52003AE0277

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την "Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί των πρόδρομων ουσιών των ναρκωτικών"

(COM(2002) 494 τελικό - 2002/0217 (COD))

(2003/C 95/02)

Στις 14 Οκτωβρίου 2002 και σύμφωνα με το άρθρο 95 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανωτέρω πρόταση.

Το ειδικευμένο τμήμα "Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση", στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 29 Ιανουαρίου 2003 με βάση την εισηγητική έκθεση της κας Le Nouail.

Κατά την 397η σύνοδο ολομέλειας της 26ης και 27ης Φεβρουαρίου 2003 (συνεδρίαση της 26ης Φεβρουαρίου), η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 106 ψήφους υπέρ, 2 κατά και 3 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Η καταπολέμηση της οργανωμένης εμπορίας ναρκωτικών αποτελεί προτεραιότητα για τα κράτη μέλη. Καταβάλλονται προσπάθειες για τη βελτίωση των συστημάτων των βάσεων δεδομένων και των εγκληματολογικών τεχνικών και πολλά κράτη μέλη χορηγούν σχετικά συμπληρωματικές πιστώσεις. Συγχρόνως, η διεθνής συνεργασία συνεχίζει να αναπτύσσεται και να συμπεριλαμβάνει ορισμένους διεθνείς οργανισμούς όπως την Ιντερπόλ και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τελωνείων.

1.2. Η παραγωγή και η εμπορία ναρκωτικών στην ΕΕ παραμένουν μια από τις κυριότερες δραστηριότητες των σπειρών κακοποιών (Europol, 2001/OEDT, 2002). Οι σπείρες αυτές εκμεταλλεύονται πλήρως τις ευκαιρίες που τους προσφέρουν η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας της αγοράς και ιδίως η σύγχρονη τεχνολογία.

1.3. Η καταπολέμηση της εκτροπής του προορισμού των ελεγχόμενων χημικών και προδρόμων ουσιών αποτελεί συστατικό μέρος της αναπτυσσόμενης διεθνούς συνεργασίας. Βάσει των διενεργουμένων ελέγχων εκτιμάται ότι 1500 τόνοι οξεικού ανυδρίτη εκτρέπονται για την παρασκευή ηρωίνης, όταν η παγκόσμια παραγωγή ανέρχεται ετησίως σε 2,5 εκατομ. τόνους. Το 20 % περίπου της παγκόσμιας παραγωγής οξεικού ανυδρίτη παράγεται στην ΕΕ.

1.3.1. Χάρι σε ένα σύστημα κατά της εκτροπής του οξεικού ανυδρίτη, το οποίο αποσκοπεί στην ανίχνευση της προέλευσης των χημικών ουσιών κατέστη δυνατή η ανίχνευση και επέμβαση σε ένδεκα αποστολές οξεικού ανυδρίτη, 230 τόνων περίπου, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή 55 έως 230 τόνων ηρωίνης.

1.4. Το πρόγραμμα διεθνούς παρακολούθησης για το υπερμαγγανικό κάλλιο επέτρεψε την κατάσχεση 1100 τόνων. Σύμφωνα με το πρόγραμμα αυτό οι δηλώσεις εξαγωγής των κυριότερων εξαγωγικών χωρών πρέπει να κοινοποιούνται εκ των προτέρων.

1.4.1. Το πρόγραμμα αυτό κατέστησε επίσης δυνατή την εξιχνίαση νέων μεθόδων και δρομολογίων για την εκτροπή της ουσίας αυτής προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή κοκαΐνης, χωρίς να δημιουργούνται υπερβολικές καθυστερήσεις στο διεθνές νόμιμο εμπόριο.

2. Γενικές παρατηρήσεις

2.1. Νομοθεσία

2.1.1. Το διεθνές δίκαιο που ρυθμίζει τον έλεγχο του εμπορίου των 23 πρόδρομων χημικών ουσιών βασίζεται στο άρθρο 12 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών του 1988 κατά της παράνομης εμπορίας ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών, στην οποία συμβαλλόμενα μέρη είναι τα κράτη μέλη και η Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Τα συστήματα ελέγχου που προβλέπονται από την κοινοτική νομοθεσία εφαρμόζουν το άρθρο 12 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών καθώς και τις συστάσεις της Ομάδας δράσης για τα χημικά προϊόντα, οι οποίες έχουν εγκριθεί από την Ομάδα των Επτά πλέον βιομηχανοποιημένων χωρών, που συνήλθαν το 1991 στο Λονδίνο.

2.1.2. Οι υποχρεώσεις των επιχειρήσεων έχουν την προέλευση τους σε δύο κοινοτικούς κανονισμούς που ρυθμίζουν το εμπόριο της Κοινότητας με τις τρίτες χώρες καθώς και σε μια οδηγία και σε ένα κανονισμό της Κοινότητας που διέπουν το εμπόριο της. Τα μέσα αυτά αποσκοπούν στην καταπολέμηση της εκτροπής του προορισμού των προδρόμων ουσιών με τη θέσπιση σειράς μέτρων ελέγχου.

2.1.3. Πέραν των μέτρων αποτροπής που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη, η Επιτροπή θεσπίζει οδηγίες και κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της σχετικής κοινοτικής νομοθεσίας(1).

2.1.4. Ο κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 3677/90 του Συμβουλίου(2) έχει ως αντικείμενο την παρακολούθηση του εμπορίου των πρόδρομων ουσιών μεταξύ της Κοινότητας και των τρίτων χωρών ενώ η οδηγία 92/109/ΕΟΚ(3) επιτελεί τον ίδιο σκοπό αλλά για την εσωτερική αγορά.

2.1.5. Η Επιτροπή, μετατρέποντας την παρούσα οδηγία σε κανονισμό, επιδιώκει να απλουστεύσει τη νομοθεσία και να την καταστήσει πιο προσιτή. Η πτυχή αυτή ενέχει εντελώς ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά τη διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ, διότι κάθε τροποποίηση της οδηγίας και των παραρτημάτων της θα είχε ως συνέπεια τη λήψη εθνικών εκτελεστικών μέτρων σε 25 περίπου κράτη μέλη.

2.1.6. Χάρι στην παρούσα πρόταση κανονισμού, η Επιτροπή αποσκοπεί επίσης στην ενιαία εφαρμογή των δύο αυτών μέσων: δηλ. του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 3677/90 και της οδηγίας 92/109/ΕΟΚ, διότι οι διάφορες προσθεσμίες μεταφοράς τους στο εθνικό δίκαιο επέτρεψαν την μη ενιαία εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας.

2.1.7. Τον Ιανουάριο του 1998, η Επιτροπή υιοθέτησε πρόταση τροποποίησης(4) της οδηγίας 92/109/ΕΟΚ. Στην πρώτη ανάγνωση το Κοινοβούλιο υποστήριξε την πρωτοβουλία της Επιτροπής προσθέτοντας πέντε τροπολογίες(5). Η Επιτροπή αποκρίθηκε στη γνώμη του Κοινοβουλίου, της πρώτης ανάγνωσης, με την υιοθέτηση τροποποιημένης πρότασης(6). Το Συμβούλιο δεν έχει ακόμη αποφανθεί επί της προτάσεως.

2.1.8. Η Επιτροπή αποφάσισε συνεπώς να αποσύρει την πρόταση τροποποίησης της οδηγίας 92/109/ΕΟΚ. Με τον προτεινόμενο κανονισμό διασφαλίζεται η άμεση εφαρμογή των διατάξεων από τους οικονομικούς επιχειρηματικούς κύκλους και τα εναρμονισμένα μέτρα θα θεσπίζονται ταυτόχρονα από όλα τα κράτη μέλη.

2.1.9. Ο στόχος του νέου κανονισμού είναι η καθιέρωση ενιαίων μέσων ελέγχου και παρακολούθησης ορισμένων χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται συχνά στην παρασκευή παράνομων ναρκωτικών και η ευθυγράμμισή του με τις τροποποιήσεις που δημοσιεύθηκαν ήδη στον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 3677/90. Οι διατάξεις που αναφέρονται στο εμπόριο των αποκαλούμενων πρόδρομων ουσιών και επηρεάζουν την κοινοτική τελωνειακή νομοθεσία αποτελούν σημαντική συμβολή των βιομηχανοποιημένων χωρών στα πλαίσια των προσπαθειών που καταβάλλονται, σε παγκόσμιο επίπεδο, για την πάταξη των ναρκωτικών.

2.1.10. Η Επιτροπή δράττεται επίσης της ευκαιρίας αυτής για να προσδιορίσει με σαφέστερο τρόπο τι σημαίνει για αυτήν η φράση "ταξινομημένες ουσίες" και για να εισαγάγει αναφορά στα φυσικά προϊόντα από τα οποία μπορούν να εξαχθούν με ευκολία ουσίες που αποτελούν αντικείμενο ταξινόμησης.

2.2. Συνεργασία

2.2.1. Η στενή συνεργασία και η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων αρχών και των επιχειρηματιών (παρασκευαστών, παραγωγών, διανομέων, εμπόρων, κ.λπ.) είναι απαραίτητες και προς το συμφέρον όλων.

2.2.2. Οι υπεύθυνοι επιχειρηματίες δεν επιθυμούν να διοχετεύονται τα προϊόντα τους για την παρασκευή παράνομων ναρκωτικών.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την εκπόνηση και την εφαρμογή κατευθυντήριων γραμμών που θα βοηθήσουν τη χημική βιομηχανία, ιδίως όσον αφορά στην ανίχνευση ύποπτων συναλλαγών και τον εθελοντικό έλεγχο του εμπορίου των μη ταξινομημένων ουσιών που χρησιμοποιούνται συχνά.

2.2.3. Η σχετική συνεργασία έχει ως στόχο το να φροντίζουν οι επιχειρηματίες να επικοινωνούν με τον ανταποκριτή τους στην αρμόδια αρχή και να τον ενημερώνουν για κάθε περιστατικό που αφήνει να εννοηθεί ότι μπορεί να διοχετευθούν χημικές ουσίες για να παρασκευασθούν παράνομα ναρκωτικά και ψυχοτρόπες ουσίες.

2.2.4. Στην ΕΕ η εθελοντική παρακολούθηση χημικών μη ελεγχόμενων ουσιών αφορά κυρίως εκείνες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή παράνομων συνθετικών ναρκωτικών. Σε διεθνή κλίμακα, το πρόγραμμα του ΟΗΕ για το διεθνή έλεγχο των ναρκωτικών (PNUCID) επιδιώκει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της αυξανόμενης χρήσης χημικών μη ελεγχόμενων ουσιών για την παρασκευή παράνομων ναρκωτικών. Συμβουλευτική ομάδα εμπειρογνωμόνων κατάρτισε κατάλογο των χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή παράνομης ηρωίνης και κοκαΐνης καθώς και συνθετικών ναρκωτικών που θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο ειδικής παρακολούθησης.

3. Συμπέρασμα

Η ΕΟΚΕ στηρίζει την ενέργεια και προτείνει την ενιαία εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας στον τομέα αυτόν για να αποφευχθεί κάθε εκτροπή πρόδρομων ουσιών των ναρκωτικών που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή παράνομων ναρκωτικών.

Βρυξέλλες, 26 Φεβρουαρίου 2003.

Ο Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Roger Briesch

(1) Άρθρο 3 α του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 3677/90 του Συμβουλίου.

(2) ΕΕ L 357 της 20.12.1990, μετά την τελευταία του τροποποίηση από τον αντίστοιχο κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1116/2001 (ΕΕ L 153 της 8.6.2001).

(3) ΕΕ L 370 της 19.12.1992.

(4) COM(98) 22 τελικό (ΕΕ C 108 της 7.4.1998).

(5) Έγγραφο PE 273.796/1.

(6) COM(1999) 202 τελικό (ΕΕ C 162 της 9.6.1999).