KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 13.6.2018

COM(2018) 467 final

2018/0252(NLE)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE RADY

ustanawiające specjalny program likwidacji obiektów jądrowych i gospodarowania odpadami promieniotwórczymi oraz uchylające rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1368/2013

{SWD(2018) 343 final}

UZASADNIENIE

1.KONTEKST WNIOSKU

Niniejszy wniosek przewiduje jako datę rozpoczęcia stosowania 1 stycznia 2021 r. i jest przedstawiany Unii składającej się z 27 państw członkowskich, zgodnie z notyfikacją o zamiarze wystąpienia z Unii Europejskiej i Euratomu przekazaną przez Zjednoczone Królestwo na podstawie art. 50 Traktatu o Unii Europejskiej, otrzymaną przez Radę Europejską w dniu 29 marca 2017 r.

•Przyczyny i cele

Program finansowania pomocy finansowej na rzecz „Likwidacji obiektów jądrowych i gospodarowania odpadami promieniotwórczymi” („program”) prezentowany w niniejszym projekcie rozporządzenia dotyczy likwidacji obiektów jądrowych oraz gospodarowania powstałymi odpadami za pomocą wspólnego instrumentu i ma na celu optymalizację synergii i dzielenia się wiedzą, aby zapewnić wypełnienie odpowiednich zobowiązań. Ten specjalny program finansowania może przynieść wartość dodaną UE poprzez stanie się unijnym wzorcem w zakresie bezpiecznego radzenia sobie z kwestiami technologicznymi związanymi z likwidacją obiektów jądrowych i rozpowszechnianiem wiedzy w państwach członkowskich. Taka pomoc finansowa jest udzielana na podstawie oceny ex ante, identyfikującej konkretne potrzeby i wskazującej na wartość dodaną UE.

Obecnie program koncentruje się na ściśle określonych potrzebach:

Bloki 1–4 elektrowni jądrowej Kozłoduj (Kozłoduj, Bułgaria) oraz elektrownia jądrowa Bohunice V1 (Jaslovské Bohunice, Słowacja) składają się z sześciu ciśnieniowych reaktorów wodnych zaprojektowanych pierwotnie w Związku Radzieckim (VVER 440). Likwidacja tych elektrowni przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa jądrowego w regionie oraz w całej Unii.

Wspólne Centrum Badawcze Komisji (JRC) posiada obiekty badań jądrowych w czterech lokalizacjach: JRC-Geel w Belgii, JRC-Karlsruhe w Niemczech, JRC-Ispra we Włoszech i JRC-Petten w Niderlandach. Niektóre z tych obiektów są obecnie nadal używane, podczas gdy eksploatacja innych została przerwana, w niektórych przypadkach ponad 20 lat temu. Jako eksploatator lub właściciel elektrowni jądrowej 1 zgodnie z prawem belgijskim, niderlandzkim, niemieckim i włoskim JRC jest odpowiedzialne za likwidację tych obiektów oraz za bezpieczne gospodarowanie wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi od momentu ich powstania do czasu ich trwałego składowania.

Uwzględniając taką strukturę programu, dzieli się on w naturalny sposób na:

(i)    dwa działania zapewniające wsparcie finansowe dla Bułgarii i Słowacji na rzecz bezpiecznej likwidacji sześciu reaktorów jądrowych w blokach 1–4 elektrowni jądrowej Kozłoduj oraz w elektrowni jądrowej Bohunice V1 (odpowiednio „program Kozłoduj” i „program Bohunice”);

(ii)    działania JRC bezpiecznie wdrażające proces likwidacji oraz gospodarowania powstałymi odpadami promieniotwórczymi z obiektów jądrowych Komisji na terenie ośrodków JRC („Program JRC likwidacji obiektów jądrowych i gospodarki odpadami promieniotwórczymi”, program DWM).

Głównym celem programu Kozłoduj i programu Bohunice jest udzielenie Bułgarii i Słowacji wsparcia w stawieniu czoła wyzwaniom dotyczącym bezpieczeństwa radiacyjnego, związanym, odpowiednio, z likwidacją bloków 1–4 elektrowni jądrowej Kozłoduj oraz elektrowni jądrowej Bohunice V1.

Program DWM JRC obejmuje bezpieczną likwidację ośrodków JRC Komisji, a także przewiduje zidentyfikowanie i opracowanie wariantów wcześniejszego przeniesienia zobowiązań związanych z likwidacją obiektów i gospodarowaniem odpadami na państwa członkowskie, w których zlokalizowano JRC.

Program ma wysoki potencjał w zakresie tworzenia wiedzy i dzielenia się nią oraz wspierania w ten sposób państw członkowskich UE w ich własnych procesach likwidacji.

Programy Kozłoduj i Bohunice były realizowane w ciągu kilku okresów finansowych i mają zostać zakończone, odpowiednio, do roku 2030 i 2025. Ważne etapy programów mają już zostać osiągnięte przy wykorzystaniu finansowania udzielonego w bieżących wieloletnich ramach finansowych (tzn. 2014–2020), jednak potrzebne są jeszcze fundusze na rozwiązanie pozostałych kluczowych kwestii bezpieczeństwa radiacyjnego związanych z likwidacją tych obiektów.

Programy Kozłoduj i Bohunice powstały w kontekście negocjacji Bułgarii i Słowacji w sprawie przystąpienia do UE, w ramach których zobowiązały się one do zamknięcia, a następnie likwidacji we wspólnie uzgodnionym terminie swoich starych reaktorów jądrowych zaprojektowanych w Związku Radzieckim. Zobowiązanie do zamknięcia obiektów złożone przez te dwa państwa członkowskie oraz zobowiązanie UE do udzielenia wsparcia finansowego zawarto w odpowiednich traktatach o przystąpieniu 2 , 3 (Słowacja przystąpiła do UE w 2004 r., a Bułgaria w 2007 r.). Obydwa państwa członkowskie oraz Unia Europejska wypełniły swoje zobowiązania określone w odpowiednich traktatach o przystąpieniu.

Na podstawie art. 203 Traktatu EURATOM 4 oraz w celu zapewnienia ciągłości działań związanych z bezpieczeństwem UE udzieliła pomocy finansowej 5 , 6 w celu likwidacji elektrowni jądrowej Bohunice V1 w okresie przekraczającym termin określony w traktacie o przystąpieniu Słowacji 7 . Podobnie po okresie przewidzianym w traktacie o przystąpieniu Bułgarii 8 UE nadal udzielała pomocy finansowej6, 9 w celu bezpiecznej likwidacji bloków 1–4 elektrowni jądrowej Kozłoduj.

JRC zostało ustanowione na mocy art. 8 Traktatu EURATOM 10 . Zgodnie z tym artykułem w latach 1960–1962 podpisano umowy dotyczące ośrodków pomiędzy Europejską Wspólnotą Energii Atomowej a, odpowiednio, Belgią, Niemcami, Włochami i Niderlandami. W dwóch ostatnich przypadkach krajowe ośrodki badań jądrowych zostały przeniesione do Wspólnoty. Od tego czasu w omawianych czterech ośrodkach zbudowano dodatkową infrastrukturę do badań naukowych i rozwoju w dziedzinie jądrowej obejmującą również nowe obiekty. Niektóre obiekty są obecnie nadal używane, gdyż mają kluczowe znaczenie dla dalszego wdrażania obecnych i przyszłych programów badawczych i szkoleniowych Euratom. Funkcjonowanie innych obiektów zostało przerwane, w niektórych przypadkach ponad dwadzieścia lat temu, i większość z nich stała się przestarzała.

Na podstawie Traktatu EURATOM JRC zobowiązane jest do realizacji swoich historycznych zobowiązań wynikających z działań w dziedzinie jądrowej oraz do likwidacji swoich zamkniętych obiektów jądrowych. W tym celu oraz na podstawie komunikatu Komisji z 1999 r. 11 zainicjowano program DWM oraz utworzono specjalną linię budżetową ad hoc w porozumieniu z Parlamentem Europejskim i Radą 12 . Od tego czasu Komisja regularnie przekazuje Radzie i Parlamentowi Europejskiemu sprawozdania o postępach w realizacji programu DWM, dostarczając tym samym aktualizację prognozy budżetowej (2004, 2008 i 2013 13 ).

Program DWM był pierwotnie ukierunkowany na tzw. „historyczne zobowiązania”, na które składały się głównie obiekty jądrowe Ispra, które przestały być eksploatowane w poprzednich dekadach. Obejmuje to również odpady historyczne znajdujące się w ośrodkach JRC. Obecnie program obejmuje również obiekty jądrowe na terenie wszystkich czterech ośrodków JRC, które w przyszłości staną się przestarzałe, w tym gospodarowanie odpadami jądrowymi.

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

Cel programów Kozłoduj i Bohunice zmieniał się na przestrzeni lat, aby lepiej uwzględniać potrzeby i zapewnić bezpieczną likwidacji obiektów: początkowo do 2013 r. pomoc UE miała na celu wsparcie Bułgarii i Słowacji zarówno w ich wysiłkach na rzecz zamknięcia i likwidacji przedmiotowych reaktorów, jak i w zmierzeniu się z konsekwencjami wcześniejszego zamknięcia tych instalacji elektrowni jądrowych; później, w 2014 r., zakres programów został ograniczony do działań likwidacyjnych tzn. do działań związanych z bezpieczeństwem; sugeruje się, aby na następnym etapie programy były nadal ukierunkowane na działania likwidacyjne obejmujące wyzwania z zakresu bezpieczeństwa radiacyjnego.

Składowanie wypalonego paliwa jądrowego oraz odpadów promieniotwórczych na składowiskach w głębokich warstwach geologicznych nie jest objęte tymi programami i leży w zakresie odpowiedzialności Bułgarii i Słowacji zgodnie z dyrektywą Rady 2011/70/Euratom w sprawie odpowiedzialnego i bezpiecznego gospodarowania wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi.

Ze względu na fakt, że obiekty jądrowe w Karlsruhe, Geel i Petten mają nadal kluczowe znaczenie dla działalności naukowej i szkoleniowej JRC, program DWM do tej pory dotyczył głównie ośrodka Ispra, w którym większość obiektów jądrowych przestała być eksploatowana przed 1999 r. W przyszłości (w latach 2020–2060) konieczne będzie wdrożenie istotnych działań likwidacyjnych również w ośrodkach JRC w Karlsruhe, Geel i Petten. Program DWM przyczyni się do realizacji programów krajowych docelowych państw członkowskich, w których zlokalizowano JRC, w zakresie wdrażania przez nie dyrektywy Rady 2011/70/Euratom w sprawie odpowiedzialnego i bezpiecznego gospodarowania wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi.

•Spójność z innymi politykami Unii

Zgodnie z deklaracją rzymską 14 budżet UE powinien sprawić, że Europa będzie bezpieczna i chroniona; jest to wymiar, do którego programy likwidacji obiektów jądrowych już wniosły wkład i do realizacji którego mogą się nadal przyczyniać. Po zamknięciu obiektu jądrowego głównym pozytywnym skutkiem, jaki należy osiągnąć, jest stopniowe ograniczanie zagrożenia radiologicznego dla pracowników, obywateli i środowiska w zainteresowanych państwach członkowskich, a także całej Unii.

Program wpisuje się w ramy regulacyjne UE dotyczące bezpieczeństwa jądrowego; szczególnie istotne dla programu są: (i) dyrektywa Rady 2011/70/Euratom ustanawiająca ramy wspólnotowe w zakresie odpowiedzialnego i bezpiecznego gospodarowania wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi; (ii) dyrektywa Rady 2009/71/Euratom oraz zmieniająca ją dyrektywa Rady 2014/87/Euratom ustanawiająca wspólnotowe ramy bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych; (iii) dyrektywa Rady 2013/59/Euratom ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego.

Dopóki JRC pozostaje posiadaczem zezwolenia, spoczywa na nim główna odpowiedzialność (art. 7 dyrektywy Rady 2011/70/Euratom) za bezpieczeństwo gospodarowania własnym wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi (w czterech docelowych państwach członkowskich, w których zlokalizowane są JRC) i w tym zakresie program DWM JRC pozostaje niezbędny do wypełnienia zobowiązań Komisji jako posiadacza zezwolenia dotyczącego tych obiektów. Dzięki najszybszemu możliwemu zwolnieniu z kontroli regulacyjnej wszelkich przestarzałych obiektów badań jądrowych wolnych od ograniczeń radiacyjnych program przyczynia się do bezpiecznej i chronionej Europy i ustanawia w Unii dobry punkt odniesienia dla bezpiecznego i odpowiedzialnego gospodarowania odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym. Ukończenie tego procesu w terminie jest jednak w wysokim stopniu uzależnione od docelowego państwa członkowskiego; z tego względu służby Komisji szeroko współpracowały z JRC, aby zidentyfikować opcje pozwalające na lepsze zarządzanie w celu zwiększenia skuteczności wdrażania programu.

