52001PC0094(01)

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΥΕΤΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΛΑΙΣΙΟ 2002-2006 ΔΡΑΣΕΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΕΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ, ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

(υποβληθείσες από την Επιτροπή)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1. Ο Ευρωπαϊκοσ Χωροσ τησ Έρευνασ: μια πραγματικοτητα εν τω γιγνεσθαι

Σε χρονικό διάστημα λίγο μεγαλύτερο του ενός έτους, ο Ευρωπαϊκός Χώρος της Έρευνας έγινε το πλαίσιο αναφοράς των θεμάτων ερευνητικής πολιτικής στην Ευρώπη.

Το σχετικό σχέδιο, το οποίο προτάθηκε από την Επιτροπή τον Ιανουάριο του 2000, επικυρώθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβώνας το Μάρτιο του 2000, ως βασική συνιστώσα της διαδικασίας που έχει δρομολογηθεί για την ανάπτυξη της οικονομίας και της κοινωνίας της γνώσης στην ΕΕ, με σκοπό την προώθηση της καινοτομίας, της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης, της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής.

Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Φέιρα του Ιουνίου 2000 αναφέρονται στο εν λόγω σχέδιο, όπως και τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Νίκαιας του Νοεμβρίου 2000, όπου συνιστάται η εκπόνηση έκθεσης σχετικά με την πρόοδο εφαρμογής του ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που θα πραγματοποιηθεί την άνοιξη στη Στοκχόλμη.

Η υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας είναι πιο απαραίτητη και επείγουσα από ποτέ:

-Οι σημαντικότεροι τεχνολογικοί ανταγωνιστές της Ένωσης δεν αναπαύονται στις δάφνες τους. Αντίθετα, αυξάνουν τις προσπάθειές τους. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι δημόσιες δαπάνες για την έρευνα θα αυξηθούν κατά άνω του 9% το 2001, στο πλαίσιο της συνεχούς ανάπτυξης των βιομηχανικών προσπαθειών στο διάστημα της τελευταίας δεκαετίας.

-Έπειτα από τα επιτεύγματα που σημειώθηκαν κατά τα τελευταία χρόνια, στον κλάδο των βιοεπιστημών και βιοτεχνολογιών διαγράφονται πολλά υποσχόμενες προοπτικές. Στην αυγή του 21ου αιώνα, η άμεση πρόκληση που αντιμετωπίζει η επιστήμη είναι η αξιοποίηση της προόδου που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την ανάλυση του ανθρώπινου γονιδιώματος και των γονιδιωμάτων των άλλων έμβιων οργανισμών: η είσοδος στη "μετα-γονιδιωματική" εποχή, με τις αναμενόμενες συνέπειες στη δημόσια υγεία όπως και στην ανταγωνιστικότητα των βιοτεχνολογικών κλάδων.

-Οι επιστήμες και οι τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών διαδραματίζουν όλο και πιο σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας συνολικά, στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στην Ευρώπη και στη διατήρηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου.

-Όπως κατέδειξαν σαφέστατα η κρίση της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας των βοοειδών (ESB) και άλλες πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων, η Ένωση αντιμετωπίζει σήμερα και προβλέπεται ότι θα αντιμετωπίσει στο μέλλον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό προβλημάτων τα οποία έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία, την κοινωνία και τους πολίτες και των οποίων η επίλυση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την επιστήμη.

-Η βιώσιμη ανάπτυξη, σε όλες τις διαστάσεις της, αποτελεί πλέον μείζονα πολιτικό στόχο της ημερήσιας διάταξης της Ένωσης. Η υλοποίησή της δημιουργεί συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες για ειδικές έρευνες σε διάφορα πεδία και θέματα τα οποία συχνά άπτονται περισσότερων του ενός επιστημονικών κλάδων.

Δεδομένων των όσων διακυβεύονται και των προκλήσεων που συνδέονται εν γένει με τις προοπτικές που προσφέρουν οι τεχνολογίες του μέλλοντος, είναι απαραίτητο να ενοποιηθούν οι ευρωπαϊκές ερευνητικές προσπάθειες και δυνατότητες σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ'ό,τι σήμερα.

Στη διαδικασία ενοποίησης των ευρωπαϊκών ερευνητικών προσπαθειών θα πρέπει να συμμετέχουν πλήρως οι υποψήφιες προς ένταξη χώρες κατά τρόπο ώστε να διαδραματίσει η έρευνα το δικό της ρόλο στη δυναμική της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τα πρώτα συγκεκριμένα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση σημειώθηκαν με τα πρώτα στάδια εφαρμογής του σχεδίου "Ευρωπαϊκός Χώρος της Έρευνας". Στη συνέχεια των ψηφισμάτων των Συμβουλίων Έρευνας της 15ης Ιουνίου και της 16ης Νοεμβρίου, ξεκίνησαν εργασίες συγκριτικής αξιολόγησης (benchmarking) των πολιτικών έρευνας και καινοτομίας, χαρτογράφησης της αριστείας και εντοπισμού των εμποδίων στην κινητικότητα των ερευνητών.

Η έκθεση σχετικά με την πρόοδο υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας που εκπονείται σήμερα για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Στοκχόλμης θα κάνει απολογισμό των όσων έχουν επιτευχθεί, των όσων πρέπει ακόμη να γίνουν και των συμπληρωματικών μέτρων που πρέπει να ληφθούν για να γίνει πιο συγκεκριμένη η έννοια αυτή.

Ο Ευρωπαϊκός Χώρος της Έρευνας θα είναι εξ'ορισμού το προϊόν κοινών προσπαθειών της Ένωσης και των κρατών μελών της, τα οποία φέρουν σαφή ευθύνη στην υλοποίηση του σχεδίου, καθώς και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, και ιδίως των υποψήφιων προς ένταξη χωρών.

Η Ένωση έχει ωστόσο να διαδραματίσει συγκεκριμένο ρόλο, μέσω των νομοθετικών της οργάνων όπως το κοινοτικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας αλλά και μέσω του χρηματοοικονομικού της οργάνου για την προώθηση της έρευνας και της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα αυτό : το πρόγραμμα πλαίσιο.

2. Ένα πρόγραμμα πλαίσιο με αναθεωρημένο σχεδιασμο

Όπως υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε η Επιτροπή τον Ιανουάριο του 2000 με τίτλο "Για έναν ευρωπαϊκό χώρο στον τομέα της έρευνας" [1], το πρόγραμμα πλαίσιο έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης της Ένωσης πρέπει να αναθεωρηθεί σε βάθος υπό το φως του σχεδίου για τον Ευρωπαϊκό Χώρο της Έρευνας.

[1] COM (2000) 6

Στην ανακοίνωση που εξέδωσε η Επιτροπή τον Οκτώβριο του 2000 σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές των δράσεων της Ένωσης στον τομέα της έρευνας [2] διατυπώνονται και υποβάλλονται προς συζήτηση προτάσεις ως προς τον τρόπο αναθεώρησης του προγράμματος πλαισίου.

[2] COM (2000) 612

Η παρούσα πρόταση δίνει συγκεκριμένη μορφή στις προτάσεις αυτές. Με βάση τις ανακοινωθείσες κατευθυντήριες γραμμές, η παρούσα πρόταση στηρίζεται στα πρώτα συμπεράσματα του διαλόγου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο και στο σύνολο των κοινοτικών θεσμικών οργάνων και λαμβάνει υπόψη τις απόψεις που εξέφρασαν τα κράτη μέλη, η επιστημονική κοινότητα και η βιομηχανία στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων ευρύτατης κλίμακας που πραγματοποιήθηκαν ιδίως μέσω ενός ηλεκτρονικού φόρουμ. [3]

[3] http://europa.eu.int/comm/research/area_fr.html

Το πρόγραμμα πλαίσιο της Ένωσης στον τομέα της έρευνας ήταν μέχρι σήμερα ένα μέσο προώθησης και υποστήριξης της συνεργασίας.

Η παρούσα πρόταση έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο ώστε το πρόγραμμα πλαίσιο να συνεισφέρει περισσότερο στην εξέλιξη της επιστημονικής και τεχνικής αριστείας στην Ευρώπη, στις χώρες της Ένωσης αλλά και στις τρίτες χώρες, και ιδίως στις υποψήφιες προς ένταξη χώρες, τόσο στον ακαδημαϊκό χώρο όσο και στη βιομηχανία.

Αναμένεται επίσης να αυξήσει τον αντίκτυπο του προγράμματος πλαισίου στη διαδικασία καινοτομίας στην Ευρώπη και να ενισχύσει τη συμβολή του στις προσπάθειες ολοκλήρωσης της ευρωπαϊκής έρευνας.

Βασικός στόχος του νέου αυτού προγράμματος πλαισίου είναι να συμβάλει στην υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας με την προοπτική της ενίσχυσης της καινοτομίας στην Ευρώπη, συνδυαζόμενο με όλες τις προσπάθειες που καταβάλλονται προς αυτή την κατεύθυνση σε εθνικό, περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η σχέση μεταξύ των ερευνητικών προσπαθειών της Ένωσης και των εθνικών προσπαθειών στον τομέα της έρευνας μεταβάλλεται. Η υλοποίηση του προγράμματος πλαισίου (2002-2006) προϋποθέτει μια πραγματική εταιρική σχέση μεταξύ της Ένωσης και των κρατών μελών της, καθώς και με άλλους οργανισμούς ευρωπαϊκής επιστημονικής συνεργασίας, στην ανάπτυξη της οποίας θα συμβάλλει άλλωστε και το ίδιο το πρόγραμμα πλαίσιο.

Οι βασικές αρχές στις οποίες θα στηρίζεται το νέο αυτό πρόγραμμα πλαίσιο είναι οι εξής:

-εστίαση σε επιλεγμένο αριθμό ερευνητικών πεδίων προτεραιότητας, και συγκεκριμένα σε εκείνους στους οποίους η δράση της Ένωσης μπορεί να προσδώσει τη μεγαλύτερη δυνατή προστιθέμενη αξία.

-καθορισμός των διαφόρων δράσεων κατά τρόπο ώστε να έχουν πιο εποικοδομητικό αντίκτυπο στις ερευνητικές δραστηριότητες που διεξάγονται στην Ευρώπη, χάρη στην ενίσχυση της διασύνδεσής τους με τις εθνικές, τις περιφερειακές και τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες.

-απλοποίηση και εξορθολογισμός των όρων υλοποίησής του, μέσω των καθοριζόμενων μορφών παρέμβασης και των προβλεπόμενων αποκεντρωμένων διαδικασιών διαχείρισης.

Στο σύνολο του προγράμματος πλαισίου, και ιδίως στην περίπτωση των ερευνητικών δραστηριοτήτων που αποβλέπουν ειδικά στην υποστήριξη της εφαρμογής των κοινοτικών πολιτικών, θα καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες ώστε να εξασφαλιστεί η άριστη διάδοση των αποτελεσμάτων και η διατύπωσή τους με τρόπο κατανοητό για τους αρμόδιους λήψης αποφάσεων, και κατά συνέπεια η αξιοποίησή τους στην εφαρμογή των δημόσιων πολιτικών.

Επιπλέον, δύο βασικές διαστάσεις του νέου αυτού προγράμματος πλαισίου είναι η πλήρης συμμετοχή των υποψήφιων προς ένταξη χωρών στο σύνολο των δραστηριοτήτων του προγράμματος, ως χωρών συνδεδεμένων με την εφαρμογή του [4], καθώς και το σημαντικό άνοιγμά του στον υπόλοιπο κόσμο, και συγκεκριμένα το άνοιγμα ενός σημαντικού μέρους των δραστηριοτήτων του σε ερευνητές και οργανισμούς τρίτων χωρών [5].

[4] Χώρες συνδεδεμένες με την εφαρμογή του προγράμματος πλαισίου είναι οι χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, οι υποψήφιες προς ένταξη χώρες, η Ελβετία και το Ισραήλ.

[5] Σε όλο το έγγραφο, ο χαρακτηρισμός "τρίτες χώρες" προσδιορίζει χώρες οι οποίες δεν είναι μέλη της Ένωσης ούτε είναι συνδεδεμένες με το πρόγραμμα πλαίσιο.

Σύμφωνα με το πνεύμα της ανακοίνωσης της Επιτροπής "Για έναν ευρωπαϊκό χώρο στον τομέα της έρευνας" [6], η περιφερειακή διάσταση της ευρωπαϊκής έρευνας θα ληφθεί πλήρως υπόψη κατά την υλοποίηση του προγράμματος πλαισίου, με την ενθάρρυνση της διαπεριφερειακής συνεργασίας, τη συνεκτίμηση των περιφερειακών οικονομικών και κοινωνικών ιδιαιτεροτήτων και την υποστήριξη της περιφερειακής τεχνολογικής δυναμικής.

[6] COM (2000) 6

Σύμφωνα με τους στόχους και τους προσανατολισμούς του σχεδίου δράσης που τέθηκε σε εφαρμογή σε συνέχεια της ανακοίνωσης της Επιτροπής "Γυναίκες και επιστήμη" [7], και των ψηφισμάτων που εξέδωσαν το Συμβούλιο [8] και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο [9] σχετικά με το θέμα αυτό, θα καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες ώστε να αυξηθεί η συμμετοχή των γυναικών στο σύνολο των δραστηριοτήτων του προγράμματος πλαισίου και για να ενισχυθούν, μέσω των δραστηριοτήτων αυτών, η θέση και ο ρόλος των γυναικών στην επιστήμη και την έρευνα στην Ευρώπη.

[7] COM (1999) 76

[8] Ψήφισμα της 20ής Μαΐου 1999, ΕΕ C 201 της 16ης Ιουλίου 1999

[9] Ψήφισμα της 3ης Φεβρουαρίου 2000, PE 284.656

3. Εστιαση των προσπαθειών

Τα προτεινόμενα θεματικά ερευνητικά πεδία προτεραιότητας καθορίστηκαν με βάση τα κριτήρια "ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας" που υποδεικνύονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής του Οκτωβρίου 2000, όπως για παράδειγμα η ανάγκη συγκέντρωσης μιας κρίσιμης μάζας χρηματοοικονομικών και ανθρώπινων πόρων. η ανάγκη συνδυασμού των συμπληρωματικών δεξιοτήτων που διαθέτουν οι διάφορες χώρες ή διενέργειας συγκριτικών μελετών σε ευρωπαϊκή κλίμακα. οι σχέσεις με τις προτεραιότητες και τα συμφέροντα της Ένωσης. ή ο υποχρεωτικά διακρατικός χαρακτήρας των εκάστοτε ερευνητικών εργασιών.

Τα κριτήρια αυτά εφαρμόστηκαν σύμφωνα με τις δύο υποδεικνυόμενες αρχές: ιεράρχηση των προβλεπόμενων προτεραιοτήτων ανάλογα με τους επιδιωκόμενους στόχους, και αποκλεισμός των πεδίων εκείνων στα οποία η συνεισφορά της Ένωσης θα είχε μικρότερο αντίκτυπο.

Στην ανακοίνωση του Οκτωβρίου 2000 προσδιορίζονται, ως παραδείγματα, ορισμένα θέματα που πληρούν εκ πρώτης όψεως τα κριτήρια αυτά. Οι προτάσεις που διατυπώνονται στην ανακοίνωση αποτέλεσαν αντικείμενο πολυάριθμων σχολίων και εκτενούς διαλόγου στον οποίο συμμετείχαν η επιστημονική κοινότητα, η βιομηχανία και οι εθνικοί ιθύνοντες σε θέματα έρευνας, και ο οποίος πραγματοποιήθηκε ιδίως μέσω ενός ηλεκτρονικού φόρουμ.

Ο κατάλογος προσδιορίστηκε και συμπληρώθηκε και η καθορισθείσα προσέγγιση ακολουθήθηκε κατά την επιλογή τόσο των θεματικών πεδίων προτεραιότητας όσο και των επιμέρους θεμάτων σε καθένα από τα πεδία αυτά.

Επελέγησαν επτά θεματικά πεδία, και στα πλαίσια καθενός εξ'αυτών ένας ορισμένος αριθμός θεμάτων, τα οποία συνδέονται με ιδιαίτερα σημαντικές για την Ένωση οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις και στα οποία η δράση της Ένωσης προσδίδει συγκεκριμένη προστιθέμενη αξία για λόγους που ποικίλλουν ανάλογα με τα υπόψη θέματα.

Για να εξασφαλιστεί η εστίαση των προσπαθειών σε αυτά τα θεματικά πεδία προτεραιότητας, η δράση της Ένωσης θα επικεντρωθεί αποκλειστικά σε τρία βασικά μέσα παρέμβασης ικανά να έχουν ιδιαίτερα σημαντικό αντίκτυπο διότι προσφέρουν αξιόλογες δυνατότητες ενοποίησης και κινητοποίησης σημαντικής κλίμακας ανθρώπινων και χρηματοοικονομικών πόρων.

Προτεραιότητα θα δοθεί επίσης στις επιστημονικές και τεχνολογικές ανάγκες που συνδέονται με την εφαρμογή των πολιτικών της Ένωσης. Συμπληρωματικά προς τη συνεισφορά που θα έχουν από την άποψη αυτή οι δράσεις που θα αναληφθούν στα θεματικά πεδία προτεραιότητας, οι συγκεκριμένες επιστημονικές και τεχνολογικές ανάγκες θα αποτελέσουν αντικείμενο ειδικών προσπαθειών.

Σε ορισμένους ωστόσο τομείς, για την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας απαιτείται παρέμβαση στο σύνολο των επιστημονικών και τεχνολογικών πεδίων.

Με αυτό το σκεπτικό, διάφορες κατηγορίες δράσεων, και συγκεκριμένα οι δράσεις που έχουν στόχο να συμβάλουν στη δόμηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας, θα είναι ανοικτές στο σύνολο των θεμάτων και πεδίων.

4. Τρεις βασικοί άξονες υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας

Η συνολική οργάνωση του προγράμματος πλαισίου ευθυγραμμίζεται με τους βασικούς άξονες υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας. Πράγματι, το πρόγραμμα πλαίσιο διαρθρώνεται γύρω από τρεις βασικούς άξονες δράσεων.

4.1. Ολοκλήρωση της έρευνας

4.1.1. Στα θεματικά πεδία προτεραιότητας

Τα μέσα παρέμβασης που προβλέπονται για την υλοποίηση των δράσεων που θα αναληφθούν στα ερευνητικά πεδία προτεραιότητας του προγράμματος πλαισίου έχουν καθοριστεί κατά τρόπο ώστε να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος των προσπαθειών που καταβάλλονται στα πεδία αυτά στην Ευρώπη.

Καθένα από αυτά ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένο τύπο αναγκών οργάνωσης της έρευνας στην Ευρώπη.

Τα τρία βασικά μέσα που χρησιμοποιούνται στα πεδία αυτά είναι τα δίκτυα αριστείας, τα ολοκληρωμένα έργα και η συμμετοχή της Ένωσης σε προγράμματα που εκτελούνται από κοινού από πολλά κράτη μέλη δυνάμει του άρθρου 169 της συνθήκης.

Τα μέσα αυτά θα χρησιμοποιηθούν προκειμένου να κινητοποιηθεί μια ποσότητα χρηματοοικονομικών πόρων πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που συγκεντρωνόταν μέχρι σήμερα για τις κοινές δράσεις και για να ενισχυθεί η διασύνδεση των εθνικών δραστηριοτήτων μεταξύ τους και με τις δραστηριότητες της Ένωσης.

Στόχος των δικτύων αριστείας είναι να ενισχύσουν την ευρωπαϊκή αριστεία μέσω της βιώσιμης ενοποίησης των ερευνητικών δυνατοτήτων που υπάρχουν σε διάφορες ευρωπαϊκές περιφέρειες σε μια σειρά πεδίων πρωταρχικής σημασίας, και συγκεκριμένα μέσω της σύμπραξης ερευνητικών οντοτήτων για την εκτέλεση "κοινών προγραμμάτων δραστηριοτήτων". Η σύσταση και η λειτουργία τέτοιων δικτύων αναμένεται να οδηγήσουν στη δημιουργία πραγματικών "εικονικών κέντρων αριστείας" εξαιρετικά σημαντικών διαστάσεων.

Τα ολοκληρωμένα έργα, τα οποία έχουν σχεδιαστεί ως δράσεις μεγάλης κλίμακας και θα διεξάγονται, κατά προτίμηση, από δημόσια/ιδιωτικά εταιρικά σχήματα, θα κινητοποιήσουν σημαντική ποσότητα πόρων για την επίτευξη επακριβώς καθορισμένων αποτελεσμάτων συνδεόμενων με προϊόντα ή διεργασίες, αλλά συχνά και με επιστημονικές και τεχνολογικές γνώσεις.

Οι όροι λειτουργίας των δικτύων και των ολοκληρωμένων έργων, τα οποία θα υλοποιούνται βάσει προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, έχουν καθοριστεί κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζουν μεγάλο βαθμό αυτόνομης διαχείρισης στις κοινοπραξίες που θα αναλάβουν την υλοποίησή τους. Στην υλοποίηση των δύο αυτών κατηγοριών δράσεων λαμβάνονται υπόψη και ενσωματώνονται οι διαστάσεις και οι πτυχές της καινοτομίας, των υποδομών, των ανθρώπινων πόρων και των ζητημάτων επιστήμης/κοινωνίας.

Η συμμετοχή της Ένωσης σε ερευνητικά προγράμματα που εκτελούνται από κοινού από πολλά κράτη μέλη είναι μια από τις δυνατότητες που προσφέρει η συνθήκη αλλά που έχει παραμείνει μέχρι σήμερα αναξιοποίητη. Για να αξιοποιηθεί η δυνατότητα αυτή είναι απαραίτητο να προηγηθεί ένα σημαντικό έργο διερεύνησης και συνεννόησης, το οποίο ήδη βρίσκεται υπό εξέλιξη σε διάφορους τομείς.

4.1.2. Σε άλλες διαστάσεις της ολοκλήρωσης της έρευνας

Το πρόγραμμα πλαίσιο έρευνας της Ένωσης έχει επίσης στόχο να ανταποκριθεί στις επιστημονικές και τεχνολογικές ανάγκες που συνδέονται με την εφαρμογή των κοινοτικών πολιτικών.

Ένα επιμέρους σκέλος των δράσεων υπό τον τίτλο "Ολοκλήρωση της έρευνας", το οποίο ονομάζεται "Πρόβλεψη των επιστημονικών και τεχνολογικών αναγκών της Ένωσης" έχει καθοριστεί για το σκοπό αυτό, και ταυτόχρονα έχει στόχο να βοηθήσει την Ένωση να προβλέπει τις αναδυόμενες ανάγκες, να αντιδρά ταχέως στις νέες επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις και να είναι παρούσα στα σύνορα της γνώσης.

Οι δράσεις που εντάσσονται στο πλαίσιο αυτό θα υλοποιηθούν με έργα των οποίων η μορφή και ο χαρακτήρας θα ανταποκρίνονται στην ιδιαίτερη φύση των υπόψη αναγκών και ερευνών.

Λόγω της φύσης και του στόχου τους, οι σχετικές δραστηριότητες θα διεξάγονται βάσει ετήσιων αποφάσεων. Τα θέματα των δραστηριοτήτων που θα υλοποιούνται κατόπιν προσκλήσεων υποβολής προτάσεων θα επιλέγονται από την Επιτροπή βάσει σχετικής αξιολόγησης διενεργηθείσας από Εσωτερική Ομάδα Χρηστών εκπροσωπεύουσα τις διάφορες κοινοτικές πολιτικές, κατόπιν γνωμοδότησης ενός ανεξάρτητου συμβουλευτικού σχήματος το οποίο θα απαρτίζεται από επιστημονικούς και βιομηχανικούς εμπειρογνώμονες ανωτέρου επιπέδου.

Στις δράσεις αυτές θα συμμετάσχει, στα πεδία τεχνογνωσίας του, και το ΚΚΕρ, σύμφωνα με την εντολή επιστημονικής και τεχνολογικής υποστήριξης των πολιτικών της Ένωσης που του έχει ανατεθεί. Οι δημοσιονομικές του προτεραιότητες θα καθορίζονται επίσης από εσωτερική ομάδα χρηστών. Οι προτεραιότητες δράσης του ΚΚΕρ θα έχουν ως βασικό κοινό παρονομαστή την ασφάλεια των πολιτών σε όλες τις διαστάσεις της.

Η συμμετοχή των ΜΜΕ στα κέντρα αριστείας και στα ολοκληρωμένα έργα αναμένεται εξάλλου να είναι σημαντική. Επιπλέον, προβλέπονται συμπληρωματικές δράσεις ειδικά για αυτό τον τύπο επιχειρήσεων.

Από αυτή την άποψη, το πρόγραμμα πλαίσιο 2002-2006 εισάγει δύο καινοτομίες ικανές να προωθήσουν την ανάπτυξη της οικονομίας της γνώσης στον Ευρωπαϊκό Χώρο της Έρευνας: την επέκταση των δραστηριοτήτων "ερευνητικής συνεργασίας" που διεξάγονται με συνεργασία ΜΜΕ, ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων στις ΜΜΕ υψηλής τεχνολογίας. την καθιέρωση, σε ευρωπαϊκή κλίμακα, ενός πλαισίου "συλλογικής έρευνας", δηλ. έρευνας που διεξάγεται από κέντρα τεχνικών ερευνών προς όφελος ολόκληρων βιομηχανικών κλάδων.

Η διεθνής συνεργασία αποτελεί σημαντική διάσταση των δράσεων που θα αναληφθούν προς υλοποίηση του συγκεκριμένου τμήματος του προγράμματος πλαισίου.

Οι δράσεις που θα αναληφθούν στο πλαίσιο αυτό θα λάβουν διάφορες μορφές. Στα θεματικά πεδία προτεραιότητας θα αναληφθούν πρωτοβουλίες με στόχο να εξασφαλισθεί η συνεκτικότητα της συνεισφοράς της Ευρώπης στις διεθνείς προσπάθειες, καθώς και δράσεις ολοκληρωμένης διμερούς συνεργασίας με τρίτες χώρες ή με ομάδες τρίτων χωρών όπως, για παράδειγμα, οι χώρες αναδυόμενης οικονομίας. Ερευνητές και οργανισμοί από τρίτες χώρες θα έχουν επίσης τη δυνατότητα, σε ορισμένες περιπτώσεις, να συμμετάσχουν στα δίκτυα αριστείας και στα ολοκληρωμένα έργα στα πεδία που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις χώρες αυτές. Η συμμετοχή αυτή αναμένεται να αντιπροσωπεύει σημαντικό μέρος των δραστηριοτήτων διεθνούς συνεργασίας του προγράμματος πλαισίου.

Θα αναληφθούν επίσης δράσεις ειδικής συνεργασίας με ορισμένες χώρες ή ομάδες χωρών, και ιδίως με τις τρίτες μεσογειακές χώρες, τη Ρωσία και τα κράτη της KAK, και τις αναπτυσσόμενες χώρες, στο πλαίσιο της υποστήριξης της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής αναπτυξιακής βοήθειας της Ένωσης.

Όλες οι δράσεις διεθνούς συνεργασίας θα υλοποιηθούν σύμφωνα με τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής αναπτυξιακής βοήθειας της Ένωσης, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη διασφάλισης της καλύτερης δυνατής κυκλοφορίας των γνώσεων και των τεχνολογιών σε παγκόσμιο επίπεδο.

4.2. Δόμηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας

Ο δεύτερος άξονας δράσης του προγράμματος πλαισίου χωρίζεται σε τέσσερις κατηγορίες δράσεων που έχουν ως στόχο τη δόμηση των τεσσάρων βασικών διαστάσεων του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας στις οποίες αναφέρεται η ανακοίνωση της Επιτροπής του Ιανουαρίου 2000:

-Έρευνα και καινοτομία, σύμφωνα με τους στόχους της ανακοίνωσης "Καινοτομία στο πλαίσιο της οικονομίας της γνώσης" [10], ιδίως μέσω ενίσχυσης των δράσεων στον τομέα των οικονομικών και τεχνολογικών πληροφοριών.

[10] COM (2000) 567

-Ανθρώπινοι πόροι και κινητικότητα των ερευνητών: τα μέσα που διατίθενται σήμερα στον τομέα αυτό θα αυξηθούν σημαντικά. Προτείνονται νέοι τύποι ενισχύσεων, με σκοπό ιδίως την προσέλκυση ερευνητών από τρίτες χώρες στην Ευρώπη, καθώς και ένα καθεστώς υποστήριξης των ερευνητικών ομάδων αριστείας στην Ένωση.

-Eρευνητικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των υποδομών ευρυζωνικών επικοινωνιών για την έρευνα, ιδίως με την εισαγωγή ενός συστήματος υποστήριξης ολοκληρωμένων πρωτοβουλιών οι οποίες θα περιλαμβάνουν δράσεις σε διάφορα επίπεδα: διακρατική πρόσβαση, δικτύωση, ερευνητικά έργα, υπηρεσίες ευρωπαϊκής κλίμακας.

-Zητήματα "επιστήμης/κοινωνίας", σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές που καθορίζονται στο έγγραφο εργασίας που εξέδωσαν οι υπηρεσίες της Επιτροπής το Νοέμβριο του 2000 με τίτλο "Επιστήμη, κοινωνία και πολίτες" [11].

[11] SEC (2000) 1973

4.3. Ενίσχυση των βάσεων του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας

Τέλος, το πρόγραμμα πλαίσιο 2002-2006 θα συμβάλει στην υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας και της Καινοτομίας ενισχύοντας τις βάσεις του. Η ενίσχυση αυτή θα επιτευχθεί με δύο τρόπους.

Πρώτον, μέσω δράσεων με στόχο την ενίσχυση του συντονισμού των δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας που διεξάγονται στην Ευρώπη, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο:

-υποστήριξη της δικτύωσης των εθνικών δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας, καθώς και του αμοιβαίου ανοίγματος των εθνικών προγραμμάτων στους τομείς αυτούς.

-υποστήριξη της επιστημονικής συνεργασίας που αναπτύσσεται στα διάφορα πλαίσια ευρωπαϊκής επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας. ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των δραστηριοτήτων της Ένωσης και των δραστηριοτήτων που αναπτύσσουν οργανισμοί όπως το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επιστημών (FES), η ESA, ο CERN, το EMBL, ή ο ESO [12] και άλλοι οργανισμοί αυτού του τύπου, και υποστήριξη της μεταξύ τους συνεργασίας, δεδομένης της προσέγγισης μεταξύ αυτών των οργανισμών και της προβλεπόμενης ανάληψης κοινών πρωτοβουλιών.

[12] ESA : Eυρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος. CERN : Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικών Ερευνών. EMBL: Eυρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας. ESO : Eυρωπαϊκός Οργανισμός Αστρονομικών Ερευνών στο Νότιο Ημισφαίριο

Θα διατυπωθούν συγκεκριμένες προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς και για τη σύνδεση των ολοκληρωμένων έργων με το Eureka και για τη σύνδεση των διαφόρων δράσεων του προγράμματος πλαισίου με την "Πρωτοβουλία Καινοτομία 2000" της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ETE).

Θα επιδιωχθεί σημαντική συμπληρωματικότητα με τις δράσεις που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της συνεργασίας COST [13], το οποίο ενδείκνυται ιδιαίτερα για τη δικτύωση εθνικών δραστηριοτήτων.

[13] COST : Ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της επιστημονικής και τεχνικής έρευνας

Δεύτερον, μέσω δράσεων με στόχο την υποστήριξη της συνεκτικής ανάπτυξης των πολιτικών έρευνας και καινοτομίας στην Ευρώπη:

-υποστήριξη εργασιών συγκριτικής αξιολόγησης των πολιτικών έρευνας και καινοτομίας, χαρτογράφησης της αριστείας και εντοπισμού των εμποδίων στην κινητικότητα, οι οποίες είναι απαραίτητες για την επίτευξη των στόχων που καθορίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβώνας σε σχέση με τον Ευρωπαϊκό Χώρο της Έρευνας.

-εργασίες ανάλυσης επιστημονικών και τεχνολογικών προοπτικών, κατάρτισης επιστημονικών και τεχνολογικών στατιστικών και ανάπτυξης επιστημονικών και τεχνολογικών δεικτών, καθώς και εργασίες απαραίτητες για τη βελτίωση του περιβάλλοντος της καινοτομίας στην Ευρώπη.

5. Αποτελεσματική και απλοποιημένη εφαρμογη

Οι καθοριζόμενοι όροι εφαρμογής του προγράμματος πλαισίου χαρακτηρίζονται από σαφή βούληση απλοποίησης, εξορθολογισμού και αύξησης της αποτελεσματικότητας.

Η επιστημονική κοινότητα και η βιομηχανία έχουν επανειλημμένως ταχθεί υπέρ της απλοποίησης και της αύξησης της ευελιξίας των διαδικασιών διαχείρισης των ερευνητικών προγραμμάτων της Ένωσης. Η ανάγκη αλλαγής προς αυτή την κατεύθυνση είναι επίσης ένα από τα πορίσματα της έκθεσης πενταετούς αξιολόγησης του προγράμματος πλαισίου.

Σύμφωνα με το ισχύον σύστημα διαχείρισης των προγραμμάτων, για οποιαδήποτε αλλαγή, ακόμη και ελάσσονος σημασίας, στα εκτελούμενα ερευνητικά έργα απαιτείται η έγκριση της Επιτροπής. Αυτή η έλλειψη ευελιξίας περιπλέκει την εκτέλεση των έργων και προκαλεί καθυστερήσεις. Επιπλέον, ο συγκεντρωτικός χαρακτήρας του συστήματος αυτού δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες μιας έρευνας υψηλής ποιότητας. Εξάλλου, μια μέθοδος εφαρμογής που στηρίζεται κυρίως σε έργα περιορισμένης εμβέλειας δεν είναι η ιδανική μέθοδος για την εκτέλεση έργων ευρωπαϊκής κλίμακας. Το νέο αυτό πρόγραμμα πλαίσιο εγκαινιάζει επομένως μια μέθοδος εφαρμογής η οποία προσφέρει στις επιχειρήσεις, στα ερευνητικά κέντρα και στα πανεπιστήμια μεγαλύτερη ελευθερία και ευελιξία κατά την εκτέλεση κοινών ερευνητικών δραστηριοτήτων.

Οι υποψήφιοι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα πλαίσιο ενθαρρύνονται να καταρτίσουν και να υποβάλλουν προς χρηματοδότηση, η οποία χορηγείται κατόπιν αξιολόγησης σε ανταγωνιστική βάση, μακροπρόθεσμα προγράμματα δραστηριοτήτων τα οποία καλύπτουν στοιχεία διαφορετικού μεγέθους.

Τη διαχείριση των δικτύων αριστείας και των ολοκληρωμένων έργων θα ασκούν, με μεγάλο βαθμό αυτονομίας, οι συμμετέχοντες σε αυτά. Συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα:

-να συμπράττουν με άλλους εταίρους για την εκτέλεση των δραστηριοτήτων που έχουν αναλάβει.

-να καθορίζουν έργα περιορισμένης κλίμακας ως συνιστώσες του προγράμματος δραστηριοτήτων και να προκηρύσσουν προσκλήσεις υποβολής προτάσεων.

-να αναπροσαρμόζουν το περιεχόμενο των προγραμμάτων αυτών ανάλογα με τις ανάγκες.

Τα προγράμματα δραστηριοτήτων θα υπόκεινται σε τακτική αξιολόγηση. Θα ληφθούν μέτρα για την προώθηση της συμμετοχής ΜΜΕ από όλες τις περιφέρειες της Ένωσης.

Η προβλεπόμενη εξέλιξη προς μια μεγαλύτερη αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων εκτέλεσης των ερευνητικών δραστηριοτήτων θα επιτρέψει στην Επιτροπή να προτείνει μια σφαιρική μείωση των διοικητικών δαπανών διαχείρισης των προγραμμάτων. Ορισμένες πτυχές της διαχείρισης των ειδικών ερευνητικών δράσεων για τις ΜΜΕ και των δράσεων υποστήριξης της κινητικότητας των ερευνητών θα ανατεθούν εξάλλου σε εξωτερικούς οργανισμούς οι οποίοι θα ασκούν τα σχετικά καθήκοντα υπό την εποπτεία της Επιτροπής.

Προκειμένου να ενισχυθούν οι επιδόσεις των δράσεων της Κοινότητας στον τομέα της έρευνας από άποψη σχέσης κόστους/αποτελεσματικότητας, και για να μεγιστοποιηθεί η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών δημόσιων πόρων, οι προτάσεις ειδικών προγραμμάτων θα διατυπωθούν εξάλλου κατά τρόπο ώστε να καθορίζουν μετρήσιμους στόχους οι οποίοι θα αποτελούν αντικείμενο τακτικής παρακολούθησης.

6. Επόμενα στάδια

Στην παρούσα πρόταση καθορίζεται ένα πρόγραμμα πλαίσιο ειδικά σχεδιασμένο ώστε να συμβάλει στην υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του διαλόγου που διεξήχθη μεταξύ των κοινοτικών θεσμικών οργάνων καθόλη τη διάρκεια του 2000.

Είναι απαραίτητο να εξασφαλισθεί ότι η εξέταση, η έγκριση και η εφαρμογή του θα λάβουν χώρα υπό τις καλύτερες δυνατές συνθήκες.

Η Επιτροπή προτίθεται να υποβάλει προτάσεις για ειδικά προγράμματα τα οποία θα εκπονηθούν με βάση τους κύριους άξονες του προγράμματος πλαισίου, όταν τα διάφορα θεσμικά όργανα θα έχουν λάβει απόφαση ως προς την παρούσα πρόταση.

Προκειμένου να τεθεί σε εφαρμογή εντός των καθορισμένων προθεσμιών, το νέο αυτό πρόγραμμα πλαίσιο θα πρέπει να εγκριθεί το αργότερο κατά το πρώτο εξάμηνο του 2002.

2001/0053 (COD)

Πρόταση Απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το πολυετές πρόγραμμα πλαίσιο 2002-2006 δράσεων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, με σκοπό την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 166 παράγραφος 1,

την πρόταση της Επιτροπής,

τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής,

τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών,

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 251 της συνθήκης,

Εκτιμώντας τα εξής:

(1) Tο άρθρο 163 της συνθήκης ορίζει ως στόχο της Κοινότητας την ενίσχυση των επιστημονικών και τεχνολογικών βάσεων της βιομηχανίας της Κοινότητας και τη διευκόλυνση της ανάπτυξης της διεθνούς ανταγωνιστικότητάς της καθώς και την προώθηση των ερευνητικών δράσεων που κρίνονται αναγκαίες στα πλαίσια άλλων κοινοτικών πολιτικών.

(2) Δυνάμει του άρθρου 165 της συνθήκης, η Κοινότητα και τα κράτη μέλη οφείλουν να συντονίζουν τη δράση τους στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης, ώστε να εξασφαλίζεται η αμοιβαία συνοχή των εθνικών πολιτικών και της κοινοτικής πολιτικής.

(3) Το άρθρο 166 της συνθήκης προβλέπει τη θέσπιση πολυετούς προγράμματος πλαισίου στο οποίο περιλαμβάνεται το σύνολο των κοινοτικών δράσεων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης (στο εξής "ΕΤΑ").

(4) Το 2000, η Επιτροπή εξέδωσε μία ανακοίνωση σχετικά με τις προοπτικές και τους στόχους της δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού χώρου στον τομέα της έρευνας [14] και μια δεύτερη ανακοίνωση σχετικά με τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας και τις κατευθυντήριες γραμμές των δράσεων της Ένωσης στον τομέα της έρευνας για την περίοδο 2002-2006 [15]. Το 2000 η Επιτροπή εξέδωσε επίσης ανακοίνωση με τίτλο "Καινοτομία στο πλαίσιο της οικονομίας της γνώσης" [16].

[14] COM(2000) 6 τελικό της 18.1.2000

[15] COM(2000) 612 τελικό της 4.10.2000

[16] COM(2000) 567 τελικό της 20.9.2000

(5) Τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια της Λισσαβώνας και της Σάντα Μαρία ντε Φέιρα που πραγματοποιήθηκαν αντιστοίχως το Μάρτιο και τον Ιούνιο του 2000 κατέληξαν σε συμπεράσματα στα οποία προβλέπεται η ταχεία εγκαθίδρυση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας και της Καινοτομίας, με στόχο τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την οικονομική ανάπτυξη.

(6) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο [17]- [18], το Συμβούλιο [19]- [20], η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή [21] και η Επιτροπή των Περιφερειών [22] τάχθηκαν επίσης υπέρ της υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας.

[17] Ψήφισμα της 18ης Μαΐου 2000, PE 290.465 σ. 48

[18] Ψήφισμα της 15ης Φεβρουαρίου 2001

[19] Ψήφισμα της 15ης Ιουνίου 2000, ΕΕ C 205 της 19.7.2000, σ. 1

[20] Ψήφισμα της 16ης Νοεμβρίου 2000, ΕΕ C 374 της 28.12.2000, σ. 1

[21] Γνώμη της 24ης Μαΐου 2000, ΕΕ C 204 της 18.7.2000, σ. 70

[22] Γνώμη της 12ης Απριλίου 2000, ΕΕ C 226 της 8.8.2000, σ. 18

(7) Στις 19 Οκτωβρίου 2000, η Επιτροπή ανακοίνωσε τα πορίσματα της εξωτερικής αξιολόγησης της υλοποίησης και των αποτελεσμάτων των κοινοτικών δράσεων που αναπτύχθηκαν κατά την προ της αξιολόγησης πενταετία, καθώς και τις παρατηρήσεις της επ'αυτών [23].

[23] COM(2000) 659 τελικό της 19.10.2000

(8) Είναι επομένως απαραίτητο να θεσπιστεί, για την περίοδο 2002-2006, ένα πρόγραμμα πλαίσιο ικανό να συνεισφέρει στη δόμηση της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης στην Ευρώπη και να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας.

(9) Σύμφωνα με το άρθρο 166 παράγραφος 1 της συνθήκης, είναι απαραίτητο να καθοριστούν οι επιστημονικοί και τεχνολογικοί στόχοι και προτεραιότητες των προβλεπόμενων δράσεων, το μέγιστο συνολικό ποσό και οι λεπτομερείς όροι της χρηματοδοτικής συμμετοχής της Κοινότητας στο πρόγραμμα πλαίσιο 2002-2006 καθώς και τα αντίστοιχα μερίδια κάθε προβλεπόμενης δράσης, και να υποδειχθούν οι γενικές γραμμές αυτών των δράσεων, υπό την επιφύλαξη της προστασίας των χρηματοοικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας.

(10) Το Κοινό Κέντρο Ερευνών καλείται να συμβάλει στην υλοποίηση του προγράμματος πλαισίου, ιδίως στα πεδία στα οποία μπορεί να προσφέρει αντικειμενική και ανεξάρτητη τεχνογνωσία και να συνεισφέρει στην εφαρμογή άλλων κοινοτικών πολιτικών.

(11) Οι ερευνητικές δραστηριότητες που θα αναληφθούν βάσει του προγράμματος πλαισίου είναι απαραίτητο να υλοποιούνται σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές δεοντολογίας, και ιδίως εκείνες που προβλέπονται στο Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(12) Σε συνέχεια της ανακοίνωσης της Επιτροπής με τίτλο "Γυναίκες και επιστήμη" [24] και των ψηφισμάτων που εξέδωσαν το Συμβούλιο [25] και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο [26] σχετικά με το θέμα αυτό, έχει τεθεί σε εφαρμογή ένα σχέδιο δράσης με σκοπό την ενίσχυση και βελτίωση της θέσης και του ρόλου των γυναικών στις επιστήμες και την έρευνα στην Ευρώπη.

[24] COM (1999) 76

[25] Ψήφισμα της 20ής Μαΐου 1999, ΕΕ C 201 της 16ης Ιουλίου 1999

[26] Ψήφισμα της 3ης Φεβρουαρίου 2000, PE 284.656

(13) Η Επιτροπή σκόπιμο είναι, αφενός, να υποβάλλει τακτικές εκθέσεις προόδου σχετικά με την υλοποίηση του προγράμματος πλαισίου 2002-2006 και, αφετέρου, να αναθέσει τη διενέργεια ανεξάρτητης αξιολόγησης των δράσεων που έχουν υλοποιηθεί, εγκαίρως και πριν να υποβάλει πρόταση για το επόμενο πρόγραμμα πλαίσιο,

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

1. Θεσπίζεται, για την περίοδο 2002-2006, πολυετές πρόγραμμα πλαίσιο κοινοτικών δράσεων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης, εφεξής καλούμενο "πρόγραμμα πλαίσιο 2002-2006".

2. Το πρόγραμμα πλαίσιο 2002-2006 περιλαμβάνει το σύνολο των δράσεων της Κοινότητας όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 164 της συνθήκης.

3. Στο παράρτημα Ι καθορίζονται οι επιστημονικοί και τεχνολογικοί στόχοι και οι σχετικές προτεραιότητες και υποδεικνύονται οι γενικές γραμμές των προβλεπόμενων δράσεων.

Άρθρο 2

1. Το μέγιστο συνολικό ποσό της χρηματοδοτικής συμμετοχής της Κοινότητας στο σύνολο του προγράμματος πλαισίου 2002-2006 ανέρχεται σε 16,270 δισεκατομμύρια ευρώ. τα ποσά που αναλογούν σε καθεμία από τις δράσεις καθορίζονται στο παράρτημα ΙΙ.

2. Οι λεπτομερείς όροι της χρηματοδοτικής συμμετοχής της Κοινότητας διέπονται από τις διατάξεις του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στο γενικό προϋπολογισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, όπως συμπληρώνονται με το παράρτημα ΙΙΙ.

Άρθρο 3

Όλες οι ερευνητικές δραστηριότητες που αναλαμβάνονται βάσει του προγράμματος πλαισίου 2002-2006 πρέπει να υλοποιούνται σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές δεοντολογίας.

Άρθρο 4

Η πρόοδος της υλοποίησης του προγράμματος πλαισίου 2002-2006 και ιδίως των στόχων και προτεραιοτήτων του εκτίθεται λεπτομερώς στην έκθεση που υποβάλλει κάθε έτος η Επιτροπή δυνάμει του άρθρου 173 της συνθήκης.

Άρθρο 5

Πριν να υποβάλει πρόταση για το επόμενο πρόγραμμα πλαίσιο, η Επιτροπή αναθέτει σε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες ανωτέρου επιπέδου τη διενέργεια αξιολόγησης των κοινοτικών δράσεων που έχουν υλοποιηθεί κατά την προ της αξιολόγησης πενταετία. Η Επιτροπή ανακοινώνει τα πορίσματα της αξιολόγησης, καθώς και τις παρατηρήσεις της επ'αυτών, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών.

Άρθρο 6

Στο πρόγραμμα πλαίσιο 2002-2006 δύνανται να συμμετάσχουν:

-οι χώρες του ΕΟΧ, σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται στις συμφωνίες ΕΟΧ.

-οι υποψήφιες προς ένταξη χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (ΧΚΑΕ), σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται στις ευρωπαϊκές συμφωνίες, στα πρόσθετα πρωτόκολλα των συμφωνιών αυτών και στις αποφάσεις των αντίστοιχων Συμβουλίων Σύνδεσης.

-η Κύπρος, η Μάλτα και η Τουρκία, βάσει διμερών συμφωνιών που θα συναφθούν με τις χώρες αυτές.

-η Ελβετία και το Ισραήλ, βάσει διμερών συμφωνιών που θα συναφθούν με τις χώρες αυτές.

Βρυξέλλες, [...]

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος [...]

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι : ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΤΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ

Οι δράσεις που αναλαμβάνονται βάσει του προγράμματος πλαισίου έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης (2002-2006) υλοποιούνται σύμφωνα με τους γενικούς στόχους που καθορίζονται στη συνθήκη:

-ενίσχυση των επιστημονικών και τεχνολογικών βάσεων της βιομηχανίας της Κοινότητας.

-διευκόλυνση της ανάπτυξης της ανταγωνιστικότητάς της.

-προώθηση των ερευνητικών δράσεων που κρίνονται αναγκαίες βάσει άλλων κεφαλαίων της συνθήκης.

Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί, το πρόγραμμα πλαίσιο διαρθρώνεται γύρω από τρεις άξονες δράσης:

1. Ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής έρευνας.

2. Δόμηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας.

3. Ενίσχυση των βάσεων του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας.

Οι δραστηριότητες που υπάγονται στους δύο τελευταίους άξονες δράσης έχουν στόχο να δομήσουν διάφορες διαστάσεις του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας που συνδέονται στενά με την έρευνα και συνιστούν το περιβάλλον της, καθώς και να συμβάλουν στην ανάπτυξη και εδραίωση των βάσεων λειτουργίας του. Κατά συνέπεια, οι δραστηριότητες αυτές καλύπτουν το σύνολο των επιστημονικών και τεχνολογικών πεδίων.

Οι δραστηριότητες του πρώτου άξονα δράσης, οι οποίες και αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος των δράσεων του πέμπτου προγράμματος πλαισίου, αποβλέπουν στην ενοποίηση των ερευνητικών προσπαθειών και δραστηριοτήτων σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Οι δραστηριότητες αυτές διεξάγονται:

-σε περιορισμένο αριθμό θεματικών πεδίων προτεραιότητας, με αποκλειστική χρήση τριών ισχυρών μέσων τα οποία έχουν ιδιαίτερα ενοποιό χαρακτήρα: τα δίκτυα αριστείας, τα ολοκληρωμένα έργα και η συμμετοχή της Ένωσης σε από κοινού εκτελούμενα εθνικά ερευνητικά προγράμματα δυνάμει του άρθρου 169 της συνθήκης.

