Gezondheidszorg in andere EU-landen — Rechten van patiënten

 

SAMENVATTING VAN:

Richtlijn 2011/24/EU betreffende de toepassing van de rechten van patiënten bij grensoverschrijdende gezondheidszorg

WAT IS HET DOEL VAN DE RICHTLIJN?

• In deze richtlijn staan de voorwaarden waaronder een patiënt naar een andere lidstaat van de Europese Unie (EU) mag reizen voor veilige en hoogwaardige medische zorg, en de kosten terugbetaald krijgt van zijn eigen zorgverzekeringsregeling.
• Ook wordt samenwerking tussen nationale gezondheidszorgstelsels gestimuleerd.

KERNPUNTEN

• Het EU-land dat de behandeling levert, moet ervoor zorgen dat:
  • alle nodige informatie beschikbaar is voor patiënten om met kennis van zaken een keuze te maken, onder meer over mogelijke behandelingen, over de beschikbaarheid, de kwaliteit en de veiligheid van de verleende gezondheidszorg, en over de prijzen en vergunnings- of registratiestatus;
  • er transparante klachtenprocedures bestaan;
  • er een beroepsaansprakelijkheidsverzekering of een gelijkwaardige waarborg is;
  • de privacy van persoonsgegevens wordt gerespecteerd;
  • patiënten toegang hebben tot een schriftelijk of elektronisch dossier over de behandeling die zij hebben ontvangen;
  • de gehanteerde prijsschaal voor de gezondheidszorg gelijk is aan die voor patiënten uit eigen land die zich in een vergelijkbare medische situatie bevinden, of dat de aangerekende prijs wordt berekend volgens objectieve, niet-discriminerende criteria indien er geen vergelijkbare prijs voor patiënten uit eigen land is.
• Het EU-land waar de patiënt is verzekerd, moet ervoor zorgen dat:
  • de kosten voor de geleverde gezondheidszorg worden vergoed;
  • er informatie over rechten van patiënten en over aanspraken beschikbaar is;
  • patiënten toegang hebben tot eventueel noodzakelijke medische vervolgbehandelingen;
  • patiënten toegang hebben tot hun medisch dossier.
• Er zijn nationale contactpunten om informatie te verstrekken en overleg te plegen met patiëntenorganisaties, zorgaanbieders en zorgverzekeraars.
• Zorgaanbieders verstrekken alle nodige informatie aan patiënten zodat zij met kennis van zaken een keuze kunnen maken, onder meer over:
  • mogelijke behandelingen;
  • beschikbaarheid;
  • de kwaliteit en de veiligheid van de gezondheidszorg die zij verlenen;
  • prijzen;
  • vergunnings- of registratiestatus.
• Het eigen land van de patiënt moet de kosten van de behandeling vergoeden volgens de schaal die in eigen land wordt toepast.
• Patiënten mogen voorafgaande toestemming van hun eigen land verlangen voordat ze voor behandeling naar het buitenland gaan. Dit kan noodzakelijk zijn als de medische zorg ten minste één nacht in het ziekenhuis en/of zeer gespecialiseerde zorg en kostenintensieve medische infrastructuur vereist, of een bijzonder risico voor de patiënt of de bevolking inhoudt.
• Een nationale autoriteit kan de voorafgaande toestemming weigeren indien zij van oordeel is dat de noodzakelijke zorg binnen een termijn die medisch verantwoord is, in het eigen land kan worden verleend.
• Verzoeken om medische behandeling in een ander EU-land moeten binnen een redelijke termijn worden verwerkt.
• Recepten die in het ene EU-land zijn uitgegeven, zijn ook geldig in een ander EU-land.
• Nationale gezondheidsautoriteiten moeten met elkaar samenwerken bij de tenuitvoerlegging van de wetgeving en de ontwikkeling van Europese referentienetwerken van zorgaanbieders en expertisecentra.
• De samenwerking gaat ook over de aanpak van zeldzame ziekten, de ontwikkeling van e-gezondheid en de beoordeling van nieuwe gezondheidstechnologie.
• De wetgeving is niet van toepassing op langdurige zorg of de toegang tot en toewijzing van organen of vaccinaties.
• De richtlijn heeft geen invloed op de wijze waarop EU-landen hun nationale gezondheidsstelsels voor hun eigen burgers inrichten en financieren.
• De Europese Commissie stelt om de drie jaar een verslag op over de manier waarop het systeem werkt en hoe de werking van de richtlijn uitpakt. Het eerste verslag is in september 2015 aangenomen en een volgend verslag werd in september 2018 goedgekeurd.

De Commissie heeft een aantal uitvoerings- en gedelegeerde handelingen vastgesteld in verband met Richtlijn 2011/24/EU. Hiertoe behoren:

• Uitvoeringsrichtlijn 2012/52/EU over de erkenning van in een ander EU-land verstrekte medische recepten;
• Uitvoeringsbesluit 2013/329/EU over de oprichting, het beheer en de transparante werking van het netwerk van nationale autoriteiten of instanties die verantwoordelijk zijn voor de evaluatie van gezondheidstechnologie;
• Gedelegeerd Besluit 2014/286/EU over de criteria en voorwaarden waaraan Europese referentienetwerken en zorgaanbieders die zich bij een Europees referentienetwerk willen aansluiten, moeten voldoen;
• Uitvoeringsbesluit 2014/287/EU over de criteria voor de oprichting en evaluatie van Europese referentienetwerken en de leden daarvan, en voor de bevordering van de uitwisseling van informatie en expertise in verband met de oprichting en evaluatie van dergelijke netwerken;
• Uitvoeringsbesluit (EU) 2019/1765 over de oprichting, het beheer en de werking van het netwerk van nationale autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor e-gezondheid, dat daarna is gewijzigd bij Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1023 over de grensoverschrijdende uitwisseling van gegevens tussen nationale mobiele applicaties voor het traceren en waarschuwen van contacten met het oog op de bestrijding van de COVID‐19-pandemie. Met name worden door Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1023 twee nieuwe bijlagen toegevoegd aan Uitvoeringsbesluit (EU) 2019/1765, die respectievelijk betrekking hebben op de verantwoordelijkheden van:
  • de deelnemende EU-landen als gezamenlijke verwerkingsverantwoordelijken voor de federatieve gateway voor grensoverschrijdende verwerking tussen nationale mobiele applicaties voor het traceren en waarschuwen van contacten, en
  • de Commissie als verwerker voor de federatieve gateway voor grensoverschrijdende verwerking tussen nationale mobiele applicaties voor het traceren en waarschuwen van contacten.

VANAF WANNEER IS DE RICHTLIJN VAN TOEPASSING?

De richtlijn is sinds 24 april 2011 van toepassing en moest vóór 25 oktober 2013 in de EU-landen in nationale wetgeving worden omgezet.

ACHTERGROND

• De regels voor grensoverschrijdende gezondheidszorg moesten worden verduidelijkt omdat ze waren ontwikkeld op basis van individuele arresten van het Hof van Justitie van de Europese Unie in de loop van een periode van meer dan tien jaar. De richtlijn dient vooral ter verduidelijking van de rechten op gezondheidszorg die zijn voortgekomen uit arresten van het Hof op basis van artikel 56 van Verdrag inzake de werking van de Europese Unie, en om ervoor te zorgen dat deze rechten in de praktijk kunnen worden gebruikt. De richtlijn moet de relatie verduidelijken tussen de regels inzake grensoverschrijdende gezondheidszorg en het bestaande kader zoals voorzien in Verordening (EG) nr. 883/2004 (zie samenvatting) betreffende de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels.
• Zie voor meer informatie:
  • Grensoverschrijdende zorg — Overzicht (Europese Commissie);
  • Mededeling van de Commissie — Richtsnoeren voor EU-noodhulp voor grensoverschrijdende samenwerking in de gezondheidszorg met betrekking tot de COVID-19-crisis (Europese Commissie).

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Richtlijn 2011/24/EU van het Europees Parlement en de Raad van 9 maart 2011 betreffende de toepassing van de rechten van patiënten bij grensoverschrijdende gezondheidszorg (PB L 88 van 4.4.2011, blz. 45-65)

Achtereenvolgende wijzigingen in Richtlijn 2011/24/EU werden in de basistekst opgenomen. Zie de geconsolideerde versie.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Uitvoeringsbesluit (EU) 2020/1023 van de Commissie van 15 juli 2020 tot wijziging van Uitvoeringsbesluit (EU) 2019/1765 wat betreft de grensoverschrijdende uitwisseling van gegevens tussen nationale mobiele applicaties voor het traceren en waarschuwen van contacten met het oog op de bestrijding van de COVID‐19-pandemie (PB L 227I van 16.7.2020, blz. 1-9)

Uitvoeringsbesluit (EU) 2019/1765 van de Commissie van 22 oktober 2019 tot vaststelling van de voorschriften voor de oprichting, het beheer en de werking van het netwerk van nationale autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor e-gezondheid, en tot intrekking van Uitvoeringsbesluit 2011/890/EU (PB L 270 van 24.10.2019, blz. 83-93)

Zie de geconsolideerde versie.

Verslag van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de werking van Richtlijn 2011/24/EU betreffende de toepassing van de rechten van patiënten bij grensoverschrijdende gezondheidszorg (COM(2018) 651 final van 21 september 2018)

Gedelegeerd Besluit 2014/286/EU van de Commissie van 10 maart 2014 tot vaststelling van de criteria en voorwaarden waaraan Europese referentienetwerken en zorgaanbieders die zich bij een Europees referentienetwerk willen aansluiten, moeten voldoen (PB L 147 van 17.5.2014, blz. 71-78)

Uitvoeringsbesluit 2014/287/EU van de Commissie van 10 maart 2014 tot vaststelling van de criteria voor de oprichting en evaluatie van Europese referentienetwerken en de leden daarvan en voor de bevordering van de uitwisseling van informatie en expertise in verband met de oprichting en evaluatie van dergelijke netwerken (PB L 147 van 17.5.2014, blz. 79-87)

Zie de geconsolideerde versie.

Uitvoeringsbesluit 2013/329/EU van de Commissie van 26 juni 2013 betreffende de voorschriften voor de oprichting, het beheer en de transparante werking van het netwerk van nationale autoriteiten of instanties die verantwoordelijk zijn voor de evaluatie van gezondheidstechnologie (PB L 175 van 27.6.2013, blz. 71-72)

Uitvoeringsrichtlijn 2012/52/EU van de Commissie van 20 december 2012 tot vaststelling van maatregelen om de erkenning van in een andere lidstaat verstrekte medische recepten te vergemakkelijken (PB L 356 van 22.12.2012, blz. 68-70)

Laatste bijwerking 14.09.2020