Πρόληψη της κατάχρησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και για τρομοκρατικούς σκοπούς (από το 2027)

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Οι παρακάτω συγκαταλέγονται μεταξύ των επιχειρήσεων και των δραστηριοτήτων που θεωρούνται υπόχρεες οντότητες:

• πιστωτικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα·
• ελεγκτές, εξωτερικοί λογιστές, φορολογικοί σύμβουλοι και δικηγόροι των οποίων το κύριο επάγγελμα είναι η παροχή φορολογικών συμβουλών·
• συμβολαιογράφοι, δικηγόροι και νομικοί που εμπλέκονται σε χρηματοπιστωτικές συναλλαγές ή σε συναλλαγές επί ακινήτων ή στον σχεδιασμό ορισμένων συναλλαγών για τους πελάτες τους·
• άλλες οντότητες συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματικών ποδοσφαιρικών συλλόγων και των πρακτόρων ποδοσφαίρου, καθώς και εμπόρων ορισμένων αγαθών υψηλής αξίας.

Ο κανονισμός περιλαμβάνει τη δυνατότητα πλήρους ή μερικής απαλλαγής αν οι εθνικές αξιολογήσεις θεωρούν τα παρακάτω χαμηλού κινδύνου:

• ορισμένες δραστηριότητες τυχερών παιγνίων·
• επαγγελματικές ποδοσφαιρικές λέσχες που αγωνίζονται στην υψηλότερη κατηγορία με ετήσιο κύκλο εργασιών μικρότερο των πέντε εκατομμυρίων ευρώ για τα προηγούμενα δύο ημερολογιακά έτη και όσες αγωνίζονται στις χαμηλότερες κατηγορίες βάσει αποδεδειγμένου χαμηλού κινδύνου· και
• διάφορες χρηματοοικονομικές δραστηριότητες μικρής κλίμακας, υπό τον όρο ότι πληρούνται αυστηρές ανώτατες τιμές όσον αφορά τον κύκλο εργασιών και τα όρια.

Οι υπόχρεες οντότητες πρέπει:

• να ειδοποιούν τους δικούς τους εθνικούς επόπτες πριν να δραστηριοποιηθούν σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για πρώτη φορά·
• να εφαρμόζουν εσωτερικές πολιτικές, διαδικασίες και ελέγχους για τον μετριασμό και τη διαχείριση τυχόν κινδύνου νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και αποφυγής οικονομικών κυρώσεων·
• να διεξάγουν και να επικαιροποιούν εκτιμήσεις κινδύνου σε επίπεδο επιχείρησης, ιδίως κατά την έναρξη νέων προϊόντων, υπηρεσιών ή πρακτικών·
• να διορίζουν ένα ανώτερο διοικητικό στέλεχος συμμόρφωσης με τον κανονισμό και με τον κανονισμό (ΕE) 2023/1113 και να διασφαλίζουν ότι οι εργαζόμενοι γνωρίζουν τις υποχρεώσεις τους·
• να διασφαλίζουν ότι, εάν είναι η μητρική εταιρία, όλα τα παραρτήματα και οι θυγατρικές τους στην ΕΕ και σε τρίτες χώρες συμμορφώνονται πλήρως με τη νομοθεσία, ακόμη και εάν οι νομικές απαιτήσεις των εν λόγω χωρών είναι χαμηλότερες·
• να παραμένουν υπεύθυνες για τη συμμόρφωση ακόμη και όταν τα καθήκοντα ανατίθενται εξωτερικά.

Δέουσα επιμέλεια ως προς τον πελάτη

Οι υπόχρεες οντότητες:

• εφαρμόζουν μέτρα δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη, μεταξύ άλλων:
  • όταν συνάπτουν επιχειρηματική σχέση,
  • όταν διενεργούν περιστασιακή συναλλαγή τουλάχιστον 10.000 ευρώ,
  • όταν υπάρχει υπόνοια νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας·
• επαληθεύουν:
  • την ταυτότητα του πελάτη και του/των πραγματικού/ών δικαιούχου/ων στο πλαίσιο της διαδικασίας δέουσας επιμέλειας,
  • τον σκοπό και τον σχεδιαζόμενο χαρακτήρα της επιχειρηματικής σχέσης,
• παρακολουθούν τις επιχειρηματικές σχέσεις σε συνεχή βάση·
• αρνούνται να διεξάγουν μια συναλλαγή ή τερματίζουν κάθε επιχειρηματική σχέση, εάν δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις δέουσας επιμέλειας, και αναφέρουν τυχόν υπόνοιες·
• αναφέρουν τυχόν αναντιστοιχίες που εντοπίζουν μεταξύ των πληροφοριών σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο που συλλέγουν και των πληροφοριών που τηρούνται στο κεντρικό μητρώο πραγματικών δικαιούχων·
• εφαρμόζουν αυστηρότερα μέτρα δέουσας επιμέλειας για τη διαχείριση και τον μετριασμό τυχόν κινδύνου που αφορά τρίτες χώρες τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσδιορίζει ότι έχουν αδύναμα μέτρα όσον αφορά τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και τις οποίες καταχωρεί ως «τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου».
• πρέπει να εφαρμόζουν πιο αυστηρούς ελέγχους σε περιπτώσεις υψηλότερου κινδύνου που αφορούν μια συναλλαγή που είναι πολύπλοκη, είναι ασυνήθιστα μεγάλη, δεν φαίνεται να έχει οικονομικό ή νόμιμο σκοπό ή αφορά στοιχεία ενεργητικού τουλάχιστον πέντε εκατομμυρίων ευρώ·
• δύνανται να εφαρμόζουν απλούστερους ελέγχους δέουσας επιμέλειας για επιχειρηματικές σχέσεις και συναλλαγές με βάση τον πελάτη, το προϊόν και τους γεωγραφικούς παράγοντες που καθορίζονται στα παραρτήματα ΙΙ και III·
• εφαρμόζουν ειδικά μέτρα για πολιτικώς εκτεθειμένα πρόσωπα².

Διαφάνεια σε σχέση με τον πραγματικό δικαιούχο

Πραγματικός δικαιούχος

Στην περίπτωση νομικής οντότητας, πραγματικοί δικαιούχοι είναι αυτοί που έχουν, άμεσα ή έμμεσα, ένα ιδιοκτησιακό δικαίωμα (25 % και άνω των μετοχών ή των δικαιωμάτων ψήφου) στην εταιρική οντότητα, ή που ελέγχουν, άμεσα ή έμμεσα, την εταιρική οντότητα ή άλλης μορφής νομική οντότητα μέσω ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων ή άλλων μέσων. Ο κανονισμός προσδιορίζει επίσης τον πραγματικό δικαιούχο στην περίπτωση εμπιστευματοδόχων, παρόμοιου νομικού μορφώματος και νομικής οντότητας που είναι παρόμοια με έναν εμπιστευματοδόχο.

Οι νομικές οντότητες:

• εάν δημιουργήθηκαν στην ΕΕ, πρέπει να τηρούν ακριβείς και επικαιροποιημένες πληροφορίες για τον πραγματικό δικαιούχο·
• εάν δημιουργήθηκαν εκτός της ΕΕ, πρέπει να υποβάλουν πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο σε κεντρικό μητρώο ενός κράτους μέλους όταν:
  • συνάπτουν επιχειρηματική σχέση με μια υπόχρεη οντότητα,
  • αποκτούν ακίνητα στην ΕΕ,
  • αγοράζουν για μη εμπορικούς σκοπούς ένα μηχανοκίνητο όχημα για πάνω από 250.000 ευρώ, ή ένα σκάφος ή αεροσκάφος για πάνω από 7,5 εκατομμύρια ευρώ,
  • λαμβάνουν μια δημόσια σύμβαση από κάποια εθνική αρχή.

Τα κράτη μέλη:

• ειδοποιούν την Επιτροπή μέχρι τις 10 Οκτωβρίου 2027 σχετικά με τους τύπους νομικών οντοτήτων και τα νομικά μορφώματα στη δικαιοδοσία τους·
• θεσπίζουν κυρώσεις για παραβιάσεις κανόνων σχετικά με τη διαφάνεια για τον πραγματικό δικαιούχο.

Υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων

Οι υπόχρεες οντότητες:

• υποβάλλουν αναφορά στη μονάδα χρηματοοικονομικών πληροφοριών (ΜΧΠ) — έναν εθνικό φορέα που συλλέγει πληροφορίες για ύποπτη ή ασυνήθιστη χρηματοπιστωτική δραστηριότητα — τυχόν υπόνοιες ότι χρηματικά ποσά ή δραστηριότητες συνδέονται με τη χρηματοδότηση εγκληματικών ενεργειών ή τρομοκρατίας·
• παρέχουν στη ΜΧΠ, κατόπιν αιτήματός της, όλες τις πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των αρχείων συναλλαγών, εντός της καθορισμένης προθεσμίας·
• τηρούν όλα τα σχετικά έγγραφα για πέντε χρόνια.

Οι έμποροι αγαθών πολυτελείας υψηλής αξίας και οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, κατά περίπτωση, πρέπει να υποβάλλουν αναφορά στη ΜΧΠ με όλες τις πωλήσεις για μη εμπορικούς σκοπούς μηχανοκίνητων οχημάτων, σκαφών ή αεροσκαφών σύμφωνα με τα παραπάνω όρια.

Μέτρα για τον μετριασμό των κινδύνων από ανώνυμα μέσα

Ανώνυμοι λογαριασμοί

• Τα πιστωτικά ιδρύματα, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι πάροχοι υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων δεν επιτρέπεται να τηρούν ανώνυμους τραπεζικούς λογαριασμούς και λογαριασμούς πληρωμών, ανώνυμα βιβλιάρια καταθέσεων, ανώνυμες θυρίδες ασφαλείας ή ανώνυμους λογαριασμούς κρυπτοστοιχείων.
• Οι κάτοχοι και οι δικαιούχοι των παραπάνω ανώνυμων λογαριασμών υπόκεινται σε ελέγχους δέουσας επιμέλειας πριν αυτοί να χρησιμοποιηθούν με οποιονδήποτε τρόπο.
• Τα πιστωτικά και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεν πρέπει να αποδέχονται πληρωμές που πραγματοποιούνται με ανώνυμες προπληρωμένες κάρτες εκδοθείσες σε τρίτες χώρες.

Πληρωμές μεγάλων ποσών σε ρευστά διαθέσιμα

• Οι πληρωμές σε ρευστά διαθέσιμα για αγαθά και υπηρεσίες, σε μία ή πολλές συναλλαγές, περιορίζονται σε 10.000 ευρώ.

Άλλα μέτρα

Ο κανονισμός:

• προβλέπει τη συνεργασία μεταξύ ΜΧΠ, της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης·
• εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις για την επικαιροποίηση των τεχνικών πτυχών του κανονισμού·
• απαιτεί από την Επιτροπή:
  • να αξιολογήσει, μέχρι τις 10 Ιουλίου 2030, την αναγκαιότητα και την αναλογικότητα της μείωσης των ορίων σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο και της συμπερίληψης ορισμένων κατηγοριών αγαθών υψηλής αξίας στο πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας,
  • να εξετάσει την εφαρμογή του κανονισμού μέχρι τις 10 Ιουλίου 2032, και εφεξής ανά τριετία·
• να δώσει εντολή στη νέα αρχή για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας να συντάξει μια σειρά από εκτελεστικές πράξεις και κατευθυντήριες γραμμές.