EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 25.8.2017

COM(2017) 453 final

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S

Het jaarlijkse werkprogramma van de Unie voor Europese normalisatie voor 2018

{SWD(2017) 284 final}

1.Inleiding

De Commissie ondersteunt de vrijwillige toepassing van normen en de leidende rol van de industrie in de ontwikkeling ervan. Tegelijkertijd acht zij het van essentieel belang, teneinde een hoog niveau van acceptatie te waarborgen, dat het normalisatieproces profiteert van de technische kennis van vertegenwoordigers uit de industrie, de overheid en de wetenschap en andere belanghebbenden. De regelgevende instanties kunnen voorschriften in de wetgeving vaststellen en het Europees normalisatiesysteem (ENS) verzoeken vrijwillige Europese normen te ontwikkelen (ter publicatie in het Publicatieblad) die als indirect referentiepunt en als basis voor een vermoeden van overeenstemming of veiligheid gebruikt kunnen worden. Een doelmatig normalisatiesysteem moet derhalve gebaseerd zijn op nauwe samenwerking tussen de regelgevende instanties, de normalisatie-instellingen en de industrie 1 .

De Commissie heeft een strategische visie voor Europese normalisatie uiteengezet in haar in 2011 gepubliceerde mededeling inzake Een strategische visie voor Europese normen: de duurzame groei van de Europese economie tussen nu en 2020 bevorderen en versnellen. 2 Dit heeft juridisch vorm gekregen in Verordening (EU) nr. 1025/2012 betreffende Europese normalisatie, die op 1 januari 2013 van kracht is geworden.

De verordening vereist dat de Commissie strategische prioriteiten voor Europese normalisatie vaststelt. Deze prioriteiten, die rekening houden met de beleidsdoelstellingen van de Commissie, worden gepubliceerd in jaarlijkse werkprogramma's van de Unie voor Europese normalisatie. De jaarlijkse werkprogramma's van de Unie geven aan welke normen en normalisatieproducten de Commissie aan de Europese normalisatieorganisaties 3 (ENO's) voornemens is te vragen, d.w.z. hoe zij normalisatie zal gebruiken ter ondersteuning van nieuwe of bestaande wetgeving en beleid en welke formele normalisatieverzoeken (mandaten) daarvoor nodig zijn.

Normalisatieverzoeken zijn van essentieel belang voor het functioneren van de eengemaakte markt, aangezien normen ervoor zorgen dat wetsbesluiten kunnen worden uitgevoerd. Dit biedt fabrikanten rechtszekerheid en vergemakkelijkt de ontwikkeling en commercialisering van producten en diensten.

De normalisatieactiviteit die in dit jaarlijkse werkprogramma van de Unie voor 2018 tot prioriteit is benoemd, houdt rekening met een aantal van de huidige beleidsprioriteiten van de Commissie en ondersteunt recent aangenomen belangrijke wetgeving en beleidsdocumenten. Andere belangrijke elementen zijn onder meer maatregelen voor het vergroten van de zichtbaarheid van Europese normalisatie in andere landen en internationale organisaties en maatregelen voor de verbetering van de werkwijze, prestaties en geleverde producten van het ENS.

De Commissie verwelkomt de resolutie van het Europees Parlement van 4 juli 2017 over Europese normen voor de 21e eeuw 4 (hierna "het verslag van het EP inzake normalisatie" genoemd) en erkent en onderstreept de opvatting dat "normen een belangrijk hulpmiddel vormen voor de werking van de eengemaakte markt om het Europese concurrentievermogen, de Europese groei en innovatie te vergroten, kwaliteit, prestaties en de bescherming van consumenten, ondernemingen, werknemers en het milieu te ondersteunen en de interoperabiliteit van netwerken en systemen te ontwikkelen". Het jaarlijkse werkprogramma van de Unie richt zich met name op de problemen en overwegingen rond essentiële octrooien ("standard-essential patents"; SEP's), ICT-normalisatie, de internationale dimensie van normalisatie en op autonome voertuigen, en vormt hiervan een afspiegeling. Daarnaast is het verslag van cruciaal belang ter ondersteuning van de interinstitutionele verslaglegging en dialoog en is het een belangrijk referentiepunt geweest voor dit jaarlijkse werkprogramma van de Unie.

