52011DC0283

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Piąte sprawozdanie roczne za rok 2010 w sprawie realizacji pomocy wspólnotowej na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 389/2006 z dnia 27 lutego 2006 r. ustanawiającego instrument wsparcia finansowego w celu stymulowania rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej

Wprowadzenie

Realizacja pomocy dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej przebiega na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 389/2006 ustanawiającego instrument wsparcia finansowego w celu stymulowania rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej[1] (zwanego dalej „rozporządzeniem o pomocy”). Rozporządzenie to zawiera wymóg przygotowania corocznego sprawozdania dla Rady i Parlamentu Europejskiego. Niniejsze piąte sprawozdanie obejmuje okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2010 r.

PRZYGOTOWANIE PROGRAMU POMOCY

W ramach budżetu na 2010 r. przeznaczono 3 mln EUR na wspieranie Komitetu ds. Osób Zaginionych[2].

W ramach budżetu na rok 2011 r. zaprogramowano na ten cel kwotę w wysokości 28 mln EUR. Oszacowano ją na podstawie ocen zewnętrznych w latach 2009 i 2010, oceny wewnętrznej i konsultacji z zainteresowanymi podmiotami.

MECHANIZMY REALIZACJI

Program jest wprawdzie wdrażany w państwie członkowskim UE, jednak obszar, którego dotyczy, nie podlega efektywnej kontroli rządu tego państwa członkowskiego, a stosowanie unijnego dorobku prawnego jest w odniesieniu do tego obszaru zawieszone. Pomoc realizowana jest przede wszystkim w ramach scentralizowanego zarządzania prowadzonego przez Komisję Europejską. Niektóre projekty podlegają wspólnemu zarządzaniu wraz z Programem Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP).

Komisja realizuje program w wyjątkowym kontekście politycznym, prawnym i dyplomatycznym. Konieczne są ustalenia doraźne umożliwiające kontynuację realizacji programu przy jednoczesnym poszanowaniu zasad należytego zarządzania finansami.

W przypadku programów pomocy finansowanych przez UE podstawę prawną realizacji pomocy stanowi zasadniczo umowa w sprawie finansowania z rządem kraju-beneficjenta. Tego typu porozumienie nie istnieje w przypadku omawianej pomocy. W związku z powyższym Komisja zmuszona jest polegać na tym, co w jej rozumieniu stanowi obowiązujące miejscowe zasady i warunki. Oznacza to, że Komisja, zawierając umowy, podejmuje większe ryzyko niż to, które istniałoby w normalnych okolicznościach.

Ze względu na kontekst polityczny, wyegzekwowanie nakazów odzyskania środków w stosunku do podmiotów należących do tureckiej wspólnoty cypryjskiej (w przypadku nieprzestrzegania zasad umowy) może być trudne. Komisja przyjęła środki mające na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia powyższego problemu; należą do nich m.in.: intensywny nadzór nad beneficjentami i udzielane im wsparcie, zmodyfikowane zasady płatności, powiązanie zaliczek z dowodem podpisania zamówień publicznych oraz szerokie wykorzystanie gwarancji bankowych.

Aby program zakończył się powodzeniem, a w szczególności, żeby zapewnić jego długoterminową trwałość, zdaniem Komisji niezbędne jest wsparcie tureckiej wspólnoty cypryjskiej. Z podmiotami należącymi do tureckiej wspólnoty cypryjskiej prowadzone są również konsultacje na temat przyszłego zapotrzebowania na finansowanie. Eksperci wywodzący się z tureckiej wspólnoty cypryjskiej uczestniczyli w pracach komitetów oceniających dla edycji programu z 2009 r., dla której umowy podpisano w roku 2010. Odgrywają oni znaczącą rolę w pracach komitetów sterujących projektu.

W związku ze szczególnymi warunkami towarzyszącymi realizacji tego programu pomocy w 2006 r. utworzono specjalny zespół programowy w ramach Dyrekcji Generalnej ds. Rozszerzenia w Komisji. Zespół ten, działający na Cyprze na zasadzie misji długoterminowej korzysta z pomieszczeń unijnego biura terenowego ds. programu, znajdującego się w północnej części Nikozji. Pomieszczenia tego biura stanowią miejsce spotkań i seminariów z udziałem przedstawicieli tureckiej wspólnoty cypryjskiej. Pozwala to także na bezpośrednie nadzorowanie realizacji projektów. Obsługę biura w dalszym ciągu zapewnia prywatny kontrahent (Deutsche Gesellschaft fur Internationale Zusammenarbeit GmbH- GIZ) na mocy umowy obowiązującej do czerwca 2012 r. Przedstawicielstwo Komisji na Cyprze również udostępnia pomieszczenia na potrzeby spotkań i seminariów.

Od 2010 r. wydatki na personel finansowane są w ramach budżetu administracyjnego. Na początku okresu sprawozdawczego liczbę pracowników zespołu programowego zmniejszono z 29 osób (3 urzędników Komisji oraz 26 pracowników kontraktowych) do 22 (odpowiednio: 2 urzędników i 20 pracowników kontraktowych). Liczba pracowników zmniejszyła się przede wszystkim w zespole zajmującym się przetargami; redukcja ta pociągnęła za sobą konieczność dokładnego określenia priorytetów i realokacji personelu w celu zapewnienia właściwego monitorowania.

REALIZACJA PROGRAMU W OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM

Przegląd ogólny

Program pomocy wszedł w etap pełnej realizacji. Działania skupiały się na monitorowaniu, zapewnieniu trwałości wyników projektów oraz zwiększaniu zdolności beneficjentów do przejmowania projektów po ich zakończeniu, w zakresie robót budowlanych na szeroką skalę i dostaw. Brak doświadczenia beneficjentów wywodzących się z tureckiej wspólnoty cypryjskiej w realizacji umów w sprawie dotacji pociągnął za sobą konieczność przeprowadzenia szkoleń oraz bardzo bezpośredniego nadzorowania.

Całkowita liczba realizowanych w 2010 r. umów wyniosła 984 (roboty budowlane, usługi, dostawy i dotacje), z czego 200 zostało zakończonych.

W 2010 r. finansowanie w ramach programu pomocy stanowiło ważny wkład w środki budowy zaufania, jak rozbrajanie min, wspieranie Komitetu ds. Osób Zaginionych oraz otwarcie nowego przejścia granicznego w Kato Pyrgos i Karavostasi (znanego również jako przejście graniczne Limnitis/Yeşilırmak).

Postępy w ramach poszczególnych celów

Ogólnym celem programu pomocy jest ułatwienie ponownego zjednoczenia Cypru poprzez wspieranie rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej. Szczególny nacisk kładzie się na gospodarczą integrację wyspy, poprawę kontaktów pomiędzy obydwiema wspólnotami i kontaktów z UE, oraz na przygotowania do wdrożenia dorobku prawnego UE w przypadku całościowego rozwiązania problemu na Cyprze.

Cel 1: Rozwój i przebudowa infrastruktury

Jeśli chodzi o sektor gospodarki wodnej, przed końcem 2010 r. zakończono wymianę starych azbestowych rur wodociągowych w północnej części Nikozji oraz miejscowości Kyrenia, Gonyeli i Lefke/Lefka. Z danych pochodzących od beneficjentów z tureckiej wspólnoty cypryjskiej wynika, że dzięki temu w Nikozji straty wody w sieci wodociągowej obniżyły się o 15%. W sezonie zimowym dostawy wody będą przebiegać nieprzerwanie, co nie miało miejsca od wielu lat. Zakończono również wyposażanie stacji badania wody.

Prace związane z głównymi inwestycjami w sektorze gospodarki wodnej i ścieków w Famaguście i Morphou/Güzelyurcie przebiegały w 2010 r. z opóźnieniem, lecz niezależnie od tego zostaną one najprawdopodobniej zakończone i odebrane w 2011 r. W 2010 r. rozpoczęto budowę nowej oczyszczalni ścieków w Mia Milia/Haspolat, która służyć będzie obu społecznościom i której zakończenie zaplanowane jest na drugą połowę 2012 r. (projekt ten realizowany jest przez UNDP).

