52002PC0222

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας ο οποίος καταργεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 και τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 44/2001 όσον αφορά τα θέματα διατροφής

(υποβληθείσα από την Επιτροπή)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1. ΙΣΤΟΡΙΚΌ

Η παρούσα πρόταση αποτελεί μέρος της συνεχιζόμενης εργασίας στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για τη δημιουργία ενός πραγματικού δικαστικού χώρου βασισμένου στην αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων. [1]

[1] Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Τάμπερε, σημείο 33.

Η νομική της βάση είναι τα άρθρα 61, σημείο γ) και 67, παράγραφος 1 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Σύμφωνα με τα άρθρα 61, σημείο γ) και 65 της συνθήκης, η Κοινότητα θεσπίζει μέτρα στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις με διασυνοριακές επιπτώσεις και στο μέτρο που είναι αναγκαία για την ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν τη βελτίωση και απλούστευση της αναγνώρισης και εκτέλεσης αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις. Το βασικό νομικό μέσο στο συγκεκριμένο τομέα είναι ο κανονισμός (EΚ) αριθ. 44/2001 του Συμβουλίου, ο οποίος όμως δεν εφαρμόζεται σε ορισμένα σαφώς καθορισμένα θέματα, όπως η προσωπική κατάσταση και ικανότητα των φυσικών προσώπων, οι περιουσιακές σχέσεις των συζύγων, οι κληρονομικές σχέσεις. [2]

[2] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 44/2001 του Συμβουλίου της 22ας Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, ΕΕ L 12 της 16.1.2001, σ. 1, άρθρο 1, παράγραφος 2, στοιχείο α).

Στον τομέα του οικογενειακού δικαίου, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου, ορίζει κανόνες για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων περί διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού και ακύρωσης γάμου, καθώς επίσης αποφάσεων περί γονικής μέριμνας των κοινών τέκνων των συζύγων που εκδίδονται με την ίδια ευκαιρία. [3] Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου ήταν το πρώτο κοινοτικό μέσο που θεσπίσθηκε στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις και αποτελεί ένα σημαντικό πρώτο βήμα για την αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων στον τομέα του οικογενειακού δικαίου. Ο κανονισμός τέθηκε σε ισχύ την 1η Μαρτίου 2001.

[3] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 της 29ης Μαΐου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας έναντι των κοινών τέκνων των συζύγων, ΕΕ L 160 της 30.6.2000, σ. 19.

Με βάση τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου η Γαλλία παρουσίασε στις 3 Ιουλίου 2000 πρωτοβουλία με σκοπό την κατάργηση του exequatur για το τμήμα της απόφασης για τη γονική μέριμνα που αφορά το δικαίωμα επικοινωνίας ("γαλλική πρωτοβουλία για το δικαίωμα επικοινωνίας"). [4] Η κατάργηση του exequatur συνδυάσθηκε με εγγύηση για την αυτόματη επιστροφή του παιδιού κατά τη λήξη της περιόδου επικοινωνίας ενώ το πεδίο εφαρμογής της πρωτοβουλίας καθορίστηκε σε συνάρτηση με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

[4] Πρωτοβουλία της Γαλλικής Δημοκρατίας με σκοπό την έκδοση κανονισμού του Συμβουλίου για την αμοιβαία εκτέλεση αποφάσεων που αφορούν το δικαίωμα επικοινωνίας με τα τέκνα, ΕΕ C 234 της 15.8.2000, σ. 7.

Το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στη συνεδρίασή του της 30ής Νοεμβρίου 2000 θέσπισε ένα πρόγραμμα για τη διοργάνωση των μελλοντικών εργασιών για την αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων σε τέσσερις τομείς εργασίας με τελικό σκοπό την κατάργηση του exequatur για όλες τις αποφάσεις. [5] Ο τομέας 2 του προγράμματος βασίζεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου και περιλαμβάνει στην πρώτη φάση του την επέκταση του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού πέραν του πλαισίου του διαζυγίου και την κατάργηση του exequatur για το δικαίωμα επικοινωνίας. Με την ίδια ευκαιρία, το Συμβούλιο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι εργασίες σχετικά με τη γαλλική πρωτοβουλία για το δικαίωμα επικοινωνίας μπορούν να προχωρήσουν παράλληλα με την επέκταση του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η ίση μεταχείριση όλων των παιδιών.

[5] Πρόγραμμα μέτρων για την εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, ΕΕ C 12 της 15.1.2001, σ. 1. Το πρόγραμμα αφορά τους ακόλουθους τέσσερις τομείς εργασίας: (i) Βρυξέλλες I. (ii) Βρυξέλλες II και οικογενειακές καταστάσεις που προκύπτουν από σχέσεις άλλες πλην του γάμου. (iii) περιουσιακά δικαιώματα που απορρέουν από γαμικές σχέσεις και περιουσιακές συνέπειες του χωρισμού των εκτός γάμου ζευγαριών. και (iv) διαθήκη και κληρονομική διαδοχή. Στην τρίτη (και τελική) φάση του προγράμματος, το exequatur θα έχει καταργηθεί και στους τέσσερις τομείς.

Στις 6 Σεπτεμβρίου 2001 η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε θέματα γονικής μέριμνας ("πρόταση της Επιτροπής για τη γονική μέριμνα"). [6] Η συγκεκριμένη πρόταση επεκτείνει τους κανόνες αναγνώρισης και εκτέλεσης του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου σε όλες τις αποφάσεις γονικής μέριμνας, στη βάση κοινών κανόνων για τη διεθνή δικαιοδοσία και ενισχυμένης συνεργασίας μεταξύ αρχών. Ο βασικός κανόνας για τη διεθνή δικαιοδοσία είναι η συνήθης διαμονή του παιδιού. Η πρόταση της Επιτροπής εξετάζει ειδικά το ζήτημα της απαγωγής παιδιών προβλέποντας διατάξεις για τη διεθνή δικαιοδοσία και την επιστροφή του παιδιού.

[6] Πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε θέματα γονικής μέριμνας, ΕΕ C 332 της 27.11.2001, σ. 269. Η συγκεκριμένη πρόταση στηρίζεται σε έγγραφο εργασίας που υποβλήθηκε στις 27 Μαρτίου 2000 και σε ακρόαση που πραγματοποιήθηκε στις 27 Ιουνίου 2001.

Ταυτόχρονα και με σκοπό την αντιμετώπιση διεθνών καταστάσεων, η Επιτροπή υπέβαλε στις 20 Νοεμβρίου 2001 πρόταση απόφασης του Συμβουλίου με την οποία εξουσιοδοτούνται τα κράτη μέλη να υπογράψουν τη σύμβαση της Χάγης του 1996. [7]

[7] Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου και την οποία εξουσιοδοτούνται τα κράτη μέλη να υπογράψουν για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Κοινότητας τη σύμβαση σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση, την εκτέλεση και τη συνεργασία σε θέματα γονικής μέριμνας και των μέτρων προστασίας των παιδιών (σύμβαση της Χάγης του 1996), COM (2001) 680 τελικό της 20.11.2001.

Οι συζητήσεις που ακολούθησαν στο Συμβούλιο κατέδειξαν την ανάγκη να ενσωματωθούν σε ένα ενιαίο νομικό μέσο η πρόταση της Επιτροπής για τη γονική μέριμνα και η γαλλική πρωτοβουλία για το δικαίωμα επικοινωνίας. Επιπλέον, η άτυπη συνεδρίαση των Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της 14ης-15ης Φεβρουαρίου 2002 άνοιξε το δρόμο για την εξεύρεση λύσης στο δύσκολο ζήτημα της επιστροφής του παιδιού σε περιπτώσεις απαγωγής. Αυτό θα έχει σαν επακόλουθο να δοθεί ο τελικός λόγος στο κράτος μέλος της συνήθους διαμονής του παιδιού, ενώ το κράτος μέλος στο οποίο έχει απαχθεί το παιδί περιορίζεται στη λήψη προσωρινών μέτρων για την προστασία του παιδιού.

Υπό το φως αυτών των συζητήσεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτίμησε να αναμείνει την παρούσα πρόταση πριν να διατυπώσει τη γνώμη του. Δεδομένου ότι οι διατάξεις της πρότασης της Επιτροπής για τη γονική μέριμνα συμπεριλαμβάνονται στο σύνολό τους στην παρούσα πρόταση, η πρώτη πρόταση στερείται αντικειμένου και θα αποσυρθεί τυπικά από την Επιτροπή χρησιμοποιώντας τις καθιερωμένες διαδικασίες.

Κατά συνέπεια η Επιτροπή παρουσιάζει τώρα μία νέα πρόταση η οποία ενσωματώνει τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου, την πρόταση της Επιτροπής για τη γονική μέριμνα και τη γαλλική πρωτοβουλία για το δικαίωμα επικοινωνίας. Η παρούσα πρόταση περιλαμβάνει δύο στοιχεία. Πρώτον, επαναλαμβάνει επακριβώς τις διατάξεις περί διαζυγίου που περιλαμβάνονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου. Δεύτερον, ενσωματώνει σε ένα πλήρες σύστημα κανόνων για τη γονική μέριμνα τις διατάξεις περί γονικής μέριμνας του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου, την πρόταση της Επιτροπής για τη γονική μέριμνα και τη γαλλική πρωτοβουλία για το δικαίωμα επικοινωνίας. Σαν αποτέλεσμα, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 καταργείται και οι διατάξεις του περιλαμβάνονται στο σύνολό τους στην παρούσα πρόταση.

Η Επιτροπή τάχθηκε υπέρ ενός ενιαίου νομικού μέσου για το διαζύγιο και τη γονική μέριμνα με σκοπό να διευκολύνει την εργασία των δικαστών και των νομικών επαγγελμάτων όταν αντιμετωπίζουν ζητήματα που άπτονται της γονικής μέριμνας τα οποία ανακύπτουν συχνά στο πλαίσιο γαμικών διαφορών. Η εναλλακτική λύση θα ήταν να καταργηθούν μόνο οι διατάξεις περί γονικής μέριμνας του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου για να προσαρμοστούν στην πρόταση της Επιτροπής για τη γονική μέριμνα και στη γαλλική πρωτοβουλία για το δικαίωμα επικοινωνίας. Το τελικό αποτέλεσμα θα ήταν δύο χωριστά νομικά μέσα ασχολούμενα με συναφή ζητήματα, το ένα για το διαζύγιο και το άλλο για τη γονική μέριμνα, εκ των οποίων το πρώτο θα ήταν ένα ήδη υπάρχον νομικό μέσο (κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου) με το ήμισυ των διατάξεών του καταργημένο. Αυτή η εναλλακτική λύση δεν κρίθηκε ικανοποιητική ούτε για να διευκολύνει την εφαρμογή του νόμου από τους δικαστές και τους νομικούς ούτε για να προωθήσει την απλούστευση και τη συνεκτικότητα της κοινοτικής νομοθεσίας.

2. ΣΤΟΧΟΣ

Η παρούσα πρόταση στοχεύει στην αναγνώριση και εκτέλεση στο εσωτερικό της Κοινότητας των αποφάσεων που εκδίδονται σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας με βάση κοινούς κανόνες διεθνούς δικαιοδοσίας.

Όσον αφορά τις γαμικές διαφορές, οι σχετικές διατάξεις λαμβάνονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Όσον αφορά τις διαφορές γονικής μέριμνας, προτείνεται ένα νέο σύστημα κανόνων που βασίζεται στις διατάξεις περί γονικής μέριμνας που υπάρχουν στο πλαίσιο των διαδικασιών διαζυγίου του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου και ενσωματώνει επίσης τις δύο υπό συζήτηση προτάσεις.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που συνήλθε στο Τάμπερε τον Οκτώβριο 1999 όρισε το δικαίωμα επικοινωνίας ως μία εκ των προτεραιοτήτων της δικαστικής συνεργασίας. [8] Αυτό αποτελεί την απάντηση σε μία πραγματική κοινωνική ανάγκη. Δεδομένου ότι τα άτομα μετακινούνται ολοένα και περισσότερο από το ένα κράτος μέλος στο άλλο και οι οικογένειες διαλύονται και ανασυντίθενται, τα παιδιά χρειάζονται ένα ασφαλές νομικό περιβάλλον για να διατηρήσουν τις σχέσεις με τα πρόσωπα που έχουν τη γονική μέριμνα και που μπορούν ενδεχομένως να κατοικούν σε διαφορετικά κράτη μέλη.

[8] Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Τάμπερε, σημείο 34.

Στόχος της κοινοτικής δράσης στο συγκεκριμένο πλαίσιο είναι να προστατεύσει το ύψιστο συμφέρον του παιδιού και ιδιαίτερα να δώσει συγκεκριμένη έκφραση στο θεμελιώδες δικαίωμά του να διατηρεί επαφές με τους δύο γονείς, όπως ορίζεται στο άρθρο 24 του χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Προς το σκοπό αυτό, η Επιτροπή προτείνει:

να επεκταθεί η αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης στο σύνολο των αποφάσεων που αφορούν τη γονική μέριμνα (αυτό αντιστοιχεί στην πρόταση της Επιτροπής για τη γονική μέριμνα).

να καταργηθεί το exequatur για το δικαίωμα επικοινωνίας (αυτό αντιστοιχεί στη γαλλική πρωτοβουλία για το δικαίωμα επικοινωνίας) [9] και

[9] Ταυτόχρονα η Επιτροπή προτείνει την κατάργηση του exequatur για ορισμένες αποφάσεις στον τομέα του εμπορικού δικαίου μέσω της δημιουργίας European Enforcement Order (EEO) για τις αδιαμφισβήτητες αξιώσεις.

να εξευρεθεί λύση για την επιστροφή του παιδιού σε περιπτώσεις απαγωγής, σύμφωνα με την οποία το κράτος μέλος στο οποίο έχει απαχθεί το παιδί μπορεί να λαμβάνει προσωρινά ασφαλιστικά μέτρα για τη μη επιστροφή του παιδιού, τα οποία μπορούν με τη σειρά τους να αντικαθίστανται από απόφαση επιμέλειας που έχει εκδοθεί από τα δικαστήρια του κράτους μέλους της συνήθους διαμονής του παιδιού. Επιπλέον, όταν αυτή η τελευταία απόφαση συνεπάγεται την επιστροφή του παιδιού, το παιδί επιστρέφεται χωρίς την ειδική διαδικασία που απαιτείται για την αναγνώριση και εκτέλεση της απόφασης στο κράτος μέλος στο οποίο έχει απαχθεί το παιδί.

Κατά συνέπεια, η παρούσα πρόταση βασίζεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου για να ολοκληρώσει την πρώτη φάση του προγράμματος αμοιβαίας αναγνώρισης στον τομέα 2, ενώ τελικός στόχος παραμένει η κατάργηση του exequatur για όλες τις αποφάσεις.

Η πρόταση δεν υπερβαίνει αυτό που είναι απαραίτητο για την επίτευξη του στόχου της απλούστευσης της αναγνώρισης και εκτέλεσης αποφάσεων γονικής μέριμνας και καλύπτει ως εκ τούτου τις αξιώσεις επικουρικότητας και αναλογικότητας που ορίζονται στο άρθρο 5 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

3. ΆΡΘΡΑ

Κεντρικός πυρήνας της πρότασης είναι τα κεφάλαια II και IV, τα οποία περιλαμβάνουν τους κανόνες για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αντίστοιχα, και το κεφάλαιο ΙΙΙ, το οποίο επεξεργάζεται μία λύση για την επιστροφή του παιδιού σε περιπτώσεις απαγωγής.

Κεφάλαιο I - Πεδίο εφαρμογής, ορισμοί και βασικές αρχές

Άρθρο 1 - Πεδίο εφαρμογής

Η πρόταση επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου για να καλύψει όλες τις αστικές διαδικασίες που αφορούν τη γονική μέριμνα διαρρηγνύοντας τη σχέση με τις γαμικές διαφορές.

Εντούτοις, θέματα σχετικά με τη διατροφή αποκλείονται, δεδομένου ότι αυτά καλύπτονται ήδη από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 44/2001 του Συμβουλίου, ο οποίος προσφέρει πιο εξελιγμένο σύστημα αναγνώρισης και εκτέλεσης.

Φαίνεται εξάλλου ότι σε ορισμένα κράτη μέλη υπάρχει σαφής διαχωρισμός μεταξύ ποινικών μέτρων και παρεπόμενων αστικών μέτρων προστασίας, όπως η τοποθέτηση του παιδιού σε ίδρυμα. Προβλέπεται ως εκ τούτου εξαίρεση από το πεδίο εφαρμογής έτσι ώστε το κράτος μέλος που λαμβάνει τα ποινικά μέτρα να μην εμποδίζεται από τον παρόντα κανονισμό ως προς την άσκηση της αρμοδιότητάς του να λαμβάνει εξίσου τα απαιτούμενα αστικά μέτρα.

Ο όρος "αστικές διαδικασίες" περιλαμβάνει όχι μόνο δικαστικές αλλά εξίσου διοικητικές διαδικασίες που προβλέπονται από το εθνικό δίκαιο.

Το παρόν άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 1, παράγραφοι 1 και 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 2 - Ορισμοί

Δικαστήριο και Απόφαση

Οι ορισμοί των όρων "δικαστήριο" και "απόφαση" αντιστοιχούν στα άρθρα 1, παράγραφος 2 και 13, παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Κράτος μέλος

Η πρόταση δεν εφαρμόζεται στη Δανία σύμφωνα με το πρωτόκολλο για τη θέση της Δανίας που προσαρτάται στη συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο δεσμεύονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου. Έχουν επίσης ήδη ανακοινώσει την επιθυμία τους να συμμετάσχουν στην έγκριση και εφαρμογή της γαλλικής πρωτοβουλίας για το δικαίωμα επικοινωνίας και της πρότασης της Επιτροπής για τη γονική μέριμνα, σύμφωνα με το πρωτόκολλο για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας που προσαρτάται στη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Κράτος μέλος προέλευσης και κράτος μέλος εκτέλεσης

Οι όροι "κράτος μέλος προέλευσης" και "κράτος μέλος εκτέλεσης" χρησιμοποιούνται για να διευκολυνθεί η ανάγνωση.

Γονική μέριμνα

Παρέχεται γενικός ορισμός του όρου "γονική μέριμνα". Αυτός ο ορισμός είναι ευρύς, επειδή η Επιτροπή δεν βρίσκει αντικειμενικούς λόγους για να αποκλείσει ορισμένα μέτρα και να αφήσει κατ' αυτόν τον τρόπο ορισμένα παιδιά και ορισμένες καταστάσεις εκτός του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού.

Κατά συνέπεια ο όρος αφορά τόσο το πρόσωπο όσο και την περιουσία του παιδιού, ενώ δικαιούχος της γονικής μέριμνας μπορεί να είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Τα σχετικά δικαιώματα και υποχρεώσεις μπορούν να απορρέουν από δικαστική απόφαση, απ'ευθείας από το νόμο ή από ισχύουσα συμφωνία. Εξειδικεύεται περαιτέρω ότι ο όρος περιλαμβάνει το δικαίωμα επιμέλειας και το δικαίωμα επικοινωνίας.

Δικαιούχος γονικής μέριμνας

Ο όρος "δικαιούχος γονικής μέριμνας" χρησιμοποιείται για να διευκολύνει την ανάγνωση.

Δικαίωμα επιμέλειας

Αντίθετα προς τα συνηθισμένα, ο ορισμός που δίνεται στον όρο "δικαίωμα επιμέλειας" είναι ευρύς για να συμπεριλάβει οποιοδήποτε δικαίωμα λόγου στον καθορισμό του τόπου διαμονής του παιδιού. Πράγματι, ο ορισμός ακολουθεί πιστά το άρθρο 5 της σύμβασης της Χάγης του 1980, [10] χρησιμοποιώντας την έκφραση "έχοντας λόγο στον καθορισμό" αντί της έκφρασης "δικαίωμα καθορισμού", που αντικατοπτρίζει καλύτερα τη νομολογία σύμφωνα με τη σύμβαση.

[10] XXVIII. Σύμβαση για τα αστικά θέματα της διεθνούς απαγωγής παιδιών (25 Οκτωβρίου 1980). Η σύμβαση ισχύει σε όλα τα κράτη μέλη.

Ο όρος χρησιμοποιείται στη συνέχεια για τον ορισμό της απαγωγής παιδιών, που βασίζεται σε παραβίαση του δικαιώματος επιμέλειας.

Δικαίωμα επικοινωνίας

Ο συγκεκριμένος ορισμός αντικατοπτρίζει τον ορισμό του άρθρου 5 της σύμβασης της Χάγης του 1980.

Απαγωγή παιδιών

Αυτός ο ορισμός αντικατοπτρίζει τον ορισμό του άρθρου 3 της σύμβασης της Χάγης του 1980. Αυτό προϋποθέτει ότι λαμβάνεται υπόψη άμεσα το δίκαιο ή απόφαση του κράτους μέλους της συνήθους διαμονής του παιδιού για να καθοριστεί το κατά πόσον έχει υπάρξει απαγωγή παιδιού.