Het jaarlijkse werkprogramma van de Unie houdt ook rekening met het gezamenlijk initiatief inzake normalisatie dat in 2015 door de Commissie is voorgesteld (als onderdeel van de strategie voor de eengemaakte markt 5 ) en dat in juni 2016 is ondertekend. Het gezamenlijk initiatief inzake normalisatie biedt een gemeenschappelijke visie die de tien beleidsprioriteiten van de Commissie ondersteunt en specifieke maatregelen voor de verbetering van het Europees normalisatiesysteem door mobilisatie van EU-instellingen en de Europese normalisatiegemeenschap. De maatregelen moeten uiterlijk in 2019 gerealiseerd zijn. Het gezamenlijk initiatief is algemeen erkend als de manier met de meeste kans van slagen voor de vaststelling van normen in Europa, in het licht van technologische ontwikkelingen, politieke prioriteiten en wereldwijde trends. Het is tot nu toe ondertekend en bekrachtigd door in totaal 109 deelnemers, met inbegrip van lidstaten en organisaties van de EU en EVA, en laat daarmee in het gehele ENS een hoge mate van betrokkenheid zien.

Dit werkprogramma:

·richt zich op alle lidstaten, ENO's, nationale normalisatie-instellingen (NNI's), in bijlage III bedoelde organisaties (SBS, ANEC, EVV en ECOS) 6 die respectievelijk het midden- en kleinbedrijf, consumenten, werknemers en milieubelangen in de normalisatie vertegenwoordigen, de industrie en andere bij het normalisatieproces betrokken belanghebbenden, en roept hen op actief deel te nemen aan de prioritaire acties;

·beoogt het ENS doelmatiger te maken door de beschikbare middelen te concentreren op de bedrijfstakken waarin de prioriteiten van de Commissie gerealiseerd kunnen worden; en

·roept de ENO's op hun werkprogramma's te baseren op de uitvoering van de belangrijkste strategieën, maatregelen en beleidslijnen die hier genoemd worden.

Het jaarlijkse werkprogramma van de Unie heeft geen budgettaire gevolgen bovenop wat reeds voorzien is in de financiële vooruitzichten voor 2018.

2.Strategische prioriteiten voor Europese normalisatie ter ondersteuning van de wetgeving en beleidslijnen van de Unie

Het Europees normalisatieproces is een hoeksteen van de interne markt. De rol die het heeft gaat verder dan het ontwikkelen van geharmoniseerde normen: het draagt direct bij tot de integratie van de eengemaakte markt en ondersteunt het scheppen van banen, de algehele groei van de EU-economie, concurrentievermogen, innovatie en industrieel leiderschap. Het is derhalve een integraal onderdeel van de strategie voor een eengemaakte markt en een belangrijk element in de politieke prioriteiten van de Commissie en in verschillende belangrijke beleidsinitiatieven, zoals de strategie voor een digitale eengemaakte markt 7 . Door het ondersteunen van de ontwikkeling van Europese normen in strategische prioritaire gebieden die groeimarkten vormen, beoogt de Commissie een concurrentievoordeel voor Europese ondernemingen, met name voor het midden- en kleinbedrijf, tot stand te brengen.

Deze paragraaf richt zich op maatregelen ter ondersteuning van relevante initiatieven in het kader van het werkprogramma van de Commissie voor 2017 en de normalisatiebehoeften voor 2018 die daaruit voortvloeien. De voorstellen vormen geen volledige lijst van de maatregelen die de Commissie op de desbetreffende beleidsterreinen wil uitvoeren. Zij houden rekening met de in de loop van de voorbereiding of tenuitvoerlegging van de relevante wetgevende handelingen en beleidslijnen vastgestelde behoeften en komen overeen met de strategische doelstellingen van de Commissie voor het realiseren van een Europa dat ons "beschermt, sterker maakt en verdedigt".

Een bijzonder relevant gebied voor de ontwikkeling van digitale normen voor de Europese industrie heeft betrekking op het fabricage- en productieproces. Er bestaat een door de industrie ontwikkeld referentiekader (RAMI – referentiearchitectuur voor productieprocessen in de industrie) en dit wordt actief gebruikt en ontwikkeld voor IT-systemen die ondersteuning bieden in de productieomgeving. Er is dringend behoefte aan de verdere ontwikkeling van dit raamwerk, zodat het ook gebruikt kan worden voor diensten en levering via platforms.

2.1.Actie ter ondersteuning van de strategie voor een digitale eengemaakte markt

Een jaar na de publicatie van de prioriteiten van de Commissie inzake de ICT-normalisatie 8 is er, in samenwerking met de ENO's, internationale organisaties voor de ontwikkeling van normen en de normalisatiegemeenschap, voortgang geboekt in de vermelde maatregelen in de 5G-communicatienetwerken, het internet van de dingen (IoT), cloudcomputing, cyberbeveiliging en (big-)datatechnologieën als prioriteitsgebieden, evenals in de sectorale domeinen betreffende e-gezondheid, intelligente vervoerssystemen en met elkaar verbonden en geautomatiseerde voertuigen, slimme energie, digitalisering van bedrijfstakken, slimme woningen, steden en landbouw. De Commissie heeft op dezelfde wijze actie ondernomen om het ecosysteem van de ICT-normalisatie te verbeteren, met inbegrip van het samen met ENO's en belanghebbenden werken aan mogelijke maatregelen die het ecosysteem van essentiële octrooien (SEP's) verbeteren, het bevorderen van open source en de interactie ervan met normalisatie en het versterken van de EU-aanwezigheid in internationale ICT-normalisatie. In de tussentijdse evaluatie van de uitvoering van de strategie voor de digitale eengemaakte markt werd de algemene tenuitvoerlegging van de normalisatiemaatregelen gepresenteerd.

