Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62019TJ0316

Wyrok Sądu (czwarta izba) z dnia 16 czerwca 2021 r. (Fragmenty).
Arnaldo Lucaccioni przeciwko Komisji Europejskiej.
Służba publiczna – Urzędnicy – Zabezpieczenie społeczne – Artykuł 73 regulaminu pracowniczego – Wspólne zasady ubezpieczenia od ryzyka wypadku i choroby zawodowej – Choroba zawodowa – Artykuł 9 – Wniosek o zwrot kosztów leczenia – Artykuł 23 – Zasięgnięcie opinii innego lekarza – Odmowa przekazania sprawy komisji lekarskiej na podstawie art. 22 – Brak możliwości zastosowania w drodze analogii art. 22 ust. 1 akapit drugi – Zasada zgodności skargi z zażaleniem – Stosowanie prawa w czasie.
Sprawa T-316/19.

ECLI identifier: ECLI:EU:T:2021:367

 WYROK SĄDU (czwarta izba)

z dnia 16 czerwca 2021 r. ( *1 )

Służba publiczna – Urzędnicy – Zabezpieczenie społeczne – Artykuł 73 regulaminu pracowniczego – Wspólne przepisy dotyczące ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i chorób zawodowych – Choroba zawodowa – Artykuł 9 – Wniosek o zwrot kosztów leczenia – Artykuł 23 – Zasięgnięcie opinii innego lekarza – Odmowa przekazania sprawy komisji lekarskiej na podstawie art. 22 – Brak możliwości zastosowania w drodze analogii art. 22 ust. 1 akapit drugi – Zasada zgodności skargi z zażaleniem – Stosowanie prawa w czasie

W sprawie T‑316/19

Arnaldo Lucaccioni, zamieszkały w San Benedetto del Tronto (Włochy), którego reprezentował adwokat E. Bonanni,

strona skarżąca,

przeciwko

Komisji Europejskiej, którą reprezentowali T. Bohr i L. Vernier, w charakterze pełnomocników, których wspierał adwokat A. Dal Ferro,

strona pozwana,

mającej za przedmiot opartą na art. 270 TFUE skargę zmierzającą, po pierwsze, do stwierdzenia nieważności decyzji Komisji z dnia 2 sierpnia 2018 r. oddalającej wnioski skarżącego z dni 23 marca i 8 czerwca 2018 r. o przekazanie sprawy komisji lekarskiej na podstawie art. 22 wspólnych zasad ubezpieczenia urzędników Wspólnot Europejskich od ryzyka wypadku i choroby zawodowej, oraz po drugie, do naprawienia szkód, które skarżący miał ponieść w związku z tą decyzją,

SĄD (czwarta izba),

w składzie: S. Gervasoni, prezes, R. Frendo i J. Martín y Pérez de Nanclares (sprawozdawca), sędziowie,

sekretarz: E. Coulon,

wydaje następujący

Wyrok ( 1 )

Ramy prawne i faktyczne sporu

Ramy prawne

[…]

3

Artykuł 18 zasad ubezpieczenia, zatytułowany „Decyzje”, stanowi:

„Decyzje w sprawie uznania, że zdarzenie miało charakter wypadku, niezależnie od tego, czy zdarzenie można przypisać ryzyku zawodowemu czy niezawodowemu oraz decyzje z tym związane, uznające, że choroba ma charakter zawodowy lub dokonujące oceny stopnia trwałej niezdolności do pracy, podejmowane są przez organ powołujący zgodnie z procedurą określoną w art. 20:

na podstawie ustaleń lekarzy wyznaczonych przez instytucje; oraz

na wniosek ubezpieczonego, po konsultacji z komisją lekarską, o której mowa w art. 22”.

4

W odniesieniu do składu i prac komisji lekarskiej art. 22 zasad ubezpieczenia, zatytułowany „Komisja lekarska”, stanowi w ust. 1 akapity pierwszy i drugi:

„1.   W skład komisji lekarskiej wchodzi trzech lekarzy:

pierwszy, wyznaczony przez ubezpieczonego lub jego następców prawnych;

drugi, wyznaczony przez organ powołujący;

trzeci, wyznaczony wspólnie przez dwóch pierwszych lekarzy.

W przypadku gdy w terminie dwóch miesięcy od wyznaczenia drugiego lekarza nie uzgodniono wyboru trzeciego, Prezes Trybunału Sprawiedliwości [Unii Europejskiej] na wniosek jednej ze stron wyznacza trzeciego lekarza”.

5

Artykuł 23 ust. 1 akapit pierwszy zasad ubezpieczenia, zatytułowany „Konsultacja z innym lekarzem”, stanowi:

„1.   We wszystkich przypadkach poza określonymi w art. 18, jeżeli decyzja ma zostać wydana po konsultacji z lekarzem wyznaczonym przez organ powołujący, organ ten przed podjęciem decyzji zawiadamia ubezpieczonego lub jego następców prawnych o projekcie decyzji i ustaleniach lekarza. W terminie trzydziestu dni ubezpieczony lub jego następcy prawni mogą zażądać przeprowadzenia konsultacji z innym lekarzem, który zostanie wyznaczony na drodze porozumienia pomiędzy lekarzem wyznaczonym przez organ powołujący i lekarzem wyznaczonym przez ubezpieczonego lub jego następców prawnych. W przypadku, gdy w powyższym terminie nie złożono wniosku o konsultację, organ powołujący rozstrzyga zgodnie z treścią wcześniej przedstawionego projektu decyzji”.

[…]

Postępowanie i żądania stron

28

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 23 maja 2019 r. skarżący wniósł niniejszą skargę.

29

W dniu 6 sierpnia 2019 r. Komisja złożyła odpowiedź na skargę.

30

W dniu 3 października 2019 r. skarżący złożył replikę.

31

Postanowieniem z dnia 25 października 2019 r., wydanym na podstawie art. 27 § 3 regulaminu postępowania przed Sądem, prezes Sądu przydzielił niniejszą sprawę nowemu sędziemu sprawozdawcy, przydzielonemu do czwartej izby.

32

W dniu 18 listopada 2019 r. Komisja złożyła duplikę.

33

Pismem z dnia 19 listopada 2019 r. strony zostały poinformowane o zamknięciu pisemnego etapu postępowania oraz o możliwości wystąpienia przez nie z wnioskiem o przeprowadzenie rozprawy na warunkach przewidzianych w art. 106 regulaminu postępowania. Pismem z dnia 13 grudnia 2019 r. skarżący wniósł o przeprowadzenie rozprawy w przewidzianym terminie.

34

W ramach środków organizacji postępowania przewidzianych w art. 89 § 3 lit. a) i d) regulaminu postępowania w dniu 15 czerwca 2020 r. Sąd wezwał strony do udzielenia odpowiedzi na szereg pytań i przedstawienia czytelnej wersji niektórych dokumentów. Strony udzieliły odpowiedzi na pytania, a skarżący zastosował się do wezwania do przedstawienia dokumentów w wyznaczonym terminie.

35

Na wniosek sędziego sprawozdawcy Sąd (czwarta izba) postanowił o otwarciu ustnego etapu postępowania. Jednakże wobec oświadczenia skarżącego, złożonego na wniosek Sądu pismem z dnia 16 lipca 2020 r., który w istocie wskazał, że ostatecznie nie będzie uczestniczył w rozprawie, Sąd (czwarta izba) postanowił na podstawie art. 108 § 2 regulaminu postępowania o zamknięciu ustnego etapu postępowania.

36

Odrębnym pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 16 lipca 2020 r. skarżący, działając na podstawie art. 86 regulaminu postępowania, dostosował skargę w ten sposób, że wniósł w niej w istocie o uwzględnienie „aktu stanowiącego nową okoliczność i skutkującego automatycznym ograniczeniem pierwotnych żądań skargi w celu »uwzględnienia tej nowej okoliczności« na potrzeby stwierdzenia nieważności decyzji Komisji z dnia 2 sierpnia 2018 r.”, o którym się dowiedział. Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 18 września 2020 r. Komisja wniosła o odrzucenie pisma skarżącego dostosowującego skargę jako niedopuszczalnego.

37

W dniu 14 września 2020 r. skarżący złożył pismo zawierające nowy zarzut. Komisja przedstawiła uwagi w przedmiocie tego pisma w dniu 30 września 2020 r.

38

Skarżący wnosi w istocie w skardze do Sądu o:

„[stwierdzenie nieważności] decyzji Komisji zawartej w wiadomości elektronicznej z dnia 2 sierpnia 2018 r. (druga strona ust. 1), zgodnie z którą »w celu nadania sprawie dalszego biegu [organ powołujący] postanowił posłużyć się jednoznaczną zasadą przewidzianą w art. 22 [ust. 1 akapit drugi] zasad ubezpieczenia, regulującą przypadki, w których lekarz wyznaczony przez ubezpieczonego i lekarz wyznaczony przez instytucję nie osiągnęli porozumienia w sprawie wyznaczenia trzeciego lekarza i zastosować ją w drodze analogii do wyboru innego lekarza w [niniejszej] sprawie«;

zasądzenie, w granicach kompetencji Sądu, od Komisji [na rzecz skarżącego] kwoty 21440 EUR tytułem zwrotu kosztów »leczenia wymaganego w związku z doznanymi obrażeniami i ich skutkami, oraz w razie potrzeby, kosztów rehabilitacji zawodowej« umożliwiającej skarżącemu »niezwłoczny powrót do zdrowia, ponieważ wszelka zwłoka może pogorszyć już i tak trudną sytuację kliniczną spowodowaną chorobą objawiającą się ciągłymi i nawracającymi infekcjami górnych dróg oddechowych«;

tytułem żądania ewentualnego, zasądzenie, zezwolenie na zastosowanie lub podjęcie wszelkich innych środków w celu zapewnienia, żeby Komisja uznała, że okoliczności niniejszej sprawy, w świetle konkretnego przypadku skarżącego i w świetle historii jego choroby zawodowej, bezdyskusyjnie wchodzą w zakres przypadku opisanego w art. 10 [starych zasad ubezpieczenia], i dokonała zwrotu kwoty żądanej tytułem głównym;

tytułem dalszego żądania ewentualnego, zobowiązanie Komisji, aby zgodnie z rozwiązaniem przyjętym przez nią w [spornej] decyzji, polegającym na »posłużeniu się jednoznaczną zasadą przewidzianą w art. 22 zasad ubezpieczenia« w szczególnym przypadku skarżącego, »zastosowała ją w drodze analogii« w celu przeprowadzenia konsultacji z komisją lekarską na podstawie art. 20 zasad [ubezpieczenia];

zasądzenie od Komisji odsetek za zwłokę od dnia 23 stycznia 2017 r., czyli daty odmowy zwrotu kosztów podjętego leczenia, do dnia zapłaty, zgodnie z wyliczeniem nr 238 (załącznik A.04);

zasądzenie od Komisji na rzecz [skarżącego] zadośćuczynienia za krzywdę w wysokości 500000 EUR lub innej kwoty […] określonej ex æquo et bono, powstałej wskutek umyślnego lub zawinionego charakteru bezprawnych działań i zaniechań Komisji, w szczególności wskutek odbiegającego od normy zachowania trzech lekarzy, których opinii zasięgnięto, a którzy między innymi zignorowali najbardziej podstawowe funkcje nosa, twierdząc w praktyce, że w konkretnym przypadku skarżącego oddychanie przez usta jest równie zdrowe jak oddychanie przez nos;

w każdym wypadku – obciążenie Komisji kosztami postępowania”.

39

W odpowiedzi na skargę Komisja wnosi do Sądu o:

oddalenie skargi;

obciążenie skarżącego kosztami postępowania.

40

W replice skarżący wnosi też do Sądu o „uznanie, na podstawie odrębnego postanowienia, że jest on tymczasowo uprawniony do otrzymania kwoty 7754 EUR tytułem zwrotu przewidzianego przez [biuro ds. rozliczeń], które zostało już zatwierdzone, na podstawie dwukrotnie przedstawionych dokumentów znajdujących się w posiadaniu Komisji”.

41

W duplice Komisja wnosi do Sądu o oddalenie również wniosku skarżącego sformułowanego w replice.

Co do prawa

[…]

Co do istoty

98

W ramach żądania pierwszego skarżący domaga się stwierdzenia nieważności spornej decyzji, w której, jak twierdzi skarżący, organ powołujący niesłusznie postanowił posłużyć się jednoznaczną zasadą przewidzianą w art. 22 ust. 1 akapit drugi zasad ubezpieczenia, regulującą przypadki, w „których lekarz wyznaczony przez ubezpieczonego i lekarz wyznaczony przez instytucję nie osiągnęli porozumienia w sprawie wyznaczenia trzeciego lekarza”, i zastosować ją w drodze analogii do wyboru „innego lekarza”.

99

W ramach żądania czwartego, które zostało podniesione tytułem dalszego żądania ewentualnego, skarżący domaga się w istocie zobowiązania Komisji do posłużenia się jednoznaczną zasadą przewidzianą w art. 22 zasad ubezpieczenia, na którą Komisja powołała się w spornej decyzji w szczególnym przypadku skarżącego i do zastosowania jej w drodze analogii, co w praktyce przekłada się na przeprowadzenie konsultacji z komisją lekarską na podstawie art. 20 zasad ubezpieczenia.

100

Poprzez swoje żądania pierwsze i czwarte, skarżący zmierza więc, po pierwsze, do zakwestionowania stanowiska Komisji, która, jak twierdzi, wybiórczo stosuje przepisy, gdyż w niniejszej sprawie powołała się jedynie na art. 22 ust. 1 akapit drugi zasad ubezpieczenia, a po drugie, do zakwestionowania decyzji Komisji o niezastosowaniu pełnej procedury przewidzianej w tym artykule. Oba wspomniane żądania należy zatem przeanalizować łącznie.

[…]

106

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że wbrew temu, co twierdzi skarżący w ramach żądania czwartego, w którym w istocie powołał się na zasadę proceduralną pozwalającą na skierowanie sprawy do komisji lekarskiej, która miałaby ponownie rozpatrzyć jego wniosek o zwrot kosztów, zasady ubezpieczenia wyraźnie rozróżniają dwa przypadki dotyczące ponownego rozpatrywania projektu decyzji.

107

Pierwszy przypadek dotyczy sytuacji, w której na wniosek osoby ubezpieczonej decyzja podejmowana jest po konsultacji z komisją lekarską zgodnie z art. 18 tiret drugie zasad ubezpieczenia. W drugim przypadku – w sytuacjach innych niż te, o których mowa w art. 18 owych zasad – ubezpieczony może wystąpić z wnioskiem o konsultację z „innym lekarzem”. Doręczenie projektów decyzji rozpoczyna bieg terminu, wynoszącego, odpowiednio, 60 i 30 dni, w którym ubezpieczony może złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie projektów tych decyzji. Jeżeli przed upływem tego terminu ubezpieczony nie złoży wniosku o konsultacje, organ powołujący rozstrzyga zgodnie z treścią wcześniej przedstawionego projektu decyzji.

108

Z przytoczonych przepisów wynika, że decyzje wydane, jak w niniejszej sprawie, w ramach wniosku o zwrot kosztów, zgodnie z art. 9 ust. 1 zasad ubezpieczenia, nie są, jak słusznie podkreśla Komisja, objęte przedmiotowym zakresem stosowania art. 18 zasad ubezpieczenia. Artykuł ten dotyczy bowiem „decyzji w sprawie uznania, że zdarzenie miało charakter wypadku, niezależnie od tego, czy zdarzenie można przypisać ryzyku zawodowemu czy niezawodowemu oraz decyzje z tym związane, uznające, że choroba ma charakter zawodowy lub dokonujące oceny stopnia trwałej niezdolności do pracy”. Powyższe sformułowanie jest na tyle jasne, że nie można interpretować go w ten sposób, że obejmuje ono również decyzje dotyczące wniosków o zwrot kosztów w rozumieniu art. 9 ust. 1 zasad ubezpieczenia.

109

Ponadto, wbrew temu, co sugeruje skarżący, nie chodzi tutaj o określenie jakiegokolwiek prawa do zastosowania pełnej procedury mającej zastosowanie do wniosku o zwrot, lecz o określenie procedury wyznaczania „innego lekarza” mającej zastosowanie w przypadku braku porozumienia stron w tym zakresie. W tym względzie art. 23 zasad ubezpieczenia nie zawiera bowiem żadnej luki, która uzasadniałaby zastosowanie pełnej procedury przewidzianej w art. 22 owych zasad.

110

W związku z tym decyzje wydane na podstawie art. 9 ust. 1 zasad ubezpieczenia dotyczą innych przypadków niż decyzje, o których mowa w art. 18, i podlegają procedurze opisanej w art. 23.

111

Z wniosku przedstawionego w pkt 110 powyżej wynika, że skarżący nie może powoływać się na okoliczność, iż organ powołujący postanowił w niniejszej sprawie częściowo i w drodze analogii posłużyć się w odniesieniu do wyznaczenia „innego lekarza”, o którym mowa w art. 23 zasad ubezpieczenia, procedurą przewidzianą w art. 22 ust. 1 akapit drugi zasad ubezpieczenia, aby a fortiori wywodzić, że do jego wniosku o zwrot kosztów powinna mieć zastosowanie pełna procedura przewidziana we wspomnianym art. 22. Podobnie odmowa zwrotu kosztów przez lekarza wyznaczonego przez organ powołujący nie może stanowić podstawy do skierowania sprawy do komisji lekarskiej. W konsekwencji pierwsza część uzasadnienia spornej decyzji jest zasadna w zakresie, w jakim art. 22 zasad ubezpieczenia nie obejmuje decyzji w sprawie zwrotu kosztów leczenia.

112

W drugiej kolejności, mając na uwadze wniosek sformułowany w pkt 110 powyżej, należy wypowiedzieć się co do zgodności z prawem posłużenia się w drodze analogii procedurą przewidzianą w art. 22 ust. 1 akapit drugi zasad ubezpieczenia w celu wyznaczenia „innego lekarza” w rozumieniu art. 23 tych przepisów, która to możliwość jest kwestionowana przez skarżącego i popierana przez Komisję.

113

Z brzmienia art. 9 ust. 1 zasad ubezpieczenia, zatytułowanego „Zwrot kosztów”, wynika, że artykuł ten ustanawia prawo do zwrotu „wszelkich kosztów niezbędnych w celu możliwie najpełniejszej rehabilitacji fizycznej i psychicznej oraz wszelkich kosztów wszelkich niezbędnych kuracji i leczenia wynikających z poniesionych obrażeń i ich następstw a także, w odpowiednich przypadkach, kosztów niezbędnych w celu funkcjonalnej i zawodowej rehabilitacji poszkodowanego”. W artykule tym nie określono jednak procedury mającej zastosowanie do wniosków o zwrot kosztów leczenia.

114

W tym względzie należy odnieść się do art. 23 ust. 1 zasad ubezpieczenia, który zgodnie ze swoim przedmiotowym zakresem stosowania określa między innymi procedurę mającą zastosowanie do decyzji dotyczących przypadków nieprzewidzianych w art. 18 zasad ubezpieczenia, czyli przypadków, do których należy sporna decyzja.

115

Prawdą jest, że – jak wskazują strony – art. 23 ust. 1 zasad ubezpieczenia, zatytułowany „Konsultacja z innym lekarzem”, nie określa wyraźnie procedury, jaką należy zastosować dla wyznaczenia „innego lekarza” w przypadku braku porozumienia między lekarzem wyznaczonym przez organ powołujący a lekarzem wyznaczonym przez ubezpieczonego.

116

Jednakże zasada pewności prawa uzasadnia wykładnię skoncentrowaną na przepisach prawa Unii w celu zapewnienia wysokiego stopnia przewidywalności (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 22 maja 2008 r., Glaxosmithkline i Laboratoires Glaxosmithkline, C‑462/06, EU:C:2008:299, pkt 32, 33). W celu zapewnienia takiej przewidywalności ważne jest, aby, na ile to możliwe, pozostać wiernym literze interpretowanych przepisów.

117

Dopuszczenie możliwości, w której w przypadku braku porozumienia pomiędzy lekarzem wyznaczonym przez organ powołujący a lekarzem wyznaczonym przez ubezpieczonego co do wyznaczenia „innego lekarza” należy skorzystać z procedury przewidzianej w art. 22 ust. 1 akapit drugi zasad ubezpieczenia, niosłoby ze sobą ryzyko zmiany zakresu stosowania procedury konsultacyjnej w stosunku do zamierzeń jej autorów. Ponadto, jak wynika z preambuły do zasad ubezpieczenia, to nie do Sądu, ale do instytucji należy przyjęcie za wspólnym porozumieniem zasad ubezpieczenia, a w konsekwencji ustanowienie w razie potrzeby takiej procedury lub wyraźne odesłanie do art. 22 ust. 1 akapit drugi zasad ubezpieczenia.

118

Ponadto zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, nawet jeśli zasadniczo można dokonywać wykładni jednego z przepisów prawa Unii „w świetle” kontekstu prawnego, w który się on wpisuje lub w świetle jego celu, co rozwiązałoby dwuznaczność jego redakcji, to jednak taka wykładnia nie może skutkować pozbawieniem skuteczności (effet utile) jasnego i precyzyjnego brzmienia tego przepisu, gdyż stałoby to w sprzeczności z zasadą pewności prawa (zob. podobnie wyroki: z dnia 8 grudnia 2005 r., EBC/Niemcy, C‑220/03, EU:C:2005:748, pkt 31; z dnia 15 lipca 2010 r., Komisja/Zjednoczone Królestwo, C‑582/08, EU:C:2010:429, pkt 46, 49, 51 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 22 września 2016 r., Parlament/Rada, C‑14/15 i C‑116/15, EU:C:2016:715, pkt 70).

119

Skoro instytucje nie przewidziały wyraźnie możliwości wyznaczenia „innego lekarza” przez prezesa Trybunału ani nie wyraziły zgody na stosowanie tej możliwości w drodze analogii, Sąd nie może narzucać tych zasad swoim rozstrzygnięciem. W tym względzie Sąd nie może zignorować jasnego i precyzyjnego brzmienia przepisu, który jako jedyną możliwość przewiduje wyznaczenie „innego lekarza” w drodze porozumienia lekarza wyznaczonego przez organ powołujący i lekarza wyznaczonego przez ubezpieczonego. W konsekwencji Komisja nie mogła w niniejszej sprawie zastosować w drodze analogii art. 22 ust. 1 akapit drugi zasad ubezpieczenia.

120

W trzeciej kolejności wniosku zawartego w poprzednim punkcie nie mogą podważyć argumenty Komisji. Komisja uzasadnia stosowanie zasady wyznaczania „trzeciego lekarza”, o której mowa w art. 22 ust. 1 akapit drugi zasad ubezpieczenia, w drodze analogii ze względu na konieczność przełamania impasu spowodowanego brakiem możliwości wyznaczenia „innego lekarza” w rozumieniu art. 23 zasad ubezpieczenia i brakiem w tym artykule wyraźnego uregulowania mającego zastosowanie w takim przypadku. Ponadto wybrane przez nią rozwiązanie jest zdaniem Komisji wyważone i pozwala na sprawiedliwe pogodzenie interesów byłego urzędnika i administracji. Wybór ten jest wyrazem obowiązku dbałości o dobro urzędników oraz zasady dobrej administracji, którymi muszą kierować się instytucje.

121

W tym względzie, po pierwsze, argument Komisji, zgodnie z którym ze względu na konieczność przełamania impasu w niniejszej sprawie, przepis art. 23 zasad ubezpieczenia należy, w przypadku braku porozumienia co do wyznaczenia „innego lekarza”, interpretować w ten sposób, że dopuszcza on zastosowanie w drodze analogii procedury przewidzianej w art. 22 ust. 1 akapit drugi zasad ubezpieczenia, jest niezgodny z jasnym brzmieniem tego przepisu, a ponadto nie znajduje potwierdzenia w innych przepisach zasad ubezpieczenia.

122

Należy też zauważyć, że skarżący kwestionuje twierdzenie Komisji, iż rozwiązanie polegające na posłużeniu się zasadą dotyczącą wyznaczania trzeciego lekarza, przewidzianą w art. 22 ust. 1 akapit drugi zasad ubezpieczenia, jest wyważone i pozwala na sprawiedliwe pogodzenie interesów byłego urzędnika i administracji. W szczególności podniesione przez niego argumenty dotyczące niepewnej treści mandatu tego „innego lekarza” wyznaczonego przez prezesa Trybunału, dokumentacji, która zostałaby przekazana temu lekarzowi bez prawa skarżącego do wglądu, oraz ostateczności decyzji wydanej w ramach tego ponownego rozpatrzenia sprawy ad hoc, świadczą przynajmniej o tym, że skarżący kwestionuje jakoby wyważony charakter tego rozwiązania i możliwość pogodzenia interesów obu stron. W przypadku bowiem procedury ad hoc takiej jak rozpatrywana w niniejszej sprawie argumenty skarżącego można interpretować jako zarzut naruszenia zasady pewności prawa ze względu na brak przewidywalności tej procedury.

123

Ponadto okoliczność, że inne przepisy zasad ubezpieczenia przewidują podobną procedurę lub że skorzystanie z tej procedury jest uzasadnione obowiązkiem dbałości o dobro urzędników oraz zasadą dobrej administracji, którymi muszą kierować się instytucje, nie może uzasadniać przyjęcia wykładni art. 23 ust. 1 akapit pierwszy zasad ubezpieczenia zawartej w spornej decyzji.

124

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem obowiązek dbałości o dobro urzędników odzwierciedla równowagę wzajemnych praw i obowiązków, jakie warunki zatrudnienia i regulamin pracowniczy ustanowiły w relacjach między organem władzy publicznej a pracownikami służby publicznej, które przekładają się między innymi na to, że kiedy organ ten rozstrzyga w przedmiocie sytuacji urzędnika, bierze on pod uwagę wszystkie elementy, które mogą wpłynąć na jego decyzję, kierując się przy tym nie tylko interesem służby, ale także interesem zainteresowanego urzędnika. Ten ostatni obowiązek spoczywający na administracji jest wyrazem zasady dobrej administracji, ustanowionej w art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej [zob. wyroki: z dnia 5 grudnia 2006 r., Angelidis/Parlament, T‑416/03, EU:T:2006:375, pkt 117 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 13 grudnia 2017 r., Arango Jaramillo i in./EBI, T‑482/16 RENV, EU:T:2017:901, pkt 131 (niepublikowany) i przytoczone tam orzecznictwo].

125

Powinności ciążące na administracji z tytułu obowiązku dbałości o dobro urzędników są znacznie większe w obliczu sytuacji, w której okazuje się, że urzędnik cierpi na problemy ze zdrowiem fizycznym lub psychicznym (zob. wyrok z dnia 18 listopada 2014 r., McCoy/Komitet Regionów, F‑156/12, EU:F:2014:247, pkt 106 i przytoczone tam orzecznictwo; zob. także podobnie i analogicznie wyrok z dnia 7 listopada 2019 r., WN/Parlament, T‑431/18, niepublikowany, EU:T:2019:781, pkt 106).

126

Jednakże w kontekście obowiązku dbałości o dobro urzędników ochrona praw i interesów członków personelu powinna zawsze pozostawać w granicach zgodności z obowiązującymi normami (zob. wyrok z dnia 5 grudnia 2006 r., Angelidis/Parlament, T‑416/03, EU:T:2006:375, pkt 117 i przytoczone tam orzecznictwo). W szczególności obowiązek ten nie może skutkować nadaniem przez administrację przepisowi wspólnotowemu skutku, który byłby sprzeczny z jasnym i precyzyjnym brzmieniem tego przepisu (wyroki: z dnia 27 czerwca 2000 r., K/Komisja, T‑67/99, EU:T:2000:169, pkt 68; z dnia 26 marca 2020 r., Teeäär/EBC, T‑547/18, EU:T:2020:119, pkt 8789).

127

Przekładając powyższe na grunt niniejszej sprawy, należy zauważyć, że chociaż sporna decyzja niewątpliwie wpisuje się w bardziej ogólne ramy wniosku o zwrot kosztów leczenia związanego z chorobą zawodową skarżącego, to okoliczność, że powinności ciążące na administracji z tytułu obowiązku dbałości o dobro urzędników są znacznie większe, nie oznacza, iż Komisja może naruszyć jasne i precyzyjne brzmienie art. 23 ust. 1 akapit pierwszy zasad ubezpieczenia. Chociaż z racji obowiązku dbałości o dobro urzędników Komisja jest rzeczywiście zobowiązana do znalezienia rozwiązania obecnej patowej sytuacji, to rozwiązanie to powinno być zgodne z wiążącymi ją ramami prawnymi.

128

W związku z tym Komisja nie może powoływać się na obowiązek dbałości o dobro urzędników w celu uzasadnienia rozwiązania polegającego na zastosowaniu w drodze analogii zasady wyznaczania trzeciego lekarza przewidzianej w art. 22 ust. 1 akapit drugi zasad ubezpieczenia, ponieważ takiemu zastosowaniu sprzeciwia się art. 23 ust. 1 akapit pierwszy tych zasad, który zresztą nie jest niezgodny z żadną ogólną zasadą prawa (zob. podobnie wyrok z dnia 15 lutego 2011 r., Marcuccio/Komisja, F‑81/09, EU:F:2011:13, pkt 55).

129

W czwartej kolejności, wniosku przedstawionego w pkt 119 powyżej nie podważają też argumenty skarżącego. Po pierwsze, skarżący podnosi w istocie, że ma prawo do zastosowania wobec niego procedury konsultacji z komisją lekarską przewidzianej w art. 22 zasad ubezpieczenia, ponieważ opinia organu kolegialnego daje więcej gwarancji niż opinia jednego lekarza, zwłaszcza, że akta sprawy i jego mandat są praktycznie tajne. W tym względzie wydaje się, że skarżący odnosi się w szczególności do poszanowania prawa do obrony w kontekście art. 23 wspomnianych przepisów zarówno w toku rozpatrywania jego wniosku, które zakończyło się sporządzeniem projektu decyzji z dnia 30 czerwca 2017 r., jak i w toku obecnie toczącego się postępowania w sprawie ponownego rozpatrzenia jego wniosku. W szczególności odnosi się on, po pierwsze, do uwzględnienia jego osobistej dokumentacji medycznej i historii jego choroby zawodowej, a po drugie, do udostępnienia „innemu lekarzowi” przez lekarza ubezpieczonego odpowiednich dokumentów.

130

W tym względzie z orzecznictwa wynika, że w ramach konkretnej i szczegółowej analizy przedstawionej im sytuacji lekarze wyznaczeni przez organ powołujący muszą orzekać na podstawie literatury naukowej, ale nie mogą zignorować rzeczywistego i pełnego stanu zdrowia zainteresowanej osoby. Ponadto obowiązek uwzględnienia osobistej sytuacji ubezpieczonego jest wyrazem obowiązku dbałości o dobro urzędników (zob. podobnie wyroki: z dnia 9 grudnia 2009 r., Komisja/Birkhoff, T‑377/08 P, EU:T:2009:485, pkt 88; z dnia 25 maja 2016 r., GW/Komisja, F‑111/15, EU:F:2016:122, pkt 40).

131

W związku z tym „inny lekarz”, który ma ponownie rozpatrzyć zasadność zwrotu kosztów świadczeń medycznych poniesionych w związku z chorobą zawodową skarżącego, musi znać zakres i skutki wywołane przez tę chorobę oraz mieć dostęp do treści decyzji.

132

Z orzecznictwa wynika również, że w celu wydania ważnej opinii lekarskiej lekarz musi mieć możliwość zapoznania się ze wszystkimi dokumentami, które mogą mieć znaczenie dla jego oceny (zob. analogicznie wyroki: z dnia 15 lipca 1997 r., R/Komisja, T‑187/95, EU:T:1997:119, pkt 49; z dnia 29 lutego 2012 r., AM/Parlament, F‑100/10, EU:F:2012:24, pkt 92). W związku z tym, jak słusznie przypomina Komisja, lekarz wyznaczony przez ubezpieczonego ma możliwość przedstawienia i obrony swojego stanowiska poprzez przedłożenie dodatkowych dokumentów.

133

Dalej, argument skarżącego mający na celu wykazanie, że lekarze Komisji nie są bezstronni w świetle wyroku z dnia 24 października 1996 r., Komisja/Royale belge (C‑76/95, EU:C:1996:406), jest bezzasadny i nie podważa wniosku zawartego w pkt 119 powyżej. Za pomocą tego ogólnego argumentu i zwięzłego odesłania do orzecznictwa skarżący nie wyjaśnia bowiem, w jaki sposób w rozpatrywanej sytuacji i w odniesieniu do jakiego dokładnie podmiotu lekarze wyznaczeni przez instytucję wykazali się brakiem bezstronności przy wydawaniu decyzji dotyczącej wnioskowanego zwrotu kosztów.

134

W konsekwencji procedura rozpatrywania wniosków, jak i procedura ponownego ich rozpatrywania, uregulowane w art. 23 zasad ubezpieczenia, zapewniają wystarczające gwarancje w zakresie poszanowania prawa skarżącego do obrony w ramach rozpatrywania jego wniosku o zwrot kosztów leczenia, w związku z czym nie może on domagać się powołania komisji lekarskiej w celu zapewnienia poszanowania tych praw.

135

W związku z tym druga część uzasadnienia spornej decyzji, zgodnie z którą administracja postanowiła posłużyć się przewidzianą w art. 22 ust. 1 akapit drugi zasad ubezpieczenia zasadą w celu zwrócenia się do prezesa Trybunału o wyznaczenie z urzędu „innego lekarza”, narusza prawo.

136

Jednakże, jak wynika z orzecznictwa, w przypadku gdy niektóre części uzasadnienia decyzji mogą same w sobie uzasadniać ją w sposób wymagany prawem, wady, którymi mogłyby być dotknięte inne części uzasadnienia aktu prawnego, w żadnym razie nie mają wpływu na jego rozstrzygnięcie. Ponadto, gdy rozstrzygnięcie decyzji Komisji opiera się na wielu podstawach rozumowania, z których każda wystarczyłaby do uzasadnienia tego rozstrzygnięcia, należy stwierdzić nieważność tego aktu prawnego w zasadzie tylko wtedy, gdy każda z tych podstaw jest dotknięta wadami. W tym przypadku błąd lub inna wada, które dotyczyłyby tylko jednej z podstaw rozumowania, nie mogą wystarczać do uzasadnienia stwierdzenia nieważności spornej decyzji, ponieważ taki błąd nie mógł mieć decydującego wpływu na rozstrzygnięcie przyjęte przez tę instytucję (zob. wyrok z dnia 10 listopada 2017 r., Icap i in./Komisja, T‑180/15, EU:T:2017:795, pkt 74 i przytoczone tam orzecznictwo).

137

W niniejszym przypadku naruszenie prawa wynikające z drugiej części uzasadnienia spornej decyzji nie może prowadzić do stwierdzenia nieważności tej decyzji, ponieważ nie mogło ono mieć wpływu na przyjęte w niej rozstrzygnięcie. Zgodnie bowiem z wnioskiem, do jakiego doszedł Sąd w pkt 110 i 111 powyżej, pierwsza część uzasadnienia spornej decyzji wskazująca, że postępowanie przewidziane w art. 22 zasad ubezpieczenia nie obejmuje decyzji w sprawie zwrotu kosztów leczenia, jest zasadna i wystarczy, aby w sposób wymagany prawem uzasadnić odmowę skierowania sprawy do komisji lekarskiej w spornej decyzji.

138

W związku z powyższym zarzuty pierwszy i czwarty należy oddalić jako bezzasadne.

[…]

 

Z powyższych względów

SĄD (czwarta izba)

orzeka, co następuje:

 

1)

Skarga zostaje oddalona.

 

2)

Arnaldo Lucaccioni zostaje obciążony kosztami postępowania.

 

Gervasoni

Frendo

Martín y Pérez de Nanclares

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 16 czerwca 2021 r.

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: włoski.

( 1 ) Poniżej zostały odtworzone jedynie te punkty wyroku, których publikację Sąd uznał za wskazaną.

Top