Umowa w sprawie budowy zakładu odsalania wody morskiej w Sirianokhori/Kümkoy została podpisana w grudniu 2009 r. z klauzulą zawieszającą, aby dać czas na uzyskanie od wspólnoty Turków cypryjskich odpowiednich gwarancji dotyczących z jednej strony swobodnego i nieograniczonego wstępu na miejsce budowy, a z drugiej strony ich pomocy w płynnej i skutecznej realizacji robót. Po uzyskaniu tych gwarancji w sierpniu 2010 r. zawieszenie to uchylono, rozpoczynając realizację pierwszego etapu prac, które obejmowały testy pilotażowe oraz szczegółowe opracowanie projektu. W październiku 2010 r. wprowadzono jednak ograniczenia dostępu, co opóźniło realizację pierwszego etapu prac i postawiło ich kontynuację pod znakiem zapytania.

Nadal odbywały się szkolenia z zakresu ochrony środowiska naturalnego . Trwały prace nad przygotowaniem projektów planów zarządzania dla potencjalnych obszarów Natura 2000. Spotkania mające na celu konsultacje publiczne zaplanowano na początek 2011 r. Budowa zakładów zarządzania i ochrony w czterech obszarach rozpoczęła się (z kilkumiesięcznym opóźnieniem związanym z odkryciem wykopalisk archeologicznych). Rozpoczęto również ustanawianie sieci ścieżek przyrodniczych. Częściowo ukończono realizacje dostaw związanych z ochroną środowiska naturalnego, w tym automatycznego systemu wykrywania pożarów lasów. Decyzja o lokalizacji kampusu uniwersyteckiego na obszarze specjalnej ochrony została odrzucona przez turecką wspólnotę cypryjską.

W dziedzinie odpadów stałych główne działania skoncentrowane były na rozpoczęciu i realizacji umów na wykonanie robót na obszarach Koutsoventis/Güngör i Famagusta . Po rozwiązaniu problemów własności ruszyła również realizacja projektu Kato Dhikomo/Aşağı Dikmen . Projekt zakładu utylizacji odpadów medycznych realizowany przez UNDP zbliżał się ku końcowi; dostawa sprzętu przewidziana jest na początek roku 2011. Pomoc techniczna polegała głównie na dalszej restrukturyzacji istniejących zakładów gospodarowania odpadami. W okresie sprawozdawczym nie osiągnięto oczekiwanych postępów w zakresie utworzenia jednostki zarządzającej, która przejęłaby kierowanie nowym systemem gospodarowania odpadami stałymi. Dostarczono sprzęt do realizacji projektu kompostowni odpadów ulegających biodegradacji.

W sektorze energii z powodzeniem zakończono realizację umów o dostawy. W 2010 r. dostarczono i zainstalowano elektrometry i powiązany z nimi automatyczny system odczytu, urządzenia do kompensacji mocy biernej, zakład kalibracji liczników, system kontroli zanieczyszczeń oraz monitorowania pogody/wiatru, system kontroli i gromadzenia danych (ang. Supervisory Control and Data Acquisition system – SCADA) oraz system obsługi klienta dla zakładów energetycznych. W niektórych przypadkach konieczne są działania ze strony beneficjentów, zmierzające do skutecznego korzystania z inwestycji (zapewnienie lepszej lokalizacji, podłączenie do dostaw energii, zatrudnienie dodatkowych pracowników). Rozpoczęły się prace nad elektrownią słoneczną . Postępy w realizacji pozostałych umów były niewielkie. Trwa nadal przygotowanie przez beneficjenta miejsc pod instalację potrzebnych do realizacji umowy na zainstalowanie liczników na punktach połączeń. Pomoc techniczna na restrukturyzację zakładu energetycznego – mimo dostosowania celów do zapotrzebowania beneficjenta – nie napotkała na pełną współpracę zainteresowanych podmiotów, co uniemożliwia terminowe i skutecznie ukończenie projektu.

W sektorze telekomunikacyjnym w umowie zostanie uwzględniona zmieniona konfiguracja sieci. Zmiany te zostały zaproponowane przez kontrahenta w oparciu o aktualną sytuację rozpoznaną w trakcie badania na miejscu. Przygotowania zostały rozpoczęte pod koniec roku. Osiągnięto oczekiwane postępy, określone w planach instalacyjnych. Pomoc techniczna była realizowana wolniej, niż oczekiwano. Nie podjęto również żadnej decyzji o rozdzieleniu świadczenia usług od eksploatacji sieci lub liberalizacji omawianego sektora.

