30.8.2008   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 224/81

1.1

Η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητη και σκόπιμη την επικαιροποίηση της νομοθεσίας για τα νέα τρόφιμα, η οποία θα συντελέσει στη μεγαλύτερη ασφάλεια των τροφίμων και του δικαίου. Υποστηρίζει, ως εκ τούτου, την πρόταση της Επιτροπής, αν και διατυπώνει ορισμένες συστάσεις που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη.

1.2

Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της δημιουργίας ειδικής σελίδας στο Διαδίκτυο με τον θετικό κατάλογο των εγκεκριμένων τροφίμων, την οποία θα μπορούν να συμβουλεύονται καταναλωτές και παραγωγοί, αλλά εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στο γεγονός ότι αυτή η σελίδα θα πρέπει να μπορεί να εντοπίζεται εύκολα μεταξύ των άλλων ιστοσελίδων της Επιτροπής και να περιέχει σαφείς εξηγήσεις, για να έχει πραγματική χρησιμότητα.

1.3

Καθώς ο κανονισμός διακρίνει δύο κατηγορίες νέων τροφίμων (ανάλογα με το αν προέρχονται ή όχι από κράτος μέλος της ΕΕ), η ΕΟΚΕ συνιστά να διαρθρωθεί ο θετικός κατάλογος των εγκεκριμένων τροφίμων σε δύο μέρη, ώστε να είναι πιο ευπρόσιτος και πιο εύληπτος για τους καταναλωτές και τους υπευθύνους των επιχειρήσεων τροφίμων.

1.4

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι οι αρχές πρέπει να υποστηρίζουν τις προσπάθειες των επιχειρήσεων στον τομέα της Έρευνας, Ανάπτυξης και Καινοτομίας (Ε&Α&Κ) μέσω επαρκούς προστασίας των δεδομένων που τους υποβάλλουν, σύμφωνα με τους κανόνες για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας.

1.5

Η ΕΟΚΕ θεωρεί υπερβολικά μακρινή την τελική ημερομηνία που προβλέπεται για την αξιολόγηση (1 Ιανουαρίου 2015).

1.6

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η φράση «δεν έχει χρησιμοποιηθεί για ανθρώπινη κατανάλωση σε σημαντικό βαθμό» είναι υπερβολικά ασαφής και ενδέχεται να οδηγήσει σε λάθη, σύγχυση και αθέμιτες πρακτικές.

1.7

Η ΕΟΚΕ παρατηρεί ότι δεν υφίσταται κανένα σύστημα, ούτε έχει προβλεφθεί καμία προθεσμία για την αναθεώρηση του καταλόγου, και για τον λόγο αυτό, προτείνει να θεσπιστεί με τον ίδιο κανονισμό ένας μηχανισμός αναθεώρησης του καταλόγου όταν είναι απαραίτητο.

1.8

Η ΕΟΚΕ διερωτάται αν θα είναι επαρκής η προθεσμία που τάσσεται για την αξιολόγηση από την ΕΑΑΤ, όποτε είναι απαραίτητο.

2.1

Η αρχική ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα νέα τρόφιμα ανάγεται στο 1997. Στο διάστημα που έχει παρέλθει από τότε, διαπιστώθηκε η ανάγκη επικαιροποίησης και τροποποίησης ορισμένων πτυχών της.

2.2

Ο επιδιωκόμενος στόχος είναι η βελτίωση της αποτελεσματικότητας, της διαφάνειας και της εφαρμογής ενός συστήματος έγκρισης, το οποίο να εγγυάται την ασφάλεια των νέων προϊόντων και να περιλαμβάνει μια διαδικασία επιστημονικής αξιολόγησης από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (ΕΑΑΤ), η οποία μειώνει τον διοικητικό φόρτο και βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.

2.3

Η πρόταση της Επιτροπής θεσπίζει εναρμονισμένους κανόνες για τη διάθεση νέων τροφίμων στην αγορά της ΕΕ, με στόχο τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της ανθρώπινης υγείας και των συμφερόντων των καταναλωτών.

