Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Δέσμη μέτρων για τη διεύρυνση (2018)»

(2019/C 86/02)

Εισηγητής: Franco IACOP (IT/PES), μέλος του Περιφερειακού Συμβουλίου Φρίουλι — Ιουλιανής Βενετίας Έγγραφο αναφοράς: Ανακοίνωση σχετικά με την πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ 2018 COM(2018) 450 final

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Εισαγωγικές παρατηρήσεις

1.

παρακολουθεί με ενδιαφέρον τη νέα προσπάθεια που καταβάλλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο θέμα της διεύρυνσης της ΕΕ, όπως αποτυπώνεται, όχι μόνο στην υπό εξέταση ανακοίνωση COM (2018) 450 final, αλλά και στο έγγραφο στρατηγικής του Φεβρουαρίου 2018 με θέμα τα Δυτικά Βαλκάνια (βλέπε γνωμοδότηση CoR 2018/00065) και στην απόφαση να προχωρήσει γρήγορα ο νομοθετικός έλεγχος στην Αλβανία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας μετά τη θετική ανταπόκριση από το Συμβούλιο για τη λήψη απόφασης σχετικά με την έναρξη των διαπραγματεύσεων τον Ιούνιο του 2019, βάσει έκθεσης αξιολόγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εφόσον έχουν επιτελέσει την αναγκαία πρόοδο·

2.

τονίζει ότι η διαδικασία διεύρυνσης πρέπει να εξακολουθήσει να αποτελεί προτεραιότητα της ΕΕ και συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσον αφορά την ανάγκη να παραμείνουν στο επίκεντρο της διαδικασίας αυτής το κράτος δικαίου, η δικαιοσύνη, τα θεμελιώδη δικαιώματα, ο σεβασμός και η προστασία των μειονοτήτων·

3.

υπενθυμίζει ότι στη διαδικασία αυτή πρέπει οπωσδήποτε να συμμετέχουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές και προτρέπει τις υποψήφιες χώρες (Αλβανία, πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Μαυροβούνιο, Σερβία και Τουρκία) και τις εν δυνάμει υποψήφιες (Βοσνία-Ερζεγοβίνη και Κοσσυφοπέδιο (*1)) να ενισχύσουν τις στρατηγικές διοικητικής αποκέντρωσής τους με γνώμονα την έμπρακτη επικουρικότητα·

4.

εκτιμά το γεγονός ότι αμφότερες οι εκ περιτροπής προεδρίες του Συμβουλίου εντός του 2018 συμπεριέλαβαν το ζήτημα των Δυτικών Βαλκανίων στις προτεραιότητες του εξαμήνου τους, ότι μία εξ αυτών διοργάνωσε τη διάσκεψη κορυφής της Σόφιας, καθώς και ότι η δήλωση που συνυπογράφηκε με την ευκαιρία αυτή μπορεί γρήγορα να μετουσιωθεί σε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες·

5.

εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι στα Δυτικά Βαλκάνια διαπιστώνεται μια χαλάρωση της μεταρρυθμιστικής δραστηριότητας με στόχο την ένταξη στην ΕΕ, με συνέπεια να είναι διάχυτα τα αισθήματα αμφισβήτησης και σκεπτικισμού μεταξύ των πολιτών·

6.

εκφράζει την απογοήτευσή της για την κατάσταση στην Τουρκία τόσο πριν όσο και μετά τις εκλογές του Ιουνίου και τη συνακόλουθη σταδιακή υποβάθμιση των αξιών και των αρχών του κράτους δικαίου, με αποτέλεσμα οι προοπτικές προσχώρησης των Δυτικών Βαλκανίων και της Τουρκίας στη ΕΕ να είναι σήμερα αποκλίνουσες·

7.

ευελπιστεί ότι η ανανεωμένη ώθηση που ενδέχεται να δώσει στα Δυτικά Βαλκάνια (και εμμέσως στην Τουρκία) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη νέα στρατηγική της μπορεί να προσφέρει νέα πνοή στην εν γένει διαδικασία·

8.

ελπίζει ότι, χάρη στη νέα δυναμική της ευρωπαϊκής τοπικής συνεργασίας —όπως περιγράφεται στις πρόσφατες νομοθετικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε θέματα συνοχής (Interreg) και διεύρυνσης (Μηχανισμός προενταξιακής βοήθειας III)— είναι δυνατόν να προαχθεί η στενή συνεργασία των τοπικών και των περιφερειακών αρχών των κρατών μελών με αυτές των υποψήφιων και εν δυνάμει υποψήφιων χωρών·

9.

επαναλαμβάνει ότι ο σεβασμός των κριτηρίων της Κοπεγχάγης, υπό την ευρύτερη έννοιά τους, είναι και πρέπει να παραμείνει η θεμελιώδης παράμετρος για την αξιολόγηση της καταλληλότητας των υποψήφιων χωρών να γίνουν μέλη της ΕΕ·

10.

δηλώνει την απόλυτη προθυμία της να εργαστεί από κοινού με τα άλλα όργανα της ΕΕ, με σκοπό να υποστηρίξει την προετοιμασία και τη μελλοντική ένταξη των υποψήφιων και εν δυνάμει υποψήφιων χωρών·

11.

πιστεύει ότι η νέα συμφωνία συνεργασίας της ΕτΠ και της διάσκεψης των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης, η οποία υπογράφηκε στο Στρασβούργο στις 27 Μαρτίου του 2018, θα ενισχύσει τη συνεργασία των δύο οργάνων και θα επιτρέψει την ενδυνάμωση των συνεργειών και την αποφυγή επικαλύψεων·

12.

παρατηρεί ότι μία από τις πιο αποτελεσματικές μορφές υποστήριξης που μπορεί να παρασχεθεί στη δημόσια διοίκηση είναι οι πρωτοβουλίες ανταλλαγών μεταξύ ομοτίμων. Συν τοις άλλοις, σημειώνει ότι πολλές τοπικές και περιφερειακές αρχές κρατών μελών της ΕΕ διαθέτουν αρμοδιότητες σχετικές με την εφαρμογή του ενωσιακού κεκτημένου και μπορούν να τις μοιραστούν επωφελώς με τις ομόλογες αρχές των υποψήφιων και εν δυνάμει υποψήφιων χωρών·

13.

υπενθυμίζει ότι στις χώρες που φιλοδοξούν να γίνουν μέλη της ΕΕ πρέπει το σύνολο της κοινωνίας να πρωταγωνιστήσει σε μια βαθιά μεταρρύθμιση αξιών και, προς τούτο, είναι σημαντική η συμβολή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, καθότι με αυτές είναι που έρχονται σε επαφή οι πολίτες στην καθημερινότητά τους·

14.

επαναλαμβάνει ότι μόνο οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν, χάρη στην άμεση επαφή τους με τον πληθυσμό, να προβάλλουν αποτελεσματικά τα πλεονεκτήματα της ένταξης στην ΕΕ και να γνωστοποιούν τα οφέλη και τις διασφαλίσεις που προσπορίζει η ΕΕ σε όλους τους πολίτες της, καθώς και στους πολίτες των υποψήφιων και εν δυνάμει υποψήφιων χωρών·

15.

μετά λύπης διαπιστώνει ότι στο υπό εξέταση έγγραφο θέσης της δέσμης μέτρων για τη διεύρυνση 2018 απουσιάζει μια σαφής αναφορά στην κατάσταση των τοπικών και των περιφερειακών αρχών· αντ’ αυτής, γίνεται μόνο ακροθιγώς μνεία στην ανάγκη σωστής εξισορρόπησης μεταξύ του κεντρικού και του τοπικού επιπέδου διακυβέρνησης·

Προσδοκίες, προτάσεις και εισηγήσεις

16.

