24.11.2010   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 308/46

(1)

Το άρθρο 145 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει ότι τα κράτη μέλη και η Ένωση εργάζονται για την ανάπτυξη συντονισμένης στρατηγικής για την απασχόληση, και δη για να προάγουν τη δημιουργία εξειδικευμένου, εκπαιδευμένου και ευπροσάρμοστου εργατικού δυναμικού, και αγοράς εργασίας ανταποκρινόμενης στις εξελίξεις της οικονομίας, προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους που ορίζονται στο άρθρο 3 της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα κράτη μέλη, έχοντας υπόψη τις εθνικές πρακτικές που έχουν σχέση με τον τομέα των εργασιακών σχέσεων, θεωρούν την προώθηση της απασχόλησης ως θέμα κοινού ενδιαφέροντος και συντονίζουν τη σχετική δράση τους στα πλαίσια του Συμβουλίου, σύμφωνα με το άρθρο 148 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(2)

Η συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζει στο άρθρο 3 παράγραφος 3 ότι η Ένωση έχει στόχο την πλήρη απασχόληση και καταπολεμά τον κοινωνικό αποκλεισμό και τις διακρίσεις και προωθεί την κοινωνική δικαιοσύνη και προστασία και ότι η Ένωση μπορεί να λαμβάνει πρωτοβουλίες για να διασφαλίζει το συντονισμό των κοινωνικών πολιτικών των κρατών μελών. Το άρθρο 8 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει ότι σε όλες τις δράσεις της, η Ένωση επιδιώκει να εξαλειφθούν οι ανισότητες και να προαχθεί η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Το άρθρο 9 ορίζει ότι, κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή των πολιτικών και των δράσεών της, η Ένωση συνεκτιμά τις απαιτήσεις που συνδέονται με την προαγωγή υψηλού επιπέδου απασχόλησης, με τη διασφάλιση της κατάλληλης κοινωνικής προστασίας, με την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού καθώς και με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης, και κατάρτισης.

(3)

Η συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπει ότι το Συμβούλιο θεσπίζει κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση και γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών για την καθοδήγηση των κρατών μελών κατά την κατάρτιση των πολιτικών τους.

(4)

Η στρατηγική της Λισαβόνας, που δρομολογήθηκε το 2000, στηριζόταν στην αναγνώριση της ανάγκης της ΕΕ να αυξήσει την απασχόληση, την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητά της, ενισχύοντας συγχρόνως την κοινωνική συνοχή, για την αντιμετώπιση του παγκόσμιου ανταγωνισμού, της τεχνολογικής αλλαγής, των περιβαλλοντικών προκλήσεων και της γήρανσης του πληθυσμού. Η στρατηγική της Λισαβόνας δρομολογήθηκε εκ νέου το 2005, μετά από ενδιάμεση επανεξέταση με την οποία δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη και στη δημιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων απασχόλησης.

(5)

Η στρατηγική της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση συνέβαλε στη δημιουργία συναίνεσης όσον αφορά τη γενική κατεύθυνση των οικονομικών πολιτικών και των πολιτικών απασχόλησης της ΕΕ. Βάσει της στρατηγικής αυτής, το Συμβούλιο, με την απόφαση 2005/600/ΕΚ (5), θέσπισε, και με την απόφαση του 2008/618/ΕΚ (6) αναθεώρησε, και τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών και τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης. Οι 24 κατευθυντήριες γραμμές έθεσαν τα θεμέλια για τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων, προσδιορίζοντας για την ΕΕ ως σύνολο τις βασικές προτεραιότητες όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις σε μακροοικονομικό και μικροοικονομικό επίπεδο καθώς και στις αγορές εργασίας. Ωστόσο, η εμπειρία έδειξε ότι οι κατευθυντήριες γραμμές δεν έθεσαν αρκετά σαφείς προτεραιότητες και ότι θα έπρεπε να υπάρχει ισχυρότερη σύνδεση μεταξύ τους. Αυτό περιόρισε τον αντίκτυπό τους στο σχεδιασμό των εθνικών πολιτικών.

(6)

Η χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση που άρχισε το 2008 οδήγησε σε σημαντικές απώλειες θέσεων απασχόλησης και μείωση της δυνητικής παραγωγής, με αποτέλεσμα τη δραματική επιδείνωση των δημόσιων οικονομικών. Ωστόσο, το ευρωπαϊκό σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας βοήθησε τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν την κρίση, εν μέρει μέσω συντονισμένων δημοσιονομικών κινήτρων, ενώ το ευρώ παρέσχε μια σταθερή βάση για μακροοικονομική σταθερότητα. Συνεπώς, η κρίση έδειξε ότι ο συντονισμός των πολιτικών της Ένωσης μπορεί να αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα εάν ενισχυθεί και καταστεί αποτελεσματικός. Η κρίση κατέδειξε επίσης τη στενή αλληλεξάρτηση των επιδόσεων των κρατών μελών όσον αφορά την οικονομία και την απασχόληση.

(7)

Η Επιτροπή πρότεινε να καταρτιστεί μια νέα στρατηγική για την επόμενη δεκαετία, «η στρατηγική για την Ευρώπη 2020», που θα επιτρέψει στην ΕΕ να εξέλθει ισχυρότερη από την κρίση, και να στρέψει την οικονομία της προς μια έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, με υψηλό επίπεδο απασχόλησης, παραγωγικότητας και κοινωνικής συνοχής. Πέντε πρωταρχικοί στόχοι, που αναπτύσσονται στις αντίστοιχες κατευθυντήριες γραμμές, αποτελούν κοινούς στόχους που καθοδηγούν τις ενέργειες των κρατών μελών, λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές θέσεις εκκίνησής και τις εθνικές ιδιαιτερότητες τους, και οι οποίοι καθοδηγούν επίσης τη δράση της Ένωσης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την επίτευξη των εθνικών στόχων και την εξάλειψη των εμποδίων που αναχαιτίζουν την ανάπτυξη.

(8)

Στο πλαίσιο συνολικών «στρατηγικών εξόδου» από την οικονομική κρίση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόσουν φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις για τη μακροοικονομική σταθερότητα, την προαγωγή περισσότερων και καλύτερων θέσεων απασχόλησης και τη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας, τη μείωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών και τη βελτίωση των επιδόσεων της αγοράς εργασίας. Τα δημοσιονομικά κίνητρα θα πρέπει να υλοποιηθούν και να συντονιστούν στο πλαίσιο του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης.

(9)

Στο πλαίσιο της στρατηγικής για την Ευρώπη 2020, τα κράτη μέλη και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν σε μια «έξυπνη ανάπτυξη», δηλαδή στην ανάπτυξη που στηρίζεται στη γνώση και την καινοτομία. Οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης, εξασφαλίζοντας την πρόσβαση στην εκπαίδευση για όλους, στη βελτίωση των επιδόσεων της έρευνας και των επιχειρήσεων και στην περαιτέρω βελτίωση του κανονιστικού πλαισίου για την προώθηση της καινοτομίας και τη διάδοση των γνώσεων σε όλη την ΕΕ. Οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να ενθαρρύνουν την επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και να βοηθήσουν να γίνονται οι δημιουργικές ιδέες καινοτόμα προϊόντα, υπηρεσίες και διαδικασίες που μπορούν να δημιουργήσουν ανάπτυξη, ποιοτικές και βιώσιμες θέσεις απασχόλησης, εδαφική, οικονομική και κοινωνική συνοχή, και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες κοινωνικές προκλήσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, καθοριστική σημασία έχει η πλήρης αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών.

(10)

Οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών, μέσω και των αντιστοίχων προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων, θα πρέπει να επιδιώκουν την επίτευξη «βιώσιμης ανάπτυξης». Βιώσιμη ανάπτυξη σημαίνει την οικοδόμηση μιας οικονομίας βιώσιμης και ανταγωνιστικής στην οποία η ενέργεια και οι πόροι χρησιμοποιούνται αποδοτικά, δίκαιη κατανομή του κόστους και των ωφελειών και αξιοποίηση του ηγετικού ρόλου της Ευρώπης στον αγώνα δρόμου για την ανάπτυξη νέων διαδικασιών και τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων των πράσινων τεχνολογιών. Τα κράτη μέλη και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να εφαρμόσουν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την αποτελεσματική χρήση των πόρων, που θα βοηθήσουν επίσης να εμποδιστεί η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η απώλεια βιοποικιλότητας. Θα πρέπει επίσης να βελτιώσουν το επιχειρηματικό περιβάλλον, να προωθήσουν τη δημιουργία «πράσινων» θέσεων απασχόλησης και να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να εκσυγχρονίσουν τη βιομηχανική τους βάση.

(11)

Οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών θα πρέπει επίσης να επιδιώκουν μια «ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς». Αυτό σημαίνει την οικοδόμηση μιας συνεκτικής κοινωνίας η οποία παρέχει στους πολίτες τα μέσα να προβλέπουν και να διαχειρίζονται τις αλλαγές και, επομένως, να συμμετέχουν στην κοινωνία και στην οικονομία. Συνεπώς, οι μεταρρυθμίσεις των κρατών μελών θα πρέπει να διασφαλίζουν πρόσβαση και ευκαιρίες καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής, μειώνοντας έτσι τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, με την κατάργηση των εμποδίων για τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, ιδίως για τις γυναίκες, τους εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας, τους νέους, τα άτομα με αναπηρία και τους νόμιμους μετανάστες. Θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι τα οφέλη της οικονομικής ανάπτυξης φθάνουν σε όλους τους πολίτες και όλες τις περιφέρειες και προωθούν την ανάπτυξη που ενισχύει την απασχόληση, με βάση την αξιοπρεπή εργασία. Συνεπώς, το βασικό μέλημα των προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων των κρατών μελών θα πρέπει να είναι η εξασφάλιση της αποτελεσματικής λειτουργίας των αγορών εργασίας με την επένδυση σε επιτυχείς αναπροσανατολισμούς, σε συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, στην ανάπτυξη κατάλληλων δεξιοτήτων, τη βελτίωση της ποιότητας της εργασίας, και την καταπολέμηση του κατακερματισμού, της διαρθρωτικής ανεργίας, της ανεργίας των νέων και της αεργίας, και συγχρόνως η εξασφάλιση μιας κατάλληλης και διατηρήσιμης κοινωνικής προστασίας και ενεργής ένταξης για την πρόληψη και τη μείωση της φτώχειας, με ιδιαίτερη προσοχή στην καταπολέμηση της φτώχειας στο πλαίσιο της εργασίας και τη μείωση της φτώχειας για τις ομάδες που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών και των νέων, εμμένοντας παράλληλα στη συμφωνηθείσα δημοσιονομική εξυγίανση.

(12)

Η αυξημένη συμμετοχή γυναικών στο εργατικό δυναμικό συνιστά προϋπόθεση για την τόνωση της μεγέθυνσης και την αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων. Η ισότητα των φύλων που προβάλλεται και ενσωματώνεται σε όλους τους σχετικούς τομείς πολιτικής, έχει επομένως ζωτική σημασία για την εφαρμογή όλων των πτυχών των κατευθυντήριων γραμμών στα κράτη μέλη. Θα πρέπει να δημιουργηθούν οι συνθήκες για την υποστήριξη της παροχής κατάλληλων και προσιτών υπηρεσιών παιδικής φροντίδας υψηλής ποιότητας για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Θα πρέπει να εφαρμόζεται η αρχή της ισότητας αμοιβής για άνδρες και γυναίκες για όμοια εργασία ή για εργασία της αυτής αξίας.

(13)

Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις της ΕΕ και των κρατών μελών μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά στην ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης εάν ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ στην παγκόσμια οικονομία, διανοίγουν νέες ευκαιρίες για τους εξαγωγείς της Ευρώπης και εξασφαλίζουν ανταγωνιστική πρόσβαση σε εισαγωγές ζωτικής σημασίας. Συνεπώς, οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις επιπτώσεις τους στην εξωτερική ανταγωνιστικότητα για την τόνωση της ανάπτυξης στην Ευρώπη και της συμμετοχής σε ανοικτές και δίκαιες αγορές σε παγκόσμιο επίπεδο.

(14)

Η στρατηγική για την Ευρώπη 2020 θα πρέπει να συνοδεύεται από μια ολοκληρωμένη σειρά ευρωπαϊκών και εθνικών πολιτικών, τις οποίες τα κράτη μέλη και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να εφαρμόζουν πλήρως και εγκαίρως, ώστε οι συντονισμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις να αποφέρουν τα αναμενόμενα θετικά δευτερογενή αποτελέσματα και οι ευρωπαϊκές πολιτικές να συμβάλλουν συνεπέστερα στους στόχους της στρατηγικής. Οι κατευθυντήριες γραμμές συνιστούν πλαίσιο εντός του οποίου τα κράτη μέλη εκπονούν, εφαρμόζουν και παρακολουθούν εθνικές πολιτικές στη συνάρτηση της γενικής στρατηγικής της Ένωσης. Οι κύριοι στόχοι της Ευρώπης 2020 που αναφέρονται στις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές θα πρέπει να καθοδηγούν τα κράτη μέλη κατά τον καθορισμό των εθνικών τους στόχων και, ενδεχομένως, υποστόχων, λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές θέσεις εκκίνησής τους και τις εθνικές περιστάσεις τους, και σύμφωνα με τις εθνικές τους διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Κατά το εγχείρημα αυτό, τα κράτη μέλη μπορούν να βασίζονται, ανάλογα με την περίπτωση, στους δείκτες που εκπονεί η επιτροπή απασχόλησης ή η επιτροπή κοινωνικής προστασίας. Ο πρωταρχικός στόχος για την απασχόληση δίνει έμφαση στη μείωση της ανεργίας των ευάλωτων ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των νέων.

(15)

Η πολιτική συνοχής και τα διαρθρωτικά της ταμεία συγκαταλέγονται μεταξύ των σημαντικών μηχανισμών υλοποίησης για την επίτευξη έξυπνης, διατηρήσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης στα κράτη μέλη και στις περιφέρειες. Στα συμπεράσματά του της 17ης Ιουνίου 2010, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τόνισε ότι είναι σκόπιμο να προαχθεί η οικονομική, η κοινωνική και η εδαφική συνοχή προκειμένου να συμβάλει στην επιτυχία της νέας στρατηγικής Ευρώπη 2020.

(16)

Κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των εθνικών μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων τους, λαμβάνοντας υπόψη τις ανωτέρω κατευθυντήριες γραμμές, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν αποτελεσματική διαχείριση της πολιτικής για την απασχόληση. Μολονότι οι κατευθυντήριες αυτές γραμμές απευθύνονται στα κράτη μέλη, η στρατηγική για την Ευρώπη 2020 θα πρέπει, ανάλογα με την περίπτωση, να εφαρμόζεται, να παρακολουθείται και να αξιολογείται σε συνεργασία με όλες τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές, με τη στενή συμμετοχή των κοινοβουλίων, καθώς και των κοινωνικών εταίρων και εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίοι θα συμβάλουν στην εκπόνηση των εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων, στην εφαρμογή τους και στη γενικότερη προβολή της στρατηγικής.

(17)

Η στρατηγική για την Ευρώπη 2020 συνοδεύεται από μια μικρότερη σειρά κατευθυντήριων γραμμών, που αντικαθιστούν την προηγούμενη σειρά των 24 και αντιμετωπίζουν με συνεκτικό τρόπο την απασχόληση και τα γενικά θέματα οικονομικής πολιτικής. Οι κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών, που περιλαμβάνονται στο παράρτημα της παρούσας απόφασης, συνδέονται αναπόσπαστα με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις οικονομικές πολιτικές των κρατών μελών και της Ένωσης, που περιλαμβάνονται στο παράρτημα της σύστασης του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2010, σχετικά με τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών και της Ένωσης (7). Από κοινού, αποτελούν τις «ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές για την Ευρώπη 2020».

(18)

Αυτές οι νέες ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές συνάδουν με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Παρέχουν ακριβή καθοδήγηση στα κράτη μέλη για τον προσδιορισμό των εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων και για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, λαμβάνοντας υπόψη την αλληλεξάρτησή τους και την εναρμόνισή τους με το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης. Οι κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση θα πρέπει να αποτελέσουν τη βάση για όλες τις ειδικές κατά χώρα συστάσεις που ενδέχεται να απευθυνθούν από το Συμβούλιο στα κράτη μέλη σύμφωνα με το άρθρο 148 παράγραφος 4 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παράλληλα με τις ειδικές κατά χώρα συστάσεις που απευθύνονται προς τα κράτη μέλη δυνάμει του άρθρου 121 παράγραφος 4 της ιδίας συνθήκης, ώστε να αποτελούν συνεκτική δέσμη συστάσεων. Οι κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση θα αποτελέσουν επίσης τη βάση για την κατάρτιση της κοινής έκθεσης για την απασχόληση που διαβιβάζεται ετησίως από την Συμβούλιο και την Επιτροπή στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

(19)

Η επιτροπή απασχόλησης και η επιτροπή κοινωνικής προστασίας θα πρέπει να παρακολουθούν την πρόοδο σε σχέση με τις πτυχές της απασχόλησης και τις κοινωνικές πτυχές των κατευθυντήριων γραμμών για την απασχόληση, σύμφωνα με τις αντίστοιχες εντολές τους βάσει της συνθήκης. Ειδικότερα θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι δραστηριότητες της ανοικτής μεθόδου συντονισμού στους τομείς της απασχόλησης και της κοινωνικής προστασίας και της κοινωνικής ένταξης. Επιπλέον, η επιτροπή απασχόλησης θα πρέπει να διατηρήσει στενές επαφές με άλλες σχετικές προπαρασκευαστικές ομάδες και επιτροπές του Συμβουλίου, μεταξύ άλλων και στον τομέα της εκπαίδευσης.

(20)

Παρά το γεγονός ότι πρέπει να καταρτίζονται κάθε χρόνο, αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές θα πρέπει να μείνουν αμετάβλητες μέχρι το 2014 ώστε να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην εφαρμογή τους,