EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52016AR1415

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία»

ΕΕ C 88 της 21.3.2017, p. 83–90 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

21.3.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 88/83


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία»

(2017/C 088/16)

Εισηγήτρια:

Babette Winter (DE/PES), υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Πολιτισμού στην καγκελαρία του ομόσπονδου κρατιδίου της Θουριγγίας

Έγγραφο αναφοράς:

Ανακοίνωση της Επιτροπής με θέμα «Το κλείσιμο του κύκλου: Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία»

COM(2015) 614 final

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Γενικές παρατηρήσεις

1.

επικροτεί τις προσπάθειες που καταβάλλει η Επιτροπή προκειμένου να αναπτύξει, μέσω της μετάβασης σε μια πιο κυκλική οικονομία, όπου η αξία των προϊόντων, των υλικών και των πόρων εντός του κύκλου ζωής διατηρείται στην οικονομία, μια βιώσιμη και ανταγωνιστική οικονομία με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, τεχνολογικά προηγμένη και με αποδοτική αξιοποίηση των πόρων, η οποία προσφέρει αειφόρα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και δημιουργεί θέσεις εργασίας στην Ευρώπη·

2.

υπογραμμίζει ότι, για την επίτευξη αυτών των στόχων, οι δράσεις που αναλαμβάνονται σε όλα τα κράτη μέλη πρέπει να ενταχθούν στο ίδιο πλαίσιο, που θα καθιστά δυνατή, σύμφωνα με την πρωτοβουλία για την πράσινη απασχόληση και το νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη (1), τη δημιουργία θέσεων εργασίας στους νέους θύλακες απασχόλησης που αναπτύσσονται μέσα στη νέα κυκλική οικονομία (οικολογικά βιώσιμες κατασκευές, διαχείριση αποβλήτων κ.λπ.) και την κατάρτιση ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, το οποίο θα είναι σε θέση να αξιοποιήσει τις νέες ευκαιρίες απασχόλησης. Με την κατάλληλη υποστήριξη και κατάρτιση θα μπορούσαν πολλοί άνεργοι να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας, με την παράλληλη δημιουργία νέων ευκαιριών για τους εργαζομένους·

3.

υπογραμμίζει ότι πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν η παραγωγή και η κατανάλωση στην ΕΕ έχουν επιπτώσεις σε άλλες περιοχές του κόσμου, ιδίως στις αναπτυσσόμενες και τις αναδυόμενες χώρες, και ότι, με την εφαρμογή μεταβολών στην παραγωγή και την κατανάλωση, μπορούν επίσης να αναμένονται θετικές επιδράσεις σε αυτές τις περιοχές. Η ΕτΠ δεσμεύεται να αναλάβει τις αντίστοιχες ευθύνες που απορρέουν για την πολιτική δράση, την οικονομία και την κοινωνία της ΕΕ και, ως εκ τούτου, συνιστά, στο πλαίσιο επίσης του θεματολογίου του ΟΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2016, να δοθεί έμφαση σε δράσεις οι οποίες να εξασφαλίζουν σε διεθνές επίπεδο ότι, και εκτός της επικράτειας της ΕΕ, δρομολογούνται τα αναγκαία μέτρα για την προστασία και τη διατήρηση των πόρων·

4.

τονίζει ότι, για να επιτευχθεί ο φιλόδοξος στόχος μιας ολοκληρωμένης κυκλικής οικονομίας, χρειάζεται η πολιτική βούληση όλων των πολιτικών επιπέδων προκειμένου να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα. Στα μέτρα αυτά συμπεριλαμβάνονται ο οικολογικός σχεδιασμός των προϊόντων και των υπηρεσιών, η αποφυγή της δημιουργίας αποβλήτων, η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίηση των υλικών και των κατασκευαστικών στοιχείων, καθώς και ο περιορισμός των επιβλαβών συστατικών και η επανεπεξεργασία άλλων ενοχλητικών ουσιών, ώστε να προάγονται η ανθεκτικότητα και η δυνατότητα επισκευής, ανακύκλωσης και αναβάθμισης των προϊόντων. Είναι επίσης αναγκαίο να αλλάξουν ριζικά η επικρατούσα αντίληψη της κοινής γνώμης για το συγκεκριμένο θέμα και η συμπεριφορά των καταναλωτών, όπως επίσης να δημιουργηθεί μια σταθερή αγορά προϊόντων και υλικών που παράγονται από δευτερογενείς πρώτες ύλες·

5.

υποστηρίζει τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία (2), στα οποία διατυπώνεται η έκκληση για έγκαιρη και φιλόδοξη εφαρμογή του σχεδίου δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κυκλική οικονομία και επισημαίνεται ότι η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία απαιτεί μακροπρόθεσμη δέσμευση και δράση, σε ένα ευρύ φάσμα τομέων πολιτικής στην ΕΕ και σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης στα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της ενεργού συμμετοχής όλων των επιπέδων διοίκησης σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους οικονομικούς και κοινωνικούς φορείς, καθώς και με τους πολίτες·

6.

επισημαίνει, σε αυτό το πλαίσιο, ότι οι υπηρεσίες διαχείρισης των αποβλήτων παρέχονται συχνά ως υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος κατά την έννοια του άρθρου 14 της ΣΛΕΕ, ενώ το πρωτόκολλο αριθ. 26 σχετικά με τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας εξασφαλίζει, μεταξύ άλλων, ευρεία διακριτική ευχέρεια στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Έτσι καθίστανται δυνατές η ανάπτυξη και η παροχή βέλτιστων περιφερειακών και τοπικών λύσεων για τη διαχείριση των αποβλήτων·

7.

επισημαίνει ότι η αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ φορέων και κλάδων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία ενός συστήματος κυκλικής οικονομίας μεγάλης κλίμακας. Η από κοινού ανάπτυξη προϊόντων, η διαφάνεια και η ανταλλαγή πληροφοριών με την αξιοποίηση της πληροφορικής, τα κοινά συστήματα συλλογής, τα τομεακά πρότυπα, η εναρμόνιση των κινήτρων και των ενδιάμεσων μηχανισμών θα μπορούσαν να επιτευχθούν μέσα από τη δημιουργία πλατφορμών και συνεργατικών σχηματισμών σε διάφορους τομείς στους οποίους συνεργάζονται επιχειρήσεις και πολιτικοί ιθύνοντες·

8.

είναι της άποψης ότι η συνολική στρατηγική για την κυκλική οικονομία, με μέλημα την επίτευξη πραγματικής αλλαγής προτύπου, θα πρέπει να βασίζεται στην επιδίωξη των περιβαλλοντικά βέλτιστων λύσεων («από λίκνο σε λίκνο» — «cradle-to-cradle») καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής —ανεξάρτητα από την τρέχουσα μορφή των επιμέρους νομοθετικών ρυθμίσεων, στρατηγικών και μέσων, στοιχεία τα οποία αναπτύσσονται περαιτέρω, τροποποιούνται ή συμπληρώνονται ανάλογα με τον γενικό στόχο που έχει τεθεί·

9.

είναι πεπεισμένη ότι αυτός ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί μόνον εφόσον, πέρα από τα βραχυπρόθεσμα έργα που προσδιορίζονται στο προτεινόμενο σχέδιο δράσης, τεθούν συγκεκριμένοι και ρεαλιστικοί μεσοπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι στόχοι, οι οποίοι να εξασφαλίζουν σε όλους τους συμμετέχοντες φορείς τη δυνατότητα να δρομολογούν τους απαραίτητους προγραμματισμούς σε αξιόπιστη βάση και να δημιουργούν τις αναγκαίες υποδομές·

10.

συνιστά, ως εκ τούτου, λαμβανομένης υπόψη της μακράς διάρκειας των διαδικασιών χάραξης και υλοποίησης των πολιτικών, να τεθεί ως στόχος η χρονική περίοδος έως το 2050 (3) και να θεσπιστούν ενδιάμεσοι στόχοι και δράσεις με ορίζοντα το έτος 2030·

11.

θεωρεί ότι, ως πρώτο σημαντικό βήμα, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μια κριτική αξιολόγηση, προκειμένου να προσδιοριστεί σε ποιους τομείς τα χρηματοδοτικά προγράμματα, οι ενισχύσεις και τα ρυθμιστικά μέτρα είναι αποτελεσματικά, ή αν είναι ακόμη και αντιπαραγωγικά, και ποια ζητήματα προτεραιότητας θα πρέπει να αντιμετωπιστούν σε ποια χρονικά πλαίσια·

12.

είναι της άποψης ότι, λόγω της περιορισμένης εμβέλειάς τους, τα ερευνητικά προγράμματα, τα μέτρα στήριξης και τα εθελοντικά μέσα μπορούν να λειτουργήσουν μόνον υποστηρικτικά για τη δέουσα επίλυση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ΕΕ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της περιορισμένης αποτελεσματικότητας αυτών των δράσεων αποτελεί το σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου της ΕΕ (EMAS — Eco-Management and Audit Scheme), που δημιουργήθηκε πριν από 20 χρόνια και έχει υιοθετηθεί μόνον από 4 000 περίπου επιχειρήσεις και ΜΚΟ και διαθέτει εγκαταστάσεις σε μόλις 10 000 τοποθεσίες σε ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ. Αντιθέτως, υπάρχουν 30 περίπου εκατ. επιχειρήσεις οι οποίες έχουν εγκαταλείψει τη χρήση αυτού του μέσου·

13.

προτείνει να θεσπιστούν φιλόδοξες νομοθετικές απαιτήσεις, οι οποίες να συνοδεύονται από υποστηρικτικά μέτρα. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να δρομολογηθούν επίσης καινοτόμες προσεγγίσεις όπως, λόγου χάρη, η προσέγγιση Top-Runner (4). Η εν λόγω προσέγγιση αποφέρει οφέλη τόσο για τους φυσικούς πόρους και το κλίμα όσο, και πρωτίστως, για τους καταναλωτές, οι οποίοι, μακροπρόθεσμα, επιβαρύνονται με χαμηλότερο κόστος, καθώς και για την οικονομία, η οποία αποκτά, κατ’ αυτόν τον τρόπο, πλεονέκτημα έναντι άλλων ανταγωνιστικών οικονομιών σε ό,τι αφορά την καινοτομία.

14.

επισημαίνει ότι πολλές τοπικές και περιφερειακές αρχές έχουν ήδη δρομολογήσει διάφορες πρωτοβουλίες για την προώθηση της αποδοτικής χρήσης των πόρων και της κυκλικής οικονομίας. Οι πρωτοβουλίες αυτές αποτελούν καλά παραδείγματα για προσανατολισμό. Η Επιτροπή θα πρέπει να στηρίξει τις υφιστάμενες πλατφόρμες για την ανταλλαγή εμπειριών·

15.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι το ζήτημα της εκπαίδευσης και της ευαισθητοποίησης του κοινού δεν διαδραματίζει κανέναν ρόλο στο προτεινόμενο σχέδιο δράσης και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπτύξει αυτές τις πτυχές από κοινού με τα κράτη μέλη, καθώς και με τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές και με άλλους εταίρους, και επίσης να προωθήσει την ανάπτυξη και την ανταλλαγή γνώσεων και συναφών ορθών πρακτικών για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης· χαιρετίζει, στο πλαίσιο αυτό, τη δημιουργία συγκεκριμένων ενοτήτων εξειδίκευσης στα σχετικά μαθήματα προπτυχιακών σπουδών και κατάλληλων προγραμμάτων κατάρτισης, με την καθιέρωση στενής συνεργασίας μεταξύ των επιχειρήσεων, της ερευνητικής κοινότητας και του εκπαιδευτικού κλάδου·

Σχεδίαση προϊόντων και μέθοδοι παραγωγής

16.

σημειώνει ότι η Επιτροπή στηρίζεται στις υφιστάμενες στρατηγικές, αλλά, σε πολλά πεδία, υπάρχει έλλειψη συγκεκριμένων μέτρων, όπως, για παράδειγμα, ενιαίων κριτηρίων για την εφαρμογή και την υλοποίηση αυτών των στρατηγικών. Ωστόσο, στις εξαγγελθείσες νομοθετικές προτάσεις σχετικά με τη διευρυμένη υπεύθυνη διαχείριση των προϊόντων, θα πρέπει επίσης να αποσαφηνιστεί το πώς προγραμματίζεται η εσωτερίκευση του συνολικού κόστους των προϊόντων σε όλο το μήκος της αλυσίδας αξίας από τους παραγωγούς·

17.