-σε πεδία που έχουν σχέση με την πρόβλεψη των επιστημονικών και τεχνολογικών αναγκών της Ένωσης, και ιδίως με ορισμένες ειδικές ανάγκες των πολιτικών της Ένωσης ή με νέες και αναδυόμενες ανάγκες.

-στο σύνολο των επιστημονικών και τεχνολογικών πεδίων, στην περίπτωση των συμπληρωματικών ερευνητικών δράσεων για τις ΜΜΕ.

Οι δραστηριότητες διεθνούς συνεργασίας αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των δράσεων που θα αναληφθούν βάσει του πρώτου άξονα δράσης του προγράμματος πλαισίου. Μπορούν να λάβουν τη μορφή:

-Στα θεματικά πεδία προτεραιότητας:

-πρωτοβουλιών με στόχο να εξασφαλίσουν στην Ευρώπη κυρίαρχο ρόλο στις διεθνείς ερευνητικές προσπάθειες που αφορούν ζητήματα παγκόσμιας κλίμακας, και να διασφαλίσουν συνεκτική συμβολή της Ευρώπης στις προσπάθειες αυτές.

-δράσεων ολοκληρωμένης διμερούς συνεργασίας με τρίτες χώρες ή με ομάδες τρίτων χωρών.

-συμμετοχής ερευνητών και οργανισμών από τρίτες χώρες [27] σε έργα και δίκτυα, σε πεδία ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για τις χώρες αυτές.

[27] Τρίτες χώρες: χώρες οι οποίες δεν είναι μέλη της Ένωσης ούτε είναι συνδεδεμένες με το πρόγραμμα πλαίσιο. Χώρες συνδεδεμένες με το πρόγραμμα πλαίσιο, των οποίων επομένως οι οργανισμοί και οι ερευνητές μπορούν να συμμετέχουν στις δραστηριότητες του προγράμματος πλαισίου υπό όρους ίδιους με εκείνους που ισχύουν για τους οργανισμούς και τους ερευνητές των κρατών μελών της Ένωσης, είναι: οι χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, οι υποψήφιες προς ένταξη χώρες, η Ελβετία και το Ισραήλ.

-όσον αφορά την πρόβλεψη των επιστημονικών και τεχνολογικών αναγκών της Ένωσης, ειδικών δραστηριοτήτων συνεργασίας με ορισμένες χώρες ή ομάδες χωρών.

Ως βασική και γενική αρχή, για την υλοποίηση του μεγαλύτερου μέρους των δραστηριοτήτων του προγράμματος πλαισίου εφαρμόζεται ο κανόνας της παροχής υποστήριξης βάσει ανταγωνιστικών προσκλήσεων υποβολής προτάσεων και κατόπιν αξιολόγησης της επιστημονικής και τεχνολογικής ποιότητας των προτάσεων αυτών από ομοτίμους ("peer review").

1. Ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής έρευνας

1.1 Θεματικά ερευνητικά πεδία προτεραιότητας

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν βάσει του παρόντος τμήματος του προγράμματος πλαισίου είναι η συγκέντρωση μιας κρίσιμης μάζας πόρων και η ενίσχυση της ενοποίησης των ερευνητικών δυνατοτήτων στην Ευρώπη σε πεδία όπου αυτό είναι ιδιαίτερα απαραίτητο λόγω της ιδιαίτερης σημασίας των πεδίων αυτών για την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας ή λόγω της σημαντικής πολιτικής και κοινωνικής εμβέλειας των υπόψη ζητημάτων.

Έχουν επιλεγεί επτά θεματικά πεδία προτεραιότητας.

1.1.1. Γονιδιωματική και βιοτεχνολογία στην υπηρεσία της υγείας

Στόχος

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν στο συγκεκριμένο πεδίο είναι να βοηθήσουν την Ευρώπη να εκμεταλλευτεί, μέσω μιας ολοκληρωμένης ερευνητικής προσπάθειας, τα επιτεύγματα που έχουν σημειωθεί όσον αφορά την αποκρυπτογράφηση των γονιδιωμάτων των έμβιων οργανισμών, ιδίως προς όφελος της δημόσιας υγείας και των πολιτών και προς ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού βιοτεχνολογικού κλάδου.

Αιτιολόγηση των προσπαθειών και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

Οι εργασίες "μετα-γονιδιωματικής" έρευνας οι οποίες βασίζονται στην ανάλυση του ανθρώπινου γονιδιώματος και γονιδιωμάτων πρότυπων οργανισμών (ζωικών, φυτικών και μικροβιακών) αναμένεται να έχουν πολυάριθμες εφαρμογές σε ποικίλους τομείς, και ιδίως στην ανάπτυξη νέων διαγνωστικών εργαλείων και νέων μεθόδων θεραπείας ικανών να συμβάλουν στην καταπολέμηση ασθενειών που δεν έχουν ακόμη τεθεί υπό έλεγχο -εφαρμογές που αντιπροσωπεύουν σημαντικές δυνητικές αγορές.

Οι εργασίες αυτές απαιτούν ωστόσο εξαιρετικά υψηλή και συνεχή χρηματοδότηση. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι δημόσιες και ιδιωτικές δαπάνες για τη μετα-γονιδιωματική έρευνα σημειώνουν σημαντική και σταθερή αύξηση: δημόσια κεφάλαια ύψους περίπου 2 δις δολαρίων ετησίως των οποίων τη διαχείριση έχουν τα ΝΙΗ [28] (ο συνολικός προϋπολογισμός των οποίων θα αυξηθεί κατά 14,4% το 2001) και χρηματοδότηση από τη βιομηχανία διπλάσιου ύψους.

[28] National Institutes of Health

Οι ευρωπαϊκές ερευνητικές προσπάθειες είναι σήμερα πολύ λιγότερο σημαντικές και συνεκτικές. Η δρομολόγηση, σε αρκετά κράτη μέλη, δημόσια χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων μετα-γονιδιωματικών ερευνών αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Συνολικά ωστόσο, οι προσπάθειες που καταβάλλονται στο πεδίο αυτό εξακολουθούν να είναι ανεπαρκείς και διάσπαρτες.

Οι προσπάθειες της ευρωπαϊκής βιομηχανίας είναι επίσης πολύ κατώτερες από εκείνες της βιομηχανίας των ΗΠΑ: το 70% των εταιρειών γονιδιωματικής είναι εγκατεστημένες στις Ηνωμένες Πολιτείες, και ένα σημαντικό και αυξανόμενο μέρος των ευρωπαϊκών ιδιωτικών επενδύσεων πραγματοποιούνται στη χώρα αυτή.

Για να βελτιώσει η Ένωση τη θέση της στον τομέα αυτό και να επωφεληθεί πλήρως από τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη των αναμενόμενων εξελίξεων, είναι σκόπιμο να αυξηθούν σημαντικά οι σχετικές επενδύσεις και παράλληλα να ενοποιηθούν οι ερευνητικές δραστηριότητες που διεξάγονται στην Ευρώπη σε μια συνεκτική προσπάθεια.

Προβλεπόμενες δράσεις

Οι δράσεις που θα αναληφθούν από την Κοινότητα για το σκοπό αυτό θα καλύπτουν τις ακόλουθες πτυχές:

-Βασικές γνώσεις και βασικά εργαλεία λειτουργικής γονιδιωματικής:

-έκφραση γονιδίων και πρωτεϊνωματική.

-δομική γονιδιωματική.

-συγκριτική γονιδιωματική και πληθυσμιακή γενετική.

-βιοπληροφορική.

-Eφαρμογή των γνώσεων γονιδιωματικής και της γονιδιωματικής τεχνολογίας στη βιοτεχνολογία της υγείας:

-τεχνολογικές πλατφόρμες για την ανάπτυξη νέων εργαλείων διάγνωσης, πρόληψης και θεραπείας.

-υποστήριξη της καινοτόμου έρευνας στις νεοσυσταθείσες εταιρείες γονιδιωματικής.

-Eφαρμογή των γνώσεων γονιδιωματικής και της γονιδιωματικής τεχνολογίας στην ιατρική, στα ακόλουθα πεδία:

-καταπολέμηση του καρκίνου, των εκφυλιστικών νόσων του νευρικού συστήματος, των καρδιαγγειακών παθήσεων και των σπάνιων ασθενειών.

-καταπολέμηση της φαρμακοαντοχής.

-μελέτη της ανθρώπινης αύξησης, του εγκεφάλου και της διαδικασίας γήρανσης.

Θα ακολουθηθεί μια ευρύτερη προσέγγιση όσον αφορά την καταπολέμηση των τριών λοιμωδών νόσων που συνδέονται με τη φτώχεια (AIDS, ελονοσία και φυματίωση), οι οποίες αποτελούν σημαντική προτεραιότητα των σχετικών προσπαθειών σε επίπεδο Ένωσης και σε διεθνές επίπεδο.

1.1.2. Τεχνολογίες της κοινωνίας της πληροφορίας

Στόχος

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν στον πεδίο αυτό, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισσαβώνας και τους στόχους της πρωτοβουλίας e-Europe, είναι να προάγουν, στην Ευρώπη, την ανάπτυξη των τεχνολογιών και εφαρμογών που αποτελούν τη βάση της κοινωνίας της πληροφορίας, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και για να δοθεί στους ευρωπαίους πολίτες όλων των περιφερειών της Ένωσης η δυνατότητα να επωφεληθούν πλήρως από την ανάπτυξη της κοινωνίας της γνώσης.

Αιτιολόγηση των προσπαθειών και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

Στην αυγή του 21ου αιώνα, οι τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών φέρνουν επανάσταση στη λειτουργία της οικονομίας και της κοινωνίας και δημιουργούν νέες μορφές παραγωγής, εμπορίας και επικοινωνίας. Στην Ευρώπη, οι προσπάθειες που καταβάλλονται για τις τεχνολογίες αυτές εξακολουθούν να είναι ανεπαρκείς, σε σύγκριση ιδίως με τις αντίστοιχες προσπάθειες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις ΗΠΑ, το συνολικό ύψος των δημόσιων και ιδιωτικών κεφαλαίων που διατίθενται για το συγκεκριμένο κλάδο είναι τριπλάσιο σε σχέση με τους πόρους που διαθέτει η Ευρώπη.

Από την άλλη πλευρά, ο κλάδος αυτός έχει γίνει ο δεύτερος σημαντικότερος οικονομικός κλάδος της Ένωσης, αντιπροσωπεύοντας μια αγορά 2.000 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Στην Ευρώπη, ο συγκεκριμένος κλάδος απασχολεί περισσότερα από 2 εκατομμύρια άτομα, αριθμός που αυξάνεται συνεχώς.

Οι βιομηχανικές και εμπορικές επιτυχίες όπως εκείνη που σημείωσε η Ευρώπη στις κινητές επικοινωνίες χάρη στο πρότυπο GSM θα επαναληφθούν μόνο εάν επενδυθεί, με συντονισμένο τρόπο, μια κρίσιμη μάζα ερευνητικών μέσων στο συγκεκριμένο πεδίο, μέσω της ενοποίησης των δημόσιων και ιδιωτικών προσπαθειών σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

Ο στόχος της περιβάλλουσας νοημοσύνης

Προκειμένου να έχουν το μέγιστο δυνατό οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο, οι προσπάθειες πρέπει να εστιασθούν στη μελλοντική γενιά αυτού του τύπου τεχνολογιών, στην οποία οι υπολογιστές, οι διεπαφές και τα δίκτυα θα έχουν ενσωματωθεί περισσότερο στο καθημερινό περιβάλλον και θα παρέχουν πρόσβαση, μέσω εύκολης και "φυσικής" διάδρασης, σε μια πληθώρα υπηρεσιών και εφαρμογών. Αυτό το όραμα της "περιβάλλουσας νοημοσύνης" θέτει τον χρήστη, δηλαδή τον άνθρωπο, στο επίκεντρο της μελλοντικής εξέλιξης της κοινωνίας της γνώσης. Οι δράσεις της Κοινότητας θα εστιασθούν στις τεχνολογικές προτεραιότητες που θα επιτρέψουν την υλοποίηση αυτού του οράματος. Οι δράσεις αυτές θα έχουν στόχο να κινητοποιήσουν την ερευνητική κοινότητα για την υλοποίηση στοχοθετημένων πρωτοβουλιών, όπως η ανάπτυξη των συστημάτων κινητών επικοινωνιών επόμενης γενιάς, οι οποίες θα αποβλέπουν στην επίτευξη μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων και παράλληλα θα προσφέρουν δυνατότητες κάλυψης των νέων απαιτήσεων και αναγκών τόσο των αγορών όσο και των δημόσιων πολιτικών.

Προβλεπόμενες δράσεις

Oι δράσεις που θα αναληφθούν θα καλύπτουν επομένως τις ακόλουθες τεχνολογικές προτεραιότητες:

Ερευνητικές εργασίες ενοποιού χαρακτήρα σε τεχνολογικά πεδία μείζονος ενδιαφέροντος για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

Συμπληρωματικά προς, και με βάση την αναμενόμενη εξέλιξη των βασικών τεχνολογιών, ερευνητικές εργασίες με στόχο την εξεύρεση λύσεων σε σημαντικά κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα, οι οποίες επομένως εστιάζονται στα εξής:

-συστήματα περιβάλλουσας νοημοσύνης που προσφέρουν πρόσβαση στην κοινωνία της πληροφορίας για όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας και συνθηκών. διαλογικά και νοήμονα συστήματα για την υγεία, την κινητικότητα και την ασφάλεια, την αναψυχή, τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την επιτήρηση του περιβάλλοντος.

-ηλεκτρονικό και κινητό εμπόριο, καθώς και τεχνολογίες που ενισχύουν την ασφάλεια των συναλλαγών και των υποδομών, νέα εργαλεία και νέες μέθοδοι εργασίας, τεχνολογίες για εκπαιδευτικούς σκοπούς και συστήματα κεφαλαιοποίησης της γνώσης, ολοκληρωμένης διαχείρισης της επιχείρησης και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

-μεγάλης κλίμακας κατανεμημένα συστήματα και πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένων συστημάτων βασιζόμενων σε τεχνολογίες πλέγματος GRID, που προσφέρουν αποτελεσματικές λύσεις σε σύνθετα προβλήματα σε τομείς όπως το περιβάλλον, η ενέργεια, οι μεταφορές και ο βιομηχανικός σχεδιασμός.

Yποδομές επικοινωνιών και επεξεργασίας πληροφοριών

Συστήματα πρόσβασης, μετάδοσης, αποθήκευσης, διανομής και εντοπισμού πληροφοριών, ικανά να καλύψουν τις αυξανόμενες ανάγκες διασύνδεσης και επεξεργασίας πληροφοριών. οι ερευνητικές προσπάθειες για τις υποδομές επικοινωνιών και υπολογιστικής θα αφορούν κατά προτεραιότητα τα εξής:

-συστήματα και δίκτυα ασύρματων και κινητών επικοινωνιών νέας γενιάς. συστήματα δορυφορικών επικοινωνιών. πλήρως οπτικές τεχνολογίες. ολοκλήρωση και διαχείριση των επικοινωνιακών δικτύων. τεχνολογίες πολλαπλών εφαρμογών που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη συστημάτων, υποδομών και υπηρεσιών, ιδίως οπτικοακουστικών.

-τεχνολογίες και αρχιτεκτονικές λογισμικού πολυλειτουργικών υπηρεσιών και κατανεμημένα συστήματα. τεχνολογία και έλεγχος σύνθετων και μεγάλης κλίμακας συστημάτων που εξασφαλίζουν αξιοπιστία και αντοχή.

Κατασκευαστικά στοιχεία και μικροσυστήματα

Mικρογραφικά και χαμηλού κόστους κατασκευαστικά στοιχεία που βασίζονται σε νέα υλικά και έχουν εκτενείς λειτουργικές δυνατότητες. οι προσπάθειες θα εστιασθούν στα εξής:

-σχεδιασμός και παραγωγή κατασκευαστικών στοιχείων μικροκλίμακας και οπτικοηλεκτρονικών και φωτονικών κατασκευαστικών στοιχείων.

-νανοηλεκτρονική, μικροτεχνολογίες και μικροσυστήματα, και πολυεπιστημονική έρευνα σε νέα υλικά και κβαντικές διατάξεις. νέα πρότυπα και έννοιες επεξεργασίας πληροφοριών.

Διαχείριση των πληροφοριών και διεπαφές

Ερευνητικές εργασίες με αντικείμενο τα εργαλεία διαχείρισης των πληροφοριών και τις διεπαφές που διευκολύνουν την οπουδήποτε/ανά πάσα στιγμή διάδραση με τις υπηρεσίες και εφαρμογές που βασίζονται στη γνώση, και ιδίως τα εξής:

-συστήματα αναπαράστασης και διαχείρισης της γνώσης που βασίζονται στα συμφραζόμενα και τη σημασιολογία, συμπεριλαμβανομένων των γνωστικών συστημάτων. εργαλεία δημιουργίας, οργάνωσης, διανομής και διάδοσης του ψηφιακού περιεχομένου.

-διεπαφές πολυαισθητήρων ικανές να κατανοούν και να ερμηνεύουν τη φυσική έκφραση του ανθρώπου μέσω του λόγου, των κινήσεων και των διαφόρων αισθήσεων. εικονικά περιβάλλοντα. πολυγλωσσικά και πολυπολιτισμικά συστήματα, απαραίτητα για την οικοδόμηση της κοινωνίας της γνώσης σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

1.1.3. Νανοτεχνολογίες, νοήμονα υλικά, νέες διεργασίες παραγωγής

Στόχος

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν στο πεδίο αυτό είναι να βοηθήσουν την Ευρώπη να συγκεντρώσει την κρίσιμη μάζα δυνατοτήτων που είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και εκμετάλλευση, ιδίως με μια προοπτική οικολογικής απόδοσης, των τεχνολογιών αιχμής από τις οποίες θα εξαρτώνται τα προϊόντα, οι υπηρεσίες και οι διεργασίες παραγωγής τα επόμενα χρόνια δεδομένου ότι θα βασίζονται κυρίως στη γνώση και την τεχνητή νοημοσύνη.

Αιτιολόγηση των προσπαθειών και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

Η ευρωπαϊκή μεταποιητική βιομηχανία παράγει σήμερα αγαθά και υπηρεσίες αξίας 4.000 περίπου δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Σε μια αυξανόμενα ανταγωνιστική παγκόσμια αγορά, η ευρωπαϊκή βιομηχανία θα πρέπει να διατηρήσει και να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της, και ταυτόχρονα να ευθυγραμμίζεται με τις απαιτήσεις της βιώσιμης ανάπτυξης. Για το σκοπό, είναι απαραίτητο να καταβληθούν σημαντικές προσπάθειες για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και διάδοση προηγμένων τεχνολογιών: νανοτεχνολογιών, υλικών βασιζόμενων στη γνώση, νέων διεργασιών παραγωγής.

Στα σύνορα της κβαντικής τεχνολογίας, της τεχνολογίας των υλικών και της μοριακής βιολογίας, και όπως προβλέπεται μία από τις βασικές συνιστώσες της επόμενης βιομηχανικής επανάστασης, οι νανοτεχνολογίες αποτελούν αντικείμενο σημαντικών επενδύσεων εκ μέρους των ανταγωνιστών της Ένωσης (δημόσια κονδύλια ύψους 500 εκατ. δολαρίων το 2001 στις Ηνωμένες Πολιτείες, δηλαδή διπλασιασμός των σημερινών πόρων και πέντε φορές υψηλότερες δαπάνες σε σχέση με τις τρέχουσες ευρωπαϊκές δαπάνες).

Η Ευρώπη διαθέτει μεν σημαντική τεχνογνωσία σε ορισμένους από τους υπόψη κλάδους, όπως η νανοπαραγωγή και η νανοχημεία, αλλά θα πρέπει να επενδύσει πιο ουσιαστικά και συντονισμένα στον τομέα αυτό.

Όσον αφορά τα υλικά, στόχος είναι να αναπτυχθούν τα νοήμονα υλικά τα οποία αναμένεται να έχουν εφαρμογές υψηλής προστιθέμενης αξίας σε τομείς όπως οι μεταφορές, η ενέργεια και ο βιοϊατρικός τομέας, για τους οποίους υπάρχει δυνητική αγορά πολλών δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ.

Για την ανάπτυξη ευέλικτων, ολοκληρωμένων και καθαρών συστημάτων παραγωγής, θα πρέπει επίσης να καταβληθούν σημαντικές ερευνητικές προσπάθειες με αντικείμενο την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών στη μεταποίηση και τη διαχείριση.

Προβλεπόμενες δράσεις

Νανοτεχνολογίες:

-διεπιστημονικές μακροπρόθεσμες ερευνητικές εργασίες για την κατανόηση των φαινομένων, τον έλεγχο των διαδικασιών και την ανάπτυξη ερευνητικών εργαλείων.

-υπερμοριακές αρχιτεκτονικές και μακρομόρια.

-νανο-βιοτεχνολογίες.

-τεχνικές μηχανικής σε νανομετρική κλίμακα για τη δημιουργία υλικών και κατασκευαστικών στοιχείων.

-ανάπτυξη διατάξεων και οργάνων χειρισμού και ελέγχου.

-εφαρμογές σε τομείς όπως η υγεία, η χημεία, η ενέργεια, η οπτική και το περιβάλλον.

Νοήμονα υλικά:

-ανάπτυξη των βασικών γνώσεων.

-τεχνολογίες συνδεόμενες με την παραγωγή και τη μεταποίηση νέων υλικών.

-τεχνολογία υποστήριξης.

Νέες διεργασίες παραγωγής:

-ανάπτυξη ευέλικτων και νοημόνων συστημάτων παραγωγής τα οποία ενσωματώνουν προηγμένες τεχνολογίες εικονικής παραγωγής, διαλογικά συστήματα υποβοήθησης της λήψης αποφάσεων και τεχνολογία υψηλής ακρίβειας.

-συστημικές έρευνες απαραίτητες για τη διαχείριση των αποβλήτων και τον έλεγχο των κινδύνων.

-ανάπτυξη νέων αρχών σχεδιασμού που βελτιστοποιούν τον κύκλο ζωής των βιομηχανικών συστημάτων, προϊόντων και υπηρεσιών.

1.1.4. Αεροναυπηγική και διάστημα

Στόχος

Ο στόχος των δραστηριοτήτων που θα αναληφθούν στο πεδίο αυτό είναι διπλός: να εδραιώσουν, μέσω της ενοποίησης των ερευνητικών προσπαθειών της, τη θέση της ευρωπαϊκής αεροδιαστημικής βιομηχανίας έναντι του συνεχώς αυξανόμενου παγκόσμιου ανταγωνισμού. και να συμβάλουν στην αξιοποίηση του ευρωπαϊκού ερευνητικού δυναμικού στον συγκεκριμένο κλάδο με σκοπό τη βελτίωση της ασφάλειας και την προστασία του περιβάλλοντος.

Αιτιολόγηση των προσπαθειών και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

Ο κλάδος της αεροδιαστημικής αποτελείται από δύο επιμέρους κλάδους που είναι μεν τεχνολογικώς και οικονομικώς διακριτοί αλλά και στενά αλληλοσυνδεόμενοι λόγω της βιομηχανικής και πολιτικής τους εμβέλειας και των άμεσα ενδιαφερόμενων συντελεστών, κλάδους στους οποίους η Ευρώπη σημειώνει οικονομική και εμπορική επιτυχία. Οι επενδύσεις ωστόσο των ΗΠΑ στην αεροδιαστημική είναι τρεις έως έξι φορές υψηλότερες, ανάλογα με τον κλάδο.

Σε ένα όλο και πιο απαιτητικό ανταγωνιστικό περιβάλλον, οι προβλέψιμες παγκόσμιες ανάγκες των αερομεταφορών κατά τα 15 επόμενα έτη αντιστοιχούν σε 14.000 περίπου νέα αεροσκάφη, τα οποία αντιπροσωπεύουν αγορά αξίας 1.000 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι προσπάθειες ενοποίησης των βιομηχανικών δυνατοτήτων και των αναπτυξιακών δραστηριοτήτων που εξασφάλισαν τις ευρωπαϊκές επιτυχίες στον τομέα αυτό θα πρέπει πλέον να συνδυαστούν με αντίστοιχες προσπάθειες ενοποίησης των ερευνών σε θέματα και ζητήματα προτεραιότητας.

Για το σκοπό αυτό, στην έκθεση "Vision 2020 [29]" διακεκριμένων προσωπικοτήτων της ευρωπαϊκής αεροδιαστημικής βιομηχανίας συνιστάται η βελτιστοποίηση των ευρωπαϊκών, εθνικών και ιδιωτικών ερευνητικών προσπαθειών για την υλοποίηση ενός κοινού οράματος και μιας κοινής ερευνητικής στρατηγικής.

[29] "European aeronautics: a vision for 2020" (report of the Group of Personalities)

Όσον αφορά το διάστημα, σε συνέχεια της ανακοίνωσης της Επιτροπής με τίτλο "Η Ευρώπη και το διάστημα: ένα νέο κεφάλαιο" [30], η Ένωση θα υποστηρίξει τις έρευνες που αποβλέπουν στην αξιοποίηση του διαστήματος προς όφελος των αγορών και του κοινωνικού συνόλου.

[30] COM(2000) 597

Προβλεπόμενες δράσεις

Αεροναυπηγική

Στο πεδίο της αεροναυπηγικής έρευνας, η δράση της Κοινότητας θα εστιασθεί στις έρευνες και δραστηριότητες τεχνολογικής ανάπτυξης που είναι απαραίτητες για :

-την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας εμπορικών αεροσκαφών, κινητήρων και εξοπλισμού.

-τη μείωση των οχλήσεων και της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος (εκπομπές CO2 και NOx, θόρυβος)

-την ενίσχυση της ασφάλειας των αεροσκαφών στο πλαίσιο της σημαντικής αύξησης της εναέριας κυκλοφορίας.

-την αύξηση της μεταφορικής ικανότητας και της ασφάλειας του συστήματος αερομεταφορών, προς υποστήριξη του "Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού" (συστήματα ελέγχου και διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας).

Διάστημα

Η δράση της Κοινότητας στον τομέα του διαστήματος θα αναπτυχθεί σε στενή συνεργασία με την ESA, τους άλλους διαστημικούς οργανισμούς και τη βιομηχανία, με στόχο την ενίσχυση της συνεκτικότητας μεταξύ των σημαντικότατων απαιτούμενων επενδύσεων, και θα εστιασθεί στην υλοποίηση:

-του έργου πλοήγησης μέσω δορυφόρου Galileo.

-της παγκόσμιας επιτήρησης περιβάλλοντος και ασφάλειας (GMES).

-προηγμένων ερευνών απαραίτητων για την ενοποίηση του διαστημικού τμήματος και του επίγειου τμήματος στον τομέα των επικοινωνιών.

1.1.5. Ασφάλεια των τροφίμων και κίνδυνοι για την υγεία

Στόχος

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν στο πεδίο αυτό είναι να συμβάλουν στη δημιουργία των ολοκληρωμένων επιστημονικών και τεχνολογικών βάσεων που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη ενός συστήματος παραγωγής και διανομής ασφαλών και υγιεινών τροφίμων και για τον έλεγχο των κινδύνων που συνδέονται με τη διατροφή, με χρήση ιδίως των εργαλείων της βιοτεχνολογίας, καθώς και των κινδύνων που παρουσιάζουν για την υγεία οι μεταβολές του περιβάλλοντος.

Αιτιολόγηση των προσπαθειών και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

Οι πρόσφατες κρίσεις στον τομέα των τροφίμων, και ιδίως η κρίση της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας των βοοειδών (ESB), κατέδειξαν τον περίπλοκο χαρακτήρα των θεμάτων ασφάλειας των τροφίμων και τη συνήθως διεθνή και διασυνοριακή διάσταση των συγκεκριμένων θεμάτων. Δεδομένης της ολοκλήρωσης της ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς στο γεωργικό τομέα και στον τομέα των τροφίμων, τα προβλήματα που παρουσιάζονται στον τομέα αυτό είναι απαραίτητο να εξετασθούν και, κατά συνέπεια, να αποτελέσουν αντικείμενο ερευνών, σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Με αυτό ακριβώς το πνεύμα θα συσταθεί προσεχώς η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Τροφίμων.

Οι πολίτες και οι καταναλωτές περιμένουν από την έρευνα να συμβάλει ώστε τα τρόφιμα και τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά να είναι ασφαλή, υγιεινά και να μπορούν να καταναλωθούν με πλήρη ασφάλεια.

Αυτό προϋποθέτει όσο το δυνατόν πληρέστερες, επακριβείς και ενημερωμένες επιστημονικές γνώσεις. Πέραν της δημόσιας υγείας, διακυβεύεται επίσης η ευημερία ενός κλάδου ο οποίος αντιπροσωπεύει ετήσιο κύκλο εργασιών ύψους 600 περίπου δισεκατομμυρίων ευρώ και 2,6 εκατομμύρια θέσεις απασχόλησης.

Η Ευρώπη θα πρέπει επίσης να συμβάλει ουσιαστικά στις ερευνητικές προσπάθειες που αφορούν αυτά τα ζητήματα, τα οποία τίθενται σήμερα σε παγκόσμια κλίμακα, και να συνεισφέρει με συνεκτικό τρόπο στο σχετικό διεθνή διάλογο, βασιζόμενη σε όσο το δυνατόν επακριβέστερες και πληρέστερες γνώσεις.

Οι ίδιες παρατηρήσεις ισχύουν και για τις διάφορες πτυχές των προβλημάτων που συνδέονται με τις επιπτώσεις των αλλαγών του περιβάλλοντος στην υγεία, τα οποία αποτελούν πηγή αυξανόμενης ανησυχίας για τους ευρωπαίους πολίτες και συχνά εκδηλώνονται σε διεθνή κλίμακα. Για όλους αυτούς τους διαφορετικούς λόγους, αλλά και προκειμένου να αξιοποιηθεί ο συνδυασμός των καλύτερων διαθέσιμων πηγών εμπειρογνωμοσύνης σε πολυσύνθετα πεδία, οι σχετικές ερευνητικές δραστηριότητες πρέπει να διεξαχθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο κατά τρόπο ώστε να εξασφαλισθεί πραγματικός συντονισμός των εθνικών δραστηριοτήτων.

Προβλεπόμενες δράσεις

Η δράση της Κοινότητας θα καλύψει έρευνες συνδεόμενες με διάφορες πτυχές του ελέγχου των διατροφικών κινδύνων καθώς και των σχέσεων μεταξύ της υγείας και των διατροφής:

-μέθοδοι ανάλυσης και ανίχνευσης των χημικών προσμείξεων και των παθογόνων μικροοργανισμών (ιοί, βακτηρίδια, παράσιτα και νέοι παράγοντες τύπου prions).

-επιπτώσεις της διατροφής των ζώων, και της εν προκειμένω χρήσης διαφορετικής προέλευσης υποπροϊόντων, στην υγεία του ανθρώπου.

-μέθοδοι "ανιχνευσιμότητας", ιδίως των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βασίζονται στις πρόσφατες εξελίξεις της βιοτεχνολογίας.

-ασφαλέστερες μέθοδοι παραγωγής και μέθοδοι παραγωγής υγιεινότερων τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των μεθόδων που βασίζονται στις βιοτεχνολογίες και στις μεθόδους της βιολογικής γεωργίας.

-επιδημιολογία των παθήσεων που συνδέονται με τη διατροφή και των διαφόρων τύπων γενετικής προδιάθεσης.

-επιπτώσεις της διατροφής, και ιδίως των τροφίμων που περιέχουν γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, στην υγεία.

-περιβαλλοντικοί κίνδυνοι για την υγεία, με έμφαση στους αθροιστικούς κινδύνους, τις οδούς μετάδοσης στον άνθρωπο, τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις και τις επιπτώσεις της έκθεσης σε χαμηλές δόσεις, καθώς και τις επιπτώσεις σε ιδιαίτερα ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, και ιδίως στα παιδιά.

1.1.6. Βιώσιμη ανάπτυξη και πλανητική μεταβολή [31]

[31] Οι στόχοι προτεραιότητας στο πεδίο της πυρηνικής έρευνας περιγράφονται στο παράρτημα "Επιστημονικοί και τεχνολογικοί στόχοι" της πρότασης για το πρόγραμμα πλαίσιο Ευρατόμ.

Στόχος

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν στο πεδίο αυτό είναι η ενίσχυση του επιστημονικού και τεχνολογικού δυναμικού που χρειάζεται η Ευρώπη ώστε να επιτύχει μια βιώσιμη ανάπτυξη και να συνεισφέρει ουσιαστικά στις προσπάθειες που καταβάλλονται σε διεθνές επίπεδο για την κατανόηση και τον έλεγχο της πλανητικής μεταβολής και για τη διατήρηση της ισορροπίας των οικοσυστημάτων.

Αιτιολόγηση των προσπαθειών και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

Για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης, σε παγκόσμια κλίμακα, απαιτούνται ιδίως:

-σχεδιασμός, ανάπτυξη και διάδοση τεχνολογιών που να εξασφαλίζουν ορθολογικότερη χρήση των φυσικών πόρων, παραγωγή λιγότερων αποβλήτων και μείωση των επιπτώσεων της οικονομικής δραστηριότητας στο περιβάλλον.

-μεγαλύτερη κατανόηση των μηχανισμών πλανητικής μεταβολής, και ιδίως της αλλαγής του κλίματος, καθώς και των σχετικών δυνατοτήτων πρόβλεψης.

Όπως υπογραμμίζεται στην Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής με τίτλο "Προς μια ευρωπαϊκή στρατηγική για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού" [32], οι δύο τομείς προτεραιότητας, από τεχνολογική άποψη, είναι η ενέργεια και οι μεταφορές, οι οποίοι ευθύνονται για άνω του 80% των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και για άνω του 90% των εκπομπών CO2.

[32] COM (2000) 769

Σύμφωνα με το πρωτόκολλο του Κιότο, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στην Ένωση πρέπει να μειωθούν, μέσα στο χρονικό διάστημα 2008-2012, κατά 8% σε σχέση με τα αντίστοιχα επίπεδα του 1990.

Για την επίτευξη αυτού του βραχυπρόθεσμου στόχου απαιτείται σημαντική προσπάθεια ανάπτυξης σε μεγάλη κλίμακα των υπό εξέλιξη τεχνολογιών.

Πέραν του στόχου αυτού, για την επίτευξη μιας μακροπρόθεσμα βιώσιμης ανάπτυξης κατά τις επόμενες δεκαετίες, είναι απαραίτητο να εξασφαλιστεί η διαθεσιμότητα και η οικονομική απόδοση των καταλληλότερων πηγών και φορέων ενέργειας. Για τον σκοπό αυτό, απαιτούνται έντονες και πιο μακροπρόθεσμες ερευνητικές προσπάθειες.

Χρειάζονται επίσης μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ερευνητικές προσπάθειες για την ανάπτυξη ενός βιώσιμου ευρωπαϊκού συστήματος μεταφορών, το οποίο ενδεχομένως να επισημαίνεται ως στόχος προτεραιότητας της Ένωσης στη Λευκή Βίβλο για την κοινή πολιτική μεταφορών που εκπονεί επί του παρόντος η Επιτροπή.

Όσον αφορά τη μελέτη της αλλαγής του κλίματος, οι προσπάθειες που καταβάλλονται σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο αντιπροσωπεύουν ποσό ύψους 2 περίπου δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Η συνεισφορά της Ευρώπης ανέρχεται σε 500 εκατομμύρια έναντι 900 εκατομμύρια για τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί μέρος των διεθνών συμφωνιών που έχουν συναφθεί στους διάφορους τομείς που συνδέονται με την πλανητική μεταβολή, όπως το Πρωτόκολλο του Κιότο για την αλλαγή του κλίματος και οι συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών για τη βιοποικιλότητα και την απερήμωση. Έχει καθήκον να συνεισφέρει με ουσιαστικό και συνεκτικό τρόπο στις προσπάθειες που καταβάλλονται στα πλαίσια των σημαντικών διεθνών ερευνητικών προγραμμάτων για τα θέματα αυτά.

Η δράση της Κοινότητας μπορεί να συμβάλει στον απαιτούμενο συντονισμό της ευρωπαϊκής συμμετοχής στις παγκόσμιες προσπάθειες.

Προβλεπόμενες δράσεις

Τεχνολογίες στην υπηρεσία της βιώσιμης ανάπτυξης

Οι βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες προσπάθειες της Κοινότητας θα εστιασθούν σε περιορισμένο αριθμό δράσεων μεγάλης εμβέλειας στα ακόλουθα πεδία:

-ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, εξοικονόμηση ενέργειας και ενεργειακή απόδοση, ιδίως σε αστικό περιβάλλον. καθαρές μεταφορές, με την ανάπτυξη νέων αρχών σχεδιασμού οχημάτων, ιδίως για τις οδικές μεταφορές, καθώς και εναλλακτικών καυσίμων.

-νοήμονες μεταφορές, ιδίως με τη μορφή τεχνολογιών που επιτρέπουν την επανεξισορρόπηση, την ολοκλήρωση και την αύξηση της διαλειτουργικότητας των διαφόρων μέσων μεταφοράς, π.χ. μέσω καινοτομιών στη διαχείριση της υλικοτεχνικής αλυσίδας (ιδίως εμπορευματοκιβώτια).

Πιο μακροπρόθεσμα, οι δράσεις που θα αναληφθούν θα εστιασθούν κατά προτεραιότητα στα εξής:

-στοιχεία καυσίμου για σταθερές εφαρμογές και στις μεταφορές.

-τεχνολογία του υδρογόνου.

-νέες φωτοβολταϊκές τεχνολογίες και προηγμένες χρήσεις της βιομάζας.

Πλανητική μεταβολή

Η δράση της Κοινότητας θα εστιασθεί κατά προτεραιότητα στις ακόλουθες πτυχές:

-αντίκτυπος και μηχανισμοί των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στο κλίμα και των "καταβοθρών" άνθρακα (ωκεανοί, δάση, εδάφη).

-κύκλος του ύδατος.

-βιοποικιλότητα, προστασία των γενετικών πόρων, λειτουργία των χερσαίων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων και αλληλεπίδραση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων με τα οικοσυστήματα αυτά.

-μηχανισμοί της απερήμωσης και των φυσικών καταστροφών που συνδέονται με την αλλαγή του κλίματος.

-παγκόσμια συστήματα παρατήρησης των αλλαγών του κλίματος.

1.1.7. Πολίτες και διακυβέρνηση στην ευρωπαϊκή κοινωνία της γνώσης

Στόχος

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν στο πεδίο αυτό είναι να κινητοποιήσουν σε μια συνεκτική προσπάθεια, με όλο τον πλούτο και την ποικιλομορφία τους, τις ευρωπαϊκές ερευνητικές ικανότητες στις οικονομικές, πολιτικές, κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, με σκοπό την κατανόηση και τον έλεγχο των ζητημάτων που συνδέονται με την εμφάνιση της κοινωνίας της γνώσης και των νέων μορφών σχέσεων μεταξύ των πολιτών και των θεσμικών φορέων.

Αιτιολόγηση των προσπαθειών και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

Στα πλαίσια των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων της Λισσαβώνας και της Νίκαιας που πραγματοποιήθηκαν αντιστοίχως το Μάρτιο και το Νοέμβριο του 2000, η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε το φιλόδοξο στόχο "να γίνει η πιο ανταγωνιστική και η πιο δυναμική οικονομία της γνώσης στον κόσμο, ικανή για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη καθώς και για ποσοτική και ποιοτική βελτίωση της απασχόλησης και για μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή".

Με την προοπτική αυτή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβώνας υπογράμμισε ότι "οι ανθρώπινοι πόροι αποτελούν το βασικό πλεονέκτημα της Ευρώπης," και επίσης ότι "τα ευρωπαϊκά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι απαραίτητο να προσαρμοστούν τόσο στις ανάγκες της κοινωνίας της γνώσης όσο και στην ανάγκη αύξησης των επιπέδων, και βελτίωσης της ποιότητας, της απασχόλησης".

Η μετάβαση της Ευρώπης προς μια οικονομία και κοινωνία της γνώσης, και η βιώσιμη ανάπτυξη αυτών για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των πολιτών, θα υλοποιηθούν ευκολότερα εάν βασίζονται σε κατανόηση και έλεγχο των σχετικών μηχανισμών. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να καταβληθούν σημαντικές ερευνητικές προσπάθειες σχετικά με τις πτυχές και τις προκλήσεις μιας ολοκληρωμένης και βιώσιμης οικονομικής και κοινωνικής προόδου η οποία θα βασίζεται στις θεμελιώδεις αξίες της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης που χαρακτηρίζουν το ευρωπαϊκό μοντέλο κοινωνίας. Με αυτή την προοπτική, οι έρευνες στις οικονομικές, πολιτικές, κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες θα πρέπει ιδίως να συμβάλουν στον έλεγχο και την εκμετάλλευση μιας εκθετικά αυξανόμενης ποσότητας πληροφοριών και γνώσεων, καθώς και στην κατανόηση των μηχανισμών που υπεισέρχονται στον τομέα αυτό.

Στην Ευρώπη, το ζήτημα αυτό τίθεται ιδίως σε σχέση με το ζήτημα της λειτουργίας της δημοκρατίας και των νέων μορφών διακυβέρνησης, καθώς και στο γενικό πλαίσιο της διακυβέρνησης. Το αντικείμενο είναι η σχέση των πολιτών με τους θεσμικούς φορείς σε ένα σύνθετο και περίπλοκο περιβάλλον άσκησης πολιτικής και λήψης αποφάσεων το οποίο χαρακτηρίζεται από συνύπαρξη του εθνικού, του περιφερειακού και του ευρωπαϊκού επιπέδου λήψης αποφάσεων και από τον αυξανόμενο ρόλο της κοινωνίας των πολιτών και των εκπροσώπων της στον πολιτικό διάλογο.

Τα ζητήματα αυτά έχουν μια σαφή, και μάλιστα εγγενή, ευρωπαϊκή διάσταση και αξίζει να μελετηθούν σφαιρικά σε όλες τις πτυχές τους.

Αυτή η ευρωπαϊκή διάσταση μόλις τώρα αρχίζει να λαμβάνεται υπόψη στις έρευνες που διεξάγονται σε εθνικό επίπεδο και δεν τυγχάνει ακόμη της δέουσας προσοχής.

Το φυσικότερο είναι να μελετηθούν οι πτυχές αυτές σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Με την ανάληψη δράσης σε κλίμακα Ευρωπαϊκής Ένωσης εξασφαλίζεται η απαραίτητη μεθοδολογική συνοχή και ταυτόχρονα αξιοποιούνται πλήρως ο πλούτος των διαφορετικών προσεγγίσεων που ακολουθούνται στην Ευρώπη και η ευρωπαϊκή ποικιλομορφία.

Προβλεπόμενες δράσεις

Η δράση της Κοινότητας θα εστιασθεί στα ακόλουθα θέματα:

Κοινωνία της γνώσης

-βελτίωση της παραγωγής, της μετάδοσης και της αξιοποίησης των γνώσεων στην Ευρώπη.

-δυνατότητες και επιλογές για την ανάπτυξη μιας κοινωνίας της γνώσης η οποία να εξυπηρετεί τους στόχους που έθεσε η Ένωση στα πλαίσια των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων της Λισσαβώνας και της Νίκαιας, ιδίως όσον αφορά τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, τις πολιτικές που αφορούν την απασχόληση και την αγορά εργασίας, την εκπαίδευση και τη δια βίου κατάρτιση, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

-διαφορετικές δυναμικές μετάβασης προς την κοινωνία της γνώσης σε τοπικό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

Ιθαγένεια, δημοκρατία και νέες μορφές διακυβέρνησης:

-συνέπειες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της διεύρυνσης της Ένωσης στη δημοκρατία, στην έννοια της νομιμότητας και στη λειτουργία των θεσμικών φορέων.

-επαναπροσδιορισμός των τομέων αρμοδιότητας και ευθύνης, και νέες μορφές διακυβέρνησης.

-θέματα ασφάλειας συνδεόμενα με την επίλυση των διαφορών και την αποκατάσταση της ειρήνης και της δικαιοσύνης.

-εμφάνιση νέων μορφών ιθαγένειας και ταυτοτήτων, μορφές και αντίκτυπος της πολιτισμικής ποικιλότητας στην Ευρώπη.

Από επιχειρησιακή άποψη, η δράση της Κοινότητας θα εστιασθεί στην υποστήριξη:

-διακρατικών συγκριτικών ερευνητικών εργασιών και μελετών, και της συντονισμένης ανάπτυξης στατιστικών και ποιοτικών και ποσοτικών δεικτών.

-διεπιστημονικών ερευνών προς υποστήριξη των δημόσιων πολιτικών.

-της δημιουργίας και της εκμετάλλευσης, σε ευρωπαϊκή κλίμακα, ερευνητικών υποδομών και βάσεων δεδομένων και γνώσεων.

1.2 Πρόβλεψη των επιστημονικών και τεχνολογικών αναγκών της Ένωσης

Οι δραστηριότητες που θα αναληφθούν στο πλαίσιο αυτό έχουν στόχο:

-να ανταποκριθούν στις επιστημονικές και τεχνολογικές ανάγκες των πολιτικών της Κοινότητας και της Ένωσης, σε όλα τα πεδία εφαρμογής αυτών των πολιτικών, συμπεριλαμβανομένων των θεματικών πεδίων προτεραιότητας, για τα οποία δεν χρειάζεται προσφυγή στα τρία βασικά μέσα που χρησιμοποιούνται στα πεδία προτεραιότητας, αλλά απαιτούνται ειδικές δράσεις και μέθοδοι παρέμβασης.

-να ανταποκριθούν, με ταχύ και ευέλικτο τρόπο, σε αναδυόμενες ειδικές επιστημονικές και τεχνολογικές ανάγκες και σε σημαντικές απρόβλεπτες εξελίξεις, καθώς και σε ορισμένες ιδιαίτερες ανάγκες που εκδηλώνονται στα σύνορα της γνώσης, και ιδίως σε πολυθεματικά και διεπιστημονικά πεδία, συμπεριλαμβανομένων των πεδίων που συνδέονται με τα πεδία προτεραιότητας.

Οι συγκεκριμένες δραστηριότητες θα καλύπτουν τα ακόλουθα πεδία και θέματα:

1.2.1 Δραστηριότητες υλοποιούμενες βάσει προσκλήσεων υποβολής προτάσεων

Καλύπτουν δύο μη αποκλειστικές κατηγορίες έρευνας:

-Έρευνα απαραίτητη για τη χάραξη, την εφαρμογή και την παρακολούθηση της εφαρμογής των πολιτικών της Κοινότητας και της Ένωσης:

-έρευνα προς υποστήριξη της εφαρμογής των κοινών πολιτικών όπως η κοινή γεωργική πολιτική και η κοινή αλιευτική πολιτική.

-έρευνα προς υποστήριξη των πολιτικών στόχων της Ένωσης όπως, για παράδειγμα, αυτοί που καθορίζονται στο έκτο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον [33] ή στην Πράσινη Βίβλο "Προς μια ευρωπαϊκή στρατηγική για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού" [34].

[33] COM (2001) 31

[34] COM (2000) 769

-έρευνα προς υποστήριξη των στόχων που έχουν καθοριστεί για την Ένωση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, για παράδειγμα των στόχων που καθόρισαν τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια της Λισσαβώνας και της Φέιρα όσον αφορά την οικονομική πολιτική, την πολιτική για την κοινωνία της πληροφορίας και την ηλεκτρονική Ευρώπη (e-Europe), την πολιτική για τις επιχειρήσεις, την κοινωνική πολιτική και την πολιτική στους τομείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, συμπεριλαμβανομένων των απαραίτητων εργαλείων και στατιστικών μεθόδων.

-έρευνα απαραίτητη σε άλλες πολιτικές της Κοινότητας ή της Ένωσης σε τομείς όπως, για παράδειγμα, η υγεία, και ιδίως η δημόσια υγεία, η περιφερειακή ανάπτυξη, το εμπόριο, οι εξωτερικές σχέσεις και η αναπτυξιακή βοήθεια, ή η δικαιοσύνη και οι εσωτερικές υποθέσεις.

-Έρευνα που ανταποκρίνεται στις ανάγκες ορισμένων νέων, διεπιστημονικών και πολυεπιστημονικών, πεδίων ή πεδίων που βρίσκονται στην αιχμή των γνώσεων, με σκοπό ιδίως να βοηθήσει την ευρωπαϊκή έρευνα να αντιμετωπίσει σημαντικές απρόβλεπτες εξελίξεις, μεταξύ άλλων σε πεδία που συνδέονται με τα πεδία προτεραιότητας.

Οι δραστηριότητες που θα αναληφθούν στα πεδία αυτά θα υλοποιηθούν σύμφωνα με τους όρους και τις αρχές, και μέσω των μηχανισμών, που περιγράφονται κατωτέρω:

-Οι υπόψη δραστηριότητες θα λάβουν κυρίως τις ακόλουθες μορφές:

-ειδικά εστιασμένα έργα περιορισμένης γενικά κλίμακας, τα οποία θα υλοποιηθούν από εταιρικά σχήματα μεγέθους κατάλληλου για την κάλυψη των υπόψη αναγκών.

-δικτύωση ερευνητικών δραστηριοτήτων διεξαγόμενων σε εθνικό επίπεδο, στις περιπτώσεις που για την επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων απαιτείται κινητοποίηση του υφιστάμενου στα κράτη μέλη δυναμικού.

Σε ορισμένες δεόντως δικαιολογημένες περιπτώσεις όπου οι υπόψη στόχοι μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα με αυτό τον τρόπο, είναι δυνατόν να γίνει περιορισμένη χρήση των μέσων που χρησιμοποιούνται στα θεματικά πεδία προτεραιότητας, όπως τα δίκτυα αριστείας ή, ενδεχομένως, τα ολοκληρωμένα έργα.

-Τα θέματα, πεδία και αντικείμενα έρευνας θα επιλέγονται από την Επιτροπή με βάση τις εργασίες αξιολόγησης μιας εσωτερικής ομάδας χρηστών, κατόπιν γνωμοδότησης ενός ανεξάρτητου συμβουλευτικού σχήματος το οποίο θα απαρτίζεται από επιστημονικούς και βιομηχανικούς εμπειρογνώμονες ανωτέρου επιπέδου.

-Για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων αυτών, είναι δυνατό να εφαρμοσθεί μια διαδικασία δύο σταδίων: προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος ανοικτές σε όλες τις οντότητες και τους οργανισμούς της Ένωσης, με σκοπό τον επακριβή προσδιορισμό και την αξιολόγηση των αναγκών. προσκλήσεις υποβολής προτάσεων με αντικείμενο τα θέματα που θα έχουν επιλεγεί στη βάση αυτή.

-Από τα έργα που θα κριθούν, στο πλαίσιο αξιολόγησης από ομοτίμους ("peer review"), ως έχοντα επαρκή επιστημονική και τεχνολογική ποιότητα, η Επιτροπή θα επιλέξει εκείνα που μπορούν να συμβάλουν περισσότερο στην υποστήριξη των πολιτικών των οποίων η ίδια εξασφαλίζει την εφαρμογή.

-Σύμφωνα με το πνεύμα και το στόχο τους, οι δραστηριότητες υπό τον παρόντα τίτλο θα υλοποιούνται βάσει ετήσιων αποφάσεων.

Οι δραστηριότητες αυτές θα περιλαμβάνουν επίσης:

-Ειδικές ερευνητικές δραστηριότητες για τις ΜΜΕ

Οι ΜΜΕ συμμετέχουν στο πρόγραμμα πλαίσιο κυρίως στις δράσεις που εμπίπτουν στα θεματικά πεδία προτεραιότητας.

Οι υπόψη ειδικές δραστηριότητες, οι οποίες θα αναληφθούν προς υποστήριξη της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και της πολιτικής για τις επιχειρήσεις και την καινοτομία, έχουν στόχο να βοηθήσουν τις ευρωπαϊκές ΜΜΕ που αναπτύσσουν δραστηριότητα σε παραδοσιακούς ή νέους τομείς, να ενισχύσουν το τεχνολογικό τους δυναμικό και να επεκτείνουν την επιχειρησιακή τους ικανότητα σε ευρωπαϊκή και διεθνή κλίμακα.

Οι δραστηριότητες αυτές, οι οποίες είναι δυνατό να καλύπτουν όλα τα επιστημονικά και τεχνολογικά πεδία, θα λάβουν τις ακόλουθες μορφές:

-Δραστηριότητες συλλογικής έρευνας:

Μεσοπρόθεσμες ερευνητικές δραστηριότητες μεγάλης κλίμακας που θα διεξάγονται από κέντρα τεχνικών ερευνών προς όφελος βιομηχανικών ενώσεων ή βιομηχανικών ομίλων σε ολόκληρους βιομηχανικούς κλάδους ευρωπαϊκής κλίμακας στους οποίους κυριαρχούν οι ΜΜΕ.

-Δραστηριότητες ερευνητικής συνεργασίας:

Ερευνητικές δραστηριότητες που θα διεξάγονται από ερευνητικά κέντρα για λογαριασμό ορισμένου αριθμού ΜΜΕ από διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες σχετικά με θέματα κοινού ενδιαφέροντος, ή από ΜΜΕ υψηλής τεχνολογίας σε συνεργασία με ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια.

-Ειδικές δραστηριότητες διεθνούς συνεργασίας

Οι ειδικές αυτές δραστηριότητες, οι οποίες θα διεξάγονται προς υποστήριξη της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής αναπτυξιακής βοήθειας της Ένωσης, θα συνίστανται σε δραστηριότητες συνεργασίας ιδίως με :

-τις τρίτες μεσογειακές χώρες.

-τη Ρωσία και τα κράτη της KAK.

-τις αναπτυσσόμενες χώρες.

1.2.2. Δραστηριότητες του Κοινού Κέντρου Ερευνών [35]

[35] Οι δραστηριότητες του ΚΚΕρ στο πεδίο της πυρηνικής έρευνας περιγράφονται στο παράρτημα "Επιστημονικοί και τεχνολογικοί στόχοι" της πρότασης για το πρόγραμμα πλαίσιο Ευρατόμ. Το ΚΚΕρ θα διεξάγει επίσης δραστηριότητες στα πλαίσια των δράσεων δόμησης του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας και θα έχει τη δυνατότητα να συμμετάσχει σε όλες τις ερευνητικές δραστηριότητες του προγράμματος πλαισίου που θα διεξαχθούν βάσει προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, στα πεδία προτεραιότητας και υπό τον τίτλο "Πρόβλεψη των επιστημονικών και τεχνολογικών αναγκών της Ένωσης". Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων αυτών, το ΚΚΕρ θα διενεργεί περιορισμένη αναγνωριστική έρευνα.

Σύμφωνα με την εντολή επιστημονικής και τεχνικής υποστήριξης των πολιτικών της Ένωσης που του έχει ανατεθεί, το ΚΚΕρ θα εστιάσει τις δραστηριότητές του σε θέματα προτεραιότητας για τη χάραξη και την εφαρμογή των κλαδικών πολιτικών. Οι δραστηριότητες που θα αναλάβει το ΚΚΕρ θα έχουν σημαντική ευρωπαϊκή διάσταση και θα καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα πεδίων ειδικής τεχνογνωσίας.

Οι δραστηριότητες που θα διεξάγει το ΚΚΕρ θα καλύπτουν πεδία όπου το ΚΚΕρ διαθέτει ειδική τεχνογνωσία και ειδικές, αν όχι μοναδικές, εγκαταστάσεις, καθώς και πεδία όπου η ουδετερότητά του σε σχέση με τα εθνικά και ιδιωτικά συμφέροντα επιτρέπει την καλύτερη δυνατή υλοποίηση των ερευνητικών δραστηριοτήτων που συνδέονται με τη χάραξη και την εφαρμογή των κοινοτικών πολιτικών καθώς και με την εκτέλεση των καθηκόντων που απορρέουν από τις πολιτικές αυτές, ένα μέρος εκ των οποίων ανήκουν στη σφαίρα αρμοδιοτήτων της Επιτροπής.

Το ΚΚΕρ θα υλοποιήσει τις δραστηριότητες αυτές σε στενή συνεργασία και σε δικτύωση με τις επιστημονικές κοινότητες, τους εθνικούς ερευνητικούς οργανισμούς και τις επιχειρήσεις της Ευρώπης.

Οι δραστηριότητες του ΚΚΕρ θα έχουν ως βασικό κοινό παρονομαστή την ασφάλεια των πολιτών σε όλες τις διαστάσεις της: υγεία, περιβάλλον, πυρηνική ασφάλεια, δημόσια ασφάλεια, καταπολέμηση της απάτης.

Στο πλαίσιο αυτό, έχουν επιλεγεί δύο ειδικά πεδία έρευνας (ένα τρίτο καλύπτεται από τις δραστηριότητες που θα διεξαχθούν στα πλαίσια των δράσεων Ευρατόμ):

-Tρόφιμα, χημικά προϊόντα και υγεία:

Ασφάλεια και ποιότητα των τροφίμων, και ιδίως καταπολέμηση της BSE. γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί. χημικά προϊόντα. βιοϊατρικές εφαρμογές (ιδίως ανάπτυξη αναφορών στο πεδίο αυτό).

-Περιβάλλον και βιώσιμη ανάπτυξη:

Αλλαγή του κλίματος (κύκλος του άνθρακα, εκπόνηση μοντέλων, επιπτώσεις), και τεχνολογίες βιώσιμης ανάπτυξης (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, εργαλεία ολοκλήρωσης των πολιτικών). προστασία του περιβάλλοντος στην Ευρώπη. ανάπτυξη δικτύων και μέτρων αναφοράς. τεχνική υποστήριξη των στόχων της GMES.

Θα διεξαχθούν επίσης τρεις τύποι δραστηριοτήτων γενικού χαρακτήρα:

-Ανάλυση επιστημονικών και τεχνολογικών προοπτικών:

Εργασίες ανάλυσης τεχνοοικονομικών προοπτικών βασιζόμενες στις δραστηριότητες των ευρωπαϊκών δικτύων.

-Υλικά αναφοράς και μετρήσεις [36] :

[36] Οι δραστηριότητες μετρολογίας στον πυρηνικό τομέα περιγράφονται στο παράρτημα "Επιστημονικοί και τεχνολογικοί στόχοι" της πρότασης για το πρόγραμμα πλαίσιο Ευρατόμ.

Kοινοτικό Γραφείο Αναφοράς και πιστοποιημένα υλικά αναφοράς. επικύρωση και χαρακτηρισμός μεθόδων χημικών μετρήσεων.

-Δημόσια ασφάλεια και καταπολέμηση της απάτης:

Aνίχνευση ναρκών κατά προσωπικού. πρόληψη των φυσικών και των τεχνολογικών κινδύνων. δίκτυα υποστήριξης της ασφάλειας του κυβερνοχώρου στην Ένωση. τεχνολογίες για την καταπολέμηση της απάτης.

2. Δόμηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας

2.1. Έρευνα και καινοτομία

Στόχος

Στόχος των δράσεων αυτών είναι να προωθήσουν, στην Κοινότητα και στο σύνολο των περιφερειών της, την τεχνολογική καινοτομία, την εκμετάλλευση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, τη μεταφορά γνώσεων και τεχνολογιών καθώς και τη δημιουργία τεχνολογικών επιχειρήσεων στο εσωτερικό της Κοινότητας.

Αιτιολόγηση των προσπαθειών και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

H συγκριτικά μικρή ικανότητα της Ευρώπης να μετατρέπει τα αποτελέσματα των ερευνητικών εργασιών και τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα σε βιομηχανικές, οικονομικές και εμπορικές επιτυχίες αποτελεί μία από τις κυριότερες αδυναμίες της. Η ανάληψη δράσης για την προώθηση της καινοτομίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση των συνολικών επιδόσεων της Ευρώπης και στην ενίσχυση του ευρωπαϊκού δυναμικού στον τομέα αυτό, βοηθώντας τις επιχειρήσεις και τους παραγωγούς καινοτομίας να επεκτείνουν την επιχειρησιακή τους ικανότητα σε ευρωπαϊκή κλίμακα και στις διεθνείς αγοράς, και προσφέροντας στους συντελεστές όλων των περιφερειών της Ένωσης τη δυνατότητα να επωφεληθούν από την εμπειρία και τις γνώσεις που έχουν αποκομιστεί σε άλλες περιφέρειες μέσω πρωτοβουλιών που έχουν αναληφθεί στο επίπεδο αυτό.

Προβλεπόμενες δράσεις

Οι δράσεις υπό τον παρόντα τίτλο συμπληρώνουν τις δραστηριότητες υπέρ της καινοτομίας που περιλαμβάνονται στις δράσεις υπό τον τίτλο "Ολοκλήρωση της έρευνας".

Οι δράσεις αυτές συνίστανται σε δράσεις γενικής υποστήριξης της καινοτομίας οι οποίες θα συμπληρώνουν και θα συνδέονται με τις εθνικές και περιφερειακές δραστηριότητες, με σκοπό την ενίσχυση της συνεκτικότητας των προσπαθειών στον τομέα αυτό.

Στα πλαίσια των δράσεων που θα αναληφθούν στον τομέα αυτό, θα υποστηριχθούν:

-η δικτύωση των συντελεστών του ευρωπαϊκού συστήματος καινοτομίας και η διενέργεια αναλύσεων και μελετών, με σκοπό την προώθηση της ανταλλαγής εμπειριών και ορθών πρακτικών.

-δράσεις ενθάρρυνσης των διαπεριφερειακών συνεργασιών με αντικείμενο τη στήριξη της καινοτομίας, της σύστασης τεχνολογικών επιχειρήσεων, καθώς και της ανάπτυξης περιφερειακών στρατηγικών στον τομέα αυτό.

-δράσεις πειραματικής δοκιμής νέων εργαλείων και νέων προσεγγίσεων στον τομέα της τεχνολογικής καινοτομίας.

-η ανάπτυξη ή η εδραίωση υπηρεσιών παροχής πληροφοριών, και ιδίως ηλεκτρονικών υπηρεσιών όπως το Cordis, καθώς και υπηρεσιών αρωγής υπέρ της καινοτομίας (μεταφορά τεχνολογίας, προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, πρόσβαση σε επιχειρηματικό κεφάλαιο).

-δράσεις στον τομέα των οικονομικών και τεχνολογικών πληροφοριών (αναλύσεις των τεχνολογικών εξελίξεων, των εφαρμογών και των αγορών, και επεξεργασία και διάδοση πληροφοριών ικανών να βοηθήσουν τους ερευνητές, τις επιχειρήσεις, ιδίως δε τις ΜΜΕ, και τους επενδυτές στη λήψη αποφάσεων).

-η ανάλυση και αξιολόγηση των δραστηριοτήτων υπέρ της καινοτομίας που διεξάγονται στα πλαίσια κοινοτικών ερευνητικών έργων, και η αξιοποίηση των σχετικών συμπερασμάτων στις πολιτικές καινοτομίας.

Ορισμένες από τις δράσεις αυτές θα υλοποιηθούν σε σύνδεση με τις δραστηριότητες που αναπτύσσονται από την ΕΤΕ (ιδίως μέσω του ΕΤαΕ) στο πλαίσιο της "Πρωτοβουλίας Καινοτομία 2000", και μέσω των διαρθρωτικών ταμείων.

2.2. Ανθρώπινοι πόροι και κινητικότητα

Στόχος

Οι δραστηριότητες που θα αναληφθούν υπό τον παρόντα τίτλο έχουν στόχο να συμβάλουν στην ανάπτυξη, σε όλες τις περιφέρειες της Κοινότητας, αφθονίας ανθρώπινων πόρων παγκόσμιου κύρους, μέσω: της προώθησης της διακρατικής κινητικότητας, για σκοπούς εκπαίδευσης και επιμόρφωσης, ανάπτυξης δεξιοτήτων ή μεταφοράς γνώσεων, ιδίως μεταξύ διαφορετικών κλάδων. της υποστήριξης της ανάπτυξης της επιστημονικής αριστείας. και της προσέλκυσης ερευνητών από τρίτες χώρες στην Ευρώπη. Αυτό θα πρέπει να επιτευχθεί με λήψη κατάλληλων μέτρων ώστε να αξιοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο το δυναμικό που παρουσιάζουν από αυτή την άποψη όλα τα τμήματα του πληθυσμού, και ιδιαίτερα οι γυναίκες.

Αιτιολόγηση των προσπαθειών και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

Η προώθηση της διακρατικής κινητικότητας αποτελεί ένα απλό, αλλά ιδιαίτερα δυναμικό και αποτελεσματικό, μέσο για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αριστείας συνολικά, αλλά και για τη βελτίωση της κατανομής της αριστείας στις διάφορες περιφέρειες της Ένωσης. Πράγματι, η προώθηση της διακρατικής κινητικότητας προσφέρει δυνατότητες σημαντικής βελτίωσης της ποιότητας της κατάρτισης των ερευνητών, ενθαρρύνει την κυκλοφορία και την εκμετάλλευση των γνώσεων, και συμβάλλει στη δημιουργία πόλων αριστείας παγκόσμιου κύρους σε όλη την Ευρώπη. Η ανάληψη δράσης σε επίπεδο Ένωσης στον τομέα αυτό, όπως και στον τομέα των ανθρώπινων πόρων εν γένει, και η υλοποίησή της σε επίπεδο κρίσιμης μάζας, θα έχει αναπόφευκτα σημαντικό αντίκτυπο.

Προβλεπόμενες δράσεις

Οι υπόψη δραστηριότητες, οι οποίες μπορούν να καλύπτουν όλα τα επιστημονικά και τεχνολογικά πεδία, θα λάβουν τις ακόλουθες μορφές:

-συνολικές ενισχύσεις σε πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, επιχειρήσεις και δίκτυα, για την υποδοχή ερευνητών από ευρωπαϊκές και τρίτες χώρες.

-ατομικές ενισχύσεις χορηγούμενες σε ευρωπαίους ερευνητές για σκοπούς κινητικότητας προς άλλη ευρωπαϊκή χώρα ή τρίτη χώρα, καθώς και σε διακεκριμένους ερευνητές τρίτων χωρών που επιθυμούν να έλθουν στην Ευρώπη.

-μηχανισμοί επανόδου στις χώρες και περιφέρειες καταγωγής, καθώς και επαγγελματικής (επαν)ένταξης, συνδεόμενοι κυρίως με τη χορήγηση συνολικών και ατομικών ενισχύσεων.

-χρηματοδοτική συμμετοχή σε εθνικά ή περιφερειακά προγράμματα υποστήριξης της κινητικότητας των ερευνητών που είναι ανοικτά σε ερευνητές άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

-παροχή υποστήριξης σε ευρωπαϊκές ερευνητικές ομάδες ανωτάτου επιπέδου αριστείας, κυρίως για τη διεξαγωγή ερευνητικών δραστηριοτήτων αιχμής ή διεπιστημονικών ερευνητικών δραστηριοτήτων.

-επιστημονικά βραβεία για εργασίες υψηλής ποιότητας που έχουν διεξαχθεί από ερευνητές που έχουν λάβει χρηματοοικονομική ενίσχυση κινητικότητας της Ένωσης.

2.3. Ερευνητικές υποδομές

Στόχος

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν υπό τον παρόντα τίτλο είναι να συμβάλουν στην ανάπτυξη ενός ιστού ερευνητικών υποδομών ανωτάτου επιπέδου στην Ευρώπη, και να προωθήσουν τη βέλτιστη αξιοποίηση των υποδομών αυτών σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

Αιτιολόγηση των προσπαθειών και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

Η ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής προσέγγισης όσον αφορά τις ερευνητικές υποδομές, και η ανάληψη σχετικής δράσης σε επίπεδο Ένωσης, μπορούν να συνεισφέρουν σε μεγάλο βαθμό στην ενίσχυση του ευρωπαϊκού ερευνητικού δυναμικού και της αξιοποίησής του: αυξάνοντας τις δυνατότητες πρόσβασης στις υποδομές που υπάρχουν στα διάφορα κράτη μέλη και ενισχύοντας τη συμπληρωματικότητα των υφιστάμενων εγκαταστάσεων. προωθώντας τη δημιουργία ή την περαιτέρω ανάπτυξη υποδομών που παρέχουν υπηρεσίες σε ευρωπαϊκή κλίμακα, καθώς και τις βέλτιστες επιλογές κατασκευής από ευρωπαϊκή άποψη και από άποψη περιφερειακής τεχνολογικής ανάπτυξης.

Προβλεπόμενες δράσεις

Οι υπόψη δραστηριότητες θα καλύπτουν όλα τα επιστημονικά και τεχνολογικά πεδία, συμπεριλαμβανομένων των θεματικών πεδίων προτεραιότητας. Θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες που συνδέονται με την επιταγή να διαθέτει η ευρωπαϊκή έρευνα, σε όλα τα επιστημονικά πεδία και κλάδους, μια υποδομή επικοινωνίας μεγάλης δυναμικότητας και υψηλής ταχύτητας (βασιζόμενης ιδίως σε αρχιτεκτονικές τύπου GRID), καθώς και υπηρεσίες ηλεκτρονικών εκδόσεων. Με τις δραστηριότητες αυτές, οι οποίες θα καθορίζονται και θα υλοποιούνται βάσει επιστημονικής γνωμοδότησης του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Επιστημών, θα υποστηριχθούν:

-η διακρατική πρόσβαση σε ερευνητικές υποδομές.

-η υλοποίηση, εκ μέρους μεμονωμένων φορέων ή κοινοπραξιών εκμετάλλευσης υποδομών ευρωπαϊκής κλίμακας, ολοκληρωμένων πρωτοβουλιών για την παροχή υπηρεσιών σε ευρωπαϊκή κλίμακα οι οποίες θα περιλαμβάνουν, πέραν της διακρατικής πρόσβασης, τη δημιουργία και τη λειτουργία δικτύων συνεργασίας και την εκτέλεση κοινών ερευνητικών έργων με στόχο τη βελτίωση των επιδόσεων των υπόψη υποδομών.

-η διεξαγωγή μελετών σκοπιμότητας και προπαρασκευαστικών εργασιών για τη δημιουργία νέων υποδομών ευρωπαϊκής εμβέλειας.

-η βελτιστοποίηση των ευρωπαϊκών υποδομών μέσω της υποστήριξης, σε περιορισμένο βαθμό, της ανάπτυξης νέων υποδομών. Η υποστήριξη αυτή είναι δυνατό να συμπληρώνεται από χρηματοδοτική συμμετοχή της ΕΤΕ ή των διαρθρωτικών ταμείων στην υλοποίηση των υποδομών, και οι μελέτες σκοπιμότητας θα πρέπει να διερευνούν συστηματικά τη δυνατότητα μιας τέτοιας συμμετοχής.

2.4. Επιστήμη/κοινωνία

Στόχος

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν υπό τον παρόντα τίτλο είναι να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη αρμονικών σχέσεων μεταξύ της επιστήμης και της κοινωνίας και το άνοιγμα στην καινοτομία στην Ευρώπη, μέσω της καθιέρωσης νέων σχέσεων και ενημερωμένου διαλόγου μεταξύ ερευνητών, βιομηχάνων, πολιτικών ιθυνόντων και πολιτών.

Αιτιολόγηση των προσπαθειών και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

Τα ζητήματα επιστήμης/κοινωνίας είναι ιδιαίτερα απαραίτητο να αντιμετωπισθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, λόγω της σημαντικής ευρωπαϊκής τους διάστασης. Η ευρωπαϊκή τους διάσταση συνδέεται με το γεγονός ότι τα ζητήματα αυτά τίθενται πολύ συχνά σε ευρωπαϊκή κλίμακα (όπως δείχνει το παράδειγμα των προβλημάτων ασφάλειας των τροφίμων), με τη σκοπιμότητα αξιοποίησης της συχνά συμπληρωματικής εμπειρίας και γνώσης που διαθέτουν οι διάφορες χώρες, και με την ανάγκη συνεκτίμησης των διαφορετικών απόψεων που εκφράζονται για τα ζητήματα αυτά δεδομένης της ευρωπαϊκής πολιτισμικής ποικιλομορφίας.

Προβλεπόμενες δράσεις

Σε ευθυγράμμιση με το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής με τίτλο "Επιστήμη, κοινωνία και πολίτες στην Ευρώπη" [37], οι δραστηριότητες που θα αναληφθούν στον τομέα αυτό θα καλύπτουν όλα τα επιστημονικά και τεχνολογικά πεδία και θα αφορούν, κατά προτίμηση, τα ακόλουθα θέματα:

[37] SEC (2000) 1973

-Προσέγγιση έρευνας και κοινωνίας: επιστήμη και διακυβέρνηση. επιστημονικές συμβουλές. συμμετοχή της κοινωνίας στην έρευνα. προοπτικές.

-Εφαρμογή της επιστημονικής και τεχνολογικής προόδου με υπευθυνότητα: κίνδυνοι. τεχνογνωσία. εφαρμογή της αρχής της πρόληψης. ευρωπαϊκό σύστημα αναφοράς. δεοντολογία.

-Ενίσχυση του διαλόγου επιστήμης/κοινωνίας: νέες μορφές διαλόγου.γνωριμία της επιστήμης και των πολιτών. ενδιαφέρον των νέων για επιστημονική σταδιοδρομία. οι γυναίκες στην επιστήμη και την έρευνα.

Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων αυτών θα υποστηριχθούν:

-η δικτύωση και η ανάπτυξη διαρθρωτικών δεσμών μεταξύ των θεσμικών φορέων και των αντίστοιχων δραστηριοτήτων σε εθνικό, περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

-η ανταλλαγή εμπειρίας και ορθών πρακτικών.

-η διεξαγωγή ειδικών ερευνητικών εργασιών.

-πρωτοβουλίες ευαισθητοποίησης μεγάλης απήχησης, τύπου βραβείων και διαγωνισμών.

-η δημιουργία βάσεων δεδομένων και πληροφοριών, καθώς και η διενέργεια ιδίως στατιστικών και μεθοδολογικών μελετών σχετικά με τα διάφορα θέματα.

3. Ενίσχυση των βάσεων του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας

Στόχος

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν υπό τον παρόντα τίτλο είναι να ενισχύσουν το συντονισμό και να υποστηρίξουν τη συνεκτική ανάπτυξη των πολιτικών και δραστηριοτήτων έρευνας και προώθησης της καινοτομίας στην Ευρώπη.

Αιτιολόγηση των προσπαθειών και ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

Η υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας εξαρτάται κυρίως και πρωταρχικά από τη βελτίωση της συνεκτικότητας και του συντονισμού μεταξύ των δραστηριοτήτων και των πολιτικών έρευνας και καινοτομίας που αναπτύσσονται σε εθνικό, περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η δράση της Κοινότητας μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση των προσπαθειών που καταβάλλονται προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς και στη δημιουργία της βάσης πληροφοριών, γνώσεων και αναλύσεων που είναι απαραίτητη για την υλοποίηση του συγκεκριμένου σχεδίου.

Προβλεπόμενες δράσεις

Οι υπόψη δράσεις, οι οποίες μπορούν να καλύπτουν όλα τα επιστημονικά και τεχνολογικά πεδία, θα λάβουν τις ακόλουθες μορφές:

-Προς ενίσχυση του συντονισμού των ερευνητικών δραστηριοτήτων που διεξάγονται στην Ευρώπη, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, παροχή χρηματοοικονομικής υποστήριξης :

-για το αμοιβαίο άνοιγμα των εθνικών προγραμμάτων.

-για τη δικτύωση των ερευνητικών δραστηριοτήτων που διεξάγονται σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

-σε δραστηριότητες επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας που διεξάγονται σε άλλα πλαίσια ευρωπαϊκής συνεργασίας, για παράδειγμα στις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Επιστημών.

-στη συνεργασία και σε κοινές πρωτοβουλίες εξειδικευμένων οργανισμών ευρωπαϊκής επιστημονικής συνεργασίας, όπως για παράδειγμα ο CERN, το EMBL, ο ESO ή η ESA [38].

[38] CERN: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικών Ερευνών. EMBL: Eυρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας. ESO: Eυρωπαϊκός Οργανισμός Αστρονομικών Ερευνών στο Νότιο Ημισφαίριο. ESA: Eυρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος.

Οι δραστηριότητες αυτές θα εντάσσονται στο γενικό πλαίσιο των προσπαθειών που καταβάλλονται για τη βελτιστοποίηση της συνολικής λειτουργίας της ευρωπαϊκής επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας και για την εξασφάλιση της συμπληρωματικότητας των διαφόρων συστατικών στοιχείων της, στα οποία περιλαμβάνονται επίσης το COST και το Eureka.

-Προς υποστήριξη της συνεκτικής ανάπτυξης των πολιτικών έρευνας και καινοτομίας στην Ευρώπη :

-διεξαγωγή αναλύσεων και μελετών, εργασίες ανάλυσης επιστημονικών και τεχνολογικών προοπτικών, κατάρτισης επιστημονικών και τεχνολογικών στατιστικών και ανάπτυξης επιστημονικών και τεχνολογικών δεικτών.

-δημιουργία και υποστήριξη της λειτουργίας εξειδικευμένων ομάδων εργασίας και πλαισίων συνεννόησης και πολιτικού διαλόγου.

-υποστήριξη των εργασιών συγκριτικής αξιολόγησης των εθνικών, περιφερειακών και ευρωπαϊκών πολιτικών έρευνας και καινοτομίας.

-υποστήριξη των εργασιών χαρτογράφησης της επιστημονικής και τεχνολογικής αριστείας στην Ευρώπη.

-υποστήριξη εργασιών απαραίτητων για τη βελτίωση του κανονιστικού και διοικητικού περιβάλλοντος της έρευνας και της καινοτομίας στην Ευρώπη.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ : ΜΕΓΙΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΟΣΟ, ΜΕΡΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ

Το μέγιστο συνολικό ποσό και τα αντίστοιχα μερίδια των διαφόρων δράσεων όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 164 της συνθήκης ΕΚ είναι τα εξής:

εκατομμύρια ευρώ

Πρώτη δράση [39] :

[39] Καλύπτει: τις δραστηριότητες υπό τον τίτλο "Ολοκλήρωση της έρευνας", με εξαίρεση τις δραστηριότητες διεθνούς συνεργασίας. τις δραστηριότητες υπό τον τίτλο "Δόμηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας" που αφορούν τις ερευνητικές υποδομές και το θέμα Επιστήμη/κοινωνία. τις δραστηριότητες υπό τον τίτλο "Ενίσχυση των βάσεων του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας".

// 13.570

Δεύτερη δράση [40] :

[40] Καλύπτει τις δραστηριότητες διεθνούς συνεργασίας που θα διεξαχθούν υπό τον τίτλο "Ολοκλήρωση της έρευνας" στα πεδία προτεραιότητας και υπό τον τίτλο της πρόβλεψης των επιστημονικών και τεχνολογικών αναγκών της Ένωσης.

// 600

Tρίτη δράση [41] :

[41] Καλύπτει τις ειδικές δραστηριότητες σχετικά με το θέμα "Έρευνα και καινοτομία" που θα διεξαχθούν υπό τον τίτλο "Δόμηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας" συμπληρωματικά προς τις δραστηριότητες υπέρ της καινοτομίας που θα διεξαχθούν υπό τον τίτλο "Ολοκλήρωση της έρευνας".

// 300

Τέταρτη δράση [42]:

[42] Καλύπτει τις δραστηριότητες υπό τον τίτλο "Δόμηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας" που αφορούν τους ανθρώπινους πόρους και την υποστήριξη της κινητικότητας.

// 1.800

Μέγιστο συνολικό ποσό* // 16.270

*Ενδεικτική κατανομή:

1) Ολοκλήρωση της έρευνας [43] [44]

[43] Ο στόχος είναι να διατεθεί υπέρ των ΜΜΕ το 15% τουλάχιστον των χρηματοδοτικών πόρων του τίτλου αυτού.

[44] Εκ των οποίων 600 εκατ. ευρώ συνολικά για τις δραστηριότητες διεθνούς συνεργασίας.

// 12.770

*Γονιδιωματική και βιοτεχνολογία στην υπηρεσία της υγείας // 2.000

*Τεχνολογίες της κοινωνίας της πληροφορίας // 3.600

*Νανοτεχνολογίες, νοήμονα υλικά, νέες διεργασίες παραγωγής // 1.300

*Αεροναυπηγική και διάστημα // 1.000

*Ασφάλεια των τροφίμων και κίνδυνοι για την υγεία // 600

*Βιώσιμη ανάπτυξη και πλανητική μεταβολή // 1.700

*Πολίτες και διακυβέρνηση στην ευρωπαϊκή κοινωνία της γνώσης // 225

*Πρόβλεψη των επιστημονικών και τεχνολογικών αναγκών της Ένωσης [45] // 2.345

[45] Εκ των οποίων 715 εκατ. ευρώ για τις δραστηριότητες του ΚΚΕρ.

2) Δόμηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας // 3.050

*Έρευνα και καινοτομία // 300

*Ανθρώπινοι πόροι // 1.800

*Ερευνητικές υποδομές // 900

*Επιστήμη/κοινωνία // 50

3) Ενίσχυση των βάσεων του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας // 450

*Υποστήριξη του συντονισμού των δραστηριοτήτων // 400

*Υποστήριξη της συνεκτικής ανάπτυξης των πολιτικών // 50

ΣΥΝΟΛΟ // 16.270 [46]

[46] Στο οποίο προστίθεται ποσό 1.230 εκατ. ευρώ βάσει του προγράμματος πλαισίου Ευρατόμ, για το οποίο προβλέπεται η ακόλουθη ενδεικτική κατανομή: 150 εκατ. ευρώ για την επεξεργασία και αποθήκευση πυρηνικών αποβλήτων. 700 εκατ. ευρώ για την ελεγχόμενη θερμοπυρηνική σύντηξη [εκ των οποίων 200 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή στο έργο ITER]. 50 εκατ. ευρώ για άλλες δραστηριότητες. 330 εκατ. ευρώ για τις δραστηριότητες του ΚΚΕρ [εκ των οποίων 110 εκατ. ευρώ για την επεξεργασία και αποθήκευση αποβλήτων].

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ : ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΟΡΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Προκειμένου να συμβάλει στην υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας, η Κοινότητα συμμετέχει χρηματοδοτικά, δυνάμει ειδικών προγραμμάτων, στις δραστηριότητες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων επίδειξης, που αναπτύσσονται στα θεματικά πεδία προτεραιότητας του προγράμματος πλαισίου καθώς και σε άλλα επιστημονικά και τεχνολογικά πεδία και θέματα.

Η Κοινότητα συμμετέχει χρηματοδοτικά στις δραστηριότητες αυτές, στις οποίες περιλαμβάνονται και μέτρα προώθησης της καινοτομίας, με τα διάφορα μέσα που περιγράφονται κατωτέρω.

1. ΜΕΣΑ

1.1. Μέσα ολοκλήρωσης της έρευνας

1.1.1. Δίκτυα αριστείας

Στα θεματικά ερευνητικά πεδία προτεραιότητας του προγράμματος πλαισίου, χρηματοδοτική συμμετοχή σε δίκτυα αριστείας.

Η υποστήριξη των δικτύων αυτών έχει στόχο να προωθήσει την αριστεία στην Ευρώπη μέσω της ουσιαστικής και βιώσιμης ενοποίησης, σε μια κρίσιμη μάζα δεξιοτήτων, των δυνατοτήτων αριστείας που υπάρχουν σε πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και βιομηχανικούς κλάδους διαφόρων κρατών μελών, και συγκεκριμένα μέσω της δημιουργίας "εικονικών κέντρων αριστείας".

Η ενοποίηση θα εξασφαλιστεί μέσω ενός κοινού προγράμματος δραστηριοτήτων το οποίο θα αντιπροσωπεύει σημαντικό μέρος των δραστηριοτήτων των οντοτήτων που συμμετέχουν στο εκάστοτε δίκτυο. Οι οντότητες αυτές θα πρέπει να έχουν ή να αποκτήσουν την επιχειρησιακή αυτονομία που είναι απαραίτητη για την προοδευτική ενοποίηση των δραστηριοτήτων τους με τις δραστηριότητες άλλων οντοτήτων.

Τα προγράμματα δραστηριοτήτων, τάξης μεγέθους πολλών εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, θα καταρτίζονται βάσει συγκεκριμένων ερευνητικών θεμάτων και πεδίων, και όχι βάσει προκαθορισμένων στόχων ή αποτελεσμάτων. Η εκτέλεσή τους συνεπάγεται προοδευτική ενοποίηση των προγραμμάτων εργασίας στα υπόψη πεδία, επακριβή κατανομή των δραστηριοτήτων, σημαντικό όγκο ανταλλαγών προσωπικού, καθώς και εντατική προσφυγή σε ηλεκτρονικά δίκτυα πληροφοριών και επικοινωνιών και σε εικονικές και διαλογικές μεθόδους εργασίας. Τα προγράμματα αυτά θα περιλαμβάνουν υποχρεωτικά, και κατά επαληθεύσιμο τρόπο, δραστηριότητες διαχείρισης, μεταφοράς και αξιοποίησης των παραγόμενων γνώσεων.

Τα δίκτυα αριστείας θα επιλέγονται βάσει προσκλήσεων υποβολής προτάσεων.

Το άνοιγμα των δικτύων αριστείας στη συμμετοχή ερευνητών από ευρωπαϊκές χώρες άλλες πέραν των χωρών στις οποίες είναι εγκατεστημένες οι συμπράττουσες οντότητες θα ενθαρρυνθεί μέσω μέτρων υποστήριξης της κινητικότητας. Επιπλέον, στα δίκτυα αριστείας θα μπορούν να συμμετάσχουν οργανισμοί τρίτων χωρών καθώς και οργανισμοί ευρωπαϊκής επιστημονικής συνεργασίας.

1.1.2. Ολοκληρωμένα έργα

Στα θεματικά ερευνητικά πεδία προτεραιότητας του προγράμματος πλαισίου, χρηματοδοτική συμμετοχή σε ολοκληρωμένα έργα.

Τα ολοκληρωμένα έργα, τάξης μεγέθους έως και πολλών δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, θα υλοποιούνται από κοινοπραξίες οι οποίες συχνά θα βασίζονται σε στενή συνεργασία πανεπιστημίων/βιομηχανίας.

Τα έργα αυτά, τα οποία μπορεί ενδεχομένως να καλύπτουν και "επικίνδυνες" ερευνητικές δραστηριότητες, θα έχουν σε κάθε περίπτωση σαφώς καθορισμένους στόχους από άποψη επιστημονικών και τεχνολογικών γνώσεων ή από άποψη προϊόντων, διεργασιών ή υπηρεσιών. Τα ολοκληρωμένα έργα είναι δυνατό, σε ορισμένες περιπτώσεις, να απαρτίζονται από δέσμες ή ομάδες ("clusters") στοιχείων που καλύπτουν διαφορετικές πτυχές του ίδιου στόχου, οι οποίες ενσωματώνονται σε μια ενιαία δράση από τη βιομηχανία και τους δημόσιους ερευνητικούς εταίρους βάσει χρονοδιαγράμματος υποκείμενου σε τακτική ενημέρωση.

Η εκτέλεση των ολοκληρωμένων έργων θα περιλαμβάνει υποχρεωτικά, και κατά επαληθεύσιμο τρόπο, δραστηριότητες διάδοσης, μεταφοράς και αξιοποίησης των γνώσεων, καθώς και δραστηριότητες ανάλυσης και αξιολόγησης του οικονομικού και κοινωνικού αντικτύπου των υπόψη τεχνολογιών, και των παραγόντων επιτυχούς εκμετάλλευσής τους.

Η υλοποίηση των ολοκληρωμένων έργων θα βασίζεται, κατά προτίμηση, σε συνολικά σχέδια χρηματοδότησης τα οποία συνεπάγονται σημαντική κινητοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών κεφαλαίων, καθώς και προσφυγή σε άλλα σχήματα συνεργασίας ή χρηματοδότησης, και ιδίως στο Eureka, ή στα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΤΕ και του ΕTαΕ.

Τα ολοκληρωμένα έργα θα επιλέγονται βάσει προσκλήσεων υποβολής προτάσεων. Στα έργα αυτά είναι δυνατό να συμμετέχουν και οργανισμοί τρίτων χωρών καθώς και οργανισμοί ευρωπαϊκής επιστημονικής συνεργασίας. Θα εφαρμοστούν ειδικά μέτρα για την ενθάρρυνση της συμμετοχής των ΜΜΕ.

Τη διαχείριση των δικτύων αριστείας και των ολοκληρωμένων έργων θα ασκούν, με μεγάλο βαθμό αυτονομίας, οι συμμετέχοντες σε αυτά. Συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα:

-να συμπράττουν με άλλους εταίρους για την εκτέλεση των δραστηριοτήτων που έχουν αναλάβει.

-να καθορίζουν έργα περιορισμένης κλίμακας ως συνιστώσες του προγράμματος δραστηριοτήτων και να προκηρύσσουν προσκλήσεις υποβολής προτάσεων.

-να αναπροσαρμόζουν το περιεχόμενο των προγραμμάτων αυτών ανάλογα με τις ανάγκες.

Η υλοποίηση των προγραμμάτων δραστηριοτήτων των δικτύων αριστείας και των ολοκληρωμένων έργων θα υπόκειται σε τακτική αξιολόγηση.

1.1.3. Συμμετοχή σε από κοινού εκτελούμενα εθνικά προγράμματα

Στα θεματικά ερευνητικά πεδία προτεραιότητας του προγράμματος πλαισίου, χρηματοδοτική συμμετοχή σε από κοινού εκτελούμενα εθνικά προγράμματα, δυνάμει του άρθρου 169 της συνθήκης.

Τα σχετικά προγράμματα συνίστανται σε σαφώς καθορισμένα προγράμματα που τίθενται σε εφαρμογή από κυβερνήσεις ή από εθνικούς ερευνητικούς οργανισμούς. Η από κοινού εκτέλεσή τους συνεπάγεται την προσφυγή σε μια ειδική δομή υλοποίησης. Αυτή μπορεί να εξασφαλιστεί μέσω εναρμονισμένων προγραμμάτων εργασίας και μέσω κοινών, παράλληλων ή συντονισμένων προσκλήσεων υποβολής προτάσεων. Εάν χρειάζεται, θα περιλαμβάνει την ανάπτυξη ή την εκμετάλλευση κοινών υποδομών.

Η Κοινότητα δύναται να συμμετέχει χρηματοδοτικά στα από κοινού εκτελούμενα προγράμματα. Στην περίπτωση προγραμμάτων ανοικτών σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Κοινότητα δύναται επίσης να υποστηρίξει τη συμμετοχή ερευνητών, ομάδων ή ιδρυμάτων των χωρών αυτών.

1.1.4. Πρόβλεψη των επιστημονικών και τεχνολογικών αναγκών της Ένωσης

Τα μέσα υλοποίησης των δραστηριοτήτων που θα αναληφθούν υπό τον τίτλο "Πρόβλεψη των επιστημονικών και τεχνολογικών αναγκών της Ένωσης" περιγράφονται στο Παράρτημα Ι.

1.2. Μέσα δόμησης του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας

Τα μέσα υλοποίησης των δραστηριοτήτων που θα αναληφθούν στους ακόλουθους τομείς περιγράφονται στο Παράρτημα Ι:

-Έρευνα και καινοτομία.

-Ανθρώπινοι πόροι και κινητικότητα.

-Ερευνητικές υποδομές.

-Επιστήμη/κοινωνία.

1.3. Μέσα ενίσχυσης των βάσεων του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας

Τα μέσα υλοποίησης των δραστηριοτήτων που θα αναληφθούν υπ' αυτόν τον τίτλο περιγράφονται στο Παράρτημα Ι.

2. Όροι χρηματοδοτικησ συμμετοχησ τησ Κοινότητας

Η Κοινότητα συμμετέχει χρηματοοικονομικά στην υλοποίηση των δράσεων που διεξάγονται με τη βοήθεια των μέσων που καθορίζονται κατωτέρω, σύμφωνα με το κοινοτικό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις υπέρ της έρευνας και της ανάπτυξης, καθώς και με τους διεθνείς κανόνες που ισχύουν στον τομέα αυτό, και ιδίως τη συμφωνία του ΠΟΕ για τις επιδοτήσεις και τα αντισταθμιστικά μέτρα. Θα πρέπει να είναι δυνατή η κατά περίπτωση αναπροσαρμογή του ύψους και της μορφής της χρηματοδοτικής συμμετοχής στο πρόγραμμα πλαίσιο, ιδίως όταν προβλέπεται η παρέμβαση άλλων πηγών δημόσιας χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των άλλων κοινοτικών πηγών χρηματοδότησης όπως π.χ. η ETE και το ETαE.

Στην περίπτωση της συμμετοχής οργανισμών από περιφέρειες που παρουσιάζουν καθυστερημένη ανάπτυξη, όταν ένα έργο λαμβάνει το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό χρηματοδότησης από το πρόγραμμα πλαίσιο, ή μια συνολική επιχορήγηση, είναι δυνατό να παραχωρείται συμπληρωματική συνεισφορά από τα διαρθρωτικά ταμεία, η οποία χορηγείται σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού αριθ. 1260/1999 του Συμβουλίου [47].

[47] ΕΕ L 161 της 26ης Ιουνίου 1999

Στην περίπτωση της συμμετοχής οργανισμών από υποψήφιες προς ένταξη χώρες, είναι δυνατό να χορηγείται συνεισφορά συμπληρωματική προς τα προενταξιακά χρηματοδοτικά μέσα, υπό ανάλογους όρους.

Η χρηματοδοτική συμμετοχή της Κοινότητας θα χορηγείται σύμφωνα με την αρχή της συγχρηματοδότησης, με εξαίρεση τη χρηματοδότηση μελετών, διασκέψεων και δημοσίων συμβάσεων. Ανάλογα με τη φύση των διαφόρων μέσων, η χρηματοδοτική συμμετοχή της Κοινότητας μπορεί να έχει συνολικό χαρακτήρα ή να λάβει τη μορφή επιχορήγησης των προϋπολογισμών που συνδέονται με καθένα από τα στάδια εφαρμογής των μέσων.

Κατά γενικό κανόνα, η χρηματοδοτική συμμετοχή της Κοινότητας θα καθορίζεται κατόπιν ανοικτών διαδικασιών προσκλήσεων υποβολής προτάσεων ή προσκλήσεων υποβολής προσφορών.

Η χρηματοδοτική συμμετοχή της Κοινότητας δύναται επίσης να λάβει τη μορφή επιδοτήσεων του κεφαλαίου που είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη ερευνητικών υποδομών.

Η Επιτροπή υλοποιεί τις ερευνητικές δραστηριότητες κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η προστασία των χρηματοοικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας, μέσω πραγματικών ελέγχων και, σε περίπτωση που εντοπίζονται ατασθαλίες, μέσω ανάλογων κυρώσεων αποτρεπτικού χαρακτήρα.

Στις αποφάσεις θέσπισης των ειδικών προγραμμάτων για την εφαρμογή του παρόντος προγράμματος πλαισίου, δεν είναι δυνατό να προβλέπονται παρεκκλίσεις από τους κανόνες που καθορίζονται στον κατωτέρω πίνακα.

Μέσα // Χρηματοδοτική συμμετοχή της Κοινότητας βάσει του προγράμματος πλαισίου

Ολοκλήρωση της έρευνας // [48]

[48] Στην περίπτωση των τριών κατηγοριών δράσεων υπό τον τίτλο "Ολοκλήρωση της έρευνας", η χρηματοδοτική συμμετοχή της Κοινότητας είναι δυνατό να καλύπτει τη συμμετοχή οργανισμών και ερευνητών από τρίτες χώρες.

1. Χρηματοδοτική συμμετοχή σε δίκτυα αριστείας. // Η Κοινότητα δύναται να παραχωρεί συνολική επιχορήγηση με βάση τα αποτελέσματα της εκτέλεσης ενός κοινού προγράμματος δραστηριοτήτων.

2. Χρηματοδοτική συμμετοχή σε ολοκληρωμένα έργα. // Η Κοινότητα δύναται να επιχορηγεί τον προϋπολογισμό των έργων αυτών, μέχρι ποσοστού 50% του συνολικού τους κόστους.

3. Χρηματοδοτική συμμετοχή σε από κοινού εκτελούμενα εθνικά προγράμματα // Η Κοινότητα δύναται να επιχορηγεί τον προϋπολογισμό των από κοινού εκτελούμενων δραστηριοτήτων, μέχρι ποσοστού 50% του συνολικού τους κόστους. δύναται να καλύπτει συνολικά τη συμμετοχή ερευνητών και οργανισμών από τρίτες χώρες στις συγκεκριμένες δραστηριότητες.

4. Χρηματοδοτική συμμετοχή σε δραστηριότητες που αποβλέπουν στην πρόβλεψη των επιστημονικών και τεχνολογικών αναγκών της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών ερευνητικών δράσεων για τις ΜΜΕ και των ειδικών δραστηριοτήτων διεθνούς συνεργασίας. // Η Κοινότητα δύναται να επιχορηγεί τον προϋπολογισμό των δραστηριοτήτων αυτών, μέχρι ποσοστού 50% του συνολικού τους κόστους. δύναται να αναλάβει το σύνολο του προϋπολογισμού του ΚΚΕρ.

Δόμηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας //

1. Χρηματοδοτική συμμετοχή σε δράσεις προώθησης της διάδρασης μεταξύ έρευνας και καινοτομίας. // Η Κοινότητα δύναται να επιχορηγεί τον προϋπολογισμό των δράσεων αυτών.

2. Χρηματοδοτική συμμετοχή σε δράσεις ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων και ενίσχυσης της κινητικότητας. // Οι υποτροφίες και ενισχύσεις υπέρ της αριστείας θα έχουν συνολικό χαρακτήρα.

3. Χρηματοδοτική συμμετοχή σε δράσεις υποστήριξης των ερευνητικών υποδομών. // Η Κοινότητα δύναται να επιχορηγεί τον προϋπολογισμό των τεχνικών προπαρασκευαστικών εργασιών, συμπεριλαμβανομένων των μελετών σκοπιμότητας, μέχρι ποσοστού 50% του συνολικού τους κόστους. δύναται να παραχωρεί συνολική επιχορήγηση για τις διακρατικές δραστηριότητες πρόσβασης και ανάπτυξης δικτύων καθώς και, βάσει των αποτελεσμάτων, για την υλοποίηση ολοκληρωμένων πρωτοβουλιών. δύναται να επιχορηγεί τον προϋπολογισμό ανάπτυξης νέων υποδομών, μέχρι ποσοστού 10 % του συνολικού τους κόστους.

4. Χρηματοδοτική συμμετοχή σε δράσεις υπέρ της ανάπτυξης αρμονικών σχέσεων μεταξύ της επιστήμης και της κοινωνίας. // Η Κοινότητα δύναται να επιχορηγεί τον προϋπολογισμό των πρωτοβουλιών αυτών.

Ενίσχυση των βάσεων του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας //

1. Χρηματοδοτική συμμετοχή σε δραστηριότητες συντονισμού. // Η Κοινότητα δύναται να επιχορηγεί τον προϋπολογισμό των δραστηριοτήτων αυτών.

2. Χρηματοδοτική συμμετοχή σε μέτρα υποστήριξης της συνεκτικής ανάπτυξης των ερευνητικών πολιτικών. // Η Κοινότητα δύναται να επιχορηγεί τον προϋπολογισμό των μέτρων αυτών.

NΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ

Πολιτικός (οί) Τομέας (είs): Έρευνα

Δραστηριότητα(ες): Δράσεις έρευνας δυνάμει της συνθήκης E.Κ.

Ονομασία της δράσης:

Πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το πολυετές πρόγραμμα πλαίσιο 2002-2006 δράσεων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, με σκοπό την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας, καλούμενο εφεξής "πρόγραμμα πλαίσιο".

1. ΚΟΝΔΥΛΙΟ(Α) ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ + ΤΙΤΛΟΣ(ΟΙ)

Υπο-τομέας B6

2. ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

2.1. Συνολικό κονδύλιο της δράσης (μέρος B): 16 270 εκατομ. EUR σε ΠΑΥ

2.2. Περίοδος εφαρμογής:

2002-2006

Οι ρυθμίσεις ανανέωσης της δράσης προβλέπονται από το άρθρο 166 της συνθήκης EΚ.

2.3. Συνολική πολυετής εκτίμηση των δαπανών

α) Χρονοδιάγραμμα των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων/πιστώσεων πληρωμών (δημοσιονομική παρέμβαση) (πρβλ. σημείο 6.1.1)

Εκατομ. EUR (με ακρίβεια 3ου δεκαδικού ψηφίου)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

β) Τεχνική και διοικητική συνδρομή (TΔΣ) και δαπάνες στήριξης (ΔΣ) (πρβλ. σημείο 6.1.2)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

γ) Συνολικές δημοσιονομικές επιπτώσεις των ανθρώπινων πόρων και άλλων λειτουργικών δαπανών (πρβλ. σημεία 7.2 και 7.3)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

2.4. Συμβατότητα με τον δημοσιονομικό προγραμματισμό και τις δημοσιονομικές προοπτικές

x( Πρόταση συμβατή με τον υφιστάμενο δημοσιονομικό προγραμματισμό

( Η παρούσα πρόταση απαιτεί τον επαναπρογραμματισμό της παραγράφου της σχετικής με τις δημοσιονομικές προοπτικές,

( συμπεριλαμβανομένης, ενδεχομένως, αναδρομής στις διατάξεις της διοργανικής συμφωνίας.

2.5 Δημοσιονομικές επιπτώσεις επί των εσόδων

( Ουδεμία δημοσιονομική επίπτωση (αφορά τις τεχνικές πτυχές τις σχετικές με την εφαρμογή ενός μέτρου)

x( Δημοσιονομικές επιπτώσεις - Οι επιπτώσεις επί των εσόδων είναι οι ακόλουθες:

Ορισμένα συνδεδεμένα κράτη θα συμβάλουν στη χρηματοδότηση του προγράμματος πλαισίου.

Ορισμένα κράτη μέλη είναι δυνατό να συμβάλουν στη χρηματοδότηση των προγραμμάτων που αναλαμβάνονται βάσει του άρθρου 169 της συνθήκης.

Σύμφωνα με τα άρθρα 92 και 96 του δημοσιονομικού κανονισμού, το Κοινό Κέντρο Ερευνών δύναται να έχει έσοδα από διάφορες ανταγωνιστικές δραστηριότητες και την παροχή υπηρεσιών για λογαριασμό τρίτων.

Σύμφωνα με το άρθρο 27 του δημοσιονομικού κανονισμού, ορισμένα έσοδα μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα την επαναχρησιμοποίηση.

Εκατομ. EUR (με ακρίβεια πρώτου δεκαδικού ψηφίου)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

3. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

4. ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ

Άρθρο 166 της συνθήκης E.Κ.

5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ

5.1. Αναγκαιότητα κοινοτικής παρέμβασης

Η έρευνα αναδεικνύεται ως ένας από τους βασικούς πυλώνες της οικονομίας και της κοινωνίας της γνώσης, οι οποίες αναπτύσσονται σε παγκόσμια κλίμακα. Περισσότερο από ποτέ, επιβεβαιώνεται ως ένας από τους κινητήριους μοχλούς της οικονομικής και κοινωνικής προόδου, ένας στρατηγικός παράγοντας για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, της απασχόλησης και της ποιότητας ζωής. Η επιστήμη και η τεχνολογία αποτελούν, εξάλλου, βασικό στοιχείο της διαδικασίας λήψεως πολιτικών αποφάσεων.

Ωστόσο, οι διαρθρωτικές αδυναμίες της Ευρώπης επί θεμάτων έρευνας εξακολουθούν να υφίστανται. Το 1999, η Ευρωπαϊκή Ένωση επένδυσε 70 δισεκατομ. ευρώ λιγότερο απ' ό,τι οι Ηνωμένες Πολιτείες στην έρευνα και ανάπτυξη. Σήμερα υπολείπεται της Ιαπωνίας, όσον αφορά τις ερευνητικές δαπάνες, σε σχέση με το ΑΕΠ (1,8 % έναντι, αντιστοίχως, 2,7 % και 3,1 %), αλλά και όσον αφορά τον αριθμό των ερευνητών, τον αριθμό των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και τις εξαγωγές υψηλής τεχνολογίας ανά κάτοικο.

Η έρευνα πρέπει να διαδραματίσει έναν ακόμη πιο κεντρικό και σημαντικό ρόλο στη λειτουργία της οικονομίας και της ευρωπαϊκής κοινωνίας. Αυτό απαιτεί την ενίσχυση των δημόσιων και ιδιωτικών ερευνητικών προσπαθειών στην Ένωση, αλλά και τον συντονισμό των ερευνητικών προσπαθειών των κρατών μελών, τόσο μεταξύ τους, όσο και με τις αντίστοιχες προσπάθειες της Ένωσης.

Σ' αυτό ακριβώς το πνεύμα, η Επιτροπή, πρότεινε, τον Ιανουάριο του 2000, την δημιουργία ενός "Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας" [49]. Η υλοποίησή του θα αποτελέσει κατ' ανάγκην, το προϊόν κοινών προσπαθειών της Ένωσης, των κρατών μελών της και των συντελεστών στον τομέα της έρευνας.

[49] COM (2000) 612 της 4ης Οκτωβρίου 2000

Αυτό απαιτεί, κατ' αρχάς, ορισμένες πρωτοβουλίες, ιδίως επί νομικών και κανονιστικών θεμάτων, και, ειδικότερα, την λήψη των αναγκαίων μέτρων για την άρση των εμποδίων που ορθώνονται στην ελεύθερη κυκλοφορία ερευνητών, γνώσεων και τεχνολογιών στην Ευρώπη.

Παράλληλα με τις πρωτοβουλίες αυτές, οι δράσεις χρηματοδοτικής στήριξης της έρευνας της Ένωσης καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικότατο ρόλο.

Γενικά, οι δημόσιες αρχές νομιμοποιούνται να στηρίζουν τις ερευνητικές δραστηριότητες στις περιπτώσεις όπου τα παραγόμενα αποτελέσματα έχουν αξία "δημόσιου αγαθού" μεγαλύτερη από το άμεσο όφελος που αποκομίζει ο εκτελών την έρευνα. Αυτό ισχύει στην περίπτωση της βασικής έρευνας, αλλά και πολλών δραστηριοτήτων προσανατολισμένης έρευνας. Η δημόσια στήριξη είναι νόμιμη και αναγκαία όταν οι περί ων ο λόγος έρευνες δύνανται να συμβάλουν - ή και είναι απαραίτητες - στην εφαρμογή δημόσιων πολιτικών, αλλά και όταν έχουν ως αποτέλεσμα την συμβολή στην επίλυση προβλημάτων της κοινωνίας, καθώς και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, ενθαρρύνοντας τις επιχειρήσεις στην ανάληψη ερευνών που είτε είναι επικίνδυνες, είτε δεν έχουν άμεση απόδοση γι' αυτές, όπως επίσης και συμβάλλοντας στην αύξηση της διαφάνειας της αγοράς των γνώσεων.

Η παροχή υποστήριξης σε ευρωπαϊκό, ιδίως δε σε κοινοτικό, επίπεδο δικαιολογείται ειδικότερα στη βάση της "ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας".

Αυτή καλύπτει τις ακόλουθες πτυχές :

-κόστος και κλίμακα ερευνών που υπερβαίνουν τις δυνατότητες μιας μεμονωμένης χώρας και ανάγκη συγκέντρωσης μιας "κρίσιμης μάζας" χρηματοδοτικών και ανθρώπινων πόρων.

-οικονομική σημασία της συνεργασίας (οικονομίες κλίμακας) και ευεργετικές επιπτώσεις στις ιδιωτικές ερευνητικές προσπάθειες και στη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα.

-ανάγκη συνδυασμού των συμπληρωματικών δεξιοτήτων σε διάφορες χώρες, ειδικότερα δε για την αντιμετώπιση πολυκλαδικών προβλημάτων, καθώς και ανάγκη προσφυγής σε συγκριτικές μελέτες σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

-δεσμοί με τις προτεραιότητες και τα συμφέροντα της Ένωσης, καθώς και με την κοινοτική νομοθεσία και τις κοινοτικές πολιτικές.

-κατ'ανάγκην διακρατικός χαρακτήρας των ερευνών, λόγω της κλίμακας των προβλημάτων (περιβάλλον) ή για επιστημονικούς λόγους (συγκριτικές μελέτες, επιδημιολογία).

Εξ' άλλου, η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία της κοινοτικής δράσης στον τομέα της έρευνας εκτιμήθηκε και επιβεβαιώθηκε από αξιολόγηση ex ante, στην οποία επίσης επισημάνθηκαν ορισμένες επιθυμητές εξελίξεις για την υλοποίησή της, καθώς και η αξιολόγηση ex post των τρεχουσών δράσεων.

-Μέτρα που απορρέουν από την αξιολόγηση ex ante

Με την ευκαιρία της προετοιμασίας της πρότασης για το πρόγραμμα πλαίσιο, οι υπηρεσίες της Επιτροπής προέβησαν σε αξιολόγηση ex-ante, η οποία στηρίζεται ιδίως:

-στις συστάσεις της πενταετούς αξιολόγησης των προγραμμάτων πλαισίων και των ειδικών προγραμμάτων, διενεργηθείσας από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες κατά τη διάρκεια του έτους 2000.

-στην ενδιάμεση εξέταση του πέμπτου προγράμματος πλαισίου (1998-2002) της Επιτροπής, που περιγράφεται στο έγγραφο COM (2000) 612 (4.10.2000) και αναλύεται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής SEC(2000) 1780 (23.10.2000).

-στις απαντήσεις που παρελήφθησαν κατόπιν των εκτενών διαβουλεύσεων που πραγματοποιήθηκαν το 2000 σχετικά με τις δύο ανακοινώσεις για τον Ευρωπαϊκό Χώρο της Έρευνας.

-Στις τρέχουσες εργασίες στο πλαίσιο της διαδικασίας της Λισσαβώνας, ειδικότερα όσον αφορά την θέσπιση της συγκριτικής αξιολόγησης επιδόσεων (benchmarking) των πολιτικών ΕΤΑ, χαρτογράφησης της επιστημονικής και τεχνολογικής αριστείας, ενίσχυσης των ερευνητικών υποδομών.

Η αξιολόγηση αυτή κατέληξε στα ακόλουθα συμπεράσματα:

-Ένα νέο πρόγραμμα πλαίσιο είναι αναγκαίο για την προώθηση της υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας.

-Η δράση αυτή πρέπει να αποτελεί το αντικείμενο σημαντικών τομών σε σχέση με το παρελθόν, τόσο όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής της, όσο και τους τρόπους παρέμβασης. ειδικότερα, πρέπει να προάγει:

-την ενίσχυση των δεσμών με τις εθνικές ερευνητικές δραστηριότητες, προκειμένου να αυξηθεί η αποδοτικότητα των ερευνητικών δαπανών στην Ευρώπη

-την εστίαση των δράσεων σε περιορισμένο αριθμό στόχων που δεν μπορούν να επιτευχθούν παρά μόνο σε κοινοτικό επίπεδο

-την προσαρμογή των τρόπων παρέμβασης στους στόχους, ούτως ώστε να επιτευχθεί μεγαλύτερη αποδοτικότητα, αποτελεσματικότητα και διαφάνεια.

Προκειμένου να ενισχυθούν οι επιδόσεις της δράσης της Ένωσης από άποψη σχέσης κόστους/αποτελεσματικότητας, αυτά τα μέτρα αξιολόγησης ex-ante θα συμπληρωθούν με τον καθορισμό, στις προτάσεις ειδικών προγραμμάτων, μετρήσιμων στόχων οι οποίοι θα αποτελούν αντικείμενο τακτικής παρακολούθησης.

-Μέτρα στη συνέχεια της αξιολόγησης ex post

Οι συστάσεις της πενταετούς αξιολόγησης των προγραμμάτων πλαισίων, η οποία διενεργήθηκε το 2000, ελήφθησαν υπόψη κατά την επεξεργασία της πρότασης του προγράμματος πλαισίου (2002-2006), ειδικότερα δε αυτές που αφορούν:

-τις θετικές επιπτώσεις της εστίασης του προγράμματος πλαισίου, το οποίο "καλύπτει ένα κενό στην Ευρώπη, επιτρέποντας στους πανεπιστημιακούς και βιομηχανικούς ερευνητές να εκτελούν, από κοινού, εφηρμοσμένες εργασίες".

-τη διοικητική δυσκαμψία της διαχείρισης του προγράμματος 1998-2002 και την ανάγκη "επανεξέτασης των δομών και διαδικασιών διαχείρισης του προγράμματος πλαισίου".

-την ένταξη ερευνητικών δράσεων της Ένωσης στο ευρύτερο πλαίσιο μιας αληθινής ευρωπαϊκής πολιτικής έρευνας.

-την ενίσχυση της εστίασης των προγραμμάτων.

-τη συνέχιση των ερευνών που είναι αναγκαίες για την επίτευξη των στόχων των πολιτικών της Ένωσης.

-την επιδιωκόμενη εξέλιξη προς ένα φάσμα ευέλικτων μέσων, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις δυνατότητες που παρέχει η Συνθήκη.

Εξάλλου, η ενδιάμεση εξέταση του 5ου προγράμματος πλαισίου είχε ως αποτέλεσμα την προσαρμογή των ετησίων προγραμμάτων εργασίας των ειδικών προγραμμάτων, με στόχο τη μεγαλύτερη εστίαση των προσπαθειών και τη δρομολόγηση κατάλληλων πειραματικών έργων για τα μέτρα που μελετώνται για το προσεχές πρόγραμμα πλαίσιο.

5.2. Προβλεπόμενες δράσεις και τρόποι δημοσιονομικής παρέμβασης

Η "ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία" συνδέεται, κατ' αρχάς και κυρίως, με την ειδική μορφή που πρέπει να λάβουν οι δράσεις της Ένωσης στον τομέα της έρευνας, οι οποίες, σύμφωνα με τη συνθήκη, οφείλουν να συμπληρώνουν τις δράσεις των κρατών μελών.

Προτείνεται λοιπόν για την Κοινότητα να συμμετέχει χρηματοδοτικά :

-στα θεματικά ερευνητικά πεδία προτεραιότητας, σε δίκτυα αριστείας που έχουν ως στόχο την προαγωγή της τελευταίας μέσω της ουσιαστικής και βιώσιμης ενοποίησης των δυνατοτήτων αριστείας που διαθέτουν πολλά κράτη μέλη.

-στα θεματικά ερευνητικά πεδία προτεραιότητας, σε ολοκληρωμένα έργα, τάξης μεγέθους δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, που υλοποιούνται από κοινοπραξίες οι οποίες συχνά προϋποθέτουν τη στενή συνεργασία πανεπιστημίων και βιομηχανίας.

-στα θεματικά ερευνητικά πεδία προτεραιότητας, σε από κοινού εκτελούμενα εθνικά προγράμματα των κυβερνήσεων ή των ερευνητικών οργανισμών των κρατών μελών. η εκτέλεσή τους θα μπορεί να εξασφαλιστεί μέσω εναρμονισμένων προγραμμάτων εργασίας.

-σε ερευνητικές δραστηριότητες που αποβλέπουν στην πρόβλεψη των επιστημονικών και τεχνολογικών αναγκών, με σκοπό την υποστήριξη των κοινοτικών πολιτικών και την ταχεία αντιμετώπιση των αναδυόμενων αναγκών.

-σε δράσεις συλλογικής έρευνας και ερευνητικής συνεργασίας που αναλαμβάνονται, προς όφελος των ΜΜΕ, σε όλα τα επιστημονικά και τεχνολογικά πεδία, με στόχο την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας.

-σε δράσεις για την ενίσχυση της συνέργειας μεταξύ έρευνας και καινοτομίας, ούτως ώστε να τονωθεί η τεχνολογική καινοτομία, η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας, η μεταφορά γνώσεων, καθώς και η σύσταση τεχνολογικών επιχειρήσεων στα θεματικά ερευνητικά πεδία προτεραιότητας ή σε άλλους τομείς ενδιαφέροντος για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα.

-στην ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων και στην κινητικότητα των ερευνητών μέσω της χορήγησης συνολικών ή ατομικών ενισχύσεων σε όλα τα επιστημονικά και τεχνολογικά πεδία και μέσω της στήριξης ερευνητικών ομάδων αριστείας.

-στην ενίσχυση των ερευνητικών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των επικοινωνιακών υποδομών για την έρευνα, στο σύνολο των επιστημονικών και τεχνολογικών πεδίων, από την άποψη της διακρατικής πρόσβασης, για την υλοποίηση ολοκληρωμένων πρωτοβουλιών, την εκπόνηση μελετών σκοπιμότητας και, σε περιορισμένο επίπεδο, την ανάπτυξη νέων υποδομών.

-σε δράσεις στήριξης της ανάπτυξης αρμονικών σχέσεων μεταξύ της επιστήμης και της κοινωνίας σε όλα τα επιστημονικά και τεχνολογικά πεδία, μέσω της δημιουργίας διαρθρωτικών δεσμών μεταξύ οργανισμών και δραστηριοτήτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, της ανταλλαγής εμπειρίας, της ανάληψης ερευνητικών δραστηριοτήτων και της υλοποίησης πρωτοβουλιών ευαισθητοποίησης.

-σε δραστηριότητες συντονισμού των πολιτικών έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης: αμοιβαίο άνοιγμα των εθνικών προγραμμάτων, δικτύωση εθνικών ερευνητικών δραστηριοτήτων, πρωτοβουλίες επιστημονικής συνεργασίας σε άλλα πλαίσια ευρωπαϊκής συνεργασίας και συνεργασίας μεταξύ των ενδιαφερομένων οργανισμών.

-σε δράσεις στήριξης της συνεκτικής ανάπτυξης των πολιτικών έρευνας και καινοτομίας στην Ευρώπη.

Οι αποδέκτες της δημοσιονομικής παρέμβασης της Κοινότητας είναι οι επιχειρήσεις (και ιδίως οι ΜME), τα ερευνητικά κέντρα, τα πανεπιστήμια και οι εθνικοί ή ευρωπαϊκοί οργανισμοί χρηματοδότησης των ερευνητικών δραστηριοτήτων. Οι τελευταίοι μπορούν επίσης να αποτελέσουν τους διαμεσολαβητές της δημοσιονομικής παρέμβασης της Κοινότητας.

Η Κοινότητα ασκεί άμεσα δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης μέσω του Κοινού Κέντρου Ερευνών.

5.3. Προτεραιότητες και θέματα προς παρέμβασιν

Η αρχή της "ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας" πρέπει επίσης να αποτελεί το βασικό κριτήριο για την επιλογή των προτεραιοτήτων και θεμάτων παρέμβασης της Ένωσης στον τομέα της έρευνας.

(1) Κατά συνέπεια, τα πεδία προτεραιότητας όσον αφορά την ολοκλήρωση της έρευνας που έχουν επιλεγεί για το πρόγραμμα πλαίσιο είναι τα ακόλουθα:

Θεματικά πεδία προτεραιότητας

Γονιδιωματική και βιοτεχνολογία στην υπηρεσία της υγείας

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν στο συγκεκριμένο πεδίο είναι να βοηθήσουν την Ευρώπη να εκμεταλλευτεί, μέσω μιας ολοκληρωμένης ερευνητικής προσπάθειας, τα επιτεύγματα που έχουν σημειωθεί όσον αφορά την αποκρυπτογράφηση των γονιδιωμάτων των έμβιων οργανισμών, προς όφελος της δημόσιας υγείας και των πολιτών και προς ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού βιοτεχνολογικού κλάδου.

Σήμερα, η δημόσια ευρωπαϊκή ερευνητική προσπάθεια είναι πολύ μικρότερη και πολύ πιο ασυντόνιστη απ' ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η δρομολόγηση δημόσιων προγραμμάτων μετα-γονιδιωματικής έρευνας σε πολλά κράτη μέλη αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την ορθή κατεύθυνση. Ωστόσο, στο σύνολό τους, οι εν προκειμένω αναληφθείσες προσπάθειες παραμένουν ανεπαρκείς και αποσπασματικές.

Για να βελτιώσει η Ένωση τη θέση της στον τομέα αυτό και να επωφεληθεί πλήρως από τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη των αναμενόμενων εξελίξεων, είναι σκόπιμο να αυξηθούν σημαντικά οι σχετικές επενδύσεις και παράλληλα να ενοποιηθούν οι ερευνητικές δραστηριότητες που διεξάγονται στην Ευρώπη σε μια συνεκτική προσπάθεια.

Tεχνολογίες της κοινωνίας της πληροφορίας

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν στον πεδίο αυτό είναι, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισσαβώνας και τους στόχους της πρωτοβουλίας e-Europe, να προάγουν στην Ευρώπη την ανάπτυξη των τεχνολογιών και εφαρμογών που αποτελούν τη βάση της κοινωνίας της πληροφορίας, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και για να δοθεί στους ευρωπαίους πολίτες η δυνατότητα να επωφεληθούν πλήρως από την ανάπτυξη της κοινωνίας της γνώσης.

Οι τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας ανατρέπουν το σκηνικό της λειτουργίας της οικονομίας και της κοινωνίας, γεννούν νέους τρόπους παραγωγής, εμπορίας και επικοινωνίας. Οι εν λόγω τεχνολογίες αποτελούν, ακόμη και σήμερα στην Ευρώπη, το αντικείμενο ανεπαρκών προσπαθειών, κατώτερων, ειδικότερα, των αντίστοιχων υπερατλαντικών. Στο σύνολο των ιδιωτικών και δημοσίων χρηματοδοτήσεων, οι Ηνωμένες Πολιτείες αφιερώνουν εν προκειμένω τριπλάσια μέσα απ' ό,τι η Ευρώπη.

Οι βιομηχανικές και εμπορικές επιτυχίες όπως εκείνη που σημείωσε η Ευρώπη στις κινητές επικοινωνίες χάρη στο πρότυπο GSM θα επαναληφθούν μόνο εάν επενδυθεί, με συντονισμένο τρόπο, μια κρίσιμη μάζα ερευνητικών μέσων στο συγκεκριμένο πεδίο, μέσω της ενοποίησης των δημόσιων και ιδιωτικών προσπαθειών σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

Προκειμένου να έχουν το μέγιστο δυνατό οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο, οι προσπάθειες θα εστιασθούν στη μελλοντική γενιά αυτού του τύπου τεχνολογιών, στην οποία οι υπολογιστές, οι διεπαφές και τα δίκτυα θα έχουν ενσωματωθεί περισσότερο στο καθημερινό περιβάλλον και θα παρέχουν πρόσβαση, μέσω εύκολης και "φυσικής" διάδρασης, σε μια πληθώρα υπηρεσιών και εφαρμογών.

Νανοτεχνολογίες, νοήμονα υλικά, νέες διεργασίες παραγωγής

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν στο πεδίο αυτό είναι να βοηθήσουν την Ευρώπη να συγκεντρώσει την κρίσιμη μάζα δυνατοτήτων που είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και εκμετάλλευση, ιδίως με μια προοπτική οικολογικής απόδοσης, των τεχνολογιών αιχμής από τις οποίες θα εξαρτώνται τα προϊόντα, οι υπηρεσίες και οι διεργασίες παραγωγής τα επόμενα χρόνια δεδομένου ότι θα βασίζονται κυρίως στη γνώση και την τεχνητή νοημοσύνη.

Η ευρωπαϊκή μεταποιητική βιομηχανία παράγει σήμερα αγαθά και υπηρεσίες αξίας 4.000 περίπου δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Σε μια αυξανόμενα ανταγωνιστική παγκόσμια αγορά, η ευρωπαϊκή βιομηχανία θα πρέπει να διατηρήσει και να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της, και ταυτόχρονα να ευθυγραμμίζεται με τις απαιτήσεις της βιώσιμης ανάπτυξης. Για το σκοπό, είναι απαραίτητο να καταβληθούν σημαντικές προσπάθειες για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και διάδοση προηγμένων τεχνολογιών: νανοτεχνολογιών, υλικών βασιζόμενων στη γνώση, νέων διεργασιών παραγωγής.

Αεροναυπηγική και διάστημα

Στόχος των δραστηριοτήτων που θα αναληφθούν στο πεδίο αυτό είναι να εδραιώσουν, μέσω της ενοποίησης των ερευνητικών προσπαθειών της, τη θέση της ευρωπαϊκής αεροδιαστημικής βιομηχανίας έναντι του συνεχώς αυξανόμενου παγκόσμιου ανταγωνισμού.