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

•Podstawa prawna

•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)

Programy Kozłoduj i Bohunice wywodzą się, odpowiednio, z traktatów o przystąpieniu Bułgarii i Słowacji i stanowiły zobowiązanie złożone obu państwom przez UE. Europejska wartość dodana tych programów była od początku określana w odniesieniu do bezpieczeństwa jądrowego. Brak współfinansowania unijnego najprawdopodobniej miałby negatywny wpływ na sam proces likwidacji, co z kolei miałoby bezpośrednie skutki dla bezpieczeństwa pracowników i obywateli. Wkład programów w uporanie się z wyzwaniami w zakresie bezpieczeństwa radiacyjnego w sposób naturalny zmniejsza się wraz z postępami procesu likwidacji 15 .

Cały program może przynieść dodatkową unijną wartość dodaną dzięki silniejszemu ukierunkowaniu na dzielenie się wiedzą, co jest ważne dla zmierzenia się z podobnymi wyzwaniami stojącymi przed innymi państwami członkowskimi w realizacji ich własnych planów likwidacji. Obecnie w Europie zamknięto na stałe ponad 90 reaktorów jądrowych, lecz tylko trzy zostały całkowicie zlikwidowane. Poziom doświadczenia w zakresie demontażu reaktorów jądrowych w Europie (jak też w innych częściach świata) jest zatem ograniczony. W celu likwidacji innych obiektów jądrowych konieczne jest również zdobycie większego doświadczenia. Stąd niezwykle istotne doświadczenie i wiedza fachowa zdobyte dzięki programowi mogą służyć innym projektom likwidacji i zwiększą poziom bezpieczeństwa w Unii.

•Proporcjonalność

W następnych wieloletnich ramach finansowych program będzie ukierunkowany na wyzwania w dziedzinie bezpieczeństwa radiacyjnego związane z likwidacją, w ramach których można osiągnąć największą europejską wartość dodaną (tj. stopniowy spadek zagrożenia radiologicznego dla pracowników, obywateli i środowiska w zainteresowanych państwach członkowskich, a także w całej Unii, oraz zakończenie programów Bohunice i Kozłoduj).

•Wybór instrumentu

W wyniku przeglądu śródokresowego programów pomocy na rzecz likwidacji obiektów jądrowych w Bułgarii, na Słowacji (i na Litwie) stwierdzono, że obecne rozwiązanie, tj. korzystanie ze specjalnego programu wydatków, zapewnia skuteczne i wydajne wdrażanie programu. Kluczowymi elementami sukcesu są jasno określone role i zakresy odpowiedzialności oraz wzmocnione ramy monitorowania. Biorąc pod uwagę, że wszystkie trzy programy dotyczą likwidacji, która jest działalnością przemysłową na dużą skalę, postanowiono, że połączenie tych trzech programów doprowadziłoby do lepszego dzielenia się wiedzą, a programy mogłyby korzystać z wymiany doświadczeń między nimi.

W kolejnych latach jednolity przegląd programu DWM JRC dokonany przez niezależnych ekspertów wykazał, że można zwiększyć skuteczność zarządzania programem przez wprowadzenie elastyczności w zakresie budżetu i personelu. Program przynosi również istotną wiedzę na temat likwidacji obiektów badawczych i przyczynia się do programów szkoleń w tej dziedzinie. W wyniku refleksji wewnętrznej przeprowadzonej przez służby Komisji stwierdzono, że byłoby właściwe, aby program JRC likwidacji obiektów jądrowych stanowił część takiego instrumentu. Da to z jednej strony JRC konieczne zasoby na realizację jego programu i umożliwi mu przy tym korzystanie z elastyczności, jaką oferuje ten instrument (tj. zarządzanie budżetem przez okres 7 lat w porównaniu z obecnym rocznym cyklem programowania budżetowego, w ramach którego budżet przypisuje się co roku na podstawie wniosku).

Ponadto wzmocniłoby to również synergie oraz dzielenie się wiedzą dotyczącą programu JRC z innymi bardziej zaawansowanymi programami likwidacji. Państwa członkowskie UE będą czerpać korzyści z wiedzy uzyskanej w ramach tych dwóch programów, a programy mogą odnieść korzyści z siebie nawzajem.

Komisja wnioskuje zatem, aby kontynuować w ramach jednego instrumentu: (i) wdrożenie programów Kozłoduj i Bohunice drogą pośredniego zarządzania przez organ wykonawczy poddany ocenie spełnienia wymogów dotyczących filarów (tj. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR) w Bułgarii oraz Słowacką Agencję Innowacji i Energii (SIEA) na Słowacji); oraz (ii) wdrożenie programu DWM JRC drogą zarządzania bezpośredniego.

Rozwiązanie to powinno również ułatwić rozpoczęcie negocjacji z docelowymi państwami członkowskimi, w których zlokalizowano JRC, w celu wcześniejszego przekazania zobowiązań Komisji w dziedzinie jądrowej. Takie przekazania miały miejsce w przeszłości w niektórych zainteresowanych państwach członkowskich. Wszelkie tego rodzaju ugody finansowe mogą przybierać różne formy, na przykład mogą przewidywać wypłaty w ciągu kilku wieloletnich ram finansowych, biorąc pod uwagę czas trwania procesu likwidacji.

Ważne jest, aby pamiętać o aktualnej konieczności rozróżnienia sytuacji: w Belgii, Niemczech i Niderlandach kryteria dopuszczenia odpadów są zdefiniowane, a zatem sytuacja jest stosunkowo bardziej stabilna niż we Włoszech, gdzie kanały gospodarowania odpadami nie są jasno określone w programie krajowym. Większa niepewność związana z planem likwidacji JRC Ispra wynika głównie z obecnego braku kryteriów dopuszczenia odpadów oraz braku ostatecznego składowiska.

3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

•Oceny retrospektywne / oceny adekwatności obowiązującego prawodawstwa

Program Kozłoduj (BG) i program Bohunice (SK)

W przeglądach śródokresowych programów stwierdzono, że obecne programy są spójne z politykami unijnymi mającymi na celu zapewnienie najwyższego poziomu bezpieczeństwa jądrowego. Wsparcie unijne zapewnia stopniową realizację strategii natychmiastowego demontażu w Bułgarii i na Słowacji i zapobiega przeniesieniu nieuzasadnionego obciążenia na przyszłe pokolenia, przy czym stanowi ono ze względów historycznych częściowe odstępstwo od ostatecznej odpowiedzialności państw członkowskich za zapewnienie adekwatnych zasobów finansowych w celu likwidacji obiektów jądrowych i gospodarowania odpadami promieniotwórczymi.

Bułgaria i Słowacja dokonały skutecznego i wydajnego postępu w procesie likwidacji swoich reaktorów zgodnie z poziomem wyjściowym uzgodnionym w 2014 r. (tj. planami likwidacji). Pojawiły się wyzwania i przeszkody ze względu na złożoność programu, lecz system zarządzania wykazał coraz większą zdolność do ich przezwyciężania. Programy Kozłoduj i Bohunice już doprowadziły do istotnego zmniejszenia zagrożenia radiologicznego dla ludności, ponieważ z największymi źródłami zagrożenia radiologicznego zmierzono się w okresie wieloletnich ram finansowych 2014–2020 (tj. z dekontaminacją i demontażem pierwotnych obwodów chłodzenia i rdzeni oraz ostatecznym przygotowaniem kanałów gospodarowania odpadami).

Szacunki budżetowe przewidziane w wieloletnich ramach finansowych dotyczących okresu po 2020 r. na kontynuację i zakończenie programu Kozłoduj i programu Bohunice odpowiadają mniej niż jednej czwartej kwoty zapisanej w wieloletnich ramach finansowych 2014–2020 i zapewnią osiągnięcie uzgodnionego stadium końcowego procesu likwidacji.

Przegląd śródokresowy wykazał, że wzrastający poziom wkładu krajowego przyczynia się do zwiększenia rozliczalności i skłania beneficjentów do zachowań na rzecz poszukiwania oszczędności. W analizie stwierdzono również, że wzrastające poziomy wkładu krajowego stanowią konieczny, lecz niewystarczający warunek ustanowienia właściwych zachęt do terminowej i efektywnej likwidacji. Nieokreślenie w przeszłości stóp dofinansowania w podstawie prawnej doprowadziło do powstania niepewności, które zostaną usunięte w projekcie podstawy prawnej na następne wieloletnie ramy finansowe (2021–2027).

Ustanowiona struktura zarządzania zapewniła skuteczne i efektywne wdrożenie programów i zrekompensowała wyżej wymienione niepewności dotyczące aspektów współfinansowania. Kluczowymi elementami sukcesu były jasno określone role i zakresy odpowiedzialności oraz wzmocnione ramy monitorowania. Analiza umożliwiła również zidentyfikowanie obszarów wymagających dalszego doskonalenia, takich jak:

(i)    silniejsze zaangażowanie państwa członkowskiego (koordynatora programu i koordynatora finansowego) na rzecz zwiększenia odpowiedzialności wraz ze wzmocnioną rozliczalnością podmiotu likwidującego (beneficjent końcowy);

(ii)    usprawnienie procedur w celu poprawy terminowości i skuteczności cyklu zarządzania;

(iii)    zwiększona porównywalność z wynikami innych programów likwidacji obiektów jądrowych.

Pomoc finansowa UE była od początku wdrażana w ramach zarządzania pośredniego 16 . Komisja wnioskuje, aby nadal powierzać wdrażanie budżetu programu organowi wykonawczemu poddanemu ocenie spełnienia wymogów dotyczących filarów (zarządzanie pośrednie), tj. EBRD w Bułgarii i SIEA na Słowacji.

Program JRC likwidacji obiektów jądrowych i gospodarki odpadami promieniotwórczymi

JRC dokonuje regularnych przeglądów postępów i wyników programu DWM, korzystając z niezależnego doradztwa (grupa ekspertów programu DWM, konsultanci zewnętrzni).

Od czasu jego rozpoczęcia program zapewnił istotny postęp i osiągnięcia w zakresie przygotowywania gruntu pod skuteczną likwidację i zmniejszenie ilości materiałów jądrowych i radioaktywnych obecnych w ośrodkach.

Program jest również kontrolowany przez Służbę Audytu Wewnętrznego Komisji. Na skutek zaleceń z ostatniego audytu, przeprowadzonego przez Służbę Audytu Wewnętrznego 17 , dotyczących udoskonalenia szacunków kosztów oraz w związku z oczekiwanym wzrostem działań likwidacyjnych w różnych ośrodkach JRC, przy wsparciu konsultantów zewnętrznych, ponownie oceniło ilości odpadów i zmieniło harmonogram likwidacji. W celu ustalenia oczekiwanych kosztów dla każdego ośrodka JRC zastosowano zharmonizowane podejście oparte na wydanych ostatnio międzynarodowych zaleceniach dotyczących szacowania kosztów likwidacji. Nowa prognoza budżetowa (z grudnia 2017 r.) obejmuje nieprzewidziane zdarzenia w zależności od poziomu niepewności związanego z poszczególnymi rodzajami działalności oraz warunkami zewnętrznymi w różnych lokalizacjach. Nowa strategia i prognoza budżetowa zostały poddane przeglądowi przez grupę ekspertów programu DWM i uzyskały pozytywną opinię w 2017 r. na koniec tego procesu. Występują jednak istotne niepewności wpływające na terminowość i szacunki kosztów dotyczące poszczególnych ośrodków związane z długimi okresami realizacji likwidacji obiektów jądrowych oraz opóźnieniami spowodowanymi przez przyjmujące państwo członkowskie.

•Konsultacje z zainteresowanymi stronami

W dniu 10 stycznia 2018 r. Komisja rozpoczęła konsultacje publiczne dotyczące obszaru bezpieczeństwa, które były prowadzone do dnia 9 marca 2018 r.

W celu dokonania przeglądu śródokresowego programów Kozłoduj i Bohunice Komisja rozpoczęła w czerwcu 2017 r. otwarte konsultacje publiczne o przedłużonym czasie trwania wynoszącym 14 tygodni. Konsultacje spotkały się z ograniczonym zainteresowaniem (20 odpowiedzi). Oprócz powyższych konsultacji w lipcu 2017 r. przeprowadzono konsultacje metodą ukierunkowanej ankiety elektronicznej; uzyskano w ten sposób 17 dodatkowych odpowiedzi (jedną z Bułgarii, cztery z Litwy i 12 ze Słowacji) od łącznej liczby 90 zainteresowanych stron, z którymi się skontaktowano. Otrzymane odpowiedzi wyrażały przeważnie pozytywne opinie o programie, lecz nie dostarczyły żadnych dodatkowych nowych danych wejściowych dotyczących programu. Powyższe dwie inicjatywy konsultacji społecznych zostały uzupełnione ukierunkowanymi konsultacjami polegającymi na przeprowadzeniu około 100 rozmów z podmiotami dokonującymi likwidacji obiektów jądrowych oraz istotnymi zainteresowanymi stronami.

•Wiedza ekspertów zewnętrznych

W celu opracowania następnych wieloletnich ram finansowych użyto następujących dokumentów jako danych wyjściowych:

–„Support to the mid-term evaluation of the Nuclear Decommissioning Assistance Programmes” (Wsparcie dla przeglądu śródokresowego programów pomocy na rzecz likwidacji obiektów jądrowych), EY, ocena przygotowana dla DG ds. Energii Komisji Europejskiej, 2018 r.;

–„Nuclear Decommissioning Assistance Programme (NDAP) – Assessment of the robustness of the financing plans considering the economic-financial-budgetary situation in each concerned Member State and of the relevance and feasibility of the detailed decommissioning plans”, Deloitte, NucAdvisor, VVA Europe, badanie przygotowane dla DG ds. Energii Komisji Europejskiej, 2016 r.;

–Sprawozdanie specjalne nr 22/2016 Europejskiego Trybunału Obrachunkowego „Programy pomocy unijnej na rzecz likwidacji obiektów jądrowych na Litwie, w Bułgarii i na Słowacji – od 2011 r. poczyniono pewne postępy, lecz wciąż należy zmierzyć się z najpoważniejszymi wyzwaniami”.

Przy zarządzaniu programem DWM JRC regularnie korzysta z doradztwa grupy niezależnych ekspertów europejskich ds. likwidacji (spotkania dwa razy w roku i dodatkowe spotkania ad hoc). Udzielane przez nich porady dotyczą strategii likwidacji i unieszkodliwiania odpadów promieniotwórczych, dostępnej technologii, technicznych aspektów organizacji oraz wszelkich innych aspektów związanych z programem.

•Ocena skutków

Zgodnie z rozporządzeniem finansowym oraz wymogami polityki Komisji w zakresie lepszego stanowienia prawa niniejszy program został poddany ocenie ex ante (w formie dokumentu roboczego służb Komisji).

•Uproszczenie

Program Kozłoduj i program Bohunice są obecnie wdrażane drogą pośredniego zarządzania z wykorzystaniem organów wykonawczych poddanych ocenie spełnienia wymogów dotyczących filarów w odnośnych państwach członkowskich (tj. Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju w Bułgarii i Słowacji oraz Słowackiej Agencji Innowacji i Energii (SIEA) na Słowacji). Przegląd śródokresowy programu potwierdził, że stosowane obecnie rozwiązania zapewniają skuteczne i efektywne wprowadzenie w życie programu, w związku z czym będą one kontynuowane w kolejnych wieloletnich ramach finansowych, z pewnymi uproszczeniami dokonanymi na podstawie doświadczeń i wniosków wynikających z przeglądu śródokresowego.

W programie wykorzysta się na przykład wieloletnie programowanie przewidziane w zmienionym rozporządzeniu finansowym. W ten sposób wieloletni szczegółowy plan likwidacji zostanie w najlepszy możliwy sposób wykorzystany jako podstawa dla programowania i monitorowania, a ponadto ulegnie poprawie efektywność i terminowość cyklu programowania. Kolejny przykład związany jest z wprowadzeniem jaśniejszych ram współfinansowania, które zmniejszą niepewność dotyczącą źródła finansowania, usuną konieczność corocznego negocjowania i uzgadniania wkładu krajowego oraz zwiększą odpowiedzialność państwa członkowskiego za program.

Ponadto w Bułgarii i na Słowacji Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+) i Fundusz Spójności mogłyby wspierać działania wspomagające przemiany społeczne i gospodarcze, w tym również efektywność energetyczną i działania na rzecz energii odnawialnej, jak również pewne inne rodzaje działalności niezwiązane z procesami bezpieczeństwa radiacyjnego. W ten sposób fundusze te mogą przyczynić się do stworzenia dodatkowych działalności w odnośnych regionach i do wykorzystania wiedzy eksperckiej dostępnej lokalnie jako głównej siły napędowej dla tworzenia miejsc pracy, zrównoważonego wzrostu i innowacji. Należy również zbadać synergię z 9PR lub z programem badawczo-szkoleniowym Euratom w obszarach takich jak rozwój i testowanie technologii, a także szkolenie i edukacja.

Ponadto stosowany będzie jednolity zbiór przepisów, a dodatkowe synergie i komplementarność pomiędzy programami będą wykorzystywane, gdy tylko będzie to możliwe.

JRC będzie nadal wdrażać program w systemie zarządzania bezpośredniego, w pełni korzystając z wiedzy fachowej JRC w obszarze jądrowym, dopóki nie zostanie zakończone przekazywanie ośrodków i odpowiedzialności do docelowych państw członkowskich. Program DWM JRC zostanie w pełni wdrożony z wykorzystaniem tego nowego instrumentu. JRC będzie nadal udoskonalać i usprawniać swój obecny system programowania, monitorowania i kontroli oraz usprawniać zarządzanie projektem dzięki wprowadzeniu zarządzania wartością wypracowaną oraz określeniu stanu wyjściowego (plan ostatecznej likwidacji), na podstawie którego będą monitorowane postępy. Obejmuje to również przyjęcie wieloletniego programu prac oraz decyzji o finansowaniu, przegląd śródokresowy (po czterech latach) oraz ostateczną ocenę po 2027 r. Powyższe powinno również zwiększyć przejrzystość programu zgodnie z ogólnym celem Komisji.

•Prawa podstawowe

Program nie ma wpływu na prawa podstawowe.

4.WPŁYW NA BUDŻET

Połączenie budżetów w ramach jednego programu finansowania pozwoliłoby na zwiększenie elastyczności finansowej pomiędzy działaniami, tj. dałoby narzędzie do przekazywania środków budżetowych według potrzeb do danej lokalizacji i w danym czasie w zależności od postępów.

Od 1999 r. JRC pokrywa koszty działalności likwidacyjnej za pomocą przeznaczonej do tego celu linii budżetowej, która może być wykorzystywana do pokrycia usług i prac zlecanych na zewnątrz. Koszty wewnętrznych zasobów ludzkich koniecznych do wdrożenia programu (w celu zarządzania i nadzoru) nie są kwalifikowalne w ramach tej linii budżetowej i są w związku z tym finansowane ze środków programu ramowego Euratom w zakresie działań badawczych i szkoleniowych w dziedzinie jądrowej.

Program Kozłoduj (BG) i program Bohunice (SK)

Działania współfinansowane w ramach proponowanego programu finansowego oparte są na odpowiednim planie likwidacji ustanowionym zgodnie z rozporządzeniem Rady nr 2013/1368/Euratom. W planach tych określono już zakres programów, końcowe stadium likwidacji oraz daty zakończenia. Obejmują one działania likwidacyjne, związany z nimi harmonogram, koszty oraz wymagane zasoby ludzkie.

Przydziały budżetowe na okres 2021–2027 są określane na podstawie rocznych wypłat przewidzianych w planach likwidacji, z uwzględnieniem proponowanych progów współfinansowania unijnego. W przypadku programu Bohunice pozostałe finansowanie powinno zostać zaplanowane na początkowych etapach wieloletnich ram finansowych, aby zakończyć program do 2025 r. W przypadku programu Kozłoduj w poziomie bazowym określono niemal liniową krzywą postępu, stąd przewiduje się w przybliżeniu stałe roczne zaangażowanie i plany wypłat, jak przedstawiono w ocenie skutków finansowych regulacji.

Zasoby ludzkie i administracyjne wymagane do zarządzania programem przez Komisję pozostają niezmienione w stosunku do poprzedniego programu.

Program JRC likwidacji obiektów jądrowych i gospodarki odpadami promieniotwórczymi

Zmienny i nieprzewidywalny poziom wydatków w danym roku (aktualnie związany z długotrwałymi procedurami udzielania zezwoleń przez organy krajowe oraz złożonym procesem zarządzania zamówieniami publicznymi i kontraktami) stwarza trudności w zarządzaniu programem zgodnie z aktualnie przyjętym rozwiązaniem budżetowym i finansowym, które oparte jest na zasadzie jednoroczności, jako że przewidzenie płatności koniecznych do uiszczenia w danym roku nie zawsze jest możliwe. Na przykład w ostatnich latach płatności były niższe niż oczekiwano.

W związku z niepewnościami związanymi z programem DWM, z których może wynikać wzrost wolumenu i niepewności w zakresie potrzeb budżetowych, potrzebna jest większa elastyczność budżetowa.

5.ELEMENTY FAKULTATYWNE

•Plany wdrożenia i monitorowanie, ocena i sprawozdania

System planowania, monitorowania i kontroli będzie w dalszym ciągu udoskonalany i usprawniany w porównaniu z systemem istniejącym. Doświadczenia i wnioski z ocen będą wykorzystywane w celu uproszczenia i stałej poprawy systemu.

W 2014 r. Komisja zmieniła strukturę zarządzania programami, zwłaszcza programami Kozłoduj i Bohunice, na okres wieloletnich ram finansowych 2014–2020 w celu jaśniejszego określenia ról i zakresów odpowiedzialności oraz wprowadzenia rozszerzonych wymogów wobec beneficjentów w zakresie planowania, monitorowania i sprawozdawczości. Zgodnie z tym zmienionym podejściem do zarządzania każde zainteresowane państwo członkowskie wyznaczyło koordynatora programu (wiceminister lub sekretarz stanu), który jest odpowiedzialny za planowanie, koordynację i monitorowanie programu likwidacji na szczeblu krajowym. Powołano komisję do pełnienia funkcji związanych z monitorowaniem i raportowaniem, której współprzewodniczą przedstawiciel Komisji oraz koordynator programu.

W przypadku programów Kozłoduj i Bohunice Komisja planuje nadal powierzać wdrażanie budżetu programów organowi wykonawczemu poddanemu ocenie spełnienia wymogów dotyczących filarów (zarządzanie pośrednie), tj. EBRD w Bułgarii i SIEA na Słowacji. Ponadto służby Komisji będą kontynuowały praktykę ścisłego śledzenia wdrażania projektu za pomocą przeglądów dokumentacji i przeglądów na miejscu dwa razy w roku oraz uzupełniania zwykłego cyklu planowania, monitorowani i kontroli poprzez weryfikacje tematyczne oparte na zasadzie przeglądu ryzyka.

Oceny te będą przeprowadzane zgodnie z pkt 22 i 23 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 13 kwietnia 2016 r. 18 , w którym trzy instytucje potwierdziły, że ocena obowiązującego ustawodawstwa i polityk powinna stanowić podstawę dla oceny skutków poszczególnych wariantów dalszych działań. Ocenie będą podlegać wyniki programów w terenie i będzie się ona opierać na wskaźnikach i poziomach docelowych oraz szczegółowej analizie stopnia, w jakim program może zostać uznany za odpowiedni, skuteczny, wydajny, spójny z innymi strategiami UE i zapewniający wartość dodaną UE. Oceny będą obejmowały wnioski z dotychczasowych doświadczeń dotyczące wykrywania braków/problemów lub możliwości dalszego usprawnienia działań lub ich rezultatów, a także możliwości maksymalizacji ich wykorzystania/wpływu.

Program DWM JRC realizowany jest w trybie zarządzania bezpośredniego i zarządza nim kadra kierownicza wyższego szczebla JRC poprzez komitet sterujący wysokiego szczebla (któremu przewodniczy dyrektor generalny JRC) 19 . Komitet sterujący wysokiego szczebla spotyka się trzy razy w roku w celu podejmowania strategicznych decyzji, ustalania celów i monitorowania postępów w realizacji programu. Decyzje strategiczne obejmują m.in. ustalanie harmonogramów zamknięcia ośrodków jądrowych JRC z należytym uwzględnieniem potrzeb infrastrukturalnych programu badawczo-szkoleniowego JRC.

Komitet sterujący wysokiego szczebla wspierany jest przez komitet sterujący szczebla operacyjnego składający się z przedstawicieli ośrodków uczestniczących w programie DWM oraz urzędników odpowiedzialnych za wpieranie programu DWM w zakresie prawnym, finansowym i zamówień publicznych. Komitet ten spotyka się trzy razy w ciągu roku i jego celem jest koordynacja i monitorowanie działalności w ramach programu DWM w różnych ośrodkach. Komitet omawia kwestie techniczne, prawne, finansowe i dotyczące zamówień publicznych związane z programem DWM i monitoruje zarówno postęp techniczny, jak i realizację budżetu.

Zgodnie z rezolucją Parlamentu Europejskiego z 1999 r. 20 JRC od początku programu DWM regularnie korzysta z doradztwa grupy niezależnych ekspertów europejskich ds. likwidacji obiektów jądrowych (spotkania dwa razy w roku i dodatkowe spotkania ad hoc) – grupy ekspertów programu DWM. Udzielane przez nich porady dotyczą likwidacji i strategii unieszkodliwiania odpadów, dostępnej technologii, technicznych aspektów organizacji tych procesów oraz wszelkich innych aspektów związanych z programem. Do 2016 r. ekspertów powoływała Komisja na podstawie propozycji składanych przez członków Rady Gubernatorów JRC lub przez samo JRC. Przy powoływaniu ekspertów Komisja zadbała o unikanie wszelkiego konfliktu interesów i o zapewnienie niezależności analizy, a także o wspieranie różnorodności płci i różnorodności geograficznej. Po nowej decyzji Komisji w sprawie tworzenia grup ekspertów Komisji 21 JRC ogłosiło nowe zaproszenie do składania kandydatur przez ekspertów i ustanowiło grupę ekspertów w pełni spełniającą nowe zasady Komisji.

Od początku programu DWM Komisja regularnie informuje Radę i Parlament Europejski o jego postępach i statusie, przekazując tym samym zaktualizowaną prognozę budżetową (2004 r., 2008 r., i 2013 r.)13.

Ponadto JRC corocznie przestawia sprawozdanie dotyczące celów śródokresowych i osiągniętych postępów (Plan zarządzania JRC, Sprawozdanie z działalności JRC) 22 .

W następnym okresie finansowania wieloletni charakter procesu likwidacji będzie odzwierciedlony, zarówno dla programów Kozłoduj i Bohunice, jak i dla programu DWM JRC, przez wprowadzenie wieloletniego programu prac i decyzji w sprawie finansowania zgodnie z planowanym nowym rozporządzeniem finansowym. Ten proces programowania będzie wyraźnie zsynchronizowany z etapami oceny (ocena okresowa po upływie czterech lat i ocena końcowa po 2027 r., kiedy oczekiwane jest zakończenie prac w terenie).

Obecna praktyka przedstawiania rocznych sprawozdań Parlamentowi Europejskiemu i Radzie będzie utrzymana.

•Szczegółowe objaśnienia poszczególnych przepisów wniosku

Art. 3 proponowanego aktu podstawowego określa cele programu na okres wieloletnich ram finansowych 2021–2027. Artykuł ten odzwierciedla podwójny charakter ogólnego celu programu: z jednej strony przekłada on unijną wartość dodaną na zwiększenie bezpieczeństwa jądrowego, a z drugiej strony na pogłębioną wiedzę państwa członkowskiego UE na temat procesu likwidacji.

Art. 3, 6 i 7 łącznie określają ramy zapewniające ukierunkowanie środków UE na działania rzeczywiście realizujące cel programów. Wyjaśniono w nich poziom wspólnego wysiłku, podzielonego pomiędzy UE a zainteresowane państwa członkowskie, przy likwidacji, odpowiednio, bloków 1–4 elektrowni jądrowej Kozłoduj i elektrowni jądrowej Bohunice V1. Przepis ten wraz z szacunkami kosztów szczegółowego planu likwidacji zgodnie z rozporządzeniem Rady 2013/1368/Euratom stanowi ramy wkładu UE w likwidację, odpowiednio, bloków 1–4 elektrowni jądrowej Kozłoduj i elektrowni jądrowej Bohunice V1.

W art. 8 wprowadzono istotne uproszczenie w stosunku do obecnych programów, tj. korzystanie z wieloletniego programu prac, co odzwierciedla charakter programów likwidacji. Chociaż na poziomie programowania przyjęto podejście wieloletnie, utrzymano praktykę przedstawiania rocznych sprawozdań Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, jak opisano w art. 9.

Art. 10 określa proces rewizji wieloletniego programu prac w okresie odpowiadającym charakterowi programu i daje Komisji adekwatne narzędzia do wdrożenia środków naprawczych w razie potrzeby.

2018/0252 (NLE)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE RADY

ustanawiające specjalny program likwidacji obiektów jądrowych i gospodarowania odpadami promieniotwórczymi oraz uchylające rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1368/2013

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, w szczególności jego art. 203,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Zgodnie z deklaracją rzymską 23 budżet UE powinien sprawić, że Europa będzie bezpieczna i pewna; jest to wymiar, do którego programy likwidacji obiektów jądrowych już wniosły wkład i do realizacji którego mogą się nadal przyczyniać. Po zamknięciu obiektu jądrowego głównym pozytywnym skutkiem, jaki należy osiągnąć, jest stopniowe ograniczanie zagrożenia radiologicznego dla pracowników, obywateli i środowiska w zainteresowanych państwach członkowskich, a także całej Unii.

(2)Ten specjalny program finansowania może przynieść wartość dodaną UE poprzez stanie się unijnym wzorcem w zakresie bezpiecznego radzenia sobie z kwestiami technologicznymi związanymi z likwidacją obiektów jądrowych i rozpowszechnianiem wiedzy. Taka pomoc finansowa jest udzielana na podstawie oceny ex ante, identyfikującej konkretne potrzeby i wskazującej na wartość dodaną UE, w celu wsparcia likwidacji obiektów jądrowych oraz gospodarowania odpadami promieniotwórczymi.

(3)Działania objęte niniejszym rozporządzeniem powinny być zgodne z obowiązującym prawem unijnym i krajowym. Taka pomoc finansowa powinna pozostawać wyjątkiem, bez uszczerbku dla zasad i celów wynikających z przepisów dotyczących bezpieczeństwa jądrowego, tj. dyrektywy Rady 2009/71/Euratom 24 , oraz gospodarowania odpadami, tj. dyrektywy Rady 2011/70/Euratom 25 . Ostateczna odpowiedzialność za bezpieczeństwo jądrowe oraz za bezpieczne gospodarowanie wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi spoczywa na państwach członkowskich.

(4)Zgodnie z Protokołem dotyczącym warunków i uzgodnień w sprawie przyjęcia Republiki Bułgarii i Rumunii do Unii Europejskiej 26 Bułgaria zobowiązała się do zamknięcia bloków 1 i 2 oraz bloków 3 i 4 elektrowni jądrowej Kozłoduj do dnia, odpowiednio, 31 grudnia 2002 r. i 31 grudnia 2006 r., a następnie do likwidacji tych bloków. Zgodnie z tymi zobowiązaniami Bułgaria zamknęła wszystkie wskazane bloki w odpowiednich terminach.

(5)Zgodnie z Protokołem nr 9 w sprawie bloku 1 i bloku 2 elektrowni jądrowej Bohunice V1 na Słowacji 27 dołączonym do Aktu przystąpienia z 2003 r. Słowacja zobowiązała się do zamknięcia bloku 1 oraz bloku 2 elektrowni jądrowej Bohunice V1 do dnia, odpowiednio, 31 grudnia 2006 r. i 31 grudnia 2008 r., a następnie do likwidacji tych bloków. Zgodnie z tymi zobowiązaniami Słowacja zamknęła wszystkie wskazane bloki w odpowiednich terminach.

(6)Wypełniając swoje zobowiązania wynikające z traktatu o przystąpieniu oraz korzystając z pomocy Unii, Bułgaria i Słowacja poczyniły znaczne postępy na drodze do likwidacji elektrowni jądrowych Kozłoduj i Bohunice V1. W celu bezpiecznego osiągnięcia końcowego stadium likwidacji konieczne są dalsze prace. Zgodnie z aktualnymi planami likwidacji zakończenie prac likwidacyjnych jest zaplanowane na koniec 2030 r. w przypadku elektrowni jądrowej Kozłoduj i na 2025 r. w przypadku elektrowni jądrowej Bohunice V1.

(7)Wspólne Centrum Badawcze (JRC) Komisji Europejskiej zostało utworzone na mocy art. 8 Traktatu EURATOM. Zgodnie z tym artykułem w latach 1960–1962 podpisano umowy w sprawie ośrodków pomiędzy Wspólnotą a Niemcami, Belgią, Włochami i Niderlandami. W dwóch ostatnich przypadkach krajowe obiekty jądrowe zostały przeniesione do Wspólnoty. W omawianych czterech ośrodkach zbudowano dodatkową infrastrukturę do badań naukowych w dziedzinie jądrowej obejmującą również nowe obiekty. Niektóre z tych obiektów są aktualnie nadal używane, podczas gdy inne zostały zamknięte, w niektórych przypadkach ponad 20 lat temu, i większość z nich stała się przestarzała.

(8)Na podstawie art. 8 Traktatu EURATOM i zgodnie z art. 7 dyrektywy Rady 2011/70/Euratom24 JRC powinno realizować swoje historyczne zobowiązania wynikające z działań w dziedzinie jądrowej oraz likwidować swoje zamknięte obiekty jądrowe. Zgodnie z powyższym rozpoczęto w 1999 r. realizację programu JRC likwidacji obiektów jądrowych i gospodarki odpadami promieniotwórczymi w drodze publikacji komunikatu do Parlamentu Europejskiego i Rady 28 ; od tej pory Komisja przekazywała regularnie aktualne informacje dotyczące postępów w realizacji programu 29 .

(9)Komisja Europejska oceniła, że najlepszym wariantem dla spełnienia wymogów art. 5 ust. 1 lit. f) i art. 7 dyrektywy Rady 2011/70/Euratom, stanowiącego, że JRC powinno zapewnić i utrzymywać odpowiednie zasoby do celów wypełniania swoich obowiązków związanych z bezpieczeństwem gospodarowania wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi, jest realizacja strategii dwutorowej łączącej działania z zakresu likwidacji i gospodarowania odpadami oraz negocjacje z państwami członkowskimi, w których zlokalizowano ośrodki JRC, w oczekiwaniu na przeniesienie zobowiązań związanych z likwidacją obiektów i gospodarowaniem odpadami promieniotwórczymi.

(10)Niniejsze rozporządzenie stanowi odpowiedź na potrzeby zidentyfikowane w odniesieniu do wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 i określa pulę środków finansowych na programy pomocy na rzecz likwidacji obiektów jądrowych bloków 1 do 4 elektrowni jądrowej Kozłoduj w Bułgarii (program Kozłoduj) i elektrowni jądrowej Bohunice V1 na Słowacji (program Bohunice) oraz na likwidację obiektów i gospodarowanie wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi z własnych obiektów jądrowych Komisji, które stanowią główną kwotę odniesienia w rozumieniu pkt 17 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami 30 dla Parlamentu Europejskiego i Rady podczas rocznej procedury budżetowej.

(11)Do omawianego programu zastosowanie ma rozporządzenie (UE, Euratom) nr [nowe RF] 31 („rozporządzenie finansowe”). Określono w nim zasady wykonania budżetu Unii, w tym zasady dotyczące dotacji, nagród, zamówień publicznych, wykonania pośredniego, pomocy finansowej i gwarancji budżetowych.

(12)Zgodnie z rozporządzeniem finansowym, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 32 , rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2988/95 33 , rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 34 i rozporządzeniem Rady (UE) 2017/1939 35 interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą proporcjonalnych środków, w tym środków zapobiegania nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, ich wykrywania, korygowania i dochodzenia, a także odzyskiwania środków straconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania sankcji administracyjnych. W szczególności, zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) nr 883/2013 i rozporządzeniem (Euratom, WE) nr 2185/96 Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) może prowadzić dochodzenia, w tym kontrole na miejscu i inspekcje, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycie finansowe, korupcja lub jakiekolwiek inne nielegalne działanie naruszające interesy finansowe Unii. Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1939 Prokuratura Europejska (EPPO) może prowadzić dochodzenia i ścigać nadużycia finansowe i inne przestępstwa naruszające interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 36 . Zgodnie z rozporządzeniem finansowym każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, w pełni współpracują w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznają konieczne prawa i dostęp Komisji, OLAF, EPPO i Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu (ETO) oraz zapewniają, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące w wykonaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa.

(13)Niniejsze rozporządzenie nie przesądza o wynikach jakichkolwiek przyszłych procedur dotyczących pomocy przyznawanej przez państwa, które mogą zostać wszczęte zgodnie z art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

(14)Kwota środków przydzielonych do programu, a także okres programowania i podział środków pomiędzy działania mogą zostać poddane przeglądowi na podstawie wyników sprawozdań z oceny śródokresowej i z oceny końcowej. Możliwe będzie uzyskanie dodatkowej elastyczności budżetowej dzięki ponownej dystrybucji środków pomiędzy działaniami, zgodnie z potrzebami, do właściwej lokalizacji i we właściwym czasie, w zależności od postępu w realizacji działań.

(15)Program powinien zapewnić również rozpowszechnianie w Unii wiedzy na temat procesu likwidacji, gdyż takie działania przynoszą największą unijną wartość dodaną i przyczyniają się do bezpieczeństwa pracowników i obywateli.

(16)Likwidację obiektów jądrowych objętych niniejszym rozporządzeniem należy przeprowadzić z wykorzystaniem najlepszej dostępnej fachowej wiedzy technicznej oraz z należytym uwzględnieniem charakteru i specyfikacji technicznych obiektów, które mają zostać zlikwidowane, w celu zagwarantowania bezpieczeństwa i jak największej skuteczności działania, a zatem przy uwzględnieniu najlepszych praktyk międzynarodowych.

(17)Bułgaria, Słowacja oraz Komisja powinny zapewnić skuteczne monitorowanie i kontrolę przebiegu procesu likwidacji w celu uzyskania przez Unię jak największej wartości dodanej ze środków przydzielonych na podstawie niniejszego rozporządzenia, chociaż ostateczna odpowiedzialność za likwidację spoczywa na dwóch zainteresowanych państwach członkowskich. Obejmuje to także skuteczny pomiar wyników działań i wdrażanie środków naprawczych w razie potrzeby.

(18)Zgodnie z pkt 22 i 23 porozumienia międzyinstytucjonalnego na rzecz lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. zachodzi potrzeba oceny niniejszego programu w oparciu o informacje zgromadzone w kontekście konkretnych wymogów dotyczących monitorowania, przy czym należy unikać nadmiernej regulacji i obciążeń administracyjnych, zwłaszcza względem państw członkowskich. Wymogi te mogą, w stosownych przypadkach, obejmować mierzalne wskaźniki jako podstawę oceny oddziaływania programu w terenie.

(19)Działania w ramach programów Kozłoduj i Bohunice powinny zostać określone w granicach wyznaczonych przez plany likwidacji przedłożone przez Bułgarię i Słowację na mocy rozporządzenia Rady 2013/1368/Euratom. W planach tych określono zakres tych programów, końcowe stadia likwidacji oraz daty zakończenia; obejmują one działania likwidacyjne, związany z nimi harmonogram, koszty oraz wymagane zasoby ludzkie.

(20)Działania w ramach programów Kozłoduj i Bohunice powinny być realizowane dzięki wspólnemu wysiłkowi finansowemu Unii oraz, odpowiednio, Bułgarii i Słowacji. Należy ustalić maksymalny próg współfinansowania unijnego zgodnie z praktyką współfinansowania ustaloną w poprzednich programach.

(21)Należy uchylić rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1368/2013 37 .

(22)Należy odpowiednio uwzględnić sprawozdanie specjalne Trybunału Obrachunkowego nr 22/2016 w sprawie pomocy finansowej Unii na rzecz likwidacji obiektów jądrowych w Bułgarii, na Litwie i Słowacji, jak również jego zalecenia i odpowiedź Komisji.

(23)W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania art. 3 niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 38 .

(24)Do niniejszego rozporządzenia zastosowanie mają horyzontalne przepisy finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 322 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Przepisy te, ustanowione rozporządzeniem finansowym, określają w szczególności procedurę ustanawiania i wykonania budżetu w drodze dotacji, zamówień, nagród i wykonania pośredniego oraz przewidują kontrole wykonywania obowiązków przez podmioty upoważnione do działań finansowych. Przepisy przyjęte na podstawie art. 322 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczą również ochrony budżetu Unii w przypadku uogólnionych braków w zakresie praworządności w państwach członkowskich, gdyż poszanowanie dla praworządności stanowi zasadniczy warunek wstępny należytego zarządzania finansami i skutecznego finansowania przez Unię.

(25)Odzwierciedlając znaczenie przeciwdziałania zmianie klimatu zgodnie ze zobowiązaniami Unii na rzecz realizacji porozumienia paryskiego i celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych, program ten przyczyni się do uwzględnienia działań w dziedzinie klimatu i do osiągnięcia celu ogólnego, w ramach którego wydatki na realizację celów klimatycznych w budżecie unijnym mają wynosić 25 %. Stosowne działania zostaną określone podczas opracowania i wdrażania programu i ponownie ocenione w ramach oceny śródokresowej.

(26)Rodzaje finansowania i metody realizacji na podstawie niniejszego rozporządzenia należy wybrać na podstawie ich potencjału w zakresie realizacji szczególnych celów działań oraz uzyskania wyników, z uwzględnieniem w szczególności kosztów kontroli, obciążenia administracyjnego i oczekiwanego ryzyka naruszenia przepisów. Należy rozważyć stosowanie płatności ryczałtowych, stawek ryczałtowych i kosztów jednostkowych, a także finansowania niepowiązanego z kosztami, o których mowa w art. 125 ust. 1 rozporządzenia finansowego,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1
Przedmiot

Niniejsze rozporządzenie ustanawia specjalny program finansowy „Likwidacja obiektów jądrowych i gospodarka odpadami promieniotwórczymi” (zwany dalej „programem”), ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb zidentyfikowanych na podstawie obecnej sytuacji. W okresie wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 udzieli on wsparcia Bułgarii i Słowacji na rzecz bezpiecznej likwidacji ich reaktorów jądrowych pierwszej generacji i wdrożenia procesu likwidacji oraz gospodarowania odpadami promieniotwórczymi z własnych obiektów jądrowych Komisji na terenie ośrodków Wspólnego Centrum Badawczego (JRC).

Niniejsze rozporządzenie określa cele programu, budżet na lata 2021–2027, formy finansowania z Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej („Wspólnota”) oraz zasady dotyczące przyznawania takiego finansowania.

Artykuł 2
Definicje

Na potrzeby niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

1)„likwidacja” oznacza działania administracyjne i techniczne podjęte w celu umożliwienia usunięcia z obiektu niektórych lub wszystkich przewidzianych prawem mechanizmów kontrolnych, które mają na celu zapewnienie długoterminowej ochrony ludności i środowiska, w tym ograniczenie poziomów pozostałych nuklidów promieniotwórczych w materiałach i na terenie obiektu;

2)„plan likwidacji” oznacza dokument zawierający szczegółowe informacje dotyczące proponowanej likwidacji i obejmujący: wybraną strategię likwidacji; harmonogram, rodzaj i kolejność działań likwidacyjnych; stosowaną strategię gospodarowania odpadami, w tym zwolnienia; proponowane stadium końcowe; przechowywanie oraz trwałe składowanie odpadów pochodzących z likwidacji; harmonogram likwidacji; szacunkowe koszty zakończenia likwidacji; oraz cele, oczekiwane wyniki, kluczowe etapy i terminy dla okresu finansowania, a także odpowiadające im kluczowe wskaźniki efektywności, w tym wskaźniki oparte na wartości wypracowanej. Taki plan jest przygotowywany przez posiadacza zezwolenia dla obiektu jądrowego i znajduje odzwierciedlenie w wieloletnich programach prac w ramach programu;

3)„program Bohunice” oznacza część programu dotyczącą likwidacji obiektów jądrowych bloków 1 i 2 reaktora elektrowni jądrowej Bohunice V1, zlokalizowanej w miejscowości Jaslovské Bohunice na Słowacji;

4)„program Kozłoduj” oznacza część programu dotyczącą likwidacji obiektów jądrowych bloków 1, 2, 3 i 4 elektrowni jądrowej Kozłoduj, zlokalizowanej w miejscowości Kozłoduj w Bułgarii;

5)„program JRC likwidacji obiektów jądrowych i gospodarki odpadami promieniotwórczymi” oznacza część programu dotyczącą likwidacji obiektów jądrowych i gospodarowania odpadami promieniotwórczymi pochodzącymi z ośrodków Komisji prowadzonych przez Dyrekcję Generalną Wspólne Centrum Badawcze (JRC).

Artykuł 3
Cele programu

1.Ogólnym celem programu jest zapewnienie finansowania na rzecz likwidacji obiektów jądrowych oraz gospodarowania odpadami promieniotwórczymi zgodnie z określonymi potrzebami.

2.Na podstawie bieżących potrzeb w latach 2021–2027 program ma w szczególności na celu pomóc Bułgarii i Słowacji w realizacji, odpowiednio, programu likwidacji Kozłoduj i programu likwidacji Bohunice, ze szczególnym uwzględnieniem radzenia sobie z wyzwaniami dotyczącymi bezpieczeństwa radiacyjnego w ramach tych programów, oraz wsparcie programu JRC likwidacji obiektów jądrowych i gospodarki odpadami promieniotwórczymi, przy jednoczesnym zapewnieniu szerokiego rozpowszechniania we wszystkich państwach członkowskich UE uzyskanej w ten sposób wiedzy na temat likwidacji obiektów jądrowych.

Cele szczegółowe są następujące:

a)przeprowadzenie demontażu i dekontaminacji reaktorów Kozłoduj i Bohunice oraz kontynuowanie zwalniania ich z kontroli regulacyjnej, zgodnie z odpowiednim programem likwidacji;

b)wsparcie planu likwidacji w zakresie demontażu i dekontaminacji obiektów jądrowych zlokalizowanych w ośrodkach jądrowych Komisji i przeniesienie zobowiązań związanych z likwidacją obiektów jądrowych na państwa członkowskie, w których zlokalizowano JRC;

c)rozwijanie powiązań i wymiany między zainteresowanymi stronami w Unii na temat likwidacji obiektów jądrowych w celu tworzenia potencjalnych synergii na poziomie Unii.

3.Dokładny opis celów szczegółowych przedstawiono w załącznikach I, II i III. Na podstawie oceny, o której mowa w art. 10, Komisja może zmienić, w drodze aktów wykonawczych, załącznik I lub II zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 12 ust. 2.

Artykuł 4
Budżet

1.Pula środków finansowych na realizację programu na lata 2021–2027 wynosi 466 mln EUR według cen bieżących.

2.Szacunkowy podział kwoty, o której mowa w ust. 1, jest następujący:

a)63 mln EUR na działania w ramach programu Kozłoduj;

b)55 mln EUR na działania w ramach programu Bohunice;

c)348 mln EUR na działania w ramach programu JRC likwidacji obiektów jądrowych i gospodarki odpadami promieniotwórczymi.

3.Kwota, o której mowa w ust. 1, obejmuje wydatki związane z pomocą techniczną i administracyjną w ramach realizacji programu, taką jak działania przygotowawcze, monitorowanie, kontrola, audyt i ocena, w tym systemy informatyczne dla przedsiębiorstw.

4.Zobowiązania budżetowe z tytułu działań trwających dłużej niż jeden rok budżetowy można rozłożyć na kilka lat na roczne raty.

Artykuł 5
Realizacja i formy finansowania unijnego

1.Program jest wykonywany według metody zarządzania bezpośredniego zgodnie z rozporządzeniem finansowym lub według metody zarządzania pośredniego z podmiotami, o których mowa w art. 62 ust. 1 lit. c) rozporządzenia finansowego.

