Werknemers van buiten de EU — een gecombineerde vergunning voor verblijf en werk in de EU (2026)

KERNPUNTEN

Toepassingsgebied

De richtlijn:

• is van toepassing op niet-EU-onderdanen die:
  • een aanvraag indienen om in een lidstaat te mogen wonen om te werken,
  • toestemming hebben gekregen om in een lidstaat te wonen, voor werk of om andere redenen (als ze het recht hebben om te werken);
• is niet van toepassing op een reeks niet-EU-onderdanen, zoals familieleden van een EU-burger, seizoenarbeiders, personen die internationale bescherming genieten of personen met het recht op vrij verkeer binnen de EU.

Enkele aanvraagprocedure

Lidstaten:

• beslissen of de niet-EU onderdaan of de werkgever, of beide, een aanvraag voor de vergunning indienen;
• moeten aanvragen van niet-EU-onderdanen die buiten de betreffende lidstaat verblijven of, voor degenen die een geldige verblijfsvergunning hebben, rechtstreeks in die lidstaat verblijven, in overweging nemen en onderzoeken; lidstaten kunnen ook aanvragen op hun grondgebied toestaan van andere niet-EU-onderdanen die legaal in een lidstaat verblijven;
• wijzen een bevoegde autoriteit aan die de aanvraag in ontvangst neemt en binnen negentig dagen na de aanvraag een beslissing neemt over de volledige aanvraag om een gecombineerde verblijfs- en werkvergunning af te geven, te wijzigen of te verlengen (voor complexe gevallen kan dertig dagen extra worden toegekend);
• gebruiken het uniforme model voor de vergunning dat wordt beschreven in Verordening (EG) nr. 1030/2002;
• geven een schriftelijke verklaring bij het afwijzen van een aanvraag of het intrekken van een gecombineerde vergunning en vermelden de rechtbank of administratieve instantie waar de betrokken persoon beroep kan aantekenen en de bijbehorende termijn;
• maken informatie over de sollicitatieprocedure en hun respectieve rechten en plichten gemakkelijk toegankelijk en verstrekken deze informatie op verzoek aan de niet-EU-onderdaan en de toekomstige werkgever;
• mogen geen onevenredige of buitensporige kosten in rekening brengen voor het verwerken van een aanvraag.

Rechten en gelijke behandeling

Houders van een gecombineerde vergunning hebben het recht om:

• de lidstaat van afgifte binnen te komen, er te wonen en er vrij te reizen;
• de op de vergunning vermelde werkzaamheden uit te voeren;
• geïnformeerd te worden over hun rechten;
• van werkgever te veranderen tijdens de geldigheidsduur van de gecombineerde vergunning onder bepaalde voorwaarden;
• werkloos te zijn en op het grondgebied van een lidstaat te verblijven:
  • gedurende ten minste drie maanden tijdens de geldigheidsduur van de gecombineerde vergunning als de niet-EU-onderdaan minder dan twee jaar houder van een gecombineerde vergunning is geweest,
  • gedurende ten minste zes maanden tijdens de geldigheidsduur van de gecombineerde vergunning indien de niet-EU-onderdaan langer dan twee jaar houder van een gecombineerde vergunning is geweest — in dit geval kunnen de lidstaten van houders van een gecombineerde vergunning verlangen dat zij aantonen dat zij over voldoende middelen beschikken om in hun levensonderhoud te voorzien zonder een beroep te doen op het stelsel voor sociale begeleiding van de betrokken lidstaat;
• te verblijven op het grondgebied van een lidstaat tijdens de procedure voor verlenging van een gecombineerde vergunning;
• gelijke behandeling te genieten als onderdanen van een lidstaat (hoewel lidstaten enkele beperkingen kunnen toepassen), ten minste met betrekking tot:
  • werkgelegenheid en arbeidsomstandigheden, waaronder loon, werktijden, verlof, vakantie, en gezondheid en veiligheid op de werkplek,
  • het recht om te staken en vakbondsacties te voeren, en het lidmaatschap van vakbonden,
  • onderwijs en beroepsopleiding,
  • de erkenning van kwalificaties,
  • bepaalde takken van sociale zekerheid en belastingvoordelen,
  • toegang tot openbare goederen en diensten, waaronder toegang tot openbare en particuliere huisvesting, en advies van arbeidsbureaus.

Algemene bepalingen

De lidstaten moeten:

• mogelijke misbruiken voorkomen, onder andere via inspecties, en werkgevers straffen die de nationale wetgeving inzake gelijke behandeling overtreden;
• onderdanen van niet-EU-landen in staat stellen om klachten in te dienen tegen hun werkgevers, zowel rechtstreeks als via derden;
• regelmatig bijgewerkte informatie over de toelatings- en verblijfsvoorwaarden voor werk, met inbegrip van de rechten, plichten en procedurele waarborgen, gemakkelijk toegankelijk maken voor het grote publiek.

De Europese Commissie brengt op gezette tijden en uiterlijk 21 mei 2029 aan het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie verslag uit over de toepassing van de richtlijn.

De richtlijn zal Richtlijn 2011/98/EU (zie de samenvatting) met ingang van 22 mei 2026 intrekken. De richtlijn is niet van toepassing in Denemarken of Ierland.