συνιστά, προκειμένου να επιτευχθούν οι γενικοί στόχοι και η συνοχή μεταξύ όλων των τομέων πολιτικής, να καθιερωθούν διαδικασίες ρουτίνας κατά την επανεξέταση των αδειών χορήγησης των ενισχύσεων, οι οποίες να εγγυώνται ότι δεν θα χορηγείται καμία ενίσχυση για τις εγκαταστάσεις παραγωγής ή την ανάπτυξη προϊόντων που δεν συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του οικολογικού σχεδιασμού·

18.

υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαία μια ενδελεχής αναθεώρηση των απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού (5), καθώς και ο έλεγχος του καθορισμού των απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού που αφορούν το προϊόν ή τον κλάδο·

19.

ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει το ταχύτερο ένα φιλόδοξο πρόγραμμα εργασίας για τον οικολογικό σχεδιασμό για την εφαρμογή της οδηγίας 2009/125/ΕΚ (οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό), η οποία επρόκειτο να καλύψει την περίοδο 2015-2017·

20.

τονίζει ότι τα απόβλητα και τα υποπροϊόντα που προέρχονται από την παραγωγή μπορούν να αξιοποιηθούν ως δευτερογενείς πρώτες ύλες για την παραγωγή άλλων προϊόντων και υπογραμμίζει ότι ο συγκεκριμένος τομέας εξακολουθεί να διαθέτει αξιόλογο δυναμικό όσον αφορά τη βιομηχανική συμβίωση με σκοπό μια γνήσια κυκλική οικονομία, ιδίως στο πεδίο των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας πολλών περιφερειών. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να μειωθούν στον μέγιστο δυνατό βαθμό τα υφιστάμενα νομικά εμπόδια για τις ΜΜΕ και να περιοριστούν στο ελάχιστο δυνατό επίπεδο στους νέους κανόνες που θεσπίζονται. Θα πρέπει, επομένως, να προωθηθούν οι δράσεις που προβλέπονται, π.χ., στο άρθρο 5 παράγραφος 2 και στο άρθρο 6 παράγραφος 2 της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα όσον αφορά τη θέσπιση κριτηρίων για τη δήλωση των υποπροϊόντων και του τέλους ζωής των αποβλήτων·

21.

ενθαρρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να θεσπίσουν δεσμευτικούς κανονισμούς για βιώσιμες δημόσιες συμβάσεις και συνεργασία καθ’ όλο το μήκος της αξιακής αλυσίδας, αλλά και για την οικονομία, σε περίπτωση που οι δεσμεύσεις αυτές δεν έχουν εκπληρωθεί σε εύλογα χρονικά διαστήματα και σε επαρκή βαθμό. Αυτό θα ήταν σκόπιμο να το πράξουν κατόπιν διαβούλευσης με τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές·

22.

σημειώνει ότι, ανεξάρτητα από την περιορισμένη εφαρμογή του συστήματος EMAS, όπως επισημαίνεται στο σημείο 9, το μέσο αυτό διαθέτει καταρχήν μεγάλο δυναμικό για τον προσδιορισμό και την τεκμηρίωση των (αναποτελεσματικών ή/και περιβαλλοντικά επιβλαβών) ροών υλικών στις διεργασίες (παραγωγής) και, ως εκ τούτου, επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Επιτροπή προτίθεται, στο υπό εξέταση σχέδιο δράσης της, να εξετάσει την περαιτέρω βελτίωση αυτού του μέσου, προς όφελος των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ. Εκτός αυτού, υπενθυμίζει ότι το EMAS, χάρη στη συστημική διαφάνεια και τον συστημικό έλεγχο που το χαρακτηρίζουν, ως ενιαίο σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης, συνιστά μια εξαιρετική μέθοδο για την επαλήθευση αυτών των ροών·

23.

συνιστά, ως εκ τούτου, το σύστημα EMAS, ως εθελοντικό μέσο για τους σκοπούς μιας αξιόπιστης επαλήθευσης των απαιτούμενων δικαιολογητικών και δεδομένων, να ενσωματωθεί πολύ ευρύτερα απ’ ό,τι κατά το παρελθόν σε άλλες νομοθετικές πράξεις και στη συνακόλουθη εφαρμογή τους·

Κατανάλωση

24.

υπογραμμίζει ότι για το πρόβλημα των διαρκώς μειούμενων κύκλων χρήσης των προϊόντων, όπως, για παράδειγμα, των ηλεκτρονικών συσκευών και των ειδών ένδυσης, η συμπεριφορά των καταναλωτών και οι κοινωνικές εξελικτικές τάσεις έχουν μεγαλύτερη σημασία απ’ ό,τι η εικαζόμενη και η πραγματική τεχνική απαρχαίωση των προϊόντων·

25.

επισημαίνει με έμφαση, εν προκειμένω, ιδίως υπό το κοινωνικό και δεοντολογικό πρίσμα, ότι η Επιτροπή, τα κράτη μέλη, και ιδίως οι αυτοδιοικητικές αρχές, οι οποίες συνιστούν το εγγύτερο στους πολίτες πολιτικό επίπεδο, θα πρέπει να δρομολογήσουν δράσεις στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της επαγγελματικής εξειδίκευσης, οι οποίες να ενισχύουν ουσιαστικά, τόσο στους πολίτες όσο και στην οικονομία, την ευαισθητοποίηση και την κατανόηση των συσχετίσεων μεταξύ της βιώσιμης και της μη βιώσιμης κατανάλωσης, της μείωσης των αποβλήτων, της διαφύλαξης των πόρων και του περιβάλλοντος, της ευθύνης του παραγωγού και της σχεδίασης και διαφήμισης των προϊόντων. Συνιστά να ενισχυθούν οι εν λόγω πτυχές στα εκπαιδευτικά προγράμματα και στις ενημερωτικές εκστρατείες·

26.

συνιστά να καθίστανται διαφανείς οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων σε όλο το εύρος χρήσης τους μέσω της κατάλληλης επισήμανσης και να αξιοποιείται στο πλαίσιο αυτό η εμπειρία με τις υπάρχουσες ετικέτες. Συγχρόνως, η ετικέτα θα πρέπει να είναι απλή, κατανοητή και τα στοιχεία επάνω σε αυτήν ευδιάκριτα και επαληθεύσιμα·

27.

φρονεί ότι, για τον σκοπό αυτό, η μέθοδος του «περιβαλλοντικού αποτυπώματος προϊόντος» (PEF — product environmental footprint) συνιστά μια ενδεδειγμένη προσέγγιση, επισημαίνει ωστόσο ότι για τη μεθοδολογική της ανάπτυξη απαιτούνται ακόμη περαιτέρω εντατικές προσπάθειες και υπογραμμίζει ότι το «περιβαλλοντικό αποτύπωμα προϊόντος» μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά έναντι των πολλαπλών εμπορικών σημάτων και της επακόλουθης έλλειψης διαφάνειας μόνον εάν είναι καθολικά δεσμευτικό. Για την εκπλήρωση αυτού του στόχου, και λαμβανομένων υπόψη των παραμέτρων της ανταγωνιστικότητας και της αναλογικότητας, το PEF πρέπει να είναι εύχρηστο για τους κατασκευαστές, χωρίς αυτή η ευχρηστία να επηρεάζει αρνητικά την καταλληλότητα ή την ελεγξιμότητά του. Σε αυτό θα μπορούσε να συμβάλει η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού σήματος που θα αποτελεί σαφή εγγύηση της καλής φήμης του προϊόντος και θα ανοίγει δρόμους για την κυκλική οικονομία. Η δημιουργία και η προβολή του σήματος απαιτούν μια στρατηγική η οποία θα μπορούσε να συγκεκριμενοποιηθεί με την υλοποίηση ενός σχεδίου που θα προβλέπει, για παράδειγμα, προγράμματα προώθησης και διαφημιστικές εκστρατείες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο·

28.

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, μέσω μιας μεσοπρόθεσμης μεταρρύθμισης των φορολογικών συστημάτων, να αυξήσουν τη φορολόγηση της κατανάλωσης πρωτογενών πρώτων υλών σε υψηλότερα επίπεδα από την αντίστοιχη φορολογία των επαναχρησιμοποιούμενων δευτερογενών πρώτων υλών, υλικών και κατασκευαστικών στοιχείων, ούτως ώστε να αυξηθούν κατ’ αυτόν τον τρόπο σημαντικά τα κίνητρα για επαναχρησιμοποίηση αυτών των πρώτων υλών, υλικών και κατασκευαστικών στοιχείων που έχουν ήδη εισαχθεί στην κυκλική οικονομία, αντί να εισάγονται νέες πρωτογενείς πρώτες ύλες. Η οδηγία της ΕΕ για τον ΦΠΑ ενδέχεται να πρέπει να αναθεωρηθεί, ούτως ώστε να μην αποτελέσει εμπόδιο στην εφαρμογή διαφορετικών συντελεστών ΦΠΑ για τους σκοπούς αυτούς. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, θα πρέπει να προωθήσουν περισσότερο τη χρήση δευτερογενών πρώτων υλών, υλικών και κατασκευαστικών στοιχείων και με άλλα κατάλληλα οικονομικά μέσα·

29.

αναγνωρίζει ότι οι οικολογικές δημόσιες συμβάσεις (GPP — green public procurement), λόγω του μεγάλου μεριδίου που καταλαμβάνουν στο ΑΕγχΠ, αποτελούν σημαντικό μοχλό για την κυκλική οικονομία. Η ΕτΠ υπογραμμίζει ότι στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές αναλογεί ένα πολύ υψηλό μερίδιο της αγοράς δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ και, ως εκ τούτου, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις οικολογικές δημόσιες συμβάσεις. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα εξασφαλιστούν τα αναγκαία κίνητρα ανάπτυξης για την πράσινη οικονομία (green economy) και θα δημιουργηθούν σημαντικές δυνατότητες απασχόλησης, έτσι ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν καλύτερα το «Πράσινο σχέδιο δράσης για τις ΜΜΕ» και η «Πρωτοβουλία για την πράσινη απασχόληση» της ΕτΠ» (6)·

30.

σημειώνει ότι εξακολουθεί να υφίσταται έλλειψη ουσιαστικής εφαρμογής των επί σειρά ετών προβαλλόμενων οικολογικών δημόσιων συμβάσεων και επικροτεί, συνεπώς, κάθε πρωτοβουλία της Επιτροπής που συνεπάγεται μια αποτελεσματικότερη εφαρμογή αυτής της πολιτικής για τις δημόσιες συμβάσεις· τονίζει ότι στις δημόσιες συμβάσεις είναι σημαντικό να εξετάζεται όχι μόνον η χαμηλότερη τιμή, αλλά και «η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά». Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στις λύσεις αγορών που έχουν χαμηλότερο συνολικό κόστος ζωής, παρουσιάζουν ισχυρές τεχνολογικές επιδόσεις και είναι συνολικά πιο βιώσιμες. Οι πρακτικές αυτές θα πρέπει να συμπεριληφθούν στους κανονισμούς των διαρθρωτικών ταμείων, προκειμένου να βελτιωθεί η διάθεση δευτερογενών πρώτων υλών στην αγορά·

31.

επισημαίνει ότι, ακόμη και όταν τα κράτη μέλη της ΕΕ θα έχουν θέσει σε εφαρμογή τους νέους κανόνες της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις (7), υπάρχουν περαιτέρω δυνατότητες για βιώσιμες, ανταγωνιστικές και διαφανείς δημόσιες συμβάσεις που θα προωθούν την καινοτομία, όπως π.χ. εξυπνότεροι κανόνες και αύξηση της χρήσης των ηλεκτρονικών διαδικασιών. Φρονεί ότι οι επιχειρήσεις, ιδίως οι ΜΜΕ, θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο σχετικά με τις νέες δυνατότητες που προσφέρουν οι αναθεωρημένοι κανόνες της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις·

32.

προτρέπει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υποβάλουν κατευθυντήριες γραμμές και προτάσεις για την ενθάρρυνση της χρήσης των οικολογικών δημοσίων συμβάσεων. Το εγχειρίδιο που έχει εκδώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τίτλο Buying Green! A Handbook on Green Public Procurement (Αγοράστε οικολογικά! Εγχειρίδιο για τις οικολογικές δημόσιες συμβάσεις) αποτελεί μια καλή αφετηρία. Ζητεί, επίσης, να καταρτιστεί και να επικαιροποιείται τακτικά για το εν λόγω εγχειρίδιο σαφής κατάλογος δευτερογενών υλών και υλικών, καθώς και προϊόντων που παράγονται με τη χρήση τέτοιων υλών και υλικών, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο οικολογικών δημόσιων συμβάσεων·

33.

ζητεί, λαμβανομένων υπόψη των μελλοντικών τροποποιήσεων που θα εισαχθούν στο νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ το οποίο τέθηκε σε ισχύ το 2016, την υποχρεωτική συνεκτίμηση των οικολογικών δημόσιων συμβάσεων στις δημόσιες συμβάσεις εάν αυτές υπερβαίνουν τα όρια που έχουν θεσπιστεί για τις προσκλήσεις υποβολής προσφορών σε επίπεδο ΕΕ, καθώς και για τα έργα που χρηματοδοτούνται με δημόσια κονδύλια. Οι οικολογικές δημόσιες συμβάσεις θα πρέπει να εφαρμόζονται στα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ, ούτως ώστε τα εν λόγω έργα να λειτουργήσουν ως πρότυπα και κίνητρα για την εφαρμογή των οικολογικών δημόσιων συμβάσεων·

34.

συνιστά, υπό αυτό το πρίσμα, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνοχή στο δίκαιο της ΕΕ, και σύμφωνα με την προηγούμενη σύσταση, να αναθεωρηθεί η οδηγία σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις (2014/24/ΕΕ), ούτως ώστε, στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων, αφενός να δίνεται καταρχήν προτεραιότητα στα αειφόρα, φιλικά και αποδοτικά ως τη χρήση των πόρων προϊόντα και στις βιώσιμες λύσεις, και, αφετέρου, στις περιπτώσεις απόρριψής τους, αυτό να αιτιολογείται δεόντως· προτείνει, επιπλέον, να διεξαχθεί παρακολούθηση στο πλαίσιο της οποίας θα αξιολογηθούν, λαμβανομένης υπόψη της συνολικής αξιακής αλυσίδας, τα συνολικά κόστη που συνδέονται με την ανάθεση των παραδοσιακών δημόσιων συμβάσεων, οι οποίες προσανατολίζονται αποκλειστικά σε βραχυπρόθεσμα κέρδη βάσει της οικονομικής αποδοτικότητας ως προς το κόστος, και αυτά θα συγκριθούν με τα αντίστοιχα κόστη των οικολογικών δημόσιων συμβάσεων·

Διάθεση αποβλήτων

35.

υποστηρίζει την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ενισχύσει τη συνεργασία της με τα κράτη μέλη προκειμένου να βελτιωθεί η εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα και τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο αυτό. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ απευθύνει έκκληση στην Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη θα ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή των αυτοδιοικητικών αρχών στην εφαρμογή των αναγκαίων τεχνικών και φορολογικών μέτρων, καθώς και στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών·

36.

επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προαγάγουν την καθιέρωση υψηλής ποιότητας διαδικασιών ανακύκλωσης, ιδίως στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, και ζητεί να επιταχυνθεί η εφαρμογή οικονομικών μέσων, όπως π.χ. η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», η επιβολή τελών υγειονομικής ταφής και τα συστήματα πληρωμής κατά την απόρριψη (8)·

37.

τονίζει ότι, δεδομένων των διαφορών μεταξύ των περιφερειών και μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ όσον αφορά τους στόχους που θέτει η ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη διαχείριση των αποβλήτων, έχει ιδιαίτερη σημασία η ενθάρρυνση της συνεργασίας και της διάδοσης των παραδειγμάτων ορθών πρακτικών στον τομέα, προκειμένου τα κράτη μέλη με τις χαμηλότερες επιδόσεις να υποστηριχθούν στην επίτευξη των απώτερων στόχων, δεδομένου ότι σε περιφέρειες ή περιοχές αραιοκατοικημένες, νησιωτικές, εξόχως απόκεντρες, οι οποίες υφίστανται μεγάλες πληθυσμιακές πιέσεις ή απέχουν πολύ από τα κέντρα διαχείρισης, ο στόχος της μηδενικής απόρριψης είναι πρακτικά αδύνατον να επιτευχθεί·

38.

υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί η ενεργός συμμετοχή των καταναλωτών σε όλα τα μέτρα που σχετίζονται με τη διάθεση των αποβλήτων. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, οι αυτοδιοικητικές αρχές που είναι υπεύθυνες για την επεξεργασία των αστικών στερεών αποβλήτων θα ενημερώνουν με διαφάνεια τους καταναλωτές σχετικά με τις διαδικασίες επεξεργασίας και παρακολούθησης της ανακύκλωσης όλων των υλικών, προκειμένου αυτοί να συμμετέχουν πιο ενεργά στην εξάλειψη ή την προσήκουσα ανακύκλωσή τους·

39.

υπογραμμίζει ότι η υιοθέτηση ίσων όρων ανταγωνισμού στην εφαρμογή των διατάξεων σχετικά με τη διάθεση των αποβλήτων αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την ανταγωνιστικότητα των ΜΜΕ στην ευρωπαϊκή ενιαία αγορά·

40.

επιδοκιμάζει τα σχέδια της Επιτροπής να προβεί σε αξιολόγηση του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει στην αξιοποίηση των αποβλήτων ως ενεργειακής πηγής στις πολιτικές για την ενέργεια και το κλίμα. Η ΕτΠ τονίζει ότι η διάρκεια του κύκλου ζωής και η ιεράρχηση των αποβλήτων της ΕΕ με στόχο τη μέγιστη δυνατή μείωση της ποσότητας των παραγόμενων αποβλήτων πρέπει να αποτελέσουν τη βάση του προτεινόμενου σχεδίου, ενώ το πρότυπο της κυκλικής οικονομίας δεν θα πρέπει να υπονομευθεί λόγω υψηλών ποσοστώσεων επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης με στόχο την παραγωγή ενέργειας (9)·

41.

επισημαίνει ότι για τα απόβλητα που δεν μπορούν να αποφευχθούν ή να ανακυκλωθούν κρίνεται σκόπιμη η επεξεργασία σε θερμικές εγκαταστάσεις υψηλής απόδοσης («παραγωγή ενέργειας από απόβλητα» — «Waste to energy»), ιδίως στην περίπτωση της ταυτόχρονης χρήσης της παραγόμενης ενέργειας, αποφεύγοντας τις μεγάλης κλίμακας υποδομές απόρριψης ή καύσης των αποβλήτων·

42.

υποστηρίζει σθεναρά την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επιταχύνει την επιβολή του αναθεωρημένου κανονισμού για τις μεταφορές αποβλήτων, πράγμα που θα επιτρέψει την αντιμετώπιση των παράνομων εξαγωγών αποβλήτων μετά την κατανάλωση και της μεταφοράς αποβλήτων σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας εντός ή εκτός της Ένωσης που δεν ανταποκρίνονται στα σχετικά πρότυπα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να μεριμνήσει για την ενεργό συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στις δραστηριότητές της και να προωθήσει την ανάπτυξη ενός συστήματος ηλεκτρονικής ανταλλαγής δεδομένων για τις μεταφορές αποβλήτων και να παράσχει καθοδήγηση ως προς έναν επαρκή προγραμματισμό επιθεωρήσεων, απαίτηση η οποία συμπεριελήφθη στην οδηγία μετά την τελευταία αναθεώρησή της·

Ενίσχυση της αγοράς δευτερογενών πρώτων υλών

43.

διατυπώνει, καταρχάς, την άποψη ότι τα ποιοτικά πρότυπα βάσει των αναγκών πρέπει να καθοριστούν από τους βιομηχανικούς κλάδους που χρησιμοποιούν τις πρώτες ύλες, δεδομένου ότι μόνον οι παραγωγοί των προϊόντων γνωρίζουν ποιες ιδιότητες των πρώτων υλών χρειάζονται για την κατασκευή των συγκεκριμένων προϊόντων και υλικών. Ωστόσο, στη συγκεκριμένη περίπτωση, η ΕτΠ τονίζει ότι αυτό που πρέπει να είναι καθοριστικό είναι η ποιότητα ενός προϊόντος και όχι η προέλευσή του·

44.

φρονεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι αρμόδια για τον προσδιορισμό και την άρση των υφιστάμενων νομικών εμποδίων που παρεμποδίζουν ή δυσχεραίνουν τη χρήση δευτερογενών πρώτων υλών, υπό την προϋπόθεση ότι αυτή η χρήση δεν προσκρούει σε πτυχές που αφορούν την ασφάλεια (π.χ. επιβλαβείς ουσίες, ζωικές νόσοι, ζητήματα υγιεινής)·

45.

χαιρετίζει τη δέσμευση της Επιτροπής να προσδιορίσει τα σημεία αλληλοσύνδεσης της νομοθεσίας για τις χημικές ουσίες, τα προϊόντα και τα απόβλητα, και θεωρεί ότι αυτό θα πρέπει να πραγματοποιηθεί το συντομότερο δυνατό. Η ΕτΠ υπογραμμίζει στο πλαίσιο αυτό ότι η αντικατάσταση των επικίνδυνων και τοξικών ουσιών με ασφαλείς εναλλακτικές ουσίες που είναι ήδη διαθέσιμες ή πρόκειται να αναπτυχθούν, καθώς και η ιχνηλασιμότητα των επικίνδυνων χημικών προϊόντων στην αλυσίδα αξίας και στους κύκλους των υλικών, συνιστούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την ορθή λειτουργία της κυκλικής οικονομίας·

Τομείς προτεραιότητας

46.

επικροτεί την εστίαση της Επιτροπής στον τομέα των πλαστικών υλών, παραπέμπει στη γνωμοδότησή της με θέμα «Πράσινη Βίβλος σχετικά με μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τα πλαστικά απόβλητα στο περιβάλλον» (10), και τονίζει ότι, όσον αφορά τη χρήση των πλαστικών υλών σε ορισμένες περιοχές, πρέπει να θεσπιστούν κανόνες προκειμένου να διευκολυνθεί η ανάκτηση των πλαστικών υλών ή να περιοριστεί η χρήση τους σε συγκεκριμένους τομείς. Πλαστικές ύλες που περιέχουν ουσίες βλαβερές για το περιβάλλον ή για την υγεία δεν θα πρέπει να επαναχρησιμοποιούνται ή να ανακυκλώνονται όταν οι επιβλαβείς ουσίες που περιέχουν δεν μπορούν να αφαιρεθούν με επεξεργασία ή να απομακρυνθούν από τον κύκλο ζωής των υλικών. Οι πλαστικές ύλες που περιέχουν επιβλαβείς ουσίες θα πρέπει, για παράδειγμα, να αποσυρθούν από την κυκλοφορία με καύση. Η Επιτροπή οφείλει να συνεκτιμήσει αυτήν την παράμετρο κατά την εκπόνηση της νομοθεσίας και τον καθορισμό των στόχων. Εκτός αυτού, η Επιτροπή οφείλει να μεριμνήσει ώστε η πρωτογενής παραγωγή να απαλλαγεί το ταχύτερο δυνατό από επιβλαβείς ουσίες για το περιβάλλον ή για την υγεία·

47.

επισημαίνει ότι πολλά καινούρια συνδυασμένα υλικά μπορούν να έχουν θετική επίδραση στο περιβάλλον (όπως η μόνωση, η εξοικονόμηση βάρους κ.λπ.), αλλά από την άλλη πλευρά μπορούν να θέσουν νέες προκλήσεις κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους από την άποψη της επαναχρησιμοποίησης, της ανακύκλωσης ή της διάθεσής τους·

48.

επικρίνει το γεγονός ότι τα ζωτικά θέματα της δημιουργίας απορριμμάτων και της απόπλυσης των πλαστικών υλών δεν εξετάζονται περαιτέρω στο σχέδιο δράσης και καλεί, ως εκ τούτου, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην εξαγγελθείσα για το 2017 στρατηγική της σχετικά με τις πλαστικές ύλες στην κυκλική οικονομία, να αποδώσει ευρύτερη προσοχή σε αυτά τα ζητήματα και να θέσει σαφείς στόχους για την εξεύρεση λύσεων·

49.

προτρέπει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν πρωτοβουλίες που προσανατολίζονται στην αγορά, ούτως ώστε να ενισχυθεί η χρήση των ανακυκλωμένων υλικών, παρέχοντας φορολογικά και οικονομικά κίνητρα στις επιχειρήσεις για να υιοθετούν επιχειρηματικά πρότυπα που βασίζονται στην κυκλική οικονομία, αλλά και στους καταναλωτές υπέρ της αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών που προάγουν την κυκλική οικονομία·

50.

θεωρεί ότι ο περιορισμός της σπατάλης τροφίμων συνιστά, τόσο από οικονομική και περιβαλλοντική όσο και από δεοντολογική σκοπιά, έναν σημαντικό τομέα της κυκλικής οικονομίας και παραπέμπει επ’ αυτού στις γνωμοδοτήσεις της που καταρτίστηκαν στο πλαίσιο της σχετικής δέσμης νομοθετικών προτάσεων, καθώς και στη γνωμοδότηση πρωτοβουλίας με θέμα τη σπατάλη τροφίμων (11)·

51.

δεν φρονεί ότι τα μέτρα για τον περιορισμό της σπατάλης τροφίμων κατά μήκος της αλυσίδας αξίας αποτελούν αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών, των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και των επιχειρήσεων, αλλά ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ, δεδομένης της συνοχής αυτού του θέματος με άλλους τομείς πολιτικής (π.χ. υγειονομικές απαιτήσεις/προστασία των καταναλωτών, εμπορικά πρότυπα, γεωργικές επιδοτήσεις), διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο·

52.

εκτιμά ότι, ιδίως στον τομέα της οικοδομικής βιομηχανίας, λόγω της αυξανόμενης κλίμακας των αποβλήτων που παράγονται στον συγκεκριμένο κλάδο, καθώς και λόγω της ολοένα και πολυπλοκότερης σύνθεσης αυτών των δομικών αποβλήτων, χρειάζεται σε κάθε περίπτωση μια συνολική αξιολόγηση. Ειδικά για τα δομικά προϊόντα, ο οικολογικός σχεδιασμός πρέπει να καλύπτει τον συνολικό κύκλο ζωής του προϊόντος και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να ενισχυθεί περισσότερο για αυτήν την κατηγορία προϊόντων. Μολονότι είναι αδιαμφισβήτητο το ενδιαφέρον για τη βελτίωση της χρήσης των πόρων στον οικοδομικό κλάδο στην ΕΕ, οι διαφορετικές προσεγγίσεις των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων στα κράτη μέλη αυξάνουν την πολυπλοκότητα του πλαισίου εργασίας για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η έλλειψη κοινών στόχων, δεικτών και δεδομένων και η απουσία αμοιβαίας αναγνώρισης των διαφορετικών προσεγγίσεων θα μπορούσαν σε σύντομο χρονικό διάστημα να ακυρώσουν τη μέχρι τώρα πρόοδο και να οδηγήσουν σε στρεβλώσεις της εσωτερικής αγοράς στον τομέα του προγραμματισμού, του σχεδιασμού, της κατασκευής και της παραγωγής·

53.

φρονεί ότι, κατά την εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας στον τομέα των ακινήτων και στον κατασκευαστικό τομέα, πρέπει να υπάρχει πολυεπίπεδος σχεδιασμός, ελαχιστοποίηση των αποβλήτων, επιλογή υλικών και κατασκευαστικών στοιχείων, ανάπτυξη διαδικασιών που να λαμβάνουν υπόψη την αποσυναρμολόγηση και την προσαρμοστικότητα. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να συμμετέχει η βιομηχανία, επαναπροσδιορίζοντας τη διαφορά ως πολύτιμο πόρο και τα κτίρια θα πρέπει να καταστούν «τράπεζες» υλικών για τις μελλοντικές γενιές. Ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί με τη δημιουργία δομών οι οποίες να μπορούν να αποσυναρμολογηθούν, εν όλω ή εν μέρει, για την επαναχρησιμοποίηση των διαφόρων στοιχείων, την ανάκτηση υλικών και την ανακατασκευή των κτιρίων σε άλλη τοποθεσία·

54.

υπογραμμίζει την περιφερειακή σημασία της κυκλικής οικονομίας των αποβλήτων κατασκευών, δεδομένου ότι, λόγω του όγκου και του βάρους τους, είναι οικονομικά ασύμφορη η μεταφορά τους και, κατά συνέπεια, παραμένουν στην περιοχή όπου παρήχθησαν·

55.

πιστεύει ότι ο οικοδομικός κλάδος αποτελεί σημαντικό τομέα δράσης των δημόσιων διοικήσεων σε όλα τα επίπεδα διοίκησης, καθότι, αφενός ως ιδιοκτήτες δημόσιων κτιρίων και αφετέρου ως αρμόδιοι για την κατασκευή και τη συντήρηση των υποδομών, οι δημόσιες αρχές καλούνται να πρωτοπορήσουν εξασφαλίζοντας ευρεία πρόσβαση στην αγορά όσον αφορά την εφαρμογή καινοτόμων, φιλικών προς το περιβάλλον διαδικασιών και προϊόντων, όπως π.χ. η χρήση δευτερογενών αδρανών υλικών προερχόμενων από απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων σε έργα οδοποιίας και σε άλλες δομικές κατασκευές (12)·

56.

τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην έγκριση διαδικασιών κατασκευών και κατεδαφίσεων και, για την ενσωμάτωση της κυκλικής οικονομίας σε αυτόν τον τομέα, χρειάζονται υποστήριξη μέσω κατευθυντήριων γραμμών εκ μέρους της ΕΕ.

57.

επαναλαμβάνει ότι η ανάπτυξη δεικτών για την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των κτιρίων σε σχέση με τον κύκλο ζωής τους συνιστά μείζονα παράμετρο για τις αυτοδιοικητικές αρχές στην ΕΕ και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τον καθορισμό γενικών στόχων και προτύπων για την προστασία του περιβάλλοντος στον κατασκευαστικό τομέα. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα πρέπει να συμμετέχουν στην ανάπτυξη των εν λόγω δεικτών (13)·

58.

σημειώνει ότι τα ζητήματα των φαρμακευτικών προϊόντων και των νανοϋλικών ως αποβλήτων ή ως εκροών στο περιβάλλον δεν εξετάζονται στο προτεινόμενο σχέδιο δράσης και προτρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα ως περαιτέρω προτεραιότητες μέσα από τις αντίστοιχες στρατηγικές·

Καινοτομία, επενδύσεις και άλλα οριζόντια μέτρα

59.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεσμεύεται στο σχέδιο δράσης της να παράσχει στήριξη στα κράτη μέλη και στις τοπικές και περιφερειακές αρχές μέσα από στοχοθετημένα μέτρα προκειμένου αυτές να ενισχύσουν τις δράσεις τους στον τομέα της κυκλικής οικονομίας και τους εξασφαλίζει προς τούτο πόρους από διάφορους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς της ΕΕ, όπως τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) και το ΕΤΣΕ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων), και χρηματοδοτικά προγράμματα, όπως το LIFE, το «Ορίζοντας 2020» και το πρόγραμμα COSME· υπογραμμίζει ότι χρειάζεται να ενισχυθούν οι συνέργειες μεταξύ των διαφόρων ταμείων και προγραμμάτων και να απλουστευθεί η χρήση τους. Ζητεί να υιοθετηθεί μια μονοαπευθυντική προσέγγιση·

60.

επισημαίνει στο πλαίσιο αυτό ότι, συχνά, αυτά τα χρηματοδοτικά μέσα δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των περιφερειών και των αυτοδιοικητικών αρχών και απευθύνει, ως εκ τούτου, έκκληση τα μέσα αυτά να προσανατολιστούν στις ανάγκες καθώς και στις οικονομικές και διοικητικές δυνατότητες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών· τα μέτρα και τα μέσα απαιτείται να προσαρμοστούν στις διαφορετικές καταστάσεις που επικρατούν στις ευρωπαϊκές περιφέρειες, λαμβάνοντας υπόψη ειδικότερα την πυκνότητα του πληθυσμού και την εδαφική διασπορά του·

61.

σημειώνει ότι τα επιχειρησιακά προγράμματα των ΕΔΕΤ είχαν ήδη καθοριστεί πριν από την εκπόνηση του παρόντος σχεδίου δράσης και, ως εκ τούτου, τα αναγκαία για την κυκλική οικονομία επενδυτικά μέτρα δεν μπορούσαν να προγραμματιστούν κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζουν και στα μικρότερα έργα τη δυνατότητα να μειώσουν τα απόβλητα, να αναπτύξουν δίκτυα για την επαναχρησιμοποίηση, την επισκευή και τη συνεργατική οικονομία, να δοκιμάσουν νέες πρακτικές στον τομέα της διαλογής και της επεξεργασίας των αποβλήτων ή για να αναπτύξουν ικανότητες για τις ΜΜΕ ή να προωθήσουν δράσεις ευαισθητοποίησης του κοινού·

62.

καλεί, ως εκ τούτου, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποδώσει μεγαλύτερη προσοχή σε αυτήν την πτυχή κατά την επόμενη περίοδο προγραμματισμού και, γενικότερα, να αναδείξει την κυκλική οικονομία σε ύψιστη προτεραιότητα στο πλαίσιο της προσεχούς περιόδου προγραμματισμού των ΕΔΕΤ, όπως εφαρμόστηκε μέχρι σήμερα για την κλιματική αλλαγή.

63.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προωθήσει τις αποκαλούμενες «διασπαστικές τεχνολογίες» («disruptive technologies»), οι οποίες μπορούν να μεταβάλουν μαζικά ή ακόμη και να παραγκωνίσουν ολόκληρα τμήματα της αγοράς —περισσότερο αποτελεσματικά ως μέρος της κυκλικής οικονομίας—, προκειμένου να εξασφαλίσουν καλύτερη αξιοποίηση των γνώσεων·

Παρακολούθηση και διακυβέρνηση

64.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλλει στην Επιτροπή των Περιφερειών περιοδικές εκθέσεις προόδου σχετικά με την κατάσταση της εφαρμογής του σχεδίου δράσης, να συζητά τακτικά με την Επιτροπή των Περιφερειών την πρόοδο που επιτυγχάνεται και να εξετάσει την περίπτωση υποβολής αιτήσεων κατάρτισης διερευνητικών γνωμοδοτήσεων στην Επιτροπή των Περιφερειών, ώστε να μπορέσει η Επιτροπή των Περιφερειών να συμβάλει στις σχετικές εργασίες ήδη κατά τη φάση της προετοιμασίας της εν λόγω πολιτικής.

Βρυξέλλες, 12 Οκτωβρίου 2016.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

Markku MARKKULA


(1)  COM(2014) 446 final, COM(2016) 381 final.

(2)  Συμπεράσματα του Συμβουλίου «Περιβάλλον» της 20ής Ιουνίου 2016, http://www.consilium.europa.eu/en/meetings/env/2016/06/st10444_en16_pdf/

(3)  Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 9ης Ιουλίου 2015 με θέμα «Αποδοτικότητα των πόρων: προς μια κυκλική οικονομία» [2014/2208(INI)].

(4)  CdR 140/2011.

(5)  COR-2014-04083: Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 2014/2208(INI).

(6)  COM(2014) 440 final, COM(2014) 446 final.

(7)  Οδηγίες 2014/23/ΕΕ, 2014/24/ΕΕ, 2014/25/ΕΕ.

(8)  CDR 4083/2014.

(9)  CDR 3751/2013.

(10)  CDR 3751/2013.

(11)  CDR 6646/2015.

(12)  Βλέπε έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «EU GPP Criteria for Office Building Design, Construction and Management» (Κριτήρια οικολογικών δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ για τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη διαχείριση κτηρίων γραφείων) [προσωρινή μετάφραση] της 20ής Μαΐου 2016, SWD(2016) 180 final.

(13)  CDR 4084/2014.


Top