Klauzule pomostowe

W celu uelastycznienia podejmowania decyzji w Unii Europejskiej (UE), pod pewnymi określonymi warunkami, w art. 48 ust. 7 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) wprowadzono możliwość zastosowania dwóch rodzajów ogólnych klauzul pomostowych, aby umożliwić dokonanie zmiany pierwotnie przewidzianej procedury ustawodawczej.

Zastosowanie klauzuli pomostowej oznacza, że nie ma potrzeby formalnej zmiany traktatów UE, a zatem nie ma wymogu ratyfikowania tej klauzuli przez państwa członkowskie.

Ogólne klauzule pomostowe

• Pierwszym rodzajem ogólnej klauzuli pomostowej jest zmiana procesu podejmowania decyzji, w którym zastępuje się głosowanie na zasadzie jednomyślności głosowaniem większością kwalifikowaną w Radzie Unii Europejskiej. Ma ona zastosowanie w przypadku wniosków ustawodawczych, w których Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) lub tytuł V TUE (dotyczący działań zewnętrznych UE oraz wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa) stanowią, że Rada powinna działać jednomyślnie. Należy zauważyć, że decyzje mające wpływ na kwestie wojskowe i w dziedzinie obronności są wykluczone.
• Drugim rodzajem ogólnej klauzuli pomostowej jest sytuacja, w której akty ustawodawcze na mocy TFUE muszą zostać przyjęte w ramach specjalnej procedury ustawodawczej, w której Rada jest jedynym prawodawcą, a do Parlamentu Europejskiego występuje się z prośbą o konsultacje lub wyrażenie zgody. W tej sytuacji klauzula pomostowa spowodowałaby zastąpienie specjalnej procedury ustawodawczej zwykłą procedurą ustawodawczą (wcześniej znaną jako procedura współdecyzji).

W żadnym z tych przypadków nie zmienia się zakresu kompetencji UE. Po otrzymaniu od Rady Europejskiej powiadomienia, że proponuje się stosowanie ogólnej klauzuli pomostowej parlamenty narodowe mają 6 miesięcy na zarejestrowanie swojego weta. Ponadto większość członków Parlamentu musi wyrazić zgodę na stosowanie klauzuli pomostowej. Dopiero wtedy Rada Europejska może jednogłośnie zatwierdzić oba rodzaje klauzuli pomostowej.

Szczególne klauzule pomostowe

W traktatach UE przewidziano również klauzule pomostowe, które mają zastosowanie do sześciu konkretnych obszarów polityki. Te sześć szczególnych klauzul pomostowych ma zastosowanie w następujących dziedzinach:

• 1.

  wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (art. 31 ust. 3 TUE);

• 2.

  prawo rodzinne mające skutki transgraniczne (art. 81 ust. 3 TFUE);

• 3.

  polityka społeczna (art. 153 ust. 2 TFUE);

• 4.

  polityka ochrony środowiska (art. 192 ust. 2 TFUE);

• 5.

  wieloletnie ramy finansowe (art. 312 ust. 2 TFUE); oraz

• 6.

  wzmocniona współpraca (art. 333 TFUE).

Warunki przyjęcia prawodawstwa w tych dziedzinach wymagają mniej skomplikowanej procedury, jeżeli instytucje zdecydują się na zastosowanie klauzuli pomostowej. W pierwszych czterech przypadkach to Rada decyduje o zastosowaniu klauzul pomostowych, natomiast w ostatnich dwóch przypadkach decyzję podejmuje Rada Europejska.

ZOBACZ TAKŻE

• Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (WPZiB)
• Procedura zgody
• Procedura konsultacji
• Rada Unii Europejskiej
• Wzmocniona współpraca
• Komisja Europejska
• Rada Europejska
• Parlament Europejski
• Polityka ochrony środowiska UE
• Instytucje Unii Europejskiej
• Akty ustawodawcze
• Państwa członkowskie
• Wieloletnie ramy finansowe (WRF)
• Parlamenty narodowe i podejmowanie decyzji w UE
• Zwykła procedura ustawodawcza (współdecydowanie)
• Większość kwalifikowana
• Polityka społeczna
• Specjalna procedura ustawodawcza
• Traktaty
• Jednomyślność
• Traktat o Unii Europejskiej (TUE) (streszczenie)
• Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) (streszczenie)