W ramach projektów w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego zakończono realizację zadań określonych w umowach o pomocy technicznej na rzecz przygotowania planów zarządzania ruchem drogowym dla społeczności lokalnych oraz dla międzymiastowej sieci drogowej i przedstawiono sprawozdania końcowe. W ramach pomocy technicznej celem stworzenia skutecznej bazy informacji o wypadkach i systemu gromadzenia danych, aby wzmocnić wiedzę o incydentach w ruchu drogowym, zakończono prace nad opracowaniem takiego systemu i zintegrowano go ze sprzętem dostarczonym w ramach osobnej umowy dotyczącej dostaw. Trwa testowanie systemu i szkolenie użytkowników. Pomoc techniczna na rzecz poprawy badań technicznych pojazdów i procedury wydawania prawa jazdy okazała się pomocna. Instalacja sprzętu do okresowej kontroli pojazdów została opóźniona w związku z decyzją beneficjenta o ulokowaniu go na linii diagnostycznej, która jeszcze nie została wybudowana. Opracowano program kampanii edukacyjnej mającej na celu promowanie bezpieczeństwa ruchu drogowego i podniesienie świadomości. Będzie ona realizowana w 2011 r. Zmieniono specyfikacje techniczną projektu mającego na celu wyeliminowanie wypadków na szczególnie niebezpiecznych odcinkach dróg (w „czarnych punktach”).

Cel 2: Promowanie rozwoju społeczno-ekonomicznego

Cztery zespoły pomocy technicznej (Zespół wsparcia na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, Produkcja zwierzęca, Uprawa roślin, Jednostka zarządzania programem) założone w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich przeprowadziły specjalistyczne szkolenia i służyły pomocą techniczną rolnikom, weterynarzom i ekspertom ds. rozwoju obszarów wiejskich oraz zainteresowanym podmiotom na szczeblu centralnymi lokalnym. Zespoły te służyły również wsparciem 225 beneficjentom dotacji w ramach programów dotacji „Ulepszanie produkcji rolnej”, „Wspieranie działalności rolniczej”, „Rozwój wspólnotowy w inicjatywach wiejskich”. Zrealizowano umowy na dostawy dla laboratoriów weterynaryjnych i upraw roślin, a dostarczony dzięki nim sprzęt jest obecnie w użyciu. Zespół wsparcia na rzecz rozwoju obszarów wiejskich dokonał przeglądu i sfinalizował tymczasowy plan rozwoju obszarów wiejskich i dwie lokalne strategie działania. Jego prace przebiegały w zgodzie z zasadami UE dotyczącymi rozwoju obszarów wiejskich.

W ramach projektu modernizacji infrastruktury miejskiej i lokalnej realizowanego we współpracy z UNDP otwarto nowe siódme przejście graniczne, łączące wioski Kato Pyrgos/Asagi Pirgo i Yeşilırmak/Limnitis. UE sfinansowała studium wykonalności i przeznaczyła na prace 2,5 mln EUR. Zakończono prace renowacyjne w kilku miasteczkach położonych w północnej części Cypru (m.in. Hisarköy/Kampyli, Akincilar/Louroukina). Odrestaurowano fasady budynków wzdłuż jednej strony przejścia granicznego na ulicy Ledra. Rozpoczęła się renowacja rynku wewnątrz murów miejskich w Nikozji.

Z lokalnymi szkołami podpisano 15 nowych umów o dotacje opiewających na całkowitą sumę ok. 0,5 mln EUR i mających na celu wspieranie modernizacji technik nauczania. Szkoły zawodowe otrzymały sprzęt samochodowy i drukarski.

Pomoc techniczna na rzecz trwającej reformy systemu szkolnictwa podstawowego i średniego skupiała się wokół budowania zdolności najważniejszych zainteresowanych stron, w tym poprzez intensywne szkolenia głównej grupy inspektorów, wyjazdy naukowe, szkolenie i wspieranie w zakresie edukacji ukierunkowanej na dziecko, opracowanie standardów jakości i wkład w rozwój europejskiego systemu zarządzania informacjami.

W ramach projektów dotyczących uczenia się przez cale życie, włączenia społecznego i aktywnych instrumentów rynku pracy zrealizowano ok. 31 dotacji dla MŚP, izb i innych organizacji prowadzących kształcenie. Zapewniono pomoc techniczną wspierającą rozwój i promocję szkolnictwa zawodowego i systemów szkoleń, kształcenie przez całe życie i aktywne instrumenty rynku pracy, obejmującą otwarcie urzędu zatrudnienia w Nikozji oraz wizyty i konferencje za granicą. Skoncentrowano się na szkoleniu zainteresowanych podmiotów, obejmującym doradztwo zawodowe.

W ramach wspierania konkurencyjności MŚP w okresie sprawozdawczym realizowano 32 umowy podlegające dwóm programom dotacji. Umowy te obejmowały kwotę 4,5 mln EUR. Oczekuje się, że w wyniku dotacji na rzecz MŚP wzrośnie konkurencyjność sektora prywatnego tureckiej wspólnoty cypryjskiej, dzięki unowocześnieniu sprzętu oraz dostosowaniu sposobów zarządzania w przedsiębiorczości do standardów panujących w UE. Brak doświadczenia beneficjentów w stosowaniu unijnych zasad udzielania zamówień spowodowały opóźnienia w realizacji większości tych umów, a powolne procedury udzielania gwarancji bankowych opóźniły wypłatę płatności zaliczkowych. Ponadto sektor prywatny otrzymał wsparcie w postaci umowy o pomoc techniczną (2,75 mln EUR) obejmującej główne instytucje i działania w dziedzinie trwałego rozwoju gospodarczego i TIK . Ich realizacja rozpoczęła się w drugiej połowie 2010 r. Do tej pory największym osiągnięciem jest pomoc ekspertów przy opracowywaniu projektu strategii rozwoju sektora prywatnego .

Cel 3: Wspieranie pojednania, działania mające na celu budowę zaufania oraz wsparcie dla społeczeństwa obywatelskiego

Wspieranie pojednania, działania mające na celu budowę zaufania oraz wsparcie dla społeczeństwa obywatelskiego: Z 44 projektów, na które przyznano pomoc, dwa zostały anulowane na prośbę beneficjenta (motywującego swą decyzję niemożliwością realizacji umowy). Wielu beneficjentów wniosło o przedłużenie trwania projektów. Monitorowanie dotacji było przeprowadzane przez ekspertów zewnętrznych pod kątem nadzoru finansowego, a przez zespół programowy pod kątem nadzoru operacyjnego.

Zespół wsparcia społeczeństwa obywatelskiego – wsparcie techniczne udzielał wskazówek i wsparcia podmiotom składającym wnioski, udzielając doradztwa w zakresie zarządzania dotacjami i prowadząc działania z zakresu budowania potencjału.

UE utrzymała swoją pozycję największego darczyńcy na rzecz działalności Komitetu ds. Osób Zaginionych , który ma na celu ustalenie losu osób uznanych za zaginione przez obie wspólnoty w wyniku tragicznych wydarzeń w latach 1963-64 i 1974. Realizacja umowy w wysokości 3 mln EUR zakończy się w lutym 2011 r. Przygotowano i rozpowszechniono film dokumentacyjny na temat działalności tego komitetu.

Rozminowywanie : Oczekuje się, że strefa buforowa zostanie oczyszczona z min do kwietnia 2011 r. ONZ sugerowało przeprowadzenie rozminowania również poza strefą buforową, ale Komisja nie ma obecnie ani mandatu politycznego, ani środków, aby kontynuować działania w tym zakresie.

Działania w ramach projektu „Akademia studiów politycznych” , realizowanego przez Radę Europy, koncentrują się na zwiększaniu wzajemnego zrozumienia w najważniejszych kwestiach dotyczących przyszłości wyspy w ramach UE. W drugim roku akademickim w studiach uczestniczyło 30 młodych przywódców z obu wspólnot na Cyprze.

Cel 4: Zbliżenie tureckiej wspólnoty cypryjskiej do Unii Europejskiej

W czwartym roku akademickim programu stypendialnego , przyznano łącznie 96 stypendiów (dla 22 nauczycieli, 10 studentów studiów wyższych pierwszego stopnia i 64 absolwentów). Studenci i nauczyciele mogli wybrać program studiów i kształcenia, chociaż pierwszeństwo przyznano tym dziedzinom, w których brakuje wykwalifikowanych specjalistów w tureckiej wspólnocie cypryjskiej (ekonomia, studia europejskie, wszystkie dziedziny inżynierii, administracja publiczna, finanse publiczne). Krajami, które przyjęły stypendystów, były Zjednoczone Królestwo, Niderlandy, Niemcy, Włochy, Hiszpania, Szwecja, Estonia, Łotwa, Grecja, Finlandia, Republika Czeska, Polska i Węgry.

W ramach programu „Promocja wymian młodzieżowych i innych kontaktów międzyludzkich” zrealizowano 15 projektów. Konieczne było przedłużenie okresu trwania niektórych projektów, na które finansowanie zostało uzyskane w ramach drugiego zaproszenia do składania wniosków. Wszystkie projekty zostaną zakończone w 2011 r.

Punkt informacji o UE ( Infopoint) był dla Turków cypryjskich ważnym źródłem informacji na temat zarówno samej UE, jak i programu pomocy. W 2010 r. uruchomiona została jego strona internetowa. Punkt informacji o UE przygotował 26 wydarzeń medialnych i informacyjnych (wizyty naukowe, konferencje, seminaria, otwarte wykłady na temat historii UE i jej instytucji, unijnych procesów decyzyjnych i polityk oraz specjalnie opracowane szkolenia na temat zasad zamówień publicznych i zarządzania projektami). Gościł on wiele ceremonii z okazji przyznania dotacji w ramach programu pomocy. Dzięki punktowi informacji o UE wydano i przetłumaczono na język turecki 7 publikacji i 22 arkusze informacyjne na temat programu pomocy. Przygotowano dwa badania ilościowe w celu dokonania oceny postrzegania przez Turków cypryjskich UE oraz działań prowadzonych przez UE na rzecz ich wspólnoty. W celu uzupełnienia danych przeprowadzono również trzy kolejne badania ilościowe. Szesnaście wydarzeń było transmitowanych przez lokalną telewizję. W związku z coraz bardziej bezpośrednimi wymaganiami kierowanymi przez beneficjentów punkt informacji o UE powinien stale dążyć do poprawy jakości świadczonych przez siebie usług.

Cel 5: Przygotowanie tureckiej wspólnoty cypryjskiej do wprowadzenia i wdrożenia wspólnotowego dorobku prawnego

Jako główne narzędzie służące udzielaniu pomocy tureckiej wspólnocie cypryjskiej we wdrażaniu dorobku prawnego UE po całkowitym rozwiązaniu problemu na Cyprze wykorzystuje się Biuro Wymiany Informacji o Pomocy Technicznej Komisji Europejskiej (TAIEX) .

TAIEX umożliwiło przeprowadzenie 365 działań z zakresu pomocy technicznej, takich jak szkolenia, warsztaty, misje eksperckie, w tym pomoc udzielana przez ekspertów na odległość i wizyty naukowe mające wspierać osiągnięcie celów rozporządzenia o pomocy.

Działania nadal dotyczyły głównie Programu przyszłego stosowania dorobku prawnego UE (PFAA). PFAA stanowi ramy prawne dla planowania i realizacji pomocy technicznej oraz szkoleń. Pomoc dotyczyła 13 obszarów PFAA[3]. W 2010 r. wspólnota Turków cypryjskich wyraziła zainteresowanie pomocą techniczną w dalszych trzech obszarach dorobku prawnego[4].

Pod koniec 2009 r. pomoc TAIEX dla wspólnoty Turków cypryjskich zaczęła opierać się na projektach średnioterminowych, co miało wpłynąć na jej wydajność i skuteczność. Wybrano 97 ekspertów z administracji publicznej państw członkowskich UE, których rolą było udzielanie wsparcia przy średnioterminowych projektach z zakresu pomocy technicznej.

