(1)

Sa Teachtaireacht ón gCoimisiún an 20 Bealtaine 2020 dar teideal A Farm to Fork Strategy for a fair, healthy and environmentally-friendly food system [Straitéis ón bhFeirm go dtí an Forc le haghaidh córas bia atá cothrom, sláintiúil agus neamhdhíobhálach don chomhshaol] (2), d’fhógair sé athbhreithniú ar chaighdeáin mhargaíochta chun foráil a dhéanamh maidir le glacadh agus soláthar táirgí talmhaíochta inbhuanaithe agus chun ról na gcritéar inbhuanaitheachta a threisiú agus an tionchar a d’fhéadfadh a bheith ag na caighdeáin sin ar chaillteanas agus cur amú bia á chur san áireamh. Sa chomhthéacs sin, ba cheart na caighdeáin mhargaíochta uibheacha atá ann cheana a mhodhnú freisin agus forbairtí teicniúla agus éileamh tomhaltóirí agus éabhlóid an fhliú éanúil á gcur san áireamh mar thoisc riosca le haghaidh táirgeoirí uibheacha saor-raoin.

(2)

Le Rialachán (AE) Uimh. 1308/2013, rinneadh Rialachán (CE) Uimh. 1234/2007 ón gComhairle (3) a aisghairm, agus cuireadh Rialachán (AE) Uimh. 1308/2013 ina ionad. Le Cuid II, Teideal II, Caibidil I, Roinn 1, de Rialachán (AE) Uimh. 1308/2013, leagtar síos rialacha maidir le caighdeáin mhargaíochta le haghaidh uibheacha gan aon athrú substaintiúil a thabhairt isteach agus tugtar de chumhacht don Choimisiún gníomhartha tarmligthe agus gníomhartha cur chun feidhme a ghlacadh ina leith sin. Chun feidhmiú rianúil an mhargaidh uibheacha a áirithiú sa chreat dlíthiúil nua, ní mór rialacha áirithe a ghlacadh trí bhíthin na ngníomhartha sin. Ba cheart an Rialachán seo agus Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2023/2466 (4) ón gCoimisiún a chur in ionad Rialachán (CE) Uimh. 589/2008 ón gCoimisiún (5), Rialachán ar cheart a aisghairm dá bhrí sin.

(3)

Chun gur féidir le margadh na n-uibheacha a fheidhmiú go rianúil, is éard ba cheart do na caighdeáin mhargaíochta le haghaidh uibheacha na critéir aicmithe a chumhdach an leasú agus an láimhseáil, na ceanglais mharcála agus phacála, an úsáid téarmaí roghnacha forchoimeádta, na leibhéil lamháltais mar aon leis na coinníollacha maidir le hallmhairí agus onnmhairí. Ós rud é go bhfuil dlúthnasc idir na gnéithe sin go léir, ba cheart na rialacha maidir le caighdeáin mhargaíochta le haghaidh uibheacha a choimeád ina sraith chomhleanúnach rialacha, agus dá bhrí sin ba cheart iad a leagan síos in aon ghníomh tarmligthe amháin.

(4)

Tá feidhm ag Rialachán (CE) Uimh. 852/2004 (6) agus Rialachán (CE) Uimh. 853/2004 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (7) maidir le huibheacha. Ós rud é go bhfuil siad ábhartha i réimse na gcaighdeán margaíochta uibheacha agus chun comhleanúnachas a áirithiú, ba cheart, a mhéid is féidir, tagairt a dhéanamh do na Rialacháin chothrománacha sin.

(5)

Le Treoir 1999/74/CE ón gComhairle (8), leagadh síos prionsabail maidir le cearca a choimeád i gcórais feirmeoireachta éagsúla. Ós rud é go bhfuil nasc idir é agus caighdeáin margaíochta uibheacha, agus chun comhleanúnachas a áirithiú, ba cheart, a mhéid is féidir, tagairt a dhéanamh don Treoir sin.

(6)

Ba cheart na saintréithe cáilíochta le haghaidh uibheacha Aicme A a shocrú chun ardcháilíocht na n-uibheacha atá le seachadadh go díreach ar an tomhaltóir deiridh a ráthú agus chun critéir a shocrú ar féidir le seirbhísí cigireachta iad a sheiceáil. Ba cheart saintréithe cáilíochta den sórt sin a bhunú ar Chaighdeán Uimh. 42 de chuid Choimisiún Eacnamaíochta na Náisiún Aontaithe don Eoraip (UNECE) maidir le margú uibheacha sa bhlaosc agus rialuithe cáilíochta tráchtála ar uibheacha den sórt sin a bhíonn ag gluaiseacht sa trádáil idirnáisiúnta idir balltíortha UNECE agus chucu.

(7)

Tríd is tríd, níor cheart uibheacha a ní ná a ghlanadh toisc gur féidir le cleachtais den sórt sin damáiste a dhéanamh don bhlaosc, rud atá ina bhac éifeachtach ar theacht isteach baictéar agus lena ngabhann sraith airíonna frithmhiocróbacha. Thairis sin, níor cheart uibheacha Aicme A a ní mar gheall ar an damáiste a d’fhéadfaí a dhéanamh do na bacainní fisiciúla, amhail an cúitineach, rud a d’fhéadfadh tarlú le linn an níocháin nó ina dhiaidh. D’fhéadfadh damáiste den sórt sin a bheith fabhrach d’éilliú tras-bhlaoisce le baictéir agus do chaillteanas taise agus, ar an mbealach sin, an riosca do thomhaltóirí a mhéadú, go háirithe mura bhfuil na dálaí triomúcháin agus stórála is fearr is féidir ann ina dhiaidh sin.

(8)

Mar sin féin, roinnt cleachtas, amhail cóireáil uibheacha le gathanna ultraivialait, níor cheart féachaint orthu mar phróiseas glantacháin. Mar sin féin, úsáidtear córais nite uibheacha atá faoi réir údaraithe agus a oibríonn faoi choinníollacha atá rialaithe go cúramach i roinnt Ballstát agus bíonn torthaí maithe orthu. De réir na tuairime ón Údarás Eorpach um Shábháilteacht Bia, an Painéal Eolaíoch ar Ghuaiseacha Bitheolaíocha, arna iarraidh sin don Choimisiún, maidir leis na rioscaí micribhitheolaíocha a bhaineann le huibheacha boird a ní a glacadh an 7 Meán Fómhair 2005 (9), is féidir an níochán uibheacha a dhéantar in ionaid pacála uibheacha áirithe a sheasamh ó thaobh an tsláinteachais de, ar choinníoll, inter alia, go bhforbrófaí cód cleachtais le haghaidh córais nite uibheacha.

(9)

Ba cheart uibheacha Aicme A a ghrádú de réir meáchain. Dá bhrí sin, ba cheart líon teoranta gráduithe de réir meáchain agus téarmaí soiléire comhfhreagracha a shocrú chomh maith le ceanglais íosta lipéadaithe, ceanglais nach gcuirtear lipéadú deonach breise as an áireamh leo, ar choinníoll go gcomhlíonfar ceanglais Rialachán (AE) Uimh. 1169/2011 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (10).

(10)

Níor cheart a údarú mar ionaid pacála uibheacha chun uibheacha a ghrádú de réir cáilíochta agus meáchain ach gnóthais a bhfuil a n-áitreabh agus a dtrealamh teicniúil oiriúnach do scála agus do chineál a n-oibríochtaí, agus a fhágann, dá bhrí sin, gur féidir uibheacha a láimhseáil i gceart.

(11)

Chun úire na n-uibheacha a áirithiú, ba cheart teorainneacha ama uasta a shocrú maidir le huibheacha a ghrádú, a mharcáil agus a phacáil agus maidir le marcáil pacaí.

(12)

Sa bhreis ar an oibleagáid ghinearálta inrianaitheacht bia, beatha, bia-ainmhithe agus aon substainte eile a bheartaítear a ionchorprú i mbia nó i mbeatha, nó a bhfuil coinne leis sin ag gach céim den táirgeadh, den phróiseáil agus den dáileadh a bhunú i gcomhréir le Rialachán (CE) Uimh. 178/2002 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (11), chun seiceálacha a dhéanamh, ba cheart an fhaisnéis atá le léiriú ar phacáistíocht iompair ina bhfuil uibheacha agus ar dhoiciméid tionlacain a leagan síos.

(13)

Tá sé fíor-riachtanach an cód táirgeora a mharcáil ar uibheacha ag an láithreán táirgthe i gcás ina seachadtar uibheacha ar Bhallstát eile. Maidir le huibheacha Aicme B go háirithe, ba cheart a shonrú gur i gcás nach léiríonn an cód táirgeora amháin an grádú cáilíochta go soiléir, ba cheart tásc eile a mharcáil ar uibheacha Aicme B.

(14)

Ba cheart saintréithe na dtásc eile a d’fhéadfadh a bheith ann chun uibheacha Aicme B a mharcáil dá dtagraítear i gCuid VI, Pointe III(1), an dara fomhír, d’Iarscríbhinn VII a ghabhann le Rialachán (AE) Uimh. 1308/2013 a shainiú.

(15)

I gcás ina seachadfar uibheacha go díreach ar an tionscal bia lena bpróiseáil agus go bhfuil ráthaíocht leordhóthanach ann maidir lena gceann scríbe deiridh, féadfaidh na Ballstáit eisceachtaí ar an gceanglas marcála a dheonú d’oibreoirí a iarrfaidh amhlaidh ar choinníoll go seachadfar uibheacha go díreach ar an tionscal bia ón láithreán táirgthe.

(16)

Le Rialachán (AE) Uimh. 1169/2011, leagtar síos rialacha de chineál ginearálta is infheidhme maidir leis na táirgí bia go léir a chuirtear ar an margadh. Mar sin féin, ba cheart roinnt ceanglas sonrach marcála a sholáthar le haghaidh pacaí uibheacha.

(17)

Ba cheart na téarmaí maidir leis an modh feirmeoireachta a shainaithint chomh maith leis na ceanglais íosta le haghaidh córais táirgthe i gcás na modhanna éagsúla feirmeoireachta uibheacha a leagan síos.

(18)

I gcás ina ndíoltar uibheacha i dteannta téarma roghnach forchoimeádta lena gcuirtear i dtábhacht úire ar leith na huibhe, ba cheart uasteorainn ama a shocrú le haghaidh tásca den sórt sin.

(19)

I gcás ina ndíoltar uibheacha ar bhealach lena léirítear an fhoirmle bheatha ar leith ar beathaíodh na béaróga léi, ba cheart ceanglais íosta maidir le húsáid na dtásc sin a leagan síos.

(20)

I gcás ina ndíoltar uibheacha scaoilte, ba cheart rochtain a bheith ag an tomhaltóir ar fhaisnéis áirithe a bhíonn ar an bpaca de ghnáth.

(21)

Sa bhreis ar na ceanglais ghinearálta sláinteachais maidir le cumhdach agus pacáistiú táirgí bia, ba cheart roinnt ceanglas breise a leagan síos chun an riosca meatha nó éillithe uibheacha a íoslaghdú le linn a stórála agus a iompair. Ba cheart caighdeáin den sórt sin a bhunú ar Chaighdeán Uimh. 42 de chuid UNECE.

(22)

Tá uibheacha chun críche tionsclaíochta mí-oiriúnach lena gcaitheamh ag an duine. Dá bhrí sin, ba cheart bandaí nó lipéid speisialta a bheith riachtanach ionas gur féidir pacáistíocht ina bhfuil uibheacha den sórt sin a shainaithint go héasca.

(23)

D’fhéadfadh ceanglais a bheith ag tríú tíortha atá éagsúil leis na ceanglais a socraíodh le haghaidh an Aontais chun uibheacha a chur ar an margadh. Chun onnmhairí a éascú, ba cheart a cheadú go ndéanfadh uibheacha a phacáiltear agus a bheartaítear lena n-onnmhairiú lasmuigh den Aontas ceanglais den sórt sin a chomhlíonadh.

(24)

Ba cheart mionsonraí a shocrú maidir leis an measúnú ar choibhéis caighdeán margaíochta tríú tíortha le reachtaíocht an Aontais ar measúnú é atá le déanamh ag an gCoimisiún arna iarraidh sin do thríú tíortha. Ba cheart rialacha maidir le ceanglais mharcála agus lipéadaithe le haghaidh uibheacha a leagan síos nuair is uibheacha iad a allmhairítear ó thríú tíortha.

(25)

Ba cheart lamháltais áirithe a cheadú agus comhlíonadh na gcaighdeán margaíochta á sheiceáil. Ba cheart na lamháltais sin a bheith éagsúil de réir na gcéimeanna margaíochta éagsúla.

(26)

Braitheann soláthar uibheacha lena dtrádáil ar bhonn miondíola sna ranna Francacha thar lear ar an soláthar uibheacha ó mhór-roinn na hEorpa go páirteach ós rud é bhfuil an táirgeadh áitiúil leordhóthanach go fóill chun an t-éileamh a chlúdach. I bhfianaise fhad an iompair agus na ndálaí aeráide, le leasú uibheacha a iompraítear chuig na ranna Francacha thar lear, glactar leis go gcomhlíonfar socruithe soláthair sonracha, lena n-áirítear an fhéidearthacht uibheacha fuaraithe a sheoladh. Is é an t-údar is féidir a thabhairt leis na socruithe speisialta sin nach leordhóthanach an acmhainneacht áitiúil táirgthe uibheacha. Go dtí go mbeidh an acmhainneacht áitiúil táirgthe leordhóthanach, ba cheart na socruithe eisceachtúla sin a choinneáil ar bun.

(27)

Chun coinníollacha sonracha margaíochta uibheacha i réigiúin iargúlta áirithe san Fhionlainn a chur san áireamh, ba cheart an díolachán ó tháirgeoirí go hasraonta miondíola sna réigiúin sin a dhíolmhú ó cheanglais Rialachán (AE) Uimh. 1308/2013 agus an Rialacháin seo,

(a)

na critéir aicmithe;

(b)

an leasú agus an láimhseáil;

(c)

na ceanglais mharcála agus phacála;

(d)

téarmaí roghnacha forchoimeádta a úsáid;

(e)

na leibhéil lamháltais;

(f)

na coinníollacha maidir le hallmhairí agus onnmhairí.

(a)

ciallaíonn ‘paca’ cumhdach ina bhfuil uibheacha Aicme A nó Aicme B, cé is moite de phacáistíocht iompair agus coimeádáin uibheacha chun críche tionsclaíochta;

(b)

ciallaíonn ‘díolachán uibheacha scaoilte’ uibheacha a thairiscint don tomhaltóir deiridh lena miondíol, seachas i bpacaí;

(c)

ciallaíonn ‘bailitheoir’ aon bhunaíocht atá cláraithe i gcomhréir le hAirteagal 6 de Rialachán (CE) Uimh. 852/2004 chun uibheacha a bhailiú ó tháirgeoir lena seachadadh ar ionad pacála uibheacha, ar mhargadh a dhíolann go heisiach le mórdhíoltóirí a bhfuil a ngnóthais formheasta mar ionaid pacála uibheacha, nó ar an tionscadal bia nó neamhbhia;

(d)

ciallaíonn ‘tionscal bia’ aon bhunaíocht ina dtáirgtear táirgí uibhe atá ceaptha lena gcaitheamh ag an duine, cé is moite d’oll-lónadóirí;

(e)

ciallaíonn ‘tionscal neamhbhia’ aon ghnólacht a tháirgeann táirgí ina bhfuil uibheacha nach bhfuil ceaptha lena gcaitheamh ag an duine;

(f)

ciallaíonn ‘oll-lónadóirí’ na bunaíochtaí dá dtagraítear in Airteagal 2(2), pointe (d), de Rialachán (AE) Uimh. 1169/2011;

(g)

ciallaíonn ‘uibheacha’ uibheacha i mblaosc — seachas uibheacha atá briste, gortha nó cócaráilte — a dtáirgeann cearca den speiceas Gallus gallus iad agus atá oiriúnach lena gcaitheamh go díreach ag an duine nó chun táirgí uibhe a ullmhú;

