EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 62021CJ0588

Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 5 marca 2024 r.
Public.Resource.Org, Inc. i Right to Know CLG przeciwko Komisji Europejskiej i in.
Odwołanie – Dostęp do dokumentów instytucji Unii Europejskiej – Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 – Artykuł 4 ust. 2 – Wyjątki – Odmowa dostępu do dokumentu, którego ujawnienie naruszyłoby ochronę interesów handlowych określonej osoby fizycznej lub prawnej, w tym własności intelektualnej – Nadrzędny interes publiczny uzasadniający ujawnienie informacji – Normy zharmonizowane przyjęte przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN) – Ochrona wynikająca z prawa autorskiego – Zasada państwa prawnego – Zasada przejrzystości – Zasada otwartości – Zasada dobrego zarządzania.
Sprawa C-588/21 P.

Court reports – general

ECLI identifier: ECLI:EU:C:2024:201

 WYROK TRYBUNAŁU (wielka izba)

z dnia 5 marca 2024 r. ( *1 )

Odwołanie – Dostęp do dokumentów instytucji Unii Europejskiej – Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 – Artykuł 4 ust. 2 – Wyjątki – Odmowa dostępu do dokumentu, którego ujawnienie naruszyłoby ochronę interesów handlowych określonej osoby fizycznej lub prawnej, w tym własności intelektualnej – Nadrzędny interes publiczny uzasadniający ujawnienie informacji – Normy zharmonizowane przyjęte przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN) – Ochrona wynikająca z prawa autorskiego – Zasada państwa prawnego – Zasada przejrzystości – Zasada otwartości – Zasada dobrego zarządzania

W sprawie C‑588/21 P

mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 23 września 2021 r.,

Public.Resource.Org Inc., z siedzibą w Sebastopolu, Kalifornia (Stany Zjednoczone),

Right to Know CLG, z siedzibą w Dublinie (Irlandia),

które reprezentowali J. Hackl, C. Nüßing, Rechtsanwälte, i F. Logue, solicitor,

wnoszące odwołanie,

w której pozostałymi uczestnikami postępowania były:

Komisja Europejska, którą reprezentowali S. Delaude, G. Gattinara i F. Thiran, w charakterze pełnomocników,

strona pozwana w pierwszej instancji,

Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), z siedzibą w Brukseli (Belgia),

Asociación Española de Normalización (UNE), z siedzibą w Madrycie (Hiszpania),

Asociaţia de Standardizare din România (ASRO), z siedzibą w Bukareszcie (Rumunia),

Association française de normalisation (AFNOR), z siedzibą w La Plaine Saint-Denis (Francja),

Austrian Standards International (ASI), z siedzibą w Wiedniu (Austria),

British Standards Institution (BSI), z siedzibą w Londynie (Zjednoczone Królestwo),

Bureau de normalisation/Bureau voor Normalisatie (NBN), z siedzibą w Brukseli,

Dansk Standard (DS), z siedzibą w Kopenhadze (Dania),

Deutsches Institut für Normung eV (DIN), z siedzibą w Berlinie (Niemcy),

Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut (NEN), z siedzibą w Delfcie (Niderlandy),

Schweizerische Normen-Vereinigung (SNV), z siedzibą w Winterthurze (Szwajcaria),

Standard Norge (SN), z siedzibą w Oslo (Norwegia),

Suomen Standardisoimisliitto ry (SFS), z siedzibą w Helsinkach (Finlandia),

Svenska institutet för standarder (SIS), z siedzibą w Sztokholmie (Szwecja),

Institut za standardizaciju Srbije (ISS), z siedzibą w Belgradzie (Serbia),

które reprezentowali K. Dingemann, M. Kottmann i K. Reiter, Rechtsanwälte,

interwenienci w pierwszej instancji,

TRYBUNAŁ (wielka izba),

w składzie: K. Lenaerts, prezes, L. Bay Larsen, wiceprezes, A. Arabadjiev, A. Prechal, E. Regan i N. Piçarra, prezesi izb, M. Ilešič (sprawozdawca), P.G. Xuereb, L.S. Rossi, I. Jarukaitis, A. Kumin, N. Jääskinen, N. Wahl, I. Ziemele i J. Passer, sędziowie,

rzecznik generalny: L. Medina,

sekretarz: M. Siekierzyńska, administratorka,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 15 marca 2023 r. r.,

po zapoznaniu się z opinią rzecznik generalnej na posiedzeniu w dniu 22 czerwca 2023 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1

W swoim odwołaniu Public.Resource.Org Inc. i Right to Know CLG żądają uchylenia wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 14 lipca 2021 r.Public.Resource.Org i Right to Know/Komisja (T‑185/19, zwanego dalej zaskarżonym wyrokiem, EU:T:2021:445), w którym oddalono ich skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji C(2019) 639 final z dnia 22 stycznia 2019 r. (zwanej dalej „sporną decyzją”) o odmowie przez Komisję Europejską uwzględniania ich wniosku o udzielenie dostępu do czterech technicznych norm zharmonizowanych przyjętych przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN).

Ramy prawne

Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001

2

Artykuł 1 lit. a) i b) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1049/2001 z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (Dz.U. 2001, L 145, s. 43) brzmi następująco:

„Celem niniejszego rozporządzenia jest:

a)

określenie, na podstawie interesu publicznego lub prywatnego, zasad, warunków i ograniczeń regulujących prawo dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady [Unii Europejskiej] i Komisji (zwanych dalej »instytucjami«) przewidzianych w art. [15 TFUE] w taki sposób, aby zapewnić możliwie najszerszy dostęp do dokumentów;

b)

ustalenie zasad zapewniających możliwie najłatwiejsze wykonanie tego prawa [..]

[…]”.

3

Artykuł 2 tego rozporządzenia, zatytułowany „Beneficjenci i zakres stosowania”, stanowi w art. 1–3:

„1.   Każdy obywatel Unii [Europejskiej i] każda osoba fizyczna lub prawna zamieszkała lub mająca siedzibę w państwie członkowskim ma prawo dostępu do dokumentów instytucji, z zastrzeżeniem zasad, warunków i ograniczeń określonych w niniejszym rozporządzeniu.

2.   Z zastrzeżeniem tych samych zasad, warunków i ograniczeń, instytucje mogą udzielać dostępu do dokumentów wszelkim osobom fizycznym lub prawnym niezamieszkałym lub niemającym siedziby w państwie członkowskim.

3.   Niniejsze rozporządzenie stosuje się do wszystkich dokumentów przechowywanych przez instytucję, tj. dokumentów sporządzanych lub otrzymywanych przez nią i pozostających w jej posiadaniu, we wszystkich obszarach działalności Unii Europejskiej”.

4

Artykuł 4 wspomnianego rozporządzenia, zatytułowany „Wyjątki”, w ust. 1, 2 i 4 stanowi:

„1.   Instytucje odmawiają dostępu do dokumentu w przypadku, gdy ujawnienie go naruszyłoby ochronę:

a) interesu publicznego w odniesieniu do:

bezpieczeństwa publicznego,

kwestii obronnych i wojskowych,

stosunków międzynarodowych,

finansowej, pieniężnej lub gospodarczej polityki Wspólnoty lub państwa członkowskiego;

b)

prywatności i integralności osoby fizycznej, w szczególności zgodnie z prawodawstwem wspólnotowym dotyczącym ochrony danych osobowych.

2.   Instytucje odmawiają dostępu do dokumentu w przypadku, gdy ujawnienie go naruszyłoby ochronę:

interesów handlowych osoby fizycznej lub prawnej, w tym własności intelektualnej,

postępowania sądowego lub porady prawnej,

celu kontroli, dochodzenia lub audytu,

chyba że za ujawnieniem przemawia interes publiczny.

[…]

4.   W odniesieniu do dokumentów stron trzecich instytucja konsultuje się ze stroną trzecią w celu oceny, czy wyjątek przewidziany w ust. 1 lub 2 ma zastosowanie, chyba że nie ma wątpliwości, że dokument ten podlega lub nie podlega ujawnieniu”.

5

Artykuł 7 tego rozporządzenia, zatytułowany „Rozpatrywanie wniosków wstępnych”, stanowi w ust. 2:

„W przypadku całkowitej lub częściowej odmowy wnioskodawca może w ciągu 15 dni roboczych od daty otrzymania odpowiedzi od instytucji złożyć ponowny wniosek, w którym zwraca się do instytucji o ponowne rozpatrzenie jej decyzji”.

6

Artykuł 12 rozporządzenia 1049/2001, zatytułowany „Dostęp bezpośredni w formie elektronicznej lub poprzez rejestr”, stanowi w ust. 2:

„W szczególności dokumenty legislacyjne, tj. dokumenty sporządzone lub otrzymane w ramach procedur przyjmowania aktów, które są prawnie wiążące dla państw członkowskich lub w państwach członkowskich, powinny być udostępniane bezpośrednio, z zastrzeżeniem art. 4 i 9”.

Rozporządzenie (WE) nr 1367/2006

7

Artykuł 2 rozporządzenia (WE) nr 1367/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 września 2006 r. w sprawie zastosowania postanowień Konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska do instytucji i organów Wspólnoty (Dz.U. 2006, L 264, s. 13), zatytułowany „Definicje”, stanowi w ust. 1 lit. d) ppkt (i):

„Do celów niniejszego rozporządzenia:

[…]

d)

»informacja dotycząca środowiska« oznacza informację w formie pisemnej, wizualnej, dźwiękowej, elektronicznej lub w innej formie materialnej, dotyczącą:

(i)

stanu elementów środowiska, takich jak powietrze i atmosfera, woda, gleba, powierzchnia ziemi, krajobraz oraz obszary naturalne, w tym bagna, obszary przybrzeżne i morskie, biologiczna różnorodność i jej składniki, w tym organizmy genetycznie zmodyfikowane, oraz wzajemnych oddziaływań pomiędzy tymi elementami”.

8

Artykuł 6 tego rozporządzenia, zatytułowany „Zastosowanie wyjątków dotyczących wniosków o udzielenie informacji dotyczących środowiska”, stanowi w ust. 1:

„W odniesieniu do art. 4 ust. 2 tiret pierwsze i trzecie rozporządzenia [nr 1049/2001], z wyjątkiem dochodzeń, w szczególności tych dotyczących możliwego naruszenia prawa wspólnotowego, uznaje się, że nadrzędny interes publiczny nakazujący ujawnienie informacji istnieje w przypadku, gdy wnioskowane informacje dotyczą emisji do środowiska”.

Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006

9

Punkt 27 tabeli w załączniku XVII rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniającego dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz.U. 2006, L 396, s. 1; sprostowania: Dz.U. 2007, L 136, s. 3; Dz.U. 2008, L 141, s. 22; Dz.U. 2009, L 36, s. 84), zmienionego rozporządzeniem Komisji (WE) nr 552/2009 z dnia 22 czerwca 2009 r. (zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1907/2006”), stanowi w odniesieniu do warunków ograniczenia niklu:

„1.

Nie jest stosowany:

a)

w żadnych sztyftach, które są wkładane do przekłutych uszu i innych przekłutych części ciała ludzkiego, chyba że stopień uwalniania się niklu z tych sztyftów nie przekracza 0,2 [mikrogramów (μg)]/[centymetr kwadratowy (cm2)] na tydzień (limit migracji);

b)

w wyrobach, które są przeznaczone do bezpośredniego i długotrwałego kontaktu ze skórą, takich jak:

kolczyki,

naszyjniki, bransoletki i łańcuszki, obrączki, pierścienie,

koperty, bransoletki i zapięcia zegarków,

guziki na nitach, sprzączki, nity, zamki błyskawiczne i metalowe odznaki, o ile wykorzystywane są w odzieży,

jeżeli stopień uwalniania się niklu z części tych produktów będących w bezpośrednim i długotrwałym kontakcie ze skórą jest wyższy od 0,5 μg/cm2 na tydzień;

c)

w wyrobach, o których mowa w lit. b), które są pokryte materiałem innym niż nikiel, chyba że pokrycie to jest wystarczające dla zapewnienia, że stopień uwalniania niklu z części tych wyrobów będących w bezpośrednim i długotrwałym kontakcie ze skórą nie przekracza 0,5 μg/cm2 na tydzień podczas co najmniej dwuletniego okresu normalnego użytkowania wyrobu.

2.

Wyroby, o których mowa w pkt 1, nie są wprowadzane do obrotu, chyba że odpowiadają one wymaganiom określonym w tym ustępie.

3.

Jako metody badań służące do wykazania zgodności wyrobów z przepisami pkt 1 i 2 stosowane są normy przyjęte przez [CEN]”.

Rozporządzenie (WE) nr 1025/2012

10

Motyw 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie normalizacji europejskiej, zmieniającego dyrektywy Rady 89/686/EWG i 93/15/EWG oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/9/WE, 94/25/WE, 95/16/WE, 97/23/WE, 98/34/WE, 2004/22/WE, 2007/23/WE, 2009/23/WE i 2009/105/WE oraz uchylającego decyzję Rady 87/95/EWG i decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1673/2006/WE (Dz.U. 2012, L 316, s. 12), brzmi następująco.

„Normy europejskie odgrywają bardzo ważną rolę na rynku wewnętrznym, przykładowo dzięki korzystaniu z norm zharmonizowanych przy domniemaniu zgodności produktów, które mają być udostępnione na rynku, z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi tych produktów określonymi w odpowiednim prawodawstwie harmonizacyjnym Unii. Wymagania te należy precyzyjnie określić w celu uniknięcia dokonywania błędnej interpretacji przez europejskie organizacje normalizacyjne”.

11

Artykuł 2 tego rozporządzenia, zatytułowany „Definicje”, stanowi w pkt 1 lit. c):

„Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

1)

»norma« oznacza specyfikację techniczną przyjętą przez uznaną jednostkę normalizacyjną do wielokrotnego lub ciągłego stosowania, zgodność z którą nie jest obowiązkowa i którą jest jedna z następujących norm:

[…]

c)

»norma zharmonizowana« oznacza normę europejską przyjętą na podstawie złożonego przez Komisję wniosku do celów zastosowania prawodawstwa harmonizacyjnego Unii”.