ευελπιστεί ότι οι κυβερνήσεις των Δυτικών Βαλκανίων θα μεριμνήσουν για την εκ νέου προσέγγιση με την ΕΕ και ότι θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στα θετικά μηνύματα σημαντικής προόδου εντός ενός ρεαλιστικού χρονικού διαστήματος· επίσης, προσδοκά ότι οι πολίτες της περιοχής θα εκφράσουν με αποφασιστικότητα την αποδοκιμασία τους προς τον εθνικισμό, τη ριζοσπαστικοποίηση και την εθνοτική εσωστρέφεια και ότι θα διακηρύξουν την υποστήριξή τους στο ευρωπαϊκό ιδεώδες·

17.

ευελπιστεί επίσης ότι η Τουρκία θα εγκαταλείψει τη λογική της έκτακτης ανάγκης και ότι θα επανέλθει σε πορεία προσέγγισης με την ΕΕ με την άρση των μέτρων που υπονομεύουν τον σεβασμό του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, καθώς και με την αποκατάσταση της ισορροπίας των δημοκρατικών θεσμών σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο·

18.

καλεί τις υποψήφιες και εν δυνάμει υποψήφιες χώρες να συνεχίσουν να πορεύονται αποφασιστικά προς τη διοικητική μεταρρύθμιση και την αποκέντρωση και να επιδιώκουν ενεργά την εκπλήρωση ρεαλιστικών και φιλόδοξων στόχων σχετικών με την αποκέντρωση, με τη διάθεση επαρκών κονδυλίων του προϋπολογισμού προς όφελος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

19.

υπενθυμίζει ότι η οικονομική ανάπτυξη και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών των υποψήφιων και εν δυνάμει υποψήφιων χωρών πρέπει να ενθαρρύνονται μέσω της διασφάλισης απτών αποτελεσμάτων σε τοπικό επίπεδο·

20.

σημειώνει ότι η συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής είναι απαραίτητη για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών· υπενθυμίζει ότι η βοήθεια που παρέχει η ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία για να μπορούν να συμβάλλουν στη διαχείριση των ροών αυτών θα πρέπει να φθάνει μέχρι τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές που συμμετέχουν καθημερινά στην υποδοχή και την υποστήριξη των μεταναστών·

21.

επισημαίνει ότι σε κανένα κεφάλαιο των διαπραγματεύσεων δεν τίθενται ως στόχος ούτε η αποκέντρωση ούτε η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και του τρόπου διακυβέρνησης. Συνεπώς, προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αφενός μεν να συμπεριλάβει τα ζητήματα αυτά σε όλες τις διμερείς συναντήσεις που αφορούν κεφάλαια του ενωσιακού κεκτημένου στα οποία η διοικητική αποκέντρωση είναι ουσιώδες ζήτημα, αφετέρου δε να επιμείνει έτσι ώστε οι υποψήφιες και εν δυνάμει υποψήφιες χώρες να μεριμνήσουν για τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην προπαρασκευαστική διαδικασία της προσχώρησης·

22.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μεριμνήσει για την ύπαρξη ειδικών λειτουργικών ρυθμίσεων που θα επιτρέπουν τη χρήση των προγραμμάτων Τεχνικής βοήθειας και ανταλλαγής πληροφοριών (TAIEX) και Αδελφοποίησης για τη συνεργασία μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών αρχών των κρατών μελών με τις αντίστοιχες αρχές των υποψήφιων και εν δυνάμει υποψήφιων χωρών·

23.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο εκ νέου ενεργοποίησης του Χρηματοδοτικού μηχανισμού για την αυτοδιοίκηση και του Περιφερειακού προγράμματος κατάρτισης που χρησιμοποιήθηκαν και κατά τις προηγούμενες διευρύνσεις·

24.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πειραματιστεί με την εφαρμογή του προγράμματος Sigma στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές των υποψήφιων χωρών, έτσι ώστε να καθοριστούν τα πρότυπα διοικητικής μεταρρύθμισης των τοπικών αρχών με σκοπό την εφαρμογή του ενωσιακού κεκτημένου·

25.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θέσει σε εφαρμογή πρωτοβουλίες πολιτισμικού και αθλητικού χαρακτήρα —ιδίως σε εθνοτικά πολυσύνθετες περιοχές— προς όφελος της απευθείας συμμετοχής όλου του τοπικού πληθυσμού και δη των νέων, με την προαγωγή της ένταξης και της αμοιβαίας αναγνώρισης της κάθε ταυτότητας·

26.

ζητεί από την Επιτροπή να επιβλέπει τη συμπεριφορά των δημόσιων εκπροσώπων των υποψήφιων και εν δυνάμει υποψήφιων χωρών από τα Δυτικά Βαλκάνια σε θέματα ισότητας των φύλων και σεβασμού των εθνοτικών και γλωσσικών μειονοτήτων και των ατόμων ΛΟΑΔΜ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί υπόδειγμα ανεκτικότητας παγκοσμίως και φρονούμε ότι η όποια μελλοντική προσχώρηση θα πρέπει να εμπεριέχει ισχυρή πολιτική στήριξη των δημοκρατικών αξιών που σχετίζονται με τον σεβασμό του ανθρώπου, ως προς την προάσπιση τόσο της ελευθερίας όσο και της ισότητας·

27.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμμετάσχει σε διάλογο και να αναλάβει κοινές πρωτοβουλίες —στο πνεύμα και της διαδικασίας του Βερολίνου— με οργανώσεις που γνωρίζουν την κατάσταση των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στις υποψήφιες και εν δυνάμει υποψήφιες χώρες και με τις οποίες έχουν ήδη συνεργαστεί, ιδίως με το NALAS ή Δίκτυο Ενώσεων Τοπικών Αρχών Νοτιοανατολικής Ευρώπης, την ALDA ή Ευρωπαϊκή Ένωση για την Τοπική Δημοκρατία, τη CEI ή Κεντροευρωπαϊκή Πρωτοβουλία και το RCC ή Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας·

28.

επαναλαμβάνει τέλος την επείγουσα προτροπή της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει μεγαλύτερη έμφαση και να αφιερώσει περισσότερο χώρο στην ανάλυση της κατάστασης σε επίπεδο τοπικών και περιφερειακών αρχών, στις επόμενες εκθέσεις για την πρόοδο της διαδικασίας διεύρυνσης, με την αξιολόγηση της προόδου ή των ελλείψεων σε θέματα διοικητικής μεταρρύθμισης ομοίως με ό,τι γίνεται όσον αφορά την κεντρική διοίκηση·

Ειδικές παρατηρήσεις ως προς τις υποψήφιες και τις εν δυνάμει υποψήφιες χώρες

Μαυροβούνιο

29.

χαιρετίζει τα σημαντικά αποτελέσματα που έχει επιτύχει το Μαυροβούνιο στην ευρωατλαντική του πορεία·

30.

επισημαίνει ότι απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για την ενίσχυση του κράτους δικαίου και των δημοκρατικών θεσμών, επιδιώκοντας την επαναφορά της πλήρους εκπροσώπησης όλων των πολιτικών δυνάμεων στο Κοινοβούλιο·

31.

εκφράζει την ανησυχία της για την κατάσταση που επικρατεί όσον αφορά την ελευθερία της έκφρασης, ιδίως δε τις πολυάριθμες περιπτώσεις εκφοβισμού και άσκησης βίας εις βάρος δημοσιογράφων·

32.

επιδοκιμάζει την έγκριση των νέων διατάξεων που αποσκοπούν στην εισαγωγή αξιοκρατικών κριτηρίων προσλήψεων τόσο στις κεντρικές όσο και στις τοπικές διοικήσεις. Επίσης, επικροτεί το γεγονός ότι σχεδόν όλοι οι δήμοι έχουν θεσπίσει κώδικες δεοντολογίας για τους υπαλλήλους τους και τους αιρετούς εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης·

33.

εισηγείται να σταθμιστεί η κατά τόπους επίδραση της εφαρμογής του νέου νόμου περί χωροταξικού σχεδιασμού και δόμησης, που τροποποιεί την κατανομή των αρμοδιοτήτων σχετικά με τη ρύθμιση της χρήσης της γης·

Σερβία

34.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι, όπως και στην περίπτωση του Μαυροβουνίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέδειξε —μάλλον φιλόδοξα— το 2025 ως πιθανό έτος ένταξης στην ΕΕ·

35.