Άρθρο 3 - Δικαίωμα του παιδιού να διατηρεί επαφές με τους δύο γονείς

Το συγκεκριμένο και το επόμενο άρθρο εισάγουν στην πρόταση δύο θεμελιώδη δικαιώματα του παιδιού που βασίζονται στο άρθρο 24 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο είναι εμπνευσμένο από τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού.

Το δικαίωμα του παιδιού να διατηρεί επαφές και με τους δύο γονείς, εκτός αν αυτό είναι αντίθετο προς το συμφέρον του, αποτελεί την κατευθυντήρια αρχή για όλες τις αποφάσεις που αφορούν το δικαίωμα επιμέλειας και επικοινωνίας.

Άρθρο 4 - Δικαίωμα ακρόασης του παιδιού

Το δικαίωμα ακρόασης του παιδιού καθίσταται ουσιαστική διαδικαστική αξίωση που πρέπει να τηρείται πριν να μπορέσει να καταργηθεί το exequatur για το δικαίωμα επικοινωνίας και για την επιστροφή του παιδιού.

Η ακρόαση του παιδιού μπορεί να πραγματοποιείται χρησιμοποιώντας το μηχανισμό του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1206/2001 του Συμβουλίου. [11]

[11] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1206/2001 του Συμβουλίου της 28ης Μαΐου 2001 για τη συνεργασία μεταξύ των δικαστηρίων των κρατών μελών κατά τη διεξαγωγή αποδείξεων σε αστικές ή εμπορικές υποθέσεις, ΕΕ L 174 της 27.6.2001, σ. 1.

Κεφάλαιο II - Διεθνής δικαιοδοσία

Τμήμα 1 - Διαζύγιο, δικαστικός χωρισμός και ακύρωση γάμου

Οι διατάξεις του παρόντος τμήματος επαναλαμβάνουν τις διατάξεις που αφορούν το διαζύγιο, το δικαστικό χωρισμό και την ακύρωση του γάμου του κεφαλαίου ΙΙ, τμήμα 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 5 - Γενική δικαιοδοσία

Το συγκεκριμένο άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 6 - Ανταγωγή

Αυτό το άρθρο ανταποκρίνεται στο άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 7 - Μετατροπή του δικαστικού χωρισμού σε διαζύγιο

Το συγκεκριμένο άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 8 - Αποκλειστική δικαιοδοσία βάσει των άρθρων 5 έως 7

Το συγκεκριμένο άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 7 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 9 - Επικουρικές δικαιοδοτικές βάσεις

Το συγκεκριμένο άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 8 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Τμήμα 2 - Γονική μέριμνα

Η πρόταση εγκαθιδρύει ένα πλήρες σύστημα δικαιοδοτικών βάσεων για αποφάσεις που αφορούν τη γονική μέριμνα με σκοπό να αποφευχθούν οι συγκρούσεις διεθνούς δικαιοδοσίας. Οι κανόνες έχουν εμπνευστεί σε μεγάλο βαθμό από τους αντίστοιχους κανόνες της σύμβασης της Χάγης του 1996. [12]

[12] XXXIV. Σύμβαση για τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση, την εκτέλεση και τη συνεργασία όσον αφορά τη γονική μέριμνα και μέτρα για την προστασία των παιδιών (19 Οκτωβρίου 1996).

Το βασικό κριτήριο της συνήθους διαμονής του παιδιού (άρθρο 10) είναι κατάλληλο για ορισμένες περιπτώσεις αλλαγής του τόπου διαμονής του παιδιού (νόμιμης ή παράνομης) ή δυνάμει συμφωνίας μεταξύ των δικαιούχων γονικής μέριμνας (άρθρα 11, 12 και 21) και προβλέπεται επίσης ευέλικτος μηχανισμός (άρθρο 15). Σκοπός είναι η απονομή διεθνούς δικαιοδοσίας σε όλες τις υποθέσεις κατά τρόπο που να εξυπηρετεί το ύψιστο συμφέρον του παιδιού.

Αυτοί οι κανόνες εφαρμόζονται ανεξάρτητα από το κατά πόσον η συνήθης διαμονή του παιδιού είναι εντός ή εκτός της Κοινότητας. Εντούτοις, όταν η Κοινότητα αποφασίσει την κύρωση της σύμβασης της Χάγης του 1996 από τα κράτη μέλη, οι κανόνες διεθνούς δικαιοδοσίας που ορίζονται στη σύμβαση θα υπερισχύουν των κοινοτικών κανόνων όταν το συγκεκριμένο παιδί δεν διαμένει εντός της Κοινότητας αλλά σε τρίτη χώρα που αποτελεί συμβαλλόμενο μέρος της σύμβασης.

Άρθρο 10 - Γενική διεθνής δικαιοδοσία

Όπως και στη σύμβαση της Χάγης του 1996, η διεθνής δικαιοδοσία βασίζεται κατά κύριο λόγο στη συνήθη διαμονή του παιδιού. Αυτό σημαίνει ότι, σε περίπτωση αλλαγής της συνήθους διαμονής του παιδιού, καθίστανται αρμόδια τα δικαστήρια του κράτους μέλους της νέας συνήθους διαμονής του.

Σύμφωνα με τη συνήθη πρακτική της διάσκεψης της Χάγης, στο πλαίσιο της οποίας έχει αναπτυχθεί η έννοια της "συνήθους διαμονής", ο όρος δεν προσδιορίζεται, αλλά αντ' αυτού αποτελεί πραγματικό περιστατικό που πρέπει να αξιολογηθεί από το δικαστή σε κάθε περίπτωση χωριστά.

Άρθρο 11 - Διεθνής δικαιοδοσία του κράτους μέλους της προηγούμενης διαμονής του παιδιού

Αυτό το άρθρο εφαρμόζεται σε ορισμένες περιπτώσεις μετακόμισης, δηλαδή νόμιμης αλλαγής της διαμονής παιδιού, για να δώσει τη δυνατότητα να παραμείνει η δικαιοδοσία για ορισμένο χρονικό διάστημα στο κράτος μέλος της προηγούμενης διαμονής του παιδιού. Οι προϋποθέσεις που πρέπει να καλύπτονται για τη συνεχιζόμενη δικαιοδοσία των δικαστηρίων του κράτους μέλους της προηγούμενης διαμονής του παιδιού τα οποία έχουν ήδη εκδώσει απόφαση, είναι ότι το παιδί πρέπει να έχει πρόσφατα μεταφερθεί στη νέα του διαμονή ενώ ένας από τους δικαιούχους γονικής μέριμνας συνεχίζει να διαμένει στο κράτος μέλος της προηγούμενης διαμονής του παιδιού. Κατ' αυτόν τον τρόπο, είναι το πλησιέστερο στο παιδί κατά την αλλαγή δικαστήριο που τροποποιεί το ίδιο προηγούμενη απόφασή του για να ληφθεί υπόψη η μετακόμιση του παιδιού γεγονός που επιτρέπει κάποια συνέχεια χωρίς όμως να τροποποιεί τον ορισμό της "συνήθους διαμονής".

Η παράγραφος 3 προβλέπει ότι η εμφάνιση ενώπιον του δικαστηρίου η οποία δεν γίνεται με σκοπό την αμφισβήτηση της δικαιοδοσίας δεν συνεπάγεται αυτομάτως την αποδοχή της δικαιοδοσίας του δικαστηρίου. Είναι σημαντικό στις υποθέσεις οικογενειακού δικαίου να υπάρχει διακριτική ευχέρεια του δικαστή να αξιολογεί το κατά πόσον αυτό ισχύει.

Άρθρο 12 - Παρέκταση διεθνούς δικαιοδοσίας

Το συγκεκριμένο άρθρο καλύπτει δύο καταστάσεις.

Πρώτον, οι σύζυγοι μπορούν να δεχτούν ότι το δικαστήριο που εξέδωσε το διαζύγιο έχει εξίσου διεθνή δικαιοδοσία να αποφανθεί για θέματα γονικής μέριμνας των κοινών τέκνων τους. Οι παράγραφοι 1 και 3 αντιστοιχούν στο άρθρο 3, παράγραφοι 2 και 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Δεύτερον, η παράγραφος 2 παρέχει τη δυνατότητα να υπάρξει συμφωνία μεταξύ των δικαιούχων γονικής μέριμνας να φέρουν την υπόθεση ενώπιον των δικαστηρίων κράτους μέλους με το οποίο το παιδί έχει ουσιαστικό σύνδεσμο. Αυτός ο σύνδεσμος μπορεί για παράδειγμα να βασίζεται στη συνήθη διαμονή ενός εκ των δικαιούχων γονικής μέριμνας ή στην ιθαγένεια του παιδιού. Αυτή η λύση στοχεύει να προωθήσει την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των διαδίκων, ακόμα και αν αυτή αφορά μόνο το δικαστήριο που θα εξετάσει την υπόθεση παρέχοντας επίσης κάποιο περιθώριο ευελιξίας στους δικαιούχους γονικής μέριμνας, ενώ το δικαστήριο στο οποίο γίνεται η προσφυγή πρέπει να θεμελιώσει ότι είναι προς το ύψιστο συμφέρον του παιδιού να κηρύξει εαυτό αρμόδιο.

Η παράγραφος 4 είναι η ίδια με την παράγραφο 3 του άρθρου 11.

Άρθρο 13 - Διεθνής δικαιοδοσία που θεμελιώνεται στην παρουσία του παιδιού

Η παράγραφος 1 προβλέπει ότι όταν δεν μπορεί να καθοριστεί η συνήθης διαμονή του παιδιού, αρμόδιο θεωρείται το κράτος μέλος στο οποίο βρίσκεται το παιδί.

Η παράγραφος 2 προβλέπει την απονομή δικαιοδοσίας στο κράτος μέλος στο οποίο βρίσκεται το παιδί εξίσου στην περίπτωση των παιδιών προσφύγων.

Το συγκεκριμένο άρθρο έχει επικουρικό ρόλο σε σχέση με τις δικαιοδοτικές βάσεις που προβλέπονται στα προηγούμενα άρθρα.

Άρθρο 14 - Επικουρικές δικαιοδοτικές βάσεις

Η επικουρική εφαρμογή των εθνικών κανόνων για τη σύγκρουση νόμων προβλέπεται όταν κανένα δικαστήριο κράτους μέλους δεν έχει διεθνή δικαιοδοσία σύμφωνα με τα άρθρα 10 έως 13 και 21. Μία απόφαση που βασίζεται σε επικουρικές δικαιοδοτικές βάσεις επωφελείται κατά συνέπεια των κανόνων της παρούσας πρότασης για την αναγνώρισή της και την εκτέλεσή της σε όλα τα άλλα κράτη μέλη.

Άρθρο 15 - Παραπομπή σε δικαστήριο καταλληλότερο να εκδικάσει την υπόθεση

Οι κανόνες διεθνούς δικαιοδοσίας που περιγράφονται στο συγκεκριμένο τμήμα έχουν καθοριστεί κατά τρόπο ώστε να δημιουργείται ένα συνολικό ορθολογικό σύστημα που να εξυπηρετεί κατά τον καλύτερο τρόπο το ύψιστο συμφέρον του παιδιού. Εντούτοις, μπορεί ενδεχομένως να υπάρχουν καταστάσεις (αν και εξαιρετικές) κατά τις οποίες τα δικαστήρια άλλου κράτους μέλους είναι πιο κατάλληλα για την εκδίκαση της υπόθεσης. Έχει ως εκ τούτου συμπεριληφθεί διάταξη που επιτρέπει την παραπομπή της υπόθεσης, προκειμένου να αναγνωριστεί και να προωθηθεί η αμοιβαία εμπιστοσύνη που καθιερώνεται μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας. Η σύμβαση της Χάγης του 1996 προβλέπει παρόμοιο μηχανισμό παραπομπής των υποθέσεων.

Εντούτοις, το προτεινόμενο εδώ σύστημα είναι λιγότερο ευέλικτο. Πρέπει να τονιστεί ότι αυτό το άρθρο πρέπει να εφαρμόζεται μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις. Η σχέση που απαιτείται με το κράτος μέλος στο οποίο μπορεί να παραπεμφθεί η υπόθεση βασίζεται στο γεγονός ότι το παιδί είχε εκεί την προηγούμενη συνήθη διαμονή του ή ότι είναι υπήκοος αυτού του κράτους μέλους ή ένας εκ των δικαιούχων γονικής μέριμνας έχει εκεί τη συνήθη διαμονή του ή το παιδί έχει εκεί περιουσία. Εξάλλου, η παραπομπή πρέπει να ζητείται από δικαιούχο γονικής μέριμνας και δεν μπορεί ως εκ τούτου να γίνεται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο. Μία περαιτέρω κατοχύρωση είναι η αξιολόγηση που γίνεται από το δικαστήριο που προτείνει την παραπομπή καθώς και από εκείνο που την δέχεται για να εξασφαλιστεί ότι αυτή εξυπηρετεί το ύψιστο συμφέρον του παιδιού.

Οι κεντρικές αρχές συμβάλλουν στη διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ των δικαστηρίων για τους σκοπούς του συγκεκριμένου άρθρου. Σε μεταγενέστερο στάδιο μπορεί να προβλεφθεί ενδεχομένως μηχανισμός άμεσης παραπομπής μεταξύ δικαστηρίων. προς το παρόν όμως το δεύτερο δικαστήριο πρέπει να επιληφθεί σύμφωνα με τις συνήθεις διαδικασίες.

Τμήμα 3 - Κοινές διατάξεις

Άρθρο 16 - Επιλαμβανόμενο δικαστήριο

Το συγκεκριμένο άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 11, παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 17 - Έρευνα της διεθνούς δικαιοδοσίας

Το συγκεκριμένο άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 9 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 18 - Έρευνα του παραδεκτού

Το συγκεκριμένο άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 10 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 19 - Εκκρεμοδικία και συναφείς αγωγές

Το συγκεκριμένο άρθρο προβλέπει τον ίδιο μηχανισμό με το άρθρο 11, παράγραφοι 1 και 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου, σύμφωνα με τον οποίο το μεταγενέστερα επιληφθέν δικαστήριο παραιτείται από τη δικαιοδοσία του υπέρ του δικαστηρίου που επελήφθη πρώτο.

Όσον αφορά αγωγές διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού και ακύρωσης γάμου, ο μηχανισμός τίθεται σε λειτουργία εφόσον οι αγωγές αυτές ασκούνται μεταξύ των ίδιων διαδίκων. Αυτό αντιστοιχεί στο άρθρο 11, παράγραφοι 1 και 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Όσον αφορά τις αγωγές γονικής μέριμνας, ο μηχανισμός τίθεται σε λειτουργία εφόσον συμπεριλαμβάνονται ζητήματα γονικής μέριμνας για το ίδιο παιδί. Αναμένεται ότι αυτό θα χρησιμοποιείται σπανίως, επειδή το δικαστικό σύστημα για τη γονική μέριμνα δεν προβλέπει εναλλακτικές δικαιοδοτικές βάσεις.

Άρθρο 20 - Προσωρινά και ασφαλιστικά μέτρα

Το συγκεκριμένο άρθρο ακολουθεί πιστά το άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου. Σε επείγουσες περιπτώσεις, τα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται το παιδί ή τα περιουσιακά του στοιχεία πρέπει να μπορούν να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία του προσώπου ή της περιουσίας του παιδιού.

Επιπλέον, η παράγραφος 2 προβλέπει ότι αυτά τα μέτρα παύουν να ισχύουν μόλις ληφθεί απόφαση από τα δικαστήρια που έχουν δικαιοδοσία να δικάσουν ως προς την ουσία του θέματος.

Ένα διαφορετικό σύστημα προσωρινής προστασίας του παιδιού προβλέπεται στο κεφάλαιο ΙΙΙ για περιπτώσεις απαγωγής παιδιού.

Κεφάλαιο III - Απαγωγή παιδιών

Το γεγονός ότι η δικαιοδοσία ακολουθεί αυτόματα κάθε αλλαγή της συνήθους διαμονής του παιδιού ενέχει τον κίνδυνο να θεμελιωθεί τεχνητή δικαιοδοσία μέσω παράνομης ενέργειας προκειμένου να αποκτηθεί η επιμέλεια του παιδιού.

Σε διεθνές επίπεδο, η σύμβαση της Χάγης του 1980 επιδιώκει να αποκαταστήσει το status quo ζητώντας από το κράτος στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί να διατάξει την άμεση επιστροφή του. Η σύμβαση δημιουργεί ένα πραγματικό ad hoc επανορθωτικό μέτρο χωρίς να θεσπίζει κοινούς κανόνες για τη δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση. Αυτά προτείνονται στη σύμβαση της Χάγης του 1996 η οποία όμως δίνει προβάδισμα στη σύμβαση της Χάγης του 1980. Σε τελευταία ανάλυση και οι δύο συμβάσεις παρέχουν τη δυνατότητα μεταφοράς της δικαιοδοσίας στο κράτος μέλος στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί μόλις ληφθεί η απόφαση μη επιστροφής του παιδιού από αυτό το κράτος.

Η λύση που υποστηρίζεται στο συγκεκριμένο κεφάλαιο στηρίζεται σε ένα επίπεδο εμπιστοσύνης το οποίο αποτελεί εγγενές τμήμα ενός κοινού δικαστικού χώρου και αναμένεται να έχει αποτρεπτικά αποτελέσματα, υπό την έννοια ότι δεν θα είναι πλέον δυνατό να επιτευχθεί μέσω παράνομης πράξης η αλλαγή του δικαστηρίου το οποίο έχει διεθνή δικαιοδοσία. Κατά συνέπεια, το κράτος μέλος στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί μπορεί να λάβει μόνο προσωρινά μέτρα για τη μη επιστροφή του παιδιού, τα οποία μπορούν με τη σειρά τους να αντικατασταθούν από απόφαση περί επιμέλειας που λαμβάνεται από το κράτος μέλος της συνήθους διαμονής του παιδιού. Αντίθετα προς τις συμβάσεις της Χάγης μόνο δυνάμει μιας τέτοιας απόφασης μπορεί να μεταφερθεί η δικαιοδοσία.

Η λύση έγκειται στην ενεργό συνεργασία μεταξύ κεντρικών αρχών, οι οποίες πρέπει να εγκαθιδρύσουν διαδικασίες και να τηρούνται μεταξύ τους ενήμερες σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Για τους σκοπούς της ακρόασης του παιδιού, μπορεί να χρησιμοποιείται ο μηχανισμός του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1206/2001 του Συμβουλίου.

Δεδομένου ότι προτείνεται μία ειδικά κοινοτική λύση στις περιπτώσεις απαγωγής παιδιού, το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου δεν έχει συμπεριληφθεί. Αντ' αυτού η σύμβαση της Χάγης του 1980 αναφέρεται τώρα στο άρθρο 61 μεταξύ των συμβάσεων έναντι των οποίων υπερέχει ο κανονισμός στις σχέσεις μεταξύ κρατών μελών.

Άρθρο 21 - Διεθνής δικαιοδοσία

Η παράγραφος 1 προβλέπει ότι γενικά η αλλαγή της συνήθους διαμονής του παιδιού λόγω απαγωγής δεν συνεπάγεται μεταφορά της δικαιοδοσίας στα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί.

Ως εξαίρεση της παραγράφου 1, η παράγραφος 2 αναγνωρίζει ότι μπορεί να είναι νόμιμο σε ορισμένες περιπτώσεις να παράγονται νομικά αποτελέσματα, όπως είναι η μεταφορά της δικαιοδοσίας, από την de facto κατάσταση που δημιουργείται με την παράνομη πράξη της απαγωγής παιδιού. Προς το σκοπό αυτό, πρέπει να εξευρεθεί ισορροπία μεταξύ της δυνατότητας απονομής δικαιοδοσίας στο δικαστήριο που είναι τώρα πλησιέστερο στο παιδί και της αποτροπής της δυνατότητας του απαγωγέα να αντλεί οφέλη από την παράνομη πράξη του.

Στο άρθρο 7 της σύμβασης της Χάγης του 1996 αυτή η ισορροπία εξευρίσκεται με βάση το γεγονός ότι έχει παρέλθει επαρκής χρόνος και ότι δεν συνεχίζει να εκκρεμεί αίτηση για την επιστροφή του παιδιού η οποία έχει υποβληθεί εντός της περιόδου του ενός έτους. Αυτό σημαίνει είτε ότι δεν έχει υποβληθεί αίτηση για την επιστροφή του παιδιού είτε ότι το κράτος μέλος στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί αποφάσισε ότι υπάρχει έγκυρος λόγος για τη μη επιστροφή του παιδιού εφαρμόζοντας μία από τις εξαιρέσεις που προβλέπονται όσον αφορά την επιστροφή από τη σύμβαση της Χάγης του 1980.