2.Program może zapewniać finansowanie w dowolnej formie przewidzianej w rozporządzeniu finansowym.

Artykuł 6
Działania kwalifikowalne

Tylko działania wdrażające cele określone w art. 3 i opisane w załącznikach I, II i III kwalifikują się do finansowania.

Artykuł 7
Stopy dofinansowania

Program może pokrywać koszty kwalifikowalne działalności do poziomu maksymalnych stóp dofinansowania określonych w załącznikach I i II. Maksymalna stopa dofinansowania unijnego mająca zastosowanie do programu Kozłoduj lub do programu Bohunice nie przekracza 50 %. Pozostałą część współfinansowania zapewnią, odpowiednio, Bułgaria i Słowacja.

Artykuł 8
Programy prac

1.Program Bohunice i program Kozłoduj realizowane są w ramach wieloletnich programów prac zgodnie z art. 110 rozporządzenia finansowego. Te wieloletnie programy prac odzwierciedlają plany likwidacji służące jako punkt wyjścia do monitorowania i oceny programu.

2.Program JRC likwidacji obiektów jądrowych i gospodarki odpadami promieniotwórczymi realizowany jest w ramach wieloletnich programów prac zgodnie z procedurą określoną w art. 4 decyzji Komisji 96/282/Euratom w sprawie reorganizacji Wspólnego Centrum Badawczego.

Artykuł 9
Nadzór i sprawozdawczość

1.Wskaźniki odzwierciedlające postępy w realizacji programu w odniesieniu do celów określonych w art. 3 określono w załączniku IV.

2.System sprawozdawczości dotyczącej efektywności zapewnia, by dane na potrzeby monitorowania realizacji programu i jego wyników były gromadzone w sposób wydajny, skuteczny i terminowy. W tym celu na odbiorców środków unijnych oraz (w stosownych przypadkach) państwa członkowskie nakłada się proporcjonalne wymogi dotyczące sprawozdawczości.

3.Na koniec każdego roku Komisja sporządza sprawozdanie z postępów w realizacji prac prowadzonych w poprzednich latach i przedstawia je Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

Artykuł 10
Ocena

1.Oceny przeprowadza się w terminie pozwalającym na uwzględnienie ich wyników w procesie decyzyjnym.

2.Ocena okresowa Programu przeprowadzana jest z chwilą, gdy dostępne są wystarczające informacje na temat realizacji Programu, jednak nie później niż w ciągu czterech lat od rozpoczęcia okresu określonego w art. 1. W ocenie okresowej poruszona zostanie również kwestia zakresu zmian w wieloletnim programie prac, o którym mowa w art. 8.

3.Po zakończeniu realizacji programu, lecz nie później niż pięć lat po upływie okresu określonego w art. 1 niniejszego rozporządzenia, Komisja przeprowadzi ocenę końcową programu.

4.Komisja przekazuje wnioski z ocen, wraz ze swoimi uwagami, Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

Artykuł 11
Kontrola

Audyty dotyczące wykorzystania wkładu Unii i wkładu krajowego przeprowadzane przez osoby lub podmioty, w tym inne niż te, które zostały upoważnione przez instytucje lub organy Unii, stanowią podstawę ogólnej pewności zgodnie z art. 127 rozporządzenia finansowego.

Artykuł 12
Komitet

1.Komisję wspomaga komitet. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

2.W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

W przypadku gdy opinia komitetu ma być uzyskana w drodze procedury pisemnej, procedura ta kończy się bez osiągnięcia rezultatu, gdy przed upływem terminu na wydanie opinii zdecyduje o tym przewodniczący komitetu lub wniesie o to zwykła większość członków komitetu.

Artykuł 13
Informacja, komunikacja i promocja

1.Odbiorcy finansowania unijnego uznają pochodzenie i zapewniają eksponowanie finansowania unijnego (w szczególności podczas promowania działań i ich wyników) poprzez dostarczanie spójnych, skutecznych i proporcjonalnych informacji skierowanych do różnych grup odbiorców, w tym do mediów i opinii publicznej.

2.Komisja prowadzi działania informacyjne i komunikacyjne związane z programem, jego działaniami i wynikami. Zasoby finansowe przydzielone na program przyczyniają się również do komunikacji instytucjonalnej w zakresie priorytetów politycznych Unii, o ile są one związane z celami, o których mowa w art. 3.

Artykuł 14
Uchylenie

Rozporządzenie (Euratom) nr 1368/2013 traci moc.

Artykuł 15
Przepisy przejściowe

1.Niniejsze rozporządzenie nie ma wpływu na kontynuację ani modyfikację działań na mocy rozporządzenia (Euratom) nr 1368/2013, które nadal stosuje się do danych działań aż do ich zamknięcia.

2.Z puli środków finansowych przeznaczonych na program można również pokrywać wydatki na wsparcie techniczne i administracyjne na potrzeby przejścia między programami Kozłoduj i Bohunice a środkami przyjętymi w ramach poprzedniego programu rozporządzenia (Euratom) nr 1368/2013.

3.W razie konieczności w budżecie po 2027 r. można ująć środki na pokrycie wydatków przewidzianych w art. 4 ust. 3 niniejszego rozporządzenia tak, aby umożliwić zarządzanie działaniami, które nie zostaną zakończone do dnia 31 grudnia 2027 r.

Artykuł 16

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI

1.STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY

1.1.Tytuł wniosku/inicjatywy

1.2.Obszary polityki, których dotyczy wniosek/inicjatywa (klaster programów)

1.3.Charakter wniosku/inicjatywy

1.4.Uzasadnienie wniosku/inicjatywy

1.5.Okres trwania działania i jego wpływ finansowy

1.6.Planowane tryby zarządzania

2.ŚRODKI ZARZĄDZANIA

2.1.Zasady nadzoru i sprawozdawczości

2.2.System zarządzania i kontroli

2.3.Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom

3.SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY

3.1.Działy wieloletnich ram finansowych i linie budżetowe po stronie wydatków, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ

3.2.Szacunkowy wpływ na wydatki 

3.2.1.Synteza szacunkowego wpływu na wydatki

3.2.2.Szacunkowy wpływ na środki administracyjne

3.2.3.Udział osób trzecich w finansowaniu

3.3.Szacunkowy wpływ na dochody

OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI

1.STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY

1.1.Tytuł wniosku/inicjatywy

1.2.Obszary polityki, których dotyczy wniosek/inicjatywa (klaster programów)

1.3.Charakter wniosku/inicjatywy

☑ nowe działanie 

◻ nowe działanie, będące następstwem projektu pilotażowego/działania przygotowawczego 39  

◻ przedłużenie bieżącego działania 

◻ połączenia lub przekształcenia co najmniej jednego działania pod kątem innego/nowego działania 

1.4.Uzasadnienie wniosku/inicjatywy

1.4.1.Potrzeby, które należy zaspokoić w perspektywie krótko- lub długoterminowej, w tym szczegółowy terminarz przebiegu realizacji inicjatywy

1.4.2.Wartość dodana z tytułu zaangażowania Unii Europejskiej (może wynikać z różnych czynników, na przykład korzyści koordynacyjnych, pewności prawa, większej efektywności lub komplementarności). Na potrzeby tego punktu „wartość dodaną z tytułu zaangażowania Unii” należy rozumieć jako wartość wynikającą z unijnej interwencji, wykraczającą poza wartość, która zostałaby wytworzona przez same państwa członkowskie.

1.4.3.Główne wnioski wyciągnięte z podobnych działań

1.4.4.Spójność z innymi właściwymi instrumentami oraz możliwa synergia

1.5.Okres trwania działania i jego wpływ finansowy

☑ ograniczony czas trwania

–☑    działanie trwa od 2021 r. do 2027 r.

–☑    Okres trwania wpływu finansowego: od 2021 r. do 2027 r. w odniesieniu do środków na zobowiązania i od 2021 r. do 2033 r. w odniesieniu do środków na płatności.

◻ nieograniczony czas trwania

–Wprowadzenie w życie z okresem rozruchu od RRRR r. do RRRR r.,

–po którym następuje faza operacyjna

1.6.Planowane tryby zarządzania 40  

☑ Bezpośrednie zarządzanie przez Komisję

–☑ w ramach jej służb, w tym za pośrednictwem jej pracowników w delegaturach Unii;

–◻    przez agencje wykonawcze

◻ Zarządzanie dzielone z państwami członkowskimi

☑ Zarządzanie pośrednie programem Kozłoduj i programem Bohunice przez powierzenie zadań związanych z wykonywaniem budżetu:

–◻ państwom trzecim lub organom przez nie wyznaczonym;

–☑ organizacjom międzynarodowym i ich agencjom (należy wyszczególnić);

–◻ EBI oraz Europejskiemu Funduszowi Inwestycyjnemu;

–◻ organom, o których mowa w art. 208 i 209 rozporządzenia finansowego;

–☑ podmiotom prawa publicznego;

–◻ podmiotom podlegającym prawu prywatnemu, które świadczą usługi użyteczności publicznej, o ile zapewniają one odpowiednie gwarancje finansowe;

–◻ podmiotom podlegającym prawu prywatnemu państwa członkowskiego, którym powierzono realizację partnerstwa publiczno-prywatnego oraz które zapewniają odpowiednie gwarancje finansowe;

–◻ osobom odpowiedzialnym za wykonanie określonych działań w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa na mocy tytułu V Traktatu o Unii Europejskiej oraz określonym we właściwym podstawowym akcie prawnym.

–W przypadku wskazania więcej niż jednego trybu należy podać dodatkowe informacje w części „Uwagi”.

Uwagi

2.ŚRODKI ZARZĄDZANIA

2.1.Zasady nadzoru i sprawozdawczości

Należy określić częstotliwość i warunki.

2.2.System zarządzania i kontroli

2.2.1.Uzasadnienie dla systemu zarządzania, mechanizmów finansowania wykonania, warunków płatności i proponowanej strategii kontroli

2.2.2.Informacje dotyczące zidentyfikowanego ryzyka i systemów kontroli wewnętrznej ustanowionych w celu jego ograniczenia

2.2.3.Oszacowanie i uzasadnienie efektywności kosztowej kontroli (relacja kosztów kontroli do wartości zarządzanych funduszy powiązanych) oraz ocena prawdopodobnego ryzyka błędu (przy płatności i przy zamykaniu)

2.3.Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom

Określić istniejące lub przewidywane środki zapobiegania i ochrony, np. ze strategii zwalczania nadużyć finansowych.

·regularne uczestnictwo w sieci prewencji oraz wykrywania nadużyć finansowych i w posiedzeniach Komitetu ds. Nadużyć Finansowych i Nieprawidłowości, jak również kontakty z innymi dyrekcjami generalnymi i służbami;

·funkcjonowanie stanowiska lokalnego koordynatora ds. zwalczania nadużyć finansowych, zgodnie ze wspólnym planem działania dla obszaru badań naukowych;

·odpowiedni poziom współpracy z OLAF.

3.SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY

3.1.Dział(y) wieloletnich ram finansowych i proponowane nowe linie budżetowe po stronie wydatków

3.2.Szacunkowy wpływ na wydatki

3.2.1.Synteza szacunkowego wpływu na wydatki 44  

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

Niniejszą część uzupełnia się przy użyciu „danych budżetowych o charakterze administracyjnym”, które należy najpierw wprowadzić do załącznika do oceny skutków finansowych regulacji (załącznik V do zasad wewnętrznych) przesyłanego do DECIDE w celu konsultacji między służbami.

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

3.2.2.Podsumowanie szacunkowego wpływu na środki administracyjne

–◻    Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania środków administracyjnych

–☑    Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania środków administracyjnych, jak określono poniżej:

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

Potrzeby w zakresie środków na zasoby ludzkie i inne środki o charakterze administracyjnym zostaną pokryte z zasobów DG już przydzielonych na zarządzanie tym działaniem lub przesuniętych w ramach dyrekcji generalnej, uzupełnionych w razie potrzeby wszelkimi dodatkowymi zasobami, które mogą zostać przydzielone zarządzającej dyrekcji generalnej w ramach procedury rocznego przydziału środków oraz w świetle istniejących ograniczeń budżetowych.

W przypadku JRC stanowiska w planie zatrudnienia w dziale na wydatki administracyjne zostaną zrównoważone takim samym zmniejszeniem w planie zatrudnienia oraz odnośnych środkach na działania bezpośrednie w zakresie badań naukowych.

3.2.2.1.Szacowane zapotrzebowanie na zasoby ludzkie

◻    Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich.

☑    Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich, jak określono poniżej:

Wartości szacunkowe należy wyrazić w ekwiwalentach pełnego czasu pracy

Potrzeby w zakresie zasobów ludzkich zostaną pokryte z zasobów dyrekcji generalnej już przydzielonych na zarządzanie tym działaniem lub przesuniętych w ramach dyrekcji generalnej, uzupełnionych w razie potrzeby wszelkimi dodatkowymi zasobami, które mogą zostać przydzielone zarządzającej dyrekcji generalnej w ramach procedury rocznego przydziału środków oraz w świetle istniejących ograniczeń budżetowych.

W przypadku JRC stanowiska w planie zatrudnienia w dziale na wydatki administracyjne zostaną zrównoważone takim samym zmniejszeniem w planie zatrudnienia oraz odnośnych środkach na działania bezpośrednie w zakresie badań naukowych.

Opis zadań do wykonania:

3.2.3.Udział osób trzecich w finansowaniu

Wniosek/inicjatywa:

––    nie przewiduje współfinansowania ze strony osób trzecich

––    przewiduje współfinansowanie ze strony osób trzecich zgodnie z poniższymi szacunkami:

Środki w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

3.3.Szacunkowy wpływ na dochody

––    Wniosek/inicjatywa nie ma wpływu finansowego na dochody.

––    Wniosek/inicjatywa ma wpływ finansowy określony poniżej:

-wpływ na zasoby własne

-wpływ na dochody inne

Wskazać, czy dochody są przypisane do linii budżetowej po stronie wydatków ◻    

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

W przypadku wpływu na dochody przeznaczone na określony cel należy wskazać linie budżetowe po stronie wydatków, które ten wpływ obejmie.

Pozostałe uwagi (np. metoda/wzór użyte do obliczenia wpływu na dochody albo inne informacje).

(1)    Obecnym posiadaczem zezwolenia na eksploatację obiektu jądrowego w Petten jest prywatne przedsiębiorstwo NRG (produkcja medycznych izotopów promieniotwórczych), ale – jako właściciel zakładu – to Komisja ponosi odpowiedzialność za likwidację i gospodarowanie odpadami.

(2)    Dz.U. L 236 z 23.9.2003, s. 33 i s. 954.

(3)    Dz.U. L 157 z 21.6.2005, s. 11 i s. 38.

(4)    „Jeżeli działanie Wspólnoty okaże się niezbędne do osiągnięcia jednego z celów Wspólnoty, a niniejszy Traktat nie przewidział kompetencji do działania wymaganego w tym celu, Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, podejmuje właściwe działania.” (Art. 203 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej).

(5)    Rozporządzenie Rady (Euratom) nr 549/2007 z dnia 14 maja 2007 r. dotyczące wdrożenia Protokołu nr 9 w sprawie jednostki 1 i jednostki 2 elektrowni jądrowej Bohunice V1 na Słowacji do Aktu dotyczącego warunków przystąpienia do Unii Europejskiej Republiki Czeskiej, Estonii, Cypru, Łotwy, Litwy, Węgier, Malty, Polski, Słowenii i Słowacji (Dz.U. L 131 z 23.5.2007, s. 1).

(6)    Rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1368/2013 z dnia 13 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia unijnego dla programów pomocy dotyczących likwidacji obiektów jądrowych w Bułgarii i na Słowacji (Dz.U. L 346 z 20.12.2013, s. 1).

(7)    Art. 2 ust. 1 „W latach 2004–2006, Wspólnota dostarczy Słowacji pomoc finansową na wsparcie jej wysiłków likwidacyjnych i zmierzenie się z konsekwencjami zamknięcia i likwidacji jednostki 1 i jednostki 2 elektrowni jądrowej Bohunice V1.” (Akt przystąpienia, Protokół nr 9 – Dz.U. L 236 z 23.9.2003, s. 954).

(8)    Art. 30 ust. 2 „W latach 2007–2009, Wspólnota dostarczy Bułgarii pomoc finansową na wsparcie jej wysiłków likwidacyjnych i przezwyciężenie konsekwencji zamknięcia i likwidacji jednostek 1–4 elektrowni jądrowej w Kozłoduju.” (Akt przystąpienia z 2005 r., Protokół dotyczący warunków i uzgodnień w sprawie przyjęcia Republiki Bułgarii i Rumunii do Unii Europejskiej, (Dz.U. L 157 z 21.6.2005, s. 38)).

(9)    Rozporządzenie Rady (Euratom) nr 647/2010 z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie pomocy finansowej Unii na likwidację bloków 1–4 elektrowni jądrowej Kozłoduj w Bułgarii (program „Kozłoduj”) (Dz.U. L 189 z 22.7.2010, s. 9).

(10)    „1. Po konsultacji z Komitetem Naukowo-Technicznym, Komisja tworzy Wspólny Ośrodek Badań Jądrowych. Ośrodek ten zapewnia realizację programów badawczych i inne zadania zlecone przez Komisję. Ośrodek zapewnia również opracowanie jednolitej terminologii i znormalizowanego systemu pomiarowego w atomistyce. Ośrodek organizuje centralne biuro ds. pomiarów jądrowych.    
2. Ośrodek może prowadzić swoją działalność w oddzielnych zakładach z przyczyn geograficznych lub funkcjonalnych.” (Art. 8 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej).

(11)    Zobowiązania historyczne wynikające z działań w sektorze atomowym, podejmowanych przez wspólny ośrodek badawczy w ramach traktatu Euratom – Zamykanie obiektów jądrowych i gospodarka odpadami, COM(1999) 114 final.

(12)    Rezolucja Parlamentu Europejskiego dotycząca komunikatu Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie historycznych zobowiązań wynikających z działań w dziedzinie jądrowej, prowadzonych przez Wspólne Centrum Badawcze (WCB) na podstawie Traktatu Euratom (COM(1999) 114 + C5-0214/1999 + 1999/2169(COS)) (Dz.U. C 67 z 1.3.2001, s. 167).

(13)    Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego – Likwidacja instalacji jądrowych i gospodarka odpadami – Zobowiązania wynikające z działań w sektorze atomowym prowadzonych przez Wspólne Centrum Badawcze (WCB) w ramach Traktatu Euratom, SEC(2004) 621 final.    
Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego – Likwidacja obiektów jądrowych i gospodarka odpadami promieniotwórczymi: realizacja zobowiązań wynikających z działań w dziedzinie jądrowej, prowadzonych przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) na podstawie Traktatu Euratom”, COM(2008) 903 final.    
Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego – Likwidacja obiektów jądrowych i gospodarka odpadami promieniotwórczymi: realizacja zobowiązań wynikających z działań w dziedzinie jądrowej, prowadzonych przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) na podstawie Traktatu Euratom”, COM(2013) 734 final.

(14)    Deklaracja przywódców 27 państw członkowskich oraz Rady Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej (25 marca 2017 r.).http://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2017/03/25/rome-declaration/pdf

(15)    Zakończenie programu Bohunice zaplanowane jest na 2025 r., a programu Kozłoduj na rok 2030.

(16)    Art. 60 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii.

(17)    Audyt programu likwidacji obiektów jądrowych i gospodarki odpadami w JRC – aspekty finansowe, IA – 14 – 06 (224); Sprawozdanie końcowe

(18)    Porozumienie międzyinstytucjonalne pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa (Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1–14).

(19)    Komitet sterujący wysokiego szczebla DWM składa się z zastępców dyrektora generalnego JRC oraz z dyrekcji aktualnie związanych z programem DWM (dyrekcja ds. bezpieczeństwa jądrowego i ochrony fizycznej obiektów jądrowych odpowiedzialna za wdrażanie programu DWM; dyrekcja ds. strategii i koordynacji programu prac oraz dyrektorzy odpowiedzialni za zdrowie i bezpieczeństwo tj. dyrektorzy obiektów w Karlsruhe, Geel, Petten i Ispra). Wsparcia prawnego dostarcza jednostka JRC ds. porad prawnych.

(20)    Rezolucja Parlamentu Europejskiego COM(1999) – 114 – C5-0214/1999 – 1999/2169(COS): „... zapewnić niezależność i odpowiednie kwalifikacje członków komitetu ekspertów z państw członkowskich, którzy mają wpierać JRC w jego pracy” (Dz.U. C 67 z 1.3.2001, s. 167).

(21)    Decyzja Komisji z dnia 30 maja 2016 r. ustanawiająca przepisy horyzontalne dotyczące tworzenia i funkcjonowania grup ekspertów Komisji, C(2016) 3301 final.

(22)    Najnowsze publikacje: Plan zarządzania na 2017 r., Ares(2017)118361; Roczne sprawozdanie z działalności za 2016 r., Ares(2017)1877780.

(23)    Deklaracja przywódców 27 państw członkowskich oraz Rady Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej (25 marca 2017 r.).http://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2017/03/25/rome-declaration/pdf

(24)    Dyrektywa Rady 2009/71/Euratom z dnia 25 czerwca 2009 r. ustanawiająca wspólnotowe ramy bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych (Dz.U. L 172 z 2.7.2009, s. 18).

(25)    Dyrektywa Rady 2011/70/Euratom z dnia 19 lipca 2011 r. ustanawiająca ramy wspólnotowe w zakresie odpowiedzialnego i bezpiecznego gospodarowania wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi (Dz.U. L 199 z 2.8.2011, s. 48).

(26)    Dz.U. L 157 z 21.6.2005, s. 29.

(27)    Dz.U. L 236 z 23.9.2003, s. 954.

(28)    Zobowiązania historyczne wynikające z działań w sektorze atomowym, podejmowanych przez wspólny ośrodek badawczy w ramach traktatu Euratom – Zamykanie obiektów jądrowych i gospodarka odpadami, COM(1999) 114 final.

(29)    Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego – Likwidacja instalacji jądrowych i gospodarka odpadami – Zobowiązania wynikające z działań w sektorze atomowym prowadzonych przez Wspólne Centrum Badawcze (WCB) w ramach Traktatu Euratom, SEC(2004) 621 final.        
Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego – Likwidacja obiektów jądrowych i gospodarka odpadami promieniotwórczymi: realizacja zobowiązań wynikających z działań w dziedzinie jądrowej, prowadzonych przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) na podstawie Traktatu Euratom”, COM(2008) 903 final.    
Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego – Likwidacja obiektów jądrowych i gospodarka odpadami promieniotwórczymi: realizacja zobowiązań wynikających z działań w dziedzinie jądrowej, prowadzonych przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) na podstawie Traktatu Euratom”, COM(2013) 734 final.

(30)    Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami (Dz.U. C 373 z 20.12.2013, s. 1).

(31)    [pełny tytuł; odniesienie do Dz.U.].

(32)    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 z dnia 11 września 2013 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1074/1999 (Dz.U. L 248 z 18.9.2013, s. 1).

(33)    Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 312 z 23.12.1995, s. 1).

(34)    Rozporządzenie Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (Dz.U. L 292 z 15.11.1996, s. 2).

(35)    Rozporządzenie Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej (Dz.U. L 283 z 31.10.2017, s. 1).

(36)    Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 z dnia 5 lipca 2017 r. w sprawie zwalczania za pośrednictwem prawa karnego nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii (Dz.U. L 198 z 28.7.2017, s. 29).

(37)    Rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1368/2013 z dnia 13 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia unijnego dla programów pomocy dotyczących likwidacji obiektów jądrowych w Bułgarii i na Słowacji oraz uchylające rozporządzenia (Euratom) nr 549/2007 i (Euratom) nr 647/2010 (Dz.U. L 346 z 20.12.2013, s. 1).

(38)    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).

(39)    O którym mowa w art. 58 ust. 2 lit. a) lub b) rozporządzenia finansowego.

(40)    Wyjaśnienia dotyczące trybów zarządzania oraz odniesienia do rozporządzenia finansowego znajdują się na następującej stronie: https://myintracomm.ec.europa.eu/budgweb/EN/man/budgmanag/Pages/budgmanag.aspx  

(41)    Środki zróżnicowane / środki niezróżnicowane

(42)    EFTA: Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu

(43)    Kraje kandydujące oraz w stosownych przypadkach potencjalne kraje kandydujące Bałkanów Zachodnich.

(44)    Suma poszczególnych kwot może nie być równa łącznej kwocie ze względu na zaokrąglenia.

(45)    Wsparcie techniczne lub administracyjne oraz wydatki na wsparcie realizacji programów lub działań UE (dawne linie „BA”), pośrednie badania naukowe, bezpośrednie badania naukowe.

(46)    Wsparcie techniczne lub administracyjne oraz wydatki na wsparcie realizacji programów lub działań UE (dawne linie „BA”), pośrednie badania naukowe, bezpośrednie badania naukowe.

(47)    CA = personel kontraktowy; LA = personel miejscowy; SNE = oddelegowany ekspert krajowy; INT = personel tymczasowy; JED = młodszy oddelegowany ekspert.

(48)    W ramach podpułapu na personel zewnętrzny ze środków operacyjnych (dawne linie „BA”)

(49)    W przypadku tradycyjnych zasobów własnych (opłaty celne, opłaty wyrównawcze od cukru) należy wskazać kwoty netto, tzn. kwoty brutto po odliczeniu 20 % na poczet kosztów poboru.

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia13.6.2018

COM(2018) 467 final

ZAŁĄCZNIKI

do

wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady

ustanawiającego specjalny program likwidacji obiektów jądrowych i gospodarowania odpadami promieniotwórczymi oraz uchylającego rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1368/2013

{SWD(2018) 343 final}

ZAŁĄCZNIK I

1.Głównym celem ogólnym programu Kozłoduj jest pomoc dla Bułgarii w zakresie radzenia sobie z wyzwaniami dotyczącymi bezpieczeństwa radiacyjnego przy likwidacji bloków 1–4 elektrowni jądrowej Kozłoduj. Główne wyzwania w zakresie bezpieczeństwa, jakim trzeba stawić czoła w ramach programu, to:

a)demontaż i odkażanie obiegu pierwotnego i dużych komponentów reaktorów zgodnie z planem likwidacji; postępy muszą być mierzone ilością i rodzajem usuniętych materiałów, jak również wartością wypracowaną;

b)bezpieczne gospodarowanie odpadami z likwidacji i odpadami odziedziczonymi aż do tymczasowego przechowywania lub trwałego składowania (w zależności od kategorii odpadów), w tym, w stosownych przypadkach, ukończenie infrastruktury gospodarowania odpadami. Cel ten musi być realizowany zgodnie z planem likwidacji; postępy muszą być mierzone ilością i rodzajem bezpiecznie przechowywanych lub trwale składowanych odpadów, jak również wartością wypracowaną;

c)obniżenie zagrożenia radiologicznego; cel ten musi być mierzony za pomocą oceny bezpieczeństwa działań i obiektu, ze wskazaniem sposobów, w jakie mogłyby wystąpić potencjalne narażenia a także oszacowaniem prawdopodobieństwa i skali potencjalnych narażeń. W przypadku programu Kozłoduj zwolnienie z kontroli regulacyjnej jest planowane do 2030 r.

2.Projekty i działania finansowane w okresie 2021–2027 podlegają maksymalnemu poziomowi współfinansowania UE w wysokości 50 %.

3.Główny cel ogólny programu jest uzupełniany celem zwiększenia wartości dodanej UE programu poprzez rozpowszechnianie wiedzy (wygenerowanej w ten sposób) we wszystkich państwach członkowskich na temat procesu likwidacji. W okresie finansowania zaczynającym się w 2021 r. program musi realizować:

3.1.rozwijanie więzi i wymian wśród zainteresowanych stron z UE (np. państw członkowskich, organów ds. bezpieczeństwa, służb użyteczności publicznej i podmiotów prowadzących działalność w zakresie likwidacji);

3.2.dokumentowanie wiedzy formalnej i udostępnianie jej poprzez wielostronne transfery wiedzy na temat kwestii związanych z likwidacją i gospodarowaniem odpadami, najlepszych praktyk w zakresie zarządzania oraz wyzwań technologicznych w celu tworzenia potencjalnych synergii na poziomie UE.

Działania te mogą być finansowane przez Unię na poziomie do 100 %.

Postępy mają być mierzone przy pomocy liczby wytworzonych produktów opartych na wiedzy i ich zasięgu.

4.Trwałe składowanie wypalonego paliwa jądrowego i odpadów promieniotwórczych w głębokich warstwach geologicznych jest wyłączone z zakresu programu i musi zostać opracowane przez Bułgarię w krajowym programie gospodarowania wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi zgodnie z wymogami odpowiedniej dyrektywy Rady 2011/70/Euratom.

ZAŁĄCZNIK II

1.Głównym celem ogólnym programu Bohunice jest pomoc dla Słowacji w zakresie radzenia sobie z wyzwaniami dotyczącymi bezpieczeństwa radiacyjnego przy likwidacji bloków 1 i 2 elektrowni jądrowej Bohunice V1. Główne wyzwania w zakresie bezpieczeństwa, jakim trzeba stawić czoła w ramach programu, to:

a)demontaż obiegu pierwotnego i dużych komponentów reaktorów zgodnie z planem likwidacji; postępy muszą być mierzone ilością i rodzajem usuniętych materiałów, jak również wartością wypracowaną;

b)bezpieczne gospodarowanie odpadami z likwidacji i odpadami odziedziczonymi aż do tymczasowego przechowywania lub trwałego składowania (w zależności od kategorii odpadów), w tym, w stosownych przypadkach, ukończenie infrastruktury gospodarowania odpadami. Cel ten musi być realizowany zgodnie z planem likwidacji; postępy muszą być mierzone ilością i rodzajem bezpiecznie przechowywanych lub trwale składowanych odpadów, jak również wartością wypracowaną;

c)obniżenie zagrożenia radiologicznego; cel ten musi być mierzony za pomocą oceny bezpieczeństwa działań i obiektu, ze wskazaniem sposobów, w jakie mogłyby wystąpić potencjalne narażenia a także oszacowaniem prawdopodobieństwa i skali potencjalnych narażeń. W przypadku programu Bohunice zwolnienie z kontroli regulacyjnej jest planowane do 2025 r.

2.Projekty i działania finansowane w okresie 2021–2027 podlegają maksymalnemu poziomowi współfinansowania UE w wysokości 50 %.

3.Główny cel programów jest uzupełniany celem zwiększenia unijnej wartości dodanej programu poprzez rozpowszechnianie wiedzy (wygenerowanej w ten sposób) we wszystkich państwach członkowskich na temat procesu likwidacji. W okresie finansowania zaczynającym się w 2021 r. program musi zrealizować:

3.1.rozwijanie więzi i wymian wśród zainteresowanych stron z UE (np. państw członkowskich, organów ds. bezpieczeństwa, służb użyteczności publicznej i podmiotów prowadzących działalność w zakresie likwidacji);

3.2.dokumentowanie wiedzy formalnej i udostępnianie jej poprzez wielostronne transfery wiedzy na temat kwestii związanych z likwidacją i gospodarowaniem odpadami, najlepszych praktyk w zakresie zarządzania oraz wyzwań technologicznych w celu tworzenia potencjalnych synergii na poziomie UE.

Działania te mogą być finansowane przez Unię na poziomie do 100 %.

Postępy mają być mierzone przy pomocy liczby wytworzonych produktów opartych na wiedzy i ich zasięgu.

4.Trwałe składowanie wypalonego paliwa jądrowego i odpadów promieniotwórczych w głębokich warstwach geologicznych jest wyłączone z zakresu programu i musi zostać opracowane przez Słowację w krajowym programie gospodarowania wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi zgodnie z wymogami odpowiedniej dyrektywy Rady 2011/70/Euratom.

ZAŁĄCZNIK III

1.Głównym celem ogólnym programu DWM JRC jest dążenie do likwidacji instalacji JRC Komisji w czterech ośrodkach: JRC-Geel w Belgii, JRC-Karlsruhe w Niemczech, JRC-Ispra we Włoszech i JRC-Petten w Niderlandach oraz bezpieczne gospodarowanie wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi aż do przekazania odpowiedzialności przyjmującemu państwu członkowskiemu. Działania finansowane w ramach tego programu w latach 2021–2027 muszą realizować:

1.1.W przypadku wszystkich ośrodków:

1.1.1.identyfikowanie i opracowywanie wariantów przewidywanego przeniesienia zobowiązań związanych z likwidacją i gospodarowaniem odpadami na państwo członkowskie, w którym zlokalizowany jest ośrodek.

1.2.W JRC-Ispra (w zależności od wydania odpowiednich zezwoleń przez włoskie organy ds. bezpieczeństwa):

1.2.1.odzyskiwanie, przetwarzanie i bezpieczne przechowywanie odpadów historycznych do czasu przeniesienia prawa własności na państwo członkowskie, w którym zlokalizowany jest ośrodek;

1.2.2.odzyskiwanie, przetwarzanie i bezpieczne przechowywanie materiałów jądrowych i wypalonego paliwa jądrowego do momentu przeniesienia prawa własności na państwo członkowskie, w którym zlokalizowany jest ośrodek;

1.2.3.likwidację obiektów jądrowych objętych zezwoleniem;

1.2.4.bezpieczne gospodarowanie odpadami promieniotwórczymi i materiałami z likwidacji.

1.3.W JRC-Karlsruhe:

1.3.1.likwidacja przestarzałych urządzeń;

1.3.2.bezpieczne gospodarowanie odpadami promieniotwórczymi i materiałami z likwidacji;

1.3.3.zmniejszenie zapasów przestarzałych materiałów jądrowych i wypalonego paliwa jądrowego;

1.3.4.likwidacja zamkniętych obiektów;

1.3.5.etapy przygotowawcze likwidacji części budynków.

1.4.W JRC-Petten:

1.4.1.bezpieczne gospodarowanie historycznymi i pochodzącymi z likwidacji odpadami promieniotwórczymi i materiałami;

1.4.2.zmniejszenie zapasów przestarzałych materiałów jądrowych i wypalonego paliwa jądrowego.

1.4.3.etapy przygotowawcze likwidacji reaktora wysokostrumieniowego (HFR).

1.5.W JRC-Geel:

1.5.1.likwidacja przestarzałych urządzeń;

1.5.2.bezpieczne gospodarowanie odpadami promieniotwórczymi i materiałami z likwidacji.

postępy muszą być mierzone ilością i rodzajem bezpiecznie przechowywanych lub trwale składowanych odpadów, ilością i rodzajem bezpiecznie przechowywanych lub trwale składowanych materiałów jądrowych i wypalonego paliwa jądrowego, ilością i rodzajem usuniętych materiałów. Postępy w realizacji programu muszą także być ogólnie mierzone wartością wypracowaną.

2.Główny cel ogólny programu jest uzupełniany celem zwiększenia wartości dodanej UE programu poprzez rozpowszechnianie wiedzy (wygenerowanej w ten sposób) we wszystkich państwach członkowskich na temat procesu likwidacji. W okresie finansowania zaczynającym się w 2021 r. program musi zrealizować:

2.1.rozwijanie więzi i wymian wśród zainteresowanych stron z UE (np. państw członkowskich, organów ds. bezpieczeństwa, służb użyteczności publicznej i podmiotów prowadzących działalność w zakresie likwidacji);

2.2.dokumentowanie wiedzy formalnej i udostępnianie jej poprzez wielostronne transfery wiedzy na temat kwestii związanych z likwidacją i gospodarowaniem odpadami, najlepszych praktyk w zakresie zarządzania oraz wyzwań technologicznych w celu tworzenia potencjalnych synergii na poziomie UE.

Postępy mają być mierzone przy pomocy liczby wytworzonych produktów opartych na wiedzy i ich zasięgu.

3.Trwałe składowanie wypalonego paliwa jądrowego i odpadów promieniotwórczych w głębokich warstwach geologicznych jest włączone do zakresu programu zgodnie z wymogami odpowiedniej dyrektywy Rady 2011/70/Euratom.

ZAŁĄCZNIK IV

Wskaźniki

1)Gospodarowanie odpadami promieniotwórczymi:

a)ilość i rodzaj bezpiecznie przechowywanych lub trwale składowanych odpadów.

2)Demontaż i odkażanie:

a)ilość i rodzaj usuniętych materiałów.

3)Rozpowszechnianie wiedzy:

a)liczba wytworzonych produktów opartych na wiedzy i ich zasięg.