BIJLAGE

EU-ondersteuning voor de uitvoering van Resolutie 1540 (2004) van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties

1.   Achtergrond

In zijn verslag van april 2006 concludeert het Comité 1540 dat 62 landen hun eerste nationale verslag nog moeten indienen en dat 55 landen, ofschoon zij al informatie hebben ingediend, deze nog moeten verduidelijken en vervolledigen. Aangezien deze landen zich voornamelijk in drie geografische zones bevinden (Afrika, het Caribische gebied en de zuidelijke Stille Oceaan) en de lacunes in de nationale verslagen bepaalde regionale patronen volgen, heeft het Comité 1540 voorgesteld de activiteiten ter ondersteuning van staten bij het nakomen van hun verplichtingen uit hoofde van Resolutie 1540 (2004) van de VN-Veiligheidsraad toe te spitsen op regio’s en gebieden waar specifieke behoeften zijn vastgesteld.

Naar aanleiding van dit standpunt heeft de Europese Unie in de periode 2004-2007 de activiteiten van het Comité 1540 op twee onderscheiden manieren gesteund.

—	De Europese Unie heeft bij derde landen demarches ondernomen om de indiening van nationale verslagen uit hoofde van Resolutie 1540 (2004) van de VN-Veiligheidsraad aan te moedigen.

—

Op 12 juni 2006 heeft de Europese Unie Gemeenschappelijk Standpunt 2006/419/GBVB goedgekeurd waarin financiële steun wordt verstrekt voor vijf outreach-activiteiten die gericht zijn op vijf verschillende uit ontwikkelingslanden bestaande regio’s. Deze outreach-activiteiten in de vorm van seminars hebben ten doel de verplichtingen in verband met Resolutie 1540 (2004) van de VN-Veiligheidsraad meer onder de aandacht van de ontwikkelingslanden te brengen, en de nationale bestuurlijke capaciteiten van derde landen voor de opstelling van nationale verslagen over de uitvoering van Resolutie 1540 (2004) van de VN-Veiligheidsraad te helpen versterken.

Volgens de laatste uiteenzetting van de voorzitter van het Comité 1540 aan de VN-Veiligheidsraad op 17 december 2007 hebben de lidstaten van de VN aanzienlijke vooruitgang geboekt bij het nakomen van hun verslagleggingsverplichtingen, maar zijn in de volgende periode meer inspanningen noodzakelijk om tot een volledige uitvoering van de resolutie in al haar aspecten te komen. Van belang was vooral dat per half maart 2008 144 staten al hun eerste verslagen hadden ingediend en 99 staten al de gevraagde aanvullende informatie hadden verstrekt. Derhalve is tijdens het themagesprek over outreach-activiteiten dat het Comité 1540 in oktober 2007 gehouden heeft, de behoefde aan een gefaseerde aanpak erkend, en is aanbevolen dat toekomstige outreach-activiteiten minder gericht zouden zijn op verslaglegging, en meer op het helpen van landen met implementatieproblemen.

Tijdens deze uiteenzetting is ook benadrukt hoe het Comité 1540 het zwaartepunt van zijn praktisch handelen dient te verleggen van verslaglegging naar de uitvoering van Resolutie 1540 (2004) in al haar aspecten. In dit opzicht kunnen gerichte outreach-activiteiten en bijstand die zijn afgestemd op de regionale en andere specifieke omstandigheden, de VN-lidstaten helpen oplossingen te vinden voor de problemen in verband met de uitvoering. Zoals het comité in zijn werkprogramma aangeeft kunnen de landen zich bij hun planning bedienen van nationale plannen of routekaarten voor de uitvoering, welk denkbeeld dient te worden aangemoedigd. Geïnteresseerde landen dienen meer bijstand te ontvangen voor het ontwikkelen van hun nationale actieplannen. Evenzo dient ook het vermogen van de VN-lidstaten om doeltreffende verzoeken om bijstand te formuleren te worden versterkt.

2.   Projectbeschrijving

De projecten ter ondersteuning van de uitvoering van Resolutie 1540 (2004) van de VN-Veiligheidsraad zullen plaatsvinden in de vorm van zes workshops, die ten doel hebben de capaciteit van de functionarissen die in zes subregio’s (Afrika, Midden-Amerika, de Mercosur-landen, het Midden-Oosten en de Golfregio, de eilanden van de Stille Oceaan, en Zuidoost-Azië) de leiding hebben over de exportcontrole zodanig op te voeren dat die op praktisch niveau de uitvoering van Resolutie 1540 (2004) ter hand kunnen nemen. De voorgestelde workshops zijn specifiek toegesneden op grensbewakings-, douane- en bij regelgeving betrokken functionarissen, en omvatten de voornaamste onderdelen van exportcontrole, zoals de toepasselijke wetgeving (juridische aspecten op nationaal en internationaal niveau), controles op de naleving van de regelgeving (waaronder vergunningsbepalingen, eindgebruikerscontrole en bewustmakingsprogramma’s), en handhaving (onder meer het herkennen van grondstoffen, risicobeoordeling en opsporingsmethoden).

Tijdens de workshop worden de landen aangemoedigd ervaringen betreffende praktische aangelegenheden in verband met de uitvoering naar voren te brengen en te delen. De landen krijgen de gelegenheid de gang van zaken bij hun exportcontrole te vergelijken en door middel van deze vergelijkingen na te gaan bij welke werkwijzen uit de ervaringen van anderen voordeel kan worden getrokken. Waar bijstand vereist is om landen in staat te stellen de meest doeltreffende werkwijzen toe te passen, kunnen bijstandsprogramma’s worden samengesteld.

De voorgestelde activiteiten dienen bovenbedoelde functionarissen in de gelegenheid te stellen om rekening houdend met de verschillende zienswijzen van bijvoorbeeld overheid en bedrijfsleven duidelijk de bestaande lacunes en behoeften aan te geven, opdat doeltreffende verzoeken op het gebied van opleiding en uitrusting, en op andere gebieden kunnen worden geformuleerd. Deze verzoeken worden ingediend bij het Comité 1540, dat ze aan landen doorgeeft, of rechtstreeks aan landen of internationale, regionale en niet-gouvernementele organisaties worden gericht. Voor deze workshops zal een beroep worden gedaan op de deskundigen van het Comité 1540 alsook op internationaal beschikbare expertise. Donorlanden en internationale intergouvernementele organisaties kunnen dan ook gevestigde of bekende deskundigheid inbrengen door voor de duur van een workshop hun deskundigen beschikbaar te stellen.

Dit nieuwe gemeenschappelijke optreden is een vervolg op en een versterking van het eerdere Gemeenschappelijk Optreden 2006/419/GBVB, dat vooral gericht was op het onder de aandacht brengen van het probleem en de verslagleggingsverplichtingen. Door het gemeenschappelijk optreden zullen de projecten worden voorzien van een duidelijke operationele en subregionale dimensie doordat er per land dat aan de workshop deelneemt ongeveer drie overheidsfunctionarissen aanwezig zullen zijn (niveau praktijkmensen/deskundigen) voor een periode van drie of vier dagen.

Dank zij de uit dit gemeenschappelijk optreden te financieren workshops zal het gemakkelijker worden lacunes en behoeften helder te omschrijven, hetgeen voor de Europese Unie bijzonder nuttig zal zijn, in het bijzonder bij het uitkiezen van de landen die voor de in het kader van het nieuwe stabiliteitsinstrument te financieren capaciteitsopbouwprojecten in aanmerking komen. Ook kunnen de bijeenkomsten van nut zijn om na te gaan op welke precieze terreinen aanvullende maatregelen van de Europese Unie het meest nodig zijn. De deelnemers aan de workshops zullen worden aangemoedigd om specifieke verzoeken om bijstand in te dienen. De Europese Unie zal de omvang van de bijstand bepalen, rekening houdend met de voornemens van andere mogelijke donoren en zal voor een maximale synergie met andere financiële instrumenten van de Europese Unie zorgen (bv. complementariteit met dit gemeenschappelijk optreden van activiteiten in het kader van het stabiliteitsinstrument op het gebied van exportcontrole in derde landen).

Projectresultaten:

—	meer begrip bij de deelnemers omtrent de nationale, regionale en internationale inspanningen om de verspreiding van massavernietigingswapens en de overbrengingsmiddelen daarvoor te voorkomen;

—	verduidelijking van de huidige uitvoerings- en handhavingsmaatregelen en verhoging van het aantal maatregelen die gepland of uitgevoerd zijn met het oog op de volledige uitvoering van Resolutie 1540 (2004) van de VN-Veiligheidsraad;

—	verbetering van de technieken voor de opsporing, bestudering en beoordeling van risico’s;

—	verbetering van het samenspel en de informatie-uitwisseling tussen nationale en regionale instanties voor exportcontrole en handhaving;

—	meer inzicht in goederenbewegingen en in de methoden die gebruikt worden om de exportcontrole te omzeilen;

—	meer inzicht in mogelijkheden tot tweeërlei gebruik van bepaalde grondstoffen, en verbetering van de capaciteit om na te gaan in hoeverre verband bestaat tussen deze grondstoffen voor tweeërlei gebruik en massavernietigingswapens en de overbrengingsmiddelen daarvoor;

—	verhoogde samenwerking tussen de bij de regelgeving en de handhaving betrokken functionarissen en het bedrijfsleven;

—

resultaten van de workshop voor de deelnemers: a) opstellen van eventuele nationale actieplannen; b) tijdens deze praktijkbijeenkomst verzoeken om bijstand uitwerken met het oog op een toekomstige follow-up op meer specifieke gebieden, en in voorkomend geval bij de steunverlening in sterkere mate met intergouvernementele en subregionale organisaties samenwerken, en c) verslag van de studiebijeenkomst.

