EUROPESE COMMISSIE
Brussel, 6.12.2023
COM(2023) 950 final
2023/0461(NLE)
Voorstel voor een
BESLUIT VAN DE RAAD
betreffende het standpunt dat namens de Europese Unie moet worden ingenomen in de Partnerschapsraad die is opgericht bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, enerzijds, en het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, anderzijds, betreffende de productspecifieke oorsprongsregels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen in de overgangsperiode
TOELICHTING
1.Onderwerp van het voorstel
Dit voorstel betreft het besluit tot bepaling van het standpunt dat namens de Unie moet worden ingenomen in de Partnerschapsraad die is opgericht bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, enerzijds, en het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, anderzijds. Het besluit heeft betrekking op de beoogde vaststelling van een besluit tot wijziging van de productspecifieke regels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen in de overgangsperiode in bijlage 5 bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en het VK om de toepassingsperiode van de productspecifieke regels in afdeling 1 van bijlage 5 te verlengen tot en met 31 december 2026 en de toepassing van de productspecifieke regels in afdeling 2 te beëindigen. Voorts wordt de werkingssfeer van artikel 68 gewijzigd om te verduidelijken dat het gaat om een eenmalige verlenging van de productspecifieke regels en een eenmalige wijziging van de inhoud van deze regels voor producten die vallen onder bijlage 5.
2.Achtergrond van het voorstel
2.1.De handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk
Bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, enerzijds, en het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, anderzijds (“handels- en samenwerkingsovereenkomst EU-VK”), worden onder meer de regels voor de handel tussen de Unie en het Verenigd Koninkrijk vastgesteld. Hieronder vallen ook oorsprongsregels waarmee wordt bepaald onder welke voorwaarden een product kan worden aangemerkt als van oorsprong uit de Unie dan wel het Verenigd Koninkrijk. Alleen producten van oorsprong uit een partij bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst EU-VK komen in aanmerking voor de preferentiële regeling van de overeenkomst.
De overeenkomst is op 1 mei 2021 in werking getreden.
2.2.De Partnerschapsraad
De bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst EU-VK opgerichte Partnerschapsraad ziet toe op de verwezenlijking van de doelstellingen van de overeenkomst en houdt toezicht op en faciliteert de uitvoering en toepassing ervan. De Partnerschapsraad bestaat uit vertegenwoordigers van de Unie en het Verenigd Koninkrijk en stelt zijn besluit in onderlinge overeenstemming vast.
Artikel 68 van de handels- en samenwerkingsovereenkomst EU-VK verleent de Partnerschapsraad de bevoegdheid om bepalingen inzake oorsprongsregels te wijzigen.
2.3.De beoogde handeling van de Partnerschapsraad
De Partnerschapsraad stelt via een schriftelijke procedure een besluit vast over oorsprongsregels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen (“de beoogde handeling”).
Bij de beoogde handeling worden bijlage 5 en artikel 68 van de handels- en samenwerkingsovereenkomst EU-VK gewijzigd om ervoor te zorgen dat:
·de toepassingsperiode van de productspecifieke oorsprongsregels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen in de overgangsperiode die gelden tot en met 31 december 2023 wordt verlengd tot en met 31 december 2026, en
·de oorsprongsregels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen in de bijlagen 3 en 5 bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst EU-VK niet nogmaals kunnen worden gewijzigd door de Partnerschapsraad.
Overeenkomstig artikel 10 van de overeenkomst zal de beoogde handeling voor de partijen bindend zijn: “De besluiten die door de Partnerschapsraad [...] worden vastgesteld, zijn bindend voor de Partijen en voor alle bij deze overeenkomst of eventuele aanvullende overeenkomsten opgerichte organen [...]”.
3.Namens de Unie in te nemen standpunt
Bijlage 5 bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst voorziet in een geleidelijke inwerkingtreding van oorsprongsregels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen.
De mondiale context op het vlak van veiligheid, economie en handel, met inbegrip van de Russische agressie tegen Oekraïne, de COVID-19-pandemie en de concurrentie van internationale subsidieregelingen, alsook de gevolgen daarvan (stijgende energiekosten, hoge inflatie), hebben geleid tot uitstel van bepaalde investeringen in het Europese ecosysteem voor batterijen. Dit heeft geresulteerd in een onderaanbod van elektrische batterijen die nodig zijn voor in de EU geproduceerde elektrische voertuigen.
Als gevolg daarvan heeft de EU-sector zich bezorgd getoond dat de uitvoer van de Europese auto-industrie naar het Verenigd Koninkrijk niet zal voldoen aan de nieuwe oorsprongsregels, die volgens de planning vanaf 1 januari 2024 van toepassing worden, waardoor deze uitvoer aan tarieven zou worden onderworpen en op de markt van het VK aan concurrentievermogen zou inboeten.
De beoogde handeling heeft tot doel de industrie te voorzien van een overbruggingsmechanisme dat het mogelijk maakt de toepassing van de huidige, minder strenge oorsprongsregels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen voort te zetten tot en met 31 december 2026.
Deze oorsprongsregels hebben echter uiteindelijk tot doel de investeringen in productiecapaciteit voor batterijen in de EU en het Verenigd Koninkrijk te stimuleren. Met ingang van 1 januari 2027 worden daarom de productspecifieke oorsprongsregels van bijlage 3 bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst van toepassing, zoals oorspronkelijk was gepland.
De nieuwe regels mogen ook niet verder worden uitgesteld. De beoogde handeling neemt daarom de mogelijkheid weg om de toepassingsperiode van de voorlopige productspecifieke oorsprongsregels via dezelfde procedure te verlengen. Bovendien neemt de beoogde handeling de mogelijkheid weg om de inhoud van de productspecifieke regels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen te wijzigen.
4.Rechtsgrondslag
4.1.Procedurele rechtsgrondslag
4.1.1.Beginselen
Artikel 218, lid 9, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) voorziet in de vaststelling van besluiten tot bepaling van “de standpunten die namens de Unie worden ingenomen in een krachtens een overeenkomst opgericht lichaam, wanneer dit lichaam handelingen met rechtsgevolgen vaststelt, met uitzondering van handelingen tot aanvulling of wijziging van het institutionele kader van de overeenkomst”.
Het begrip “handelingen met rechtsgevolgen” omvat tevens handelingen die rechtsgevolgen hebben uit hoofde van de op het betrokken lichaam toepasselijke volkenrechtelijke bepalingen. Onder dit begrip vallen ook instrumenten die volkenrechtelijk niet bindend zijn, maar die “beslissende invloed [kunnen hebben] op de inhoud van de regelgeving die de wetgever van de Unie vaststelt”.
4.1.2.Toepassing op het onderhavige geval
De Partnerschapsraad is een lichaam dat is opgericht bij een overeenkomst, namelijk de handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, enerzijds, en het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, anderzijds.
De door de Partnerschapsraad vast te stellen handeling is een handeling met rechtsgevolgen. De beoogde handeling zal voor de partijen bindend zijn overeenkomstig artikel 10 van de handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, enerzijds, en het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, anderzijds.
De beoogde handeling strekt niet tot aanvulling of wijziging van het institutionele kader van de overeenkomst.
De procedurele rechtsgrondslag voor het voorgestelde besluit is derhalve artikel 218, lid 9, VWEU.
4.2.Materiële rechtsgrondslag
4.2.1.Beginselen
De materiële rechtsgrondslag voor een overeenkomstig artikel 218, lid 9, VWEU vast te stellen besluit wordt in de eerste plaats bepaald door de doelstelling en de inhoud van de beoogde handeling ten aanzien waarvan namens de Unie een standpunt wordt ingenomen. Wanneer de beoogde handeling een tweeledige doelstelling heeft of bestaat uit twee componenten, waarvan er een kan worden gezien als hoofddoelstelling of hoofdcomponent, terwijl de andere doelstelling of de andere component slechts ondergeschikt is, moet het overeenkomstig artikel 218, lid 9, VWEU, vast te stellen besluit op één materiële rechtsgrondslag worden gebaseerd, namelijk die welke vereist is voor de hoofddoelstelling of de hoofdcomponent dan wel de belangrijkste doelstelling of component.
4.2.2.Toepassing op het onderhavige geval
De doelstelling en de inhoud van de beoogde handeling hebben in de eerste plaats betrekking op gemeenschappelijke handelspolitiek.
De materiële rechtsgrondslag van het voorgestelde besluit is daarom artikel 207 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.
4.3.Conclusie
De rechtsgrondslag voor het voorgestelde besluit is artikel 207 VWEU, in samenhang met artikel 218, lid 9, VWEU.
5.Bekendmaking van de beoogde handeling
Aangezien de handeling van de Partnerschapsraad artikel 68 van de handels- en samenwerkingsovereenkomst EU-VK en bijlage 5 (Productspecifieke regels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen in de overgangsperiode) bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst EU-VK wijzigt, is het passend die handeling na de vaststelling ervan bekend te maken in het Publicatieblad van de Europese Unie.
2023/0461 (NLE)
Voorstel voor een
BESLUIT VAN DE RAAD
betreffende het standpunt dat namens de Europese Unie moet worden ingenomen in de Partnerschapsraad die is opgericht bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, enerzijds, en het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, anderzijds, betreffende de productspecifieke oorsprongsregels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen in de overgangsperiode
DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,
Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en met name artikel 207, in samenhang met artikel 218, lid 9,
Gezien het voorstel van de Europese Commissie,
Overwegende hetgeen volgt:
(1)De handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, enerzijds, en het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, anderzijds (“handels- en samenwerkingsovereenkomst”), is door de Unie gesloten bij Besluit (EU) 2021/689 van de Raad van 29 april 2021 en op 1 mei 2021 in werking getreden.
(2)Deel 2, titel I, hoofdstuk 2, van de overeenkomst en de bijlagen 2 tot en met 9 bij de overeenkomst bevatten bepalingen over de definitie van producten van oorsprong en methoden van administratieve samenwerking.
(3)Op grond van de artikelen 7 en 68 van de overeenkomst kan de Partnerschapsraad hoofdstuk 2 “Oorsprongsregels” van titel I “Handel in goederen” van deel 2 “Handel, vervoer, visserij en andere regelingen” en de bijlagen daarbij wijzigen.
(4)Het is passend het standpunt te bepalen dat namens de Unie moet worden ingenomen in de Partnerschapsraad, aangezien het besluit voor de Unie bindend zal zijn.
(5)Bijlage 5 bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst voorziet in een geleidelijke inwerkingtreding van productspecifieke oorsprongsregels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen.
(6)De mondiale context op het vlak van veiligheid, economie en handel, met inbegrip van de Russische agressie tegen Oekraïne, de COVID-19-pandemie en de concurrentie van nieuwe internationale subsidieregelingen, heeft geleid tot onderbreking of uitstel van bepaalde investeringen in het Europese ecosysteem voor batterijen, en tot een tragere uitvoering van de aanzienlijke investeringsplannen die ondanks de algemene omstandigheden werden gehandhaafd. De directe gevolgen van die externe gebeurtenissen, zoals de stijgende energiekosten en de hoge inflatie, hebben de ontwikkeling van het ecosysteem voor batterijen in de EU verder belemmerd.
(7)Aangezien het ecosysteem voor batterijen zich trager ontwikkelt dan verwacht, heeft de EU-sector zich bezorgd getoond dat de uitvoer van de Europese auto-industrie naar het Verenigd Koninkrijk niet zal voldoen aan de nieuwe productspecifieke oorsprongsregels en daardoor aan tarieven zal worden onderworpen en op de markt van het VK aan concurrentievermogen zal inboeten.
(8)Het is daarom passend de industrie van een overbruggingsmechanisme te voorzien. Dit mechanisme moet de batterij-industrie in staat stellen zich verder te ontwikkelen en een sterke, internationaal concurrerende productiebasis voor elektrische voertuigen in Europa te ondersteunen. Dit zal ervoor zorgen dat de uitvoer van de Europese auto-industrie naar het Verenigd Koninkrijk uiteindelijk kan voldoen aan de oorsprongsregels van de handels- en samenwerkingsovereenkomst.
(9)Het overbruggingsmechanisme maakt het mogelijk de toepassing van de huidige, minder strenge productspecifieke oorsprongsregels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen voort te zetten tot en met 31 december 2026. Met ingang van 1 januari 2027 worden de productspecifieke oorsprongsregels van bijlage 3 bij de handels- en samenwerkingsovereenkomst van toepassing.
(10)De oorsprongsregels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen in de handels- en samenwerkingsovereenkomst hebben tot doel de investeringen in productiecapaciteit voor batterijen in de EU en het Verenigd Koninkrijk te stimuleren. Verder uitstel van de nieuwe regels wordt niet overwogen. De mogelijkheid dat de productspecifieke oorsprongsregels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen verder worden gewijzigd, moet daarom worden weggenomen.
(11)De EU zet zich in voor de ontwikkeling en versterking van EU-toeleveringsketens en een ecosysteem voor batterijen en elektrische voertuigen. Een eenmalige verlenging van de thans geldende oorsprongsregels moet derhalve gepaard gaan met strategische steun voor de batterijsector en actievere samenwerking met de industrie. Het is met name belangrijk dat de Europese auto-industrie haar investeringen in de gehele waardeketen voor batterijen verhoogt en afnameovereenkomsten sluit om via binnenlandse inkoop aan ten minste 70 % van de vraag naar batterijen te voldoen, en dat zij bijdraagt tot meer duurzaamheid, traceerbaarheid en circulariteit van batterijen overeenkomstig het bestaande acquis en met name Verordening (EU) 2023/1542 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juli 2023 inzake batterijen en afgedankte batterijen.
(12)Om een snellere, kostenefficiëntere ondersteuning van de productie van de duurzaamste batterijen in de lidstaten verder te bevorderen, zal de Commissie in het kader van het Innovatiefonds een speciaal instrument opzetten. Dit instrument, dat in 2024 wordt ingevoerd, zal de komende drie jaar tot drie miljard EUR aan financiering toekennen – mogelijk in de vorm van een vaste premie voor geproduceerde batterijcapaciteit – aan Europese fabrikanten van de duurzaamste batterijen, hetgeen aanzienlijke overloopeffecten zal hebben op de gehele Europese waardeketen voor batterijen, met name het upstreamsegment. Het mechanisme moet CAPEX en OPEX ondersteunen, in overeenstemming met de Verdragen, en cumulatief zijn met andere vormen van steun die subsidiabele entiteiten ontvangen. De begroting van de oproepen tot het indienen van voorstellen, de subsidiabiliteitscriteria en andere voorwaarden voor dit instrument worden in 2024 vastgesteld.
(13)De Commissie zal dit instrument ook uitbreiden om de lidstaten in staat te stellen hun nationale begrotingsmiddelen te gebruiken ter ondersteuning van projecten die relevant zijn voor de ontwikkeling van de EU-capaciteit voor duurzame batterijproductie op hun grondgebied, waarbij gebruik wordt gemaakt van een EU-breed veilingmechanisme om de meest concurrerende projecten vast te stellen. Dit voorkomt versnippering van de batterijmarkt in de EU en bespaart de administratieve kosten van de ontwikkeling van verschillende steunregelingen door de lidstaten.
(14)De Commissie zal nauwlettend toezien op de hierboven beschreven betrokkenheid van de Europese auto-industrie bij de ontwikkeling van een Europees ecosysteem voor batterijen. De Commissie zal met name halfjaarlijkse dialogen aangaan met de auto- en batterij-industrie om voortdurend de vorderingen te evalueren met betrekking tot de hoofddoelstelling om via binnenlandse inkoop aan ten minste 70 % van de vraag naar batterijen te voldoen, en om te beoordelen in hoeverre de industrie in staat is te voldoen aan de permanente oorsprongsregels van de handels- en samenwerkingsovereenkomst die vanaf 2027 van toepassing worden. Op basis van deze beoordelingen zal de Commissie zo nodig aanvullende maatregelen voor een betere naleving overwegen.
(15) Hoewel dit besluit één fase opheft in de geleidelijke invoering van strengere oorsprongsregels in het kader van de handels- en samenwerkingsovereenkomst EU-VK en daarom de huidige oorsprongsregels verlengt tot eind 2026, blijft de EU vasthouden aan de regels die in 2027 in werking treden. Dit besluit sluit derhalve uit dat productspecifieke oorsprongsregels voor elektrische accu’s en elektrische voertuigen verder kunnen worden gewijzigd via een besluit van de Partnerschapsraad. De Commissie zal de situatie op de mondiale en Europese batterijmarkt blijven evalueren,
HEEFT HET VOLGENDE BESLUIT VASTGESTELD:
Artikel 1
Het standpunt dat namens de Unie moet worden ingenomen in de Partnerschapsraad is opgenomen in de bijlage.
Artikel 2
Dit besluit is gericht tot de Commissie.
Gedaan te Brussel,
Voor de Raad
De voorzitter