Ο κλάδος της αεροδιαστημικής αποτελείται από δύο επιμέρους κλάδους που είναι μεν τεχνολογικώς και οικονομικώς διακριτοί αλλά και στενά αλληλοσυνδεόμενοι λόγω της βιομηχανικής και πολιτικής τους εμβέλειας και των άμεσα ενδιαφερόμενων συντελεστών, κλάδους στους οποίους η Ευρώπη σημειώνει οικονομική και εμπορική επιτυχία. Οι επενδύσεις ωστόσο των ΗΠΑ στην αεροδιαστημική είναι τρεις έως έξι φορές υψηλότερες, ανάλογα με τον κλάδο.

Για το σκοπό αυτό, στην έκθεση "Vision 2020 [50]" διακεκριμένων προσωπικοτήτων της ευρωπαϊκής αεροδιαστημικής βιομηχανίας συνιστάται η βελτιστοποίηση των ευρωπαϊκών, εθνικών και ιδιωτικών ερευνητικών προσπαθειών για την υλοποίηση ενός κοινού οράματος.

[50] "European aeronautics: a vision for 2020" (report of the Group of Personalities)

Στον τομέα του διαστήματος, στην προοπτική που διανοίγει η ανακοίνωση της Επιτροπής "Η Ευρώπη και το διάστημα: ένα νέο κεφάλαιο", η Κοινότητα καλείται να ενισχύσει τις έρευνες, επιτρέποντας στις αγορές και στην κοινωνία να επωφεληθούν από τον παράγοντα "διάστημα".

Ασφάλεια των τροφίμων και κίνδυνοι για την υγεία

Στόχος των εν προκειμένων δράσεων είναι η δημιουργία των ολοκληρωμένων επιστημονικών και τεχνολογικών βάσεων που είναι αναγκαίες για την ανάπτυξη, στην Ευρώπη, ενός συστήματος παραγωγής και διανομής ασφαλών και υγιών τροφίμων, καθώς και για την τιθάσευση των κινδύνων που συνδέονται με την διατροφή, με την βοήθεια της βιοτεχνολογίας, όπως επίσης και των κινδύνων για την υγεία που συνδέονται με τις μεταβολές του περιβάλλοντος.

Οι πρόσφατες κρίσεις που σημειώθηκαν στην Ευρώπη στον τομέα των τροφίμων, και ιδίως η κρίση της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας των βοοειδών (ESB), κατέδειξαν τον περίπλοκο χαρακτήρα των θεμάτων ασφάλειας των τροφίμων και τη συνήθως διασυνοριακή διάσταση των συγκεκριμένων θεμάτων. Δεδομένης της ολοκλήρωσης της ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς στο γεωργικό τομέα και στον τομέα των τροφίμων, τα προβλήματα που παρουσιάζονται στον τομέα αυτό είναι απαραίτητο να εξετασθούν και, κατά συνέπεια, να αποτελέσουν αντικείμενο ερευνών, σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Με αυτό ακριβώς το πνεύμα θα συσταθεί προσεχώς η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Τροφίμων.

Επίσης, τα ζητήματα τα σχετικά με τις επιπτώσεις των περιβαλλοντικών μεταβολών στην υγεία, έχουν μία ισχυρή ευρωπαϊκή διάσταση, δικαιολογώντας δράσεις στο επίπεδο αυτό.

Βιώσιμη ανάπτυξη και πλανητική μεταβολή

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν στο πεδίο αυτό είναι η ενίσχυση του επιστημονικού και τεχνολογικού δυναμικού που χρειάζεται η Ευρώπη ώστε να επιτύχει μια βιώσιμη ανάπτυξη και να συνεισφέρει ουσιαστικά στις προσπάθειες που καταβάλλονται σε διεθνές επίπεδο για την κατανόηση και τον έλεγχο της πλανητικής μεταβολής.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί μέρος στις εν προκειμένω διεθνείς συμφωνίες, όπως το Πρωτόκολλο του Κυότο για την αλλαγή του κλίματος, ή στις συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών για τη βιοποικιλότητα και την απερήμωση. Καλείται να συμβάλει κατά τρόπο ουσιαστικό και συγκροτημένο στις καταβαλλόμενες προσπάθειες μέσω μεγάλων προγραμμάτων διεθνών ερευνών στον τομέα αυτόν.

Εξάλλου, η επίτευξη μιας βιώσιμης ανάπτυξης σε βραχυ - και μεσοπρόθεσμη βάση, απαιτεί την καταβολή σημαντικών προσπαθειών έρευνας και διάδοσης των καταλληλότερων, εν προκειμένω τεχνολογιών, στους δύο βασικούς - από την άποψη αυτή - τομείς, δηλαδή στην ενέργεια και στις μεταφορές.

Πολίτες και διακυβέρνηση στην ευρωπαϊκή κοινωνία της γνώσης

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν στο πεδίο αυτό είναι να κινητοποιήσουν σε μια συνεκτική προσπάθεια, με όλο τον πλούτο και την ποικιλομορφία τους, τις ευρωπαϊκές ερευνητικές δυνατότητες στις οικονομικές, κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, με σκοπό την κατανόηση και τον έλεγχο των ζητημάτων που συνδέονται με την εμφάνιση της κοινωνίας της γνώσης και των νέων μορφών σχέσεων μεταξύ των πολιτών και των θεσμικών φορέων.

Το φυσικότερο είναι να μελετηθούν οι πτυχές αυτές σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Με την ανάληψη δράσης σε κλίμακα Ευρωπαϊκής Ένωσης εξασφαλίζεται η απαραίτητη μεθοδολογική συνοχή και ταυτόχρονα αξιοποιούνται πλήρως ο πλούτος των διαφορετικών προσεγγίσεων που ακολουθούνται στην Ευρώπη και η ευρωπαϊκή ποικιλομορφία.

Η δράση της Ένωσης θα εστιασθεί σε θέματα όπως η βελτίωση της παραγωγής, της μετάδοσης και της αξιοποίησης των γνώσεων στην Ευρώπη, οι συνέπειες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της διεύρυνσης της Ένωσης για τη δημοκρατία, ή η ανάδειξη νέων μορφών ιθαγένειας και ταυτοτήτων.

Από πρακτικής πλευράς, η δράση της Ένωσης θα επικεντρωθεί στη στήριξη διακρατικών συγκριτικών μελετών, στην ανάπτυξη ποιοτικών και ποσοτικών δεικτών, καθώς και στην σύσταση και εκμετάλλευση βάσεων δεδομένων και γνώσεων.

Πρόβλεψη των επιστημονικών και τεχνολογικών αναγκών της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων του Κοινού Κέντρου Ερευνών

Οι δραστηριότητες που θα αναληφθούν στο πλαίσιο αυτό έχουν στόχο:

-να ανταποκριθούν στις επιστημονικές και τεχνολογικές ανάγκες των πολιτικών της Κοινότητας και της Ένωσης που δεν καλύπτονται από τις δραστηριότητες που ασκούνται με τη βοήθεια των τριών σημαντικών μέσων που χρησιμοποιούνται κατ'αποκλειστικότητα στα πεδία προτεραιότητας και απαιτούν ειδικές δράσεις και ειδικούς τρόπους παρέμβασης.

-να ανταποκριθούν, κατά τρόπο ευέλικτο και ταχύ, σε αναδυόμενες επιστημονικές και τεχνολογικές ανάγκες και σε σημαντικές απρόβλεπτες εξελίξεις, καθώς και σε ανάγκες που εκδηλώνονται στα σύνορα της γνώσης, και ειδικότερα σε πολυθεματικά και πολυεπιστημονικά πεδία.

Οι δραστηριότητες αυτές, οι οποίες θα συμπεριλαμβάνουν κυρίως ειδικές ερευνητικές δραστηριότητες για τις ΜΜΕ και ειδικές δραστηριότητες διεθνούς συνεργασίας, θα αφορούν τα ακόλουθα πεδία και θέματα:

-Δραστηριότητες υλοποιούμενες βάσει προσκλήσεων υποβολής προτάσεων

Θα καλύπτουν έρευνες:

-αναγκαίες για τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση της εφαρμογής των πολιτικών της Ένωσης σε τομείς όπως η γεωργία και η αλιεία, η ενέργεια, το περιβάλλον, οι μεταφορές, η υγεία, η απασχόληση και οι κοινωνικές υποθέσεις, οι οικονομικές και νομισματικές υποθέσεις, η εκπαίδευση, ο πολιτισμός, οι εξωτερικές σχέσεις, η αναπτυξιακή βοήθεια, η δικαιοσύνη ή οι εσωτερικές υποθέσεις.

-που ανταποκρίνονται στις ανάγκες νέων, διεπιστημονικών και πολυεπιστημονικών, πεδίων ή πεδίων που βρίσκονται στην αιχμή των γνώσεων, με σκοπό ιδίως να βοηθήσουν την ευρωπαϊκή έρευνα να αντιμετωπίσει σημαντικές απρόβλεπτες εξελίξεις. Λόγω της φύσης και των στόχων τους, οι δραστηριότητες αυτές θα υλοποιούνται σε ετήσια δημοσιονομική βάση, και θα εξαρτώνται από ειδικές αυστηρές διαδικασίες αξιολόγησης της πολιτικής συνάφειας των επιλεγόμενων θεμάτων παρέμβασης και της επιστημονικής και τεχνολογικής συνάφειας των επιλεγόμενων αντικειμένων έρευνας.

-Δραστηριότητες του Κοινού Κέντρου Ερευνών [51]

[51] Οι δραστηριότητες του ΚΚΕρ στο πεδίο της πυρηνικής έρευνας περιγράφονται στο παράρτημα "Επιστημονικοί και τεχνολογικοί στόχοι" της πρότασης του προγράμματος πλαισίου Eυρατόμ. Το ΚΚΕρ θα διεξάγει επίσης δραστηριότητες στα πλαίσια των δράσεων δόμησης του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας και θα έχει τη δυνατότητα να συμμετάσχει σε όλες τις ερευνητικές δραστηριότητες του προγράμματος πλαισίου που θα διεξαχθούν βάσει προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, στα πεδία προτεραιότητας και υπό τον τίτλο "Πρόβλεψη των επιστημονικών και τεχνολογικών αναγκών της Ένωσης". Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων αυτών, το ΚΚΕρ θα διενεργεί περιορισμένη αναγνωριστική έρευνα.

Σύμφωνα με την εντολή επιστημονικής και τεχνικής υποστήριξης των πολιτικών της Ένωσης που του έχει ανατεθεί, το ΚΚΕρ θα εστιάσει τις δραστηριότητές του σε θέματα προτεραιότητας για τη χάραξη και την εφαρμογή των κλαδικών πολιτικών. Οι δραστηριότητες που θα αναλάβει το ΚΚΕρ θα έχουν σημαντική ευρωπαϊκή διάσταση και θα καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα πεδίων ειδικής τεχνογνωσίας.

Οι δραστηριότητες που θα διεξάγει το ΚΚΕρ θα καλύπτουν πεδία όπου το ΚΚΕρ διαθέτει ειδική τεχνογνωσία και ειδικές, αν όχι μοναδικές, εγκαταστάσεις, καθώς και πεδία όπου η ουδετερότητά του σε σχέση με τα εθνικά και ιδιωτικά συμφέροντα επιτρέπει την καλύτερη δυνατή υλοποίηση των ερευνητικών δραστηριοτήτων που συνδέονται με τη χάραξη και την εφαρμογή των κοινοτικών πολιτικών καθώς και με την εκτέλεση των καθηκόντων που απορρέουν από τις πολιτικές αυτές, ένα μέρος εκ των οποίων ανήκουν στη σφαίρα αρμοδιοτήτων της Επιτροπής.

Το ΚΚΕρ θα υλοποιήσει τις δραστηριότητες αυτές σε στενή συνεργασία και σε δικτύωση με τις επιστημονικές κοινότητες, τους εθνικούς ερευνητικούς οργανισμούς και τις επιχειρήσεις της Ευρώπης.

Οι δραστηριότητες του ΚΚΕρ θα έχουν ως βασικό κοινό παρονομαστή την ασφάλεια των πολιτών σε όλες τις διαστάσεις της: υγεία, περιβάλλον, πυρηνική ασφάλεια, δημόσια ασφάλεια, καταπολέμηση της απάτης.

(2) Τα μέτρα υπέρ της δόμησης του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας αφορούν τους ακόλουθους τομείς:

Σχέσεις μεταξύ έρευνας και καινοτομίας

Στόχος των εν προκειμένω δράσεων είναι η τόνωση, στην Ευρώπη, της τεχνολογικής καινοτομίας, η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας, η μεταφορά γνώσεων και τεχνολογιών καθώς και η σύσταση και χρηματοδότηση τεχνολογικών επιχειρήσεων.

Η ανάληψη δράσης για την προώθηση της καινοτομίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση των συνολικών επιδόσεων της Ευρώπης και στην ενίσχυση του ευρωπαϊκού δυναμικού στον τομέα αυτό, βοηθώντας τις επιχειρήσεις και τους παραγωγούς καινοτομίας να επεκτείνουν την επιχειρησιακή τους ικανότητα σε ευρωπαϊκή κλίμακα και στις διεθνείς αγοράς, και προσφέροντας στους συντελεστές όλων των περιφερειών της Ένωσης τη δυνατότητα να επωφεληθούν από την εμπειρία και τις γνώσεις που έχουν αποκομιστεί σε άλλες περιφέρειες μέσω πρωτοβουλιών που έχουν αναληφθεί στο επίπεδο αυτό.

Ανθρώπινοι πόροι και κινητικότητα

Οι εν προκειμένω δράσεις έχουν ως στόχο την στήριξη της ανάπτυξης, σε όλες τις περιφέρειες της Κοινότητας, αφθονίας ανθρώπινων πόρων παγκόσμιου κύρους, μέσω της τόνωσης της κινητικότητας, της στήριξης της αριστείας και της αύξησης της ελκυστικότητας της Ευρώπης για τους ερευνητές τρίτων χωρών. Αυτό θα επιτευχθεί με λήψη κατάλληλων μέτρων ώστε να αξιοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο το δυναμικό που παρουσιάζουν όλα τα τμήματα του πληθυσμού, και ιδιαίτερα οι γυναίκες.

Μία επαρκής δράση, σε επίπεδο Ενώσεως, στον τομέα αυτόν, μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής αριστείας στο σύνολό της, όπως και στην κατανομή της στις διάφορες περιφέρειες της Ένωσης, δημιουργώντας δυνατότητες σημαντικής βελτίωσης της ποιότητας της κατάρτισης των ερευνητών, τονώνοντας την κυκλοφορία και την αξιοποίηση των γνώσεων και συμβάλλοντας στην δημιουργία ελκυστικών πόλων αριστείας διεθνούς επιπέδου, παντού στην Ευρώπη.

Οι ερευνητικές υποδομές

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν υπό τον παρόντα τίτλο είναι να συμβάλουν στην ανάπτυξη ενός ιστού ερευνητικών υποδομών ανωτάτου επιπέδου στην Ευρώπη, και να προωθήσουν τη βέλτιστη αξιοποίηση των υποδομών αυτών σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

Η ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής προσέγγισης όσον αφορά τις ερευνητικές υποδομές, και η ανάληψη σχετικής δράσης σε επίπεδο Ένωσης, μπορούν να συνεισφέρουν σε μεγάλο βαθμό στην ενίσχυση του ευρωπαϊκού ερευνητικού δυναμικού και της αξιοποίησής του: αυξάνοντας τις δυνατότητες πρόσβασης στις υποδομές που υπάρχουν στα διάφορα κράτη μέλη και ενισχύοντας τη συμπληρωματικότητα των υφιστάμενων εγκαταστάσεων. προωθώντας τη δημιουργία ή την περαιτέρω ανάπτυξη υποδομών που παρέχουν υπηρεσίες σε ευρωπαϊκή κλίμακα, καθώς και τις βέλτιστες επιλογές κατασκευής από ευρωπαϊκή άποψη και από άποψη περιφερειακής τεχνολογικής ανάπτυξης.

Δεσμοί επιστήμης - κοινωνίας

Στόχος των δράσεων που θα αναληφθούν υπό τον παρόντα τίτλο είναι να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη αρμονικών σχέσεων μεταξύ της επιστήμης και της κοινωνίας στην Ευρώπη, μέσω της καθιέρωσης νέων σχέσεων και ενημερωμένου διαλόγου μεταξύ ερευνητών, βιομηχάνων, πολιτικών ιθυνόντων και πολιτών.

Τα ζητήματα επιστήμης/κοινωνίας είναι ιδιαίτερα απαραίτητο να αντιμετωπισθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, λόγω της σημαντικής ευρωπαϊκής τους διάστασης. Αυτή συνδέεται με το γεγονός ότι συχνότατα τίθενται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με το όφελος που προκύπτει από την αξιοποίηση της - συχνά συμπληρωματικής - πείρας και γνώσεων που αποκτήθηκαν σε διάφορες χώρες, καθώς και με την ανάγκη συνεκτίμησης των διαφορετικών απόψεων των οποίων αποτελούν το αντικείμενο.

(3) Οι δράσεις για την ενίσχυση των βάσεων του Ευρωπαϊκού Χώρου της Έρευνας περιλαμβάνουν ιδίως:

την προώθηση του αμοιβαίου ανοίγματος των εθνικών προγραμμάτων και την δικτύωση ή διασύνδεση των εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών ερευνητικών δραστηριοτήτων, οικονομικές και στατιστικές αναλύσεις και αναλύσεις προοπτικών, συγκριτική αξιολόγηση των ερευνητικών πολιτικών, χαρτογράφηση της αριστείας, υποστήριξη της βελτίωσης του κανονιστικού και διοικητικού περιβάλλοντος της έρευνας και καινοτομίας στην Ευρώπη.

5.4. Ρυθμίσεις εφαρμογής

Το πρόγραμμα πλαίσιο καθορίζει το μέγιστο συνολικό ποσό και τους λεπτομερείς όρους της χρηματοδοτικής συμμετοχής της Κοινότητας, καθώς και τα αντίστοιχα μερίδια κάθε προβλεπόμενης δράσης.

Τα ποσά αυτά καλύπτουν τη χρηματοδότηση των ερευνητικών δραστηριοτήτων καθώς και τις δαπάνες προσωπικού και τις διοικητικές δαπάνες.

6. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

6.1. Συνολικές δημοσιονομικές επιπτώσεις στο μέρος B (για ολόκληρη την περίοδο προγραμματισμού)

Υπενθυμίζεται ότι το κονδύλιο αναφοράς του προγράμματος πλαισίου της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενεργείας (Euratom) ανέρχεται σε 1.230 εκατομ. ευρώ. Το σύνολο των κονδυλίων των προγραμμάτων πλαισίων 2002-2006 ανέρχεται σε 17.500 εκατομ. ευρώ.

6.1.1 Δημοσιονομική παρέμβαση EΚ σε εκατομ.EUR (με ακρίβεια 3ου δεκαδικού ψηφίου)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

6.2. Υπολογισμός του κόστους ανά εξεταζόμενο μέτρο στο μέρος B (για ολόκληρη την περίοδο προγραμματισμού)

(Στην περίπτωση που πρόκειται για περισσότερες της μιας δράσης, είναι σκόπιμο να δοθούν, σχετικά με τα συγκεκριμένα μέτρα για κάθε δράση, οι διευκρινίσεις που είναι αναγκαίες για τον υπολογισμό του μεγέθους και του κόστους των εγχειρημάτων)

ΠΑΥ σε εκατομ. EUR (με ακρίβεια 3ου δεκαδικού ψηφίου)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Εφόσον είναι αναγκαίο, να εξηγηθεί ο τρόπος υπολογισμού

7. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ

Στο πλαίσιο μιας οικονόμου διαχείρισης των πόρων, θα εξετασθούν προσεκτικά οι δαπάνες σε προσωπικό και οι διοικητικές δαπάνες, συνεκτιμώντας τη νέα δομή του προγράμματος πλαισίου. Η εξέταση αυτή θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο των αποφάσεων για την θέσπιση των ειδικών προγραμμάτων που υλοποιούν το πρόγραμμα πλαίσιο.

Η προοπτική μεγαλύτερης αποκέντρωσης των ευθυνών υλοποίησης των ερευνητικών δραστηριοτήτων θα επιτρέψει την Επιτροπή να προτείνει μια συνολική μείωση του διοικητικού κόστους διαχείρισης των προγραμμάτων. Χάρις στα νέα μέσα και ρυθμίσεις εφαρμογής, οι δαπάνες προσωπικού και οι διοικητικές δαπάνες θα αντιστοιχούν σε μικρότερο, απ' ό,τι στο παρελθόν, ποσοστό των πόρων. Ωστόσο, θα εξασφαλιστεί η συνέχιση της διαχείρισης των τρεχόντων έργων των προηγουμένων προγραμμάτων πλαισίων.

8. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

8.1 Σύστημα παρακολούθησης

Τα βήματα προόδου στην υλοποίηση του Ευρωπαϊκού χώρου έρευνας θα αποτελέσουν το αντικείμενο τακτικών αξιολογήσεων.

Το νέο πρόγραμμα πλαίσιο, του οποίου η σχεδίαση, για πρώτη φορά, λαμβάνει υπόψη την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού χώρου έρευνας, αποτελεί παράλληλο προς τις άλλες δράσεις της Κοινότητας και των κρατών μελών μέσον, με το οποίο επιδιώκονται οι στόχοι. Η ίδια η φύση της έρευνας, καθώς και η ποικιλία τύπων και δράσεων που υπεισέρχονται σε διάφορα επίπεδα, σηματοδοτούν την συνθετότητα της παρακολούθησης και της αξιολόγησης.

Ωστόσο, έχει ήδη αναπτυχθεί - ή αναπτύσσεται - σειρά μέσων για την παρακολούθηση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και των επιπτώσεων του προγράμματος πλαισίου. Τα μέσα στηρίζονται κατά βάσιν σε δεδομένα που προέρχονται από τα ειδικά προγράμματα εφαρμογής του προγράμματος πλαισίου. Θα εκτεθούν εν λεπτομερεία στις αποφάσεις των ειδικών προγραμμάτων.

Θα αναπτυχθεί σειρά δεικτών προσαρμοσμένων στις ιδιαιτερότητες του προγράμματος πλαισίου, οι οποίοι θα επιτρέπουν την ποσοτικοποίηση, ειδικότερα, της παραγωγής, της διαχείρισης και της δικτύωσης, της αξιοποίησης και των αποτελεσμάτων των γνώσεων που παράγονται από δραστηριότητες του προγράμματος πλαισίου. Θα προσδιοριστούν κατά τρόπο, ώστε να ληφθούν υπόψη οι στόχοι που ορίζονται από τη Συνθήκη, ιδίως εκείνος της προώθησης της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών, που αναφέρεται στο άρθρο 3 παράγραφος 2, και εκείνος της ενίσχυσης οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, που αναφέρεται στο άρθρο 158.

8.2 Ρυθμίσεις και περιοδικότητα της προβλεπόμενης αξιολόγησης

-Ετήσια παρακολούθηση: Η Επιτροπή, προσφεύγοντας, ενδεχομένως, σε κατάλληλους εμπειρογνώμονες, εξετάζει σε συνεχή βάση τον βαθμό υλοποίησης του προγράμματος πλαισίου σε σχέση με τους καθορισθέντες στόχους. Eιδικότερα, εκτιμά κατά πόσον οι στόχοι, οι προτεραιότητες, τα μέσα, τα χρηματοδοτικά μέσα και η διαχείριση, είναι πάντοτε σε αντιστοιχία με την εκάστοτε κατάσταση.

-Ετήσια έκθεση: Ο βαθμός υλοποίησης του προγράμματος πλαισίου δημοσιεύεται στην ετήσια έκθεση που υποβάλλεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο δυνάμει του άρθρου 173 της Συνθήκης. Στην έκθεση περιλαμβάνονται ιδίως τα αποτελέσματα της ετήσιας παρακολούθησης, περιγραφή των δραστηριοτήτων έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, καθώς και διάχυσης των αποτελεσμάτων, κατά το παρελθόν έτος, καθώς και το πρόγραμμα εργασίας του εκάστοτε τρέχοντος έτους.

-Πενταετής αξιολόγηση: Προτού υποβάλει την πρότασή της για το επόμενο πρόγραμμα πλαίσιο, η Επιτροπή θα αναθέσει σε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες υψηλού επιπέδου την εξωτερική αξιολόγηση της υλοποίησης των κοινοτικών δράσεων κατά την πενταετία που προηγήθηκε της εν λόγω αξιολόγησης, σε σχέση με τους στόχους των υπό εξέτασιν περιόδων. Θα διαβιβάσει τα συμπεράσματα της αξιολόγησης αυτής, καθώς και τις παρατηρήσεις της, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή Περιφερειών.

9. MEΤΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΠΑΤΗΣ

Τα μέτρα κατά της απάτης συνοδεύουν τις προτάσεις ειδικών προγραμμάτων για την υλοποίηση του προγράμματος πλαισίου.