3.   Duur

De totale duur van de projecten wordt op 24 maanden geraamd.

4.   Begunstigden en deelnemers

De landen die voor de bijeenkomsten zijn gekozen, zijn geselecteerd volgens diverse criteria. Aan de hand van de landentabellen betreffende de uitvoering van Resolutie 1540 (2004) werden die landen aangewezen die mogelijk bijstand nodig hebben op het gebied van risicobeoordeling, controle aan de grens en op overlading, grondstofherkenning en opsporingstechnieken.

Bij het voordragen van de hierna vermelde landen voor deelname aan de projecten is ook rekening gehouden met de verschillende mate waarin ze de resolutie hebben uitgevoerd en waarin ze over de nodige capaciteit beschikken. Gelijksoortige regionale aspecten, zoals het overladen, vormen een gemeenschappelijke basis en maken het mogelijk synergieën tussen de landen te ontdekken en te ontwikkelen.

Tevens hebben de geselecteerde landen deelgenomen aan de outreach-activiteiten die eerder in de betrokken subregio werden ontwikkeld.

De landen zal verzocht worden op het uitvoeringsniveau functionarissen aan te stellen die vertrouwd zijn met de export- en grenscontrole. Dit zou onder andere betrekking hebben op vertegenwoordigers van de volgende overheidsinstanties:

—	regelgevingsinstanties; en

—	instanties voor wetshandhaving aan de grens (waaronder douane- en politiediensten), met bijzondere aandacht voor de contacten tussen centrale overheden en tussen verschillende overheidsinstellingen.

In voorkomend geval zullen ook andere diensten die bij de exportcontrole een centrale rol blijken te spelen worden uitgenodigd ingevolge een besluit van het voorzitterschap van de Europese Unie, bijgestaan door de SG/HV.

Tevens zou worden overwogen de desbetreffende intergouvernementele en regionale organisaties uit te nodigen de workshop bij te wonen en daaraan deel te nemen.

Er dient op gewezen te worden dat sommige deelnemende landen vanwege hun geografische ligging, hun politieke situatie of hun nationale energieplannen — mogelijk zelfs onverhoeds — geconfronteerd kunnen worden met de gevaren van de verspreiding van massavernietigingswapens (MVW). Verscheidene onder hen hebben reeds met de Europese Unie een constructieve dialoog over non-proliferatie van MVW gevoerd, soms ook in het kader van de onderhandelingen over en de ondertekening van bilaterale overeenkomsten waarin bepalingen waren opgenomen inzake de non-proliferatie van MVW. Bijgevolg vormt het organiseren van deze reeks workshops een uitnemende kans voor de Europese Unie om haar toezeggingen in verband met de betreffende bepalingen te honoreren en te tonen hoezeer zij het verlenen van bijstand aan ontwikkelingslanden, ook via multilaterale middelen, van belang acht.

Voor de workshops zijn de volgende landen uitgenodigd:

1.	Project met betrekking tot Afrika Ghana, Kenia, Marokko, Nigeria, Oeganda, Zuid-Afrika, Republiek Congo, Egypte, Libië en Tanzania

2.	Project betreffende Midden-Amerika Belize, Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, Mexico, Nicaragua en Panama

3.	Project betreffende de Mercosur-landen Argentinië, Brazilië, Uruguay, Paraguay, Venezuela, Bolivia, Chili, Colombia, Ecuador en Peru

4.	Project voor het Midden-Oosten en de Golfregio Bahrein, Irak, Jordanië, Koeweit, Oman, Saoedi-Arabië, Syrië en de Verenigde Arabische Emiraten

5.	Project voor de eilandstaten van de Stille Oceaan Fiji, Marshalleilanden, Micronesia (Federale Staten van), Nauru, Palau, Papoea-Nieuw-Guinea, Salomonseilanden (Republiek van de), Oost-Timor, Tuvalu, Vanuatu

6.	Project betreffende de landen van Zuidoost-Azië Cambodja, Indonesië, Maleisië, Myanmar, de Filipijnen, Singapore, Thailand en Vietnam.

5.   Uitvoeringsorgaan

Het voorzitterschap, bijgestaan door de SG/HV, is verantwoordelijk voor de uitvoering van dit gemeenschappelijk optreden. Het voorzitterschap zal de technische uitvoering toevertrouwen aan het VN-secretariaat (ODA). Het VN-secretariaat (ODA) zal een overeenkomst inzake gastlandsteun ondertekenen met de landen die als gastland worden aangemerkt. Het gastland zal deelnemen aan de uitvoering van de projecten, die in het kader van dit gemeenschappelijk optreden worden gefinancierd. De aanbesteding van goederen, werken of diensten door het VN-secretariaat (ODA) in de gastlanden in het kader van dit gemeenschappelijk optreden geschiedt volgens de toepasselijke VN-regels en -procedures, als nader omschreven in de financieringsovereenkomst met het VN-secretariaat (ODA) (artikel 3, lid 3, van dit gemeenschappelijk optreden).