2.4

Αποκλείονται ρητώς από το πεδίο εφαρμογής της τα πρόσθετα, τα αρτύματα, οι διαλύτες εκχύλισης, τα ένζυμα, οι βιταμίνες και τα ανόργανα συστατικά, όπως και τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές, διότι για αυτά υπάρχουν ήδη ειδικές διαδικασίες.

2.5

Σύμφωνα με την πρόταση, ως «νέο είδος διατροφής» νοείται:

2.6

Η πρόταση περιλαμβάνει, επίσης, ορισμούς και άλλων βασικών εννοιών, όπως των «παραδοσιακών τροφίμων από τρίτη χώρα» και του «ιστορικού ασφαλούς χρήσης τροφίμων».

2.7

Θεσπίζεται ότι μπορούν να διατίθενται στην αγορά της ΕΕ μόνο τα νέα τρόφιμα που περιλαμβάνονται στον κοινοτικό κατάλογο και πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

2.8

Οι προϋποθέσεις αυτές είναι κοινές για την καταχώριση στον κοινοτικό κατάλογο τόσο των νέων τροφίμων που έχουν παραχθεί με νέες τεχνικές αναπαραγωγής ή νέες μεθόδους παραγωγής όσο και των παραδοσιακών τροφίμων από τρίτες χώρες, τα οποία θεωρούνται νέα τρόφιμα. Και στις δύο περιπτώσεις είναι απαραίτητο να συμμορφώνονται με τους αντίστοιχους κανόνες και να ακολουθούν τη θεσπιζόμενη διαδικασία (στην οποία συμμετέχουν η Επιτροπή, η ΕΑΑΤ και τα κράτη μέλη).

2.9

Εάν συντρέχει λόγος, η Επιτροπή θα παρέχει (σε συνεργασία με την ΕΑΑΤ) τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές και εργαλεία για να βοηθήσει τους υπευθύνους επιχειρήσεων τροφίμων και ιδιαίτερα τις ΜΜΕ, στη διαδικασία υποβολής των αιτήσεων έγκρισης.

2.9.1

Η Επιτροπή θα μπορεί επίσης, εάν το κρίνει απαραίτητο βάσει της γνώμης της ΕΑΑΤ, να επιβάλει, για λόγους ασφάλειας των τροφίμων, απαίτηση παρακολούθησης μετά τη διάθεση στην αγορά (άρθρο 11).

2.10

Η πρόταση προβλέπει σεβασμό του δικαιώματος προστασίας των δεδομένων (άρθρο 12) και ορίζει ότι οι κυρώσεις που θα επιβάλλονται σε περίπτωση παράβασης των κοινοτικών διατάξεων θα προσδιοριστούν από τις εθνικές αρχές (άρθρο 13).

2.11

Η Επιτροπή θα επικουρείται από τη Μόνιμη Επιτροπή για την Τροφική Αλυσίδα και την Υγεία των Ζώων. Ορίζεται, τέλος, συγκεκριμένη προθεσμία για την αξιολόγηση της πρακτικής λειτουργίας της ρύθμισης (το 2015), ώστε, εάν συντρέχει λόγος, να τροποποιηθεί δεόντως.

3.1.1

Η πρόταση θεσπίζει μία κεντρική διαδικασία για την αξιολόγηση και την έγκριση των νέων τροφίμων από την ΕΑΑΤ (επιστημονική αξιολόγηση) και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (έγκριση). Με αυτό το πρότυπο της αξιολόγησης από την ΕΑΑΤ (άρθρο 10), η πρόταση αναμένεται να συμβάλει στην ομοιόμορφη εγγύηση της ασφάλειας των νέων τροφίμων στην ΕΕ και στην απλούστευση των διαδικασιών που πρέπει να ακολουθούν οι επιχειρήσεις, επιταχύνοντας έτσι τον ρυθμό χορήγησης των εγκρίσεων για τα νέα τρόφιμα στην Ευρώπη. Σε τελική ανάλυση, ενθαρρύνονται έμμεσα οι επενδύσεις και το ενδιαφέρον των επιχειρήσεων για την ανάπτυξη νέων τροφίμων.