(h)

ciallaíonn ‘uibheacha briste’ uibheacha a bhfuil scoilteanna sa bhlaosc agus sna scannáin araon, rud a fhágann a bhfuil iontu gan chosaint;

(i)

ciallaíonn ‘uibheacha gortha’ uibheacha ó thráth a gcurtha isteach sa ghoradán ar aghaidh;

(j)

ciallaíonn ‘uibheacha chun críche tionsclaíochta’ uibheacha nach bhfuil ceaptha lena gcaitheamh ag an duine;

(k)

ciallaíonn ‘baisc’ na huibheacha i bpacaí nó scaoilte a thagann ón láithreán táirgthe nó ón ionad pacála uibheacha céanna atá suite in aon áit amháin, uibheacha ag a bhfuil an dáta breithe nó an dáta ar fearr roimhe nó an dáta pacála céanna, an modh feirmeoireachta céanna agus, i gcás uibheacha grádaithe, an grádú cáilíochta agus meáchain céanna;

(l)

ciallaíonn ‘athphacáil’ uibheacha a aistriú go fisiciúil go paca eile nó paca ina bhfuil uibheacha a athmharcáil;

(m)

ciallaíonn ‘margú’ uibheacha a choimeád chun iad a dhíol, lena n-áirítear iad a thairiscint lena ndíol, a stóráil, a phacáil, a lipéadú, a sheachadadh, nó aon fhoirm aistrithe eile, bíodh sin saor in aisce nó ná bíodh;

(n)

ciallaíonn ‘oibreoir’ táirgeoir agus aon duine nádúrtha nó dlítheanach eile a bhfuil baint aige le huibheacha a mhargú;

(o)

ciallaíonn ‘láithreán táirgthe’ bunaíocht ina gcoimeádtar béaróga, atá cláraithe i gcomhréir le Treoir 2002/4/CE ón gCoimisiún (12);

(p)

ciallaíonn ‘ionad pacála uibheacha’ ionad pacála uibheacha de réir bhrí Rialachán (CE) Uimh. 853/2004 atá údaraithe i gcomhréir le hAirteagal 3(2) de Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2023/2466 agus ina ndéantar uibheacha a ghrádú de réir cáilíochta agus meáchain;

(q)

ciallaíonn ‘tomhaltóir deiridh’ an tomhaltóir deiridh táirge bia nach n-úsáidfidh an bia mar chuid d’oibríocht gnólachta bia nó de ghníomhaíocht gnólachta bia ar bith;

(r)

ciallaíonn ‘cód táirgeora’ sainuimhir an láithreáin táirgthe de réir phointe 2 den Iarscríbhinn a ghabhann le Treoir 2002/4/CE.

(a)

ní fhéadfar tagairt a dhéanamh do ghránaigh mar chomhábhar beatha ach amháin i gcás inar 60 % de réir meáchain ar a laghad den fhoirmle bheatha a thabharfar iad, nach bhféadfaidh seachtháirgí gránach a bheith níos mó ná 15 % di;

(b)

gan dochar don mhéid íosta 60 % dá dtagraítear i bpointe (a), i gcás ina ndéanfar tagairt do ghránach sonrach, is 30 % ar a laghad den fhoirmle bheatha a úsáidfear a bheidh ann. I gcás ina ndéanfar tagairt shonrach do níos mó ná gránach amháin, is 5 % ar a laghad den fhoirmle bheatha a úsáidfear a bheidh i ngach ceann acu.

(a)

an grádú cáilíochta;

(b)

an grádú meáchain i gcomhréir le hAirteagal 5;

(c)

tásc maidir leis an modh feirmeoireachta mar a leagtar síos in Airteagal 11(2);

(d)

míniú ar bhrí an chóid táirgeora;

(e)

an dáta ar fearr roimhe.

(a)

ainm agus seoladh an oibreora dá mbeartaítear na huibheacha;

(b)

ainm agus seoladh an oibreora a sheol na huibheacha;

(c)

na focail ‘uibheacha chun críche tionsclaíochta’ i gceannlitreacha atá 2 cm ar airde, agus na focail ‘neamhoiriúnach lena gcaitheamh ag an duine’ i litreacha atá 8 mm ar airde ar a laghad.