20.7.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 213/1

(1)

Στις 26 Μαρτίου 2010, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε με την πρόταση της Επιτροπής για την εφαρμογή νέας στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση «Ευρώπη 2020» η οποία, βασιζόμενη στον ενισχυμένο συντονισμό των οικονομικών πολιτικών, θα εστιαστεί σε νευραλγικούς τομείς στους οποίους απαιτείται δράση ώστε να ενισχυθούν οι δυνατότητες της Ευρώπης για βιώσιμη ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα.

(2)

Στις 13 Ιουλίου 2010, το Συμβούλιο εξέδωσε σύσταση σχετικά με τους γενικούς προσανατολισμούς της οικονομικής πολιτικής των κρατών μελών και της Ένωσης (2010 έως 2014) και στις 21 Οκτωβρίου 2010 το Συμβούλιο εξέδωσε απόφαση σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές των πολιτικών απασχόλησης των κρατών μελών (2), οι οποίες από κοινού αποτελούν τις «ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές». Τα κράτη μέλη καλούνταν να λαμβάνουν υπόψη τις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές στις εθνικές οικονομικές πολιτικές και στις πολιτικές απασχόλησης.

(3)

Στις 12 Ιανουαρίου 2011, η Επιτροπή εξέδωσε την πρώτη ετήσια επισκόπηση ανάπτυξης, η οποία σηματοδοτεί την έναρξη ενός νέου κύκλου οικονομικής διακυβέρνησης στην ΕΕ και του πρώτου ευρωπαϊκού εξαμήνου εκ των προτέρων και ολοκληρωμένου συντονισμού πολιτικής, το οποίο εντάσσεται στη στρατηγική «Ευρώπη 2020».

(4)

Στις 25 Μαρτίου 2011, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσυπέγραψε τις προτεραιότητες για τη δημοσιονομική εξυγίανση και τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση (σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 15ης Φεβρουαρίου και της 7ης Μαρτίου 2011 και κατόπιν της ετήσιας επισκόπησης ανάπτυξης που εκπόνησε η Επιτροπή). Τόνισε ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην αποκατάσταση της υγείας των προϋπολογισμών και στη δημοσιονομική βιωσιμότητα, στη μείωση της ανεργίας μέσω μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας και στην καταβολή νέων προσπαθειών για την ενίσχυση της ανάπτυξης. Ζήτησε από τα κράτη μέλη να μετατρέψουν τις προτεραιότητες αυτές σε συγκεκριμένα μέτρα που θα συμπεριληφθούν στα προγράμματα σταθερότητας ή σύγκλισης και στα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων.

(5)

Στις 25 Μαρτίου 2011, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε επίσης τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στο Σύμφωνο για το Ευρώ +, να υποβάλουν εγκαίρως τις δεσμεύσεις τους ώστε να συμπεριληφθούν στα προγράμματα σταθερότητας ή σύγκλισης και στα εθνικά τους προγράμματα μεταρρυθμίσεων.

(6)

Στις 9 Μαΐου 2011, η Δανία υπέβαλε το επικαιροποιημένο της πρόγραμμα σύγκλισης του 2011 που καλύπτει την περίοδο 2011-2015 και το εθνικό της πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων του 2011. Για να ληφθεί υπόψη η αλληλεξάρτησή τους, τα δύο προγράμματα αξιολογήθηκαν ταυτόχρονα.

(7)

Βάσει της αξιολόγησης του ενημερωμένου προγράμματος σύγκλισης σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1466/97, το Συμβούλιο είναι της άποψης ότι το μακροοικονομικό σενάριο που στηρίζει το πρόγραμμα σύγκλισης είναι εύλογο. Αν και βασίζεται σε ελαφρά περισσότερο ευνοϊκές παραδοχές ανάπτυξης για το 2012 και πέρα, είναι σε μεγάλο βαθμό σύμφωνο με τις προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής της άνοιξης 2011. Η δημοσιονομική στρατηγική που ορίζεται στο πρόγραμμα σύγκλισης στοχεύει στη μείωση του ελλείμματος, εντός του 2013,σε επίπεδο χαμηλότερο από το επίπεδο αναφοράς του 3 %, σύμφωνα με τη σύσταση του Συμβουλίου της 13ης Ιουλίου 2010 και στην επίτευξη του αναθεωρημένου μεσοπρόθεσμου στόχου (MTO) που είναι: πρώτον ένα διαρθρωτικό ισοζύγιο του προϋπολογισμού όχι κάτω του – 0,5 % του ΑΕΠ εντός του 2015 και δεύτερον η ισοσκέλιση του προϋπολογισμού μέχρι το 2020. Η πορεία εξυγίανσης προς αυτόν τον στόχο είναι η προσήκουσα. Τα μέτρα που προβλέπονται στο πρόγραμμα σύγκλισης και εγκρίθηκαν από το Κοινοβούλιο την άνοιξη του 2010 κρίνονται κατάλληλα για την κατοχύρωση των δημοσιονομικών στόχων και αντιπροσωπεύουν ετήσια δημοσιονομική προσπάθεια περίπου της τάξης του 1 % του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2011-2013. Η Δανία θα επιτύχει τον αναθεωρημένο μεσοπρόθεσμο στόχο της εντός του χρονικού ορίζοντα του προγράμματος. Οι κίνδυνοι για τους δημοσιονομικούς στόχους είναι σε μεγάλο βαθμό εξισορροπημένοι.

(8)

Η οικονομία της Δανίας άρχισε να επιβραδύνεται το 2007 στο πλαίσιο μιας διόρθωσης της αγοράς ακινήτων η οποία συνέβαλε στα προβλήματα του εγχώριου τραπεζικού τομέα, τα οποία επιδεινώθηκαν και από αυξανόμενες πτωχεύσεις και ανεργία. Η ύφεση ήταν δραματική, η παραγωγή μειώθηκε κατά 8 % μεταξύ του φθινοπώρου 2007 και της άνοιξης 2009 και το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε σε 7,4 % το 2010. Το ποσοστό απασχόλησης έπεσε από 79,8 % το 2008 σε 76,1 % το 2010, πλήττοντας ιδίως τους νέους. Η παραγωγή άρχισε να ανακάμπτει το 2009, και η πραγματική αύξηση του ΑΕΠ ανήλθε σε 2,1 % το 2010. Η ανάκαμψη προήλθε από την υψηλή εγχώρια ζήτηση (λόγω και της δημοσιονομικής επέκτασης), τη μεγάλη αύξηση των αποθεμάτων και την ισχυρή ανάκαμψη των βασικών εμπορικών εταίρων της Δανίας.

(9)

Οι αυτόματοι σταθεροποιητές και τα μέτρα για την κρίση προκάλεσαν την πτώση του ισοζυγίου του ευρύτερου δημόσιου τομέα από πλεόνασμα 3,2 % του ΑΕΠ το 2008 σε έλλειμμα 2,7 % του ΑΕΠ το 2009. Βάσει της κοινοποίησης της Δανίας και των προβλέψεων των υπηρεσιών της Επιτροπής, την άνοιξη 2010, ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα θα διευρυνόταν πέραν του 5 % του ΑΕΠ το 2010, κινήθηκε, τον Ιούλιο 2010, διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για τη Δανία. Μολονότι απρόσμενα και προσωρινά, έκτακτα κέρδη από τη φορολογία των αποδόσεων των συνταξιοδοτικών ταμείων οδήγησαν σε σταθεροποίηση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 2,7 % του ΑΕΠ κατά το τελευταίο έτος, σύμφωνα με την πρόβλεψη των υπηρεσιών της Επιτροπής της άνοιξης 2011 προβλέπεται εκ νέου αύξηση του ελλείμματος σε περίπου 4 % του ΑΕΠ το 2011 και τονίζεται η ανάγκη για συνεχείς και φιλόδοξες προσπάθειες εξυγίανσης το 2012 και 2013, όπως έχει σχεδιασθεί. Αυτό συνεπάγεται αυστηρή εφαρμογή των μέτρων που θεσπίστηκαν με τη συμφωνία εξυγίανσης του 2010 και του ελέγχου των δαπανών όπως ορίζονται στο πρόγραμμα σύγκλισης για τη διασφάλιση της διόρθωσης του υπερβολικού ελλείμματος εντός του 2013. Αν εκτιμηθεί με βάση την προβλεφθείσα μεσοπρόθεσμη δυνητική αύξηση της παραγωγής και έχοντας υπόψιν τα προαιρετικά μέτρα, οι προβλέψεις δαπανών φαίνεται να διασφαλίζουν μια κατάλληλη προσαρμογή προς τους μεσοπρόθεσμους στόχους. Σύμφωνα με την τελευταία εκτίμηση της Επιτροπής, οι κίνδυνοι για την μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα των δημοσίων οικονομικών φαίνεται να είναι χαμηλοί.

(10)

Για να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι είναι σημαντικός ο στενός έλεγχος προς αποφυγή επαναλαμβανόμενων υπερβάσεων δαπανών σε επίπεδο τοπικής και περιφερειακής κυβέρνησης. Κατά τα τελευταία 20 έτη, οι δημόσιες δαπάνες υπερέβαιναν συνεχώς τους δημοσιονομικούς στόχους. Η κυβέρνηση έχει ήδη λάβει ορισμένα μέτρα για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος και σχεδιάζει να θεσπίσει ένα νέο καθεστώς ελέγχου των δαπανών, ελεγχόμενο ανεξαρτήτως από το οικονομικό συμβούλιο της Δανίας, όπως περιγράφεται στο πρόγραμμα σύγκλισης.

(11)

Ως αποτέλεσμα δημογραφικών παραγόντων, ο ενεργός ενήλικος πληθυσμός (15-64 έτη) θα συρρικνωθεί κατά περίπου 1,5 % μεταξύ 2010 και 2025 και κατά σχεδόν 5 % έως το 2040. Μεσοπρόθεσμα, η οικονομική ανάκαμψη θα οδηγήσει ενδεχομένως σε συρρίκνωση στην αγορά εργασίας όπως παρατηρήθηκε κατά τα έτη υψηλής οικονομικής ανάπτυξης. Παρά το ήδη υψηλό ποσοστό συμμετοχής στην αγορά εργασίας, υπάρχει η δυνατότητα περαιτέρω αύξησης της προσφοράς εργασίας. Η εθελοντική πρόωρη συνταξιοδότηση είναι ευρέως διαδεδομένη μεταξύ του πληθυσμού ηλικίας 60 έως 64 ετών, εξ ου και ένα ποσοστό απασχόλησης μόνο 40 % του πληθυσμού ηλικίας 60-64 ετών. Επιπλέον, 10 % του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας κάτω των 40 ετών λαμβάνει επίδομα αναπηρίας ή εργάζεται υπό καθεστώς flex-job (επιδοτούμενη απασχόληση).

(12)

Η αύξηση της παραγωγικότητας παρουσίασε από το 1995 φθίνουσα τάση, και μία από τις πιθανές αιτίες είναι οι χαμηλές επιδόσεις του εκπαιδευτικού συστήματος. Μολονότι η Δανία συνεχίζει να δαπανά γενναιόδωρα για το εκπαιδευτικό της σύστημα, τα αποτελέσματα της εκπαίδευσης είναι απλώς μέτρια σε αρκετούς νευραλγικούς τομείς και η Δανία έχει το τέταρτο χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης των νέων στην ΕΕ. Το 2009, μόνο το 70,1 % του πληθυσμού ηλικίας 20-24 ετών είχε ολοκληρώσει τουλάχιστον την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (έναντι μέσου όρου στην ΕΕ 78,6 %) (3) και τα αποτελέσματα του PISA (Programme for International Student Assessment — Πρόγραμμα Διεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών) είναι μέτρια. Τα ποσοστά εγκατάλειψης του σχολείου και των επαγγελματικών ιδρυμάτων είναι σχετικά υψηλά, με ποσοστό σχεδόν 50 % στην επαγγελματική εκπαίδευση νέων να εγκαταλείπουν πρόωρα. Επιπλέον, μετά από 10 έτη αφ’ ότου τελείωσαν το δημοτικό σχολείο, περίπου 20 % των νέων δεν ολοκληρώνουν τη φοίτησή τους στο λύκειο. Η βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήματος θα βοηθήσει επίσης την πρόληψη μελλοντικών ανισοτήτων όσον αφορά τις δεξιότητες στην αγορά εργασίας, που σήμερα οδεύει προς ένα ενδεχόμενο πλεόνασμα ανειδίκευτων εργαζομένων ταυτόχρονα με έλλειψη ειδικευμένων εργαζομένων. Η αύξηση της παραγωγικότητας υπήρξε ιδιαίτερα χαμηλή στους τομείς των κατασκευών και των υπηρεσιών. Αυτό παρατηρείται ιδίως στις τοπικές υπηρεσίες, τον τομέα λιανικής, το χονδρεμπορικό εμπόριο και τις προσωπικές υπηρεσίες, όπου ο χαμηλός βαθμός ανταγωνισμού σε ορισμένους τομείς, για παράδειγμα υψηλοί φραγμοί εισόδου στην αγορά, ενδέχεται να οδηγήσουν σε μη βέλτιστη κατανομή των πόρων. Οι νόμοι για τη διαίρεση σε ζώνες είναι αυστηροί, και περιορίζουν τη δυνατότητα επίτευξης οικονομιών κλίμακας στον τομέα του λιανικού εμπορίου. Για να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι οι ανοικτές δημόσιες συμβάσεις καλύπτουν μόνο περίπου το 25 % των δημοσίων συμβάσεων, η κυβέρνηση δρομολόγησε μια στρατηγική που στοχεύει στην αύξηση του ανταγωνισμού στις δημόσιες υπηρεσίες μέσω σταδιακής αύξησης των δημοσίων συμβάσεων στους δήμους και τις περιφέρειες, και έθεσε ένα νέο στόχο για τους δήμους, σύμφωνα με τον οποίο εντός του 2015 το 31,5 % όλων των συμβάσεων θα πρέπει να είναι δημόσιες.

(13)

Ο δανεισμός των νοικοκυριών σε σχέση με το ΑΕΠ είναι ο υψηλότερος στην ΕΕ. Η αύξηση των επιπέδων του χρέους, το οποίο τροφοδοτήθηκε από την έξαρση σε επενδύσεις στην κατοικία μεταξύ 2004 και 2007, δημιουργεί δυνητικούς κινδύνους για την οικονομία και τη δημοσιονομική σταθερότητα. Παρόλο που αυτοί οι κίνδυνοι μετριάζονται από τα χαρακτηριστικά της πολύ εξελιγμένης αγοράς ομολόγων της Δανίας που εξασφαλίζονται με υποθήκη και από μια συνολικά εύρωστη οικονομική κατάσταση της πλειονότητας των νοικοκυριών (όπου το ενεργητικό υπερβαίνει κατά πολύ το παθητικό) τα μέτρα που εφαρμόστηκαν για τον περιορισμό των προκυκλικών διακυμάνσεων των τιμών κατοικίας μετά τη διόρθωση αυτών των τιμών είναι περιορισμένα.

(14)

Η Δανία ανέλαβε ορισμένες δεσμεύσεις στο πλαίσιο του Συμφώνου για το Ευρώ +. Όσον αφορά τη βελτίωση της δημοσιονομικής διατηρησιμότητας, επετεύχθη συμφωνία για τις αυστηρότερες κυρώσεις που προβλέπονται στη νομοθεσία σχετικά με τον έλεγχο των δαπανών σε τοπικό επίπεδο και η κυβέρνηση προτίθεται να υποβάλει πρόταση νόμου για οροφές δαπανών. Τα μέτρα για την απασχόληση εστιάζονται στην ενίσχυση της απασχόλησης μέσω παράτασης της επαγγελματικής ζωής με μια μεταρρύθμιση των συντάξεων. Όσον αφορά την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, ένα πακέτο για τον ανταγωνισμό με ουσιαστικές πρωτοβουλίες στοχεύει κυρίως στους τομείς κατασκευών και υπηρεσιών. Πέραν αυτών των δεσμεύσεων εφαρμόζεται και ένα σύστημα προικοδότησης που θα διευκολύνει την ιδιωτική επίλυση των προβλημάτων των προβληματικών τραπεζών και θα στηρίξει την δημοσιονομική σταθερότητα. Συνολικά, τα μέτρα και οι δεσμεύσεις αυτές αναφέρονται στους τέσσερις τομείς του Συμφώνου. Γενικά, τα μέτρα συμπίπτουν με εκείνα που ελήφθησαν για τη συνέχιση της ετήσιας επισκόπησης ανάπτυξης και σημειώνουν πρόοδο όσον αφορά την επίτευξη των στόχων του Ευρώπη 2020, ιδίως στον τομέα της απασχόλησης. Μολονότι έχουν ήδη ληφθεί ορισμένες από τις εξαγγελθείσες δεσμεύσεις, πρέπει να εφαρμοστούν στο εγγύς μέλλον σημαντικά μέτρα για τη βελτίωση της ενίσχυσης της δημοσιονομικής πειθαρχίας (σε τοπικό επίπεδο) και τη βελτίωση της απασχόλησης. Αυτές οι δεσμεύσεις έχουν αξιολογηθεί και έχουν ληφθεί υπόψη στις συστάσεις.

(15)

Η Επιτροπή έχει αξιολογήσει το πρόγραμμα σύγκλισης και το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένων των δεσμεύσεων για το Σύμφωνο για το Ευρώ+. Έχει λάβει υπόψη, όχι μόνο τη σημασία τους για μια διατηρήσιμη δημοσιονομική και κοινωνικοοικονομική πολιτική στη Δανία, αλλά και την εκ μέρους τους τήρηση των κανόνων και κατευθυντηρίων γραμμών της ΕΕ, δεδομένης της ανάγκης να ενισχυθεί η συνολική οικονομική διακυβέρνηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω της συνεκτίμησης στοιχείων σε επίπεδο ΕΕ κατά τη διαμόρφωση των μελλοντικών εθνικών αποφάσεων. Υπό το πρίσμα αυτό, η Επιτροπή θεωρεί ότι πρέπει να καταβληθούν συνεχείς και φιλόδοξες προσπάθειες δημοσιονομικής σταθεροποίησης το 2011 και μετέπειτα. Θα πρέπει επίσης να ληφθούν συμπληρωματικά μέτρα για την αύξηση της προσφοράς εργασίας μέσω μείωσης των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων και στόχευσης συγκεκριμένων ομάδων, τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης, την ενίσχυση του ανταγωνισμού σε νευραλγικούς τομείς και τη σταθεροποίηση της αγοράς ακινήτων.

(16)

Βάσει αυτής της αξιολόγησης, και λαμβάνοντας υπόψη τη σύσταση του Συμβουλίου δυνάμει του άρθρου 126 παράγραφος 7 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 16ης Ιουλίου 2010, το Συμβούλιο εξέτασε την επικαιροποίηση για το 2011 του προγράμματος σύγκλισης της Δανίας και η γνώμη του (4) αντανακλάται ιδίως στη σύστασή του που διατυπώνεται στο σημείο (1). Λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου 2011, το Συμβούλιο εξέτασε το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της Δανίας.

1.

Να υλοποιήσει τα μέτρα δημοσιονομικής σταθερότητας το 2011, 2012 και 2013 και να διασφαλίσει μια ετήσια μέση δημοσιονομική προσπάθεια 0,5 % ΑΕΠ στην περίοδο 2011-2013, όπως έχει προγραμματιστεί, και να διορθώσει το υπερβολικό έλλειμμα εντός του 2013 σύμφωνα με τη σύσταση του Συμβουλίου στα πλαίσια της ΔΥΕ.Στην συνέχεια πρέπει, όπως έχει προγραμματιστεί, να διασφαλίσει μια κατάλληλη προσαρμογή προς τον μεσοπρόθεσμο στόχο. Να επιταχύνει τη μείωση του δημοσίου ελλείμματος εάν οι οικονομικές περιστάσεις βελτιωθούν σε σύγκριση με εκείνες που αναμένονται σήμερα. Να ενισχύσει τον έλεγχο των δαπανών καθορίζοντας δεσμευτικά πολυετή όρια δαπανών για την τοπική, περιφερειακή και κεντρική κυβέρνηση, τα οποία συνάδουν με τους συνολικούς μεσοπρόθεσμους στόχους του γενικού προϋπολογισμού.

2.

Για να ενδυναμώσει την απασχόληση και τη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών, να λάβει και άλλα μέτρα που θα αυξήσουν την μακροπρόθεσμη παροχή απασχόλησης, υλοποιώντας την προσφάτως αποφασισθείσα μεταρύθμιση του καθεστώτος εθελοντικής πρόωρης συνταξιοδότησης (VERP), τη μεταρρύθμιση των συντάξεων αναπηρίας και επικεντρώνοντας τα καθεστώτα επιδοτούμενης απασχόλησης, (το σύστημα «flex-job») περισσότερο στις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

3.

Να επιταχύνει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήματος. Να μειώσει τα ποσοστά διακοπής της φοίτησης, ιδίως στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης, και να αυξήσει τον διαθέσιμο αριθμό θέσεων μαθητείας.

4.

Να λάβει μέτρα για την άρση των φραγμών στον ανταγωνισμό, ιδίως στις τοπικές υπηρεσίες και στον τομέα λιανικής, επανεξετάζοντας τη νομοθεσία για τη χρήση της γης και ανοίγοντας στον ανταγωνισμό τις δημόσιες συμβάσεις στους δήμους και στις περιφέρειες.

5.

Να στηρίξει την υπό εξέλιξη σταθεροποίηση της αγοράς ακινήτων μετά την πρόσφατη διόρθωση των τιμών, να εξετάσει τη δυνατότητα προληπτικής δράσης για την ενίσχυση της μεσοπρόθεσμης σταθερότητας της αγοράς κατοικίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος,περιλαμβανομένης της επανεξέτασης της λειτουργίας των συστημάτων φορολόγησης των ενυπόθηκων δανείων και της ιδιοκτησίας.