Ενώ η σύμβαση επιτρέπει τη μεταφορά της δικαιοδοσίας στη βάση απόφασης του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί, η παρούσα πρόταση επιτρέπει τη μεταφορά της δικαιοδοσίας μόνο εφόσον τα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο ευρίσκετο η συνήθης διαμονή του παιδιού αμέσως πριν από τη μετακίνηση ή κατακράτηση έχουν εκδώσει απόφαση επιμέλειας η οποία δεν προβλέπει την επιστροφή του παιδιού ή δεν έχουν εκδώσει απόφαση εντός έτους από την ημερομηνία της προσφυγής ενώπιόν τους.

Άρθρο 22 - Επιστροφή του παιδιού

Το συγκεκριμένο άρθρο επιβάλλει στην κεντρική αρχή του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί την υποχρέωση να δρα εντός αυστηρά περιορισμένης προθεσμίας. Το παιδί πρέπει να αποδοθεί εντός μηνός από τον εντοπισμό του, εκτός αν έχει υποβληθεί και εκκρεμεί αίτηση ασφαλιστικών μέτρων. Κατά συνέπεια, ο μόνος τρόπος εναντίωσης στην επιστροφή του παιδιού είναι η υποβολή αίτησης στο δικαστήριο για τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων εντός μηνός από τον εντοπισμό του. Αυτή η αίτηση μπορεί να υποβληθεί είτε από δικαιούχο γονικής μέριμνας είτε από αρχή.

Αυτό δεν εμποδίζει το δικαιούχο επιμέλειας να επιτύχει την επιστροφή του παιδιού με άλλα μέσα, για παράδειγμα ζητώντας την εκτέλεση υπάρχουσας απόφασης επιμέλειας.

Άρθρο 23 - Προσωρινό ασφαλιστικό μέτρο για τη μη επιστροφή του παιδιού

Ένα ασφαλιστικό μέτρο για τη μη επιστροφή του παιδιού μπορεί να ληφθεί μόνο στη βάση σοβαρού κινδύνου ή αντίρρησης του παιδιού. Αυτό αντικατοπτρίζει τις εξαιρέσεις που προβλέπονται όσον αφορά την επιστροφή από το άρθρο 13 της σύμβασης της Χάγης του 1980. Όσον αφορά το σημείο α) του άρθρου 13 της σύμβασης, το οποίο αναφέρεται σε δικαιώματα επιμέλειας που δεν έχουν ουσιαστικά ασκηθεί ή στην ύπαρξη συναίνεσης ή εκ των υστέρων έγκρισης, η μετακίνηση ή κατακράτηση του παιδιού δεν πρέπει να θεωρείται ως απαγωγή παιδιού στις συγκεκριμένες περιπτώσεις σύμφωνα με τον ορισμό του άρθρου 2.

Η διαφορά με τη σύμβαση της Χάγης του 1980 έγκειται εντούτοις στο γεγονός ότι αυτό το μέτρο είναι προσωρινό. Πιο συγκεκριμένα η παράγραφος 3 προβλέπει ότι το μέτρο ακυρώνεται από απόφαση περί επιμέλειας που έχει εκδοθεί από το κράτος μέλος στο οποίο ευρίσκετο η συνήθης διαμονή του παιδιού αμέσως πριν από τη μετακίνηση ή κατακράτηση.

Άρθρο 24 - Απόφαση επιμέλειας

Το συγκεκριμένο άρθρο εκφράζει τη βασική αρχή ότι η απόφαση επιμέλειας που ορίζει τον τόπο στον οποίο πρέπει να κατοικήσει το παιδί πρέπει να λαμβάνεται από τα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο ευρίσκετο η συνήθης διαμονή του παιδιού αμέσως πριν τη μετακίνηση ή κατακράτηση.

Επιπλέον, η κεντρική αρχή του κράτους μέλους στο οποίο ευρίσκετο η συνήθης διαμονή του παιδιού αμέσως πριν από τη μετακίνηση ή κατακράτηση έχει την υποχρέωση να προσφύγει στα δικαστήρια προς το σκοπό αυτό, ενώ συνεχίζει να προσφέρεται η ίδια δυνατότητα σε οποιοδήποτε δικαιούχο γονικής μέριμνας. Βεβαίως, εφόσον όλοι οι δικαιούχοι γονικής μέριμνας συναινούν ρητά στη νέα de facto κατάσταση, αυτή δεν συνιστά πλέον απαγωγή παιδιού και η κεντρική αρχή δεν έχει την υποχρέωση να προσφύγει στα δικαστήρια για να ληφθεί οριστική απόφαση.

Πρέπει να ζητείται η γνώμη του παιδιού κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και οι διατάξεις του κανονισμού 1206/2001 του Συμβουλίου μπορεί να χρησιμοποιούνται προς το σκοπό αυτό.

Επιπλέον, η παράγραφος 5 προβλέπει ότι, εάν η απόφαση επιμέλειας συνεπάγεται την επιστροφή του παιδιού, αυτή αναγνωρίζεται και εκτελείται χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικασία στο κράτος μέλος στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί. Τονίζεται ότι το exequatur καταργείται όσον αφορά την απόφαση επιμέλειας μόνο για το συγκεκριμένο σκοπό της επιστροφής του παιδιού. Οι διατάξεις του κεφαλαίου IV, τμήμα 3, εφαρμόζονται προς το σκοπό αυτό.

Άρθρο 25 - Τέλη και άλλα έξοδα

Το συγκεκριμένο άρθρο προβλέπει ότι η συνδρομή των κεντρικών αρχών στους δικαιούχους γονικής μέριμνας παρέχεται ατελώς, ενώ τα δικαστήρια μπορούν να διατάξουν τον απαγωγέα να καταβάλει τα έξοδα που συνεπάγεται ο εντοπισμός και η επιστροφή του παιδιού.

Κεφάλαιο IV - Αναγνώριση και εκτέλεση

Τμήμα 1 - Αναγνώριση

Οι διατάξεις αυτού του τίτλου αναπαράγουν το τμήμα 1 του κεφαλαίου ΙΙΙ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Δεν κρίθηκε αναγκαίο να συμπεριληφθεί το άρθρο 16 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου για τις συμφωνίες με τρίτες χώρες. Αυτό συνέβη επειδή οι προϋπάρχουσες συμφωνίες προστατεύονται ήδη σύμφωνα με το άρθρο 307 της συνθήκης. Όσον αφορά τις μελλοντικές συμφωνίες, οι οποίες, σύμφωνα με τη νομολογία AETR, μπορούν να συναφθούν μόνο από την Κοινότητα στο βαθμό που μπορεί να επηρεάσουν τον κανονισμό ή να μεταβάλουν το πεδίο εφαρμογής του, αυτές υπερισχύουν του κανονισμού ακόμα και απουσία σχετικής ειδικής διάταξης.

Άρθρο 26 - Αναγνώριση αποφάσεων

Το συγκεκριμένο άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 14 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Η παράγραφος 1 προβλέπει επίσης ότι τα δημόσια έγγραφα και οι δικαστικοί συμβιβασμοί αναγνωρίζονται υπό τις ίδιες προϋποθέσεις με τις αποφάσεις. Επιπλέον, οι διατάξεις περί αναγνώρισης και εκτέλεσης καλύπτουν επίσης τις δαπάνες και τα έξοδα. Αυτή η παράγραφος αντιστοιχεί στο άρθρο 13, παράγραφοι 2 και 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Για τους σκοπούς της διαδικασίας αναγνώρισης ή μη αναγνώρισης, η παράγραφος 3 παραπέμπει στις ίδιες διαδικασίες με αυτές που προβλέπονται στο τμήμα 2 όσον αφορά την κήρυξη της εκτελεστότητας απόφασης γονικής μέριμνας. Όπως και στο άρθρο 22, παράγραφος 3, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου, η κατά τόπο αρμοδιότητα καθορίζεται από το εσωτερικό δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο κινείται η διαδικασία αναγνώρισης ή μη αναγνώρισης. Εντούτοις, στην περίπτωση απόφασης σχετικής με το δικαίωμα επικοινωνίας ή με την επιστροφή του παιδιού, της οποίας η εκτελεστότητα πιστοποιείται σύμφωνα με το κεφάλαιο IV, τμήμα 3, δεν θα είναι πλέον δυνατό να υποβληθεί αίτηση για μη αναγνώριση.

Άρθρο 27 - Λόγοι μη αναγνώρισης αποφάσεων που αφορούν διαζύγιο, δικαστικό χωρισμό ή ακύρωση γάμου

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 15, παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 28 - Λόγοι μη αναγνώρισης αποφάσεων που αφορούν τη γονική μέριμνα

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 15, παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 29 - Απαγόρευση έρευνας της δικαιοδοσίας του δικαστηρίου προέλευσης

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 17 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 30 - Διαφορές του εφαρμοστέου δικαίου

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 18 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 31 - Μη αναθεώρηση επί της ουσίας

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 19 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 32 - Αναστολή της διαδικασίας

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 20 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Τμήμα 2 - Αίτηση για την κήρυξη της εκτελεστότητας

Οι διατάξεις αυτού του τμήματος περιλαμβάνουν τα τμήματα 2 και 3 του κεφαλαίου ΙΙΙ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 33 - Εκτελεστές αποφάσεις

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 21 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 34 - Κατά τόπον αρμόδια δικαστήρια

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 22, παράγραφοι 1 και 2, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 35 - Διαδικασία

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 23 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 36 - Απόφαση του δικαστηρίου

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 24 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 37 - Επίδοση ή κοινοποίηση της απόφασης

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 25 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 38 - Προσφυγή κατά της απόφασης εκτέλεσης

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 26 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 39 - Δικαστήριο προσφυγής και ένδικα μέσα

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 27 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 40 - Αναστολή της διαδικασίας

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 28 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 41 - Μερική εκτέλεση

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 29 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 42 - Έγγραφα

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 32 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 43 - Απουσία εγγράφων

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 34 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 44 - Βεβαίωση που αφορά αποφάσεις που εκδίδονται σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 33 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Τμήμα 3 - Εκτέλεση αποφάσεων που αφορούν το δικαίωμα επικοινωνίας και την επιστροφή του παιδιού

Το συγκεκριμένο τμήμα καταργεί το exequatur στο κράτος μέλος εκτέλεσης για τις αποφάσεις για τις οποίες έχει εκδοθεί βεβαίωση στο κράτος μέλος προέλευσης. Σαν αποτέλεσμα η απόφαση αντιμετωπίζεται για τους σκοπούς της εκτέλεσης σαν να έχει εκδοθεί στο κράτος μέλος εκτέλεσης.

Οι διαδικαστικές αξιώσεις που πρέπει να καλύπτονται για την έκδοση βεβαίωσης αφορούν την ακρόαση του παιδιού και τις ερήμην αποφάσεις, και αντιστοιχούν κατ' αυτόν τον τρόπο στους λόγους μη αναγνώρισης του άρθρου 15, παράγραφος 2, στοιχεία β) και γ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Όσον αφορά τις ερήμην αποφάσεις, γίνεται διάκριση μεταξύ δικαιώματος επικοινωνίας και επιστροφής του παιδιού. Από τη μία πλευρά, η κατάργηση του exequatur για το δικαίωμα επικοινωνίας δεν ισχύει όσον αφορά τις ερήμην αποφάσεις (η εναλλακτική λύση θα ήταν να οριστούν ελάχιστες προδιαγραφές για την επίδοση και κοινοποίηση εγγράφων). Από την άλλη πλευρά το πρόβλημα δεν τίθεται στις περιπτώσεις απαγωγής παιδιού, δεδομένου του χαρακτήρα τους και του μηχανισμού συνεργασίας που προβλέπεται στο κεφάλαιο ΙΙΙ.

Όσον αφορά το άρθρο 15, παράγραφος 2, στοιχεία ε) και στ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου, θα είναι πάντα δυνατόν να γίνεται επίκληση της ύπαρξης ασυμβίβαστου με μεταγενέστερη απόφαση στο στάδιο της εκτέλεσης σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους εκτέλεσης. Αυτό συμβαίνει σήμερα για παράδειγμα όταν η δεύτερη απόφαση εκδίδεται μετά την απόκτηση exequatur για την πρώτη απόφαση αλλά πριν να γίνει οποιαδήποτε ενέργεια εκτέλεσης.

Όσον αφορά το άρθρο 15, παράγραφος 2, στοιχείο α), δεν αναμένεται να γίνεται συχνά επίκληση των λόγων δημόσιας τάξης για τη μη αναγνώριση αποφάσεων σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου. Εάν τα κράτη μέλη έχουν συγκεκριμένες ανησυχίες για καταστάσεις κατά τις οποίες αυτό το κριτήριο μπορεί να παρουσιάζει ενδιαφέρον, μπορεί να κάνουν ειδικές προτάσεις σχετικά με το θέμα αυτό.

Όσον αφορά το δικαίωμα ακρόασης άλλων δικαιούχων γονικής μέριμνας (άρθρο 15, παράγραφος 2, στοιχείο δ)), οι απόψεις τους λαμβάνονται κανονικά υπόψη τόσο όσον αφορά το δικαίωμα επικοινωνίας όσο και την επιστροφή του παιδιού. Εάν δεν συμβεί αυτό, μπορεί να γίνει προσφυγή κατά της αρχικής απόφασης και να τροποποιηθεί ανάλογα.

Άρθρο 45 - Πεδίο εφαρμογής

Αυτό το τμήμα διευρύνει το πεδίο εφαρμογής της γαλλικής πρωτοβουλίας για το δικαίωμα επικοινωνίας επεκτείνοντάς το στην επιστροφή του παιδιού. Αυτό αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο της λύσης που προτείνεται στο κεφάλαιο ΙΙΙ όσον αφορά τις υποθέσεις απαγωγής παιδιού.

Όσον αφορά το δικαίωμα επικοινωνίας, το πεδίο εφαρμογής περιορίζεται στους γονείς, δεδομένου ότι οι εθνικές νομοθεσίες παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές όσον αφορά το ζήτημα του δικαιώματος επικοινωνίας άλλων δικαιούχων γονικής μέριμνας πλην των γονέων.

Αν μία απόφαση δεν έχει εφοδιασθεί με βεβαίωση σύμφωνα με το συγκεκριμένο τμήμα, μπορεί παρά ταύτα να αναγνωρισθεί και να εκτελεσθεί εφαρμόζοντας τις διατάξεις των τμημάτων 1 και 2. Αυτό μπορεί για παράδειγμα να αφορά μία ερήμην απόφαση για το δικαίωμα επικοινωνίας.

Άρθρο 46 - Δικαίωμα επικοινωνίας

Η παράγραφος 1 ορίζει τη βασική αρχή σύμφωνα με την οποία δεν χρειάζεται ειδική διαδικασία στο κράτος μέλος εκτέλεσης για την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων για τις οποίες έχει εκδοθεί βεβαίωση σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος τμήματος.

Η παράγραφος 2 ορίζει τις σχετικές διαδικαστικές αξιώσεις, κυρίως ότι η απόφαση δεν έχει εκδοθεί ερήμην και ότι έχει δοθεί η δυνατότητα ακρόασης στο παιδί ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά του. Για τη βεβαίωση πρέπει να χρησιμοποιείται το έντυπο του παραρτήματος VI.

Άρθρο 47 - Επιστροφή του παιδιού

Η παράγραφος 1 ορίζει τη βασική αρχή σύμφωνα με την οποία δεν απαιτείται ειδική διαδικασία στο κράτος μέλος εκτέλεσης για την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων για τις οποίες έχει εκδοθεί βεβαίωση σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος τμήματος.

Η παράγραφος 2 ορίζει τις σχετικές διαδικαστικές αξιώσεις, κυρίως ότι παρέχεται η δυνατότητα ακρόασης στο παιδί ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά του. Για τη βεβαίωση πρέπει να χρησιμοποιείται το έντυπο του παραρτήματος VII.

Άρθρο 48 - Προσφυγή

Το συγκεκριμένο άρθρο προβλέπει ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρξει χωριστή προσφυγή κατά της έκδοσης βεβαίωσης.

Άρθρο 49 - Έγγραφα

Για σκοπούς εκτέλεσης, η απόφαση πρέπει να συνοδεύεται από τη βεβαίωση και, εφόσον χρειάζεται στην περίπτωση του δικαιώματος επικοινωνίας, από μετάφραση της βεβαίωσης.

Μόνο το σημείο 10 της βεβαίωσης που αφορά το δικαίωμα επικοινωνίας, το οποίο περιγράφει τους διακανονισμούς για την άσκηση αυτού του δικαιώματος, οφείλει ενδεχομένως να μεταφραστεί. Δεν απαιτείται μετάφραση για τη βεβαίωση που αφορά την επιστροφή.

Τμήμα 4 - Λοιπές διατάξεις

Άρθρο 50 - Διαδικασία εκτέλεσης

Ο παρών κανονισμός δεν θίγει τη διαδικασία εκτέλεσης, η οποία πρέπει να διεξάγεται σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους εκτέλεσης.

Άρθρο 51 - Πρακτικοί διακανονισμοί για την άσκηση του δικαιώματος επικοινωνίας

Πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ των αποφάσεων που απονέμουν δικαίωμα επικοινωνίας και των αποφάσεων που διοργανώνουν την άσκηση των δικαιωμάτων αυτών. Στη δεύτερη περίπτωση, τα δικαστήρια του κράτους μέλους εκτέλεσης πρέπει να διαθέτουν ορισμένη ελευθερία κίνησης για να προβαίνουν στους απαραίτητους πρακτικούς διακανονισμούς, στο μέτρο που η αρχική απόφαση δεν τους προβλέπει και που τηρούνται τα ουσιαστικά στοιχεία της.

Άρθρο 52 - Δικαστική αρωγή [13]

[13] Η Επιτροπή υπέβαλε στις 18 Ιανουαρίου 2002 πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για τη βελτίωση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη σε διασυνοριακές υποθέσεις με τη θέσπιση ελάχιστον κανόνων σχετικά με το ευεργέτημα πενίας και άλλα οικονομικά ζητήματα της πολιτικής δικονομίας, COM (2002) 13 τελικό της 18.1.2002.

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 30 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 53 - Εγγυοδοσία ή κατάθεση χρηματικού ποσού

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 31 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 54 - Επικύρωση ή άλλη ανάλογη διατύπωση

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 35 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Κεφάλαιο V - Συνεργασία μεταξύ κεντρικών αρχών

Ένα ουσιαστικό στοιχείο της πρότασης είναι το σύστημα συνεργασίας μεταξύ των κεντρικών αρχών που καλύπτει ταυτόχρονα το διαζύγιο και τη γονική μέριμνα.

Οι κεντρικές αρχές έχουν γενικό καθήκον ενημέρωσης και συντονισμού καθώς επίσης συνεργασίας σε ειδικές υποθέσεις.

Άρθρο 55 - Διορισμός

Κάθε κράτος μέλος διορίζει μία κεντρική αρχή. Αυτή μπορεί να είναι υφιστάμενη αρχή στην οποία ανατίθεται η εφαρμογή διεθνών συμβάσεων στο συγκεκριμένο τομέα.

Άρθρο 56 - Γενικά καθήκοντα

Κατ'αρχάς, ως μέλη του Ευρωπαϊκού Δικαστικού Δικτύου [14], οι κεντρικές αρχές δημιουργούν ένα σύστημα πληροφόρησης και συζητούν ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος και μεθόδους συνεργασίας. Στο συγκεκριμένο πλαίσιο μπορούν επίσης να καθορισθούν οι βέλτιστες πρακτικές για την οικογενειακή μεσολάβηση ή να διευκολυνθεί η δικτύωση οργανώσεων που εργάζονται στο συγκεκριμένο τομέα.

[14] Απόφαση 2001/470/ΕΚ του Συμβουλίου της 28ης Μαΐου 2001 σχετικά με τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Δικαστικού Δικτύου για αστικές και εμπορικές υποθέσεις, ΕΕ L 174 της 27.06.2001 σ. 25.

Άρθρο 57 - Συνεργασία σε ειδικές υποθέσεις

Ειδικότερα, οι κεντρικές αρχές διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στην κατοχύρωση της πραγματικής άσκησης των δικαιωμάτων γονικής μέριμνας σε ειδικές υποθέσεις, εντός των ορίων που τίθενται από την εθνική νομοθεσία. Προς το σκοπό αυτό, ανταλλάσσουν πληροφορίες, παρέχουν συμβουλές, προωθούν τη μεσολάβηση και διευκολύνουν τις ανακοινώσεις μεταξύ δικαστηρίων. Διαδραματίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε περιπτώσεις απαγωγής παιδιών, όπου έχουν την υποχρέωση εντοπισμού και επιστροφής του παιδιού, συμπεριλαμβανομένης όπου χρειάζεται της άσκησης αγωγής προς το σκοπό αυτό.

Άρθρο 58 - Μέθοδος εργασίας

Η ικανότητα εργασίας σε άλλες γλώσσες και η παροχή δωρεάν υπηρεσιών αποτελούν πολύ σημαντικά ζητήματα για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις κεντρικές αρχές.

Άρθρο 59 - Συνεδριάσεις

Προβλέπεται επίσης η χρήση του δικτύου για την σύγκληση συνεδριάσεων των κεντρικών αρχών.

