–

η Γαλλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από την E. de Moustier και τον A. Ferrand,

–

η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από την C. Vrignon και τον L. Malferrari,

1

Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 3, στοιχείο αʹ, και του άρθρου 19, παράγραφος 2, του κανονισμού (ΕΚ) 561/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2006, για την εναρμόνιση ορισμένων κοινωνικών διατάξεων στον τομέα των οδικών μεταφορών και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 3821/85 και (ΕΚ) αριθ. 2135/98 του Συμβουλίου καθώς και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 3820/85 του Συμβουλίου (ΕΕ 2006, L 102, σ. 1), σε συνδυασμό με τον κανονισμό (ΕΟΚ) 3821/85 του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 1985, σχετικά με τη συσκευή ελέγχου στον τομέα των οδικών μεταφορών (ΕΕ 1985, L 370, σ. 8), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 561/2006 (στο εξής: κανονισμός 3821/85).

2

Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας που κίνησε η ministère public (εισαγγελική αρχή, Γαλλία) κατά του FO, επικεφαλής εταιρίας οδικών μεταφορών εγκατεστημένης στη Γερμανία, λόγω του ότι ένας από τους οδηγούς λεωφορείων τους οποίους απασχολεί η εταιρία του παρέλειψε να εισαγάγει την κάρτα οδηγού στον ταχογράφο του οχήματος που οδηγούσε.

3

Ο κανονισμός 3821/85 κατήργησε και αντικατέστησε τον κανονισμό (ΕΟΚ) 1463/70 του Συμβουλίου, της 20ής Ιουλίου 1970, περί καθιερώσεως συσκευής ελέγχου στον τομέα των οδικών μεταφορών (ΕΕ ειδ. έκδ. 07/001, σ. 150). Ο κανονισμός 3821/85 καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ) 165/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Φεβρουαρίου 2014, για τους ταχογράφους στον τομέα των οδικών μεταφορών, ο οποίος καταργεί τον κανονισμό αριθ. 3821/85 και τροποποιεί τον κανονισμό αριθ. 561/2006 (ΕΕ 2014, L 60, σ. 1). Εντούτοις, λαμβανομένου υπόψη του χρόνου των πραγματικών περιστατικών της κύριας δίκης, πρέπει να ληφθεί υπόψη ο κανονισμός 3821/85.

4

Το άρθρο 3, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του κανονισμού 3821/85 όριζε τα εξής:

«Η συσκευή ελέγχου τοποθετείται και χρησιμοποιείται σε οχήματα οδικής μεταφοράς επιβατών ή εμπορευμάτων τα οποία έχουν άδεια κυκλοφορίας κράτους μέλους, εκτός των οχημάτων του άρθρου 3 του κανονισμού [561/2006].»

5

Το άρθρο 15 του κανονισμού 3821/85 προέβλεπε τα εξής:

«[…]

2.   Οι οδηγοί χρησιμοποιούν τα φύλλα καταγραφής ή τις κάρτες οδηγού κάθε μέρα οδήγησης, αρχίζοντας από τη στιγμή που παραλαμβάνουν το όχημα. Το φύλλο καταγραφής ή η κάρτα οδηγού παραδίδεται μόνο μετά το πέρας της εργάσιμης ημέρας, εκτός αν η αντικατάστασή του επιτρέπεται με άλλο τρόπο. Τα φύλλα καταγραφής ή οι κάρτες οδηγού δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται για περίοδο μακρύτερη από εκείνη για την οποία έχουν προβλεφθεί.

[…]

3.   Οι οδηγοί:

[…].

7.   

[…]»

6

Η αιτιολογική σκέψη 17 του κανονισμού 561/2006, ο οποίος αντικατέστησε και κατάργησε τον κανονισμό (ΕΟΚ) 3820/85 Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 1985, για την εναρμόνιση ορισμένων κοινωνικών διατάξεων στον τομέα των οδικών μεταφορών (ΕΕ 1985, L 370, σ. 1), αναφέρει τα εξής:

7

Το άρθρο 1 του κανονισμού 561/2006 έχει ως εξής:

«Ο παρών κανονισμός θεσπίζει τους κανόνες που διέπουν το χρόνο οδήγησης, τα διαλείμματα και τις περιόδους ανάπαυσης των οδηγών που απασχολούνται στην οδική μεταφορά εμπορευμάτων και επιβατών με σκοπό την εναρμόνιση των όρων ανταγωνισμού μεταξύ των τρόπων χερσαίων μεταφορών, ιδιαίτερα στον οδικό τομέα, καθώς και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και της οδικής ασφάλειας. Ο παρών κανονισμός στοχεύει επίσης να προωθηθεί η βελτίωση των πρακτικών παρακολούθησης και επιβολής των κανόνων από τα κράτη μέλη και η βελτίωση των πρακτικών εργασίας στον κλάδο των οδικών μεταφορών.»