Verder maakt de beschikbaarstelling van de eerste wereldwijde 5G-normen tegen het eind van 2019 deel uit van de maatregelen van het 5G-actieplan 9 . Interoperabiliteit en normen zijn een onderdeel van het streven naar een Europese gegevenseconomie, die gericht is op het bevorderen van een zo goed mogelijk gebruik van het digitale gegevenspotentieel, zodat dit ten goede komt aan de economie en de samenleving 10 . Het voorstel voor een verordening inzake privacy en elektronische communicatie 11 vereist genormaliseerde iconen zodat er een goed zichtbaar en begrijpelijk overzicht wordt gegeven van de verzameling van door eindapparatuur voortgebrachte informatie, het doel ervan, de ervoor verantwoordelijke persoon en de maatregelen die de eindgebruiker van de eindapparatuur kan nemen om het verzamelen ervan te beperken. In juli 2016 werd, als onderdeel van de mededeling inzake Het versterken van het Europese cyberbeveiligingssysteem en bevorderen van een concurrerende en innovatieve cyberbeveiligingsbranche 12 , de maatregel voor de blauwdruk voor Europese samenwerking bij de aanpak van grootschalige cyberincidenten aangekondigd, waarbij werd vastgesteld dat het ontbreken van interoperabele oplossingen (technische normen), praktijken (procesnormen) en EU-wijde certificeringsmechanismen lacunes zijn die de eengemaakte markt voor cyberbeveiliging nadelig beïnvloeden. In de herfst staat een mededeling inzake SEP's gepland, die meer duidelijkheid zal geven over een gebalanceerd en duurzaam raamwerk.

Bepaalde maatregelen worden uitgevoerd via de aanverwante publiek-private partnerschappen 13 , zoals de Alliance for Internet of Things Innovation (AIOTI) 14 , het publiek-private partnerschap voor 5G-infrastructuur, het publiek-private partnerschap voor Big Data Value, het PPP voor de fabrieken van de toekomst, de European Cyber Security Organisation (ECSO) en via de onderzoeks- en innovatieprojecten van Horizon 2020 15 . 

Daarnaast zijn de behoeften aan ICT-normalisatie ter ondersteuning van EU-beleid beschreven in de versie voor 2017 van het voortschrijdend plan voor ICT-normalisatie 16 , dat is vastgesteld door de diensten van de Europese Commissie in samenwerking met het Europees multi-stakeholderplatform inzake ICT-normalisatie en dat is afgestemd op de prioriteiten die zijn vastgesteld in de mededeling inzake normalisatieprioriteiten op ICT-gebied.

Dit werk is ook nuttig voor de toegankelijkheid van producten en diensten in de EU. Daarnaast moeten de inspanningen voor de integratie van toegankelijkheid met toepassing van een "design for all”-benadering geïntensiveerd worden, zodat met functiebeperkingen samenhangende kwesties geïntegreerd worden in de relevante normalisatieprocessen.

Verder worden eventuele normalisatieverzoeken die verband houden met ICT-normalisatie in de bijlage vastgesteld.

2.2.Actie ter ondersteuning van de strategie voor een energie-unie

De snelheid en omvang van de digitale transformatie heeft gevolgen voor veel bedrijfstakken, met inbegrip van de energiesector. Het verkennen van de wisselwerking tussen digitalisering en de energie-unie heeft prioriteit. Verwacht wordt dat normalisatie een bijdrage zal leveren aan de snelle overgang naar een koolstofarme en geïntegreerde interne markt, waardoor het een prioriteit is voor de energie-unie. Normalisatie is daarom ook in de mededeling inzake Versnelling van de innovatie op het gebied van schone energie 17 bestempeld als een belangrijke factor die de aanpassing van koolstofarme technologieën aan de markt mogelijk maakt. Specifieke maatregelen moeten gericht zijn op de interconnectiviteit van elektriciteitsnetwerken, de gediversifieerde aanvoer van gasstromen ondersteunen en hernieuwbare energie integreren in de mix van energieverbruik. Normalisatie levert al een bijdrage aan energie-efficiëntie en vermindering van de vraag door zich te richten op gebouwen via een nieuwe reeks normen voor de energieprestaties van gebouwen; verdere inspanningen moeten zich specifiek richten op het meten van energieverbruik van apparatuur en het ondersteunen van slimme steden door een groene openbare en innovatieve aanbesteding.

Deze doelstellingen hebben onder andere geleid tot de lopende ontwikkeling van een norm voor het lokaal en regionaal monitoren van de luchtkwaliteit met mobiele en draagbare toestellen die voldoen aan de doelstellingen voor gegevenskwaliteit in de richtlijnen betreffende de luchtkwaliteit (2008/50/EG en 2004/107/EG).

In de context van de ambitieuze EU-doelstellingen voor koolstofarme transportbehoeften, moet normalisatie de automobielindustrie kansen bieden om over te schakelen op schonere manieren van vervoer, wat leidt tot een lager brandstofverbruik en verdere vermindering van de uitstoot van CO2 en andere verontreinigende stoffen.

Verdere ondersteuning door middel van normalisatie is nodig om de energie-inefficiëntie van gebouwen te verminderen door eindgebruikers passende voorlichting te geven over de energieprestatie van stadsverwarming en -koelsystemen. Dit zou een bijdrage leveren aan de wereldwijde inspanningen om de uitstoot van broeikasgassen en het brandstofverbruik te verminderen, terwijl het ook tot doel heeft de samenwerking met regio's en landen buiten de EU te stimuleren.

In de uitvoering van de EU-strategie voor groene infrastructuur 18 bestaat er behoefte aan normalisatie met betrekking tot fysieke bouwstenen voor de harmonisatie van normen onderling; voor de integratie of versterking van het concept en de beginselen van groene infrastructuur in de verschillende standaardcategorieën (prestaties, procedure, methodologie) en voor interoperabiliteit tussen de technische normen die in de verschillende fasen van een project worden toegepast (planning, ontwerp en bouw).

2.3.Actie ter ondersteuning van de ruimtevaartindustrie in Europa

Er worden drie satellietprogramma's door de Commissie uitgevoerd (wereldwijde plaatsbepaling met Galileo, navigatie met Egnos en observatie met Copernicus). Gezien het economisch potentieel van de diensten en gegevens die deze programma's het bedrijfsleven en het publiek te bieden hebben, zijn zij van cruciaal belang voor het concurrentievermogen van de EU. De Commissie stimuleert de invoering van ruimtevaartoplossingen door middel van normalisatiemaatregelen en stappenplannen en door de integratie van ruimtevaart in toekomstige strategieën, bijvoorbeeld met betrekking tot autonome en onderling met elkaar verbonden auto's, spoorwegen, luchtvaart en onbemande luchtvaartuigen.

2.4.Actie ter ondersteuning van het actieplan voor de circulaire economie

In haar Verslag inzake de uitvoering van het actieplan voor de circulaire economie 19 heeft de Commissie de ENO's gevraagd algemene normen te ontwikkelen inzake de duurzaamheid, herbruikbaarheid, recycleerbaarheid en documentatie over aspecten van materiaalefficiëntie (met inbegrip van het gebruik van kritieke primaire grondstoffen) van bepaalde producten.

Geharmoniseerde normen zullen bijdragen aan de verbetering van de veiligheid en doelmatigheid van meststoffen met CEmarkering. Producenten zullen een grotere groep klanten kunnen aanspreken en dankzij de breed erkende kwaliteitsgarantie van de CE-markering mogelijk een meerprijs kunnen ontvangen. Volgens schattingen 20 kunnen er ongeveer 120 000 banen worden gecreëerd wanneer bioafval gerecycleerd wordt tot organische meststoffen. Onderzoek, innovatie en investering in de circulaire economie zullen worden gestimuleerd en zullen waarde genereren uit secundaire bronnen van binnenlandse herkomst die anders als afval zouden zijn weggegooid.

2.5.Actie ter ondersteuning van het Europees defensieactieplan

De Europese defensiemarkt lijdt onder versnippering en onvoldoende industriële samenwerking. In overeenstemming met het Europees defensieactieplan 21 zal de Commissie zich inzetten voor de ontwikkeling van normen op defensiegebied die door de lidstaten zijn vastgesteld als noodzakelijk voor samenwerkingsprojecten in prioriteitsgebieden.

2.6.Actie ter ondersteuning van de Europese veiligheidsagenda

Er zijn innovatieve technologische instrumenten nodig om ons te beschermen tegen terroristische bedreigingen 22 . Verdere inspanningen zijn nodig om het gebruik van detectietechnologie te verbeteren en te standaardiseren. De Europese industrie is goed toegerust om inzicht te hebben in de behoeften en vermogens van de overheid en de door haar geboden oplossingen uit te voeren. Dit zou ondersteund kunnen worden door de oprichting van platforms die de verschillende oplossingen aan elkaar koppelen, overlappingen vermijden en innovatieve ideeën verder uitbouwen. Europese normalisatie moet een brug vormen tussen systemen, methodes en producten door normen aan te bieden die de gegevenskwaliteit en interoperabiliteit van gegevenssystemen voor de registratie van misdaadstatistieken ondersteunen en door voorschriften vast te stellen voor detectieapparatuur op andere gebieden dan de luchtvaart.

2.7.Actie ter ondersteuning van een diepere, billijkere interne markt met een versterkte industriële basis

Er zijn andere normalisatiebehoeften vastgesteld die verband houden met de prioriteit van de Commissie om een Europa na te streven dat opkomt voor zijn industrie.

Er is op de markt behoefte aan nieuwe geharmoniseerde normen voor specifieke soorten machines voor 3D-printers, robots, autonome voertuigen 23 , windturbines en geautomatiseerde machines. In antwoord op de vraag worden dergelijke producten in korte tijd ontwikkeld en ze verspreiden zich snel op de Europese markt. Om de huidige situatie van zelfcertificerende conformiteitsprocedures te ondervangen is het heel belangrijk dat er Europese normen beschikbaar zijn die de veiligheid en markttoegang waarborgen. Verder moet er ook rekening worden gehouden met internationale normalisatieactiviteiten.

Bij Richtlijn (EU) 2016/1629 24 is de rol van het Europees Comité voor de opstelling van standaarden voor de binnenvaart (Cesni) bekrachtigd als zijnde de instelling die als referentie dient voor de ontwikkeling van technische normen in de EU-binnenvaartsector. Cesni, een comité bestaande uit vertegenwoordigers van de EU en derde landen, is ook het referentiepunt voor technische normen voor schepen uit hoofde van de Herziene Rijnvaartakte 25 . Gegeven de verschillende wettelijke kaders en tijdschema's van de besluitvormingsprocedures is het belangrijk het functioneren van Cesni te versterken als ondersteuning van een diepere interne markt voor de binnenvaart. De door Cesni ontwikkelde standaarden zijn van essentieel belang voor het concurrentievermogen van de vloot en voor het waarborgen van prestatievereisten op het gebied van veiligheid en milieu. Er zullen daarom een of meer Europese normen worden ontwikkeld die de technische voorschriften voor binnenschepen omvatten.

Teneinde de veiligheid te verbeteren en technische belemmeringen weg te nemen, zal er ook nadruk worden gelegd op de vaststelling van nieuwe technische specificaties voor interoperabiliteit in de infrastructuur van het spoorwegnet en subsystemen van rollend materieel.

Interoperabiliteit en normalisatie zijn cruciaal voor het wegnemen van technische belemmeringen en het vermijden van extra kosten in publieke aanbestedingsprocedures. In het ideale geval moeten inschrijvers, met inbegrip van het midden- en kleinbedrijf, eenvoudig in meerdere markten kunnen communiceren en deelnemen. Mogelijke aandachtsgebieden voor normalisatie zijn daarom gegevens- of contractregisters, het elektronisch Uniform Europees Aanbestedingsdocument (e-UEA) en de erkenning van e-aanbestedingsplatforms, e-catalogi en e-formulieren.

Teneinde het vrije verkeer in de markt voor medische hulpmiddelen te verbeteren, dient de uniforme toepassing van wettelijke voorschriften voor het plaatsen van hulpmiddelen voor in-vitrodiagnose gewaarborgd te worden zodat deze veiliger zijn en betere prestaties leveren. Er zal aandacht worden besteed aan het herzien en/of actualiseren van alle bestaande normen en de eventuele ontwikkeling van nieuwe normen. Ondersteuning voor medische technologie en hulpmiddelen uit hoofde van Horizon 2020, teneinde een tijdige toegang tot innovatieve oplossingen in de gezondheidszorg te waarborgen en het concurrentievermogen van de Europese industrie te ondersteunen, zal de industrie en de gebruikers eveneens voorzien van de benodigde testfaciliteiten om hulpmiddelen die aan deze nieuwe regelgeving en bijbehorende normen voldoen, te ontwikkelen en te testen.

Er is behoefte aan actualisering van de huidige geharmoniseerde normen voor explosieven voor civiel gebruik, zodat deze rekening houden met de laatste technologische ontwikkelingen en de veiligheid en kwaliteit van conformiteitsbeoordelingen van dergelijke producten worden verbeterd. Geharmoniseerde normen bieden ondersteuning bij het vaststellen van minimumvoorschriften voor de verbetering van de gezondheid en veiligheid van werknemers die mogelijk risico lopen door een explosieve omgeving.

3.Internationale samenwerking 26

Voor het creëren van werkgelegenheid en groei in Europa is het van cruciaal belang de aanwezigheid van de EU-industrie op internationale markten te handhaven en te verbeteren. Normen vergemakkelijken de wereldwijde markttoegang van bedrijven en in dit verband zijn twee belangrijke doelstellingen van cruciaal belang:

·versterken van het concurrentievermogen en het mondiaal bereik van de Europese industrie door het verminderen van technische handelsbelemmeringen (TBT); alsmede

·bevorderen van wereldwijde interoperabiliteit door het gebruik van gemeenschappelijke geharmoniseerde normen die de handel in goederen en diensten ondersteunen.

Deze doelstellingen kunnen vooral worden bereikt door een zo groot mogelijke samenhang tussen internationale en Europese normen na te streven en door het gebruik van Europese en/of internationale normen buiten de EU te vergemakkelijken, waarbij een passend evenwicht tussen de Europese, nationale en internationale dimensies moet worden bereikt 27 . De Commissie zal de beleidsdialoog met internationale actoren op het gebied van normalisatie in 2018 intensiveren. Ook zal zij in multilaterale fora (bijvoorbeeld de Wereldhandelsorganisatie en relevante comités van de Verenigde Naties) aandacht blijven vragen voor de voordelen van het internationale en Europees normalisatiesysteem en deze blijven promoten en een bijdrage leveren aan de dialoog met economisch relevante partners op het gebied van regelgeving en beleid van de EU en aan de onderhandelingen over de TBT-hoofdstukken van vrijhandelsovereenkomsten.

Tegelijkertijd zal de Commissie in het oog springende projecten in economisch relevante landen financieren, zoals het nu in China en India lopende programma voor "gedetacheerde Europese normalisatiedeskundigen" en webgebaseerde normalisatieplatforms met China. De algemene doelstelling van dergelijke maatregelen is om het Europees normalisatiesysteem als een alternatief voor normalisatieregelingen van andere regio's of landen te presenteren, voor normalisatie relevante inlichtingen te verstrekken, bilaterale samenwerking inzake normalisatiekwesties te vergemakkelijken en Europese bedrijven te ondersteunen die te maken hebben met op normalisatie betrekking hebbende obstakels bij hun toegang tot markten buiten de EU.

De Commissie zal ook gebruik maken van het instrument voor buitenlands beleid om het Europees normalisatiesysteem wereldwijd te promoten, met name in de ICT-sector. Tot slot zal er in 2018 een waarnemingscentrum voor internationale normalisatieactiviteiten worden opgezet om de Europese aanwezigheid in de internationale ICT-normalisatie te versterken en zal er een mechanisme voor financiële ondersteuning worden ingesteld zodat belangrijke deskundigen kunnen deelnemen aan bijeenkomsten op het gebied van internationale normalisatie om de Europese belangen te bevorderen.

De Commissie zal de internationale samenwerking op het gebied van normalisatie blijven ondersteunen in het kader van onderzoek via Horizon 2020.

4.Publiek-private samenwerking

Publiek-private samenwerking is de hoeksteen van het Europees normalisatiesysteem en heeft in de loop der jaren een centrale rol gespeeld in de succesvolle werking van dit systeem. De verdere ontwikkeling ervan vereist de inzet en nauwe samenwerking van alle belanghebbenden.

4.1.Bestuur

Teneinde een soepele aanneming en publicatie van geharmoniseerde Europese normen te waarborgen heeft de normalisatiegemeenschap gepaste middelen nodig op het gebied van financiën, organisatie en personeel.

De Commissie werkt momenteel met de ENO's aan de ontwikkeling van een actieplan dat een aantal prioritaire stappen bevat om op korte, middellange en lange termijn de voorraad ongepubliceerde geharmoniseerde normen aan te pakken. Dit houdt met name in dat prioriteit wordt gegeven aan de normen die de grootste marktinvloed hebben, aan de ontwikkeling van duidelijkere processen voor het opleveren en publiceren van normen en aan het actualiseren van IT-instrumenten. De Commissie zal in 2018 een nieuw netwerk van consultants oprichten dat tot taak heeft de totstandbrenging van geharmoniseerde normen op een technisch niveau te ondersteunen.

De Commissie zal de ENO's voorstellen om met ingang van 2018 een minimumpercentage van de financiering uit exploitatiesubsidies toe te wijzen aan activiteiten ter ondersteuning van de technische comités die de Europese normen voorbereiden. De in het eerste jaar van tenuitvoerlegging (2018) opgedane ervaring zal worden meegenomen in toekomstige maatregelen.

Tot slot zal de Commissie met de ENO's de mogelijkheid bespreken de publiekprivate partnerschappen te versterken door hen te betrekken bij haar bestuursstructuren, zoals de gezamenlijke voorzittersgroep van het CEN, het Cenelec en het ETSI die de politieke en economische ontwikkelingen bespreekt die mogelijk invloed hebben op de normbepaling.

4.2.Opleiding

De Commissie zal interinstitutionele training organiseren zodat wetgevers en medewetgevers een beter inzicht krijgen in het gebruik van normen bij de tenuitvoerlegging van wetgeving en beleid. Dit zal in samenwerking met de ENO's en internationale normalisatie-instellingen worden georganiseerd om te waarborgen dat er een breed scala aan onderwerpen aan bod komt en er meer inzicht ontstaat in de interactie tussen Europese en internationale normalisatieactiviteiten.

4.3.Inclusiviteit

Sinds de inwerkingtreding van de verordening is er veel moeite gedaan om het midden- en kleinbedrijf en sociale en maatschappelijke belanghebbenden in staat te stellen doeltreffend deel te nemen aan normalisatieactiviteiten. Zoals echter in voorgaande jaarlijkse werkprogramma's van de Unie is aangegeven, bestaan er nog steeds veel uitdagingen om een gepaste deelname van de in bijlage III bedoelde organisaties te waarborgen. Wanneer normen betrekking hebben op wetgeving die een publiek belang beschermt, zoals bijvoorbeeld toegankelijkheid, is de deelname van hierdoor getroffen maatschappelijke belanghebbenden, in dit geval organisaties die personen met functiebeperkingen vertegenwoordigen, van essentieel belang. De Commissie zal in 2018 de vooruitgang in de tenuitvoerlegging van de bepalingen van de verordening met betrekking tot inclusiviteit van het ENS nauw blijven volgen. De samenwerking met de normalisatiegemeenschap in de context van het gezamenlijk initiatief inzake normalisatie, uit hoofde waarvan een aantal maatregelen gericht zijn op inclusiviteit, zal worden voortgezet.

De Commissie nodigt ENO's, nationale normalisatie-instellingen (NNI's) en in bijlage III bedoelde organisaties uit om zich te blijven inspannen voor de uitdagingen op het gebied van deelname van belanghebbenden en hun samenwerking te intensiveren. Zij vraagt de ENO's zich te blijven inspannen om het werk van de in bijlage III bedoelde organisaties en van alle geïnteresseerde belanghebbenden te vergemakkelijken en deze inspanningen te intensiveren, waarbij speciaal aandacht moet worden besteed aan hun interne regels en procedures en aan het werken op internationaal niveau, met name binnen de ISO en de IEC.

5.Resultaten van het gezamenlijk initiatief inzake normalisatie en de volgende cyclus

De in het normalisatiepakket van juni 2016 28 en het gezamenlijke initiatief inzake normalisatie geformuleerde actie moet verder ontwikkeld en uitgevoerd worden zodat de jaarlijkse governancecyclus verder verbeterd kan worden en de toezeggingen om de tijdige levering van normen te moderniseren, prioriteren en versnellen, kunnen worden nagekomen. De belangrijkste prioriteiten voor 2018 zijn hierbij onder andere:

·ondersteunen van de beoordeling op EU-niveau van de effecten van normen door de kennis over bredere economische en maatschappelijk gevolgen te vergroten (maatregel 1; zie ook paragraaf 5.2);

·maatregel om de tijdige levering en verwijzing van normen te verbeteren (maatregel 8); alsmede

·grotere inclusiviteit en doeltreffende deelname van belanghebbenden in de verschillende niveaus van het normalisatieproces (maatregel 9).

5.1.Interinstitutionele verslaglegging en dialoog

Het betrekken van medewetgevers bij het bepalen van prioriteiten voor het Europees normalisatiesysteem is een belangrijke factor voor succes. De Commissie heeft haar werkzaamheden voor dit werkprogramma gebaseerd op het hierboven genoemde verslag van het Europees Parlement inzake normalisatie en op interacties met de medewetgevers. In lijn met de in het normalisatiepakket gedane toezegging zal de vaststelling van het jaarlijkse werkprogramma van de Unie worden voorafgegaan door één verslag van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de uitvoering van het normalisatiebeleid van de EU. Op basis van dit document, dat gepland staat voor oktober 2017, zal de Commissie een interinstitutionele dialoog aangaan met het Europees Parlement en de Raad. Het verslag van het Europees Parlement inzake normalisatie, dit jaarlijkse werkprogramma van de Unie en de daaruit voortvloeiende dialoog zullen als verdere beleidsinbreng dienen bij de voorbereiding van het jaarlijkse werkprogramma van de Unie voor 2019.

5.2.Studie naar de economische en maatschappelijke gevolgen van normalisatie

Normen spelen een vitale (zij het soms onzichtbare) rol in de ondersteuning van economische groei doordat zij de productiviteit, het concurrentievermogen, de innovatie en het maatschappelijk welzijn stimuleren. Er is minder inzicht in de invloed van normen binnen ondernemingen en hun toeleveringsketens en hetzelfde geldt voor de publieke sector: er is soms een gebrek aan inzicht in en informatie over de effecten van het toepassen van normen op openbaar beleid.

Op uitnodiging van de Raad 29 en in overeenstemming met het gezamenlijke initiatief inzake normalisatie is de Commissie bezig een studie voor te bereiden naar de economische en maatschappelijke gevolgen van normalisatie in de EU. De lancering hiervan is voorzien voor 2018 op basis van een in 2017 uitgevoerde haalbaarheidsstudie. De opzet van de haalbaarheidsstudie zal worden vastgesteld na consultatie van Europese academici en zal rekening houden met de door hen geleverde inbreng tijdens een uitwisseling in mei 2017.

(1)

     COM(2016) 358.

(2)

     COM(2011) 311.

(3)

CEN — Europees Comité voor normalisatie, Cenelec — Europees Comité voor elektrotechnische normalisatie en ETSI — Europees Instituut voor telecommunicatienormen.

(4)

http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P8-TA-2017-0278+0+DOC+XML+V0//NL

(5)

     COM (2015) 550.

(6)

  Small Business Standards , Normalisatie: de stem van de Europese consument , Europees Verbond van Vakverenigingen en Europese Burgerorganisatie voor normalisatie op milieugebied .

(7)

     COM(2015) 192.

(8)

     COM(2016) 176.

(9)

COM(2016) 588.

(10)

COM(2017) 9.

(11)

COM(2017) 10.

(12)

COM(2016) 410.

(13)

5G: https://5g-ppp.eu/ , ECSO: https://www.ecs-org.eu/cppp , Big Data Value Association: http://www.bdva.eu/  

(14)

  https://www.aioti.eu/  

(15)

  https://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/  

(16)

  https://ec.europa.eu/growth/content/2017-rolling-plan-ict-standardisation-released_nl  

(17)

COM(2016) 763 final.

(18)

COM(2013) 249.

(19)

     COM(2017) 33 final.

(20)

      http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-16-826_fr.htm  

(21)

     COM(2016) 950.

(22)

COM(2015) 624 final.

(23)

      verslag van het EP inzake normalisatie.

(24)

Richtlijn (EU) 2016/1629 van het Europees Parlement en de Raad van 14 september 2016 tot vaststelling van de technische voorschriften voor binnenschepen, tot wijziging van Richtlijn 2009/100/EG en tot intrekking van Richtlijn 2006/87/EG

(25)

      http://www.ccr-zkr.org/files/conventions/convrev_nl.pdf  

(26)

     Zie ook het verslag van het EP inzake normalisatie.

(27)

Zie ook het verslag van het EP inzake normalisatie.

(28)

     Mededeling inzake Europese normen voor de 21e eeuw (COM(2016) 358);    
Het potentieel van Europese dienstennormen benutten om de Europese consumenten en ondernemingen te helpen, specifiek richtsnoer met betrekking tot dienstennormen (SWD(2016) 186);    
Verslag overeenkomstig artikel 24 (COM(2016) 212); alsmede    
Het jaarlijkse werkprogramma van de Unie voor Europese normalisatie voor 2017 (COM(2016) 357 en SWD(2016) 185).

(29)

     De Raad Concurrentievermogen heeft de Commissie op 2 maart 2015 gevraagd de onafhankelijke beoordeling af te ronden en een analyse te maken van de invloed van normalisatie op de economie, waarbij rekening moet worden gehouden met de belangen van alle partijen.

EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 25.8.2017

COM(2017) 453 final

BIJLAGE

Normen ter ondersteuning van de wetgeving en het beleid van de Unie

bij

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S

Het jaarlijkse werkprogramma van de Unie voor Europese normalisatie voor 2018

{SWD(2017) 284 final}

De normalisatiebehoeften van de Unie voor 2018 vloeien voort uit de doelstellingen van de Commissie voor een Europa dat ons "beschermt, sterker maakt en verdedigt", en zullen worden behandeld in het kader van haar beleidsprioriteiten, met name:

1.    een nieuwe impuls voor banen, groei en investeringen;

2.    een connectieve digitale eengemaakte markt;

3.    een schokbestendige Energie-unie met een toekomstgericht beleid inzake klimaatverandering;

4.    een diepere en eerlijkere interne markt met een sterkere industriële basis;

7.    een ruimte van justitie en grondrechten op basis van wederzijds vertrouwen; en

9.    een krachtiger optreden op het wereldtoneel.

De voorstellen in dit werkprogramma vormen geen volledige lijst van de maatregelen die de Commissie op de desbetreffende beleidsterreinen wil uitvoeren, maar zijn een weergave van de normalisatiebehoeften die in de loop van de voorbereiding of tenuitvoerlegging van de relevante wetgevingshandelingen en beleidslijnen zijn vastgesteld.

Met de voorgestelde maatregelen wordt het volgende beoogd: