28.6.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 157/70

1.1

Το 1989, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα για την απαγόρευση των παγίδων με σιαγόνες στην ΕΕ και το εμπόριο γούνας και προϊόντων γούνας από χώρες που χρησιμοποιούν παγίδες με σιαγόνες για τη σύλληψη ζώων.

Η Επιτροπή, ακολούθως, υπέβαλε πρόταση κανονισμού για το θέμα αυτό, η οποία ενεκρίθη από το Συμβούλιο το 1991 (1). Ο κανονισμός απαγορεύει τη χρήση παγίδων με σιαγόνες στην ΕΕ από την 1η Ιανουαρίου 1995 και την εισαγωγή γουνών 13 καταγεγραμμένων ειδών από τρίτες χώρες, εκτός εάν πληρούται μία από τις εξής προϋποθέσεις:

1.2

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στη γνωμοδότησή του ζητεί την απαγόρευση των πωλήσεων των παγίδων με σιαγόνες και την απαγόρευση της εμπορίας γούνας και προϊόντων γούνας από παγιδευθέντα ζώα με παγίδες με σιαγόνες. Η γνωμοδότηση αυτή δεν ελήφθη υπόψη από το Συμβούλιο στη διάσκεψη του 1991.

1.3

Παρά το γεγονός ότι η χρήση παγίδων απαγορεύεται στην ΕΕ από το 1995, το μέτρο αυτό δεν αφορά χώρες που εξάγουν προϊόντα γούνας που προέρχονται από παγιδευθέντα ζώα με χρήση παγίδων με σιαγόνες.

Η ΕΟΚΕ σε γνωμοδότησή της, το 1990 (2), υπογραμμίζει τη σημασία της επίτευξης συνοχής στο ζήτημα αυτό, στηρίζοντας την απαγόρευση των παγίδων με σιαγόνες σε ευρωπαϊκό επίπεδο και προτείνοντας τη διεθνή απαγόρευσή τους.

2.1

Μετά την κοινοτική νομοθεσία για τις παγίδες με σιαγόνες η ανάγκη για τη θέσπιση προτύπων μη βάναυσης παγίδευσης σε διεθνές επίπεδο κατέστη επείγουσα. Οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη συμφωνίας έλαβαν χώρα μεταξύ της ΕΕ, του Καναδά, της Ρωσίας και των ΗΠΑ. Ωστόσο, μόνο ο Καναδάς, η Ρωσία και η ΕΕ προσυπέγραψαν. Οι ΗΠΑ δεν αποτέλεσαν μέρος της συμφωνίας επειδή οι αρμοδιότητες στον τομέα αυτό είναι αποκεντρωμένες στο πλαίσιο του πολιτειακού συστήματος των ΗΠΑ. Ωστόσο, οι ΗΠΑ συμφώνησαν στην εφαρμογή ελαστικότερης μορφής συμφωνίας.

2.2

Σκοπός της συμφωνίας είναι να αποτρέψει ενδεχόμενες εισαγωγές προϊόντων γούνας στην Ευρώπη άγριων παγιδευθέντων ζώων από χώρες που επέτρεπαν τις παγίδες με σιαγόνες.

2.3

Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η συμφωνία κρίνεται πλήρως ακατάλληλη και αναποτελεσματική και έπρεπε να είχε απορριφθεί και να καθιερωθεί η απαγόρευση της εισαγωγής γούνας και προϊόντων γούνας από άγρια ζωικά είδη που κατονομάζονται στη συμφωνία.

2.4

Η συμφωνία που ορίζει συγκεκριμένα πρότυπα τα οποία πρέπει να τηρούνται κατά την παγίδευση των ζώων, επικυρώθηκε από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα το 1997. Τα πρότυπα παγίδευσης που περιλαμβάνονται στη συμφωνία απηχούν τα εφαρμοστέα πρότυπα που ισχύουν στη Ρωσία, τον Καναδά και τις ΗΠΑ. Η χρήση του όρου «μη βάναυση» προκάλεσε έντονες συζητήσεις, δεδομένου ότι τα εν λόγω πρότυπα βασίζονται στην παραδοχή ιδιαίτερα βάναυσης μεταχείρισης των παγιδευθέντων ζώων.