TAIEX zapewniło szkolenia w zakresie przygotowania tekstów prawnych zgodnych z dorobkiem UE tak, aby mogły być stosowane natychmiast po wejściu w życie całkowitego rozwiązania problemu na Cyprze. W odniesieniu do zarządzania funduszami UE po rozwiązaniu problemu na Cyprze nadal przeprowadzano szkolenia w dziedzinie zarządzania wydatkami publicznymi.

TAIEX wspierało również rozwój wymiany handlowej przez zieloną linię . W celu usprawnienia wymiany handlowej przez zieloną linię regularnie odwoływano się do ekspertów państw członkowskich UE, którzy przeprowadzali inspekcje weterynaryjne i fitosanitarne ziemniaków i ryb.

Zrealizowano trzy umowy o dostawę sprzętu do kontroli jakości powietrza . Sprzęt znajduje się obecnie w użyciu. Dwie realizowane obecnie umowy dotyczące pomocy technicznej w tym sektorze dotyczyły ustanowienia codziennych kontroli jakości oraz procedur zapewnienia jakości w odniesieniu do wykorzystywania dostarczonego sprzętu i przyczyniły się do opracowania planów kontroli jakości powietrza. Wspólnota Turków cypryjskich musi zagwarantować odpowiedni personel w celu kierowania zakładami kontroli jakości powietrza i opracowywania danych lub zapewnić środki finansowe umożliwiające zlecenie tych zadań podmiotom zewnętrznym.

Badania

Ustanowienie wraz z Bankiem Światowym funduszu powierniczego w wysokości 1 mln EUR w celu przeprowadzenia badań w ramach „Programu analizy gospodarczej w zakresie wzrostu i zrównoważonego rozwoju” zostało opóźnione w związku z brakiem porozumienia między Republiką Cypryjską a Bankiem Światowym co do stosowanej terminologii.

Wykonanie finansowe (zawieranie umów i dokonywanie płatności)

Zawieranie umów

W 2009 r. udostępniono 2,5 mln EUR w środkach na zobowiązania; umowy zawarto na 78% tej kwoty. Podpisano 106 nowych umów o stypendia na rok 2010/2011 i szkolnictwo.

W latach 2006-2010 całkowita kwota przyznana na omawiany program pomocy wyniosła 264,5 mln EUR.

Płatności

Komisja Europejska wydała w 2010 r. 62,7 mln EUR – jest to o ok. 18% mniej, niż przewidziano w pierwotnym planie. Wynika to z opóźnienia w rozpoczęciu budowy zakładu odsalania wody morskiej (27,5 mln EUR) oraz w przyznawaniu dotacji na rozwój obszarów wiejskich (4 mln EUR).

Do końca 2010 r. wypłacono łącznie 132 mln EUR (52% kwoty objętej umowami).

Monitorowanie

Tymczasowy Komitet ds. Przeglądu (IRM) służy jako forum do szczegółowych dyskusji z beneficjentami na temat realizacji programu. W 2010 r. odbył on dwa posiedzenia.

W 2010 r. zainicjowano osobny mechanizm monitorowania pomocy przekazywanej za pośrednictwem TAIEX.

W roku tym działania zespołu programowego dotyczyły głównie monitorowania. Prowadzono je przede wszystkim poprzez wizyty w terenie oraz udział w pracach komitetów sterujących projektu. Ponadto zawarto umowy na pomoc zewnętrzną w zakresie nadzoru finansowania.

Kontrole i inspekcje

Dział operacyjny DG ds. Rozszerzenia przeprowadził kontrole próby umów i transakcji. Oczekuje się, że przedstawi on sprawozdanie w pierwszej połowie 2011 r.

W listopadzie 2010 r. odbyła się misja informacyjna Europejskiego Trybunały Obrachunkowego, służąca przygotowaniu kontroli wykonania zadań zaplanowanej na 2011 r.

Ocena

W 2010 r. przeprowadzono śródokresowe oceny sektorowe w sektorze społeczeństwa obywatelskiego i rozwoju obszarów wiejskich. We wnioskach podkreślono konieczność stałego wieloletniego finansowania, które pomoże zagwarantować trwałość wyników realizowanych obecnie projektów.

Informacja, promocja i obecność w mediach

W okresie sprawozdawczym opublikowano 17 komunikatów prasowych dotyczących zagadnień związanych z programem. Większość wydarzeń medialnych została zorganizowana przez punkt informacji o UE.

Najważniejszym wydarzeniem medialnym było otwarcie przejścia granicznego Kato Pyrgos/Karavostasi oraz premiera filmu dokumentalnego finansowanego przez UE na temat Komitetu ds. Osób Zaginionych w październiku 2010 r., w której wziął udział komisarz Füle.

Według badania ilościowego (sierpień 2010 r.) postrzeganie UE przez Turków cypryjskich było pozytywne, do czego przyczyniły się działania prowadzone przez punkt informacji o UE.

Działania przedstawicielstwa KE na rzecz wspólnoty Turków cypryjskich zwiększyły widoczność unijnej pomocy i przyczyniły się do wzrostu zaufania do UE.

Konsultacje z rządem Republiki Cypryjskiej

Odbywały się regularne spotkania z przedstawicielami rządu Republiki Cypryjskiej, w szczególności podczas wizyty komisarza i wyższych rangą urzędników Komisji na wyspie.

Jeśli chodzi o weryfikację własności nieruchomości, w 2010 r. Komisja polegała na stałej współpracy z właściwymi służbami rządu Republiki Cypryjskiej, przede wszystkim w odniesieniu do umożliwienia rewitalizacji terenów starego wysypiska odpadów niedaleko Kato Dhikomo/Aşağı Dikmen częściowo usytuowanych na gruntach będących prywatną własnością osób ze społeczności Greków cypryjskich.

WNIOSKI

Działania podjęte w okresie sprawozdawczym obejmowały w szczególności następujące zagadnienia:

1. realizację i nadzorowanie projektów;

2. programowanie funduszy na 2011 r.

Niektóre problemy wspomniane w poprzednich sprawozdaniach pojawiają się nadal. W okresie sprawozdawczym na realizację programu pomocy wpływały następujące zagadnienia:

3. współpraca pomiędzy wspólnotami Turków i Greków cypryjskich jest konieczna do osiągnięcia celów programu pomocy, ale wymaga ona czasu i wsparcia za pomocą różnych działań;

4. zdolność absorpcyjna wspólnoty otrzymującej pomoc jest niska: budowanie potencjału jest procesem długoterminowym, niemniej obserwuje się stałą poprawę wyników w realizacji projektów;

5. brak doświadczenia w stosowaniu unijnych zasad udzielania zamówień opóźnia realizację dotacji. Beneficjenci otrzymują pomoc od zespołu programowego i zespołów ds. pomocy technicznej, aby dzięki nim zyskać doświadczenie;

6. niepewność co do trwałości dużych projektów infrastrukturalnych, która wymaga od wspólnoty Turków cypryjskich udostępnienia potrzebnego przeszkolonego personelu i środków finansowych;

7. niewystarczające przygotowanie miejsc realizacji w przypadku projektów z zakresu energii i telekomunikacji było przyczyną opóźnień;.

8. redukcja personelu Komisji w związku z ograniczeniami budżetowymi , która dla zapewnienia odpowiedniego monitorowania wymaga dokładnego określenia priorytetów i realokacji personelu i która może negatywnie wpływać na zdolność do informowania o wynikach programu pomocy.

[1] Dz.U. L 65 z 7.3.2006, s. 5.

[2] Decyzja Komisji C(2010)6874 w sprawie pomocy w 2010 r. dla Komitetu ds. Osób Zaginionych.

[3] Swobodny przepływ kapitału, zamówienia publiczne, unijne prawo spółek, unijna polityka konkurencji, kontrola finansowa, usługi finansowe, rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich, bezpieczeństwo żywności, polityka weterynaryjna i fitosanitarna, transport drogowy, statystyka, polityka społeczna i zatrudnienie, środowisko naturalne; ochrona konsumentów i zdrowia.

[4] Wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych, prawa własności intelektualnej, swobodny przepływ towarów.