12

Artykuł 10 tego rozporządzenia, zatytułowany „Wnioski o normalizację kierowane do europejskich organizacji normalizacyjnych”, stanowi w ust. 1:

„Komisja, w granicach kompetencji określonych w traktatach, może zwrócić się do jednej lub kilku europejskich organizacji normalizacyjnych z wnioskiem o przygotowanie w ustalonym terminie normy europejskiej lub europejskiego dokumentu normalizacyjnego. Normy europejskie oraz europejskie dokumenty normalizacyjne muszą wynikać z uwarunkowań rynkowych, uwzględniać interes publiczny, a także cele polityczne wyraźnie określone we wniosku Komisji, i opierać się na konsensusie. Komisja określa wymagania dotyczące treści, jakie musi spełniać dokument stanowiący przedmiot wniosku, oraz termin jego przyjęcia”.

13

Artykuł 11 tego rozporządzenia, zatytułowany „Formalne zastrzeżenia do norm zharmonizowanych”, stanowi w ust. 1:

„W przypadku gdy państwo członkowskie lub Parlament Europejski uważa, że norma zharmonizowana nie spełnia w całości wymagań określonych w odpowiednim prawodawstwie harmonizacyjnym Unii, które to wymagania norma ta ma obejmować, informuje o tym Komisję ze szczegółowym wyjaśnieniem, a Komisja, po konsultacji z komitetem utworzonym na mocy odnośnego prawodawstwa harmonizacyjnego Unii, o ile komitet taki istnieje, lub po konsultacji z ekspertami branżowymi w innej formie, podejmuje decyzję o:

a)

opublikowaniu, niepublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej odniesień do danej normy zharmonizowanej lub ich opublikowaniu z ograniczeniami;

b)

utrzymaniu, utrzymaniu z ograniczeniami odniesień do danej normy zharmonizowanej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub wycofaniu z niego tych odniesień”.

14

Ewentualne przyznawanie przez Unię finansowania europejskim organizacjom normalizacyjnym określa art. 15 rozporządzenia nr 1025/2012.

Dyrektywa 2009/48/WE

15

Artykuł 13 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/48/WE z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa zabawek (Dz.U. 2009, L 170, s. 1), zatytułowany „Domniemanie zgodności”, brzmi następująco:

„W przypadku zabawek spełniających całkowicie lub częściowo normy zharmonizowane, do których odniesienie opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, domniemywa się, że spełniają one wymagania objęte tymi normami lub ich częścią, określone w art. 10 i w załączniku II”.

Okoliczności powstania sporu

16

Okoliczności powstania sporu zostały przedstawione w pkt 1–4 zaskarżonego wyroku w następujący sposób:

17

Wnoszące odwołanie są organizacjami o charakterze niezarobkowym, których priorytetowe zadanie polega na zapewnieniu swobodnego dostępu do prawa wszystkim obywatelom. W dniu 25 września 2018 r. złożyły one do Dyrekcji Generalnej ds. Rynku Wewnętrznego, Przemysłu, Przedsiębiorczości i MŚP Komisji Europejskiej na podstawie rozporządzenia nr 1049/2001 i rozporządzenia nr 1367/2006 wniosek o udzielenie dostępu do dokumentów znajdujących się w posiadaniu Komisji (zwany dalej „wnioskiem o udzielenie dostępu”).

18

Wniosek o udzielenie dostępu dotyczył czterech norm zharmonizowanych przyjętych przez CEN zgodnie z rozporządzeniem nr 1025/2012, a mianowicie normy EN 71-5:2015, zatytułowanej „Bezpieczeństwo zabawek – Część 5: Zabawki chemiczne (zestawy) nieprzeznaczone do wykonywania doświadczeń chemicznych”, normy EN 71-4:2013, zatytułowanej „Bezpieczeństwo zabawek – Część 4: Zestawy do wykonywania doświadczeń chemicznych i podobnych”, normy EN 71-12:2013, zatytułowanej „Bezpieczeństwo zabawek – Część 12: N-nitrozoaminy i substancje N-nitrozowe”, oraz normy EN 12472:2005 + A 1:2009, zatytułowanej „Metoda symulacji zużywania się i korozji stosowana do wykrywania uwalniania się niklu z wyrobów z powłoką” (zwanych dalej „normami zharmonizowanymi, których dotyczył wniosek”).

19

Pismem z dnia 15 listopada 2018 r. Komisja odmówiła udzielenia dostępu do spornych dokumentów na podstawie art. 4 ust. 2 tiret pierwsze rozporządzenia nr 1049/2001.

20

W dniu 30 listopada 2018 r. wnoszące odwołanie złożyły ponowny wniosek do Komisji na podstawie art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 1049/2001. Komisja w drodze spornej decyzji potwierdziła odmowę udzielenia dostępu do norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek.

Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok

21

Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 28 marca 2019 r. wnoszące odwołanie wniosły skargę zmierzającą do stwierdzenia nieważności spornej decyzji.

22

Postanowieniem z dnia 20 listopada 2019 r., Public.Resource.Org i Right to Know/Komisja (T‑185/19, EU:T:2019:828), CEN i czternaście krajowych jednostek normalizacyjnych, to znaczy: Asociación Española de Normalización (UNE), Asociația de Standardizare din România (ASRO), Association française de normalisation (AFNOR), Austrian Standards International (ASI), British Standards Institution (BSI), Bureau de normalisation/Bureau voor Normalisatie (NBN), Dansk Standard (DS), Deutsches Institut für Normung eV (DIN), Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut (NEN), Schweizerische Normen-Vereinigung (SNV), Standard Norge (SN), Suomen Standardisoimisliitto ry (SFS), Svenska institutet för standarder (SIS) i Institut za standardizaciju Srbije (ISS) (zwane dalej łącznie „interwenientami w pierwszej instancji”), zostały dopuszczone do udziału w sprawie T‑185/19 w charakterze interwenientów popierających żądania Komisji.

23

Na poparcie skargi wnoszące odwołanie podniosły dwa zarzuty. W zarzucie pierwszym wnoszące odwołanie podniosły zasadniczo naruszenie przez Komisję prawa i popełnienie przez nią błędów w ocenie przy stosowaniu wyjątku przewidzianego w art. 4 ust. 2 tiret pierwsze rozporządzenia nr 1049/2001 z tego względu, że, po pierwsze, do norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek, nie ma zastosowania żadna ochrona na podstawie prawa autorskiego oraz, po drugie, nie wykazano żadnego naruszenia interesów handlowych CEN i jego członków krajowych.

24

W zarzucie drugim wnoszące odwołanie zarzuciły Komisji, że naruszyła prawo w odniesieniu do braku nadrzędnego interesu publicznego w rozumieniu art. 4 ust. 2 ostatni człon zdania i naruszyła obowiązek uzasadnienia, ponieważ uznała, że żaden nadrzędny interes publiczny w rozumieniu tego przepisu nie uzasadnia ujawnienia norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek, i nie uzasadniła w wystarczający sposób odmowy uznania istnienia takiego nadrzędnego interesu publicznego.

25

W odpowiedzi na zarzut pierwszy Sąd, przypomniawszy w pkt 29 zaskarżonego wyroku, że rozporządzenie nr 1049/2001 ma na celu zapewnienie możliwie najszerszego publicznego dostępu do dokumentów instytucji Unii oraz że zgodnie z art. 2 ust. 3 tego rozporządzenia prawo to obejmuje zarówno dokumenty sporządzone przez te instytucje, lecz także dokumenty uzyskane przez nie od osób trzecich, wśród których znajduje się każda osoba prawna, stwierdził w pkt 30 i 31 tego wyroku, że wspomniane prawo podlega pewnym ograniczeniom ze względu na interes publiczny lub prywatny.

26

W pierwszej kolejności, co się tyczy ewentualnego naruszenia ochrony interesów handlowych przez prawa autorskie do norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek, oraz możliwości objęcia tych norm zharmonizowanych ochroną na podstawie prawa autorskiego, podczas gdy stanowią one część prawa Unii, Sąd uznał w istocie w pkt 40–43 zaskarżonego wyroku, że do organu rozpatrującego wniosek o udzielenie dostępu do dokumentów pochodzących od osób trzecich należy wskazanie obiektywnych i spójnych poszlak mogących potwierdzić istnienie prawa autorskiego podnoszonego przez zainteresowaną osobę trzecią.

27

W tym względzie Sąd uznał w pkt 47 i 48 zaskarżonego wyroku, że Komisja mogła, nie popełniając błędu, przyjąć, iż próg oryginalności, aby stanowić „utwór” w rozumieniu orzecznictwa i tym samym kwalifikować się do tej ochrony, został osiągnięty w niniejszej sprawie w odniesieniu do rozpatrywanych norm zharmonizowanych.

28

Ponadto Sąd orzekł w pkt 54 zaskarżonego wyroku, że wnoszące odwołanie niesłusznie utrzymywały, iż w zakresie, w jakim Trybunał ustalił w wyroku z dnia 27 października 2016 r., James Elliott Construction (C‑613/14, EU:C:2016:821), że normy zharmonizowane, których dotyczył wniosek, stanowią część „prawa Unii”, dostęp do nich powinien być swobodny i bezpłatny, wobec czego nie ma do nich zastosowania żaden wyjątek od prawa dostępu.

29

W drugiej kolejności, co się tyczy argumentu dotyczącego braku ochrony na podstawie prawa autorskiego norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek, w braku „osobistej twórczości intelektualnej” w rozumieniu orzecznictwa Trybunału, koniecznej do tego, aby można było skorzystać z takiej ochrony, Sąd uznał zasadniczo w pkt 59 zaskarżonego wyroku, że argument ten nie został wystarczająco uzasadniony.

30

Odnosząc się w trzeciej kolejności do istnienia błędu w ocenie kwestii, czy naruszone zostały chronione interesy handlowe, Sąd podkreślił w pkt 65 i 66 zaskarżonego wyroku, że sprzedaż norm jest zasadniczym elementem modelu ekonomicznego przyjętego przez wszystkie organizacje normalizacyjne. W zakresie, w jakim Komisja zasadnie przyjęła, że normy zharmonizowane, których dotyczył wniosek, były przedmiotem ochrony na podstawie prawa autorskiego, zgodnie z którą są one dostępne dla zainteresowanych dopiero po uiszczeniu określonych opłat licencyjnych, ich nieodpłatne ujawnienie na podstawie rozporządzenia nr 1049/2001 mogłoby naruszyć w konkretny i rzeczywisty sposób interesy handlowe CEN i jego członków krajowych. Sąd dodał w pkt 71 tego wyroku, że okoliczność, iż europejskie organizacje normalizacyjne przyczyniają się do realizacji zadań leżących w interesie publicznym poprzez świadczenie usług certyfikacyjnych dotyczących zgodności z mającymi zastosowanie przepisami, w żaden sposób nie zmienia ich statusu podmiotów prywatnych prowadzących działalność gospodarczą.

31

W związku z tym Sąd oddalił w pkt 74 zaskarżonego wyroku zarzut pierwszy w całości.

32

Zarzut drugi wnoszących odwołanie dzieli się na trzy części.

33

Co się tyczy części trzeciej tego zarzutu, dotyczącej niewystarczającego uzasadnienia odmowy uznania przez Komisję istnienia nadrzędnego interesu publicznego, Sąd zauważył przede wszystkim w pkt 86 zaskarżonego wyroku, że w spornej decyzji Komisja wskazała, iż wyrok z dnia 27 października 2016 r., James Elliott Construction (C‑613/14, EU:C:2016:821), nie tworzy obowiązku proaktywnego publikowania norm zharmonizowanych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, ani też nie stwierdza automatycznie nadrzędnego interesu publicznego uzasadniającego ich ujawnienie. Następnie w pkt 87 i 88 zaskarżonego wyroku Sąd wskazał również, że Komisja odrzuciła twierdzenia wnoszących odwołanie dotyczące obowiązków przejrzystości w dziedzinie środowiska, co do których należałoby uznawać, że mają nadrzędny interes publiczny w stosunku do interesu wynikającego z ochrony interesów handlowych określonej osoby fizycznej lub prawnej, a także dodała, że nie była w stanie wskazać jakiegokolwiek nadrzędnego interesu publicznego uzasadniającego takie ujawnienie. Wreszcie, w pkt 91 zaskarżonego wyroku Sąd dodał, że o ile Komisja była zobowiązana do przedstawienia powodów uzasadniających zastosowanie w niniejszej sprawie jednego z wyjątków od prawa dostępu przewidzianych w rozporządzeniu nr 1049/2001, o tyle nie była ona zobowiązana do przedstawienia informacji wykraczających poza to, co jest konieczne dla zrozumienia przez wnioskodawcę powodów leżących u podstaw jej decyzji i dla dokonania przez Sąd kontroli zgodności tej decyzji z prawem.

34

Co się tyczy istnienia nadrzędnego interesu publicznego wymagającego swobodnego dostępu do prawa, Sąd stwierdził, po pierwsze, w pkt 99–101 zaskarżonego wyroku, że w niniejszej sprawie wnoszące odwołanie próbowały całkowicie wyłączyć kategorię norm zharmonizowanych spod stosowania systemu wyjątków przedmiotowych wprowadzonego rozporządzeniem nr 1049/2001, nie przedstawiając jednak konkretnych powodów, które uzasadniałyby ujawnienie norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek, ani nie wyjaśniając, w jakim zakresie ujawnienie tych norm powinno mieć pierwszeństwo przed ochroną interesów handlowych CEN lub jego członków krajowych.

35

Po drugie, interes publiczny polegający na zapewnieniu funkcjonalności europejskiego systemu normalizacyjnego, którego celem jest wspieranie swobodnego przepływu towarów, przy jednoczesnym zagwarantowaniu minimalnego równoważnego poziomu bezpieczeństwa we wszystkich państwach europejskich, przeważa nad zagwarantowaniem swobodnego i nieodpłatnego dostępu do norm zharmonizowanych.

36

Po trzecie, rozporządzenie nr 1025/2012 przewiduje wyraźnie system publikacji ograniczony do odniesień do norm zharmonizowanych i pozwala na odpłatny dostęp do tych norm osobom chcącym skorzystać ze związanego z nimi domniemania zgodności.

37

Po czwarte, Sąd uznał w pkt 104 i 105 zaskarżonego wyroku, że w decyzji potwierdzającej Komisja nie popełniła błędu, uznając, że żaden nadrzędny interes publiczny nie uzasadnia ujawnienia na podstawie art. 4 ust. 2 człon ostatni zdania rozporządzenia nr 1049/2001 norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek. Sąd dodał w pkt 107 tego wyroku, że poza tym, iż wnoszące odwołanie nie wskazały dokładnego źródła „zasady rangi konstytucyjnej”, która wymagałaby swobodnego i nieodpłatnego dostępu do norm zharmonizowanych, to nie uzasadniły one ponadto w żaden sposób powodu, dla którego te normy powinny podlegać wymogowi jawności i dostępności związanemu z „prawem” w zakresie, w jakim normy te nie mają charakteru bezwzględnie obowiązującego, wywołują skutki prawne, które są z nimi związane wyłącznie wobec zainteresowanych osób i można mieć w nie bezpłatnie wgląd w niektórych bibliotekach państw członkowskich.

38

W odniesieniu do istnienia nadrzędnego interesu publicznego wynikającego z obowiązku przejrzystości w dziedzinie środowiska Sąd stwierdził w pkt 119 zaskarżonego wyroku, że zarówno Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, podpisana w Aarhus w dniu 25 czerwca 1998 r. i przyjęta w imieniu Wspólnoty Europejskiej decyzją Rady 2005/370/WE z dnia 17 lutego 2005 r. (Dz.U. 2005, L 124, s. 1), jak i rozporządzenie nr 1367/2006 przewidują publiczny dostęp do informacji dotyczących środowiska na wniosek lub poprzez aktywne rozpowszechnianie informacji przez odnośne organy władzy i instytucje. Jednakże w zakresie, w jakim organy władzy i instytucje mogą odmownie rozpatrzyć wniosek o udzielenie dostępu do informacji, jeżeli objęte są one zakresem stosowania określonych wyjątków, wspomniane organy i instytucje nie mają obowiązku aktywnego rozpowszechniania tych informacji.

39

Sąd wywiódł stąd w pkt 129 omawianego wyroku, że normy zharmonizowane, których dotyczył wniosek, nie należą do sfery informacji dotyczących emisji do środowiska i w związku z tym nie przysługuje w odniesieniu do nich domniemanie przewidziane w art. 6 ust. 1 zdanie pierwsze tego rozporządzenia, zgodnie z którym ujawnienie norm tego rodzaju należy uznawać za leżące w nadrzędnym interesie publicznym w rozumieniu art. 4 ust. 2 rozporządzenia nr 1049/2001.

40

W związku z tym w pkt 130 zaskarżonego wyroku Sąd oddalił w całości zarzut drugi oraz skargę.

Żądania stron w postępowaniu odwoławczym

41

W odwołaniu wnoszące odwołanie wnoszą do Trybunału o:

uchylenie zaskarżonego wyroku i udzielenie dostępu do norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek;

ewentualnie, przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd oraz

obciążenie Komisji kosztami postępowania.

42

Komisja i interwenienci w pierwszej instancji wnoszą do Trybunału o:

oddalenie odwołania oraz

obciążenie wnoszących odwołanie kosztami postępowania.

W przedmiocie wniosku o otwarcie ustnego etapu postępowania na nowo

43

Pismem złożonym w sekretariacie Trybunału w dniu 17 sierpnia 2023 r. interwenienci w pierwszej instancji wnieśli o zarządzenie otwarcia ustnego etapu postępowania na nowo, na podstawie art. 83 regulaminu postępowania przed Trybunałem.

44

Na poparcie swojego wniosku podnoszą oni, że opinia rzecznik generalnej przedstawiona w dniu 22 czerwca 2023 r. opiera się na licznych założeniach nieznajdujących oparcia w okolicznościach faktycznych, a wręcz błędnych, które wymagałyby przynajmniej głębszego przedyskutowania. Ponadto uważają oni, że dogłębna dyskusja jest tym bardziej konieczna, że rzecznik generalna oparła się na niedokładnych założeniach i że podejście przyjęte przez nią w opinii, w szczególności to, zgodnie z którym „unijny system normalizacji nie wymaga odpłatnego dostępu do zharmonizowanych norm technicznych”, stwarza zagrożenie dla funkcjonowania tego systemu.

45

Stosownie do art. 83 regulaminu postępowania Trybunał może, po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, postanowić o otwarciu ustnego etapu postępowania na nowo, w szczególności jeśli uzna, że okoliczności zawisłej przed nim sprawy nie są wystarczająco wyjaśnione, lub jeśli po zamknięciu ustnego etapu postępowania strona przedstawiła nowy fakt mogący mieć decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia Trybunału, lub też jeśli sprawa ma zostać rozstrzygnięta na podstawie argumentu, który nie był przedmiotem dyskusji między stronami lub podmiotami określonymi w art. 23 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

46

W niniejszej sprawie tak nie jest. Interwenienci w pierwszej instancji i Komisja przedstawili bowiem na rozprawie swoją ocenę stanu faktycznego sporu. Mieli oni w szczególności okazję przedstawić swój punkt widzenia w przedmiocie przedstawienia okoliczności faktycznych w zaskarżonym wyroku i w odwołaniu, a także wyjaśnić powody, dla których ich zdaniem europejski system normalizacji wymaga odpłatnego dostępu do norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek. Trybunał uznaje zatem, po wysłuchaniu rzecznik generalnej, że dysponuje wszystkimi elementami koniecznymi do wydania rozstrzygnięcia.

47

Odnosząc się ponadto do twierdzenia, że opinia rzecznik generalnej zawiera wytyczne stwarzające zagrożenie dla funkcjonowania europejskiego systemu normalizacji, należy przypomnieć, że statut Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz regulamin postępowania nie dają zainteresowanym stronom możliwości przedkładania uwag w odpowiedzi na opinię przedstawioną przez rzecznika generalnego (wyrok z dnia 25 października 2017 r., Polbud– Wykonawstwo, C‑106/16, EU:C:2017:804, pkt 23 i przytoczone tam orzecznictwo).

48

Zgodnie z art. 252 akapit drugi TFUE zadaniem rzecznika generalnego jest bowiem publiczne przedstawianie, przy zachowaniu całkowitej bezstronności i niezależności, uzasadnionych opinii w sprawach, które zgodnie ze statutem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wymagają jego udziału. W tym względzie Trybunał nie jest związany ani opinią rzecznika generalnego, ani jej uzasadnieniem. W konsekwencji okoliczność, że jedna z zainteresowanych stron nie zgadza się z opinią rzecznika generalnego, bez względu na to, jakie kwestie poruszono w tej opinii, nie może sama w sobie stanowić powodu uzasadniającego otwarcie ustnego etapu postępowania na nowo (wyrok z dnia 4 września 2014 r., Vnuk,C‑162/13, EU:C:2014:2146, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo).

49

W świetle powyższego Trybunał uznaje, że nie ma podstaw, by na nowo otwierać ustny etap postępowania.

W przedmiocie odwołania

50

Na poparcie odwołania wnoszące odwołanie podniosły dwa zarzuty. Zarzut pierwszy dotyczy naruszenia prawa, jakiego miał dopuścić się Sąd, orzekając, że normy zharmonizowane, których dotyczył wniosek, są objęte wyjątkiem przewidzianym w art. 4 ust. 2 tiret pierwsze rozporządzenia nr 1049/2001, mającym na celu ochronę interesów handlowych określonej osoby fizycznej lub prawnej, w tym własności intelektualnej. Zarzut drugi dotyczy naruszenia prawa w odniesieniu do istnienia nadrzędnego interesu publicznego w rozumieniu art. 4 ust. 2 ostatni człon zdania, uzasadniającego ujawnienie tych norm.

51

W pierwszej kolejności należy zbadać zarzut drugi.

Argumentacja stron

52

W zarzucie drugim wnoszące odwołanie podnoszą, że Sąd naruszył prawo, orzekając, iż nie istnieje nadrzędny interes publiczny w rozumieniu art. 4 ust. 2 ostatni człon zdania rozporządzenia nr 1049/2001 uzasadniający ujawnienie norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek.

53

W pierwszej kolejności wnoszące odwołanie zarzucają zasadniczo Sądowi, że w pkt 98–101 zaskarżonego wyroku uznał, iż nie wykazały one szczególnych powodów uzasadniających ich wniosek o udzielenie dostępu ze względu na istnienie nadrzędnego interesu publicznego w ujawnieniu norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek.

54

W tym względzie podnoszą one przede wszystkim, że normy zharmonizowane, których dotyczył wniosek, stanowią część prawa Unii, do którego powinien istnieć swobodny dostęp. Ponadto twierdzą one, że normy te dotyczą kwestii podstawowych dla konsumentów, a mianowicie bezpieczeństwa zabawek. Podnoszą wreszcie, że takie normy są również bardzo ważne dla producentów i wszystkich innych uczestników łańcucha dostaw, ponieważ istnieje domniemanie zgodności z przepisami Unii, które ma zastosowanie do danych wyrobów, gdy spełnione są wymogi przewidziane we wspomnianych normach.

55

W drugiej kolejności wnoszące odwołanie zarzucają, że w pkt 102 i 103 zaskarżonego wyroku Sąd naruszył prawo, uznając, iż interes publiczny polegający na zapewnieniu funkcjonalności europejskiego systemu normalizacji przeważa nad zapewnieniem swobodnego i bezpłatnego dostępu do norm zharmonizowanych.

56

Ponadto zdaniem wnoszących odwołanie funkcjonalność europejskiego systemu normalizacji nie jest objęta wyjątkiem przewidzianym w art. 4 ust. 2 tiret pierwsze rozporządzenia nr 1049/2001, który dotyczy jedynie ochrony interesów handlowych określonej osoby fizycznej lub prawnej, w tym własności intelektualnej. Uznając, że interes publiczny polegający na zapewnieniu funkcjonalności europejskiego systemu normalizacji jest objęty tym przepisem, Sąd błędnie ustanowił wyjątek, który nie został przewidziany w tym rozporządzeniu.

57

W trzeciej kolejności wnoszące odwołanie zarzucają Sądowi naruszenie prawa w pkt 104 i 105 zaskarżonego wyroku poprzez uznanie oceny Komisji, zgodnie z którą wyrok z dnia 27 października 2016 r., James Elliott Construction (C‑613/14, EU:C:2016:821), nie tworzy obowiązku proaktywnego publikowania norm zharmonizowanych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, ani też nie stwierdza automatycznie nadrzędnego interesu publicznego uzasadniającego ich ujawnienie.

58

W tym względzie normy zharmonizowane, których dotyczył wniosek, należy uznać za dokumenty ustawodawcze, ponieważ ich procedura przyjmowania stanowi przypadek „kontrolowanej” delegacji normatywnej. W szczególności odniesienia do takich norm są publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, a Komisja nakłada na państwa członkowskie obowiązek przyjęcia każdej normy zharmonizowanej jako normy krajowej bez zmian i w terminie sześciu miesięcy. Ponadto publikacja w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej skutkuje przyznaniem wyrobom objętym prawodawstwem Unii i spełniającym wymagania techniczne określone w normach zharmonizowanych domniemania zgodności z uregulowaniami Unii.

59

W czwartej kolejności wnoszące odwołanie powołują się na naruszenie przez Sąd prawa w pkt 107 zaskarżonego wyroku, gdy wskazał on, że normy zharmonizowane wywołują wiążące się z nimi skutki prawne wyłącznie wobec zainteresowanych osób. Wniosek ten jest bowiem sprzeczny z orzecznictwem Trybunału, zgodnie z którym normy zharmonizowane stanowią część prawa Unii.

60

Komisja, popierana przez interwenientów w pierwszej instancji, na wstępie odpiera, że argumentacja wnoszących odwołanie jest na tyle ogólna, że może ona mieć zastosowanie do każdego wniosku o ujawnienie dotyczącego normy zharmonizowanej.

61

Co się tyczy powodów, na które konkretnie powołały się wnoszące odwołanie, Komisja podnosi, po pierwsze, że choć uważa, iż normy zharmonizowane, których dotyczył wniosek, rzeczywiście stanowią część prawa Unii, nie oznacza to jednak, że powinny one być swobodnie dostępne. Po drugie, co się tyczy okoliczności, że te normy dotyczyły kwestii o podstawowym znaczeniu dla konsumentów, Komisja podnosi, że argumentacja ta jest zbyt ogólna, by przeważyć nad względami uzasadniającymi odmowę ujawnienia spornych dokumentów. Po trzecie, interesu, jaki przedstawiają zharmonizowane normy dla producentów i innych uczestników łańcucha dostaw, by mieli oni dostęp do rynku wewnętrznego, nie można uznać za nadrzędny interes publiczny uzasadniający ujawnienie tych norm.

62

Ponadto podnosi ona, że swobodny i bezpłatny dostęp do norm zharmonizowanych miałby systemowe skutki dla interwenientów w pierwszej instancji, ich praw własności intelektualnej i ich dochodów z działalności handlowej. W tym względzie europejski system normalizacji nie może funkcjonować bez odpłatnego dostępu do tych norm, wobec czego zastosowanie ma wyjątek przewidziany w art. 4 ust. 2 rozporządzenia nr 1049/2001. Nie istnieje w każdym razie nadrzędny interes publiczny uzasadniający ujawnienie tych norm.

63

Wreszcie, Komisja wyjaśnia, że normy zharmonizowane są opracowywane nie w procesie ustawodawczym, lecz na podstawie mandatu udzielonego przez Komisję organizacji normalizacyjnej w następstwie przyjęcia aktu ustawodawczego. Co więcej, po przyjęciu przez organizację normalizacyjną normy zharmonizowane powinny być transponowane do krajowych porządków prawnych przez przedstawicieli krajowych tej organizacji i zgodnie z jej wewnętrznymi normami proceduralnymi. W każdym razie dostęp bezpośredni przewidziany w art. 12 ust. 2 rozporządzenia nr 1049/2001 jest również objęty wyjątkiem przewidzianym w art. 4 ust. 2 tiret pierwsze tego rozporządzenia.

64

W konsekwencji Komisja uważa, że zarzut drugi należy oddalić.

Ocena Trybunału

65

W zarzucie drugim wnoszące odwołanie podnoszą w istocie, że Sąd naruszył prawo, orzekając, iż nie istnieje nadrzędny interes publiczny w rozumieniu art. 4 ust. 2 ostatni człon zdania rozporządzenia nr 1049/2001 uzasadniający ujawnienie norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek. Ich zdaniem zgodnie z zasadą państwa prawnego, która wymaga swobodnego dostępu do prawa Unii, istnieje nadrzędny interes publiczny uzasadniający dostęp do tych norm dla wszystkich osób fizycznych lub prawnych mających miejsce zamieszkania lub siedzibę w państwie członkowskim ze względu na to, że normy te stanowią część prawa Unii.

66

Na wstępie należy przypomnieć, że prawo dostępu do dokumentów instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii, niezależnie od ich formy, jest zagwarantowane każdemu obywatelowi Unii i każdej osobie fizycznej lub prawnej zamieszkałej lub mającej siedzibę w państwie członkowskim przez art. 15 ust. 3 TFUE oraz art. 42 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „Kartą”). Korzystanie z tego prawa jest w odniesieniu do dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji regulowane rozporządzeniem nr 1049/2001, które zgodnie ze swym art. 1 ma na celu między innymi „określenie zasad, warunków i ograniczeń” tego prawa „w taki sposób, aby zapewnić możliwie najszerszy dostęp do dokumentów” oraz „ustalenie zasad zapewniających możliwie najłatwiejsze wykonanie tego prawa”.

67

Artykuł 2 ust. 1 tego rozporządzenia określa konkretnie prawo dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji. Zgodnie z art. 2 ust. 2 tego rozporządzenia instytucje mogą, w oparciu o te zasady, warunki i ograniczenia, udzielać dostępu do dokumentów wszelkim osobom fizycznym lub prawnym niezamieszkałym lub niemającym siedziby w państwie członkowskim.

68

Zgodnie z art. 4 ust. 2 tiret pierwsze i ostatni człon zdania omawianego rozporządzenia wspomniane instytucje powinny odmówić dostępu do dokumentu, jeśli ujawnienie go naruszyłoby ochronę interesów handlowych danej osoby fizycznej lub prawnej, w tym własności intelektualnej, chyba że za ujawnieniem tego dokumentu przemawia nadrzędny interes publiczny.

69

Z brzmienia tego przepisu wynika zatem, że wyjątek w nim przewidziany nie ma zastosowania, gdy za ujawnieniem danego dokumentu przemawia nadrzędny interes publiczny.

70

W tym względzie należy w pierwszej kolejności przypomnieć, że Trybunał orzekł już, iż norma zharmonizowana przyjęta na podstawie dyrektywy, do której odniesienia zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, stanowi część prawa Unii ze względu na jej skutki prawne (zob. podobnie wyrok z dnia 27 października 2016 r., James Elliott Construction,C‑613/14, EU:C:2016:821, pkt 40).

71

W szczególności, po pierwsze, Trybunał orzekł już, że na normy zharmonizowane można powoływać się ogólnie wobec jednostek, o ile same te normy były przedmiotem publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (zob. podobnie wyrok z dnia 22 lutego 2022 r., Stichting Rookpreventie Jeugd i in., C‑160/20, EU:C:2022:101, pkt 48).

72

Po drugie, w odniesieniu do procedury opracowywania norm zharmonizowanych należy zauważyć, że została ona określona przez prawodawcę Unii w rozporządzeniu nr 1025/2012 i że zgodnie z przepisami zawartymi w rozdziale III tego rozporządzenia Komisja odgrywa centralną rolę w europejskim systemie normalizacji.

73

Należy zatem zauważyć, podobnie jak uczyniła to rzecznik generalna w pkt 23–31 opinii, że choć opracowanie tych norm powierzono podmiotowi prawa prywatnego, to wyłącznie Komisja jest uprawniona do zlecenia opracowania normy zharmonizowanej w celu wdrożenia danej dyrektywy lub danego rozporządzenia. Zgodnie z art. 10 ust. 1 zdanie ostatnie rozporządzenia nr 1025/2012 określa ona wymagania dotyczące treści, które powinna spełniać zlecana norma zharmonizowana, oraz termin jej przyjęcia. Opracowanie to jest nadzorowane przez Komisję, która zapewnia również finansowanie zgodnie z art. 15 tego rozporządzenia. W myśl art. 11 ust. 1 lit. a) omawianego rozporządzenia Komisja decyduje o opublikowaniu, niepublikowaniu lub opublikowaniu z ograniczeniami odniesień do danej normy zharmonizowanej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

74

Po trzecie, chociaż rozporządzenie nr 1025/2012 stanowi w art. 2 pkt 1, że przestrzeganie norm zharmonizowanych nie jest obowiązkowe, wyroby spełniające te normy korzystają, jak wynika z motywu 5 tego rozporządzenia, z domniemania zgodności z dotyczącymi ich zasadniczymi wymaganiami ustanowionymi w odpowiednim prawodawstwie harmonizacyjnym Unii. Ten nadany wspomnianymi przepisami skutek prawny stanowi jedną z podstawowych cech tych norm i czyni z nich kluczowe narzędzie dla podmiotów gospodarczych, służące korzystaniu ze swobodnego przepływu towarów i usług na unijnym rynku.

75

Mówiąc dokładniej, skorzystanie przez podmioty gospodarcze z procedury innej niż ocena zgodności z takimi normami, takiej jak indywidualna ekspertyza, może okazać się dla nich trudne, a wręcz niemożliwe, biorąc pod uwagę trudności administracyjne i wynikające z nich dodatkowe koszty (zob. podobnie wyrok z dnia 12 lipca 2012 r., Fra.bo,C‑171/11, EU:C:2012:453, pkt 29, 30).

76

W konsekwencji, jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 43 opinii, skoro prawo Unii stanowi, że przestrzeganie norm zharmonizowanych prowadzi do domniemania zgodności z zasadniczymi wymaganiami tego prawa, oznacza to, że każda osoba fizyczna lub prawna, która chce zakwestionować to domniemanie w odniesieniu do konkretnego wyrobu lub konkretnej usługi, musi wykazać, że ten wyrób lub ta usługa nie spełniają tej normy lub że sama norma jest wadliwa.

77

W niniejszym przypadku trzy z czterech norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek, a mianowicie norma EN 71-5:2015, zatytułowana „Bezpieczeństwo zabawek – Część 5: Zabawki chemiczne (zestawy) nieprzeznaczone do wykonywania doświadczeń chemicznych”, norma EN 71-4:2013, zatytułowana „Bezpieczeństwo zabawek – Część 4: Zestawy do wykonywania doświadczeń chemicznych i podobnych”, i norma EN 71-12:2013, zatytułowana „Bezpieczeństwo zabawek – Część 12: N-nitrozoaminy i substancje N-nitrozowe”, odnoszą się do dyrektywy 2009/48. Odniesienia do nich zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 13 listopada 2015 r. (Dz.U. 2015, C 378, s. 1). Zgodnie z art. 13 tej dyrektywy zabawki wyprodukowane zgodnie z tymi normami korzystają z domniemania zgodności z wymogami objętymi tymi normami.

78

Norma EN 12472:2005 + A 1:2009, zatytułowana „Metoda symulacji zużywania się i korozji stosowana do wykrywania uwalniania się niklu z wyrobów z powłoką”, odnosi się z kolei do rozporządzenia nr 1907/2006.

79

Choć zaś – jak wynika z pkt 74 niniejszego wyroku – przestrzeganie norm zharmonizowanych nie jest co do zasady obowiązkowe, norma ta jest w niniejszym przypadku w sposób oczywisty obowiązkowa, ponieważ rozporządzenie nr 1907/2006 stanowi w pkt 27 ust. 3 tabeli zawartej w załączniku XVII do tego rozporządzenia, że w odniesieniu do niklu normy przyjęte przez CEN służą jako metody badań służące do wykazania zgodności danych wyrobów z pkt 27 ust. 1 i 2.

80

W świetle powyższych rozważań należy stwierdzić zgodnie z orzecznictwem przypomnianym w pkt 70 niniejszego wyroku, że normy zharmonizowane, których dotyczył wniosek, stanowią część prawa Unii.

81

W drugiej kolejności, jak wskazała rzecznik generalna w pkt 52 opinii, art. 2 TUE stanowi, że Unia opiera się na zasadzie państwa prawnego, która wymaga, by wszystkie osoby fizyczne lub prawne w Unii miały swobodny dostęp do prawa Unii, a jednostki – możliwość jednoznacznego zapoznania się ze swoimi prawami i obowiązkami (wyrok z dnia 22 lutego 2022 r., Stichting Rookpreventie Jeugd i in., C‑160/20, EU:C:2022:101, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo). Ten swobodny dostęp powinien w szczególności umożliwiać każdemu, kogo ustawa ma chronić, sprawdzenie w granicach dozwolonych przez prawo, czy adresaci uregulowań ustanowionych przez tę ustawę stosują się w sposób skuteczny do tych uregulowań.

82

Zatem ze względu na przypisywane przez prawodawstwo Unii skutki norma zharmonizowana może określać prawa przyznane jednostkom oraz ciążące na nich obowiązki, a specyfikacje te mogą być im niezbędne do sprawdzenia, czy dany produkt lub dana usługa rzeczywiście spełniają wymogi takiego prawodawstwa.

83

W trzeciej kolejności należy przypomnieć, że zasada przejrzystości jest nierozerwalnie związana z zasadą otwartości, która jest zapisana w art. 1 akapit drugi i w art. 10 ust. 3 TUE, art. 15 ust. 1 i art. 298 ust. 1 TFUE, a także w art. 42 Karty. Pozwala ona w szczególności na zapewnienie większej legitymizacji, skuteczności i odpowiedzialności administracji względem obywateli w systemie demokratycznym (zob. podobnie wyrok z dnia 22 lutego 2022 r., Stichting Rookpreventie Jeugd i in., C‑160/20, EU:C:2022:101, pkt 35 i przytoczone tam orzecznictwo).

84

W tym celu prawo dostępu do dokumentów jest zagwarantowane na mocy art. 15 ust. 3 akapit pierwszy TFUE i zapisane w art. 42 Karty, a zostało wdrożone w szczególności przez rozporządzenie nr 1049/2001, którego art. 2 ust. 3 stanowi, że ma ono zastosowanie do wszelkich dokumentów przechowywanych przez Parlament i Radę lub Komisję (zob. podobnie wyrok z dnia 22 lutego 2022 r., Stichting Rookpreventie Jeugd i in., C‑160/20, EU:C:2022:101, pkt 36).

85

W tych okolicznościach należy stwierdzić, że nadrzędny interes publiczny w rozumieniu art. 4 ust. 2 ostatni człon zdania rozporządzenia nr 1049/2001 uzasadnia ujawnienie norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek.

86

Sąd zatem naruszył prawo, orzekając w pkt 104 i 105 zaskarżonego wyroku, że żaden nadrzędny interes publiczny nie uzasadnia ujawnienia na podstawie tego przepisu norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek.

87

W konsekwencji należy uwzględnić zarzut drugi i uchylić zaskarżony wyrok bez konieczności badania zarzutu pierwszego.

W przedmiocie skargi wniesionej do Sądu

88

Zgodnie z art. 61 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej jeżeli odwołanie jest zasadne, Trybunał uchyla orzeczenie Sądu. Może on wydać orzeczenie ostateczne w sprawie, jeśli stan postępowania na to pozwala. Właśnie z takim przypadkiem mamy tutaj do czynienia.

89

Jak wynika z pkt 65–87 niniejszego wyroku, Komisja powinna była uznać w spornej decyzji istnienie nadrzędnego interesu publicznego w rozumieniu art. 4 ust. 2 ostatni człon zdania rozporządzenia nr 1049/2001, wynikającego z zasad państwa prawnego, przejrzystości, otwartości i dobrego zarządzania oraz uzasadniającego ujawnienie norm zharmonizowanych, których dotyczył wniosek, które stanowią część prawa Unii ze względu na ich skutki prawne.

90

W tych okolicznościach należy stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji.

W przedmiocie kosztów

91

Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania, jeżeli odwołanie jest zasadne i Trybunał wydaje orzeczenie kończące postępowanie w sprawie, rozstrzyga on również o kosztach.

92

Artykuł 138 § 1 tego regulaminu, mający zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 rzeczonego regulaminu, stanowi, że kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.

93

Ponieważ w niniejszej sprawie wnoszące odwołanie wniosły o obciążenie Komisji kosztami postępowania, a Komisja przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami związanymi zarówno z postępowaniem przed Sądem, jak i z postępowaniem odwoławczym.

94

Artykuł 184 § 4 regulaminu postępowania stanowi, że jeżeli interwenient w pierwszej instancji nie wniósł odwołania, może on zostać obciążony kosztami postępowania odwoławczego tylko wtedy, gdy brał udział w postępowaniu przed Trybunałem na etapie pisemnym lub ustnym. Jeżeli interwenient taki brał udział w postępowaniu, Trybunał może zdecydować, że pokrywa on własne koszty. Ponieważ interwenienci w pierwszej instancji uczestniczyli w postępowaniu odwoławczym przed Trybunałem na etapie pisemnym i ustnym, należy orzec, że pokrywają oni własne koszty.

 

Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje:

 

1)

Wyrok Sądu Unii Europejskiej z dnia 14 lipca 2021 r., Public.Resource.Org i Right to Know/Komisja (T‑185/19, EU:T:2021:445), zostaje uchylony.

 

2)

Stwierdza się nieważność decyzji Komisji C(2019) 639 final z dnia 22 stycznia 2019 r.

 

3)

Komisja Europejska zostaje obciążona kosztami zarówno postępowania przed Sądem Unii Europejskiej, jak i postępowania odwoławczego.

 

4)

Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), Asociación Española de Normalización (UNE), Asociația de Standardizare din România (ASRO), Association française de normalisation (AFNOR), Austrian Standards International (ASI), British Standards Institution (BSI), Bureau de normalisation/Bureau voor Normalisatie (NBN), Dansk Standard (DS), Deutsches Institut für Normung eV (DIN), Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut (NEN), Schweizerische Normen-Vereinigung (SNV), Standard Norge (SN), Suomen Standardisoimisliitto ry (SFS), Svenska institutet för standarder (SIS) i Institut za standardizaciju Srbije (ISS) ponoszą własne koszty związane zarówno z postępowaniem w pierwszej instancji, jak i z postępowaniem odwoławczym.

 

Podpisy


( *1 ) Język postępowania: angielski.

Top