Implementacja ram prawnych polityki pieniężnej Eurosystemu

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Głównym zadaniem Eurosystemu jest utrzymanie stabilności cen w całej strefie euro. Przy jego realizacji Eurosystem posługuje się różnymi instrumentami oraz procedurami z zakresu polityki pieniężnej. Określają one ramy operacyjne wdrażania decyzji w dziedzinie polityki pieniężnej.

Wytyczne zawierają zasady dotyczące instrumentów i procedur polityki pieniężnej Eurosystemu.

• Instrumentami polityki pieniężnej są:
  • operacje otwartego rynku przeprowadzane w celu sterowania stopami procentowymi, kontrolowania podaży pieniądza na rynku finansowym i sygnalizowania nastawienia polityki pieniężnej w strefie euro;
  • operacje kredytowo-depozytowe przeprowadzane w celu zasilania w płynność overnight lub jej absorbowania;
  • wymogi w zakresie rezerw obowiązkowych (minimalnych rezerw, jakie bank komercyjny musi utrzymywać na rachunku w krajowym banku centralnym (KBC)), które określono w rozporządzeniu (WE) nr 2531/98 i rozporządzeniu (UE) nr 2021/378 (zob. stosowne streszczenie).
• Operacje otwartego rynku Eurosystemu przeprowadza się za pomocą procedur przetargowych¹ lub procedur bilateralnych, w ramach których KBC lub, w stosownych przypadkach, Europejski Bank Centralny (EBC), przeprowadzają operacje z bezpośrednim udziałem co najmniej jednego kontrahenta², albo za pośrednictwem giełd papierów wartościowych lub pośredników, z pominięciem procedury przetargowej.

Kwalifikowani kontrahenci

Do uczestnictwa w operacjach polityki pieniężnej³ Eurosystemu dopuszcza się jedynie kontrahentów, którzy:

• spełniają wymogi Eurosystemu w zakresie rezerw obowiązkowych;
• podlegają nadzorowi właściwych organów zgodnie z dyrektywą 2013/36/UE w sprawie nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi (zob. stosowne streszczenie) i rozporządzeniem (UE) nr 575/2013 w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych (zob. stosowne streszczenie);
• są w dobrej kondycji finansowej;
• spełniają wszelkie wymogi umowne i normatywne określone przez EBC lub KBC.

Aktywa kwalifikowane

Aby uczestniczyć w operacjach kredytowych Eurosystemu, kontrahenci muszą ustanowić na rzecz Eurosystemu zabezpieczenia w formie aktywów kwalifikowanych na potrzeby takich operacji. Zasady uruchamiania i zarządzania zabezpieczeniami są określone w wytycznych (UE) 2024/3129 Europejskiego Banku Centralnego (EBC/2024/22).

Sankcje za niewypełnianie obowiązków przez kontrahentów

Eurosystem może nakładać sankcje, o charakterze zarówno finansowym, jak i niefinansowym, na kontrahentów, którzy naruszają wymogi dotyczące rezerw obowiązkowych lub nie przestrzegają zasad operacyjnych.

Środki uznaniowe

W przypadku gdy Eurosystem ma obawy dotyczące kondycji finansowej kontrahenta lub inne uzasadnione obawy, może:

• zawieszać, ograniczać lub wyłączać, na podstawie informacji o charakterze ostrożnościowym, dostęp kontrahenta do swoich operacji polityki pieniężnej, w tym w przypadku niespełnienia wymogów w zakresie funduszy własnych lub gdy informacje na temat współczynnika kapitałowego lub wskaźnika dźwigni są niekompletne lub niedostępne;
• odrzucić aktywa lub ograniczyć ich stosowanie, jeśli uzna, że emisja, emitent, dłużnik lub gwarant nie spełniają wymogów jakości kredytowej systemu lub jeśli dowolny kontrahent podlega środkom ograniczającym lub dostęp takiego kontrahenta do operacji polityki pieniężnej Eurosystemu został zawieszony, ograniczony lub wykluczony;
• ograniczyć dostęp kontrahentów do operacji polityki pieniężnej Eurosystemu, jeżeli ci kontrahenci zostali uznani przez właściwe organy za będących „na progu upadłości lub zagrożonych upadłością”.

Wytyczne zawierają również szereg zasad regulujących postanowienia umowne lub normatywne KBC wspólne dla wszystkich operacji polityki pieniężnej Eurosystemu, wymianę informacji oraz zgodność z przepisami o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.