ανταγωνιστικό περιβάλλον μέσα από προγράμματα που στηρίζουν την επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη των μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων και θα εξασφαλίσουν κανόνες διαφάνειας για τη χρήση της παγκόσμιας οικονομικής βοήθειας ώστε να μειωθούν τα φαινόμενα διαφθοράς.

2.14. Ο ΠΟΕ ως διεθνής οργανισμός διαθέτει πολλά σημαντικά πλεονεκτήματα για να παρεμβαίνει όπως:

- Προάγει την απελευθέρωση του εμπορίου και εκφράζει τη βούληση για διεθνή ρύθμιση των παγκόσμιων εμπορικών πράξεων στις σημερινές συνθήκες της παγκοσμιοποίησης.

- Είναι συγκροτημένος θεσμικά ως διακυβερνητικός - πολυεθνικός οργανισμός.

- Ο τρόπος λήψης αποφάσεων που έχει υιοθετήσει, ο οποίος καθορίζεται από τη συναίνεση(17) των μελών ενώ εν απουσία της η προσφυγή στην ψήφο προϋποθέτει την εξασφάλιση μιας διευρυμένης πλειοψηφίας των μελών, δίνει ένα σοβαρό δημοκρατικό πλεονέκτημα έναντι άλλων διεθνών οργανισμών όπως του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

- Ο μεγάλος και σημαντικά διαφοροποιημένος οικονομικά και κοινωνικά αριθμός μελών χωρών (144 χώρες) καλύπτει όλη την πολυμορφία του πλανήτη.

- Με τη δομή αυτή ο ΠΟΕ μπορεί και πρέπει να προωθήσει πέραν από την προώθηση των εμπορικών διαπραγματεύσεων και την επίλυση των εμπορικών διαφορών, α) την ενίσχυση των υπό ανάπτυξη χωρών, β) τη δίκαιη και ισότιμη κατανομή εργασίας παγκοσμίως, γ) τη θέσπιση κανόνων προστασίας του περιβάλλοντος, ασφάλειας και υγιεινής των τροφίμων, πάντοτε σύμφωνα με τους κανόνες και τους σκοπούς λειτουργίας του.

2.15. Τα οφέλη από τη μέχρι σήμερα μείωση του προστατευτισμού στο εμπόριο δεν έγιναν ορατά στο μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού του πλανήτη. Γι' αυτό και οι αντιδράσεις των φορέων της Κοινωνίας των Πολιτών απέναντι στους Διεθνείς Οργανισμούς και κυρίως στον ΠΟΕ, που αποτελεί τον κύριο εκφραστή της απελευθέρωσης του εμπορίου, συνεχώς αυξάνονται. Η πρόκληση για όλους και κυρίως για τις κυβερνήσεις των αναπτυσσομένων και ΛΑΧ είναι να καταστούν το εμπόριο και οι διεθνείς επενδύσεις τροχός ανάπτυξης και μείωσης της φτώχειας.

2.16. Η ΕΟΚΕ ως θεσμικός και κύριος εκπρόσωπος σε επίπεδο ΕΕ των φορέων της οργανωμένης Κοινωνίας των Πολιτών, συμμετέχει ενεργά στον παγκόσμιο διάλογο και λαμβάνει υπόψη της όλα τα σύγχρονα μηνύματα. Για το λόγο αυτό προτείνει για τον ΠΟΕ την ανάγκη θέσπισης ενός πιο "ανθρώπινου προσώπου". Η αναγκαιότητα αυτή προέρχεται αφενός από το ότι σήμερα πια σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία οι διεθνείς εμπορικές συμφωνίες έχουν επιπτώσεις στην εργασία, στην υγεία, στο περιβάλλον και αφετέρου οι οποιεσδήποτε παρεμβάσεις πρέπει να πραγματοποιηθούν με τη συναίνεση και τη συμβολή των κοινωνικών εταίρων, ακολουθώντας πρακτικές συμμετοχικών διαδικασιών.

3. Εξελίξεις στον Παγκόσμιο Εμπορικό Διάλογο (Αναπτυξιακό Σχέδιο Ντόχα)

3.1. Το Αναπτυξιακό Σχέδιο της 4ης Υπουργικής Διάσκεψης της Ντόχα (Doha Development Agenda) αποτέλεσε ένα θετικό βήμα για το μέλλον του παγκόσμιου εμπορίου και δημιούργησε ορισμένες ελπίδες για το νέο γύρο διαπραγματεύσεων που άρχισε τον Ιανουάριο 2003 και θα διαρκέσει έως τον Ιανουάριο του 2005 θέτοντας ως βασικούς στόχους: α) την αειφόρο ανάπτυξη στο επίκεντρο των εμπορικών διαπραγματεύσεων(18) β) τη στήριξη της ανάπτυξης των αναπτυσσόμενων χωρών και ΛΑΧ και γ) την αντιμετώπιση της μάστιγας των επιδημιών στις ΛΑΧ. Η απόφαση για παροχή αναπτυξιακής βοήθειας για την οικονομική και θεσμική πρόοδο των αναπτυσσομένων χωρών ουσιαστικά αποτελεί υλοποίηση των ήδη υπαρχόντων συμφωνιών του ΠΟΕ(19). Επίσης αποφασίστηκε να τεθεί σε εφαρμογή η συμφωνία Προστασίας της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΤRIPS) χωρίς να εμποδίζονται τα κράτη μέλη να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας (πατέντες φαρμακευτικών προϊόντων).

3.2. Η ΕΟΚΕ, στη γνωμοδότησή της, τον Οκτώβριο του 2001(20), για την προετοιμασία της Διάσκεψης της Ντόχα, εξέφρασε την επιθυμία της να ληφθούν υπόψη, σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι έγινε στο Σιάτλ, οι προσδοκίες και τα προβλήματα των αναπτυσσόμενων χωρών. Η ΕΟΚΕ επισήμανε ότι ο διάλογος για τα κοινωνικά ζητήματα και το περιβάλλον συναντά σημαντικά εμπόδια εξαιτίας της επικέντρωσης του ενδιαφέροντος των αναπτυσσόμενων χωρών σε άλλα ζητήματα, όπως η εφαρμογή, η ανάπτυξη και η πρόσβαση στις αγορές.

3.3. Στην Ανακοίνωση μετά τη συνάντηση που είχε ο Επίτροπος P. Lamy στις 14 Δεκεμβρίου 2001 με τους αντιπροσώπους της Κοινωνίας των Πολιτών επισημάνθηκε ότι - εξαιρουμένου του προβλήματος των κοινωνικών θεμάτων που σχετίζονται με την εργασία - οι κύριοι στόχοι που είχε η Επιτροπή για την Doha επιτεύχθηκαν και τόνισε μεταξύ άλλων ότι στα πλαίσια του Αναπτυξιακού Σχεδίου της Doha (Doha Development Agenda ) ελήφθη μια σημαντική απόφαση δέσμευσης παροχής τεχνικής βοήθειας (Technical assistance) και ανάπτυξης παραγωγικής ικανότητας (capacity building) των αναπτυσσόμενων χωρών. Η υλοποίηση αυτή θα γίνει σε πλήρη συνεργασία με όλους τους χρηματοδοτικούς οργανισμούς (donors) όπως η Π.Τ. και η UNCTAD, καθώς και μέσα από την Κοινοτική Αναπτυξιακή Πολιτική και τα Αναπτυξιακά Προγράμματα(21).

3.4. Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την προσπάθεια της Επιτροπής να πείσει το Γενικό Συμβούλιο του ΠΟΕ να δημιουργήσουν ένα παγκόσμιο ταμείο (Global Trust Fund), το οποίο να διαχειρίζεται την τεχνική βοήθεια στις αναπτυσσόμενες χώρες, με σκοπό αυτές να συμμετέχουν πλήρως στις διαπραγματεύσεις.

3.5. Η ΕΟΚΕ εκφράζει τον έντονο προβληματισμό της για τις καθυστερήσεις που εμφανίζονται στην προώθηση των θεμάτων που περιλαμβάνονται στο Αναπτυξιακό Σχέδιο της Ντόχα και καλεί ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες να προχωρήσουν άμεσα στην ολοκλήρωση των αναγκαίων διαπραγματεύσεων.

4. Κοινωνική διάσταση των εμπορικών διαπραγματεύσεων

4.1. Κοινωνικά δικαιώματα στο χώρο της Εργασίας

4.1.1. Η κατοχύρωση των κοινωνικών δικαιωμάτων στον χώρο της εργασίας αποτέλεσε για πρώτη φορά θέμα συζήτησης στην Υπουργική Διάσκεψη της Σιγκαπούρης(22) και επιβεβαιώθηκε και στην Υπουργική Διάσκεψη της Ντόχα(23), παρά τον προβληματισμό πολλών αναπτυσσόμενων χωρών.

4.1.2. Η ΕΟΚΕ θεωρεί αναγκαία την επίσπευση του παγκόσμιου διαλόγου για τα κοινωνικά δικαιώματα και εκφράζει την απογοήτευσή της για το μειωμένο ενδιαφέρον και τον αρνητικό προβληματισμό από τις αναπτυσσόμενες χώρες που ανεπτύχθη κατά την Υπουργική Διάσκεψη της Ντόχα.

4.1.3. Επισήμανση: Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το καταλληλότερο πεδίο επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων εργασίας είναι η ΔΟΕ, όπως ήδη έχει τονίσει στη γνωμοδότηση της με θέμα "Τα ανθρώπινα δικαιώματα στο χώρο εργασίας"(24). Ο ΠΟΕ θα πρέπει να βοηθήσει προς την κατεύθυνση επίλυσης τέτοιων προβλημάτων με την ενθάρρυνση θετικών μέτρων και την ενσωμάτωση στους κανόνες των διατάξεων αποκλεισμού από τα πλεονεκτήματα συμμετοχής, σε μέλη που παραβαίνουν τους διεθνείς κανονισμούς εργασίας.

4.1.4. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίηση της για την Ανακοίνωση που εξέδωσε η Επιτροπή τον Ιούλιο του 2001 σχετικά με τα πρότυπα εργασίας της κοινωνικής διαχείρισης στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης.

4.1.5. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σταθερά το έργο της ΔΟΕ (ILO) και χαιρετίζει την δημιουργία της Παγκόσμιας Επιτροπής με θέμα "Η κοινωνική διάσταση της παγκοσμιοποίησης" καλεί δε τον ΠΟΕ να συνεργασθεί με την Επιτροπή αυτή συμμετέχοντας ουσιαστικά. Η Παγκόσμια Επιτροπή μπορεί να βοηθήσει τη διεθνή κοινότητα στην κατανόηση των σύνθετων προβλημάτων της παγκοσμιοποίησης στα θέματα εργασίας και κοινωνικής ανάπτυξης.

4.1.6. Επίσης η ΕΟΚΕ δηλώνει ότι είναι έτοιμη να ξεκινήσει μια θεσμοθετημένη συνεργασία με τον ΠΟΕ, την ΔΟΕ και τις Εθνικές ΟΚΕ για τα υπό εξέλιξη κοινωνικά ζητήματα.

4.1.7. Η ΕΟΚΕ τονίζει την ανάγκη, κατά τη διάρκεια των νέων εμπορικών διαπραγματεύσεων, να περιληφθούν οι θεμελιώδεις κανόνες για την εργασία και να ενισχυθούν οι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους εργασίας. Επιπρόσθετα, τονίζει την ανάγκη να ληφθούν αποτρεπτικά μέτρα στις αναπτυσσόμενες χώρες για την παιδική εργασία.

4.1.8. Η ΕΟΚΕ θα επιδιώξει την καθιέρωση μιας σταθερής διαδικασίας διαβούλευσης μεταξύ αυτής και της Παγκόσμιας Επιτροπής της ΔΟΕ με θέμα "Η κοινωνική διάσταση της παγκοσμιοποίησης", και καλεί τον ΠΟΕ να καλέσει τη ΔΟΕ ως παρατηρητή όχι μόνο στις υπουργικές διασκέψεις αλλά και στα λοιπά όργανά του(25).

4.2. Εμπόριο και Περιβάλλον

4.2.1. Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει τις διεθνείς προσπάθειες για την προστασία του περιβάλλοντος σε όλες τις παραμέτρους του και εκφράζει την έντονη επιθυμία της για επιτάχυνση και εμβάθυνση των διαπραγματεύσεων και προγραμμάτων και άρση των επιφυλάξεων ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο αποτέλεσμα.

4.2.2. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την ευθυγράμμιση της ανάπτυξης του διεθνούς εμπορίου με το στόχο επίτευξης της αειφόρου ανάπτυξης καθώς μία από τις τρεις συνιστώσες της αειφόρου ανάπτυξης είναι και η αποδοτική οικονομική ανάπτυξη. Οι μεγάλες οικολογικές προκλήσεις και οι σημαντικές αλλαγές του περιβάλλοντος σε παγκόσμιο επίπεδο επιβάλλουν την επικέντρωση της προσοχής των Διεθνών Οργανισμών στην επιτυχία του στόχου αυτού. Η ανάγκη αυτή γίνεται επιτακτικότερη μετά την σχετική πρόοδο που συντελέσθηκε κατά τη Διάσκεψη του Γιοχάνεσμπουργκ στα θέματα προστασίας του περιβάλλοντος.

4.2.3. Επισήμανση: Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει το γεγονός ότι στη Διακήρυξη της Ντόχα(26) υπήρξε συμφωνία μεταξύ των μελών του ΠΟΕ να συζητήσουν τα ζητήματα του περιβάλλοντος που επηρεάζονται από το εμπόριο. Η συζήτηση που επακολούθησε έδωσε τη δυνατότητα να εξαχθούν ορισμένα πρώτα συμπεράσματα τα οποία πρέπει να αξιοποιηθούν μελλοντικά, παρά τον προβληματισμό που εκφράζεται από διάφορες πλευρές.

4.3. Πνευματικά δικαιώματα και Δημόσια Υγεία

4.3.1. Οι μεγάλες επιδημίες (HIV/AIDS, Μαλάρια, ελονοσία) οι οποίες συνεχίζουν να πλήττουν κυρίως τους λαούς των ΛΑΧ και ιδίως τις χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής αποτελούν ένα μεγάλο στίγμα του σύγχρονου πολιτισμού και διαχωρίζουν την ανθρωπότητα σε αυτήν που έχει δυνατότητα πρόσβασης στις βασικές θεραπευτικές αγωγές και σε αυτήν που λόγω οικονομικών δεδομένων δεν έχει(27).

4.3.2. Η ΕΟΚΕ:

- θεωρεί ότι το δικαίωμα στην υγεία είναι το υπέρτατο ανθρώπινο αγαθό και δικαίωμα,

- επισημαίνει ότι οι χώρες που δεν παράγουν φάρμακα έχουν σημαντικότατα μειονεκτήματα έναντι εκείνων που παράγουν,

- εκφράζει την ικανοποίησή της για την ειδική δήλωση της Υπουργικής Διακήρυξης της Ντόχα(28) για το δικαίωμα των Κρατών να προστατεύουν τη Δημόσια Υγεία τους,

- εκφράζει την ικανοποίησή της για τις αποφάσεις του Συμβουλίου TRIP's (27.6.2002) με την οποία δίνεται παράταση της προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων μέχρι το 2016 για τις ΛΑΧ,

- θεωρεί ότι είναι αναγκαία μία ευέλικτη παγκόσμια συμφωνία η οποία αφενός θα καλύπτει πλήρως τις ανάγκες Δημόσιας Υγείας των ΛΑΧ από τις μεταδιδόμενες επιδημίες και αφετέρου θα κατοχυρώνει τα πνευματικά δικαιώματα ώστε να μην διακοπεί η αναγκαία έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη,

- τονίζει τον ιδιαίτερο ρόλο που καλείται να παίξει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ως ο καθ' ύλην αρμόδιος για την παρακολούθηση και αντιμετώπιση ασθενειών οι οποίες εξελίσσονται σε επιδημίες και απειλούν μεγάλους πληθυσμούς,

- θεωρεί άμεσα συνδεδεμένο το θέμα της Δημόσιας Υγείας με τη μείωση της φτώχειας που αποτελεί ένα εξίσου κορυφαίο πρόβλημα του πλανήτη,

- συμφωνεί με το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 12ης Φεβρουαρίου 2003 σχετικά με τα φάρμακα κοινόχρηστης ονομασίας (p5-TA-PROV (2003) 0052/12.2.2003),

- θεωρεί ότι οι νέες ιατρικές ανακαλύψεις θα πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμες στις ΛΑΧ.

4.3.3. Η ΕΟΚΕ στηρίζει τις σοβαρές προσπάθειες της Επιτροπής για την επίτευξη συμφωνίας το ταχύτερο δυνατόν μεταξύ των μελών του ΠΟΕ για τον καθορισμό: α) του καταλόγου των κρατών που έχουν το δικαίωμα να παρακάμπτουν τις συμφωνίες του ΠΟΕ(29) για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων για λόγους δημόσιας υγείας, β) συμπληρωματικής διατύπωσης του άρθρου 31 (f) της Συνθήκης TRIP's του ΠΟΕ με την οποία υπεισέρχεται ρήτρα εξαίρεσης για τα φαρμακευτικά προϊόντα και γ) για τον εννοιολογικό προσδιορισμό του όρου "φαρμακευτικά προϊόντα"(30).

4.3.4. Η ΕΟΚΕ καλεί όλα τα μέλη του ΠΟΕ και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ, να ξεπεράσουν άμεσα τα εμπόδια στις διαπραγματεύσεις για την τροποποίηση του άρθρου 31 (f) της Συνθήκης TRIP's του ΠΟΕ και να καταλήξουν σε μία παγκόσμια συμφωνία.

4.3.5. Η ΕΟΚΕ σχετικά με το μείζον θέμα, της προστασίας της δημόσιας υγείας και των πνευματικών δικαιωμάτων, προτείνει: α) η έλλειψη προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων στις πατέντες φαρμάκων να επεκτείνεται εκτός του ΑΙDS/HIV, της μαλάριας και της ελονοσίας και σε άλλες μεγάλες επιδημίες, όπως έχει προτείνει η Επιτροπή, β) να διευρυνθεί ο κατάλογος των ΛΑΧ από 49 που είναι σήμερα στις 72, πλην της Κίνας, η οποία έχει τη δυνατότητα παραγωγής πρωτογενών φαρμακευτικών ουσιών, γ) να μην υφίστανται κυβερνητικές - πολιτικές παρεμβάσεις στις εξαγωγές φαρμάκων όταν τίθεται σε κίνδυνο η δημόσια υγεία μεγάλων ποσοστών πληθυσμού, δ) να λαμβάνονται αυστηρά μέτρα από τις ΛΑΧ για την παράνομη επιστροφή φαρμάκων τα οποία έχουν πωληθεί στις διεθνείς αγορές για την αντιμετώπιση των επιδημιών σε τιμές χωρίς το κόστος των πνευματικών δικαιωμάτων, και ε) να υπάρχει ευελιξία στο όλο σύστημα και στις ερμηνείες των Συνθηκών ώστε να αντιμετωπίζονται με αποτελεσματικότητα οι κίνδυνοι των επιδημιών.

4.4. Ισορροπία παγκόσμιων αναγκών σε τρόφιμα

4.4.1. Επισήμανση: Η ΕΟΚΕ τονίζει την ανάγκη να εξευρεθεί ισορροπία μεταξύ της συνεχιζόμενης αύξησης των παγκόσμιων αναγκών σε τρόφιμα και της μεγάλης άνισης κατανομής αυτών στον πλανήτη(31), και την ανάγκη ευρύτερης διεθνούς συναίνεσης για τα σημαντικά θέματα της γεωργίας.

4.4.2. Επισήμανση: Η ΕΟΚΕ αποδέχεται τη θέση του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) ότι η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων διαχείρισης των υδάτων σε συνδυασμό με τη βελτίωση της αποδοτικότητας των καλλιεργειών (more crops per drop) και την ανάπτυξη νέων πηγών νερού αποτελούν τη λύση για την ικανοποίηση της συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης τροφίμων(32).

5. Ανάγκη εκσυγχρονισμού των λειτουργιών του ΠΟΕ

5.1. Θέσεις ΠΟΕ για τη λειτουργία του

5.1.1. Ο ΠΟΕ εξελίχτηκε από ένα φόρουμ τεχνικών εμπορικών διαπραγματεύσεων σε έναν Διακυβερνητικό Οργανισμό ο οποίος μέσω των Υπουργών Εμπορίου των Κρατών - Μελών ασκεί παγκόσμια εμπορική πολιτική. Οι εκάστοτε εμπορικές συμφωνίες αφενός επιβλέπονται για την εφαρμογή τους μέσω του Μηχανισμού Ελέγχου Εμπορικών Πολιτικών (TPRM) αφετέρου δε επιβάλλονται μέσω ενός αποτελεσματικού μηχανισμού επίλυσης διαφορών που διαθέτει ο ΠΟΕ και, αν είναι αναγκαίο, μέσω της επιβολής εμπορικών κυρώσεων. Είναι λοιπόν απόλυτα προφανής η αναγκαιότητα λειτουργίας του ΠΟΕ σε παγκόσμιο επίπεδο υπό καθεστώς πλήρους διαφάνειας.

5.1.2. Ο ΠΟΕ σήμερα υποστηρίζει(33): α) πως έγινε αρκετή πρόοδος στο τομέα της διαφάνειας μετά την GATT, β) ότι διαθέτει ένα καλά οργανωμένο web site μέσω του οποίου το δημόσιο κοινό έχει πρόσβαση στα αρχεία και στις αποφάσεις του, γ) ότι έχει αναπτύξει μέσω των Συμποσίων έναν σοβαρό διάλογο με κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους, επιμελητήρια, εργατικές ενώσεις, και την οργανωμένη Κοινωνία των Πολιτών και δ) ότι θεσμοθέτησε εκπαιδευτικά προγράμματα μικρής ή μεγάλης διάρκειας(34)και τις "Εβδομάδες της Γενεύης" στις οποίες καλούνται ανά εξάμηνο οι πτωχότερες εκ των ΛΑΧ να ενημερωθούν για τις διεθνείς εμπορικές εξελίξεις και τις διαπραγματεύσεις του αναπτυξιακού σχεδίου της Ντόχα με κάλυψη όλων των αναγκαίων εξόδων από τον προϋπολογισμό του ΠΟΕ. Επίσης σκοπός του προγράμματος αυτού είναι η ανάπτυξη ικανοτήτων εμπορικών διαπραγματεύσεων στους εκπροσώπους των ΛΑΧ και ε) ότι ο ΠΟΕ συνεργάζεται στενά με άλλους πολυεθνικούς Οργανισμούς για να προωθήσει πρόσθετη τεχνική βοήθεια προς τις ΛΑΧ όπως το Υποστηρικτικό Πλαίσιο (Integrated Framework - IF), το οποίο είναι μία κοινή προσπάθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, του Διεθνούς Κέντρου Εμπορίου, της UNCTAD, του UNDP, της Διεθνούς Τράπεζας και του Κοινού Υποστηρικτικού Προγράμματος Βοήθειας (Joint Integrated Technical Assistance Programme - JITAP) το οποίο δημιουργήθηκε για να βοηθήσει τις φτωχότερες από τις ΛΑΧ να ενταχθούν στις παγκόσμιες εμπορικές διαπραγματεύσεις. Παρόλα αυτά όμως η διοίκησή του αναγνωρίζει ότι υπάρχει ανάγκη μεγαλύτερης διεύρυνσης της δημοκρατικής του λειτουργίας και ανάγκη υποστήριξης των αναπτυσσομένων χωρών για πλήρη συμμετοχή στις διεργασίες του και στον τρόπο λήψης αποφάσεων.

5.2. Θέσεις Επιτροπής για τη λειτουργία του ΠΟΕ

5.2.1. Η Επιτροπή δια του Επιτρόπου P. LAMY έχει συστήσει ειδικές ομάδες μελέτης με τους κοινωνικό-επαγγελματικούς κύκλους και τις ΜΚΟ και έχει διατυπώσει, πριν από την Υπουργική Διάσκεψη της Ντόχα, συγκεκριμένες προτάσεις για την αναμόρφωση των διαδικασιών και λειτουργιών του ΠΟΕ, ενώ επισημαίνει συνεχώς την ανάγκη παροχής μεγαλύτερης τεχνικής βοήθειας στις αναπτυσσόμενες χώρες για την ανάπτυξη των ικανοτήτων συμμετοχής τους στις διαδικασίες. Η Επιτροπή θέτει ως κύρια προβλήματα που χρήζουν άμεσης λύσης το θέμα της διαφάνειας, της πληρέστερης πληροφόρησης και ενημέρωσης και της ουσιαστικής συμμετοχής των αναπτυσσομένων χωρών, εφόσον ο αριθμός τους στο σύνολο των 144 μελών φθάνει τις 100. Με την έναρξη του νέου γύρου διαπραγματεύσεων η Επιτροπή πρότεινε μεταξύ άλλων στον τομέα των ανεπίσημων λειτουργιών και μηχανισμών του ΠΟΕ για το μέλλον τα εξής:

α) Τη διεξαγωγή ετήσιας ανοιχτής συνάντησης με κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους των μελών του ΠΟΕ (parliamentarians of WTO members) και το κοινό η οποία θα βοηθούσε στην υπογράμμιση των θεμάτων πολιτικής που επηρεάζουν το εμπορικό σύστημα τους.

β) Ανάπτυξη διαδικασιών καλύτερης διαβούλευσης για τη δημιουργία συναίνεσης σε θέματα όπως η διαφάνεια και η συμμετοχικότητα, εξασφαλίζοντας βέβαια και την αποτελεσματικότητα των λειτουργιών του οργανισμού.

γ) Δημιουργία μιας συμβουλευτικής ομάδας με περιορισμένα μέλη η οποία δεν θα έχει δικαίωμα λήψης αποφάσεων παρά θα μπορεί να συμβουλεύει τον Γενικό Διευθυντή όπου είναι απαραίτητο για τρέχουσες συστάσεις προς το Γενικό Συμβούλιο.

Η ΕΟΚΕ κατ' αρχήν συμφωνεί με τις απόψεις της Επιτροπής, αλλά στην πρόταση για τη δημιουργία συμβουλευτικής ομάδας θεωρεί ότι θα πρέπει πρώτα να θεσπιστούν τα αναγκαία κριτήρια επιλογής προσώπων ώστε να υπάρχει, η κατά το δυνατόν, πιο αδιάβλητη και αποτελεσματική επιλογή τους με τη μεγαλύτερη δυνατή ευελιξία και στη συνέχεια να γίνει η θεσμοθέτηση του οργάνου με σαφείς και διακριτές αρμοδιότητες.

5.3. Θέσεις ΕΟΚΕ για τη λειτουργία του ΠΟΕ

5.3.1. Η ΕΟΚΕ έχει συνεισφέρει σημαντική βοήθεια στις προσπάθειες της Επιτροπής για τη δημιουργία ενός διαρθρωμένου διαλόγου με την ΚτΠ σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο με την προώθηση του διαλόγου με τους φορείς της ΚτΠ όπως πχ. στις χώρες της Ευρωμεσογειακής Συνεργασίας, τις Χώρες ΑΚΕ, τη Λατινική Αμερική, την Κίνα, και την Ινδία, κ.λπ.

Η ΕΟΚΕ στηρίζει θερμά τις απόψεις της Επιτροπής και τη συγχαίρει για τις σημαντικές προσπάθειές της να αποκτήσει ο ΠΟΕ ένα ανθρώπινο πρόσωπο και για να δημιουργηθεί ένας διαρθωμένος και ουσιαστικός διάλογος με την ΚτΠ.

5.3.2. Η ΕΟΚΕ έχοντας εκφράσει επανειλημμένα τις απόψεις της για τη διαφάνεια και την ενεργότερη συμμετοχή των φορέων της Κοινωνίας των Πολιτών, παρά τις έντονες αντιρρήσεις πολλών ΛΑΧ οι οποίες έχουν ισχυρό "έλλειμμα δημοκρατίας", στις διαδικασίες του ΠΟΕ(35)(36), θεωρεί ώριμη πλέον τη διαδικασία αναμόρφωσης των λειτουργιών του ώστε να καταστεί περισσότερο διαφανής και δημοκρατικός διατηρώντας τον διακυβερνητικό του χαρακτήρα.

5.3.3. Ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα που θέτουν οι κοινωνικοεπαγγελματικοί φορείς και οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις είναι ο βαθμός εξωτερικής και εσωτερικής διαφάνειας των διαδικασιών και λειτουργιών του ΠΟΕ. Μεγαλύτερη πρόοδος στο θέμα της διαφάνειας θα μπορούσε να εξασφαλίσει και περισσότερη αποτελεσματικότητα για όλα τα μέλη του ΠΟΕ ιδίως στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Στο θέμα αυτό η ΕΟΚΕ αποδέχεται τα εξής:

5.3.3.1. Πρόσβαση στα έγγραφα και τα αρχεία του ΠΟΕ

5.3.3.1.1. Μία από τις σοβαρότερες επικρίσεις που δέχεται ο ΠΟΕ, ως προς τη διαφάνεια λειτουργίας του, αφορά στην ελεύθερη πρόσβαση και στον τρόπο διακίνησης και κυκλοφορίας των εγγράφων του. Με μια σημαντική απόφαση που έλαβε το Γενικό Συμβούλιο(37) πρόσφατα, όλα τα έγγραφα του ΠΟΕ θα είναι διαθέσιμα, χωρίς περιορισμούς ή διαβαθμίσεις στην κυκλοφορία τους, εκτός ορισμένων περιπτώσεων όπου ένα κράτος μπορεί να ζητήσει περιορισμούς στην κυκλοφορία ενός εγγράφου μέχρι μέγιστης προθεσμίας 90 ημερών.

5.3.3.1.2. Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την απόφαση αυτή και ζητεί από το Γενικό Συμβούλιο να επανεξετάζει συνεχώς τη διεύρυνση της διαφάνειας στις γραφειοκρατικές λειτουργίες.

5.3.3.2. Συμβουλευτική υποστήριξη του ΠΟΕ από την Κοινωνία των Πολιτών (Consultation of Civil Society) - Ο ρόλος των ΜΚΟ

5.3.3.2.1. Η εξωτερική διαφάνεια στα θέματα του ΠΟΕ(38) μπορεί να επιτευχθεί πρωτίστως σε εθνικό επίπεδο. Ο διάλογος των εθνικών κυβερνήσεων με τους αντιπροσώπους της Κοινωνίας των Πολιτών για τα θέματα του ΠΟΕ θα βοηθήσει όχι μόνο στην εξεύρεση συναίνεσης αλλά θα αυξήσει ταυτόχρονα την ενημέρωση και τη γνώση και των λοιπών κύκλων που τους αφορούν οι αποφάσεις του ΠΟΕ όπως είναι οι επιχειρήσεις, οι εργαζόμενοι, οι καταναλωτές, τα χρηματιστήρια, οι εισαγωγείς και οι προμηθευτές. Αυτή η ενημέρωση θα προωθήσει ακόμη περισσότερο την παγκοσμιοποίηση και την απελευθέρωση του εμπορίου. Παράλληλα οι κυβερνήσεις θα έχουν την δυνατότητα να αποκτήσουν σημαντική βοήθεια από την εξειδικευμένη συμβουλευτική υποστήριξη των ενδιαφερόμενων ομάδων ή οργανώσεων όπως είναι π.χ. οι εθνικοί σύνδεσμοι εμπορίου και βιομηχάνων. Αναμφίβολα σημαντικό πρόβλημα υφίσταται σε ορισμένες από τις ΛΑΧ όπου υπάρχει "δημοκρατικό έλλειμμα" και η αντιπροσώπευση της Κοινωνίας των Πολιτών βρίσκεται σε χαμηλότατο επίπεδο και ουσιαστικά απουσιάζει η διαβούλευση μεταξύ των κοινωνικών φορέων και των ΜΚΟ. Σε διεθνές επίπεδο την ίδια διαδικασία πρέπει να ακολουθήσει ο ΠΟΕ σε συνεργασία με τους διεθνείς φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών ακολουθώντας ως παράδειγμα την επιτυχημένη συνεργασία της Επιτροπής με την ΚτΠ σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τα θέματα ΠΟΕ.

5.3.3.2.2. Ο ρόλος των ΜΚΟ αποτέλεσε αντικείμενο συχνών συζητήσεων μεταξύ των κρατών μελών του ΠΟΕ. Ο ΠΟΕ έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι τα συμφέροντα όλων των πολιτών μίας χώρας εκφράζονται μόνο από την επίσημη κυβέρνηση. Αυτός ο περιορισμός όμως δεν αποκλείει τις σχέσεις των μελών του ΠΟΕ με τους εκπροσώπους των ΜΚΟ(39). Κατά την πρώτη Υπουργική Διάσκεψη της Σιγκαπούρης, το 1996, συμμετείχαν αντιπρόσωποι 108 ΜΚΟ. Στη διάσκεψη της Ντόχα οι αντιπρόσωποι των ΜΚΟ που δήλωσαν τη συμμετοχή τους ξεπέρασαν τους 600.

5.3.3.2.3. Η ΕΟΚΕ σημειώνει τον ιδιαίτερο ρόλο που διαδραματίζουν οι ΜΚΟ(40) στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνονται οι κοινωνικοί εταίροι δηλαδή οι εργοδότες και εργαζόμενοι, στην κάλυψη ιδιαίτερα ευαίσθητων κοινωνικών θεμάτων και αναγνωρίζει ότι τα συμφέροντα των πολιτών στα κράτη πρέπει να αντιπροσωπεύονται από κάποιους φορείς που δεν εξαρτώνται από τις κυβερνήσεις των κρατών. Απαραίτητη προϋπόθεση, όμως, για να είναι αυτή η αντιπροσώπευση γνήσια και αποτελεσματική είναι η δημοκρατική επιλογή των αντιπροσώπων από σημαντικά τμήματα των πολιτών και η διαφάνεια στη διαχείριση των οικονομικών.

5.3.3.2.4. Η ΕΟΚΕ έχοντας προσδιορίσει σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της(41) τα κριτήρια αντιπροσωπευτικότητας για τις ΜΚΟ σε ευρωπαϊκό επίπεδο προτείνει τα εξής κριτήρια που μπορούν θα ισχύσουν και στις σχέσεις ΜΚΟ και ΠΟΕ:

- να υφίστανται μόνιμα σε παγκόσμιο επίπεδο, ή σε μεγάλο μέρος του πλανήτη,

- να διασφαλίζουν στα μέλη τους άμεση πρόσβαση στην εμπειρογνωμοσύνη και να προβαίνουν σε ταχείες και εποικοδομητικές διαβουλεύσεις,

- να εκπροσωπούν γενικά ενδιαφέροντα που να αντιστοιχούν στα συμφέροντα της παγκόσμιας κοινωνίας,

- να απαρτίζονται από οργανώσεις που να αναγνωρίζονται σε εθνικό επίπεδο ως αντιπροσωπευτικές των ομάδων τους,

- να διαθέτουν οργανώσεις που εκπροσωπούνται στα περισσότερα κράτη μέλη του ΠΟΕ,

- να λογοδοτούν στα μέλη τους,

- να διαθέτουν εντολή εκπροσώπησης και να δρουν σε παγκόσμιο επίπεδο,

- να είναι ανεξάρτητες και αυτόνομες.

5.3.3.2.5. Τα μοναδικά επίσημα κανάλια πρόσβασης της Κοινωνίας των Πολιτών στις αποφάσεις του ΠΟΕ αποτελούν μέχρι σήμερα μόνον τα Συμπόσια - Συνέδρια που οργανώνονται παράλληλα με τις Υπουργικές Διασκέψεις στα οποία εκπροσωπούν τον ΠΟΕ οι διαπιστευμένοι οικονομικοί διπλωμάτες των Κρατών Μελών. Οι εκπρόσωποι της Κοινωνίας των Πολιτών θεωρούν ότι αυτή η συμμετοχή είναι χαμηλού επιπέδου διότι μεταξύ των Υπουργικών Διασκέψεων μεσολαβεί πάρα πολύ μεγάλο διάστημα και επίσης παραμένει μακριά από την καθημερινή λειτουργία του ΠΟΕ.

5.3.3.2.6. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την πρόταση της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να υιοθετήσει ο ΠΟΕ συγκεκριμένη διαδικασία συμβουλευτικής υποστήριξης με τους κοινωνικούς εταίρους και τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και τίθεται στη διάθεση της Επιτροπής για να ενισχύσει την επίτευξη του στόχου αυτού. Επίσης προτείνει για τη διασφάλιση, σε ενισχυμένη και βιώσιμη βάση, του αμφίδρομου διαλόγου την κατάρτιση ενός συγκεκριμένου κώδικα διαπίστευσης, ώστε να δημιουργηθεί ένα αξιόπιστο θεσμικό πλαίσιο.

5.3.3.2.7. Η ΕΟΚΕ προτείνει την πρόσβαση των φορέων της ΚτΠ στην καθημερινή λειτουργία του ΠΟΕ με τη συμμετοχή τους στα Γενικά Συμβούλια ως παρατηρητών.

5.3.3.3. Πρόσβαση των Κοινοβουλίων και της Κοινωνίας των Πολιτών στις διαδικασίες διαβούλευσης αποφάσεων και στον Μηχανισμό Ελέγχου Εμπορικών Πολιτικών (TPRM)

5.3.3.3.1. Ο σκοπός του Μηχανισμού Ελέγχου Εμπορικών Πολιτικών ("ΜΕΕΠ")(42)(43) εκ του καταστατικού του ΠΟΕ είναι να παρακολουθεί και να συνεισφέρει στη βελτίωση της τήρησης από όλα τα μέλη των κανόνων, των ρυθμίσεων και των ανειλημμένων υποχρεώσεων που περιλαμβάνονται στις εμπορικές πολυμερείς συμφωνίες και να εξετάζει σε τακτικά χρονικά διαστήματα τις επιπτώσεις των εμπορικών πολιτικών και πρακτικών τόσο στις οικονομίες των μελών όσο και στο πολυμερές εμπορικό σύστημα. Στην πράξη όμως έχουν παρατηρηθεί αρκετά προβλήματα ειδικά στην εξέταση των επιπτώσεων των εμπορικών πολιτικών στα κράτη μέλη και στην αξιοπιστία των αναφορών των Κρατών όσον αφορά όχι τόσο στα οικονομικά όσο στα κοινωνικά και περιβαλλοντολογικά δεδομένα.

5.3.3.3.2. Η ΕΟΚΕ προτείνει την υποχρεωτική συμμετοχή - διαβούλευση των εκπροσώπων των Εθνικών Κοινοβουλίων και των φορέων της ΚτΠ στη διαμόρφωση των αποφάσεων των εμπορικών, πολιτικών και εθνικών εκθέσεων που υποβάλλονται στα πλαίσια του ΜΕΕΠ, πριν από τη δημοσίευση των επίσημων κειμένων.

5.3.3.4. Διαδικασία πληροφόρησης της Κοινωνίας των Πολιτών για την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων

5.3.3.4.1. Η πληροφόρηση της Κοινωνίας των Πολιτών για την εξέλιξη του νέου γύρου διαπραγματεύσεων μπορεί να επιτευχθεί με συγκεκριμένη διαδικασία σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο και φυσικά μέσω της γραμματείας του ΠΟΕ διοργανώνοντας ειδικά ανοιχτά σεμινάρια σε τακτά χρονικά διαστήματα ανά περίπτωση.

5.3.3.5. Ο ρόλος των Οικονομικών και Κοινωνικών Συμβουλίων

5.3.3.5.1. Ο ΠΟΕ οφείλει να δημιουργήσει μία ομάδα συνομιλητών η οποία να εκπροσωπεί μεγάλο μέρος της κοινωνίας των πολιτών. Τα Οικονομικά και Κοινωνικά Συμβούλια, όπου υφίστανται, αποτελούν έναν πολύ καλό πιθανό συνομιλητή για την ανάπτυξη σταθερής συνεργασίας με τον ΠΟΕ.

5.3.3.5.2. Η ΕΟΚΕ προτείνει μεγαλύτερη συμμετοχή των Οικονομικών και Κοινωνικών Συμβουλίων, στις χώρες όπου υφίστανται, στις εργασίες του ΠΟΕ, αλλά και τη δημιουργία ανάλογων οργάνων στις αναπτυσσόμενες χώρες όπου υφίσταται σοβαρό "δημοκρατικό έλλειμμα" και έλλειμμα κοινωνικής διαβούλευσης.

5.3.3.5.3. Η ΕΟΚΕ προτείνει την ανάληψη πρωτοβουλίας εκ μέρους της για τον συντονισμό των Οικονομικών και Κοινωνικών Συμβουλίων όπου αυτά υφίστανται παγκόσμια (π.χ. Οικονομικά και Κοινωνικά Συμβούλια Αφρικής, ΟΚΕ Κίνας κ.λπ.) στα θέματα του ΠΟΕ με την κατάρτιση κοινών γνωμοδοτήσεων οι οποίες θα παρουσιάζονται στις Υπουργικές Διασκέψεις ως συνεισφορά της ΚτΠ.

5.3.3.6. Δημιουργία συγκεκριμένου κώδικα επικοινωνίας με την Κοινωνία των Πολιτών

5.3.3.6.1. Οι περισσότεροι Διεθνείς Οργανισμοί όπως τα Ηνωμένα Έθνη, η Παγκόσμια Τράπεζα, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης διαθέτουν, με κάποιες διαφορές, μηχανισμούς διαβούλευσης με τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών καθώς και της αμφίδρομης πληροφόρησης. Ο ΠΟΕ υποστηρίζει ότι διαφέρει από τους άλλους Οργανισμούς γιατί οι αποφάσεις του δεν είναι απλώς δεσμευτικές, αλλά επιβάλλονται και μάλιστα με αντίποινα μερικές φορές, όπως με εμπορικές κυρώσεις, επιχείρημα που καταρρίπτεται εφόσον και άλλοι Διεθνείς Οργανισμοί έχουν παρόμοιες διαδικασίες όπως δημιουργία συνθηκών, έλεγχο αυτών και επίλυση διαφορών.

5.3.3.6.2. Η ΕΟΚΕ επιβεβαιώνει τις διατυπωθείσες σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις(44) βασικές αρχές του κώδικα συμπεριφοράς που θα μπορούσε επίσης να αφορά τα εξής:

- μία σαφή δήλωση απόρριψης κάθε μορφής βίας και προώθησης του αμοιβαίου διαλόγου

- τις δεσμεύσεις των υπογραφουσών κοινωνικο-επαγγελματικών οργανώσεων και των ΜΚΟ να συμμορφωθούν προς ορισμένους κανόνες διαφάνειας (αποστολή, μέλη, οργάνωση, χρηματοδότηση κ.λπ.)

- τις δεσμεύσεις της Γραμματείας του ΠΟΕ όσον αφορά τη λειτουργική οργάνωση των διαβουλεύσεων αυτών (ενημέρωση και πρόσβαση στα έγγραφα, διαβουλεύσεις, πληροφόρηση, αξιολογήσεις, φόρουμ για το ιντερνετ κ.λπ.), που θα μπορούσε συγκεκριμένα να προβλέπει την πραγματοποίηση μιας ετήσιας δημόσιας ακρόασης

- μια πρόσκληση προς τους εκπροσώπους της κοινωνίας των πληροφοριών και τις ΜΚΟ να συμμετέχουν σε ενημερωτικές εκστρατείες, σε αναλύσεις καταστάσεων και προκλήσεων, αναλαμβάνοντας ευθύνες στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του ΠΟΕ, όπως την υποβολή κάθε χρήσιμης πρότασης στα όργανα του ΠΟΕ για θέματα που έχουν σχέση με τις δραστηριότητες του ΠΟΕ, την υποστήριξη της υλοποίησης των δεσμεύσεων και των προγραμμάτων του ΠΟΕ, τη χρήσιμη συμμετοχή σε ομάδες και τη συμβολή στην εξακρίβωση των προβλημάτων εφαρμογής και της πορείας υλοποίησης των σχεδίων

- μια πρόσκληση στα κράτη μέλη του ΠΟΕ να εφαρμόσουν παρόμοιες διατάξεις διαβουλεύσεων με τους εκπροσώπους της Κοινωνίας των Πολιτών και τις ΜΚΟ σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

5.3.3.7. Θέσπιση μιας οιονεί κοινοβουλευτικής εποπτείας

5.3.3.7.1. Η πρόταση της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την δημιουργία μιας πιθανής κοινοβουλευτικής εποπτείας των εμπορικών πολιτικών θα βοηθούσε στην αύξηση διαφάνειας του ΠΟΕ, στην πληρέστερη ενημέρωση των κρατών μελών αλλά πολύ περισσότερο στον εκδημοκρατισμό των λειτουργιών και του τρόπου λήψης αποφάσεων του ΠΟΕ.

5.3.3.7.2. Η κοινοβουλευτική εποπτεία θα συνδράμει επίσης στην πληρέστερη κατανόηση των επιπτώσεων των εμπορικών πολιτικών στην οικονομία και κοινωνία του κάθε κράτους μέλους χωριστά.

5.3.3.7.3. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τη δημιουργία κοινοβουλευτικής διάστασης στον ΠΟΕ, παρά τις δυσκολίες που ενέχει η ιδέα αυτή, γιατί εκτός από τις Υπουργικές Διασκέψεις στις ενδιάμεσες εργασίες που αναλαμβάνει το Γενικό Συμβούλιο, τα κράτη μέλη συμμετέχουν μόνο με δημόσιους εκπροσώπους τους και όχι με αιρετούς αντιπροσώπους και καλεί την ΕΕ και τη γραμματεία του ΠΟΕ να εργασθούν προς αυτή την κατεύθυνση.

5.3.3.8. Πρόσβαση της Κοινωνίας των Πολιτών στο σύστημα επίλυσης διαφορών

5.3.3.8.1. Η Οργανωμένη Κοινωνία των Πολιτών δεν έχει πρόσβαση στις συναντήσεις των ειδικών ομάδων (panels) που συστήνει το Σώμα Επίλυσης Διαφορών (DSB) ούτε και στις διαδικασίες Δεύτερου Βαθμού Κρίσης (Appellate Body). Τα όργανα αυτά λειτουργούν κατά βάση σύμφωνα με τους κανονισμούς του Διεθνούς Δημοσίου Δικαίου και οι φορείς της ΚτΠ υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει λόγος να μην υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση και ενημέρωση για τις εξελίξεις και τις αποφάσεις των διαφορών των εμπορικών διαπραγματεύσεων από την στιγμή μάλιστα που κοινοποιούνται στα ενδιαφερόμενα μέλη.

5.3.3.8.2. Στο άρθρο 13 § 1, του "Μνημονίου Συμφωνίας σχετικά με τους Κανόνες και τις Διαδικασίες που διέπουν την Επίλυση των Διαφορών" αναφέρεται ρητά ότι η ειδική ομάδα έχει το δικαίωμα να ζητεί πληροφορίες και τεχνικές συμβουλές από οποιοδήποτε άτομο ή οργανισμό θεωρεί κατάλληλο και ότι οι εμπιστευτικές πληροφορίες που κοινοποιούνται σε ειδική ομάδα (panel) δεν ανακοινώνονται χωρίς τη ρητή έγκριση του προσώπου, οργανισμού ή της αρχής που τις παρέσχε. Επίσης οι ειδικές ομάδες μπορούν να ζητούν πληροφορίες από οποιαδήποτε σχετική πηγή και να συμβουλεύονται εμπειρογνώμονες προκειμένου να έχουν τις απόψεις τους επί ορισμένων πλευρών του θέματος. Στην πράξη όμως η συνεισφορά της Οργανωμένης Κοινωνίας των Πολιτών ήταν μέχρι τώρα ελάχιστη.

5.3.3.8.3. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την άποψη της συμμετοχής της ΚτΠ στον μηχανισμό επίλυσης διαφορών ως συμβουλευτικού φορέα σε θέματα όπου απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις όπως σε θέματα εργασίας, περιβάλλοντος και υγείας για τους εξής λόγους: α) γιατί τα πρόσωπα που μετέχουν στις ειδικές ομάδες και στον Δεύτερο Βαθμό Κρίσης - Εφετείο διαθέτουν συνήθως νομικές γνώσεις Διεθνούς Εμπορικού Δικαίου, κ.λπ. και β) γιατί πολλές φορές οι εκάστοτε εμπορικές συμφωνίες επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα τις κοινωνικές εξελίξεις όπως την κατάσταση απασχόλησης μιας χώρας, το περιβάλλον, την υγεία, την οικονομική ανάπτυξη κ.λπ.

5.3.3.8.4. Η ΕΟΚΕ ζητεί από τις ΛΑΧ να άρουν τις επιφυλάξεις τους για τη συμμετοχή των εκπροσώπων της ΚτΠ στο Σύστημα Επίλυσης Διαφορών και στηρίζει τις θέσεις της Επιτροπής για το θέμα αυτό το οποίο θα προσδώσει διαφάνεια και δημοκρατική ευαισθησία στον ΠΟΕ.

5.4. Ανάπτυξη της ικανότητας συμμετοχής στις θεσμικές διαδικασίες του ΠΟΕ των αναπτυσσομένων και ΛΑΧ

5.4.1. Οι περισσότερες αναπτυσσόμενες και ΛΑΧ έχουν σημαντική έως πλήρη έλλειψη ικανότητας να συμμετέχουν στους μηχανισμούς του ΠΟΕ, να κατανοήσουν τις εμπορικές πολιτικές και τις επιπτώσεις αυτών και να γνωρίζουν τους κανονισμούς όχι μόνο σε διεθνές αλλά και σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Επίσης συχνά αδυνατούν παρά τις σημαντικές οικονομικές ενισχύσεις της Επιτροπής να έχουν σε συστηματική βάση εκπροσώπους στις διάφορες επιτροπές και συναντήσεις του ΠΟΕ στις οποίες κρίνονται σοβαρά θέματα διαπραγμάτευσης γιατί, αφενός, δεν έχουν τα κατάλληλα άτομα με τα απαραίτητα προσόντα και, αφετέρου, δεν μπορούν να καλύψουν τα έξοδα μόνιμων αντιπροσωπειών ή αποστολών. Η λειτουργία του αντιπροσωπευτικού Γραφείου(45) των χωρών Καραϊβικής, Αφρικής και Ειρηνικού (CAP) το οποίο στηρίζει τις χώρες αυτές στις παγκόσμιες εμπορικές διαπραγματεύσεις αποτελεί ήδη ένα θετικό πρώτο βήμα.

5.4.2. Το Αναπτυξιακό Σχέδιο της Ντόχα περιλαμβάνει ειδική αναφορά στα προβλήματα των ΛΑΧ να συμμετάσχουν στις διεθνείς εμπορικές διαπραγματεύσεις και καθορίζει ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ενεργειών για την ενίσχυσή τους(46).

5.4.3. Η ΕΟΚΕ συνιστά να διασφαλιστεί ότι θα διαθέτουν οι αναπτυσσόμενες χώρες τους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους με τους οποίους θα είναι σε θέση να εφαρμόζουν τις ρυθμίσεις που έχουν εγκρίνει.

5.4.4. Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η αύξηση των κονδυλίων του ΠΟΕ για παροχή τεχνικής βοήθειας και εκπαίδευσης προς τις ΛΑΧ σε συνεργασία με τα προγράμματα των άλλων διεθνών οργανισμών θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη και συνεχής για να μπορούν να συμμετέχουν ως ισότιμα μέλη στον ΠΟΕ, ταυτόχρονα όμως πρέπει να αυξηθεί ο έλεγχος των διαθεσίμων πόρων έτσι ώστε να μην σπαταλώνται ή να υπόκεινται στον κίνδυνο διαφθοράς.

5.5. Μείωση του χάσματος μεταξύ της καθολικής συμμετοχής των μελών και της αποτελεσματικότητας των λειτουργιών του ΠΟΕ

5.5.1. Ο μεγάλος αριθμός των μελών δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στην απαραίτητη συμμετοχικότητα και παρουσία στα επίσημα και ανεπίσημα θεσμικά όργανα. Η ΕΟΚΕ προτείνει παράλληλα με τη θεσμοθέτηση των μικρών Υπουργικών Διασκέψεων τη δημιουργία σωμάτων με περιορισμένη συμμετοχή ενός χρηστικού αριθμού μελών επιλέγοντας το κατάλληλο μοντέλο επιλογής και ψήφισης για τους σκοπούς του ΠΟΕ, χωρίς αυτό να θίγει τη βασική δημοκρατική αρχή ένα Μέλος - μία ψήφος.

5.6. Εδραίωση θεσμοποιημένης συνεργασίας με άλλους Διεθνείς οργανισμούς

5.6.1. Στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη οικονομική και κοινωνική κατάσταση είναι αναγκαίο να γίνει κατανοητό ότι το εμπόριο δεν κινείται αυτόνομα και ότι οι εμπορικές διαπραγματεύσεις επηρεάζονται και επηρεάζουν άλλες αποφάσεις - πολιτικές που ασκούν διεθνείς οργανισμοί. Στα πλαίσια μιας παγκόσμιας αποτελεσματικής συνεργασίας είναι απαραίτητη η συνεργασία του ΠΟΕ με τους υπόλοιπους Διεθνείς Οργανισμούς.

5.6.2. Η συνεργασία του ΠΟΕ με την UNCTAD για τη δημιουργία του Διεθνούς Κέντρου Εμπορίου (ITC), το οποίο σκοπό έχει να βοηθήσει τις υπό ανάπτυξη και τις υπό μετάβαση οικονομίες να συμμετάσχουν στο παγκόσμιο εμπόριο, και η προώθηση του προγράμματος JITAR αποτελούν χρήσιμες διεθνείς πρωτοβουλίες. Επίσης ιδιαίτερα χρήσιμη αποδεικνύεται η συνεργασία του ΠΟΕ με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας(47), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τη Διεθνή Ένωση Τηλεπικοινωνιών, τη Διεθνή Τράπεζα και τον Διεθνή Οργανισμό Προστασίας Πνευματικών Δικαιωμάτων(48).

5.7. Τροποποίηση του Συστήματος επίλυσης διαφορών

5.7.1. Ο ΠΟΕ αναγνωρίζει ότι, με βάση την εμπειρία των τελευταίων έξι ετών λειτουργίας του Μηχανισμού Επίλυσης Διαφορών (Dispute Settlement Understanding), παρά τη σημαντική συνεισφορά του στον τρόπο επίλυσης εμπορικών διαφορών μεταξύ των κρατών μελών, το σύστημα χρειάζεται να βελτιωθεί σε ορισμένα θέματα. Στην Υπουργική διάσκεψη της Ντόχα τα Μέλη δεσμεύτηκαν να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για βελτιώσεις και εκσυγχρονισμό του μηχανισμού με καταληκτική ημερομηνία τον Μάιο του 2003.

5.7.2. Η Επιτροπή έχει υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις αναμόρφωσης του μηχανισμού σε θέματα όπως η απόδειξη μονίμων προσώπων που θα συμμετέχουν στα panels, από την κατά περίπτωση επιλογή τους που ισχύει σήμερα, σε θέματα υλοποίησης, διαφάνειας, ταχύτερης απονομής δικαιοσύνης και κανονισμού του γνωμοδοτικού δικαστικού σώματος, η δυνατότητα υποβολής παρατηρήσεων ως παρεμβαίνοντες (amicus curiae), κ.λπ.

5.7.3. Η ΕΟΚΕ, παρόλο που στηρίζει αυτές τις προτάσεις, θα ήθελε να επισημάνει ότι ένα σύστημα επίλυσης των διαφορών, για να είναι δίκαιο και αποτελεσματικό, είναι αναγκαίο να στηρίζεται στις ακόλουθες αρχές: πρώτον, ότι κάθε κράτος μέλος είναι ίσο απέναντι στο νόμο, δεύτερον, στη δυνατότητα άμεσης και ουσιαστικής πρόσβασης στο σύστημα επίλυσης των διαφορών και τρίτον στην υπαγωγή του συστήματος αυτού στο διεθνές δίκαιο. Ωστόσο, όπως διαμορφώνεται σήμερα το σύστημα του ΠΟΕ, είναι πολύ αμφίβολο αν οι ΛΑΧ μπορούν να κάνουν ουσιαστική χρήση του συστήματος αυτού. Πρώτον, γιατί η ερμηνεία και εφαρμογή των διαφόρων κανόνων και συμφωνιών του ΠΟΕ γίνεται ολοένα και πιο πολύπλοκη και δύσκολη. Η ΕΟΚΕ κρίνει, επομένως, ότι είναι απαραίτητο να ενισχυθούν και να διευρυνθούν ακόμη περισσότερο οι διαδικασίες παροχής βοήθειας τόσο οικονομικά όσο και σε γνώσεις και εκπαίδευση στις χώρες αυτές για την ανάλυση, κατανόηση και σωστή εφαρμογή όλων των συμφωνιών του ΠΟΕ. Δεύτερον, η ουσιαστική συμμετοχή και προάσπιση των συμφερόντων των χωρών αυτών ενώπιον ενός panel ή του εφετείου είναι σήμερα αμφίβολη, λόγω της πολυπλοκότητας των κανόνων και του ταχέως ρυθμού με τον οποίο διεξάγονται οι διαδικασίες. Για το λόγο, αυτό η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η έναρξη λειτουργίας το 2001 του Συμβουλευτικού Κέντρου για το δίκαιο του ΠΟΕ (Advisory Centre for WTO Law) ήρθε να καλύψει ένα μεγάλο κενό. Ήδη οι υπηρεσίες που παρέχει το Κέντρο αυτό αρχίζουν να επιφέρουν ουσιαστικά αποτελέσματα (βλέπε το αποτέλεσμα στη διαμάχη μεταξύ του Περού και της ΕΕ για την ονομασία της σαρδέλας). Εκτός από τα Κράτη - Μέλη της ΕΕ, που έχουν ήδη προσφέρει σημαντική βοήθεια για την ίδρυση του Κέντρου, πρέπει και τα άλλα μέλη του ΠΟΕ να βοηθήσουν στην περαιτέρω ανάπτυξη και ενίσχυση του Συμβουλευτικού Κέντρου.

5.7.4. Το Σύστημα Επίλυσης Διαφορών του ΠΟΕ, παρά τις σημαντικές βελτιώσεις που έχουν επιτευχθεί, δεν είναι επαρκώς υποστηρικτικό και προσβάσιμο στις αναπτυσσόμενες χώρες οι οποίες λόγω των εύθραυστων οικονομιών τους έχουν ιδιαιτερότητες και για το λόγο αυτό δεν επιτυγχάνεται η μεγιστοποίηση των ωφελειών του μηχανισμού αυτού(49). Οι λόγοι μη πρόσβασης ή μη χρήσης από τις αναπτυσσόμενες χώρες είναι οι εξής: α) Δεν υφίστανται εσωτερικοί μηχανισμοί εξωτερικού εμπορίου οι οποίοι θα διοχετεύουν την αναγκαία πληροφόρηση στις κυβερνήσεις, ή θα αναγκάζουν τις παρανομούσες κυβερνήσεις να συνετισθούν, β) Δεν έχουν γίνει κατανοητοί εσωτερικά οι κανόνες, οι συνθήκες και οι μηχανισμοί του ΠΟΕ, γ) Δεν υφίσταται η αναγκαία γνώση και εξειδίκευση στις δημόσιες διοικήσεις, δ) απουσιάζει συχνά η πολιτική βούληση, ε) υπάρχει έλλειψη οικονομικών πόρων για τη χρήση εξειδικευμένων συμβούλων.

5.7.5. Η ΕΟΚΕ ανησυχεί για την απουσία σαφήνειας σε αρκετές συνθήκες του ΠΟΕ οι οποίες δημιουργούν αναγκαστικά προσφυγές για επίλυση μέσω του Συστήματος Επίλυσης Διαφορών και καλεί όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να επιδιώξουν σαφέστερες συμφωνίες.

5.7.5.1. Η ΕΟΚΕ ανησυχεί ακόμη για τις άμεσες και σοβαρές συνέπειες των περιπτώσεων διευθέτησης διαφορών για ιδιώτες τρίτους (κυρίως ΜΜΕ και καταναλωτές). Σε περίπτωση απόσυρσης των παραχωρήσεων από ένα μέλος του ΠΟΕ, δεν είναι το υπαίτιο κράτος ή όργανο που υφίσταται τις κυρώσεις, αλλά επιχειρήσεις που δεν έχουν άμεση σχέση με αυτό, με συχνά καταστροφικές συνέπειες για την ύπαρξή τους. Επειδή οι ρυθμίσεις του ΠΟΕ δεν είναι άμεσα εφαρμόσιμες, οι επιχειρηματίες αυτοί δεν διαθέτουν, επί του παρόντος, ένδικα μέσα με τα οποία θα μπορούσαν να προστατευθούν από τις επιπτώσεις που υφίστανται, λόγω των πράξεων οργάνων του κράτους (κοινότητας κρατών) που υπάγονται, εξαιτίας της παραβίασης κανόνων, η οποία προκύπτει από τη διαδικασία διευθέτησης διαφορών του ΠΟΕ. Αυτό δεν συμβιβάζεται με τις βασικές νομοθετικές αρχές της ΕΕ. Εντός του πνεύματος της αυξανόμενης αποδοχής και της προοδευτικής ενίσχυσης του νομικού χαρακτήρα των μηχανισμών διευθέτησης διαφορών του ΠΟΕ, η Επιτροπή οφείλει, σε συνεργασία με το Συμβούλιο Υπουργών στο πλαίσιο του ΠΟΕ, αλλά και στο εσωτερικό της ΕΕ, να επιχειρήσει να καλύψει άμεσα αυτό το κενό.

5.7.6. Η ΕΟΚΕ προτείνει για το Σύστημα Επίλυσης Διαφορών τα εξής: α) αύξηση της τεχνικής και νομικής βοήθειας προς τις ΛΑΧ, β) επιτάχυνση των διαδικασιών και ιδιαίτερα του χρόνου επίλυσης διαφορών με το διαχωρισμό των υποθέσεων σε μεγάλου οικονομικού εύρους και σε μικρότερου οικονομικού εύρους (λιγότερο από 1 εκ. USD) στις οποίες να μη χρησιμοποιείται το σύνολο των μηχανισμών, γ) περαιτέρω ενίσχυση του Γραφείου Γενεύης των χωρών ΑΚΕ, ώστε να καλύψει σοβαρά τις αδυναμίες των χωρών αυτών και δ) μεγαλύτερη παρουσία εξειδικευμένων εκπροσώπων της ΚτΠ στα Πάνελς όπου διεξάγονται οι πρωτοβάθμιες εξετάσεις παραβιάσεων.

5.8. Κυρώσεις

5.8.1. Οι κυρώσεις αποτελούν το έσχατο όπλο του ΠΟΕ για την επιβολή των συμπεφωνημένων κανόνων και διαδικασιών, όπως αυτοί έχουν περιγραφεί στις πολυμερείς και πλειομερείς εμπορικές συμφωνίες και εφαρμόζονται όταν έχουν εξαντληθεί όλες οι προβλεπόμενες ενέργειες του μηχανισμού Επίλυσης Διαφορών και συνεχίζει να υφίσταται παράβαση.

5.8.2. Η επιβολή κυρώσεων προς ένα ή περισσότερα από τα συμβαλλόμενα Κράτη επηρεάζει πολλές φορές μια μεγάλη κατηγορία κρατών ενώ πολλάκις επιφέρει σημαντικά εμπορικά πλήγματα σε τρίτους εταίρους ή στις ΛΑΧ.

5.8.3. Είναι ωστόσο γνωστό ότι η επιβολή κυρώσεων, ως μέσο πίεσης για τη συμμόρφωση προς τις αποφάσεις ενός panel, του Εφετείου και του Σώματος Διευθέτησης των Διαφορών (DSB), είναι ουσιαστικά αδύνατη από τις αναπτυσσόμενες και λιγότερο αναπτυγμένες χώρες. Οι χώρες αυτές είναι στο σύνολό τους άμεσα εξαρτημένες από τις εισαγωγές, με αποτέλεσμα η δυνατότητα επιβολής κυρώσεων να μην αποτελεί στην πράξη βιώσιμη εναλλακτική λύση. Για το λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ στηρίζει την πρόταση της Επιτροπής να παρέχεται η δυνατότητα στις χώρες αυτές να ζητούν, υπό ορισμένους όρους, την άμεση καταβολή αποζημίωσης ή την παροχή άλλου είδους αντισταθμιστικού εμπορικού πλεονεκτήματος αντί του δικαιώματος να επιβάλουν εμπορικές κυρώσεις.

5.8.4. Η ΕΟΚΕ ανησυχεί για τον αυξανόμενο αριθμό προσφυγών και θεωρεί ότι στις εμπορικές σχέσεις είναι προτιμότερη η συμβιβαστική επίλυση των διαφορών από τη χρήση δικαστικών μέσων και κυρώσεων. Καλεί τα Κράτη Μέλη του ΠΟΕ να προχωρήσουν σε ουσιαστικό διάλογο για τις εφαρμοζόμενες από τις ιδρυτικές διακηρύξεις του ΠΟΕ κυρώσεις και για την προτεινόμενη από την Επιτροπή ενδιάμεση διαδικασία προ των κυρώσεων, η οποία θα επιτρέπει σε ένα κράτος προ των κυρώσεων να προσφέρει αντισταθμιστικά μέτρα σε περιπτώσεις παραβάσεων. Ο διάλογος αυτός πρέπει να διευκρινίσει όλες τις παραμέτρους εφαρμογής τους, (ποιος, πότε και πώς εφαρμόζονται οι κυρώσεις), ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία και διαφάνεια.

Βρυξέλλες, 26 Μαρτίου 2003.

Ο Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Roger Briesch

(1) Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 18ης Ιουνίου 1998 σχετικά με δεύτερη Διάσκεψη Υπουργών του ΠΟΕ - EE C 210 της 6.7.1998.

(2) Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 15ης Δεκεμβρίου 1999 για την τρίτη Υπουργική Διάσκεψη του ΠΟΕ στο Seattle - EE C 296 της 18.10.2000.

(3) Ψήφισμα Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την εκρίζωση της φτώχειας - P5_TA(2002) 0389.

(4) α) Η Διεθνής Τράπεζα θεωρεί ότι η απομάκρυνση όλων των εμπορικών εμποδίων θα αυξήσει το παγκόσμιο εισόδημα κατά 2,8 τρις. USD ΗΠΑ και θα βγάλει 320 εκ. ανθρώπους από τη φτώχεια μέχρι το 2015.

β) Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που αφορά την προσέγγιση της ΕΕ για τον επονομαζόμενο Γύρο της Χιλιετίας του ΠΟΕ - Α5-0062/1999 - ΕΕ C 189 της 7.7.2000.

(5) World Bank - Annual Report 2002 - Chapter 1 - Meeting the Poverty Challenge: the World Bank's Goals and Strategies.

(6) Ψήφισμα Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την εκρίζωση της φτώχειας - P5_TA(2002) 0389.

(7) Τριάντα από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες σε σύνολο σαράντα εννέα μέλη των Ην. Εθνών είναι μέλη του ΠΟΕ, οι εξής: Ανγκόλα, Μπαγκλαντές, Μπενίν, Μπουρκίνα Φάσο, Μπορουντί, Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, Τσαντ, Τζιμπουτί, Γκάμπια, Γουινέα, Μπισάου, Αϊτή, Λεσότο, Μαδαγασκάρη, Μαλάουι, Μαλδίβες, Μάλι, Μαυριτανία, Μοζαμβίκη, Μιανμάρ, Νιγηρία, Ρουάντα, Σιέρα Λεόνε, Σενεγάλη, Νήσοι του Σολομώντος, Τανζανία, Τόγκο, Ουγκάντα, Ζαΐρ και Ζάμπια (WT/COMTD/LCD/W/26, 8 Μαΐου 2002).

Εννέα ακόμη λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες βρίσκονται σε διαδικασίες ένταξης, οι εξής: Μπουτάν, Καμπότζη, Πράσινο Ακρωτήριο, Λαϊκή Δημοκρατία του Λάος, Νεπάλ, Σαμόα, Σουδάν, Βανουάτου και Υεμένη (WT/COMTD/LCD/W/26, 8 Μαΐου 2002).

(8) Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το άνοιγμα και τη δημοκρατία στο διεθνές εμπόριο Α5-0331/2001, ΕΕ C 112E της 9.5.2002.

(9) α) WTO - Overview of Developments in the International Trading Environment - WT/TPR/OV/8-15 Νοεμβρίου 2002.

β) IMF και World Bank, Market Access for Developing Country Exports, Selected Issues, 27 Σεπτεμβρίου 2002, σ. 5.

(10) David Dollar, Aart Kraay, "Growth is Good for the Poor", World Bank.

(11) Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που αφορά την προσέγγιση της ΕΕ για τον επονομαζόμενο Γύρο της Χιλιετίας - Α5-0062/1999, ΕΕ C 189 της 7.7.2000.

(12) WTO - Annual Report 2002, § 17.

(13) UNCTAD, 2002 - The least-developed Countries Report 2002: Escaping the Poverty Trap, Part II, Chapter 3. Trade Part II, Chapter 3-4, UNCTAD, Geneva.

(14) Trade Policy Review of the European Union 2002 - σ. 20 επ. Rigged Rules and double Standards-trade globalisation and the fight against poverty - (Comments from the Commission - 17.4.2002).

(15) A Genuine Development Agenda for the Doha round of WTO negotiations, Joint Statement, 28.1.2002, From: Save the children, (Oafod, Oxfam, Actionaid, Worldvision, Christian Aid, Fairtrade, Traidcraft § 14).

(16) α) COM(2002) 513 τελικό - 18.9.2002 - Communication From the Commission to the Council and the European Parliament: Trade and Development: assisting developing countries to benefit from trade.

β) Council of the European Union: Trade and Development: Council conclusions, 20 Nov. 2002, No 14514/02.

(17) Ιδρυτική Συνθήκη Μαρακές - άρθρο ΙΧ παράγραφος 1.

(18) Υπολογίζεται ότι η μείωση των δασμών στο εξαγωγικό εμπόριο τόσο στις βιομηχανικές όσο και στις υπό ανάπτυξη χώρες εάν επιτευχθούν οι στόχοι του Αναπτυξιακού Σχεδίου της Ντόχα θα κυμανθούν παγκόσμια από 250 δις. USD ΗΠΑ έως 620 δις. USD ΗΠΑ ετήσια, από τα οποία το ένα τρίτο έως το ένα δεύτερο θα επωφεληθούν οι υπό ανάπτυξη χώρες (IMF and World Bank, market Access for Developing Country Export - Selected Issues, 27.9.2002, §. 5).

(19) Overview of Developments in the International Trading Environment - § 97 - WT/TPR/OV/8 - 15.11.2002.

(20) ΕΕ C 36 της 8.2.2002.

(21) Communication - April 2000/Council Conclusions - 10.11.2002.

(22) Υπουργική Διακήρυξη Σιγκαπούρης.

(23) Υπουργική Διακήρυξη Ντόχα αρθ. 8 - WT/MIN(01)/DEC/1-20.12.2001.

(24) EE C 260 της 17.9.2001, σ. 14.

(25) Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που αφορά την προσέγγιση της ΕΕ για τον επονομαζόμενο Γύρο της Χιλιετίας του ΠΟΕ Α5 - 0062/1999, ΕΕ C 198 της 7.7.2000.

(26) Υπουργική Διακήρυξη Ντόχα αρθ. 31-33 - WT/MIN(01)/DEC/1-20.11.2001.

(27) Περισσότερο από 15 εκ. άνθρωποι πεθαίνουν από μεταδοτικές ασθένειες και 40 εκ. έχουν ΗΙV/AIDS, εκ των οποίων οι περισσότεροι δεν μπορούν να προμηθευτούν τα αναγκαία φάρμακα τα οποία μπορούν να σώσουν τη ζωή τους ή να την επιμηκύνουν - Oxfam News.

(28) Διακήρυξη για τη Συμφωνία Προστασίας Πνευματικών Δικαιωμάτων και τη Δημόσια Υγεία - WT/MIN(01)DEC/2-20.11.2001.

(29) WTO TRIP's Agreement - Art 31.

(30) α) DG Trade: Contribution to the WTO: Communication from the European Committees and their Member States to the TRIP's Council Relating to Paragraph 6 of the Doha Declaration on the TRIPS Agreement and public Health, 18.6.2002.

β) WTO TRIP's Council - 16.12.2002 - Draft compromise decision (Perex Motta text).

γ) Επιστολή επιτρόπου P. Lamy προς τους υπουργούς των κρατών μελών ΠΟΕ - 7.1.2003 - 5/6.

δ) WTO TRIP's Council - 4.3.2002 (IP/C/W/339).

ε) WTO Committee on Trade and Development: The WTO Work Programme on Special and Differential Treatment - Communication from the European Committees - TN/CTD/W/26 - 11.12.2002.

στ) WTO Committee on Trade and Development: Monitoring Mechanism for Special and Differential (S& D) Treatment Provisions - Joint Communication for the African Group in the WTO - TN/CTD/W/23-11.12.2002.

(31) Υπουργική Διακήρυξη Ντόχα αρθ. 13 - WT/MIN(01)/DEC/1-20.11.2001.

(32) 26th FAO Regional Conference for the Near East, 9-13.3.2002.

(33) Annual Report 2002.

(34) α) WT/COMTD/W/89/Rev. 1, 14.1.2002.

β) WTO Training Institute, WTO Trade Policy Courses: A proposal for Expansion.

(35) ΕΕ C 368 της 20.12.1999.

(36) ΕΕ C 36 της 8.2.2002.

(37) WTO - Procedures for the circulation and derestriction of WTO documents (14 May 2002) - WT/L/452 - 16.5.2002.

(38) G. Marceau and P. Pedersen, Is the WTO open and Transparent? A discussion of the Relationship of the WTO with Non-Governmental Organisations and Civil Society's Claim for more Transparency and Public Participation, J.W.T, Vol. 33 No 1, pp 5-49 (1999).

(39) Οι σχέσεις του ΠΟΕ με τις ΜΚΟ εξειδικεύονται στο άρθρο V:2 της συμφωνίας του Μαρακές και στις οδηγίες του Γενικού Συμβουλίου, 18 Ιουνίου 1996 (WT/L/162).

(40) International Centre for Trade and Sustainable Development - ICTSD - Association Schemes and Other Arrangement for Public Participation in International Fora.

(41) EE C 125 της 27.5.2002.

(42) Ιδρυτική Συνθήκη ΠΟΕ άρθρο ΙΙΙ παράγραφος 4.

(43) Ιδρυτική Συνθήκη ΠΟΕ άρθρο ΙΙΙ παράρτημα 3.

(44) Γνωμοδότηση της EOKE: "Προετοιμασία της 4ης Διάσκεψης του ΠΟΕ: η θέση της ΕΟΚΕ" παρ. 3.9, 3.9.1, 3.9.2, 3.9.3, 3.9.4, 3.9.5, ΕΕ C 36 της 8.2.2002.

(45) Το Γραφείο αυτό χρηματοδοτείται από την ΕΕ με 1,4 εκατ. EUR.

(46) Υπουργική Απόφαση Ντόχα - Υποστηρικτικά μέτρα - Τ/ΜΙΝ(01) / 17-20.11.2001.

(47) WTO Agreements and Public Health - 20.8.2002.

(48) WT/COMTD/W/102, 16.7.2002.

(49) Enforcing Multilateral Commitments: Dispute Settlement and Developing Countries - B. Hoeckman - P. Mavroidis, 14.9.1999, The WTO/World Bank Conference on Developing Countries in a Millennium Round.