2.5

Επιστημονικές γνωμοδοτήσεις (συμπεριλαμβανομένης της γνωμοδότησης της επιστημονικής και κτηνιατρικής επιτροπής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) επιβεβαίωσαν ότι οι μη βάναυσες μέθοδοι παγίδευσης που περιέχονταν στη συμφωνία δεν απαγόρευαν την πρόκληση απαράδεκτων επιπέδων πόνου στα ζώα.

2.6

Η επιστημονική επιτροπή τόνισε ότι τα αναγκαία κριτήρια για την εκτίμηση του βαθμού μη βαναυσότητας είναι ο χρόνος που απαιτείται για την απώλεια των αισθήσεων και της συνείδησης και ο βαθμός πόνου και άγχους που προκαλούνται στο ζώο κατά το διάστημα αυτό. Η επιτροπή συμπέρανε ότι προκειμένου μια φονική παγίδα να θεωρείται «μη βάναυση», το ζώο θα πρέπει να χάνει τις αισθήσεις του ακαριαία, ή τουλάχιστον εντός ολίγων δευτερολέπτων. Αντίθετα, η συμφωνία όρισε μέγιστο χρόνο τα 5 λεπτά και, ως εκ τούτου, η χρήση του όρου «μη βάναυση» κρίνεται ακατάλληλη.

2.7

Η επιτροπή απεφάνθη επίσης ότι η κλίμακα τραυμάτων που συμπεριλαμβάνεται στη συμφωνία δεν έχει έγκυρη επιστημονική βάση σε σύγκριση με άλλες καθιερωμένες μεθόδους για την εκτίμηση των κακών συνθηκών αιχμαλωσίας των ζώων.

2.8

Επί του παρόντος, έχουν επικυρώσει τη συμφωνία η ΕΕ και ο Καναδάς, ενώ αναμένεται η επικύρωσή της από τη Ρωσία. Για το λόγο αυτό, εκκρεμεί η θέση της σε ισχύ. Ωστόσο, ο Καναδάς και η ΕΕ συμφώνησαν ότι οπωσδήποτε θα εφαρμόσουν τις διατάξεις της συμφωνίας κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου.

3.1

Η πρόταση οδηγίας της Επιτροπής για τη θέσπιση προτύπων μη βάναυσης παγίδευσης για ορισμένα είδη ζώων  (3) στοχεύει στη μεταφορά της συμφωνίας σχετικά με τα πρότυπα μη βάναυσης παγίδευσης στην κοινοτική νομοθεσία σύμφωνα με την απόφαση 98/142/EΚ και 98/487/EΚ του Συμβουλίου.

3.2

Η πρόταση αφορά 19 είδη άγριας πανίδας (5 από τα οποία ζουν στην ΕΕ), καθώς περιγράφεται στο Παράρτημα 1.

3.3

Η πρόταση προβλέπει ορισμένες υποχρεώσεις και απαιτήσεις που αφορούν τις μεθόδους παγίδευσης, τη χρήση των παγίδων, τους παγιδευτές, την έρευνα, τις κυρώσεις και την πιστοποίηση. Επίσης, το κείμενο απαριθμεί σειρά ενδεχόμενων παρεκκλίσεων και δύο παραρτήματα (Παράρτημα II και III) που συνδέονται με τα πρότυπα μη βάναυσης παγίδευσης και τη δοκιμή των μεθόδων παγίδευσης.

3.4

Η πρόταση υπογραμμίζει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να επιτρέπουν την εφαρμογή αυστηρότερης νομοθεσίας σχετικά με το εν λόγω ζήτημα και ότι εξακολουθεί να ισχύει ο κανονισμός του 1991 για την απαγόρευση της χρήσης παγίδων με σιαγόνες στην ΕΕ. Η εφαρμογή και η έναρξη ισχύος εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών και των αρμόδιων αρχών τους. Η πρόταση δεν συμπεριλαμβάνει κονδύλιο κοινοτικού προϋπολογισμού και, ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα διαθέσουν τους αναγκαίους οικονομικούς πόρους για την κάλυψη των δαπανών.