υπογραμμίζει ότι η εκπλήρωση του στόχου αυτού προϋποθέτει ιδιαίτερη προσήλωση και προσπάθεια, ιδίως όσον αφορά την ενίσχυση του κράτους δικαίου και την εξομάλυνση των σχέσεων της χώρας με το Κοσσυφοπέδιο·

36.

επικροτεί τον διορισμό μιας γυναίκας ως επικεφαλής της κυβέρνησης για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας, αλλά επισημαίνει ότι ο νόμος για την ισότητα των φύλων δεν έχει υπερψηφιστεί ακόμη από το Κοινοβούλιο και ότι εξακολουθούν να απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για τη βελτίωση της κατάστασης των Ρομά, των ΛΟΑΔΜ, των ατόμων με αναπηρία (ΑμεΑ) και των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων·

37.

αναγνωρίζει την προσπάθεια της Σερβίας να διαχειριστεί τις μεταναστευτικές ροές στην επικράτειά της·

38.

υπογραμμίζει ότι η πάταξη της διαφθοράς παραμένει ένα από τα κυριότερα ζητούμενα στη χώρα και ότι πρέπει να θεσπιστεί το ταχύτερο δυνατό ο νέος νόμος για την υπηρεσία καταπολέμησης της διαφθοράς· ταυτόχρονα όμως πρέπει να εστιαστεί η προσοχή στην πρόληψη της διαφθοράς σε επίπεδο τοπικών και περιφερειακών αρχών·

39.

διαπιστώνει με ανησυχία τις ελλείψεις όσον αφορά τις διοικητικές ικανότητες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, καθώς και το γεγονός ότι οι ανθρώπινοι και χρηματοοικονομικοί πόροι που διαθέτουν δεν επαρκούν πάντα για την εκπλήρωση των καθηκόντων τους· αντιθέτως, επικροτεί τη θέσπιση —στα τέλη του 2017— του νόμου περί μισθοδοσίας στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές·

40.

προτρέπει τη Σερβία να εφαρμόσει τους συνταγματικούς κανόνες περί χρηματοδότησης της Αυτόνομης επαρχίας της Βοϊβοδίνας, θεσπίζοντας το ταχύτερο δυνατόν τις οικείες νομοθετικές διατάξεις. Εξάλλου, καλεί τη σερβική κυβέρνηση να σεβαστεί την αυτονομία των τοπικών αιρετών εκπροσώπων ανεξαρτήτως της πολιτικής τους τοποθέτησης·

41.

υπενθυμίζει τη συμβολή που μπορούν να έχουν οι ΜΚΟ επίσης σε τοπικό επίπεδο και ευελπιστεί ότι σύντομα θα καθοριστούν κριτήρια για την πρόσβαση σε δημόσια χρηματοδότηση τα οποία θα διασφαλίζουν τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητά τους· ελπίζει ότι η ελευθερία της έκφρασης θα κατοχυρώνεται πάντα και ότι οι αρχές θα πατάσσουν ανηλεώς και πάραυτα κρούσματα απειλών και εκφοβισμού εις βάρος των δημοσιογράφων·

Τουρκία

42.

αναγνωρίζει μεν ότι η Τουρκία είναι σημαντικός εταίρος της ΕΕ, αλλά καταγγέλλει τους σοβαρούς περιορισμούς των ατομικών ελευθεριών, με τις κρατήσεις και τις συλλήψεις δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων και τις μαζικές απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, που είναι ασύμβατες με τις αξίες και τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ, και ιδίως με τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων·

43.