Κεφάλαιο VI - Σχέσεις με άλλα νομικά μέσα

Άρθρο 60 - Σχέση με άλλα νομικά μέσα

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 36 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 61 - Σχέση με ορισμένες πολυμερείς συμβάσεις

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 37 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Ο κατάλογος περιλαμβάνει τώρα εξίσου τη σύμβαση της Χάγης του 1980.

Επιπλέον, η υπεροχή της παρούσας πρότασης έναντι της σύμβασης της Χάγης του 1996 δεν περιορίζεται πλέον σε παιδιά με συνήθη τόπο διαμονής σε κάποιο κράτος μέλος. Εάν η Κοινότητα αποφασίσει την κύρωση της σύμβασης από τα κράτη μέλη, οι περιορισμοί του κοινοτικού δικαίου θα απορρέουν από το άρθρο 52 της σύμβασης και θα αφορούν παιδιά τα οποία δεν είναι κάτοικοι κράτους μέλους και τα οποία είναι κάτοικοι άλλου συμβαλλομένου μέρους.

Άρθρο 62 - Συνθήκες με την Αγία Έδρα

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 40 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Όπως και με το άρθρο 16, δεν κρίθηκε απαραίτητο να επαναληφθούν τα άρθρα 38 και 39 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου. Η ικανότητα των κρατών μελών να συνάπτουν συμφωνίες απορρέει από τη νομολογία του Δικαστηρίου, ενώ η έκταση των αποτελεσμάτων αυτών των συμφωνιών απορρέει από το διεθνές δίκαιο και από τις διατάξεις του άρθρου 61.

Κεφάλαιο VII - Μεταβατικές διατάξεις

Άρθρο 63

Οι παράγραφοι 1 και 2 υιοθετούν την ίδια προσέγγιση με αυτήν του άρθρου 42 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου για την εφαρμογή του συγκεκριμένου κανονισμού στις αγωγές που εγείρονται πριν από την ημερομηνία εφαρμογής του αλλά η απόφαση εκδίδεται μετά την ημερομηνία αυτή.

Οι παράγραφοι 3 και 4 παρέχουν τη δυνατότητα αναγνώρισης και εκτέλεσης, χρησιμοποιώντας τις διατάξεις της παρούσας πρότασης, αποφάσεων που θα είχαν αναγνωριστεί και εκτελεστεί σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Κεφάλαιο VIII - Τελικές διατάξεις

Άρθρο 64 - Κράτη μέλη με δύο ή περισσότερα συστήματα δικαίου

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 41 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 65 - Πληροφορίες για τις κεντρικές αρχές και γλώσσες

Στη βάση των πληροφοριών που ανακοινώνονται από τα κράτη μέλη, η Επιτροπή ενημερώνει τις πληροφορίες για τις κεντρικές αρχές και τις γλώσσες και διανέμει αυτές τις πληροφορίες στο κοινό.

Άρθρο 66 - Τροποποιήσεις των παραρτημάτων I, II και III

Η Επιτροπή θα προσαρμόσει τα παραρτήματα Ι έως ΙΙΙ στη βάση των πληροφοριών που ανακοινώνονται από τα κράτη μέλη. Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 44, παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 67 - Τροποποιήσεις των παραρτημάτων IV έως VII

Προβλέπεται διαδικασία επιτροπολογίας για την τροποποίηση των εντύπων. Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 44, παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 68 - Επιτροπή

Αυτό το άρθρο αντιστοιχεί στο άρθρο 45 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Άρθρο 69 - Κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου καταργείται, ενώ οι διατάξεις του περί διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού και ακύρωσης γάμου συμπεριλαμβάνονται στην παρούσα πρόταση ως έχουν.

Εντούτοις, αποφάσεις που θα είχαν αναγνωριστεί και εκτελεστεί σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου αναγνωρίζονται τώρα και εκτελούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις του άρθρου 63, παράγραφοι 3 και 4.

Άρθρο 70 - Τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 44/2001

Το άρθρο 5, παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 44/2001 τροποποιείται για να εξασφαλιστεί ότι ένα δικαστήριο μπορεί να θεμελιώσει διεθνή δικαιοδοσία για θέματα που αφορούν τη διατροφή σε όλες τις υποθέσεις που είναι παρεμπίπτουσες με διαδικασίες που αφορούν θέματα γονικής μέριμνας.

Άρθρο 71 - Έναρξη ισχύος

Προβλέπεται ότι ο κανονισμός εφαρμόζεται ένα έτος μετά την έναρξη ισχύος του. Εντούτοις, το άρθρο 65 εφαρμόζεται από την ημερομηνία έναρξης ισχύος, δεδομένου ότι τα κράτη μέλη έχουν την υποχρέωση να ανακοινώνουν τις προβλεπόμενες πληροφορίες εντός τριών μηνών.

Παραρτήματα

Παράρτημα Ι

Το συγκεκριμένο παράρτημα αντιστοιχεί στο παράρτημα Ι του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Παράρτημα II

Το συγκεκριμένο παράρτημα αντιστοιχεί στο παράρτημα ΙΙ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Παράρτημα III

Το συγκεκριμένο παράρτημα αντιστοιχεί στο παράρτημα ΙΙΙ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Παράρτημα IV

Το συγκεκριμένο παράρτημα αντιστοιχεί στο παράρτημα ΙV του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Παράρτημα V

Το συγκεκριμένο παράρτημα αντιστοιχεί στο παράρτημα V του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου.

Η μόνη διαφορά έγκειται στην αντικατάσταση της λέξης "γονείς" στο στοιχείο 3 με τις λέξεις "δικαιούχοι γονικής μέριμνας". Σαν αποτέλεσμα ένα στοιχείο 3.3 "λοιποί" προστέθηκε για να συμπεριλάβει τα στοιχεία των άλλων δικαιούχων πέραν της μητέρας και του πατέρα του παιδιού.

Παράρτημα VI

Αυτό είναι το έντυπο για τη βεβαίωση που αφορά αποφάσεις για τα δικαιώματα επικοινωνίας σύμφωνα με το άρθρο 46, παράγραφος 1.

Το στοιχείο 10 αφορά τους διακανονισμούς για την άσκηση των δικαιωμάτων επικοινωνίας. Αυτό είναι το μόνο τμήμα της βεβαίωσης που απαιτεί μετάφραση, όπου χρειάζεται.

Παράρτημα VII

Αυτό είναι το έντυπο για τη βεβαίωση που αφορά την επιστροφή σύμφωνα με το άρθρο 47, παράγραφος 1.

Παράρτημα VIII

Αυτό το παράρτημα περιλαμβάνει συγκριτικό πίνακα των διατάξεων του παρόντος κανονισμού έναντι των αντίστοιχων διατάξεων του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου, ο οποίος καταργείται.

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας ο οποίος καταργεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 και τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 44/2001 όσον αφορά τα θέματα διατροφής

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη,

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 61, στοιχείο γ) και το άρθρο 67, παράγραφος 1,

την πρόταση της Επιτροπής [15],

[15] ΕΕ C [...], [...], σ. [...].

τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου [16],

[16] ΕΕ C [...], [...], σ. [...].

τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής [17],

[17] ΕΕ C [...], [...], σ. [...].

Εκτιμώντας τα εξής:

(1) Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα έχει θέσει ως στόχο τη δημιουργία ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, μέσα στον οποίο εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων. Προς το σκοπό αυτό, η Κοινότητα πρέπει να θεσπίσει, μεταξύ άλλων, μέτρα στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις, τα οποία είναι αναγκαία για την καλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

(2) Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Τάμπερε όρισε την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων ως ακρογωνιαίο λίθο για τη δημιουργία ενιαίου δικαστικού χώρου και απέδωσε χαρακτήρα προτεραιότητας στο δικαίωμα επικοινωνίας.

(3) Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου της 29ης Μαΐου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας έναντι των κοινών τέκνων των συζύγων [18] προβλέπει κανόνες για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας έναντι των κοινών τέκνων των συζύγων που εκδίδονται επ' ευκαιρία γαμικών διαδικασιών.

[18] ΕΕ L 160 της 30.6.2000, σ. 19.

(4) Στις 3 Ιουλίου 2000 η Γαλλία υπέβαλε πρωτοβουλία για την έκδοση κανονισμού του Συμβουλίου για την αμοιβαία εκτέλεση αποφάσεων που αφορούν το δικαίωμα επικοινωνίας με το παιδί [19].

[19] ΕΕ C 234 της 15.8.2000, σ. 7.

(5) Με σκοπό τη διευκόλυνση της εφαρμογής των κανόνων γονικής μέριμνας που αποτελεί ζήτημα που συχνά ανακύπτει στο πλαίσιο γαμικών διαδικασιών, φαίνεται πιο ενδεδειγμένο να υπάρξει ένα ενιαίο νομικό μέσο για τις γαμικές διαφορές και τις διαφορές γονικής μέριμνας.

(6) Το πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού καλύπτει τις αστικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών που θεωρούνται ισοδύναμες με δικαστικές, εξαιρουμένων των αμιγώς θρησκευτικών διαδικασιών. Κατά συνέπεια η αναφορά σε "δικαστήρια" περιλαμβάνει όλες τις αρχές, δικαστικές ή άλλες, που έχουν δικαιοδοσία στα θέματα που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό.

(7) Τα δημόσια έγγραφα και οι δικαστικοί διακανονισμοί που είναι εκτελεστοί σε κάποιο κράτος μέλος εξομοιώνονται με "αποφάσεις".

(8) Όσον αφορά τις αποφάσεις περί διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού ή ακύρωσης γάμου, ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται μόνο στη λύση των συζυγικών δεσμών, και δεν επηρεάζει θέματα όπως η υπαιτιότητα των συζύγων, οι περιουσιακές συνέπειες του γάμου, η υποχρέωση διατροφής και άλλα συναφή ζητήματα.

(9) Για να εξασφαλιστεί η ίση μεταχείριση όλων των παιδιών, ο παρών κανονισμός καλύπτει όλες τις αποφάσεις γονικής μέριμνας, εξαιρουμένων των θεμάτων που αφορούν τη διατροφή, τα οποία καλύπτονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 44/2001 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις [20] και μέτρων που λαμβάνονται σαν αποτέλεσμα ποινικών αδικημάτων που διαπράχθηκαν από παιδιά.

[20] ΕΕ L 12 της 16.1.2001, σ. 1.

(10) Οι βάσεις δικαιοδοσίας όσον αφορά τη γονική μέριμνα που γίνονται δεκτές στον παρόντα κανονισμό επιλέγονται υπό το πρίσμα του ύψιστου συμφέροντος του παιδιού. Αυτό σημαίνει ότι η δικαιοδοσία ανατίθεται κατά κύριο λόγο στο κράτος μέλος της συνήθους διαμονής του παιδιού, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις αλλαγής της διαμονής του παιδιού ή μετά από συμφωνία μεταξύ των δικαιούχων γονικής μέριμνας.

(11) Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1348/2000 της 29ης Μαΐου 2000 για την επίδοση και κοινοποίηση στα κράτη μέλη δικαστικών και εξωδίκων πράξεων σε αστικές ή εμπορικές υποθέσεις [21] εφαρμόζεται για την επίδοση και κοινοποίηση εγγράφων σε διαδικασίες που κινούνται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό.

[21] ΕΕ L 160 της 30.6.2000, σ. 37.

(12) Ο παρών κανονισμός δεν εμποδίζει τα δικαστήρια κράτους μέλους να λαμβάνουν προσωρινά και ασφαλιστικά μέτρα, σε επείγουσες περιπτώσεις, σχετικά με πρόσωπα ή περιουσιακά στοιχεία ευρισκόμενα στο συγκεκριμένο κράτος.

(13) Σε περιπτώσεις απαγωγής παιδιού, τα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο το παιδί έχει μετακινηθεί ή κατακρατείται μπορούν να λάβουν προσωρινό ασφαλιστικό μέτρο για τη μη επιστροφή του παιδιού, το οποίο ακυρώνεται με απόφαση επιμέλειας που εκδίδεται από τα δικαστήρια της προηγούμενης συνήθους διαμονής του παιδιού. Αν αυτό το τελευταίο αποφασίσει την επιστροφή του παιδιού, το παιδί επιστρέφεται χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικασία για την αναγνώριση και εκτέλεση στο κράτος μέλος στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί.

(14) Οι διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1206/2001 του Συμβουλίου της 28ης Μαΐου 2001 για τη συνεργασία μεταξύ των δικαστηρίων των κρατών μελών κατά τη διεξαγωγή αποδείξεων σε αστικές ή εμπορικές υποθέσεις [22] μπορούν να χρησιμοποιούνται για την ακρόαση του παιδιού.

[22] ΕΕ L 174 της 27.6.2001, σ. 1.

(15) Η αναγνώριση και η εκτέλεση αποφάσεων που εκδίδονται σε κράτος μέλος βασίζεται στην αρχή της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και οι λόγοι της μη αναγνώρισης περιορίζονται στο ελάχιστο απαραίτητο. Αυτοί οι λόγοι μπορεί να αφορούν την τήρηση της δημόσιας τάξης στο κράτος μέλος εκτέλεσης, την κατοχύρωση των δικαιωμάτων της υπεράσπισης και των δικαιωμάτων των μερών, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων του παιδιού, και την αποτροπή της αναγνώρισης ασυμβίβαστων αποφάσεων.

(16) Δεν απαιτείται ειδική διαδικασία στο κράτος μέλος εκτέλεσης για την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων που αφορούν το δικαίωμα επικοινωνίας και αποφάσεων που αφορούν την επιστροφή του παιδιού για τις οποίες έχει εκδοθεί βεβαίωση στο κράτος μέλος προέλευσης σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού.

(17) Οι κεντρικές αρχές πρέπει να συνεργάζονται τόσο σε γενικά θέματα όσο και σε ειδικές περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης του φιλικού διακανονισμού των οικογενειακών διαφορών. Προς το σκοπό αυτό, οι κεντρικές αρχές συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο για αστικές και εμπορικές υποθέσεις που δημιουργήθηκε με την απόφαση του Συμβουλίου 2001/470/EΚ, της 28ης Μαΐου 2001 σχετικά με τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού δικαστικού δικτύου για αστικές και εμπορικές υποθέσεις [23].

[23] ΕΕ L 174 της 27.6.2001, σ. 25.

(18) Η Επιτροπή έχει την εξουσία να τροποποιεί τα παραρτήματα Ι, ΙΙ και ΙΙΙ σχετικά με τα δικαστήρια και τις διαδικασίες προσφυγής στη βάση των πληροφοριών που της διαβιβάζονται από το σχετικό κράτος μέλος.

(19) Σύμφωνα με το άρθρο 2 της απόφασης του Συμβουλίου 1999/468/EΚ της 28ης Ιουνίου 1999 για τον καθορισμό των όρων άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων που ανατίθενται στην Επιτροπή, [24] οι τροποποιήσεις των παραρτημάτων IV έως VII εγκρίνονται χρησιμοποιώντας τη συμβουλευτική διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 3 της συγκεκριμένης απόφασης.

[24] ΕΕ L 184 της 17.7.1999, σ. 23.

(20) Λαμβανομένων υπόψη των προαναφερομένων ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 πρέπει να καταργηθεί και να αντικατασταθεί.

(21) Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 44/2001 τροποποιείται για να επιτρέψει στο δικαστήριο που έχει διεθνή δικαιοδοσία σε διαφορές γονικής μέριμνας σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού να αποφασίζει όσον αφορά τα θέματα διατροφής.

(22) Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία, σύμφωνα με το άρθρο 3 του πρωτοκόλλου για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας που προσαρτάται στη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, ανακοίνωσαν ότι επιθυμούν να συμμετέχουν στην έγκριση και εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

(23) Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου σχετικά με τη θέση της Δανίας, το οποίο προσαρτάται στη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, η Δανία δεν συμμετέχει στη θέσπιση του παρόντος κανονισμού και κατά συνέπεια δεν δεσμεύεται από τον κανονισμό και δεν υπόκειται στην εφαρμογή του.

(24) Σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας όπως διατυπώνονται στο άρθρο 5 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, οι στόχοι του παρόντος κανονισμού είναι αδύνατο να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη και δύνανται συνεπώς να επιτευχθούν καλύτερα σε κοινοτικό επίπεδο. Ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη αυτών των στόχων.

(25) Ο παρών κανονισμός τηρεί τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις αρχές που αναγνωρίζονται από το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ιδιαίτερα, επιδιώκει να εξασφαλίσει την πλήρη τήρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του παιδιού όπως αναγνωρίζεται στο άρθρο 24 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ, ΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Άρθρο 1 Πεδίο εφαρμογής

1. Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται στις αστικές διαδικασίες που αφορούν:

(α) το διαζύγιο, το δικαστικό χωρισμό ή την ακύρωση γάμου

και

(β) την ανάθεση, άσκηση, μεταβίβαση, περιορισμό ή παύση της γονικής μέριμνας.

2. Κατά παρέκκλιση της παραγράφου 1 ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε αστικές διαδικασίες που αφορούν:

(α) θέματα διατροφής

και

(β) μέτρα που λαμβάνονται σαν αποτέλεσμα ποινικών αδικημάτων που διαπράχθηκαν από παιδιά.

3. Άλλες διαδικασίες που αναγνωρίζονται επίσημα σε κράτος μέλος θεωρούνται ως ισοδύναμες με δικαστικές διαδικασίες.

Άρθρο 2 Ορισμοί

Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

1) Ο όρος "δικαστήριο" καλύπτει όλες τις αρχές του κράτους μέλους που έχουν διεθνή δικαιοδοσία για τα ζητήματα που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού σύμφωνα με το άρθρο 1.

2) Ο όρος "κράτος μέλος" περιλαμβάνει όλα τα κράτη μέλη εξαιρουμένης της Δανίας.

3) Ο όρος "απόφαση" περιλαμβάνει κάθε απόφαση διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού ή ακύρωσης γάμου, καθώς και κάθε απόφαση σχετικά με τη γονική μέριμνα, που εκδίδεται από δικαστήριο κράτους μέλους, ασχέτως ονομασίας της, όπως διαταγή, διάταξη ή απόφαση.

4) Ο όρος "κράτος μέλος προέλευσης" ορίζει το κράτος μέλος στο οποίο έχει εκδοθεί η προς εκτέλεση απόφαση.

5) Ο όρος "κράτος μέλος εκτέλεσης" ορίζει το κράτος μέλος στο οποίο επιδιώκεται η εκτέλεση της απόφασης.

6) Ο όρος "γονική μέριμνα" ορίζει δικαιώματα και υποχρεώσεις που αναγνωρίζονται σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο με δικαστική απόφαση, απευθείας από το νόμο ή με ισχύουσα συμφωνία και αφορά το πρόσωπο ή την περιουσία του παιδιού. Ειδικότερα, ο όρος περιλαμβάνει το δικαίωμα επιμέλειας και το δικαίωμα επικοινωνίας.

7) Ο όρος "δικαιούχος γονικής μέριμνας" προσδιορίζει κάθε πρόσωπο που έχει τη γονική μέριμνα παιδιού.

8) Ο όρος "δικαίωμα επιμέλειας" περιλαμβάνει δικαιώματα και υποχρεώσεις που αφορούν τη μέριμνα για το πρόσωπο του παιδιού, και ειδικότερα το δικαίωμα λόγου στον καθορισμό του τόπου διαμονής του.

9) Ο όρος "δικαίωμα επικοινωνίας" περιλαμβάνει το δικαίωμα να μεταφέρει κάποιος το παιδί για ορισμένο χρονικό διάστημα σε τόπο άλλο από τον τόπο της συνήθους διαμονής του.

10) Ως "απαγωγή παιδιού" νοείται η μετακίνηση ή η κατακράτηση παιδιού :

(α) εφόσον έγιναν κατά παραβίαση δικαιώματος επιμέλειας αναγνωρισμένου από απόφαση ή από το νόμο ή από συμφωνία που ισχύει σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο το παιδί είχε τη συνήθη διαμονή του αμέσως πριν από τη μετακίνηση ή την κατακράτησή του.

και

(β) το δικαίωμα αυτό ασκείτο πραγματικά, αποκλειστικά ή από κοινού με άλλους, κατά το χρόνο της μετακίνησης ή κατακράτησης ή θα είχε ασκηθεί κατ' αυτόν τον τρόπο εάν δεν είχαν επισυμβεί τα γεγονότα αυτά.

Άρθρο 3 Δικαίωμα του παιδιού να διατηρεί επαφές με τους δύο γονείς

Το παιδί έχει δικαίωμα να διατηρεί τακτικά προσωπικές σχέσεις και απ' ευθείας επαφές με τους δύο γονείς του, εκτός εάν αυτό είναι αντίθετο προς το συμφέρον του.

Άρθρο 4 Δικαίωμα ακρόασης του παιδιού

Το παιδί έχει δικαίωμα ακρόασης για ζητήματα που αφορούν τη γονική μέριμνα σε συνάρτηση με την ηλικία και την ωριμότητά του.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ II ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

Τμήμα 1 Διαζύγιο, δικαστικός χωρισμός και ακύρωση γάμου

Άρθρο 5 Γενική δικαιοδοσία

1. Διεθνή δικαιοδοσία σε θέματα διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού και ακύρωσης γάμου έχουν τα δικαστήρια του κράτους μέλους:

(α) στο έδαφος του οποίου ευρίσκεται:

- η συνήθης διαμονή των συζύγων, ή

- η τελευταία συνήθης διαμονή των συζύγων στο μέτρο που ένας των συζύγων έχει ακόμα αυτή τη διαμονή, ή

- η συνήθης διαμονή του εναγομένου, ή

- σε περίπτωση κοινής αιτήσεως, η συνήθης διαμονή του ενός ή του άλλου των συζύγων, ή

- η συνήθης διαμονή του ενάγοντος εάν είχε αυτή τη διαμονή επί τουλάχιστον ένα χρόνο αμέσως πριν την αγωγή, ή

- η συνήθης διαμονή του ενάγοντος εάν είχε αυτή τη διαμονή επί τουλάχιστον έξι μήνες αμέσως πριν από την κατάθεση της αγωγής και εάν είναι είτε υπήκοος του εν λόγω κράτους μέλους ή στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας έχει εκεί "domicile".

(β) της ιθαγένειας των δύο συζύγων ή, στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας, του "domicile" των δύο συζύγων.

2. Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ο όρος "domicile" νοείται όπως στην έννομη τάξη του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας.

Άρθρο 6 Ανταγωγή

Το δικαστήριο ενώπιον του οποίου εκκρεμεί η κύρια αγωγή βάσει του άρθρου 5 είναι αρμόδιο και για την ανταγωγή, στο μέτρο που αυτή εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού.

Άρθρο 7 Μετατροπή του δικαστικού χωρισμού σε διαζύγιο

Με την επιφύλαξη του άρθρου 5, το δικαστήριο του κράτους μέλους το οποίο εξέδωσε απόφαση επί του δικαστικού χωρισμού είναι εξίσου αρμόδιο για να μετατρέψει την απόφαση αυτή σε διαζύγιο, εφόσον το προβλέπει το δίκαιο του οικείου κράτους μέλους.

Άρθρο 8 Αποκλειστική δικαιοδοσία βάσει των άρθρων 5 έως 7

Σύζυγος που:

(α) έχει τη συνήθη διαμονή του στο έδαφος κράτους μέλους ή

(β) είναι υπήκοος κράτους μέλους, ή, στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας, έχει "domicile" στην επικράτεια ενός εκ των δύο αυτών κρατών μελών,

μπορεί να εναχθεί σε άλλο κράτος μέλος μόνο δυνάμει των άρθρων 5 έως 7.

Άρθρο 9 Επικουρικές δικαιοδοτικές βάσεις

1. Εφόσον κανένα δικαστήριο κράτους μέλους δεν έχει διεθνή δικαιοδοσία βάσει των άρθρων 5 έως 7, η διεθνής δικαιοδοσία ρυθμίζεται, σε κάθε κράτος μέλος, από το δίκαιο του κράτους αυτού.

2. Κάθε υπήκοος κράτους μέλους που έχει συνήθη διαμονή στο έδαφος άλλου κράτους μέλους μπορεί να επικαλείται, όπως οι ημεδαποί, τους κανόνες δικαιοδοσίας που εφαρμόζονται στο εν λόγω κράτος κατά εναγομένου που δεν έχει συνήθη διαμονή και δεν είναι υπήκοος κράτους μέλους ή, στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας, δεν έχει "domicile" στην επικράτεια ενός εκ των δύο αυτών κρατών μελών.

Τμήμα 2 Γονική μέριμνα

Άρθρο 10 Γενική διεθνής δικαιοδοσία

1. Τα δικαστήρια κράτους μέλους έχουν διεθνή δικαιοδοσία επί θεμάτων που αφορούν τη γονική μέριμνα παιδιού το οποίο έχει συνήθη διαμονή στο συγκεκριμένο κράτος μέλος κατά τη στιγμή της άσκησης της προσφυγής.

2. Η παράγραφος 1 τελεί υπό την επιφύλαξη των διατάξεων των άρθρων 11, 12 και 21.

Άρθρο 11 Διεθνής δικαιοδοσία του κράτους μέλους της προηγούμενης διαμονής του παιδιού

1. Στην περίπτωση μεταβολής του τόπου διαμονής παιδιού, τα δικαστήρια του κράτους μέλους της προηγούμενης διαμονής του παιδιού συνεχίζουν να έχουν δικαιοδοσία όταν:

(α) υπάρχει απόφαση που έχει εκδοθεί από αυτά τα δικαστήρια σύμφωνα με το άρθρο 10.

(β) το παιδί διέμεινε στο κράτος μέλος της νέας διαμονής του για περίοδο μικρότερη των έξι μηνών πριν επιληφθεί το δικαστήριο.

καθώς και

(γ) ένας από τους δικαιούχους γονικής μέριμνας συνεχίζει να διαμένει στο κράτος μέλος της προηγούμενης διαμονής το παιδιού.

2. Η παράγραφος 1 δεν εφαρμόζεται εάν η νέα διαμονή του παιδιού έχει καταστεί συνήθης διαμονή του και αν ο δικαιούχος γονικής μέριμνας που αναφέρεται στην παράγραφο 1, στοιχείο γ) έχει δεχτεί τη διεθνή δικαιοδοσία των δικαστηρίων αυτού του κράτους μέλους.

3. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου η εμφάνιση δικαιούχου γονικής μέριμνας ενώπιον δικαστηρίου δεν θεωρείται από μόνη της ότι αποτελεί αποδοχή της διεθνούς δικαιοδοσίας του δικαστηρίου.

Άρθρο 12 Παρέκταση διεθνούς δικαιοδοσίας

1. Τα δικαστήρια κράτους μέλους που ασκούν δικαιοδοσία δυνάμει του άρθρου 5 επί αγωγής διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού ή ακύρωσης γάμου έχουν διεθνή δικαιοδοσία επί θεμάτων που αφορούν τη γονική μέριμνα επί του κοινού τέκνου των συζύγων:

(α) εφόσον το παιδί έχει συνήθη διαμονή σε κάποιο κράτος μέλος.

(β) τουλάχιστον ένας εκ των συζύγων έχει τη γονική μέριμνα του τέκνου.

και

(γ) η διεθνής δικαιοδοσία των δικαστηρίων έχει γίνει δεκτή από τους συζύγους και συνάδει προς το ύψιστο συμφέρον του παιδιού.

2. Τα δικαστήρια κράτους μέλους έχουν διεθνή δικαιοδοσία όταν:

(α) όλοι οι δικαιούχοι γονικής μέριμνας έχουν δεχτεί τη δικαιοδοσία κατά τη στιγμή που ασκήθηκε η προσφυγή.

(β) το παιδί έχει ουσιαστικό σύνδεσμο με το συγκεκριμένο κράτος μέλος, ιδιαίτερα δυνάμει του γεγονότος ότι ένας εκ των δικαιούχων γονικής μέριμνας έχει συνήθη διαμονή στο συγκεκριμένο κράτος μέλος ή το παιδί είναι υπήκοος αυτού του κράτους μέλους.

και

(γ) η δικαιοδοσία εξυπηρετεί το ύψιστο συμφέρον του παιδιού.

3. Η διεθνής δικαιοδοσία που απονέμεται από τις παραγράφους 1 και 2 παύει:

(α) μόλις καταστεί τελεσίδικη η απόφαση που δέχεται ή απορρίπτει την αγωγή διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού ή ακύρωσης γάμου.

ή

(β) στις περιπτώσεις όπου κατά την ημερομηνία που αναφέρεται στο στοιχείο α) εκκρεμεί δίκη σχετική με τη γονική μέριμνα, μόλις καταστεί τελεσίδικη η απόφαση επί της εν λόγω δίκης.

ή

(γ) στις περιπτώσεις που αναφέρονται στα στοιχεία α) και β) μόλις περατωθεί η δίκη για άλλο λόγο.

4. Για τους σκοπούς του συγκεκριμένου άρθρου, η εμφάνιση δικαιούχου γονικής μέριμνας ενώπιον δικαστηρίου δεν θεωρείται από μόνη της ότι αποτελεί αποδοχή της διεθνούς δικαιοδοσίας του δικαστηρίου.

Άρθρο 13 Διεθνής δικαιοδοσία που θεμελιώνεται στην παρουσία του παιδιού

1. Όταν δεν μπορεί να διαπιστωθεί η συνήθης διαμονή του παιδιού και δεν θεμελιώνεται η διεθνής δικαιοδοσία κράτους μέλους δυνάμει των άρθρων 11 ή 12, τα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται το παιδί έχουν διεθνή δικαιοδοσία.

2. Η παράγραφος 1 εφαρμόζεται εξίσου σε παιδιά πρόσφυγες ή παιδιά διεθνώς μετακινούμενα λόγω συρράξεων στη χώρα τους.

Άρθρο 14 Επικουρικές δικαιοδοτικές βάσεις

Εφόσον κανένα δικαστήριο κράτους μέλους δεν έχει διεθνή δικαιοδοσία βάσει των άρθρων 10 έως 13 ή 21, η διεθνής δικαιοδοσία ρυθμίζεται, σε κάθε κράτος μέλος, από το δίκαιο του κράτους αυτού.

Άρθρο 15 Παραπομπή σε δικαστήριο καταλληλότερο να εκδικάσει την υπόθεση

1. Κατόπιν αιτήσεως του δικαιούχου γονικής μέριμνας, τα δικαστήρια κράτους μέλους που έχουν διεθνή δικαιοδοσία ως προς την ουσία της υπόθεσης μπορούν, σε εξαιρετικές περιπτώσεις που εξυπηρετούν το ύψιστο συμφέρον του παιδιού, να παραπέμψουν την υπόθεση στα δικαστήρια άλλου κράτους μέλους το οποίο:

(α) ήταν η προηγούμενη συνήθης διαμονή του παιδιού, ή

(β) είναι ο τόπος της ιθαγένειας του παιδιού, ή

(γ) είναι η συνήθης διαμονή δικαιούχου γονικής μέριμνας, ή

(δ) είναι ο τόπος στον οποίο ευρίσκεται περιουσία του παιδιού.

Προς το σκοπό αυτό, τα δικαστήρια του κράτους μέλους που έχουν διεθνή δικαιοδοσία ως προς την ουσία της υπόθεσης αναστέλλουν τη διαδικασία και ορίζουν προθεσμία εντός της οποίας πρέπει να επιληφθούν τα δικαστήρια αυτού του άλλου κράτους μέλους.

Τα δικαστήρια αυτού του άλλου κράτους μέλους μπορούν, εφόσον αυτό εξυπηρετεί το ύψιστο συμφέρον του παιδιού, να αποδεχτούν τη διεθνή δικαιοδοσία εντός μηνός από την παραπομπή. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το δικαστήριο που έχει επιληφθεί πρώτο διαπιστώνει την έλλειψη διεθνούς δικαιοδοσίας του. Σε αντίθετη περίπτωση, το δικαστήριο που έχει επιληφθεί πρώτο ασκεί διεθνή δικαιοδοσία.

2. Τα δικαστήρια συνεργάζονται για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, είτε άμεσα είτε μέσω των κεντρικών αρχών που ορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 55.

Τμήμα 3 Κοινές διατάξεις

Άρθρο 16 Επιλαμβανόμενο δικαστήριο

Ένα δικαστήριο λογίζεται ως επιληφθέν:

(α) από της καταθέσεως στο δικαστήριο του εισαγωγικού εγγράφου της δίκης ή άλλου ισοδύναμου εγγράφου, εφόσον ο ενάγων δεν παρέλειψε στη συνέχεια να λάβει τα απαιτούμενα μέτρα για την κοινοποίηση ή την επίδοση του εγγράφου στον εναγόμενο.

ή

(β) εάν το έγγραφο πρέπει να κοινοποιηθεί ή να επιδοθεί προτού κατατεθεί στο δικαστήριο, μόλις παραληφθεί από την αρχή που είναι υπεύθυνη για την κοινοποίηση ή την επίδοση, εφόσον ο ενάγων δεν παρέλειψε στη συνέχεια να λάβει τα απαιτούμενα μέτρα για την κατάθεση του εγγράφου στο δικαστήριο.

Άρθρο 17 Έρευνα της διεθνούς δικαιοδοσίας

Δικαστήριο κράτους μέλους διαπιστώνει αυτεπαγγέλτως την έλλειψη διεθνούς δικαιοδοσίας του εφόσον επιλαμβάνεται υπόθεσης για την οποία δεν έχει δικαιοδοσία βάσει του παρόντος κανονισμού και για την οποία δικαστήριο άλλου κράτους μέλους έχει διεθνή δικαιοδοσία δυνάμει του παρόντος κανονισμού.

Άρθρο 18 Έρευνα του παραδεκτού

1. 1. Όταν εναγόμενος που έχει τη συνήθη διαμονή του σε κράτος μέλος διάφορο εκείνου στο οποίο ασκείται η αγωγή δεν παρίσταται, το δικαστήριο που έχει διεθνή δικαιοδοσία υποχρεούται να αναστείλει τη διαδικασία μέχρις ότου εξακριβωθεί ότι ο εναγόμενος αυτός ήταν σε θέση να παραλάβει το εισαγωγικό έγγραφο της δίκης ή άλλο ισοδύναμο έγγραφο εντός της αναγκαίας για την υπεράσπιση του προθεσμίας ή ότι καταβλήθηκε κάθε επιμέλεια για το σκοπό αυτό.

2. Το άρθρο 19 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1348/2000 εφαρμόζεται αντί των διατάξεων της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, εάν το εισαγωγικό έγγραφο της δίκης ή άλλο ισοδύναμο έγγραφο έπρεπε να διαβιβαστεί από ένα κράτος μέλος σε άλλο δυνάμει του ανωτέρω κανονισμού.

3. Όταν δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1348/2000, εφαρμόζεται το άρθρο 15 της σύμβασης της Χάγης της 15ης Νοεμβρίου 1965 για την επίδοση και την κοινοποίηση στο εξωτερικό δικαστικών και εξώδικων πράξεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, εάν το εισαγωγικό έγγραφο της δίκης ή άλλο ισοδύναμο έγγραφο έπρεπε να διαβιβαστεί στην αλλοδαπή σύμφωνα με την συγκεκριμένη σύμβαση.

Άρθρο 19 Εκκρεμοδικία και συναφείς αγωγές

1. Αν έχουν ασκηθεί αγωγές για θέματα διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού ή ακύρωσης γάμου μεταξύ των αυτών διαδίκων ενώπιον δικαστηρίων διαφόρων κρατών μελών, κάθε δικαστήριο εκτός εκείνου που επελήφθη πρώτο, αναστέλλει αυτεπαγγέλτως τη διαδικασία του μέχρι να διαπιστωθεί η διεθνής δικαιοδοσία του δικαστηρίου που επελήφθη πρώτο.

2. Εάν έχουν ασκηθεί αγωγές για θέματα γονικής μέριμνας έναντι του ίδιου παιδιού ενώπιον δικαστηρίων διαφόρων κρατών μελών, κάθε δικαστήριο εκτός εκείνου που επελήφθη πρώτο, αναστέλλει αυτεπαγγέλτως τη διαδικασία του μέχρι να διαπιστωθεί η διεθνής δικαιοδοσία του δικαστηρίου που επελήφθη πρώτο.

3. Όταν διαπιστωθεί η διεθνής δικαιοδοσία του δικαστηρίου που επελήφθη πρώτο, κάθε δικαστήριο που επιλαμβάνεται μεταγενέστερα οφείλει να διαπιστώσει την έλλειψη διεθνούς δικαιοδοσίας του υπέρ αυτού του δικαστηρίου.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο διάδικος που άσκησε τη σχετική αγωγή ενώπιον του δικαστηρίου που επιλαμβάνεται μεταγενέστερα μπορεί να ασκήσει την αγωγή ενώπιον του δικαστηρίου που επελήφθη πρώτο.

Άρθρο 20 Προσωρινά και ασφαλιστικά μέτρα

1. Υπό την επιφύλαξη του κεφαλαίου ΙΙΙ, σε επείγουσες περιπτώσεις, οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού δεν εμποδίζουν τα αρμόδια δικαστήρια κράτους μέλους να λαμβάνουν προσωρινά και ασφαλιστικά μέτρα σχετικά με πρόσωπα ή περιουσιακά στοιχεία που ευρίσκονται στο κράτος αυτό, τα οποία προβλέπονται από το δίκαιο αυτού του κράτους μέλους, έστω και αν το δικαστήριο άλλου κράτους μέλους έχει, σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, διεθνή δικαιοδοσία ως προς την ουσία της υπόθεσης.

2. Τα μέτρα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 παύουν να ισχύουν όταν εκδοθεί απόφαση από τα δικαστήρια του κράτους μέλους που έχουν διεθνή δικαιοδοσία να αποφανθούν επί της ουσίας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ III ΑΠΑΓΩΓΗ ΠΑΙΔΙΩΝ

Άρθρο 21 Διεθνής δικαιοδοσία

1. Σε περιπτώσεις απαγωγής παιδιού, τα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο το παιδί είχε τη συνήθη διαμονή του αμέσως πριν από τη μετακίνηση ή την κατακράτησή του συνεχίζουν να έχουν διεθνή δικαιοδοσία.

2. Η παράγραφος 1 δεν εφαρμόζεται εάν το παιδί έχει αποκτήσει συνήθη διαμονή σε άλλο κράτος μέλος, και:

(α) όλοι οι δικαιούχοι γονικής μέριμνας έχουν συγκατατεθεί στη μετακίνηση ή κατακράτηση.

ή

(β) πληρούνται συνολικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

(i) το παιδί έχει διαμείνει σε αυτό το άλλο κράτος μέλος για περίοδο τουλάχιστον ενός έτους αφότου ο δικαιούχος της γονικής μέριμνας έλαβε ή όφειλε να έχει λάβει γνώση του τόπου στον οποίον ευρίσκεται το παιδί.

(ii) εντός της περιόδου που αναφέρεται υπό (i) δεν έχει υποβληθεί αίτηση επιστροφής σύμφωνα με το άρθρο 22, παράγραφος 1, ή έχει εκδοθεί απόφαση που δεν διατάσσει την επιστροφή του παιδιού σύμφωνα με το άρθρο 24, παράγραφος 3, ή δεν έχει εκδοθεί απόφαση περί επιμέλειας ένα έτος μετά την προσφυγή στο δικαστήριο σύμφωνα με το άρθρο 24, παράγραφος 2.

και

(iii) το παιδί έχει ενταχθεί στο νέο περιβάλλον του.

Άρθρο 22 Επιστροφή του παιδιού

1. Υπό την επιφύλαξη οποιωνδήποτε άλλων διαθέσιμων νομικών μέσων, ο δικαιούχος επιμέλειας μπορεί να ζητήσει την επιστροφή απαχθέντος παιδιού στην κεντρική αρχή του κράτους μέλους στο οποίο έχει απαχθεί το παιδί, είτε άμεσα είτε μέσω άλλης κεντρικής αρχής.

2. Η κεντρική αρχή του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί, αφού λάβει αίτηση για την επιστροφή του σύμφωνα με την παράγραφο 1, οφείλει:

(α) να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για τον εντοπισμό του παιδιού.

και

(β) να εξασφαλίσει ότι το παιδί θα επιστραφεί εντός μηνός από τον εντοπισμό του, εκτός αν εκκρεμεί αγωγή που έχει εγερθεί σύμφωνα με την παράγραφο 3.

Η κεντρική αρχή του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί διαβιβάζει στην κεντρική αρχή του κράτους μέλους στο οποίο το παιδί είχε τη συνήθη διαμονή του αμέσως πριν από τη μετακίνηση ή κατακράτηση κάθε χρήσιμη πληροφορία και προβαίνει στις αρμόζουσες συστάσεις για να διευκολύνει την επιστροφή του παιδιού ή χορηγεί κάθε χρήσιμη πληροφορία και παραμένει σε επαφή κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σύμφωνα με την παράγραφο 3.

3. Η επιστροφή του παιδιού μπορεί να απορριφθεί μόνο με την υποβολή αίτησης στα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί για τη λήψη ασφαλιστικού μέτρου εντός της περιόδου που ορίζεται στην παράγραφο 2.

Άρθρο 23 Προσωρινό ασφαλιστικό μέτρο για τη μη επιστροφή του παιδιού

1. Τα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί αποφασίζουν χωρίς καθυστέρηση για την εφαρμογή ασφαλιστικού μέτρου σύμφωνα με το άρθρο 22, παράγραφος 3.

Το παιδί δικαιούται ακρόασης κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, εκτός αν αυτό δεν κρίνεται ενδεδειγμένο δεδομένης της ηλικίας ή του βαθμού ωριμότητάς του.

