ZAPROSZENIE DO ZGŁASZANIA UWAG

DOTYCZĄCYCH OCENY / OCENY ADEKWATNOŚCI

Niniejszy dokument ma na celu poinformowanie opinii publicznej i zainteresowanych stron o pracach Komisji, aby umożliwić im przekazanie informacji zwrotnych i skuteczny udział w konsultacjach.

Zwracamy się do tych grup o przedstawienie opinii na temat przyjętego przez Komisję podejścia do wskazanego problemu i możliwych rozwiązań oraz o przekazanie nam wszelkich istotnych informacji.

Tytuł oceny

Ocena ex post operacji pomocy makrofinansowej dla Ukrainy (2022–2023)

Wiodąca DG i odpowiedzialny dział

DG ECFIN – Dział D2

Orientacyjny harmonogram

(planowane terminy rozpoczęcia i zakończenia)

PLANOWANY TERMIN ROZPOCZĘCIA: III kw. 2025 r.

PLANOWANY TERMIN ZAKOŃCZENIA: III kw. 2026 r.

Informacje dodatkowe

https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/economic-and-fiscal-policy-coordination/international-economic-relations/macro-financial-assistance-mfa-non-eu-partner-countries_en#mfa-beneficiaries

A. Kontekst polityczny, cel i zakres oceny

Kontekst polityczny

Pomoc makrofinansowa jest instrumentem finansowym opartym na polityce, który polega na niewiązanym i nieukierunkowanym wsparciu bilansu płatniczego partnerskich państw trzecich. Pomoc ta przyjmuje formę średnio- bądź długoterminowych pożyczek lub dotacji, albo stanowi formę pośrednią pomiędzy nimi, i zasadniczo służy uzupełnieniu finansowania zapewnianego w ramach programu reform wspieranego przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW).

Ocenie poddane zostaną cztery operacje pomocy makrofinansowej udzielonej Ukrainie w latach 2022–2023 (nadzwyczajna pomoc makrofinansowa, wyjątkowa pomoc makrofinansowa (I i II) oraz pomoc makrofinansowa +), które umożliwiły sfinansowanie najpilniejszych potrzeb Ukrainy w wyjątkowej sytuacji, w jakiej znalazł się ten kraj po niczym niesprowokowanej i nieuzasadnionej agresji Rosji. W strukturze pomocy makrofinansowej wprowadzono pewne dostosowania w celu zwiększenia elastyczności, tak aby instrument mógł być stosowany w czasach ogromnej niepewności i w niezwykle trudnych warunkach wojennych.

24 lutego 2022 r. Parlament Europejski i Rada przyjęły pakiet nadzwyczajnej pomocy makrofinansowej o wartości 1,2 mld EUR, regulowany decyzją (UE) 2022/313. 12 lipca 2022 r. z kolei przyjęły pierwszy pakiet wyjątkowej pomocy makrofinansowej na kwotę 1 mld EUR, regulowany decyzją (UE) 2022/1201, a 20 września – drugi taki pakiet o wartości 5 mld EUR, regulowany decyzją (UE) 2022/1628. 14 grudnia 2022 r. natomiast ustanowiły instrument umożliwiający udzielanie dalszej pomocy makrofinansowej Ukrainie – pomoc makrofinansową +, regulowany rozporządzeniem (UE) 2022/2463, o wartości 18 mld EUR.

Ocena będzie obejmować ocenę ex post celów, treści i rezultatów operacji pomocy makrofinansowej. Oceniony zostanie wpływ pomocy makrofinansowej dla Ukrainy w okresie jej wdrażania (2022–2023).

Ocena zostanie przeprowadzona w celu spełnienia wymogów prawnych. W szczególności jej podstawą będzie decyzja (UE) 2022/313, art. 8 ust. 2, decyzja (UE) 2022/1201, art. 9 ust. 2, decyzja (UE) 2022/1628, art. 17 ust. 2 oraz rozporządzenie (UE) 2022/2463 art. 20 ust. 2, które stanowią, że nie później niż dwa lata po upływie okresu, na jaki została udostępniona pomoc, Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z oceny ex post, zawierające ocenę rezultatów i skuteczności udzielonej pomocy makrofinansowej oraz zakresu, w jakim przyczyniła się ona do osiągnięcia celów tej pomocy.

Więcej danych na temat operacji pomocy makrofinansowej dla Ukrainy w latach 2022–2023, w tym celów i założeń, okresu objętego pomocą makrofinansową i wypłaconych środków, znajduje się w informacjach dostępnych na stronie internetowej DG ECFIN:

Pomoc makrofinansowa dla Ukrainy (europa.eu) 

Cel i zakres

Celem oceny ex post operacji pomocy makrofinansowej dla Ukrainy (2022–2023) jest określenie, w jakim stopniu, w bardzo specyficznej sytuacji kraju znajdującego się w stanie wojny, udzielone wsparcie było skuteczne, efektywne, adekwatne, spójne i umożliwiło osiągnięcie unijnej wartości dodanej. Ocena podsumuje wnioski i doświadczenia nabyte przy wdrażaniu pakietów nadzwyczajnej pomocy makrofinansowej, wyjątkowej pomocy makrofinansowej (I i II) i pomocy makrofinansowej + oraz wynikające z ich szczególnych cech związanych ze zwiększoną elastycznością, a jej celem będzie oszacowanie wpływu pomocy makrofinansowej na Ukrainę.

Ocena zostanie wsparta badaniem przeprowadzonym przez niezależnego zewnętrznego oceniającego.

Wyniki oceny zostaną wykorzystane do opracowania sprawozdania dla Parlamentu Europejskiego i Rady. Ustalenia i wnioski z oceny zostaną ponadto wykorzystane jako podstawa przyszłych operacji pomocy makrofinansowej. Ocena została uwzględniona w pięcioletnim programie ocen Komisji. Ocena zostanie przeprowadzona na podstawie wymogów decyzji (UE) 2022/313, 2022/1201, 2022/1628 oraz rozporządzenia (UE) 2022/2463, a także zasad oceny określonych w wytycznych Komisji dotyczących lepszego stanowienia prawa.

B. Lepsze stanowienie prawa

Strategia konsultacji

Opracowana zostanie szeroko zakrojona strategia konsultacji z wykorzystaniem różnych metod.

Strategia będzie obejmować ukierunkowane konsultacje z kluczowymi zainteresowanymi stronami. Część ta skoncentruje się na kluczowych kwestiach polityki gospodarczej, które pojawiają się w trakcie procesu oceny. Biorąc pod uwagę gospodarczy i finansowy charakter unijnej pomocy makrofinansowej, część oceny dotycząca ukierunkowanych konsultacji z zainteresowanymi stronami obejmie konsultacje z organami posiadającymi wiedzę ekonomiczną na temat pomocy makrofinansowej, kontekstu, w jakim jest ona wdrażana, oraz celów politycznych.

Aby zapewnić szeroki, wielowymiarowy i trójstronny obraz kwestii gospodarczych i finansowych związanych z pomocą makrofinansową, zaangażowany zostanie szeroki wachlarz organizacji reprezentujących społeczeństwo obywatelskie i różne punkty widzenia. Zaangażowani zostaną również urzędnicy z międzynarodowych instytucji finansowych (MFW, Banku Światowego) i organów krajowych, którzy brali udział w opracowywaniu lub wdrażaniu programów pomocy makrofinansowej.

Wyniki wszystkich działań konsultacyjnych zostaną przedstawione w sprawozdaniu zbiorczym, które zostanie opublikowane wraz z końcowym sprawozdaniem z oceny w formie dokumentu roboczego służb Komisji. Opublikowana zostanie również ekspertyza wykonawcy zewnętrznego.

Gromadzenie danych i metodyka

Wkład w prace analityczne będzie obejmował szeroki zakres publicznie dostępnych danych, sprawozdania sporządzone przez Komisję Europejską, MFW i Bank Światowy, dokumenty publikowane przez organy krajowe Ukrainy, a także badania sektora prywatnego i akademickiego.

Dodatkowe dane zostaną uzyskane dzięki ukierunkowanym konsultacjom z kluczowymi zainteresowanymi stronami. Ukierunkowane konsultacje obejmą w szczególności częściowo ustrukturyzowane wywiady i kwestionariusze. Przeprowadzone zostaną również studia przypadków dotyczące przekazywania pomocy makrofinansowej krajowi będącemu w stanie wojny oraz wybranych reform strukturalnych objętych operacjami pomocy makrofinansowej. We wszystkich przypadkach źródła będą podlegać triangulacji, aby zapewnić niezawodność.

W ocenie wykorzystane zostaną metody ilościowe i jakościowe, a nacisk położony zostanie na pięć głównych kryteriów oceny określonych w wytycznych Komisji dotyczących lepszego stanowienia prawa, którymi są: adekwatność, efektywność, skuteczność, spójność i unijna wartość dodana. Ocena obejmie również ocenę skutków społecznych.