8

Το άρθρο 3, στοιχείο αʹ, του εν λόγω κανονισμού ορίζει ότι ο κανονισμός δεν εφαρμόζεται στις οδικές μεταφορές που εκτελούνται από «οχήματα που χρησιμοποιούνται για τις μεταφορές επιβατών σε τακτικές γραμμές, η διαδρομή των οποίων δεν υπερβαίνει τα 50 χιλιόμετρα».

9

Κατά το άρθρο 4, στοιχείο εʹ, του εν λόγω κανονισμού, για τους σκοπούς του κανονισμού, νοούνται ως «άλλη εργασία»«όλες οι δραστηριότητες που ορίζονται ως χρόνος εργασίας στο άρθρο 3 στοιχείο α) της οδηγίας [2002/15] εκτός από την “οδήγηση”, καθώς και κάθε εργασία για τον ίδιο ή άλλον εργοδότη, εντός ή εκτός του τομέα των μεταφορών».

10

Το άρθρο 6 του κανονισμού 561/2006, το οποίο καθορίζει την ανώτατη διάρκεια οδήγησης επί ημερήσιας και εβδομαδιαίας βάσεως, καθώς και επί διαστήματος δύο διαδοχικών εβδομάδων, ορίζει στην παράγραφο 5 τα εξής:

«Ο οδηγός καταγράφει ως “άλλη εργασία” οποιονδήποτε χρόνο που περιγράφεται στο άρθρο 4 στοιχείο ε) καθώς και οποιονδήποτε χρόνο αναλώνεται για την οδήγηση ενός οχήματος που χρησιμοποιείται για επαγγελματικές δραστηριότητες εκτός του πεδίου εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, και καταγράφει οποιεσδήποτε περιόδους “διαθεσιμότητας”, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 15 παράγραφος 3 στοιχείο γ) του κανονισμού [3821/85], μετά την τελευταία περίοδο ημερήσιας ή εβδομαδιαίας ανάπαυσης. Η καταγραφή αυτή γίνεται χειρογράφως σε φύλλο καταγραφής, σε εκτυπωμένο αντίγραφο ή με το χέρι μέσω της συσκευής ελέγχου.»

11

Το κεφάλαιο V του κανονισμού 561/2006, το οποίο φέρει τον τίτλο «Διαδικασίες ελέγχου και κυρώσεις», περιλαμβάνει τα άρθρα 16 έως 25.

12

Το άρθρο 19 του ίδιου κανονισμού ορίζει τα εξής:

«1.   Τα κράτη μέλη θεσπίζουν κανόνες σχετικά με τις κυρώσεις που επιβάλλονται για τις παραβιάσεις του παρόντος κανονισμού και του κανονισμού [3821/85] και λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίζεται η εφαρμογή τους. Οι κυρώσεις αυτές πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αναλογικές, αποτρεπτικές και να μην εισάγουν διακρίσεις. Καμία παράβαση του παρόντος κανονισμού και του κανονισμού [3821/85] δεν υπόκειται σε περισσότερες της μίας κυρώσεις ή διαδικασίες. Τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή τα εν λόγω μέτρα και τους κανόνες περί κυρώσεων έως την ημερομηνία που ορίζεται στο άρθρο 29 δεύτερο εδάφιο. Η Επιτροπή ενημερώνει αναλόγως τα κράτη μέλη.

2.   Ένα κράτος μέλος επιτρέπει στις αρμόδιες αρχές να επιβάλλουν κύρωση σε επιχείρηση ή/και σε οδηγό για παράβαση του παρόντος κανονισμού που διαπιστώνεται στην επικράτειά του και για την οποία δεν έχει ήδη επιβληθεί κύρωση, ακόμη και όταν η παράβαση έχει διαπραχθεί στην επικράτεια άλλου κράτους μέλους ή τρίτης χώρας.

[…]

4.   Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι εφαρμόζεται σύστημα αναλογικών κυρώσεων, στις οποίες ενδέχεται να περιλαμβάνονται οικονομικές κυρώσεις, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προς τον παρόντα κανονισμό ή τον κανονισμό [3821/85] εκ μέρους επιχειρήσεων ή συνεργαζόμενων αποστολέων, μεταφορέων φορτίων, διοργανωτών ταξιδιών, εργολάβων, υπεργολάβων και γραφείων απασχόλησης οδηγών.»

13

Κατά το άρθρο L. 3315-5, πρώτο εδάφιο, του code des transports (κώδικα μεταφορών), τιμωρείται με ποινή φυλακίσεως έξι μηνών και με πρόστιμο 3750 ευρώ η πραγματοποίηση οδικής μεταφοράς με κάρτα οδηγού που δεν είναι συμβατή ή δεν ανήκει στον οδηγό που τη χρησιμοποιεί, ή χωρίς κάρτα ενσωματωμένη στον ταχογράφο του οχήματος.

14

Στις 2 Απριλίου 2013 στις Βερσαλλίες (Γαλλία), οι υπάλληλοι του τμήματος προλήψεως και καταστολής της τροχαίας παραβατικότητας προέβησαν σε οδικό έλεγχο ενός πούλμαν, το οποίο τελούσε υπό την εκμετάλλευση εταιρίας μεταφορών με έδρα το Sengenthal (Γερμανία).

15

Κατά τον έλεγχο αυτό, ζητήθηκε από τον οδηγό να επιδείξει δικαιολογητικά σχετικά με τη δραστηριότητά του για την τρέχουσα ημέρα καθώς και για τις προηγούμενες 28 ημέρες. Διαπιστώθηκε τότε ότι, επί 9 ημέρες εντός του διαστήματος από τις 5 έως τις 16 Μαρτίου 2013, το όχημα κυκλοφόρησε χωρίς η κάρτα οδηγού να έχει εισαχθεί στον ταχογράφο.

16

Κατόπιν των πραγματικών αυτών περιστατικών, ασκήθηκε δίωξη κατά του FO, επικεφαλής της εν λόγω επιχειρήσεως μεταφορών, βάσει του άρθρου L. 3315-5, πρώτο εδάφιο, του κώδικα μεταφορών, επειδή είχε διαπράξει εννέα φορές το αδίκημα που προβλέπει η διάταξη αυτή.

17

Το tribunal correctionnel de Versailles (πλημμελειοδικείο Βερσαλλιών, Γαλλία) έκρινε αποδεδειγμένα τα πραγματικά περιστατικά και επέβαλε στον κατηγορούμενο πρόστιμο ύψους 10125 ευρώ.

18

Ο FO προέβαλε ενώπιον του cour d’appel de Versailles (εφετείου Βερσαλλιών, Γαλλία) ένσταση περί ελλείψεως διεθνούς δικαιοδοσίας των γαλλικών ποινικών δικαστηρίων. Συγκεκριμένα, υποστήριξε ότι ούτε το γαλλικό δίκαιο, λόγω της αρχής της εδαφικότητας της ποινικής νομοθεσίας, ούτε το άρθρο 19, παράγραφος 2, του κανονισμού 561/2006 παρείχαν στις γαλλικές αρχές την εξουσία να ασκήσουν ποινική δίωξη εις βάρος του δράστη των προσαπτόμενων πράξεων, δεδομένου ότι αυτές είχαν τελεστεί στο έδαφος άλλου κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

19

Με απόφαση της 2ας Μαΐου 2018, το cour d’appel de Versailles (εφετείο Βερσαλλιών) επικύρωσε την πρωτόδικη απόφαση τόσο ως προς την ενοχή όσο και ως προς την ποινή. Όσον αφορά, ειδικότερα, την ένσταση ελλείψεως διεθνούς δικαιοδοσίας που προέβαλε ο FO, το εν λόγω εφετείο διαπίστωσε ότι οι προσαπτόμενες πράξεις ενέπιπταν στις διατάξεις του άρθρου L. 3315-5 του κώδικα μεταφορών που θεσπίστηκαν για την εφαρμογή του κανονισμού 3821/85 και υπογράμμισε ότι η ρητή παρέκκλιση από την αρχή της εδαφικότητας των διώξεων, την οποία προβλέπει το άρθρο 19, παράγραφος 2, του κανονισμού 561/2006, αφορά όχι μόνον τις διατάξεις του τελευταίου αυτού κανονισμού, αλλά και εκείνες του κανονισμού 3821/85.