υπενθυμίζει ότι οι προσφάτως τεθείσες σε ισχύ συνταγματικές τροποποιήσεις για τη θέσπιση προεδρικού καθεστώτος είχαν αξιολογηθεί αρνητικά από την Επιτροπή της Βενετίας, ιδίως όσον αφορά τον διαχωρισμό των εξουσιών· υπενθυμίζει επίσης ότι κάθε υποψήφια χώρα αναμένεται να σέβεται τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών ελευθεριών, καθώς και να διασφαλίζει ένα ανεξάρτητο και λειτουργικό δικαστικό σώμα·

44.

εκφράζει τη σοβαρή ανησυχία της για την αναγκαστική απομάκρυνση και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τη σύλληψη περισσότερων από εκατό δημοκρατικά εκλεγμένων δημάρχων και την αντικατάστασή τους από δοτές δημοτικές αρχές διορισμένες από την κυβέρνηση, καθώς και για τις πιέσεις που ασκούνται σε πολλούς άλλους δημάρχους προκειμένου να παραιτηθούν από τα καθήκοντά τους·

45.

ευελπιστεί ότι οι τοπικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν έως τον Μάρτιο του 2019 θα διεξαχθούν με πλήρη σεβασμό των δημοκρατικών αρχών και θα αποτελέσουν ευκαιρία για την αποκατάσταση της δημοκρατικής εκπροσώπησης των τοπικών αρχών·

46.

αναγνωρίζει την προσπάθεια που καταβάλλει η Τουρκία για να βοηθήσει τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που βρίσκονται στα εδάφη της και επισημαίνει την οικονομική στήριξη της ΕΕ για τη διευκόλυνση της προσπάθειας αυτής· ευελπιστεί ότι σημαντικό μέρος των κονδυλίων που διαθέτει η ΕΕ θα καταλήξει στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές που συμμετέχουν άμεσα στη διαχείριση των εκτοπισθέντων και των προσφύγων·

47.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η Τουρκία εξακολουθεί να μην συμμορφώνεται με τις διατάξεις του πρόσθετου πρωτοκόλλου που συνήφθη στη συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ και να μην αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία· ενθαρρύνει μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη λύση του κυπριακού προβλήματος βάσει των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και του κεκτημένου της ΕΕ και καλεί την Τουρκία να δεσμευθεί και να συμβάλει σε μια τέτοια διευθέτηση· χαιρετίζει τα θετικά βήματα για την εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης, καθώς και τις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων·

48.

καλεί την Τουρκία να δεσμευθεί απερίφραστα για τη διατήρηση σχέσεων καλής γειτονίας με όλους τους γείτονές της· τονίζει την ανάγκη σεβασμού του δικαιώματος όλων των κρατών μελών να συνάπτουν διμερείς συμφωνίες και να εξερευνούν και να εκμεταλλεύονται τους φυσικούς τους πόρους, σύμφωνα με το κεκτημένο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο· τονίζει επίσης την ανάγκη σεβασμού της εθνικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών μελών επί των ΑΟΖ, των χωρικών υδάτων και του εναέριου χώρου τους·

49.

καλεί την Τουρκία να αρχίσει να αποσύρει τις δυνάμεις της από την Κύπρο και να μεταβιβάσει την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου στη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με το ψήφισμα 550 (1984) του ΣΑΗΕ· υπογραμμίζει ότι τέτοια μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης αποτελούν ευκαιρία για την οικονομική, κοινωνική και περιφερειακή ανάπτυξη και των δύο κοινοτήτων· σημειώνει ότι ο διάλογος εντός της κοινωνίας των πολιτών στις τοπικές κοινότητες μπορεί να ενισχύσει τη συμφωνία·

50.

υπενθυμίζει ότι η Τουρκία είναι υποψήφια χώρα από το 1999, ενώ οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν το 2005· παρατηρεί ότι τα τελευταία χρόνια η διαδικασία προσέγγισης με την ΕΕ έχει ατονήσει και διαπιστώνει σοβαρή οπισθοδρόμηση σε θέματα σεβασμού του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών· θεωρεί δε ότι πλέον εναπόκειται στην Τουρκία να εξετάσει εάν και με ποιον τρόπο σκοπεύει να επανέλθει στην πορεία που ξεκίνησε το 1987 όταν υπέβαλε την αίτηση προσχώρησής της στην ΕΕ·

Αλβανία

51.