2. Τα δικαστήρια μπορούν να αποφασίσουν ως ασφαλιστικό μέτρο τη μη επιστροφή του παιδιού σύμφωνα με την παράγραφο 1 μόνον εάν:

(α) υπάρχει σοβαρός κίνδυνος η επιστροφή του παιδιού να το εκθέσει σε φυσική ή ψυχική δοκιμασία ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο να το περιαγάγει σε αφόρητη κατάσταση.

ή

(β) το παιδί αντιτίθεται στην επιστροφή του και έχει ήδη την ηλικία και την ωριμότητα που υπαγορεύουν να ληφθεί υπόψη η γνώμη του.

3. Το μέτρο που λαμβάνεται σύμφωνα με την παράγραφο 1 είναι προσωρινό. Τα δικαστήρια που εκδίδουν το συγκεκριμένο μέτρο μπορούν οποτεδήποτε να αποφασίσουν ότι παύει να ισχύει.

Το μέτρο που λαμβάνεται σύμφωνα με την παράγραφο 1 ακυρώνεται και αντικαθίσταται με απόφαση επιμέλειας που εκδίδεται σύμφωνα με το άρθρο 24, παράγραφος 3.

Άρθρο 24 Απόφαση επιμέλειας

1. Η κεντρική αρχή του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί ενημερώνει την κεντρική αρχή του κράτους μέλους στο οποίο το παιδί είχε τη συνήθη διαμονή του αμέσως πριν από τη μετακίνηση ή κατακράτηση για οποιοδήποτε ασφαλιστικό μέτρο λαμβάνεται σύμφωνα με το άρθρο 23, παράγραφος 1, εντός δύο εβδομάδων από τη λήψη του μέτρου, και διαβιβάζει κάθε χρήσιμη πληροφορία, ιδιαίτερα ακριβές αντίγραφο της ακρόασης του παιδιού, εφόσον υπάρχει.

2. Η κεντρική αρχή του κράτους μέλους στο οποίο το παιδί είχε τη συνήθη διαμονή του αμέσως πριν από τη μετακίνηση ή κατακράτηση προσφεύγει στα δικαστήρια του εν λόγω κράτους μέλους εντός μηνός από την παραλαβή των πληροφοριών που αναφέρονται στην παράγραφο 1, προκειμένου να επιδιώξει απόφαση επιμέλειας.

Οποιοσδήποτε δικαιούχος γονικής μέριμνας μπορεί να προσφύγει στα δικαστήρια για τον ίδιο σκοπό.

3. Το δικαστήριο στο οποίο ασκείται προσφυγή σύμφωνα με την παράγραφο 2 εκδίδει άνευ αργοπορίας απόφαση επιμέλειας.

Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας το δικαστήριο παραμένει σε επαφή, απευθείας ή μέσω των κεντρικών αρχών, με το δικαστήριο που έλαβε το ασφαλιστικό μέτρο για τη μη επιστροφή του παιδιού σύμφωνα με το άρθρο 23, παράγραφος 1, με σκοπό τον έλεγχο της κατάστασης του παιδιού.

Το παιδί έχει το δικαίωμα ακρόασης κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, εκτός αν αυτό αντενδείκνυται λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία ή το βαθμό ωριμότητάς του. Για το συγκεκριμένο σκοπό το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη τις πληροφορίες που διαβιβάζονται σύμφωνα με την παράγραφο 1 και, όπου χρειάζεται, χρησιμοποιεί τις διατάξεις περί συνεργασίας του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1206/2001.

4. Η κεντρική αρχή του κράτους μέλους στο οποίο το παιδί είχε τη συνήθη διαμονή του αμέσως πριν από τη μετακίνηση ή κατακράτηση ενημερώνει την κεντρική αρχή του κράτους μέλους στο οποίο βρίσκεται το απαχθέν παιδί για την απόφαση που εκδίδεται σύμφωνα με την παράγραφο 3, και διαβιβάζει κάθε χρήσιμη πληροφορία διατυπώνοντας, εφόσον χρειάζεται, συστάσεις.

5. Απόφαση που εκδίδεται σύμφωνα με την παράγραφο 3 η οποία συνεπάγεται την επιστροφή του παιδιού και για την οποία έχει εκδοθεί βεβαίωση σύμφωνα με τις διατάξεις του κεφαλαίου IV, τμήμα 3, αναγνωρίζεται και εκτελείται χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικασία με αποκλειστικό σκοπό την επιστροφή του παιδιού.

Για τους σκοπούς της συγκεκριμένης παραγράφου η απόφαση που εκδίδεται σύμφωνα με την παράγραφο 3 είναι εκτελεστή υπό την επιφύλαξη προσφυγής.

Άρθρο 25 Τέλη και άλλα έξοδα

1. Η συνδρομή των κεντρικών αρχών παρέχεται ατελώς.

2. Τα δικαστήρια μπορούν να υποχρεώσουν τον απαγωγέα παιδιού να καταβάλει τα έξοδα, συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών εξόδων, που συνεπάγεται ο εντοπισμός και η επιστροφή του παιδιού.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Τμήμα 1 Αναγνώριση

Άρθρο 26 Αναγνώριση αποφάσεων

1. Απόφαση που εκδίδεται σε κράτος μέλος αναγνωρίζεται στα λοιπά κράτη μέλη χωρίς ιδιαίτερη διαδικασία.

Το παρόν κεφάλαιο εφαρμόζεται επίσης για τον καθορισμό του ποσού των εξόδων και δαπανών σε δίκες που διεξάγονται βάσει του παρόντος κανονισμού και για την εκτέλεση διαταγών ή εντολών πληρωμής των εν λόγω εξόδων και δαπανών.

Τα δημόσια έγγραφα που έχουν εκδοθεί και είναι εκτελεστά σε κράτος μέλος καθώς και οι συμβιβασμοί που καταρτίζονται ενώπιον δικαστηρίου κατά τη διάρκεια δίκης και είναι εκτελεστοί στο κράτος μέλος όπου συνήφθησαν, αναγνωρίζονται και καθίστανται εκτελεστοί(-ά) υπό τους ίδιους όρους όπως και οι αποφάσεις.

2. Ειδικότερα, και με την επιφύλαξη της παραγράφου 3, οποιοδήποτε κράτος μέλος μπορεί να επιφέρει τροποποιήσεις χωρίς ιδιαίτερη διαδικασία στα ληξιαρχικά βιβλία του βάσει αποφάσεως διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού ή ακύρωσης γάμου που εκδίδεται σε άλλο κράτος μέλος και δεν επιδέχεται περαιτέρω ενδίκων μέσων κατά το δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους.

3. Υπό την επιφύλαξη του τμήματος 3 του παρόντος κεφαλαίου, οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος μπορεί, σύμφωνα με τις διαδικασίες που προβλέπει το τμήμα 2 του παρόντος κεφαλαίου, να ζητήσει την έκδοση απόφασης για την αναγνώριση ή μη αναγνώριση της απόφασης.

Η κατά τόπον αρμοδιότητα του δικαστηρίου που συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο του παραρτήματος 1 καθορίζεται από το εσωτερικό δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο κινείται η διαδικασία αναγνώρισης ή μη αναγνώρισης.

4. Εάν η επίκληση της αναγνώρισης γίνεται παρεμπιπτόντως ενώπιον δικαστηρίου κράτους μέλους, το δικαστήριο αυτό έχει διεθνή δικαιοδοσία να κρίνει σχετικά.

Άρθρο 27 Λόγοι μη αναγνώρισης αποφάσεων που αφορούν διαζύγιο, δικαστικό χωρισμό ή ακύρωση γάμου

Αποφάσεις που αφορούν διαζύγιο, δικαστικό χωρισμό ή ακύρωση γάμου δεν αναγνωρίζονται:

(α) αν η αναγνώριση αντίκειται προδήλως ση δημόσια τάξη του κράτους μέλους αναγνώρισης.

(β) αν το εισαγωγικό έγγραφο της δίκης ή άλλο ισοδύναμο έγγραφο δεν έχει επιδοθεί ή κοινοποιηθεί στον ερημοδικήσαντα εναγόμενο έγκαιρα και κατά τρόπον ώστε να μπορεί να αμυνθεί, εκτός εάν βεβαιωθεί ότι ο εναγόμενος έχει δεχθεί την απόφαση κατά τρόπο μη επιδεχόμενο αμφισβήτηση.

(γ) αν η απόφαση είναι ασυμβίβαστη με απόφαση που έχει εκδοθεί μεταξύ των ίδιων διαδίκων στο κράτος μέλος αναγνώρισης. ή

(δ) αν η απόφαση είναι ασυμβίβαστη με απόφαση που έχει εκδοθεί προγενέστερα μεταξύ των ίδιων διαδίκων σε άλλο κράτος μέλος ή σε τρίτο κράτος, εφόσον η προγενέστερη απόφαση συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την αναγνώρισή της στο κράτος μέλος αναγνώρισης.

Άρθρο 28 Λόγοι μη αναγνώρισης αποφάσεων που αφορούν τη γονική μέριμνα

Απόφαση που αφορά τη γονική μέριμνα δεν αναγνωρίζεται:

(α) αν η αναγνώριση αντίκειται προδήλως στη δημόσια τάξη του κράτους μέλους αναγνώρισης, λαμβάνοντας υπόψη το ύψιστο συμφέρον του παιδιού.

(β) αν έχει εκδοθεί, εκτός περιπτώσεων κατεπείγοντος, χωρίς να δοθεί στο παιδί η ευκαιρία να ακουστεί, κατά παράβαση θεμελιωδών δικονομικών αρχών του κράτους μέλους αναγνώρισης.

(γ) αν το εισαγωγικό έγγραφο της δίκης ή άλλο ισοδύναμο έγγραφο δεν έχει επιδοθεί ή κοινοποιηθεί στον ερημοδικήσαντα διάδικο έγκαιρα και κατά τρόπον ώστε να μπορεί να αμυνθεί, εκτός εάν βεβαιωθεί ότι ο διάδικος έχει δεχτεί την απόφαση κατά τρόπο μη επιδεχόμενο αμφισβήτηση.

(δ) κατόπιν αιτήματος προσώπου που ισχυρίζεται ότι η απόφαση παραβιάζει τη γονική μέριμνά του, εάν η απόφαση έχει εκδοθεί χωρίς να δοθεί στο πρόσωπο αυτό η ευκαιρία να ακουστεί.

(ε) αν η απόφαση είναι ασυμβίβαστη με μεταγενέστερη απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα που έχει εκδοθεί στο κράτος μέλος αναγνώρισης.

ή

(στ) αν η απόφαση είναι ασυμβίβαστη με μεταγενέστερη απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα που έχει εκδοθεί σε άλλο κράτος μέλος ή στην τρίτη χώρα συνήθους διαμονής του παιδιού, εφόσον η μεταγενέστερη απόφαση συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την αναγνώρισή της στο κράτος μέλος αναγνώρισης.

Άρθρο 29 Απαγόρευση έρευνας της δικαιοδοσίας του δικαστηρίου προέλευσης

Η δικαιοδοσία του δικαστηρίου του κράτους μέλους προέλευσης δεν ερευνάται. Το κριτήριο της δημόσιας τάξης των άρθρων 27 στοιχείο α) και 28 στοιχείο α) δεν εφαρμόζεται στους κανόνες διεθνούς δικαιοδοσίας των άρθρων 5 έως 9, 10 έως 14 και 21.

Άρθρο 30 Διαφορές του εφαρμοστέου δικαίου

Αποφάσεις που αφορούν διαζύγιο, δικαστικό χωρισμό ή ακύρωση γάμου δεν μπορούν να μην αναγνωρισθούν επειδή η νομοθεσία του κράτους μέλους αναγνώρισης δεν επιτρέπει διαζύγιο, δικαστικό χωρισμό ή ακύρωση γάμου στη βάση των ιδίων γεγονότων.

Άρθρο 31 Μη αναθεώρηση επί της ουσίας

Η επί της ουσίας αναθεώρηση απόφασης αποκλείεται.

Άρθρο 32 Αναστολή της διαδικασίας

1. Το δικαστήριο κράτους μέλους, από το οποίο ζητείται αναγνώριση απόφασης που εκδόθηκε σε άλλο κράτος μέλος, μπορεί να αναστείλει τη διαδικασία, αν η απόφαση αυτή έχει προσβληθεί με τακτικό ένδικο μέσο.

2. Το ίδιο δικαστήριο κράτους μέλους από το οποίο ζητείται αναγνώριση απόφασης που εκδόθηκε στην Ιρλανδία ή στο Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να αναστείλει τη διαδικασία εάν στο κράτος προέλευσης η εκτέλεση έχει ανασταλεί λόγω άσκησης προσφυγής.

ΤΜΗΜΑ 2 ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΟΤΗΤΑΣ

Άρθρο 33 Εκτελεστές αποφάσεις

1. Απόφαση που εκδόθηκε σε κράτος μέλος για την άσκηση της γονικής μέριμνας παιδιού, η οποία είναι εκτελεστή σ' αυτό το κράτος μέλος και έχει επιδοθεί, εκτελείται σε άλλο κράτος μέλος αφού κηρυχθεί εκεί εκτελεστή με αίτηση κάθε ενδιαφερόμενου.

2. Πάντως, στο Ηνωμένο Βασίλειο μια τέτοια απόφαση εκτελείται στην Αγγλία και στην Ουαλία, στη Σκωτία ή στην Βόρειο Ιρλανδία αφού προηγουμένως η απόφαση αυτή εγγραφεί προς εκτέλεση, στο αντίστοιχο τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου, με αίτηση κάθε ενδιαφερομένου.

Άρθρο 34 Κατά τόπον αρμόδια δικαστήρια

1. Η αίτηση για την κήρυξη εκτελεστότητας υποβάλλεται στο δικαστήριο που προβλέπεται στον κατάλογο του παραρτήματος Ι.

2. Η κατά τόπον αρμοδιότητα καθορίζεται από τη συνήθη διαμονή του προσώπου κατά του οποίου ζητείται η εκτέλεση ή από τη συνήθη διαμονή του παιδιού το οποίο αφορά η αίτηση.

Εάν ουδείς από τους τόπους που μνημονεύονται στο πρώτο εδάφιο δεν μπορεί να βρεθεί στο κράτος μέλος εκτέλεσης, το κατά τόπον αρμόδιο δικαστήριο καθορίζεται από τον τόπο εκτέλεσης.

Άρθρο 35 Διαδικασία

1. Η αίτηση υποβάλλεται κατά το δίκαιο του κράτους μέλους εκτέλεσης.

2. Ο αιτών οφείλει να προβεί σε εκλογή κατοικίας στην περιφέρεια του δικαστηρίου στο οποίο απευθύνεται. Αν πάντως το δίκαιο του κράτους μέλους εκτέλεσης δεν προβλέπει την επιλογή κατοικίας, ο αιτών διορίζει αντίκλητο.

3. Στην αίτηση επισυνάπτονται τα έγγραφα που αναφέρονται στα άρθρα 42 και 44.

Άρθρο 36 Απόφαση του δικαστηρίου

1. Το δικαστήριο στο οποίο υποβάλλεται η αίτηση αποφασίζει αμελλητί. Ο διάδικος, κατά του οποίου ζητείται η εκτέλεση, δεν έχει στο στάδιο αυτό της διαδικασίας δικαίωμα υποβολής παρατηρήσεων.

2. Η αίτηση μπορεί να απορριφθεί μόνο για έναν από τους λόγους που προβλέπονται στα άρθρα 27, 28 και 29.

3. Η επί της ουσίας αναθεώρηση απόφασης αποκλείεται.

Άρθρο 37 Επίδοση ή κοινοποίηση της απόφασης

Η απόφαση επί της αιτήσεως επιδίδεται ή κοινοποιείται αμελλητί στον αιτούντα, επιμελεία του γραμματέα του δικαστηρίου, όπως προβλέπει το δίκαιο του κράτους μέλους εκτέλεσης.

Άρθρο 38 Προσφυγή κατά της απόφασης εκτέλεσης

1. Κατά της απόφασης που εκδίδεται σχετικά με την αίτηση για την κήρυξη της εκτελεστότητας μπορεί να ασκηθεί προσφυγή και από τους δύο διαδίκους.

2. Η προσφυγή ασκείται σε δικαστήριο που περιλαμβάνεται στον κατάλογο του παραρτήματος ΙΙ.

3. Η προσφυγή εκδικάζεται σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν τη διαδικασία της αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας.

4. Εάν η προσφυγή ασκείται από τον αιτούντα την κήρυξη εκτελεστότητας, ο διάδικος κατά του οποίου ζητείται η εκτέλεση θα κληθεί να εμφανιστεί ενώπιον του δικαστηρίου της προσφυγής. Εάν ο εν λόγω διάδικος δεν εμφανιστεί, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 18.

5. Η προσφυγή κατά της κήρυξης εκτελεστότητας ασκείται εντός μηνός από την επίδοσή της. Εάν ο διάδικος κατά του οποίου ζητείται η εκτέλεση έχει τη συνήθη διαμονή του σε κράτος μέλος άλλο από εκείνο στο οποίο κηρύχθηκε η εκτελεστότητα, η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής είναι δύο μήνες από την ημέρα που του έγινε η επίδοση προσωπικά, ή στην κατοικία του. Η προθεσμία αυτή δεν παρεκτείνεται λόγω αποστάσεως.

Άρθρο 39 Δικαστήριο προσφυγής και ένδικα μέσα

Κατά της απόφασης επί της προσφυγής μπορούν να ασκηθούν μόνον οι αναφερόμενες στο παράρτημα ΙΙΙ διαδικασίες.

Άρθρο 40 Αναστολή της διαδικασίας

1. Το δικαστήριο ενώπιον του οποίου ασκείται η προσφυγή σύμφωνα με τα άρθρα 38 ή 39, μπορεί, με αίτηση του διαδίκου κατά του οποίου ζητείται η εκτέλεση, να αναστείλει τη διαδικασία αν έχει ασκηθεί στο κράτος μέλος προέλευσης τακτικό ένδικο μέσο ή αν η προθεσμία για την άσκησή του τρέχει. Στην τελευταία περίπτωση το δικαστήριο μπορεί να τάξει προθεσμία για την άσκηση του ένδικου αυτού μέσου.

2. Εάν η απόφαση έχει εκδοθεί στην Ιρλανδία ή στο Ηνωμένο Βασίλειο, κάθε μορφή ένδικου μέσου διαθεσίμου στο κράτος μέλος προέλευσης θωρείται ως τακτικό ένδικο μέσο για τους σκοπούς της παραγράφου 1.

Άρθρο 41 Μερική εκτέλεση

1. Αν η απόφαση έκρινε επί πολλών αξιώσεων και δεν μπορεί να κηρυχθεί εκτελεστή στο σύνολό της, το δικαστήριο την κηρύσσει εκτελεστή ως προς μία ή περισσότερες από τις αξιώσεις.

2. Ο αιτών μπορεί να ζητήσει μερική εκτέλεση της απόφασης.

Άρθρο 42 Έγγραφα

1. Ο διάδικος που επικαλείται ή αμφισβητεί την αναγνώριση ή ζητεί την κήρυξη της εκτελεστότητας, οφείλει να προσκομίσει:

(α) αντίγραφο της απόφασης, το οποίο να συγκεντρώνει τις αναγκαίες προϋποθέσεις γνησιότητας

και

(β) τη βεβαίωση που αναφέρεται στο άρθρο 44.

2. Επιπλέον, ο διάδικος που επικαλείται ή αμφισβητεί την αναγνώριση ή ζητεί την κήρυξη της εκτελεστότητας, εφόσον πρόκειται για απόφαση ερήμην, οφείλει να προσκομίσει:

(α) το πρωτότυπο ή κυρωμένο αντίγραφο του εγγράφου που αποδεικνύει ότι το εισαγωγικό έγγραφο της δίκης ή άλλο ισοδύναμο έγγραφο έχει επιδοθεί ή κοινοποιηθεί στον ερημοδικήσαντα διάδικο

ή

(β) οποιοδήποτε έγγραφο στο οποίο να δηλώνεται ότι ο εναγόμενος έχει αποδεχθεί την απόφαση κατά τρόπο μη επιδεχόμενο αμφισβήτηση.

Άρθρο 43 Απουσία εγγράφων

1. Αν δεν προσάγονται τα έγγραφα που μνημονεύονται στο άρθρο 42, παράγραφος 1 στοιχείο β) ή παράγραφος 2, το δικαστήριο μπορεί είτε να ορίσει προθεσμία προσαγωγής τους είτε να δεχθεί ισοδύναμα έγγραφα είτε, εφόσον κρίνει ότι έχει επαρκώς ενημερωθεί, να απαλλάξει τον αιτούντα από το βάρος αυτό.

2. Το δικαστήριο μπορεί να ζητήσει την προσαγωγή μετάφρασης των εγγράφων. Η μετάφραση επικυρώνεται από πρόσωπο που έχει αυτή την εξουσία σε ένα από τα κράτη μέλη.

Άρθρο 44 Βεβαίωση που αφορά αποφάσεις που εκδίδονται σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας

Το αρμόδιο δικαστήριο ή αρχή του κράτους μέλους έκδοσης απόφασης εκδίδει, μετά από αίτηση οποιουδήποτε ενδιαφερομένου μέρους, βεβαίωση χρησιμοποιώντας το έντυπο που επισυνάπτεται στο παράρτημα IV (αποφάσεις εκδιδόμενες επ' ευκαιρία γαμικών διαφορών) ή στο παράρτημα V (αποφάσεις για τη γονική μέριμνα).

ΤΜΗΜΑ 3 ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

Άρθρο 45 Πεδίο εφαρμογής

2. 1. Το παρόν τμήμα εφαρμόζεται όσον αφορά:

(α) το δικαίωμα επικοινωνίας που αναγνωρίζεται σε έναν εκ των γονέων παιδιού

και

(β) την επιστροφή παιδιού που απορρέει από απόφαση επιμέλειας που εκδίδεται σύμφωνα με το άρθρο 24, παράγραφος 3.

3. 2. Οι διατάξεις του παρόντος τμήματος δεν εμποδίζουν το δικαιούχο γονικής μέριμνας να επιδιώξει την αναγνώριση και εκτέλεση σύμφωνα με τις διατάξεις των τμημάτων 1 και 2 του παρόντος κεφαλαίου.

Άρθρο 46 Δικαίωμα επικοινωνίας

1. Το δικαίωμα επικοινωνίας που αναφέρεται στο άρθρο 45, παράγραφος 1, στοιχείο α) το οποίο χορηγείται με εκτελεστή απόφαση εκδοθείσα σε κράτος μέλος, αναγνωρίζεται και εκτελείται στα άλλα κράτη μέλη χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικασία, εφόσον η απόφαση πληροί τις διαδικαστικές αξιώσεις και συνοδεύεται από βεβαίωση του κράτους μέλους προέλευσης σύμφωνα με την παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου.

2. Το δικαστήριο προέλευσης εκδίδει τη βεβαίωση που αναφέρεται στην παράγραφο 1 μόνο εφόσον:

(α) η απόφαση δεν έχει εκδοθεί ερήμην.

και

(β) έχει δοθεί στο παιδί η δυνατότητα ακρόασης, εκτός αν η ακρόαση αντενδείκνυται λαμβανομένης υπόψη της ηλικίας ή του βαθμού ωριμότητάς του.

Η βεβαίωση εκδίδεται από το δικαστήριο προέλευσης μετά από αίτηση κατόχου δικαιώματος επικοινωνίας και χρησιμοποιώντας το έντυπο του παραρτήματος VI (βεβαίωση σχετικά με το δικαίωμα επικοινωνίας).

Η βεβαίωση συμπληρώνεται στη γλώσσα της απόφασης.

Άρθρο 47 Επιστροφή του παιδιού

1. Η επιστροφή παιδιού που αναφέρεται στο άρθρο 45, παράγραφος 1, στοιχείο β) που απορρέει από εκτελεστή απόφαση εκδοθείσα σε κράτος μέλος αναγνωρίζεται και εκτελείται στα άλλα κράτη μέλη χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικασία, εφόσον η απόφαση πληροί τις διαδικαστικές προϋποθέσεις και συνοδεύεται από βεβαίωση του κράτους μέλους προέλευσης σύμφωνα με την παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου.

2. Το δικαστήριο προέλευσης εκδίδει τη βεβαίωση που αναφέρεται στην παράγραφο 1 μόνον εφόσον έχει παρασχεθεί στο παιδί η δυνατότητα ακρόασης, εκτός αν η ακρόαση αντενδείκνυται δεδομένης της ηλικίας ή του βαθμού ωριμότητάς του.

3. Το δικαστήριο προέλευσης εκδίδει τη βεβαίωση που αναφέρεται στην παράγραφο 1 αυτεπαγγέλτως και χρησιμοποιώντας το έντυπο του παραρτήματος VII (βεβαίωση σχετικά με την επιστροφή).

Η βεβαίωση συμπληρώνεται στη γλώσσα της απόφασης.

Άρθρο 48 Προσφυγή

Δεν προβλέπεται προσφυγή κατά της έκδοσης βεβαίωσης σύμφωνα με το άρθρο 46, παράγραφος 1 ή το άρθρο 47, παράγραφος 1.

Άρθρο 49 Έγγραφα

1. Ο διάδικος που επιδιώκει την εκτέλεση απόφασης οφείλει να προσκομίσει:

(α) αντίγραφο της απόφασης, το οποίο να συγκεντρώνει τις αναγκαίες προϋποθέσεις γνησιότητας.

και

(β) τη βεβαίωση που αναφέρεται στο άρθρο 46, παράγραφος 1 ή στο άρθρο 47, παράγραφος 1.

2. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, η βεβαίωση που αναφέρεται στο άρθρο 46, παράγραφος 1, συνοδεύεται, εφόσον απαιτείται, από μετάφραση του σημείου της 10 σχετικά με τους διακανονισμούς για την άσκηση του δικαιώματος επικοινωνίας.

Η μετάφραση γίνεται στην επίσημη γλώσσα ή σε μία από τις επίσημες γλώσσες του κράτους μέλους εκτέλεσης ή σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα γίνεται ρητά δεκτή από το κράτος μέλος εκτέλεσης. Η μετάφραση επικυρώνεται από πρόσωπο που έχει σχετικό δικαίωμα σε ένα από τα κράτη μέλη.

Δεν απαιτείται μετάφραση της βεβαίωσης που αναφέρεται στο άρθρο 47, παράγραφος 1.

Τμήμα 4 Λοιπές διατάξεις

Άρθρο 50 Διαδικασία εκτέλεσης

Η διαδικασία εκτέλεσης διέπεται από το δίκαιο του κράτους μέλους εκτέλεσης.

Άρθρο 51 Πρακτικοί διακανονισμοί για την άσκηση του δικαιώματος επικοινωνίας

1. Τα δικαστήρια του κράτους μέλους εκτέλεσης μπορούν να προβούν σε πρακτικούς διακανονισμούς για τη διοργάνωση της άσκησης του δικαιώματος επικοινωνίας, εφόσον δεν έχουν γίνει οι απαραίτητοι διακανονισμοί στην απόφαση του κράτους μέλους που έχει διεθνή δικαιοδοσία ως προς την ουσία της υπόθεσης και υπό τον όρο ότι τηρούνται τα ουσιαστικά στοιχεία αυτής της απόφασης.

2. Οι πρακτικοί διακανονισμοί σύμφωνα με την παράγραφο 1 παύουν να ισχύουν με μεταγενέστερη απόφαση των δικαστηρίων του κράτους μέλους που έχει διεθνή δικαιοδοσία ως προς την ουσία της υπόθεσης.

Άρθρο 52 Δικαστική αρωγή

Ο αιτών στον οποίο έχει παρασχεθεί στο κράτος μέλος προέλευσης εν όλω ή εν μέρει δικαστική αρωγή ή απαλλαγή από έξοδα και δαπάνες, απολαύει, στο πλαίσιο της διαδικασίας των άρθρων 26, 33 και 51, της ευμενέστερης μεταχείρισης ή της ευρύτερης απαλλαγής από έξοδα και δαπάνες, που προβλέπει το δίκαιο του κράτους μέλους εκτέλεσης.

Άρθρο 53 Εγγυοδοσία ή κατάθεση χρηματικού ποσού

Σε διάδικο που ζητεί σε κράτος μέλος την εκτέλεση απόφασης η οποία έχει εκδοθεί σε άλλο κράτος μέλος, καμία εγγύηση ή κατάθεση χρηματικού ποσού, ανεξάρτητα από την ονομασία της, δεν μπορεί να επιβληθεί με την αιτιολογία ότι:

(α) δεν έχει συνήθη διαμονή στο κράτος μέλος στο οποίο ζητείται η εκτέλεση. ή

(β) είναι αλλοδαπός ή, όταν η εκτέλεση ζητείται στο Ηνωμένο Βασίλειο ή την Ιρλανδία, δεν έχει σε κανένα από αυτά τα κράτη μέλη "domicile".

Άρθρο 54 Επικύρωση ή άλλη ανάλογη διατύπωση

Καμιά επικύρωση ή άλλη ανάλογη διατύπωση δεν απαιτείται για τα έγγραφα που μνημονεύονται στα άρθρα 42, 43 και 49, καθώς και, εφόσον συντρέχει περίπτωση, για το έγγραφο διορισμού αντικλήτου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ V ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ

Άρθρο 55 Διορισμός

Κάθε κράτος μέλος διορίζει μια κεντρική αρχή η οποία έχει ως καθήκον να παρέχει τη συνδρομή της στην εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

Πέραν της κεντρικής αρχής που διορίζεται σύμφωνα με την παράγραφο 1, το κράτος μέλος στο οποίο εφαρμόζονται σε διαφορετικές εδαφικές ενότητες δύο ή περισσότερα συστήματα δικαίου ή σύνολα κανόνων που αφορούν θέματα που διέπονται από τον παρόντα κανονισμό μπορεί να διορίσει μια αρχή για κάθε εδαφική ενότητα και να προσδιορίσει την δωσιδικία της. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ανακοινώσεις μπορούν να απευθύνονται είτε απευθείας στην κατά τόπο αρμόδια αρχή είτε στην κεντρική αρχή η οποία αναλαμβάνει να τις διαβιβάσει στην κατά τόπο αρμόδια αρχή και ενημερώνει τον αποστολέα.

Άρθρο 56 Γενικά καθήκοντα

Οι κεντρικές αρχές καθιερώνουν ένα σύστημα ενημέρωσης σχετικά με τις εθνικές νομοθεσίες και διαδικασίες και λαμβάνουν μέτρα για να βελτιώσουν την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού και να ενισχύσουν την συνεργασία τους, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης διασυνοριακών μηχανισμών μεσολάβησης.

Προς το σκοπό αυτό χρησιμοποιείται το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο για αστικές και εμπορικές υποθέσεις που δημιουργήθηκε από την απόφαση αριθ. 2001/470/ΕΚ.

Άρθρο 57 Συνεργασία σε ειδικές υποθέσεις

Οι κεντρικές αρχές συνεργάζονται στο πλαίσιο ειδικών υποθέσεων, ιδιαίτερα με σκοπό να εξασφαλίσουν την πραγματική άσκηση της γονικής μέριμνας σε σχέση με κάποιο παιδί. Προς το σκοπό αυτό, ενεργώντας απευθείας ή μέσω δημοσίων αρχών ή άλλων οργανισμών σύμφωνα με τη νομοθεσία τους:

(α) ανταλλάσσουν πληροφορίες:

(i) για την κατάσταση του παιδιού,

(ii) για εκκρεμούσες διαδικασίες ή

(iii) για ληφθείσες αποφάσεις σχετικά με το παιδί.

(β) προβαίνουν σε συστάσεις, ιδιαίτερα με σκοπό να συντονίσουν ασφαλιστικό μέτρο που έχει ληφθεί στο κράτος μέλος στο οποίο ευρίσκεται το παιδί με απόφαση που έχει ληφθεί στο κράτος μέλος του οποίου τα δικαστήρια είναι αρμόδια να αποφανθούν επί της ουσίας.

(γ) λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για τον εντοπισμό και την επιστροφή του παιδιού, συμπεριλαμβανομένης της έγερσης αγωγής προς το σκοπό αυτό σύμφωνα με τα άρθρα 22 ως 24.

(δ) παρέχουν πληροφορίες και βοήθεια στους δικαιούχους γονικής μέριμνας που επιδιώκουν την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων στην επικράτειά τους, ιδιαίτερα όσον αφορά το δικαίωμα επικοινωνίας και την επιστροφή του παιδιού.

(ε) υποστηρίζουν την επικοινωνία μεταξύ δικαστηρίων, ιδιαίτερα για τους σκοπούς της παραπομπής μιας υπόθεσης σύμφωνα με το άρθρο 15 ή της λήψης απόφασης σε υποθέσεις απαγωγής παιδιού σύμφωνα με τα άρθρα 22 ως 24.

και

(στ) προωθούν την σύναψη συμφωνίας μεταξύ των δικαιούχων γονικής μέριμνας προσφεύγοντας στην μεσολάβηση ή σε άλλα μέσα και διοργανώνουν προς το σκοπό αυτό διασυνοριακή συνεργασία.

Άρθρο 58 Μέθοδος εργασίας

1. Ο δικαιούχος γονικής μέριμνας μπορεί να υποβάλλει αίτηση συνδρομής στην κεντρική αρχή του κράτους μέλους στο οποίο έχει τη συνήθη διαμονή του ή στην κεντρική αρχή του κράτους μέλους στο οποίο το παιδί έχει τη συνήθη διαμονή του ή ευρίσκεται. Εάν η αίτηση συνδρομής παραπέμπει σε απόφαση που έχει εκδοθεί κατ' εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, ο δικαιούχος γονικής μέριμνας επισυνάπτει στην αίτηση τις σχετικές βεβαιώσεις που αναφέρονται στα άρθρα 44, 46, παράγραφος 1 ή 47, παράγραφος 1.

2. Κάθε κράτος μέλος ανακοινώνει στην Επιτροπή την επίσημη γλώσσα/επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πλην της δικής του που μπορεί να αποδεχτεί για ανακοινώσεις στις κεντρικές αρχές.

3. Η συνδρομή των κεντρικών αρχών σύμφωνα με το άρθρο 57 παρέχεται ατελώς.

4. Κάθε κεντρική αρχή αναλαμβάνει τα έξοδά της.

Άρθρο 59 Συνεδριάσεις

Η Επιτροπή συγκαλεί συνεδριάσεις των κεντρικών αρχών, χρησιμοποιώντας το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο για αστικές και εμπορικές υποθέσεις που δημιουργήθηκε από την απόφαση αριθ. 2001/470/ΕΚ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΑΛΛΑ ΝΟΜΙΚΑ ΜΕΣΑ

Άρθρο 60 Σχέση με άλλα νομικά μέσα

1. Με την επιφύλαξη του άρθρου 63 και της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου, ο παρών κανονισμός αντικαθιστά, για τα κράτη μέλη, τις κατά την έναρξη ισχύος του υφιστάμενες συμβάσεις, οι οποίες έχουν συναφθεί μεταξύ δύο ή περισσοτέρων κρατών μελών και αφορούν θέματα τα οποία διέπονται από τον παρόντα κανονισμό.

2. (α) Η Σουηδία και η Φινλανδία δύνανται να δηλώσουν ότι ισχύει, εν όλω ή εν μέρει, στις μεταξύ των σχέσεις η σύμβαση της 6ης Φεβρουαρίου 1931 μεταξύ Δανίας, Φινλανδίας, Ισλανδίας, Νορβηγίας και Σουηδίας, η οποία περιέχει διατάξεις ιδιωτικού διεθνούς δικαίου σχετικά με το γάμο, την υιοθεσία και την επιμέλεια, καθώς και το τελικό πρωτόκολλο αυτής, αντί των κανόνων του παρόντος κανονισμού. Οι δηλώσεις αυτές δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ως παράρτημα του κανονισμού. Αυτά τα κράτη μέλη μπορούν να δηλώσουν ανά πάσα στιγμή ότι τις ανακαλούν εν όλω ή εν μέρει.

(β) Η αρχή της μη εισαγωγής διακρίσεων λόγω ιθαγενείας μεταξύ των πολιτών της Ένωσης τηρείται.

(γ) Οι κανόνες διεθνούς δικαιοδοσίας σε κάθε μελλοντική συμφωνία που θα συναφθεί μεταξύ των αναφερομένων στο στοιχείο α) κρατών μελών και θα αφορά θέματα ρυθμιζόμενα στον παρόντα κανονισμό, ευθυγραμμίζονται με τα προβλεπόμενα στον παρόντα κανονισμό.

(δ) Οι αποφάσεις που εκδίδονται σε ένα από τα σκανδιναβικά κράτη που έχει προβεί στη δήλωση του στοιχείου α), στα πλαίσια δωσιδικίας που αντιστοιχεί σε περίπτωση που προβλέπεται στα κεφάλαια ΙΙ και ΙΙΙ του παρόντος κανονισμού, αναγνωρίζονται και εκτελούνται στα υπόλοιπα κράτη μέλη σύμφωνα με τους κανόνες που προβλέπονται στο κεφάλαιο IV του παρόντος κανονισμού.

3. Τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή:

(α) αντίγραφο των συμφωνιών που αναφέρονται στην παράγραφο 2 στοιχεία α) και γ), καθώς και των ομοιόμορφων νόμων που τις θέτουν σε ισχύ.

(β) κάθε καταγγελία ή τροποποίηση των ανωτέρω συμφωνιών ή ομοιόμορφων νόμων.

Άρθρο 61 Σχέση με ορισμένες πολυμερείς συμβάσεις

Στις σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών που είναι συμβαλλόμενα μέρη του, ο παρών κανονισμός υπερισχύει των ακόλουθων συμβάσεων, στο βαθμό που αφορούν θέματα διεπόμενα από αυτόν:

(α) σύμβαση της Χάγης, της 5ης Οκτωβρίου 1961, σχετικά με την αρμοδιότητα των αρχών και το εφαρμοστέο δίκαιο όσον αφορά την προστασία των ανηλίκων,

(β) σύμβαση του Λουξεμβούργου, της 8ης Σεπτεμβρίου 1967, για την αναγνώριση αποφάσεων που αφορούν το κύρος γάμων,

(γ) σύμβαση της Χάγης, της 1ης Ιουνίου 1970, για την αναγνώριση αποφάσεων διαζυγίου και δικαστικού χωρισμού,

(δ) ευρωπαϊκή σύμβαση, της 20ής Μαΐου 1980, για την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε θέματα επιμέλειας των τέκνων και για την αποκατάσταση της επιμέλειάς τους,

(ε) σύμβαση της Χάγης της 25ης Οκτωβρίου 1980 για τα αστικά θέματα της διεθνούς απαγωγής παιδιών,

και

(στ) σύμβαση της Χάγης της 19ης Οκτωβρίου 1996 για τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση, εκτέλεση και συνεργασία όσον αφορά τη γονική μέριμνα και μέτρα για την προστασία των παιδιών.

Άρθρο 62 Συνθήκες με την Αγία Έδρα

1. Ο παρών κανονισμός δεν θίγει τη διεθνή συμφωνία (Concordat) μεταξύ της Αγίας Έδρας και της Πορτογαλίας, που υπεγράφη στην πόλη του Βατικανού στις 7 Μαΐου 1940.

2. Κάθε απόφαση σχετικά με ελαττωματικό γάμο η οποία εκδόθηκε κατ' εφαρμογή της συμφωνίας που αναφέρεται στην προηγούμενη παράγραφο, αναγνωρίζεται στα κράτη μέλη υπό τους όρους του κεφαλαίου IV, τμήμα 1.

3. Οι διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 εφαρμόζονται επίσης στις ακόλουθες διεθνείς συμφωνίες (Concordats) με την Αγία Έδρα:

(α) Συνθήκη του Λατερανού (Concordato lateranense) της 11ης Φεβρουαρίου 1929 μεταξύ της Ιταλίας και της Αγίας Έδρας, όπως τροποποιήθηκε από τη συμφωνία και το πρόσθετο πρωτόκολλό της που υπογράφηκε στη Ρώμη στις 18 Φεβρουαρίου 1984.

(β) συμφωνία μεταξύ της Αγίας Έδρας και της Ισπανίας περί νομικών υποθέσεων, της 3ης Ιανουαρίου 1979.

4. Η αναγνώριση των αποφάσεων που προβλέπονται στην παράγραφο 2 μπορεί να υπόκειται στην Ιταλία και στην Ισπανία στις ίδιες διαδικασίες και στους ίδιους ελέγχους που ισχύουν για τις αποφάσεις των εκκλησιαστικών δικαστηρίων, οι οποίες εκδίδονται σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες που συνάπτονται με την Αγία Έδρα και αναφέρονται στη παράγραφο 3.

5. Τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή:

(α) αντίγραφο των συνθηκών που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 3.

(β) τυχόν καταγγελία ή τροποποίηση των εν λόγω συνθηκών.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VII ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 63

1. Οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού εφαρμόζονται μόνο στις αγωγές που ασκούνται, στα δημόσια έγγραφα που συντάσσονται και στους δικαστικούς συμβιβασμούς που καταρτίζονται ενώπιον δικαστηρίου κατά τη διάρκεια δίκης, μετά την έναρξη ισχύος του σύμφωνα με το άρθρο 71.

2. Αποφάσεις που εκδίδονται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού κατόπιν αγωγής που έχει ασκηθεί πριν από αυτήν την ημερομηνία αλλά μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου αναγνωρίζονται και εκτελούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του κεφαλαίου IV του παρόντος κανονισμού, αν η διεθνής δικαιοδοσία θεμελιώθηκε σε κανόνες σύμφωνους με τις διατάξεις των κεφαλαίων ΙΙ ή ΙΙΙ του παρόντος κανονισμού ή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 ή σύμβασης η οποία, κατά την ημερομηνία ασκήσεως της αγωγής, ίσχυε μεταξύ του κράτους μέλους προέλευσης και του κράτους μέλους αναγνώρισης ή εκτέλεσης.

3. Αποφάσεις που εκδίδονται πριν από την ημερομηνία εφαρμογής του παρόντος κανονισμού κατόπιν αγωγής που έχει ασκηθεί μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 αναγνωρίζονται και εκτελούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του κεφαλαίου IV του παρόντος κανονισμού στο βαθμό που πρόκειται για απόφαση διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού ή ακύρωσης γάμου ή για απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα των κοινών τέκνων που εκδίδεται επ' ευκαιρία αυτών των γαμικών διαφορών.

4. Αποφάσεις που εκδίδονται πριν από την ημερομηνία εφαρμογής του παρόντος κανονισμού αλλά μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 κατόπιν αγωγής που έχει ασκηθεί πριν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 αναγνωρίζονται και εκτελούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του κεφαλαίου IV του παρόντος κανονισμού στο βαθμό που πρόκειται για απόφαση διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού ή ακύρωσης γάμου ή για απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα των κοινών τέκνων που εκδίδεται επ' ευκαιρία αυτών των γαμικών διαφορών και η διεθνής δικαιοδοσία έχει θεμελιωθεί σε κανόνες σύμφωνους με τις διατάξεις των κεφαλαίων ΙΙ ή ΙΙΙ του παρόντος κανονισμού ή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 ή σύμβασης η οποία, κατά την ημερομηνία ασκήσεως της αγωγής, ίσχυε μεταξύ του κράτους μέλους προέλευσης και του κράτους μέλους αναγνώρισης ή εκτέλεσης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VIII ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 64 Κράτη μέλη με δύο ή περισσότερα συστήματα δικαίου

Στα κράτη μέλη όπου εφαρμόζονται σε διαφορετικές εδαφικές ενότητες δύο ή περισσότερα συστήματα δικαίου ή σύνολα κανόνων που αφορούν τα θέματα που διέπονται από τον παρόντα κανονισμό:

(α) κάθε αναφορά στη συνήθη διαμονή στο οικείο κράτος μέλος αφορά τη συνήθη διαμονή σε μια εδαφική ενότητα.

(β) κάθε αναφορά στην ιθαγένεια ή, στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου, στο "domicile", αφορά την εδαφική ενότητα που ορίζεται από το δίκαιο του οικείου κράτους.

(γ) κάθε αναφορά στην αρχή κράτους μέλους αναφέρεται στην αρχή μιας εδαφικής ενότητας που ανήκει στο συγκεκριμένο κράτος μέλος.

(δ) κάθε αναφορά στους κανόνες του κράτους μέλους προς το οποίο απευθύνεται η αίτηση αναγνώρισης ή εκτέλεσης αφορά τους κανόνες της εδαφικής ενότητας στην οποία γίνεται επίκληση της διεθνούς δικαιοδοσίας, της αναγνώρισης ή της εκτέλεσης.

Άρθρο 65 Πληροφορίες για τις κεντρικές αρχές και γλώσσες

1. Τα κράτη μέλη ανακοινώνουν στην Επιτροπή εντός προθεσμίας τριών μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού:

(α) τα ονόματα, διευθύνσεις και μέσα επικοινωνίας όσον αφορά τις κεντρικές αρχές που διορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 55.

(β) τις γλώσσες που γίνονται δεκτές για ανακοινώσεις προς τις κεντρικές αρχές σύμφωνα με το άρθρο 58, παράγραφος 2.

και

(γ) τις γλώσσες που γίνονται δεκτές για τη βεβαίωση που αφορά το δικαίωμα επικοινωνίας σύμφωνα με το άρθρο 49, παράγραφος 2.

Τα κράτη μέλη ανακοινώνουν στην Επιτροπή κάθε τροποποίηση των συγκεκριμένων πληροφοριών.

Η Επιτροπή θέτει αυτές τις πληροφορίες στη διάθεση του κοινού.

Άρθρο 66 Τροποποιήσεις των παραρτημάτων Ι, ΙΙ και ΙΙΙ

Τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή τα κείμενα που τροποποιούν τους καταλόγους των δικαστηρίων και των ενδίκων μέσων που παρατίθενται στα παραρτήματα Ι έως ΙΙΙ.

Η Επιτροπή προσαρμόζει τα παραρτήματα αναλόγως.

Άρθρο 67 Τροποποιήσεις των παραρτημάτων IV έως VII

Κάθε τροποποίηση των εντύπων που παρατίθενται στα παραρτήματα IV έως VII αποφασίζεται σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζεται στο άρθρο 68, παράγραφος 2.

Άρθρο 68 Επιτροπή

1. Η Επιτροπή επικουρείται από επιτροπή η οποία απαρτίζεται από αντιπροσώπους των κρατών μελών και προεδρεύεται από αντιπροσώπους της Επιτροπής.

2. Όταν γίνεται παραπομπή σε αυτήν την παράγραφο εφαρμόζεται η συμβουλευτική διαδικασία που ορίζεται στο άρθρο 3 της απόφασης 1999/468/ΕΚ, σύμφωνα με το άρθρο 7, παράγραφος 3.

3. Η επιτροπή καταρτίζει τον εσωτερικό κανονισμό της.

Άρθρο 69 Κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000

1. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 καταργείται από την ημερομηνία εφαρμογής του παρόντος κανονισμού σύμφωνα με το άρθρο 71.

2. Κάθε παραπομπή στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 του Συμβουλίου νοείται ως παραπομπή στον παρόντα κανονισμό σύμφωνα με τον πίνακα αντιστοιχίας που περιλαμβάνεται στο παράρτημα VIII.

Άρθρο 70 Τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 44/2001

Το άρθρο 5, παράγραφος 2, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 44/2001 αντικαθίσταται με το ακόλουθο κείμενο:

"2. ως προς υποχρεώσεις διατροφής, ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου στον οποίο ο δικαιούχος της διατροφής έχει την κατοικία ή τη συνήθη διαμονή του ή, εφόσον πρόκειται για αγωγή παρεπόμενη δίκης σχετικά με την προσωπική κατάσταση, ενώπιον του δικαστηρίου που κατά το δίκαιο του δικάζοντος δικαστή έχει διεθνή δικαιοδοσία στην περίπτωση της δίκης αυτής, εκτός αν η διεθνής αυτή δικαιοδοσία θεμελιώνεται αποκλειστικά στην ιθαγένεια ενός των διαδίκων ή, εφόσον πρόκειται για αγωγή παρεπόμενη δίκης σχετικά με τη γονική μέριμνα, ενώπιον του δικαστηρίου που σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. ... του Συμβουλίου [για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας]*, έχει διεθνή δικαιοδοσία στην περίπτωση της δίκης αυτής

* ΕΕ L ..."

Άρθρο 71 Έναρξη ισχύος

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την 1η Ιουλίου 2003.

Ο κανονισμός εφαρμόζεται από την 1η Ιουλίου 2004, εκτός από το άρθρο 65, που εφαρμόζεται από την 1η Ιουλίου 2003.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα στα κράτη μέλη σύμφωνα με τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Βρυξέλλες,

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

Οι αιτήσεις που προβλέπονται στα άρθρα 26 και 33 υποβάλλονται στα ακόλουθα δικαστήρια:

-- στο Βέλγιο, στο "tribunal de premiθre instance"/"rechtbank van eerste aanleg"/"erstinstanzliches Gericht",

-- στη Γερμανία:

-- στην περιφέρεια του "Kammergericht" (Βερολίνο), στο "Familiengericht Pankow/Weissensee",

-- στις περιφέρειες των υπολοίπων "Oberlandesgerichte" στο "Familiengericht" που βρίσκεται στην έδρα του αντίστοιχου "Oberlandesgericht"

-- στην Ελλάδα, στο "Μονοϴελές Πρωτοδικείο",

-- στην Ισπανία, στο "Juzgado de Primera Instancia",

-- στη Γαλλία, στον πρόεδρο του "tribunal de grande instance",

-- στην Ιρλανδία, στο "High Court",

-- στην Ιταλία, στο "Corte d'apello",

-- στο Λουξεμβούργο, στον πρόεδρο του "Tribunal d'arrondissement",

-- στις Κάτω Χώρες, στον πρόεδρο του "arrondissementsrechtbank",

-- στην Αυστρία, στο "Bezirksgericht",

-- στην Πορτογαλία, στο "Tribunal de Comarca" ή το "Tribunal de Familia",

-- στη Φινλανδία, στο "kδrδjδoikeus"/"tingsrδtt",

-- στη Σουηδία, στο "Svea hovrδtt",

-- στο Ηνωμένο Βασίλειο:

(α) στην Αγγλία και Ουαλία, στο "High Court of Justice".

(β) στη Σκωτία, στο "Court of Session".

(γ) στη Βόρεια Ιρλανδία, στο "High Court of Justice".

(δ) στο Γιβραλτάρ, στο "Supreme Court".

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II

Η προσφυγή που προβλέπεται στο άρθρο 38 ασκείται στα ακόλουθα δικαστήρια:

-- στο Βέλγιο:

(α) ο αιτών την κήρυξη εκτελεστότητας μπορεί να προσφύγει στο "cour d'appel" ή στο "hof van beroep".

(β) ο διάδικος κατά του οποίου ζητείται η εκτέλεση μπορεί να προσφύγει στο "tribunal de premiθre instance"/"rechtbank van eerste aanleg"/"erstinstanzliches Gericht",

-- στη Γερμανία, στο "Oberlandesgericht",

-- στην Ελλάδα, στο "Εφετείο",

-- στην Ισπανία, στο "Audiencia Provincial",

-- στη Γαλλία, στο "Cour d'appel",

-- στην Ιρλανδία, στο "High Court",

-- στην Ιταλία, στο "Corte d'appello",

-- στο Λουξεμβούργο, στο "Cour d'appel",

-- στις Κάτω Χώρες:

(α) αν ο αιτών ή ο εναγόμενος που εμφανίστηκε στο δικαστήριο ασκήσει την προσφυγή: στο "gerechtshof".

(β) αν ο εναγόμενος στον οποίο επετράπη να μην εμφανισθεί στο δικαστήριο ασκήσει προσφυγή: στο "arrondissementsrechtbank",

-- στην Αυστρία, στο "Bezirksgericht",

-- στην Πορτογαλία, στο "Tribunal da Relaηγo",

-- στη Φινλανδία, στο "hovioikeus"/"hovrδtt",

-- στη Σουηδία, στο "Svea hovrδtt",

-- στο Ηνωμένο Βασίλειο:

(α) στην Αγγλία και Ουαλία, στο "High Court of Justice".

(β) στη Σκωτία, στο "Court of Session".

(γ) στη Βόρεια Ιρλανδία, στο "High Court of Justice".

(δ) στο Γιβραλτάρ, στο "Court of Appeal".

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III

Οι προσφυγές που προβλέπονται στο άρθρο 39 μπορούν να ασκηθούν μόνο με:

-- στο Βέλγιο, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Κάτω Χώρες, αναίρεση,

-- στη Γερμανία, "Rechtsbeschwerde",

-- στην Ιρλανδία, προσφυγή επί νομικού ζητήματος στο "Supreme Court",

-- στην Αυστρία, "Revisionsrekurs",

-- στην Πορτογαλία, "recurso restrito ΰ matιria de direito",

-- στη Φινλανδία, προσφυγή στο "korkein oikeus"/"hφgsta domstolen",

-- στη Σουηδία, προσφυγή στο "Hφgsta domstolen",

-- στο Ηνωμένο Βασίλειο, με μία μόνον περαιτέρω προσφυγή επί νομικού ζητήματος.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV

Βεβαίωση αναφερόμενη στο άρθρο 44 σχετικά με αποφάσεις που εκδίδονται σε γαμικές διαφορές

1. Χώρα προέλευσης

2. Δικαστήριο ή αρχή που εξέδωσε τη βεβαίωση

2.1. Όνομα

2.2. Διεύθυνση

2.3. Τηλ./φαξ/ηλεκτρονική διεύθυνση

3. Στοιχεία γάμου

3.1. Στοιχεία της συζύγου

3.1.1. Πλήρες όνομα

3.1.2. Χώρα και τόπος γέννησης

3.1.3. Ημερομηνία γέννησης

3.2. Στοιχεία του συζύγου

3.2.1. Πλήρες όνομα

3.2.2. Χώρα και τόπος γέννησης

3.2.3. Ημερομηνία γέννησης

3.3. Χώρα, τόπος (όπου υπάρχει) και ημερομηνία γάμου

3.3.1. Χώρα γάμου

3.3.2. Τόπος γάμου (όπου υπάρχει)

3.3.3. Ημερομηνία γάμου

4. Δικαστήριο που εξέδωσε την απόφαση

4.1. Όνομα του δικαστηρίου

4.2. Τόπος του δικαστηρίου

5. Απόφαση

5.1. Ημερομηνία

5.2. Αριθμός αναφοράς

5.3. Είδος απόφασης

5.3.1. Διαζύγιο

5.3.2. Ακύρωση γάμου

5.3.3. Δικαστικός χωρισμός

5.4. Η απόφαση εκδόθηκε ερήμην;

5.4.1. όχι

5.4.2. ναι [25]

[25] Πρέπει να επισυνάπτονται τα έγγραφα που αναφέρονται στο άρθρο 42, παράγραφος 2.

6. Ονόματα διαδίκων στους οποίους χορηγήθηκε δικαστική αρωγή

7. Η απόφαση υπόκειται σε αναίρεση σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους προέλευσης;

7.1. Όχι

7.2. Ναι

8. Ημερομηνία έναρξης ισχύος στο κράτος μέλος στο οποίο εκδόθηκε η απόφαση

8.1. Διαζύγιο

8.2. Δικαστικός χωρισμός

Έγινε ------------------, ημερομηνία ------------------ Υπογραφή και/ή σφραγίδα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V

Βεβαίωση αναφερόμενη στο άρθρο 44 σχετικά με αποφάσεις περί γονικής μέριμνας

1. Χώρα προέλευσης

2. Δικαστήριο ή αρχή που εξέδωσε τη βεβαίωση

2.1. Όνομα

2.2. Διεύθυνση

2.3. Τηλ./φαξ/ηλεκτρονική διεύθυνση

3. Δικαιούχος γονικής μέριμνας

3.1. Μητέρα

3.1.1. Πλήρες όνομα

3.2.2. Ημερομηνία και τόπος γέννησης

3.2. Πατέρας

3.2.1. Πλήρες όνομα

3.2.2. Ημερομηνία και τόπος γέννησης

3.3. Λοιποί

3.2.1. Πλήρες όνομα

3.2.2. Ημερομηνία και τόπος γέννησης

4. Δικαστήριο που εξέδωσε την απόφαση

4.1. Όνομα του δικαστηρίου

4.2. Τόπος του δικαστηρίου

5. Απόφαση

5.1. Ημερομηνία

5.2. Αριθμός αναφοράς

5.3. Η απόφαση εκδόθηκε ερήμην;

5.3.1. Όχι

5.3.2. Ναι [26]

[26] Πρέπει να προσκομίζονται τα έγγραφα που αναφέρονται στο 42, παράγραφος 2.

6. Παιδιά που καλύπτονται από την απόφαση [27]

[27] Εάν καλύπτονται περισσότερα των τεσσάρων παιδιών, χρησιμοποιείστε δεύτερο έντυπο.

6.1. Πλήρες όνομα και ημερομηνία γέννησης

6.2. Πλήρες όνομα και ημερομηνία γέννησης

6.3. Πλήρες όνομα και ημερομηνία γέννησης

6.4. Πλήρες όνομα και ημερομηνία γέννησης

7. Ονόματα διαδίκων στους οποίους χορηγήθηκε δικαστική αρωγή

8. Βεβαίωση εκτελεστότητας και υπηρεσία

8.1. Η απόφαση είναι εκτελεστή σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους προέλευσης;

8.1.1. Ναι

8.1.2. Όχι

8.2. Η απόφαση επιδόθηκε στον αντίδικο κατά του οποίου ζητείται η εκτέλεση;

8.2.1. Ναι

8.2.1.1. Πλήρες όνομα του αντιδίκου

8.2.1.2. Ημερομηνία επίδοσης ή κοινοποίησης

8.2.2. Όχι

Έγινε ------------------, ημερομηνία ------------------ Υπογραφή και/ή σφραγίδα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VI

Βεβαίωση αναφερόμενη στο άρθρο 46, παράγραφος 1 σχετικά με αποφάσεις για το δικαίωμα επικοινωνίας

1. Χώρα προέλευσης

2. Δικαστήριο ή αρχή που εξέδωσε τη βεβαίωση

2.1. Όνομα

2.2. Διεύθυνση

2.3. Tηλ./φαξ/ηλεκτρονική διεύθυνση

3. Γονείς

3.1. Μητέρα

3.1.1. Πλήρες όνομα

3.2.2. Ημερομηνία και τόπος γέννησης

3.2. Πατέρας

3.2.1. Πλήρες όνομα

3.2.2. Ημερομηνία και τόπος γέννησης

4. Δικαστήριο που εξέδωσε την απόφαση

4.1. Όνομα του δικαστηρίου

4.2. Τόπος του δικαστηρίου

5. Απόφαση

5.1. Ημερομηνία

5.2. Αριθμός αναφοράς

6. Παιδιά που καλύπτονται από την απόφαση [28]

[28] Εάν καλύπτονται περισσότερα των τεσσάρων παιδιών, χρησιμοποιείστε δεύτερο έντυπο.

6.1. Πλήρες όνομα και ημερομηνία γέννησης

6.2. Πλήρες όνομα και ημερομηνία γέννησης

6.3. Πλήρες όνομα και ημερομηνία γέννησης

6.4. Πλήρες όνομα και ημερομηνία γέννησης

7. Η απόφαση είναι εκτελεστή σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους προέλευσης;

8. Η απόφαση έχει εκδοθεί ερήμην;

9. Έχει χορηγηθεί στο παιδί η δυνατότητα ακρόασης, εκτός αν αυτό αντενδείκνυται δεδομένης της ηλικίας και του βαθμού ωριμότητάς του;

10. Διακανονισμοί για την άσκηση των δικαιωμάτων επικοινωνίας

10.1. Ημερομηνία

10.2. Τόπος

10.3. Ειδικές υποχρεώσεις των δικαιούχων γονικής μέριμνας να παραλαμβάνουν και να επιστρέφουν το παιδί

10.3.1. Ευθύνη για τα έξοδα μεταφοράς

10.3.2. Λοιπά

10.4. Περιορισμοί που συνδέονται με την άσκηση του δικαιώματος επικοινωνίας

11. Ονόματα διαδίκων στους οποίους χορηγήθηκε δικαστική αρωγή

Έγινε ------------------, ημερομηνία ------------------ Υπογραφή και/ή σφραγίδα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VII

Βεβαίωση αναφερόμενη στο άρθρο 47, παράγραφος 1 σχετικά με την επιστροφή

1. Χώρα προέλευσης

2. Δικαστήριο ή αρχή έκδοσης της βεβαίωσης

2.1. Όνομα

2.2. Διεύθυνση

2.3. Τηλ./φαξ/ηλεκτρονική διεύθυνση

3. Δικαιούχοι γονικής μέριμνας

3.1. Μητέρα

3.1.1. Πλήρες όνομα

3.2.2. Ημερομηνία και τόπος γέννησης

3.2. Πατέρας

3.2.1. Πλήρες όνομα

3.2.2. Ημερομηνία και τόπος γέννησης

3.3. Λοιποί

3.3.1. Πλήρες όνομα

3.3.2. Ημερομηνία και τόπος γέννησης

4. Δικαστήριο που εξέδωσε την απόφαση

4.1. Όνομα του δικαστηρίου

4.2. Τόπος του δικαστηρίου

5. Απόφαση

5.1. Ημερομηνία

5.2. Αριθμός αναφοράς

6. Παιδιά που καλύπτονται από την απόφαση [29]

[29] Εάν καλύπτονται περισσότερα των τεσσάρων παιδιών, χρησιμοποιείστε δεύτερο έντυπο.

6.1. Πλήρες όνομα και ημερομηνία γέννησης

6.2. Πλήρες όνομα και ημερομηνία γέννησης

6.3. Πλήρες όνομα και ημερομηνία γέννησης

6.4. Πλήρες όνομα και ημερομηνία γέννησης

7. Δόθηκε στο παιδί η ευκαιρία ακρόασης, εκτός αν αυτό αντενδείκνυται δεδομένης της ηλικίας και του βαθμού ωριμότητάς του;

8. Η απόφαση συνεπάγεται την επιστροφή του παιδιού;

9. Άτομο που έχει την επιμέλεια του παιδιού

10. Ονόματα διαδίκων στους οποίους χορηγήθηκε δικαστική αρωγή

Έγινε ------------------, ημερομηνία ------------------ Υπογραφή και/ή σφραγίδα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VIII

Συγκριτικός πίνακας με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000

Καταργούμενα άρθρα // Αντίστοιχα άρθρα του νέου κειμένου

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Παράρτημα I // Παράρτημα I

Παράρτημα II // Παράρτημα II

Παράρτημα III // Παράρτημα III

Παράρτημα IV // Παράρτημα IV

Παράρτημα V // Παράρτημα V