4.1

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, τίθεται υπό αμφισβήτηση η χρήση του όρου «μη βάναυση» (4) στην πρόταση. Το άρθρο 2 ορίζει τις «μεθόδους παγίδευσης» αλλά δεν περιλαμβάνει τον ορισμό των «προτύπων μη βάναυσης παγίδευσης». Μάλιστα, το κείμενο της συμφωνίας (στο οποίο βασίζεται η παρούσα πρόταση) αναγνωρίζει εκ προοιμίου την απουσία διεθνών πρότυπων μη βάναυσης παγίδευσης, και γενικά συνδέει την λέξη «μη βάναυση» με πρότυπα «που εξασφαλίζουν ικανοποιητικές συνθήκες αιχμαλωσίας για τα παγιδευμένα ζώα».

4.2

Κατά τη διαπραγμάτευση της συμφωνίας, η επιστημονική και κτηνιατρική επιτροπή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (5) σχολίασε ότι τα πρότυπα που προβλέπονται στην πρόταση δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν «μη βάναυσα» (καθώς υπογραμμίσθηκε ήδη ανωτέρω), δεδομένου ότι ο μέγιστος χρόνος που προβλεπόταν για να μην αισθάνεται πόνο το ζώο υπερέβαινε κατά πολύ το επιτρεπτό χρονικό όριο (ακαριαίος θάνατος). Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στα ημι-υδρόβια θηλαστικά που θανατώνονται με ασφυξία κάτω από την επιφάνεια του νερού, καθώς υπολογίσθηκε ότι χρειάζεται έως και 15 λεπτά προκειμένου να επέλθει ο θάνατός τους .

4.3

Η ΕΟΚΕ συνεπώς συνιστά να αντικατασταθεί ο όρος «μη βάναυση» με εναλλακτικό και καταλληλότερο όρο στο κείμενο της τελικής νομοθεσίας της ΕΕ, τουλάχιστον μέχρις ότου τα πρότυπα παγίδευσης ανταποκρίνονται τις ανωτέρω απαιτήσεις.

5.1

Η πρόταση καλύπτει δύο είδη παγίδων: τις φονικές παγίδες και τις ακινητοποιητικές παγίδες. Σε σύγκριση με τις φονικές παγίδες, τα πρότυπα που ορίζονται στην οδηγία δεν ανταποκρίνονται πλήρως στα επιστημονικά πρότυπα που συμφωνήθηκαν από την Κοινότητα, τα οποία προτείνουν τον ακαριαίο θάνατο ή το ανώτατο επιτρεπτό χρονικό όριο των 30 δευτερολέπτων μέχρι να επέλθει ο θάνατος. Σχετικά με τις ακινητοποιητικές μεθόδους παγίδευσης (παγίδες που χρησιμοποιούνται για να παγιδεύονται τα ζώντα ζώα), η πρόταση δεν διευκρινίζει τις παγίδες ή τους σκοπούς της ακινητοποίησης των ζώων. Επιπλέον, η πρόταση δεν προβλέπει πρότυπα για τις συνθήκες αιχμαλωσίας σε περίπτωση θανάτωσης των ακινητοποιημένων ζώων.

Αυτό συνεπάγεται ότι στην περίπτωση κατά την οποία ένα ζώο παγιδευτεί σε ακινητοποιημένη παγίδα και θανατωθεί μετέπειτα, δεν ρυθμίζεται η μέθοδος θανάτωσής του. Επιπλέον, η πρόταση δεν διασφαλίζει ότι οι νόμιμες μέθοδοι θανάτωσης δεν θα θανατώσουν εξ αβλεψίας ή δεν θα ακινητοποιήσουν ζωικά είδη που δεν αποτελούν στόχο. Τα πρότυπα παγίδευσης θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι ο κίνδυνος αυτός περιορίζεται στο ελάχιστο.

6.1

Η πρόταση προβλέπει τεχνικές διατάξεις για τις δοκιμές των μεθόδων παγίδευσης, οι οποίες δεν αποκλείουν τη χρήση ζώντων ζώων. Για τις μετρήσεις σε περιφραγμένο χώρο και τις μετρήσεις πεδίου ορίζονται ελάχιστες προδιαγραφές. Επιπλέον, οι δοκιμές που πραγματοποιούνται από ένα συμβαλλόμενο της συμφωνίας μπορούν να αναγνωρίζονται από τους αντισυμβαλλόμενους.

6.2

Ωστόσο, για να ισχύουν τα αποτελέσματα, οι δοκιμές πρέπει να πραγματοποιούνται υπό τους ίδιους όρους για τους οποίους σχεδιάστηκαν οι παγίδες. Συνεπώς, οι παράμετροι, οι οποίες βασίζονται στα πορίσματα των δοκιμών σε περιφραγμένο χώρο δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση των συνθηκών αιχμαλωσίας των ζώων άγριας πανίδας. Για τους ανωτέρω λόγους δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται σε καμία περίπτωση δοκιμές σε ζώα, αλλά να εξετασθεί αποκλειστικά το ενδεχόμενο των διαθέσιμων δοκιμών με ηλεκτρονική εξομοίωση.

7.1

Η πρόταση απαριθμεί εκτενές φάσμα πιθανών παρεκκλίσεων, το οποίο εάν εφαρμοσθεί, θα μπορούσε να θέσει σε αμφισβήτηση το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι θα πρέπει να επιτραπούν οι παρεκκλίσεις που συνδέονται με τη δημόσια ασφάλεια και την υγεία των ανθρώπων και των ζώων. Στην περίπτωση αυτή, οι δημόσιες αρχές θα πρέπει να ενημερώσουν και να συμβουλευθούν τους φορείς της περιοχής (π.χ. γεωργούς ) όπου παρουσιάζονται τέτοια προβλήματα. Η ΕΟΚΕ διατηρεί ορισμένες επιφυλάξεις αναφορικά με τις λοιπές προτεινόμενες παρεκκλίσεις.

7.2

Επειδή είναι δύσκολο να εφαρμοστεί ένα αποτελεσματικό σύστημα παρακολούθησης και εφαρμογής της νομοθεσίας στην άγρια φύση, όπου και πραγματοποιείται η παγίδευση των ζώων, οι προτεινόμενες παρεκκλίσεις εκ μέρους της Επιτροπής (εξαιρουμένων των ανωτέρω), θα υπέσκαπταν τη διαφάνεια και την υποχρέωση λογοδοσίας των συμβαλλομένων μερών της συμφωνίας.

8.1

Η πρόταση προβλέπει ότι θα πρέπει να θεσπισθεί σύστημα χορήγησης αδείας και εκπαίδευσης των παγιδευτών. Ωστόσο, η αδειοδότηση δεν εμπίπτει στην οδηγία και ο έλεγχος των μεθόδων παγίδευσης που εφαρμόζουν οι παγιδευτές είναι ουσιαστικά ανεφάρμοστος, δεδομένου ότι θα πρέπει να διεξαχθεί στην άγρια πανίδα. Η ΕΟΚΕ συνιστά την καθιέρωση αυστηρού συστήματος για την χορήγηση αδείας παγιδευτή που θα πρέπει να εναρμονισθεί σε κοινοτικό επίπεδο.

9.1

Η πρόταση της Επιτροπής εναποθέτει την πιστοποίηση των μεθόδων παγίδευσης στην αρμοδιότητα των κρατών μελών και συνιστά την αμοιβαία αναγνώριση μεταξύ των κρατών μελών.

Παρά το γεγονός ότι το σύστημα αυτό μπορεί να εφαρμοσθεί ορθά στην ΕΕ, κρίνεται σκόπιμη η καθιέρωση διεθνούς συστήματος πιστοποίησης. Πράγματι, πρέπει να καθιερωθεί σύστημα πιστοποίησης και σύστημα ιχνηλασιμότητας μεταξύ των συμβαλλομένων μερών της συμφωνίας. Το σύστημα αυτό μπορεί να συμβάλει στην εξασφάλιση της διαφάνειας και της αποτελεσματικής εφαρμογής της συμφωνίας.

10.1

Η πρόταση της Επιτροπής αναφέρεται στην ενδεχόμενη επιβολή διοικητικών κυρώσεων σε περίπτωση παράβασης της νομοθεσίας. Ωστόσο, δεδομένου ότι ορισμένα κράτη μέλη εφαρμόζουν τις διατάξεις του ποινικού κώδικα σε περίπτωση παράβασης της νομοθεσίας που αφορά τις συνθήκες αιχμαλωσίας των ζώων, η ΕΟΚΕ συνιστά την επιβολή των κυρώσεων σύμφωνα με τα εθνικά συστήματα.

11.1

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι τα πρότυπα μη βάναυσης παγίδευσης που περιλαμβάνονται στην πρόταση δεν πρέπει να ορίζονται ως μη βάναυσα, καθώς απηχούν απλώς τα πρότυπα που επισημαίνονται στη συμφωνία. Τα πρότυπα που ορίζονται στη συμφωνία θεωρούνται κατώτερα από τα υφιστάμενα πρότυπα στην νομοθεσία της ΕΕ για τις συνθήκες διαβίωσης των ζώων. Η ΕΟΚΕ, συνεπώς, συνιστά να αντικατασταθεί ο όρος «μη βάναυση» με καταλληλότερο όρο στο τελικό κείμενο της νομοθεσίας.

11.2

Όσον αφορά τις παγίδες, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να εξετασθούν αποκλειστικά οι παγίδες που προκαλούν ακαριαίο θάνατο και να οριστεί σαφώς ο σκοπός χρήσης των ακινητοποιητικών παγίδων. Επιπλέον σε περίπτωση θανάτωσης ακινητοποιημένων ζώων, η μέθοδος θανάτωσης, θα πρέπει, στο μέτρο του δυνατού, να ρυθμίζεται από την νομοθεσία περί μεταχείρισης των ζώων.

11.3

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ θα πρέπει να απαγορευθεί η θανάτωση με ασφυξία, καθώς όπως συμπέρανε η επιστημονική και κτηνιατρική επιτροπή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πρόκειται για βάναυση μέθοδο θανάτωσης του ζώου με βραδεία απόπνιξη κάτω από την επιφάνεια του νερού.

11.4

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι παρά τις δοκιμές των παγίδων που προτείνει η οδηγία δεν υφίσταται επιστημονική βάση για την εφαρμογή των παραμέτρων αγρίας πανίδας βάσει των δοκιμών που πραγματοποιούνται σε περιφραγμένο χώρο. Κατά συνέπεια, η ΕΟΚΕ συνιστά να μην πραγματοποιούνται δοκιμές σε ζώντα ζώα αλλά να γίνεται εφαρμογή της διαθέσιμης ηλεκτρονικής εξομοίωσης.

11.5

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η πλειονότητα των παρεκκλίσεων που περιέχονται στην πρόταση επιτρέπουν, σε ορισμένες περιπτώσεις, στους εμπλεκόμενους παράγοντες να διαφύγουν της εφαρμογής της νομοθεσίας, και για το λόγο αυτό, συνιστά να χορηγηθούν από τις αρμόδιες αρχές παρεκκλίσεις που βασίζονται στη δημόσια ασφάλεια και την υγεία των ανθρώπων και των ζώων. Η πτυχή αυτή είναι σημαντική δεδομένου ότι οι έλεγχοι και η παρακολούθηση στην άγρια φύση πραγματοποιούνται με δυσκολία.

11.6

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή στην ΕΕ διαφανές σύστημα χορήγησης αδείας σε παγιδευτές. Η πρόταση εναποθέτει στις αρχές των κρατών μελών τη θέσπιση προδιαγραφών εκπαίδευσης και εκχώρησης αδείας σε παγιδευτές. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της ότι κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε ένα μη εναρμονισμένο σύστημα, το οποίο δε διασφαλίζει την εφαρμογή των πρότυπων μεταχείρισης των ζώων.

11.7

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι θα πρέπει να εφαρμοσθεί σύστημα αποτελεσματικής πιστοποίησης και ιχνηλασιμότητας μεταξύ των συμβαλλομένων μερών της συμφωνίας προκειμένου να εξασφαλισθεί η αποτελεσματική εφαρμογή της πρότασης.

11.8

Η ΕΟΚΕ συνιστά να επιβάλλονται κυρώσεις σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία περί συνθηκών μεταχείρισης των ζώων σε περίπτωση παράβασης της προτεινόμενης νομοθεσίας.

11.9

Η ΕΟΚΕ συνιστά να τεθούν μικρότερες προθεσμίες για την υλοποίηση των διατάξεων που προβλέπονται στην πρόταση. Σύμφωνα με την πρόταση, οι παγίδες θα πρέπει να είναι σύμφωνες με τα προτεινόμενα πρότυπα από το 2009 και οι μέθοδοι παγίδευσης από το 2012. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι όλες οι διατάξεις πρέπει να εναρμονιστούν το ταχύτερο δυνατό.