3.2.1

Όταν δημοσιεύθηκε ο κανονισμός σχετικά με τα νέα τρόφιμα και τα νέα συστατικά τροφίμων το 1997, ενσωματώθηκε στο κοινοτικό δίκαιο ένα νέο εργαλείο που είναι απαραίτητο για την ελεύθερη κυκλοφορία ασφαλών προϊόντων διατροφής.

3.2.2

Η πάροδος του χρόνου και η εφαρμογή του κανονισμού έφεραν στο φως ορισμένες πτυχές που είναι απαραίτητο να βελτιωθούν αφενός, για να εξασφαλιστεί υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας και της ευημερίας των πολιτών και η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, αφετέρου για να θεσπιστούν αποτελεσματικοί μηχανισμοί έγκρισης, οι οποίοι να επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να καινοτομούν.

3.2.3

Η πρόταση θεσπίζει δύο διαδικασίες έγκρισης, ανάλογα με τον εκάστοτε τύπο νέων τροφίμων: παραδοσιακά τρόφιμα τρίτων χωρών που πρόκειται να διατεθούν για πρώτη φορά στην αγορά της ΕΕ ή νέα τρόφιμα που έχουν παραχθεί με μη παραδοσιακές τεχνικές αναπαραγωγής ή νέες μεθόδους παραγωγής τροφίμων.

3.2.4

Για τα πρώτα (άρθρο 8), είναι απαραίτητο να απλοποιηθεί η ισχύουσα διαδικασία έγκρισης και να θεωρείται δεδομένη η ασφάλειά τους, εάν επιβεβαιώνεται από ιστορικό ασφαλούς κατανάλωσης επί ορισμένη χρονική περίοδο (μία γενεά) σε τρίτη χώρα και αποδεικνύεται ότι δεν καταναλώνονταν σε σημαντικό βαθμό στην ΕΕ πριν από τις 15 Μαΐου 1997. Αυτή η διαδικασία κοινοποίησης απλοποιεί σε μεγάλο βαθμό τις απαιτήσεις που έπρεπε να πληρούν μέχρι σήμερα τα παραδοσιακά τρόφιμα τρίτων χωρών για να μπορούν να διατεθούν στην αγορά της ΕΕ.

3.2.5

Για τα δεύτερα (νέα τρόφιμα που έχουν παραχθεί με μη παραδοσιακές τεχνικές αναπαραγωγής ή νέες μεθόδους παραγωγής), που είναι και εκείνα στα οποία επικεντρώνεται η Ε&Α της βιομηχανίας τροφίμων της ΕΕ, είναι απαραίτητο να καθιερωθεί μία ενιαία αξιολόγηση της ασφάλειάς τους από την ΕΑΑΤ, καθώς και μια σαφής, απλή και αποτελεσματική διαδικασία (άρθρο 19), η οποία να επιτρέπει την επίσπευση των μέχρι σήμερα πολύ χρονοβόρων διαδικασιών χορήγησης των εγκρίσεων. Ωστόσο, παρά τη σημασία της πτυχής αυτής, η διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθείται σε αυτές τις περιπτώσεις δεν αναπτύσσεται πλήρως στην πρόταση, η οποία παραπέμπει στην ενιαία διαδικασία έγκρισης των προσθέτων, των ενζύμων και των αρτυμάτων. Η παραπομπή στην εν λόγω διαδικασία (που δεν έχει ακόμα υιοθετηθεί στην ΕΕ) θεωρείται ενδιαφέρουσα πρόταση, αλλά δεν φαίνεται να έχει εξεταστεί επαρκώς το πεδίο εφαρμογής της.

3.2.6

Είναι μεν απαραίτητο να θεσπιστεί μια κεντρική διαδικασία για την αξιολόγηση και την έγκριση των νέων τροφίμων (από την ΕΑΑΤ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή), αλλά θα πρέπει να θεσπιστεί επίσης μια απλή, σαφής, αποτελεσματική και λεπτομερής διαδικασία με συγκεκριμένες προθεσμίες (όπως η διαδικασία κοινοποίησης των παραδοσιακών προϊόντων τρίτων χωρών) για την έγκριση των νέων τροφίμων που έχουν παραχθεί με μη παραδοσιακές τεχνικές αναπαραγωγής ή νέες μεθόδους παραγωγής, τα οποία συνιστούν το επίκεντρο της καινοτομίας της βιομηχανίας τροφίμων.

3.2.7

Η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να ενταχθεί στην πρόταση ή να παραπεμφθεί σε άλλη ρύθμιση· όμως, και στις δύο περιπτώσεις, η πρόταση πρέπει να περιέχει όλες τις απαιτούμενες λεπτομέρειες, ώστε οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων τροφίμων να γνωρίζουν ποιες διαδικασίες πρέπει να ακολουθήσουν για να λάβουν την αντίστοιχη έγκριση.

3.2.8

Η πρόταση πρέπει να είναι αρκετά σαφής και πλήρης, ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί από τους υπευθύνους επιχειρήσεων τροφίμων χωρίς να χρειαστεί να εκδώσει η Επιτροπή αργότερα κατευθυντήριες γραμμές (άρθρο 9).

3.3.1

Η πρωτοβουλία της κατάρτισης καταλόγων (άρθρα 5, 6 και 7) με τα νέα τρόφιμα θα συμβάλει στη βελτίωση της ενημέρωσης των καταναλωτών και θα δώσει μεγαλύτερη νομική ασφάλεια στους υπευθύνους επιχειρήσεων τροφίμων. Το πρότυπο των καταλόγων δεν είναι κάτι το νέο, αλλά η προσφυγή σε αυτό είναι ολοένα και συχνότερη (αρκεί να υπενθυμίσουμε, μεταξύ άλλων, τον κανονισμό σχετικά με τους ισχυρισμούς για τις θρεπτικές και υγιεινές ιδιότητες που διατυπώνονται για τρόφιμα και τον κανονισμό για την προσθήκη βιταμινών και ανόργανων συστατικών και ορισμένων άλλων ουσιών στα τρόφιμα). Στην περίπτωση των παραδοσιακών προϊόντων τρίτων χωρών, το πρότυπο φαίνεται αρκετά αναπτυγμένο στην πρόταση (περιεχόμενο του καταλόγου, δημοσίευση στον δικτυακό τόπο της ΓΔ SANCO), αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο και με τα άλλα νέα τρόφιμα (δεν είναι γνωστό, για παράδειγμα, αν το περιεχόμενο του καταλόγου θα δημοσιεύεται επίσης στον δικτυακό τόπο ΓΔ SANCO), για τα οποία απαιτούνται περισσότερες διευκρινίσεις.

3.4.1

Για την ανάπτυξη νέων τροφίμων απαιτείται σταθερή βούληση και επενδύσεις των επιχειρήσεων στον τομέα της Ε&Α· προς τούτο, δεν αρκεί μόνο να τους προταθούν απλές, ταχείες και οικονομικά προσιτές διαδικασίες, αλλά είναι επίσης απαραίτητο να προστατεύονται οι γνώσεις και οι τεχνολογικές τους εξελίξεις, ώστε να μην παρεμποδίζεται η ανταγωνιστικότητα. Δεν προσδιορίζεται με σαφήνεια το πεδίο εφαρμογής της προστασίας των δεδομένων, στην οποία θα έχουν δικαίωμα οι επιχειρήσεις σύμφωνα με την πρόταση (γίνεται αναφορά μόνο στις εγκρίσεις· δεν εξηγείται τι συμβαίνει με τις αιτήσεις που τελικά απορρίπτονται κλπ.).

3.4.2

Η εισαγωγή στον μελλοντικό κανονισμό ενός εργαλείου όπως η προστασία των δεδομένων θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις να αισθάνονται ασφαλείς όσον αφορά τους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους που αφιερώνουν στις καινοτομίες. Θα δουν την προστασία των δεδομένων ως ένα εργαλείο που τους παρέχει την απαραίτητη προστασία για να συνεχίσουν να καινοτομούν και να γίνονται όλο και ανταγωνιστικότερες, σε μια αγορά και ενώπιον καταναλωτών που γίνονται ολοένα και πιο απαιτητικοί.