20

Ο FO άσκησε αναίρεση ενώπιον του Cour de cassation (Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, Γαλλία), ζητώντας του να υποβάλει στο Δικαστήριο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως επί του ζητήματος της διεθνούς δικαιοδοσίας των γαλλικών ποινικών δικαστηρίων.

21

Ο FO προσήψε επίσης στο cour d’appel de Versailles (εφετείο Βερσαλλιών) ότι δεν απάντησε στην επιχειρηματολογία του σχετικά με το ότι η ρύθμιση περί του χρόνου οδήγησης και των περιόδων ανάπαυσης δεν έχει εφαρμογή στις διαδρομές κάτω των 50 χιλιομέτρων. Ειδικότερα, ο FO υποστηρίζει ότι, κατά τη διάρκεια των 9 ημερών εντός της περιόδου των 28 ημερών πριν από την ημέρα του ελέγχου, ο οδηγός του επίμαχου στην κύρια δίκη οχήματος δεν είχε την υποχρέωση να τοποθετήσει την κάρτα οδηγού στον ταχογράφο, δεδομένου ότι, για τις εκτελεσθείσες τις ημέρες εκείνες διαδρομές, το όχημα χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά επιβατών σε τακτικές γραμμές, η διαδρομή των οποίων δεν υπερέβαινε τα 50 χιλιόμετρα. Κατά τον FO, εφόσον οι διαδρομές αυτές δεν εμπίπτουν στον κανονισμό 561/2006 δυνάμει του άρθρου 3, στοιχείο αʹ, του κανονισμού αυτού, οι υποχρεώσεις που προβλέπει το άρθρο 15 του κανονισμού 3821/85 δεν ισχύουν για τις εν λόγω διαδρομές.

22

Το Cour de cassation (Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο) διερωτάται, πρώτον, ως προς την ερμηνεία του άρθρου 19, παράγραφος 2, του κανονισμού 561/2006.

23

Συναφώς, το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι, μολονότι ο FO θεωρεί ότι η διάταξη αυτή επιτρέπει σε κράτος μέλος να επιβάλλει κυρώσεις μόνο για τις παραβάσεις του κανονισμού 561/2006 που διαπιστώνονται στο έδαφός του και διαπράχθηκαν στο έδαφος άλλου κράτους μέλους, η εν λόγω διάταξη θα μπορούσε να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι επιτρέπει επίσης την επιβολή κυρώσεων για παραβάσεις του κανονισμού 3821/85 που διαπράττονται στο έδαφος άλλου κράτους μέλους, εφόσον ο κολασμός των παραβάσεων αυτών θα μπορούσε να θεωρηθεί αναγκαίος για την καταστολή των παραβάσεων του κανονισμού 561/2006. Επιπλέον και καθώς μια διάταξη πρέπει να ερμηνεύεται λαμβανομένων υπόψη όχι μόνον του γράμματός της, αλλά και του πλαισίου στο οποίο εντάσσεται και των σκοπών που επιδιώκονται με τη ρύθμιση της οποίας αποτελεί μέρος, η ευρεία ερμηνεία του άρθρου 19, παράγραφος 2, του κανονισμού 561/2006 ανταποκρίνεται στον σκοπό που επιδιώκει ο κανονισμός αυτός, ο οποίος συνίσταται στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας του προσωπικού του οδικού τομέα και της οδικής ασφάλειας εν γένει.

24

Το Cour de cassation (Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο) παρατηρεί επίσης ότι η παράβαση της προβλεπόμενης στο άρθρο 15, παράγραφος 7, του κανονισμού 3821/85 υποχρεώσεως να επιδεικνύονται, όποτε ζητηθεί από τους ελέγχοντες, τα φύλλα καταγραφής και κάθε καταγραφή για την τρέχουσα ημέρα και τις προηγούμενες 28 ημέρες, διαπιστώνεται κατ’ ανάγκην στο έδαφος του κράτους μέλους όπου διενεργείται ο έλεγχος και το οποίο κινεί τη δίωξη και, κατά συνέπεια, δεν τίθεται το ζήτημα αν η παράβαση διαπράχθηκε, εν μέρει, στο έδαφος άλλου κράτους μέλους.

25

Δεύτερον, το Cour de cassation (Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο) διερωτάται αν οι υποχρεώσεις που προβλέπει το άρθρο 15 του κανονισμού 3821/85 επιβάλλονται σε περίπτωση «μικτής» χρήσης ενός οχήματος, δηλαδή όταν το όχημα χρησιμοποιείται, εντός περιόδου 28 ημερών, τόσο για μεταφορές επιβατών σε τακτικές γραμμές των οποίων η διαδρομή δεν υπερβαίνει τα 50 χιλιόμετρα, κατά την έννοια της εξαιρέσεως του άρθρου 3, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 561/2006, όσο και για μεταφορές που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού αυτού.

26

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Cour de cassation (Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

27

Με το δεύτερο προδικαστικό ερώτημα, το οποίο πρέπει να απαντηθεί πρώτο, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν το άρθρο 3, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 561/2006 έχει την έννοια ότι οδηγός ο οποίος εκτελεί οδικές μεταφορές που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού αυτού υποχρεούται να επιδεικνύει, όποτε του ζητηθεί από τους ελέγχοντες, την κάρτα οδηγού, τα φύλλα καταγραφής και κάθε καταγραφή για την περίοδο που αποτελείται από την ημέρα του ελέγχου και τις προηγούμενες 28 ημέρες, σύμφωνα με το άρθρο 15, παράγραφοι 2, 3 και 7, του κανονισμού 3821/85, ακόμη και όταν, κατά τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου, ο οδηγός έχει επίσης εκτελέσει με το ίδιο όχημα μεταφορές επιβατών σε τακτικές γραμμές των οποίων η διαδρομή δεν υπερβαίνει τα 50 χιλιόμετρα.

28

Από την απόφαση περί παραπομπής προκύπτει ότι το ως άνω ερώτημα υποβάλλεται στο πλαίσιο διαφοράς στην οποία διώκεται ο επικεφαλής της οικείας επιχειρήσεως μεταφορών λόγω του ότι οδηγός τον οποίο απασχολεί η επιχείρηση δεν εισήγαγε την κάρτα οδηγού στον ταχογράφο κατά τη διάρκεια περιόδου κατά την οποία εκτέλεσε μεταφορές επιβατών σε τακτικές γραμμές η διαδρομή των οποίων δεν υπερβαίνει τα 50 χιλιόμετρα.

29

Υπενθυμίζεται ότι ο κανονισμός 561/2006, όπως προκύπτει από το άρθρο του 1, θεσπίζει τους κανόνες που διέπουν τον χρόνο οδήγησης, τα διαλείμματα και τις περιόδους ανάπαυσης που πρέπει να τηρούν οι οδηγοί οι οποίοι απασχολούνται στην οδική μεταφορά εμπορευμάτων και επιβατών, με σκοπό την εναρμόνιση των όρων ανταγωνισμού μεταξύ των τρόπων χερσαίων μεταφορών, ιδιαίτερα στον οδικό τομέα, καθώς και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και της οδικής ασφάλειας, αλλά και την προώθηση της βελτιώσεως των πρακτικών παρακολούθησης και επιβολής των κανόνων από τα κράτη μέλη και της βελτιώσεως των πρακτικών εργασίας στον κλάδο των οδικών μεταφορών. Ο δε κανονισμός 3821/85 καθορίζει ειδικότερα τις προδιαγραφές που ισχύουν για την έγκριση, την εγκατάσταση, τις επιθεωρήσεις και τη χρήση των συσκευών ελέγχου που χρησιμοποιούνται στον τομέα των οδικών μεταφορών προκειμένου να εξακριβώνεται η τήρηση ορισμένων διατάξεων της κοινωνικής νομοθεσίας στον τομέα των μεταφορών, ιδίως εκείνων που προβλέπει ο κανονισμός 561/2006.

30

Σύμφωνα με το άρθρο 3, παράγραφος 1, του κανονισμού 3821/85, τα οχήματα οδικής μεταφοράς επιβατών ή εμπορευμάτων τα οποία έχουν άδεια κυκλοφορίας κράτους μέλους της Ένωσης, εκτός των οχημάτων του άρθρου 3 του κανονισμού 561/2006, πρέπει να είναι εξοπλισμένα με συσκευή ελέγχου. Πλην όμως, κατά το άρθρο 3, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 561/2006, ο κανονισμός αυτός δεν εφαρμόζεται στις οδικές μεταφορές που εκτελούνται από οχήματα που χρησιμοποιούνται για τις μεταφορές επιβατών σε τακτικές γραμμές η διαδρομή των οποίων δεν υπερβαίνει τα 50 χιλιόμετρα.

31

Επομένως, πρέπει να καθοριστεί, σε ποιο βαθμό η εξαίρεση αυτή από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού 561/2006 μπορεί να επηρεάσει τις υποχρεώσεις του άρθρου 15 του κανονισμού 3821/85 που αφορούν την καταγραφή του χρόνου οδήγησης και ελέγχου, στην περίπτωση μικτής χρήσης οχήματος, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, η οποία συνίσταται στην εν μέρει διενέργεια οδικών μεταφορών που εμπίπτουν στις διατάξεις του κανονισμού 561/2006 και στην εν μέρει διενέργεια μεταφορών επιβατών σε τακτικές γραμμές η διαδρομή των οποίων δεν υπερβαίνει τα 50 χιλιόμετρα.

32

Όσον αφορά το γράμμα του άρθρου 3, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 561/2006, παρατηρείται ότι η φράση «οχήματα που χρησιμοποιούνται» για τη μεταφορά επιβατών σε «τακτικές γραμμές» των οποίων η διαδρομή δεν υπερβαίνει τα 50 χιλιόμετρα, η οποία περιλαμβάνεται στη διάταξη αυτή, υποδηλώνει, όπως επισήμανε κατ’ ουσίαν ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 32 των προτάσεών του, ότι η διάταξη καλύπτει μόνον τα οχήματα που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για μια τέτοια μεταφορά, αποκλειομένων των οχημάτων που χρησιμοποιούνται μόνον περιστασιακά για τον σκοπό αυτό.

33

Εξάλλου, παρατηρείται ότι το άρθρο 3, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 561/2006, καθόσον εισάγει εξαίρεση από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού αυτού, πρέπει να ερμηνεύεται στενά. Ειδικότερα, η εν λόγω εξαίρεση δεν μπορεί να ερμηνεύεται κατά τρόπον ώστε τα αποτελέσματά της να εκτείνονται πέραν του μέτρου που είναι αναγκαίο για να διασφαλιστεί η προστασία των συμφερόντων τα οποία σκοπεί να κατοχυρώσει, το δε περιεχόμενό της πρέπει να προσδιορίζεται με γνώμονα τους σκοπούς που επιδιώκει η οικεία κανονιστική ρύθμιση (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 3ης Οκτωβρίου 2013, Lundberg, C‑317/12, EU:C:2013:631, σκέψη 20 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

34

Όσον αφορά δε τους σκοπούς που επιδιώκει ο κανονισμός 561/2006, πρέπει να υπομνησθεί ότι, βάσει της αιτιολογικής σκέψης 17 και του άρθρου 1, ο κανονισμός αυτός αποσκοπεί στην εναρμόνιση των όρων ανταγωνισμού μεταξύ των διαφόρων μέσων χερσαίων μεταφορών, ιδίως δε στον τομέα των οδικών μεταφορών, και στη βελτίωση τόσο των συνθηκών εργασίας του προσωπικού που απασχολείται στον εν λόγω τομέα όσο και της οδικής ασφάλειας, έκφραση δε των σκοπών αυτών αποτελεί, μεταξύ άλλων, η υποχρέωση εφοδιασμού, καταρχήν, των οχημάτων οδικών μεταφορών με εγκεκριμένο ταχογράφο ο οποίος να καθιστά δυνατό τον έλεγχο της τηρήσεως του χρόνου οδήγησης και του χρόνου ανάπαυσης των οδηγών (απόφαση της 2ας Μαρτίου 2017, Casa Noastră, C‑245/15, EU:C:2017:156, σκέψη 28 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

35

Συναφώς, πρέπει να τονιστεί ότι το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι η υποχρέωση του οδηγού να καταγράφει κάθε περίοδο την οποία αναφέρει το άρθρο 15, παράγραφος 3, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 3821/85 αφορά επίσης τις περιόδους κατά τις οποίες αυτός οδηγεί στο πλαίσιο υπηρεσίας μεταφοράς η οποία, δυνάμει του άρθρου 4, σημείο 3, του κανονισμού 3820/85 και του άρθρου 3, παράγραφος 1, του κανονισμού 3821/85, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού 3821/85. Πράγματι, η ως άνω χρονική περίοδος συνιστά πραγματική περίοδο δραστηριότητας του οδηγού, κατά τη διάρκεια της οποίας δεν διαθέτει ελεύθερα τον χρόνο του και η οποία, καθόσον μπορεί να επιδράσει στην κατάσταση κόπωσης του οδηγού, μπορεί να επηρεάσει την οδήγησή του (πρβλ. απόφαση της 18ης Ιανουαρίου 2001, Skills Motor Coaches κ.λπ., C-297/99, EU:C:2001:37, σκέψεις 10, 25 και 36 έως 39).

36

Η επιρροή στην ικανότητα οδήγησης μπορεί να επέλθει ακόμη και αν οι ημέρες κατά τις οποίες δεν υπάρχει καταγραφή είναι διαφορετικές από τις ημέρες κατά τις οποίες πραγματοποιείται κανονικά η καταγραφή. Πράγματι, η μη τήρηση των κανόνων σχετικά με τον χρόνο οδήγησης, τα διαλείμματα και τις περιόδους ανάπαυσης που δεν προκύπτει από τη συσκευή ελέγχου κατά τις ημέρες που δεν έχει γίνει η καταγραφή μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στη σωματική και ψυχολογική ικανότητα του οδηγού κατά τη διάρκεια μεταγενέστερης περιόδου.

37

Η ως άνω ερμηνεία ενισχύεται από το άρθρο 6, παράγραφος 5, του κανονισμού 561/2006, το οποίο επιβάλλει σε κάθε οδηγό να καταγράφει ως «άλλη εργασία» οποιονδήποτε χρόνο αναλώνεται για την οδήγηση οχήματος που χρησιμοποιείται για επαγγελματικές δραστηριότητες εκτός του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού αυτού.

38

Επομένως, το να γίνει δεκτή ερμηνεία του άρθρου 3, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 561/2006 κατά την οποία η εξαίρεση από το πεδίο εφαρμογής του την οποία προβλέπει η διάταξη αυτή δεν περιορίζεται στην αποκλειστική χρήση του οικείου οχήματος για τις ειδικές οδικές μεταφορές που προβλέπει η εν λόγω διάταξη θα αντέβαινε στον σκοπό που επιδιώκει ο ως άνω κανονισμός, ο οποίος συνίσταται στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και της οδικής ασφάλειας, καθιστώντας ανεφάρμοστο τον κανονισμό 561/2006 για ορισμένες χρήσεις του οχήματος αυτού ικανές να επηρεάσουν την οδήγηση και αποκλείοντας τη συνεκτίμηση των χρήσεων αυτών κατά τον έλεγχο της τήρησης του άρθρου 15, παράγραφοι 2, 3, και 7, του κανονισμού 3821/85.

39

Υπό τις συνθήκες αυτές, στο δεύτερο προδικαστικό ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 3, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 561/2006 έχει την έννοια ότι οδηγός ο οποίος εκτελεί οδικές μεταφορές που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού αυτού υποχρεούται να επιδεικνύει, όποτε του ζητηθεί από τους ελέγχοντες, την κάρτα οδηγού, τα φύλλα καταγραφής και κάθε καταγραφή για την περίοδο που αποτελείται από την ημέρα του ελέγχου και τις προηγούμενες 28 ημέρες, σύμφωνα με το άρθρο 15, παράγραφοι 2, 3 και 7, του κανονισμού 3821/85, ακόμη και όταν, κατά τη διάρκεια της ως άνω περιόδου, ο οδηγός αυτός έχει επίσης εκτελέσει, με το ίδιο όχημα, μεταφορές επιβατών σε τακτικές γραμμές των οποίων η διαδρομή δεν υπερβαίνει τα 50 χιλιόμετρα.

40

Με το πρώτο προδικαστικό ερώτημα, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν το άρθρο 19, παράγραφος 2, του κανονισμού 561/2006 έχει την έννοια ότι δεν επιτρέπει στις αρμόδιες αρχές κράτους μέλους να επιβάλουν κύρωση στον οδηγό οχήματος ή σε επιχείρηση μεταφορών για παράβαση του κανονισμού 3821/85 η οποία διαπράχθηκε στο έδαφος άλλου κράτους μέλους ή τρίτης χώρας, αλλά διαπιστώθηκε στο έδαφός του, και για την οποία δεν έχει ήδη επιβληθεί κύρωση.

41

Πρέπει καταρχάς να επισημανθεί ότι, κατά το σαφές γράμμα του άρθρου 19, παράγραφος 2, του κανονισμού 561/2006, ένα κράτος μέλος επιτρέπει στις αρμόδιες αρχές να επιβάλλουν κύρωση σε επιχείρηση ή/και σε οδηγό για παράβαση που διαπιστώνεται στο έδαφός του και για την οποία δεν έχει ήδη επιβληθεί κύρωση, ακόμη και όταν η παράβαση έχει διαπραχθεί στο έδαφος άλλου κράτους μέλους ή τρίτης χώρας, μόνον όταν πρόκειται για παράβαση «του παρόντος κανονισμού». Επομένως, από τη χρήση της τελευταίας αυτής φράσης καθίσταται σαφές ότι η διάταξη αυτή αφορά μόνον τις παραβάσεις του κανονισμού 561/2006 και όχι τις παραβάσεις του κανονισμού 3821/85.

42

Η γραμματική αυτή ερμηνεία ενισχύεται από το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται το άρθρο 19, παράγραφος 2, του κανονισμού 561/2006.

43

Συγκεκριμένα, επισημαίνεται ότι το άρθρο 19, παράγραφος 1, του κανονισμού 561/2006 επιβάλλει ρητώς στα κράτη μέλη την υποχρέωση να θεσπίζουν κανόνες σχετικά με τις κυρώσεις για παραβάσεις του κανονισμού αυτού «και» του κανονισμού 3821/85 και διευκρινίζει, ομοίως, στην παράγραφο 4, ότι τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι εφαρμόζεται σύστημα αναλογικών κυρώσεων, στις οποίες ενδέχεται να περιλαμβάνονται οικονομικές κυρώσεις, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προς τον κανονισμό 561/2006 «ή» τον κανονισμό 3821/85.

44

Το γεγονός όμως ότι οι παράγραφοι 1 και 4 του άρθρου 19 αφορούν τις παραβάσεις των κανονισμών 561/2006 και 3821/85, ενώ η παράγραφος 2 του άρθρου αυτού αναφέρεται μόνο στις παραβάσεις του κανονισμού 561/2006, επιβεβαιώνει ότι η τελευταία αυτή παράγραφος δεν μπορεί να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι αφορά τις παραβάσεις του κανονισμού 3821/85.

45

Επομένως, στο παρόν στάδιο εξελίξεως του δικαίου της Ένωσης, οι αρμόδιες αρχές κράτους μέλους δεν μπορούν να επιβάλλουν κυρώσεις σε περίπτωση παραβάσεων του κανονισμού 3821/85 που διαπιστώνονται στο έδαφος του κράτους μέλους αυτού, αλλά έχουν διαπραχθεί στο έδαφος άλλου κράτους μέλους. Καθόσον η εν λόγω πτυχή της ισχύουσας ενωσιακής νομοθεσίας μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες επί της οδικής ασφάλειας, στον νομοθέτη της Ένωσης εναπόκειται να αποφασίσει τυχόν τροποποίηση (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 18ης Ιανουαρίου 2001, Skills Motor Coaches κ.λπ., C‑297/99, EU:C:2001:37, σκέψη 34).

46

Η ερμηνεία αυτή είναι εξάλλου η μόνη που συνάδει με την αρχή της νομιμότητας των αξιόποινων πράξεων και των ποινών, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 49, παράγραφος 1, πρώτη περίοδος, του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και επιτάσσει οι αξιόποινες πράξεις και οι ποινές που τις κολάζουν να καθορίζονται σαφώς από τον νόμο. Η προϋπόθεση αυτή πληρούται όταν ο πολίτης έχει τη δυνατότητα να γνωρίζει, με βάση το γράμμα της σχετικής διατάξεως και, εν ανάγκη, χάρη στην ερμηνεία της από τα δικαστήρια, ποιες πράξεις ή παραλείψεις στοιχειοθετούν την ποινική ευθύνη του (βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 20ής Δεκεμβρίου 2017, Vaditrans, C‑102/16, EU:C:2017:1012, σκέψη 51 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).

47

Κατά συνέπεια, στο πρώτο προδικαστικό ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 19, παράγραφος 2, του κανονισμού 561/2006 έχει την έννοια ότι δεν επιτρέπει στις αρμόδιες αρχές κράτους μέλους να επιβάλουν κύρωση στον οδηγό οχήματος ή σε επιχείρηση μεταφορών για παράβαση του κανονισμού 3821/85 η οποία διαπράχθηκε στο έδαφος άλλου κράτους μέλους ή τρίτης χώρας, αλλά διαπιστώθηκε στο έδαφός του, και για την οποία δεν έχει ήδη επιβληθεί κύρωση.

48

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (πέμπτο τμήμα) αποφαίνεται: