Najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych

 

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Rozporządzenie (UE) 2023/915 w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów niektórych zanieczyszczeń w żywności

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Rozporządzenie określa najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w żywności w celu ochrony zdrowia mieszkańców Unii Europejskiej (UE), w tym najbardziej zagrożonych grup społecznych, jakimi są dzieci i kobiety w ciąży.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zakres

Rozporządzenie obejmuje:

• mikotoksyny (aflatoksyny, ochratoksyna A, patulina, deoksyniwalenol, zearalenon, fumonizyny, cytrynina, przetrwalniki buławinki czerwonej i alkaloidy sporyszu);
• metale (ołów, kadm, rtęć, cynę nieorganiczną i arsen nieorganiczny);
• toksyny roślinne (kwas erukowy, alkaloidy tropanowe, cyjanowodór, alkaloidy pirolizydynowe, alkaloidy opium, delta-9-tetrahydrokannabinol);
• zanieczyszczenia procesowe (wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), benzo(a)piren, suma 4 wielopierścienowych węglowodorów aromatycznych, 3-monochloropropano-1,2-diol (3-MCPD) i estry glicydylowe kwasów tłuszczowych);
• trwałe fluorowcowane zanieczyszczenia organiczne (dioksyny, dioksynopodobne polichlorowane bifenyle (PCB), niedioksynopodobne polichlorowane bifenyle, substancje perfluoroalkilowe: kwas perfluorooktanosulfonowy (PFOS), kwas perfluorooktanowy (PFOA), kwas perfluorononowy (PFNA) i kwas perfluoroheksanosulfonowy (PFHxS));
• inne zanieczyszczenia:
  • melamina,
  • azotany,
  • nadchloran.

Najwyższe dopuszczalne poziomy

Środki spożywcze o poziomach zanieczyszczeń wyższych od poziomów wskazanych w Załączniku I do rozporządzenia nie mogą być wprowadzane do obrotu. Wspomniane najwyższe dopuszczalne poziomy obejmują jadalną część żywności i mają również zastosowanie do żywności złożonej, przetworzonej, suszonej lub rozcieńczonej, z uwzględnieniem stosownych elementów procesu przetwarzania.

W rozporządzeniu ustanowiono ponadto najniższe dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń, które są racjonalnie osiągalne przy stosowaniu dobrych praktyk produkcyjnych lub dobrych praktyk rolniczych, tj. „najniższe rozsądnie osiągalne poziomy”.

Zakaz mieszania

Środki spożywcze zgodne z najwyższymi dopuszczalnymi poziomami nie mogą być mieszane z innymi środkami spożywczymi, które przekraczają te poziomy.

Środki spożywcze, które trzeba sortować lub poddawać innej obróbce fizycznej w celu zmniejszenia poziomu zanieczyszczeń, nie mogą być mieszane ze środkami spożywczymi przeznaczonymi do bezpośredniej konsumpcji przez ludzi lub środkami spożywczymi przeznaczonymi do użytku jako składniki środków spożywczych.

Oznakowanie

Oznakowanie każdego jednostkowego opakowania i oryginalny dokument towarzyszący orzeszkom ziemnym, innym nasionom oleistym, ich produktom pochodnym i zbożom muszą zawierać wyraźne informacje na temat ich zamierzonego przeznaczenia. Kod identyfikacyjny przesyłki/partii musi być naniesiony w sposób trwały na każdym jednostkowym opakowaniu przesyłki i na oryginalnym dokumencie towarzyszącym. Rodzaj działalności gospodarczej prowadzonej przez odbiorcę przesyłki, określony w dokumencie towarzyszącym, musi być zgodny z zamierzonym przeznaczeniem.

W przypadku braku wyraźnej informacji, że zamierzonym przeznaczeniem nie jest wprowadzenie do obrotu jako żywności, najwyższe dopuszczalne poziomy określone w Załączniku I mają zastosowanie do wszystkich wprowadzanych do obrotu orzeszków ziemnych, innych nasion oleistych i ich produktów pochodnych oraz zbóż.

Wyjątek od stosowania najwyższych dopuszczalnych poziomów określonych w Załączniku I, jakim objęte są orzeszki ziemne i inne nasiona oleiste przeznaczone do tłoczenia, ma zastosowanie wyłącznie do przesyłek, które:

• są wyraźnie oznakowane ze wskazaniem ich zamierzonego przeznaczenia;
• zawierają informację: „Produkt przeznaczony do tłoczenia do celów produkcji rafinowanego oleju roślinnego” w ramach oznakowania każdego jednostkowego opakowania oraz na oryginalnym dokumencie towarzyszącym; oraz
• mają trafić do miejsca przeznaczenia, którym jest tłocznia.

Odstępstwa

W pewnych okolicznościach niektóre państwa członkowskie UE mogą przekroczyć poziomy dioksyn bądź DL-PCB (dioksynopodobnych PCB) lub NDL-PCB (niedioksynopodobnych PCB) określone w Załączniku I dla pewnych gatunków ryb i niektórych produktów rybnych pochodzących z regionu Morza Bałtyckiego i przeznaczonych do spożycia na ich terytorium. Konsumentów należy poinformować o potencjalnym zagrożeniu dla ich zdrowia.

Niektóre państwa członkowskie korzystają też z wyjątków dotyczących najwyższych dopuszczalnych poziomów WWA w tradycyjnie wędzonych mięsach i wędzonych produktach mięsnych oraz w tradycyjnie wędzonych rybach i wędzonych produktach rybołówstwa.

Monitorowanie i sprawozdawczość

Państwa członkowskie oraz zainteresowane strony muszą:

• do dnia 1 lipca 2023 roku przekazać Komisji Europejskiej wyniki prowadzonych dochodzeń oraz postępów poczynionych w zakresie stosowania środków zapobiegawczych pozwalających uniknąć zanieczyszczenia przetrwalnikami buławinki czerwonej i alkaloidami sporyszu w życie i produktach mielenia żyta oraz alkaloidami sporyszu w produktach mielenia ziaren jęczmienia, pszenicy, orkiszu i owsa.
• corocznie przekazać Europejskiemu Urzędowi ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) ustanowionemu na podstawie rozporządzenia (WE) nr 178/2002 (zob. streszczenie) dane dotyczące występowania przetrwalników buławinki czerwonej i alkaloidów sporyszu w życie i produktach mielenia żyta oraz alkaloidów sporyszu w produktach mielenia ziaren jęczmienia, pszenicy, orkiszu i owsa.

Państwa członkowskie przekazują Komisji na żądanie informacje na temat prowadzonych dochodzeń oraz odpowiednich źródeł zidentyfikowanych na podstawie zaleceń Komisji dotyczących monitorowania obecności zanieczyszczeń w żywności, a także na temat postępów poczynionych w zakresie zastosowania środków zapobiegawczych pozwalających uniknąć zanieczyszczenia.

Państwa członkowskie muszą przekazać EFSA zebrane przez siebie dane dotyczące występowania zanieczyszczeń innych niż przetrwalniki buławinki czerwonej i alkaloidy sporyszu (patrz wyżej). Podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze i inne zainteresowane strony mogą przedłożyć EFSA wspomniane dane dotyczące występowania zanieczyszczeń. Dane dotyczące występowania zanieczyszczeń muszą zostać przekazane zgodnie z wymogami EFSA dotyczącymi sprawozdawczości.

Uchylenie

Rozporządzenie to uchyla rozporządzenie (WE) nr 1881/2006 ze skutkiem od dnia 24 maja 2023 r.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Ma ona zastosowanie od 25 maja 2023 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Zanieczyszczenia (Komisja Europejska)
• Zanieczyszczenia chemiczne w żywności i paszach (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności).

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/915 z dnia 25 kwietnia 2023 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych poziomów niektórych zanieczyszczeń w żywności oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1881/2006 (Dz.U. L 119 z 5.5.2023, s. 103–157).

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) 2023/915 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz.U. L 31 z 1.2.2002, s. 1–24).

Zob. tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 01.12.2023