επιδοκιμάζει τα Συμπεράσματα του Συμβουλίου του Ιουνίου του 2018 και προτρέπει την Αλβανία να εντείνει τις προσπάθειές της προκειμένου να εξασφαλίσει θετική απόφαση του Συμβουλίου για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων τον Ιούνιο του 2019·

52.

επαναλαμβάνει ότι η χώρα απαιτείται να συνεχίσει να ενισχύει το κράτους δικαίου, ιδίως στο πλαίσιο των πέντε βασικών προτεραιοτήτων (μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, δικαιοσύνη, πάταξη της διαφθοράς, καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, προαγωγή και σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες και των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας)·

53.

επικροτεί τη διαδικασία επαναξιολόγησης των δικαστών και των εισαγγελέων, η οποία έχει ήδη αρχίσει να αποφέρει απτά αποτελέσματα·

54.

αναγνωρίζει την ικανότητα που επέδειξαν οι πολιτικές δυνάμεις της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας για να εγγυηθούν την ομαλή διενέργεια των εκλογών του 2017, αλλά επισημαίνει τις εναπομένουσες αδυναμίες που διαπίστωσε ο ΟΟΣΑ· προσδοκά δε ότι, ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών του 2019, θα έχουν γίνει οι κατάλληλες τροποποιήσεις του εκλογικού νόμου·

55.

εκτιμά τις προσπάθειες για τη μεταρρύθμιση της νομοθεσίας που διέπει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, αλλά αποδοκιμάζει το γεγονός ότι συχνά οι εν λόγω αρχές δεν ακολουθούν μεθόδους αξιοκρατικών προσλήψεων και ότι, γενικότερα, η εφαρμογή της νομοθεσίας περί δημόσιας διοίκησης είναι ανεπαρκής σε τοπικό επίπεδο·

56.

στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων, εκφράζει τη λύπη της για την καθυστέρηση όσον αφορά στον διορισμό των βασικών συνεργατών του νέου συνηγόρου του πολίτη, ενώ εξακολουθούν να παρατηρούνται συμπεριφορές που σχετίζονται με προσωπικές βεντέτες και άγραφους κώδικες, παράλληλα με μη αποδεκτά επίπεδα ενδοοικογενειακής βίας·

57.

προσδοκά ότι η χώρα θα συνεχίσει την πορεία των μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο των πέντε βασικών προτεραιοτήτων και ότι θα επιδείξει τη μέγιστη δυνατή σοβαρότητα για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων, αρχής γενομένης από τη διεξοδική εξέταση του ενωσιακού κεκτημένου·

Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας

58.

επιδοκιμάζει τα Συμπεράσματα του Συμβουλίου του 2018 και προτρέπει την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας να συνεχίσει τις προσπάθειές της προκειμένου να εξασφαλίσει θετική απόφαση του Συμβουλίου για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων τον Ιούνιο του 2019·

59.

συγχαίρει τη νέα κυβέρνηση της χώρας —η οποία ανέλαβε καθήκοντα αμέσως μετά την υπογραφή της Συμφωνίας του Πρζίνο και τις εκλογές του 2016— για το πολιτικό σθένος που επέδειξε αποδεχόμενη τον συμβιβασμό με την Ελλάδα ως προς την επίσημη ονομασία της χώρας· ευελπιστεί δε ότι σύντομα θα ολοκληρωθεί η διαδικασία συνταγματικής αναθεώρησης·

60.

επιδοκιμάζει επίσης το ανοιχτό πνεύμα που επέδειξε για την πραγματοποίηση διαλόγου με άλλες χώρες της περιοχής, και ειδικότερα με τη Βουλγαρία·

61.

χαιρετίζει τη διεξαγωγή των τοπικών εκλογών τον Οκτώβριο του 2017 και το γεγονός ότι πραγματοποιήθηκαν σε γενικές γραμμές ομαλά·

62.

υπενθυμίζει ότι η συμφωνία-πλαίσιο της Αχρίδας του 2001 προβλέπει την εφαρμογή διαδικασίας αποκέντρωσης, η οποία ωστόσο δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί στο ακέραιο· επομένως, εκφράζει την ικανοποίησή της για την απόφαση αύξησης των κονδυλίων που διατίθενται στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές για λόγους αναβάθμισης των υπηρεσιών που παρέχονται στους πολίτες·

63.

παρατηρεί ότι —αν και οι σχέσεις μεταξύ των εθνοτήτων φαίνεται να είναι λιγότερο τεταμένες απ’ ό,τι στο πρόσφατο παρελθόν— πρέπει να εφαρμοστούν πλήρως οι σχετικές διατάξεις που προβλέπει η συμφωνία-πλαίσιο της Αχρίδας·

64.

προσδοκά ότι η χώρα θα συνεχίσει την πορεία των μεταρρυθμίσεων προς την κατεύθυνση της ένταξής της στην ΕΕ και ότι θα επιδείξει τη μέγιστη δυνατή σοβαρότητα για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων, αρχής γενομένης από τη διεξοδική εξέταση του ενωσιακού κεκτημένου·

Βοσνία-Ερζεγοβίνη

65.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι, τον Φεβρουάριο του 2018, η χώρα απάντησε επιτέλους στο «ερωτηματολόγιο» της Επιτροπής·

66.

παρατηρεί ωστόσο ότι, εν γένει, δεν έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά την υλοποίηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων για την αναζωογόνηση της ανάπτυξης της χώρας και της ευρωπαϊκής της προοπτικής·

67.

εκφράζει τη λύπη και την ανησυχία της για την αδυναμία των πολιτικών ηγετών να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με έναν νέο εκλογικό νόμο πριν από τη διεξαγωγή των εθνικών εκλογών και για το συνεχιζόμενο αδιέξοδο στο μακροχρόνιο θέμα του δήμου Μόσταρ·

68.

υπενθυμίζει την ανάγκη να διευκρινιστεί η κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ των διοικητικών οντοτήτων, των καντονιών και των κοινοτήτων, με σκοπό την αποκλιμάκωση των αντιπαραθέσεων και την προώθηση της συνεργασίας·

69.

αναγνωρίζει τις προσπάθειες της χώρας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της ριζοσπαστικοποίησης και την καλεί να επιμείνει στην πρόληψη και την πάταξή τους· υπογραμμίζει τη σημασία της συμμετοχής των τοπικών αρχών στην εποπτεία της κατάστασης και στη διευκόλυνση της επανένταξης των ριζοσπαστικοποιημένων πρώην μαχητών·

Κοσσυφοπέδιο

70.

σημειώνει ότι, παρά τις ενδογενείς και εξωγενείς δυσχέρειες, ο διάλογος με τη Σερβία υπό την αιγίδα της ΕΕ συνεχίζεται σε τεχνικό και πολιτικό -επίπεδο, αλλά τονίζει την ανάγκη να επιδειχθεί μεγαλύτερη σοβαρότητα και αποφασιστικότητα·

71.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι πληρούνται όλες τις προϋποθέσεις για την κατάργηση των θεωρήσεων·

72.

επιδοκιμάζει την ομαλή διεξαγωγή των τοπικών εκλογών στο τέλος του 2017, καθώς και τον διορισμό άνω των 200 δημάρχων σε ολόκληρη την επικράτεια του Κοσσυφοπεδίου·

73.

σημειώνει ότι η σχέση μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων είναι ενίοτε απαράδεκτη ως προς τη μορφή και τη χροιά της και προτρέπει όλα τα μέρη να προστατεύσουν το κύρος και να εγγυηθούν την εύρυθμη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών·

74.

καλεί τις αρχές να μεριμνήσουν για την απτή εφαρμογή της Συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης προς όφελος των πολιτών και της διαδικασίας προσέγγισης με την ΕΕ.

---

(*1)  Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την απόφαση 1244/99 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και τη γνώμη του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου.