–

w imieniu XI – Y. Kasel, avocat,

–

w imieniu Caisse pour l’avenir des enfants – A. Rodesch i R. Jazbinsek, avocats,

–

w imieniu Komisji Europejskiej – A. Szmytkowska i C. Valero, w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni klauzul 1.1, 1.2 i 2.1 oraz klauzuli 2.3 lit. b) Porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego, zawartego w dniu 14 grudnia 1995 r., które stanowi załącznik do dyrektywy Rady 96/34/WE z dnia 3 czerwca 1996 r. w sprawie Porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez UNICE, CEEP i ETUC (Dz.U. 1996, L 145, s. 4), zmienionej dyrektywą Rady 97/75/WE z dnia 15 grudnia 1997 r. (Dz.U. 1998, L 10, s. 24) (zwanej dalej „dyrektywą 96/34”).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu między XI a Caisse pour l’avenir des enfants (kasą na rzecz przyszłości dzieci) w przedmiocie odmowy przyznania XI przez tę kasę prawa do urlopu rodzicielskiego dla celów sprawowania opieki nad jej bliźniętami na tej postawie, że nie była ona zatrudniona za wynagrodzeniem w dniu ich narodzin.

3

Celem dyrektywy 96/34 było wdrożenie Porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego, zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych i Pracodawców (UNICE), Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych (CEEP) oraz Europejską Konfederację Związków Zawodowych (ETUC).

4

Klauzula 1 tego porozumienia ramowego, zatytułowana „Cel i zakres”, przewidywała:

„1. Niniejsze porozumienie ustanawia minimalne wymogi, przeznaczone do ułatwienia pogodzenia obowiązków rodzicielskich i zawodowych pracujących rodziców.

2. Niniejsze porozumienie ma zastosowanie do wszystkich pracowników, kobiet i mężczyzn, związanych umową o pracę lub pozostających w innym stosunku zatrudnienia określonym przez prawo, układy zbiorowe pracy lub praktykę, obowiązujące w każdym państwie członkowskim”.

5

Klauzula 2 wspomnianego porozumienia ramowego, zatytułowana „Urlop rodzicielski”, brzmiała następująco:

„1. Niniejsze porozumienie, z zastrzeżeniem klauzuli 2.2, przyznaje pracownikom, mężczyznom i kobietom, indywidualne prawo do urlopu rodzicielskiego z powodu urodzenia lub przysposobienia dziecka, aby umożliwić im opiekę nad dzieckiem, przez co najmniej trzy miesiące, do czasu osiągnięcia przez dziecko określonego wieku, maksymalnie 8 lat, zgodnie z ustaleniami państw członkowskich i/lub partnerów społecznych.

[…]

3. W zakresie, w którym przestrzegane są minimalne wymagania niniejszego porozumienia, warunki korzystania z urlopu rodzicielskiego i szczegółowe zasady występowania o niego są określone przez przepisy prawa i/lub układy zbiorowe pracy w państwach członkowskich. Państwa członkowskie i/lub pracodawcy i pracownicy [partnerzy społeczni] mogą w szczególności:

[…]

[…]”.

6

Motyw 1 dyrektywy Rady 2010/18/UE z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie wdrożenia zmienionego Porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez BUSINESSEUROPE, UEAPME, CEEP i ETUC oraz uchylającej dyrektywę 96/34/WE (Dz.U. 2010, L 68, s. 13) przewiduje:

„Artykuł 153 [t]raktatu [FUE] […] umożliwia Unii [Europejskiej] wspieranie i uzupełnianie działań państw członkowskich między innymi w dziedzinie równości mężczyzn i kobiet w odniesieniu do ich szans na rynku pracy i traktowania w pracy”.

7

Artykuł 3 ust. 1 tej dyrektywy przewiduje:

„W terminie do dnia 8 marca 2012 r. państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy lub zapewniają wprowadzenie w życie przez partnerów społecznych niezbędnych środków w drodze porozumienia […]”.

8

Artykuł 4 wspomnianej dyrektywy stanowi:

„Dyrektywa 96/34/WE traci moc od dnia 8 marca 2012 r. […]”.

9

Porozumienie ramowe dotyczące urlopu rodzicielskiego (zmienione) z dnia 18 czerwca 2009 r., które stanowi załącznik do dyrektywy 2010/18 (zwane dalej „zmienionym porozumieniem ramowym”), przewiduje w pkt I.8:

„mając na uwadze, że polityka rodzinna powinna przyczynić się do osiągnięcia równości płci i że należy ją postrzegać w kontekście zmian demograficznych, skutków starzenia się społeczeństwa, eliminowania luki pokoleniowej, wspierania uczestnictwa kobiet w rynku pracy oraz dzielenia się przez kobiety i mężczyzn obowiązkami w zakresie opieki”.

10

Klauzula 1 zmienionego porozumienia ramowego, zatytułowana „Cel i zakres”, stanowi:

„1. Niniejsze porozumienie ustanawia minimalne wymogi mające na celu ułatwienie pracującym rodzicom godzenia obowiązków rodzicielskich i zawodowych, uwzględniając coraz większe zróżnicowanie struktur rodzinnych, przy poszanowaniu prawa krajowego, układów zbiorowych lub praktyki.

2. Porozumienie ma zastosowanie do wszystkich pracowników – kobiet i mężczyzn – związanych umową o pracę lub pozostających w innym stosunku zatrudnienia określonym przez prawo, układy zbiorowe lub praktykę obowiązujące w każdym państwie członkowskim”.

11

Klauzula 2 tego zmienionego porozumienia ramowego, zatytułowana „Urlop rodzicielski”, stanowi:

„1. Niniejsze porozumienie przyznaje pracownikom – mężczyznom i kobietom – indywidualne prawo do urlopu rodzicielskiego z powodu narodzin dziecka lub przysposobienia dziecka, aby umożliwić im opiekę nad tym dzieckiem do czasu osiągnięcia przez nie pewnego wieku – wynoszącego maksymalnie osiem lat – który zostanie określony przez państwa członkowskie lub partnerów społecznych.

2. Urlopu udziela się na okres co najmniej czterech miesięcy i, w celu wspierania równych szans i równego traktowania kobiet i mężczyzn, powinien on być w zasadzie przyznawany bez możliwości przenoszenia. By zachęcić do bardziej wyrównanego korzystania z urlopu przez oboje rodziców, co najmniej jeden z czterech miesięcy przyznawany jest bez możliwości przenoszenia […]”.

12

Klauzula 3 wspomnianego zmienionego porozumienia ramowego, zatytułowana „Zasady stosowania”, brzmi następująco:

„1. Warunki korzystania z urlopu rodzicielskiego i szczegółowe zasady występowania o udzielenie tego urlopu są określone przez przepisy prawa lub układy zbiorowe w państwach członkowskich, z zastrzeżeniem przestrzegania minimalnych wymogów określonych w niniejszym porozumieniu. Państwa członkowskie lub partnerzy społeczni mogą w szczególności:

[…]

[…]”.

13

Klauzula 8.4 tego zmienionego porozumienia ramowego przewiduje:

„Państwa członkowskie przyjmują przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania decyzji Rady [uznającej za wiążące postanowienia zmienionego porozumienia ramowego] w ciągu dwóch lat od jej przyjęcia lub zapewniają, aby do końca tego okresu partnerzy społeczni wprowadzili w drodze porozumienia niezbędne środki […]”.

14

Dyrektywa 96/34 została transponowana do prawa luksemburskiego loi du 12 février 1999 concernant la mise en œuvre du plan d’action national en faveur de l’emploi (ustawą z dnia 12 lutego 1999 r. dotyczącą wdrożenia krajowego planu działania na rzecz zatrudnienia) (Mémorial A 1999, s. 190). Ustawa ta dodała między innymi do zmienionej loi du 16 avril 1979 fixant le statut général des fonctionnaires de l’État (ustawy z dnia 16 kwietnia 1979 r. określającej ogólne warunki zatrudnienia urzędników państwowych) (Mémorial A 1979, s. 622, zwanej dalej „zmienioną ustawą z dnia 16 kwietnia 1979 r.”), art. 29 bis dotyczący urlopu rodzicielskiego. Przepis ten przewiduje w brzmieniu mającym zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym:

„Ustanawia się urlop okolicznościowy zwany »urlopem rodzicielskim«, przyznawany z powodu urodzenia lub przysposobienia jednego lub większej liczby dzieci, na rzecz których wypłacany jest zasiłek rodzinny i które spełniają wobec osoby ubiegającej się o urlop wychowawczy przesłanki określone w art. 2 akapity drugi i trzeci loi modifiée du 19 juin 1985 concernant les allocations familiales et portant création de la caisse nationale des prestations familiales [zmienionej ustawy z dnia 19 czerwca 1985 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i utworzenia krajowej kasy świadczeń rodzinnych, Mémorial A 1985, s. 680], do czasu ukończenia przez nie piątego roku życia.

Przyznania urlopu rodzicielskiego może domagać się każda osoba, zwana dalej »rodzicem«, pod warunkiem że:

[…]

[…]”.

15

Artykuł 29 ter zmienionej ustawy z dnia 16 kwietnia 1979 r. stanowi:

„Każdy rodzic spełniający warunki określone w art. 29 bis ma prawo, na swój wniosek, do sześciomiesięcznego urlopu rodzicielskiego na każde dziecko […]”.

16

W dniu 15 września 2011 r. XI zawarła z Wielkim Księstwem Luksemburga umowę na czas określony o świadczenie usług w charakterze osoby prowadzącej nauczanie w zakresie kształcenia ponadpodstawowego, która to umowa wygasła w dniu 26 stycznia 2012 r.

17

W dniu 26 stycznia 2012 r., w następstwie wygaśnięcia tej umowy o pracę na czas określony, XI została wyrejestrowana z ubezpieczenia w instytucjach zabezpieczenia społecznego i została zarejestrowana przez jej partnera jako urzędnika państwowego w charakterze współubezpieczonej.

18

W dniu 4 marca 2012 r., w czasie gdy pozostawała bez pracy, XI urodziła bliźnięta.

19

W dniu 14 czerwca 2012 r. XI przyznano zasiłek dla bezrobotnych i z tego względu została ona ponownie ubezpieczona w instytucjach zabezpieczenia społecznego.

20

Po zawarciu z Wielkim Księstwem Luksemburga w dniach 15 września 2012 r. i 1 sierpnia 2013 r. dwóch umów na czas określony o świadczenie usług w charakterze osoby prowadzącej nauczanie w zakresie kształcenia ponadpodstawowego XI podpisała w dniu 15 września 2014 r. z tym państwem członkowskim umowę na czas nieokreślony dotyczącą tej samej działalności.

21

W dniu 11 marca 2015 r. XI złożyła wniosek o przyznanie urlopu rodzicielskiego z pożądaną datą rozpoczęcia w dniu 15 września 2015 r.

22

Decyzją z dnia 20 marca 2015 r. wniosek ten został oddalony przez prezesa Caisse nationale des prestations familiales (krajowej kasy świadczeń rodzinnych), obecnie zwanej Caisse pour l’avenir des enfants, na podstawie art. 29 bis zmienionej ustawy z dnia 16 kwietnia 1979 r., który uzależnia przyznanie urlopu rodzicielskiego od spełnienia warunku wymagającego, by pracownik był legalnie zatrudniony w miejscu pracy i z tego tytułu objęty danym systemem zabezpieczenia społecznego w chwili narodzin dziecka, którego to warunku XI nie spełniła.

23

XI odwołała się od tej decyzji do komitetu zarządzającego Caisse nationale des prestations familiales na tej podstawie, że art. 29 bis zmienionej ustawy z dnia 16 kwietnia 1979 r. jest niezgodny z Porozumieniem ramowym dotyczącym urlopu rodzicielskiego, które stanowi załącznik do dyrektywy 96/34.

24

Decyzją z dnia 19 maja 2015 r. komitet zarządzający Caisse nationale des prestations familiales utrzymał w mocy decyzję z dnia 20 marca 2015 r., uznając w istocie, że skoro XI nie była zatrudniona legalnie w miejscu pracy i z tego tytułu objęta danym systemem zabezpieczenia społecznego w chwili narodzin jej dzieci, nie przysługuje jej prawo do korzystania z urlopu rodzicielskiego.

25

XI zaskarżyła tę decyzję z dnia 19 maja 2015 r. do Conseil arbitral de la sécurité sociale (rady arbitrażowej ds. zabezpieczenia społecznego, Luksemburg), która decyzją z dnia 27 października 2017 r. uwzględniła tę skargę. Organ ten uznał w szczególności, że porozumienie ramowe, które stanowi załącznik do dyrektywy 96/34, uzależnia prawo do urlopu rodzicielskiego od posiadania statusu pracownika i urodzenia dziecka, nie przewiduje przy tym jednak warunku zatrudnienia i obowiązkowej przynależności z tego tytułu do danego systemu zabezpieczenia społecznego w chwili narodzin tego dziecka oraz że dodatkowy wymóg przynależności do tego systemu zabezpieczenia społecznego w chwili narodzin dziecka jest w szczególności niezgodny z wymogiem tego porozumienia ramowego dotyczącym okresu zatrudnienia lub stażu pracy nieprzekraczającego jednego roku i celem zakładającym ułatwienie pogodzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym. Caisse pour l’avenir des enfants wniosła środek odwoławczy od orzeczenia z dnia 27 października 2017 r. do conseil supérieur de la sécurité sociale (wysokiej rady ds. zabezpieczenia społecznego, Luksemburg).

26

Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2018 r. conseil supérieur de la sécurité sociale zmieniła orzeczenie z dnia 27 października 2017 r., uznając w szczególności, że w zakresie, w jakim klauzula 2.1 porozumienia ramowego, które stanowi załącznik do dyrektywy 96/34, wprowadza indywidualne prawo do urlopu rodzicielskiego z powodu urodzenia lub przysposobienia dziecka, korzystanie z tego urlopu jest zastrzeżone dla pracowników mogących wykazać taki status w chwili narodzin lub przysposobienia dziecka, w odniesieniu do którego zwrócono się o przyznanie tego urlopu.

27

XI wniosła skargę kasacyjną od wyroku z dnia 17 grudnia 2018 r. do sądu odsyłającego, który uznał, że w świetle zarzutów podniesionych przez strony postępowania głównego rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu zależy od tego, czy klauzule porozumienia ramowego, które stanowi załącznik do dyrektywy 96/34, stoją na przeszkodzie stosowaniu art. 29 bis zmienionej ustawy z dnia 16 kwietnia 1979 r.

28

W tych okolicznościach Cour de cassation du Grand-Duché de Luxembourg (sąd kasacyjny Wielkiego Księstwa Luksemburga, Luksemburg) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy klauzul[e 1.1, 1.2 i 2.1 oraz klauzula 2.3] lit. b) Porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego w dniu 14 grudnia 1995 r. przez ogólne organizacje międzybranżowe UNICE, CEEP oraz ETUC, wykonanego w drodze dyrektywy [96/34], należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one stosowaniu przepisu prawa krajowego, takiego jak art. 29 bis zmienionej loi du 16 avril 1979 fixant le statut général des fonctionnaires de l’État (ustawy z dnia 16 kwietnia 1979 r. określającej ogólne warunki zatrudnienia urzędników państwowych) w brzmieniu wynikającym z loi du 22 décembre 2006 (ustawy z dnia 22 grudnia 2006 r., Mémorial A, 2006, [s.] 4838), który uzależnia udzielenie urlopu rodzicielskiego od spełnienia podwójnej przesłanki wymagającej, aby pracownik był legalnie zatrudniony w zakładzie pracy i był objęty z tego tytułu zabezpieczeniem społecznym – po pierwsze – przez nieprzerwany okres co najmniej dwunastu kolejnych miesięcy poprzedzających bezpośrednio moment rozpoczęcia urlopu rodzicielskiego – a po drugie – w momencie porodu lub przyjęcia przysposabianego dziecka lub dzieci, przy czym spełnienie tej drugiej przesłanki jest wymagane nawet w przypadku, gdy poród lub przyjęcie miały miejsce ponad dwanaście miesięcy wcześniej niż rozpoczęcie urlopu rodzicielskiego?”.

29

Poprzez pytanie prejudycjalne sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy klauzule 1.1, 1.2 i 2.1 oraz klauzula 2.3 lit. b) porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego, które stanowi załącznik do dyrektywy 96/34, należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie temu, by przyznanie urlopu rodzicielskiego było uzależnione od spełnienia podwójnej przesłanki wymagającej, aby pracownik był legalnie zatrudniony w miejscu pracy i był objęty z tego tytułu danym systemem zabezpieczenia społecznego, po pierwsze, przez nieprzerwany okres co najmniej dwunastu miesięcy bezpośrednio przed rozpoczęciem tego urlopu rodzicielskiego, a po drugie, w chwili porodu lub przyjęcia przysposabianego dziecka lub dzieci.

30

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w ramach ustanowionej w art. 267 TFUE procedury współpracy między sądami krajowymi a Trybunałem do tego ostatniego należy udzielenie sądowi krajowemu użytecznej odpowiedzi, która umożliwi temu sądowi rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu (wyrok z dnia 21 października 2020 r., Eco TLC, C‑556/19, EU:C:2020:844, pkt 20 i przytoczone tam orzecznictwo). W niniejszym przypadku do Trybunału należy uprzednie ustalenie, czy spór w postępowaniu głównym podlega dyrektywie 96/34, czy też dyrektywie 2010/18, która uchyla i zastępuje tę wcześniejszą, oraz w stosownym przypadku przeformułowanie zadanego pytania.

31

W tym względzie należy przypomnieć, że nowy przepis stosuje się od wejścia w życie aktu, który go wprowadza, i że choć nie stosuje się go do sytuacji prawnych powstałych i ostatecznie zakończonych pod rządami dawnej ustawy, stosuje się go do przyszłych skutków tych sytuacji oraz do nowych sytuacji prawnych. Inaczej jest tylko – i to z zastrzeżeniem zasady niedziałania wstecz aktów prawnych – jeżeli wraz z nowym przepisem zostają wydane przepisy szczególne, które określają konkretnie jego warunki stosowania w czasie. W szczególności przepisy proceduralne uznaje się na ogół za mające zastosowanie w chwili ich wejścia w życie, w odróżnieniu od przepisów materialnych, które są zazwyczaj interpretowane w ten sposób, iż obowiązują w stosunku do sytuacji ukształtowanych przed ich wejściem w życie tylko wtedy, gdy z brzmienia tych przepisów, ich celu lub ich struktury jednoznacznie wynika, że należy im przypisać taki skutek (wyrok z dnia 26 marca 2015 r., Komisja/Moravia Gas Storage, C‑596/13 P, EU:C:2015:203, pkt 32, 33 i przytoczone tam orzecznictwo).

32

W niniejszym przypadku jest bezsporne, że przesłanki przyznania prawa do urlopu rodzicielskiego stanowią przepisy materialne, które znajdują zastosowanie od dnia wejścia w życie wprowadzającego je aktu. Na mocy art. 4 dyrektywy 2010/18 dyrektywa 96/34 straciła moc ze skutkiem od dnia 8 marca 2012 r. Ponadto data ta stanowiła, na podstawie art. 3 ust. 1 dyrektywy 2010/18 i klauzuli 8.4 zmienionego porozumienia ramowego, termin, w którym państwa członkowskie powinny były wykonać przepisy dyrektywy 2010/18 i porozumienia ramowego lub, w razie potrzeby, zapewnić wprowadzenie w życie przez partnerów społecznych niezbędnych środków w tym względzie. W konsekwencji, skoro wniosek XI o przyznanie urlopu rodzicielskiego został złożony w dniu 11 marca 2015 r. z pożądaną datą rozpoczęcia urlopu w dniu 15 września 2015 r., wniosek ten jest regulowany przepisami dyrektywy 2010/18. Okoliczność, że bliźnięta XI urodziły się w dniu 4 marca 2012 r., jest w tym względzie bez znaczenia. W tym dniu XI nie złożyła bowiem wniosku o urlop rodzicielski zgodnie z klauzulą 2.3 lit. b) porozumienia ramowego, które stanowi załącznik do dyrektywy 96/34 transponowanej do prawa luksemburskiego zmienioną ustawą z dnia 16 kwietnia 1979 r.

33

Ponieważ dyrektywa 2010/18 ma zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym, a klauzule 1.1, 1.2 i 2.1 oraz klauzula 2.3 lit. b) porozumienia ramowego, które stanowi załącznik do dyrektywy 96/34, w istocie odpowiadają klauzulom 1.1, 1.2 i 2.1 oraz klauzuli 3.1 lit. b) zmienionego porozumienia ramowego, należy przeformułować zadane pytanie w ten sposób, by odnosiło się ono w istocie do wykładni wspomnianych klauzul zmienionego porozumienia ramowego.

34

Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału przy dokonywaniu wykładni przepisu prawa Unii należy uwzględniać nie tylko jego brzmienie, lecz także jego kontekst oraz cele regulacji, której część ten przepis stanowi (wyroki: z dnia 16 lipca 2015 r., Maïstrellis, C‑222/14, EU:C:2015:473, pkt 30; z dnia 3 października 2019 r., Wasserleitungsverband Nördliches Burgenland i in., C‑197/18, EU:C:2019:824, pkt 48 i przytoczone tam orzecznictwo).

35

Co się tyczy w pierwszej kolejności kwestii, czy wspomniane klauzule zmienionego porozumienia ramowego stoją na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które uzależnia przyznanie prawa do urlopu rodzicielskiego od nieprzerwanego zatrudnienia rodzica przez okres co najmniej dwunastu miesięcy bezpośrednio przed rozpoczęciem tego urlopu rodzicielskiego, należy zauważyć, że z brzmienia klauzuli 3.1 lit. b) zmienionego porozumienia ramowego wynika, iż państwa członkowskie mogą uzależnić przyznanie urlopu rodzicielskiego od uprzedniego okresu zatrudnienia, który nie może przekroczyć jednego roku. Biorąc pod uwagę użycie sformułowania „okres zatrudnienia” w członie pierwszym tego przepisu oraz okoliczność, że przepis ten przewiduje w członie drugim, iż okres ten oblicza się z uwzględnieniem sumy okresów obowiązywania kolejnych umów na czas określony zawieranych z tym samym pracodawcą, państwa członkowskie mogą wymagać, aby wspomniany okres był ciągły. Ponadto, ponieważ wniosek o urlop rodzicielski ma na celu uzyskanie przez wnioskodawcę zawieszenia jego stosunku pracy (zob. podobnie wyrok z dnia 19 września 2013 r., Hliddal i Bornand, C‑216/12 i C‑217/12, EU:C:2013:568, pkt 53), państwa członkowskie mogą wymagać, aby uprzedni okres zatrudnienia przypadał bezpośrednio przed rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego. W związku z tym klauzule 1.1, 1.2 i 2.1 oraz klauzula 3.1 lit. b) zmienionego porozumienia ramowego nie stoją na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które uzależnia przyznanie prawa do urlopu rodzicielskiego od nieprzerwanego zatrudnienia danego rodzica przez okres co najmniej dwunastu miesięcy bezpośrednio przed rozpoczęciem tego urlopu rodzicielskiego.

36

Co się tyczy w drugiej kolejności kwestii, czy te klauzule zmienionego porozumienia ramowego stoją na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które uzależnia przyznanie prawa do urlopu rodzicielskiego od zatrudnienia rodzica w chwili narodzin dziecka lub dzieci lub przyjęcia przysposabianego dziecka lub dzieci, należy zauważyć, że zgodnie z klauzulą 2.1 tego porozumienia ramowego prawo do urlopu rodzicielskiego jest indywidualnym prawem przyznawanym pracownikom – mężczyznom lub kobietom – z powodu narodzin lub przysposobienia dziecka, aby umożliwić rodzicowi opiekę nad nim do czasu osiągnięcia przez nie pewnego wieku, który podlega określeniu przez państwa członkowskie, ale wynosi maksymalnie osiem lat.

37

Ponadto na mocy klauzuli 1.1 i 1.2 zmienionego porozumienia ramowego ustanawia ono minimalne wymogi mające na celu ułatwienie pracującym rodzicom godzenia obowiązków rodzicielskich i zawodowych i ma zastosowanie do wszystkich pracowników – kobiet i mężczyzn – związanych umową o pracę lub pozostających w innym stosunku zatrudnienia określonym przez prawo, układy zbiorowe lub praktykę obowiązujące w każdym państwie członkowskim.

38

Ponadto, jak wskazano w pkt 35 niniejszego wyroku, klauzula 3.1 lit. b) zmienionego porozumienia ramowego pozwala państwom członkowskim uzależnić przyznanie prawa do urlopu rodzicielskiego od kwalifikującego okresu zatrudnienia lub stażu pracy, który nie może przekroczyć jednego roku.

39

Wynika z tego, że narodziny lub przysposobienie dziecka i status pracownika jego rodziców stanowią przesłanki konstytutywne prawa do urlopu rodzicielskiego na mocy zmienionego porozumienia ramowego.

40

Jednakże wbrew temu, co zauważa Caisse pour l’avenir des enfants, z tych przesłanek konstytutywnych przyznania prawa do urlopu rodzicielskiego nie można wywodzić, że rodzice dziecka, w odniesieniu do którego wniesiono o udzielenie tego urlopu, muszą być pracownikami w chwili jego narodzin lub przysposobienia.

41

Kontekst i cele zmienionego porozumienia ramowego stoją bowiem na przeszkodzie takiej wykładni.

42

Jak wskazano w motywie 1 dyrektywy 2010/18, dyrektywa ta wpisuje się w kontekst art. 153 TFUE, który umożliwia Unii wspieranie i uzupełnianie działań państw członkowskich w szczególności w dziedzinie polepszenia warunków życia i pracy oraz w zakresie wprowadzenia odpowiedniej ochrony socjalnej pracowników.

43

Ponadto, jak wynika z motywu 8 dyrektywy 2010/18, akapitu pierwszego preambuły do zmienionego porozumienia ramowego i pkt 3 przesłanek ogólnych tego porozumienia ramowego, który odsyła do art. 23 i 33 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, wspomniane porozumienie ramowe ma na celu zarówno wspieranie równości kobiet i mężczyzn w odniesieniu do ich szans na rynku pracy i traktowania w pracy w całej Unii, jak i lepsze godzenie pracy, życia prywatnego i rodzinnego przez pracujących rodziców. Cele te zostały potwierdzone w klauzulach 1.1 i 2.2 zmienionego porozumienia ramowego.

44

W świetle tego kontekstu i tych celów indywidualne prawo każdego będącego pracownikiem rodzica do urlopu rodzicielskiego z powodu narodzin lub przysposobienia dziecka ustanowione w klauzuli 2.1 zmienionego porozumienia ramowego należy rozumieć jako odzwierciedlające prawo socjalne Unii, które ma szczególne znaczenie i które zostało zresztą zapisane w art. 33 ust. 2 karty praw podstawowych. Wynika z tego, że prawa tego nie można interpretować zawężająco (zob. podobnie wyrok z dnia 27 lutego 2014 r., Lyreco Belgium, C‑588/12, EU:C:2014:99, pkt 36 i przytoczone tam orzecznictwo).

45

I tak orzeczono, że niezależnie od okoliczności, iż narodziny stanowią przesłankę konstytutywną prawa do urlopu rodzicielskiego, prawo to nie jest związane z datą narodzin, wobec czego nie jest wymagane, by narodziny te nastąpiły po wejściu w życie dyrektywy 96/34 w państwie członkowskim, aby rodzice tego dziecka mogli korzystać z prawa do urlopu rodzicielskiego na podstawie tej dyrektywy (zob. podobnie wyroki: z dnia 14 kwietnia 2005 r., Komisja/Luksemburg, C‑519/03, EU:C:2005:234, pkt 47; z dnia 16 września 2010 r., Chatzi, C‑149/10, EU:C:2010:534, pkt 50).

46

Wykluczenie rodziców, którzy nie pracowali w chwili narodzin lub przysposobienia ich dziecka, sprowadzałoby się do ograniczenia prawa tych rodziców do ewentualnego skorzystania z urlopu rodzicielskiego w późniejszym okresie ich życia, w którym ponownie wykonują pracę, urlopu, którego potrzebowaliby, by pogodzić swoje obowiązki rodzinne i zawodowe. Takie wykluczenie byłoby zatem sprzeczne z indywidualnym prawem każdego pracownika do dysponowania urlopem rodzicielskim.

47

Ponadto należy stwierdzić, że podwójny warunek nałożony przez ustawodawstwo luksemburskie, który wymaga, by pracownik był zatrudniony w miejscu pracy i ubezpieczony z tego tytułu nie tylko przez okres co najmniej dwunastu kolejnych miesięcy bezpośrednio poprzedzających rozpoczęcie urlopu rodzicielskiego, lecz również w chwili narodzin lub przyjęcia dziecka lub dzieci, prowadzi w rzeczywistości w sytuacji, w której urodzenie lub przyjęcie miało miejsce ponad dwanaście miesięcy przed rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego, do wydłużenia warunku dotyczącego okresu zatrudnienia lub stażu pracy, który nie może jednak zgodnie z klauzulą 3.1 lit. b) porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego przekraczać jednego roku.

48

W związku z tym przy uwzględnieniu kontekstu i celów zmienionego porozumienia ramowego, które przypomniano w pkt 43 niniejszego wyroku, klauzul 1.1, 1.2 i 2.1 oraz klauzuli 3.1 lit. b) tego porozumienia ramowego nie można interpretować w ten sposób, że państwo członkowskie może uzależnić prawo rodzica do urlopu rodzicielskiego od warunku wymagającego, by pracował on w chwili narodzin lub przysposobienia dziecka.

49

Wbrew temu, co zauważa Caisse pour l’avenir des enfants, taka wykładnia nie wprowadza dyskryminującego rozróżnienia między rodzicami, którzy pozostają bez pracy, i rodzicami, którzy pracują w chwili narodzin dziecka, na tej podstawie, że ci pierwsi mogliby zorganizować się w celu opieki nad dzieckiem, podczas gdy ci drudzy nie mogliby się nim opiekować w chwili narodzin bez korzystania z urlopu rodzicielskiego.

50

Poza tym, że taka argumentacja nie uwzględnia okoliczności, iż matki korzystają z urlopu macierzyńskiego w chwili narodzin dziecka, przyznanie urlopu rodzicielskiego nie ma bowiem na celu umożliwienia rodzicowi sprawowania opieki nad dzieckiem wyłącznie w chwili jego narodzin i krótko po nich, lecz również później, w okresie jego dzieciństwa aż do osiągnięcia wieku wynoszącego na podstawie klauzuli 2.1 zmienionego porozumienia ramowego maksymalnie osiem lat. Wynika z tego, że możliwość zorganizowania się w celu sprawowania opieki nad dzieckiem, którą rodzic dysponuje w chwili jego narodzin, nie ma znaczenia dla oceny istnienia prawa do urlopu rodzicielskiego i że na tej podstawie nie można w sposób uzasadniony powoływać się na jakąkolwiek dyskryminację.

51

Przy uwzględnieniu wszystkich powyższych rozważań na zadane pytanie należy odpowiedzieć, że klauzule 1.1, 1.2 i 2.1 oraz klauzulę 3.1 lit. b) zmienionego porozumienia ramowego należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które uzależnia przyznanie prawa do urlopu rodzicielskiego od nieprzerwanego zatrudnienia danego rodzica przez okres co najmniej dwunastu miesięcy bezpośrednio przed rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego. Klauzule te stoją natomiast na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które uzależnia przyznanie prawa do urlopu rodzicielskiego od posiadania przez rodzica statusu pracownika w chwili narodzin lub przysposobienia dziecka.

52

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (ósma izba) orzeka, co następuje:

Klauzule 1.1, 1.2 i 2.1 oraz klauzulę 3.1 lit. b) Porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego (zmienionego) z dnia 18 czerwca 2009 r., które stanowi załącznik do dyrektywy Rady 2010/18/UE z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie wdrożenia zmienionego Porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez BUSINESSEUROPE, UEAPME, CEEP i ETUC oraz uchylającej dyrektywę 96/34/WE, należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które uzależnia przyznanie prawa do urlopu rodzicielskiego od nieprzerwanego zatrudnienia danego rodzica przez okres co najmniej dwunastu miesięcy bezpośrednio przed rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego. Klauzule te stoją natomiast na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które uzależnia przyznanie prawa do urlopu rodzicielskiego od posiadania przez rodzica statusu pracownika w chwili narodzin lub przysposobienia dziecka.