This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 62015CJ0211
Judgment of the Court (First Chamber) of 26 October 2016.#Orange v European Commission.#Appeal — Competition — State aid — Aid granted by the French Republic to France Télécom — Reform of the arrangements for financing the retirement pensions of civil servants working for France Télécom — Reduction of the compensation to be paid to the State by France Télécom — Decision declaring the aid compatible with the internal market under certain conditions — Definition of aid — Definition of economic advantage — Selective nature — Adverse effect on competition — Distortion of the facts — No statement of reasons — Substitution of grounds.#Case C-211/15 P.
Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 26 października 2016 r.
Orange przeciwko Komisji Europejskiej.
Odwołanie – Konkurencja – Pomoc państwa – Pomoc przyznana przez Republikę Francuską na rzecz France Télécom – Reforma systemu finansowania świadczeń emerytalnych urzędników państwowych zatrudnionych we France Télécom – Zmniejszenie wysokości rekompensaty, jaka miała zostać wypłacona przez państwo na rzecz France Télécom – Decyzja uznająca pomoc za zgodną z rynkiem wewnętrznym pod pewnymi warunkami – Pojęcie „pomocy” – Pojęcie „korzyści gospodarczej” – Selektywny charakter – Oddziaływanie na konkurencję – Przeinaczenie okoliczności faktycznych – Brak uzasadnienia – Zastąpienie uzasadnienia innym uzasadnieniem.
Sprawa C-211/15 P.
Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 26 października 2016 r.
Orange przeciwko Komisji Europejskiej.
Odwołanie – Konkurencja – Pomoc państwa – Pomoc przyznana przez Republikę Francuską na rzecz France Télécom – Reforma systemu finansowania świadczeń emerytalnych urzędników państwowych zatrudnionych we France Télécom – Zmniejszenie wysokości rekompensaty, jaka miała zostać wypłacona przez państwo na rzecz France Télécom – Decyzja uznająca pomoc za zgodną z rynkiem wewnętrznym pod pewnymi warunkami – Pojęcie „pomocy” – Pojęcie „korzyści gospodarczej” – Selektywny charakter – Oddziaływanie na konkurencję – Przeinaczenie okoliczności faktycznych – Brak uzasadnienia – Zastąpienie uzasadnienia innym uzasadnieniem.
Sprawa C-211/15 P.
Court reports – general
ECLI identifier: ECLI:EU:C:2016:798
WYROK TRYBUNAŁU (pierwsza izba)
z dnia 26 października 2016 r. ( *1 )
„Odwołanie — Konkurencja — Pomoc państwa — Pomoc przyznana przez Republikę Francuską na rzecz France Télécom — Reforma systemu finansowania świadczeń emerytalnych urzędników państwowych zatrudnionych we France Télécom — Zmniejszenie wysokości rekompensaty, jaka miała zostać wypłacona na rzecz skarbu państwa przez France Télécom — Decyzja uznająca pomoc za zgodną z rynkiem wewnętrznym pod pewnymi warunkami — Pojęcie „pomocy” — Pojęcie „korzyści gospodarczej” — Selektywność — Zakłócenie konkurencji — Przeinaczenie okoliczności faktycznych — Brak uzasadnienia — Zastąpienie uzasadnienia innym uzasadnieniem”
W sprawie C‑211/15 P
mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 6 maja 2015 r.,
Orange, dawniej France Télécom, z siedzibą w Paryżu (Francja), reprezentowana przez adwokatów S. Hautbourga i S. Cocharda‑Quessona,
wnosząca odwołanie,
w której drugą stroną postępowania jest:
Komisja Europejska, reprezentowana przez B. Stromskiego i L. Flynna, działających w charakterze pełnomocników,
strona pozwana w pierwszej instancji,
TRYBUNAŁ (pierwsza izba),
w składzie: R. Silva de Lapuerta, prezes izby, E. Regan, A. Arabadjiev (sprawozdawca), C.G. Fernlund i S. Rodin, sędziowie,
rzecznik generalny: N. Wahl,
sekretarz: V. Giacobbo-Peyronnel, administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 3 grudnia 2015 r.,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 4 lutego 2016 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 |
W odwołaniu Orange wnosi o uchylenie wydanego przez Sąd Unii Europejskiej wyroku z dnia 26 lutego 2015 r., Orange/Komisja (T‑385/12, niepublikowanego, EU:T:2015:117, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”), w którym Sąd stwierdził nieważność decyzji Komisji 2012/540/UE z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie pomocy państwa C 25/08 (ex NN 23/08) – Reforma systemu finansowania świadczeń emerytalnych urzędników państwowych zatrudnionych we France Télécom wdrożona przez Francję na rzecz France Télécom (Dz.U. 2012, L 279, s. 1, zwanej dalej „sporną decyzją”). |
Okoliczności powstania sporu
2 |
Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu zostały przedstawione w pkt 1–19 zaskarżonego wyroku w następujący sposób:
[…]
[…]
|
Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok
3 |
Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 22 sierpnia 2012 r. Orange wniosła skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji. |
4 |
Na poparcie swojej skargi Orange podniosła cztery zarzuty, z których pierwszy dotyczył naruszeń prawa i błędów w ocenie oraz naruszenia obowiązku uzasadnienia towarzyszących uznaniu przez Komisję spornego środka za pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. |
5 |
W zaskarżonym wyroku Sąd oddalił skargę w całości i obciążył Orange kosztami postępowania. |
Żądania stron
6 |
Orange wnosi do Trybunału o:
|
7 |
Komisja wnosi do Trybunału o:
|
W sprawie wniosku o otwarcie na nowo ustnego etapu postępowania
8 |
Po ogłoszeniu wyroku Sądu z dnia 14 lipca 2016 r., Niemcy/Komisja (T‑143/12, EU:T:2016:406), Orange pismem złożonym w sekretariacie Trybunału w dniu 26 lipca 2016 r. wniosła o otwarcie ustnego etapu postępowania na nowo. |
9 |
Na poparcie tego wniosku Orange podnosi, że poczynione przez Sąd w zaskarżonym wyroku ustalenie dotyczące istnienia selektywnej korzyści gospodarczej nie daje się pogodzić z ustaleniem poczynionym przez ów Sąd we wspomnianym wyroku z dnia 14 lipca 2016 r. i że związane z tym uwarunkowania prawne dotyczą bezpośrednio pierwszego i drugiego z zarzutów niniejszego odwołania. |
10 |
W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 83 regulaminu postępowania Trybunał może, w każdej chwili, po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, postanowić o otwarciu lub otwarciu na nowo ustnego etapu postępowania, w szczególności jeśli uzna, że okoliczności zawisłej przed nim sprawy nie są wystarczająco wyjaśnione, lub jeśli po zamknięciu ustnego etapu postępowania strona przedstawiła nowy fakt mogący mieć decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia Trybunału (wyrok z dnia 22 czerwca 2016 r., DK Recycling und Roheisen/Komisja, C‑540/14 P, EU:C:2016:469, pkt 28). |
11 |
W niniejszym przypadku nie zachodzi taka sytuacja. Trybunał, po zapoznaniu się ze stanowiskiem rzecznika generalnego, uznaje bowiem, że dysponuje informacjami niezbędnymi do wydania orzeczenia oraz że nie należy analizować sprawy w kontekście nowego faktu mogącego mieć decydujące znaczenie dla jego rozstrzygnięcia lub też argumentu, który nie był przedmiotem dyskusji przed nim. |
12 |
W świetle powyższych rozważań Trybunał uważa, że nie należy zarządzać otwarcia ustnego etapu postępowania na nowo. |
W przedmiocie odwołania
W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszeń prawa przez Sąd przy ocenie odnoszącej się do uznania spornego środka za „pomoc państwa ”
W przedmiocie części pierwszej zarzutu, dotyczącej naruszeń prawa przez Sąd przy ocenie odnoszącej się do istnienia korzyści
– Argumentacja stron
13 |
W pierwszej kolejności Orange podnosi, że Sąd naruszył prawo, stwierdzając w pkt 42 i 43 zaskarżonego wyroku, iż rzekomy wyrównawczy charakter spornego środka nie pozwala na wykluczenie uznania go za „pomoc państwa”, ponieważ tylko w zakresie, w jakim rozpatrywane działanie państwa należy uważać za wynagrodzenie za świadczenia realizowane w celu wykonania zobowiązań z zakresu usług publicznych, zgodnie z zasadami ustanowionymi przez Trybunał w wyroku z dnia 24 lipca 2003 r., Altmark Trans i Regierungspräsidium Magdeburg (C‑280/00, EU:C:2003:415), nie jest ono objęte przez art. 107 ust. 1 TFUE. |
14 |
Zdaniem Orange, wbrew stwierdzeniom Sądu, w pkt 97 wyroku z dnia 9 czerwca 2011 r., Comitato Venezia vuole vivere i in./Komisja (C‑71/09 P, C‑73/09 P i C‑76/09 P, EU:C:2011:368), Trybunał nie wykluczył bowiem, że wyrównawczy charakter środków innych niż te związane ze świadczeniami realizowanymi w wykonaniu zobowiązań z zakresu usług publicznych może pozbawić je charakteru pomocy państwa. |
15 |
W drugiej kolejności Orange uważa, że ocena Sądu jest sprzeczna z wyrokiem z dnia 23 marca 2006 r., Enirisorse (C‑237/04, EU:C:2006:197), w którym Trybunał orzekł, iż odstępstwo od włoskiego prawa powszechnego nie wchodziło w zakres pojęcia „pomocy państwa”, ponieważ ustawa ograniczająca się do uniknięcia obciążenia budżetu przedsiębiorstwa kosztami, które nie wystąpiłyby w normalnej sytuacji, nie przysparza temu przedsiębiorstwu korzyści w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. |
16 |
Po pierwsze, wbrew temu, co zostało stwierdzone przez Sąd w pkt 38–41 zaskarżonego wyroku, żaden z fragmentów wyroku z dnia 23 marca 2006 r., Enirisorse (C‑237/04, EU:C:2006:197), nie pozwala zdaniem Orange ograniczyć zastosowania tego orzeczenia wyłącznie do tak zwanych systemów „podwójnego odstępstwa”, to znaczy do systemów, które aby uniknąć obciążenia budżetu beneficjenta tego systemu kosztami, które nie wystąpiłyby w normalnej sytuacji, przewidują odstępstwo służące neutralizacji wcześniejszego odstępstwa od systemu prawa powszechnego. |
17 |
Po drugie, Orange podkreśla, że ustawa z 1990 r. nałożyła na France Télécom obowiązek, który nie ciążył na jej konkurentach i który stanowił wobec tego nadmierny koszt w rozumieniu wspomnianego orzeczenia, czemu zaradziła ustawa z 1996 r. |
18 |
W trzeciej kolejności Orange wskazuje, że w pkt 41 zaskarżonego wyroku Sąd przyjął jako ramy odniesienia dla oceny istnienia korzyści przyznanej przez ustawę z 1996 r. początkowy system, któremu urzędnicy France Télécom podlegali na podstawie ustawy z 1990 r. |
19 |
Orange wyjaśnia jednak, że celem ustawy z 1996 r. było postawienie France Télécom w sytuacji wynikającej z prawa powszechnego w odniesieniu do sposobu finansowania emerytur urzędników państwowych zatrudnionych w tej spółce i że ze względu na ten cel jako ramy odniesienia powinny zostać przyjęte ramy mające zastosowanie do przedsiębiorstw konkurencyjnych w odniesieniu do składek pracodawcy na emerytury jego personelu. |
20 |
Wobec tego zdaniem Orange Sąd naruszył prawo, potwierdzając wybór ram odniesienia dokonany przez Komisję. |
21 |
Komisja podważa argumentację Orange. |
– Ocena Trybunału
22 |
Należy od razu zauważyć, iż w argumentach drugim i trzecim części pierwszej zarzutu pierwszego, streszczonych w pkt 15–20 niniejszego wyroku, Orange podnosi, że państwo francuskie nie przyznało jej żadnej korzyści gospodarczej, przyjmując ustawę z 1996 r. W argumencie pierwszym części pierwszej zarzutu, streszczonym w pkt 13 i 14 niniejszego wyroku, spółka ta twierdzi, że nawet przy złożeniu, iż ustawa ta obejmowała taką korzyść, korzyść ta polegałaby jedynie na zrekompensowaniu ograniczenia strukturalnego istniejącego na podstawie systemu ustanowionego ustawą z 1990 r. w stosunku do jej konkurentów, tak iż korzyść taka nie mogłaby skutkować stwierdzeniem pomocy państwa. |
23 |
Jeśli chodzi o argumentację dotyczącą braku korzyści gospodarczej, Orange podnosiła przed Sądem, że jak wynika z wyroku z dnia 23 marca 2006 r., Enirisorse (C‑237/04, EU:C:2006:197), ustawa mająca na celu jedynie uniknięcie obciążenia budżetu przedsiębiorstwa kosztami, które w normalnych warunkach by nie istniały, nie przysparza temu przedsiębiorstwu korzyści w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. |
24 |
Ponadto Orange kwestionowała przed Sądem jako naruszający prawo i obarczony oczywistymi błędami w ocenie wybór ram odniesienia dokonany przez Komisję w celu stwierdzenia istnienia lub nieistnienia korzyści gospodarczej, to znaczy wybór systemu mającego zastosowanie do France Télécom na mocy ustawy z 1990 r., nie zaś systemu mającego zastosowanie do przedsiębiorstw konkurencyjnych. |
25 |
W pkt 38–41 zaskarżonego wyroku Sąd oddalił argumentację opartą na wyroku z dnia 23 marca 2006 r., Enirisorse (C‑237/04, EU:C:2006:197), stwierdzając, że owo orzeczenie powinno być stosowane wyłącznie wówczas, kiedy sprawa dotyczy systemu „podwójnego odstępstwa”, to znaczy systemu, który aby uniknąć obciążenia budżetu jego beneficjenta kosztami, które nie wystąpiłyby w normalnej sytuacji, przewiduje odstępstwo służące neutralizacji wcześniejszego odstępstwa od systemu prawa powszechnego, co zdaniem Sądu nie miało miejsca w niniejszym przypadku. |
26 |
Ta ocena nie jest obarczona naruszeniami prawa, na które powołuje się Orange w argumencie drugim części pierwszej zarzutu. |
27 |
W tym względzie należy wskazać, że w pkt 46–48 wyroku z dnia 23 marca 2006 r., Enirisorse (C‑237/04, EU:C:2006:197), Trybunał orzekł, że za korzyść w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE nie można uważać uregulowania krajowego, które nie przyznaje korzyści ani akcjonariuszom spółki, ani samej spółce, ograniczając się do zapobieżenia obciążeniu budżetu owej spółki kosztami, które nie wystąpiłyby w normalnej sytuacji, ponieważ taka regulacja ogranicza się do uregulowania nadzwyczajnego uprawnienia, bez stawiania sobie za cel zmniejszenia obciążenia, które spółka ta musiałaby w zwykłych okolicznościach ponieść. |
28 |
Należy podkreślić, że jak wskazał rzecznik generalny w pkt 42 opinii, szczególną cechą sytuacji, w odniesieniu do której został wydany wyrok z dnia 23 marca 2006., Enirisorse (C‑237/04, EU:C:2006:197), było to, iż dotyczyła ona środka krajowego, który spowodował zneutralizowanie skutków systemu stanowiącego odstępstwo od systemu prawa powszechnego. |
29 |
Tymczasem w niniejszym przypadku Sąd stwierdził, na podstawie swojej suwerennej oceny okoliczności faktycznych dokonanej w pkt 41 zaskarżonego wyroku, że system świadczeń emerytalnych urzędników France Télécom był odrębny pod względem prawnym i wyraźnie oddzielony od systemu mającego zastosowanie do pracowników zatrudnionych na podstawie prawa prywatnego. Na tej podstawie Sąd uznał, że ów drugi system nie był systemem mającym zwykle zastosowanie do urzędników France Télécom, wobec czego ustawa z 1996 r. nie zniosła nadmiernego kosztu obciążającego budżet tego przedsiębiorstwa ani nie spowodowała powrotu do systemu ogólnego. |
30 |
W tych okolicznościach Sąd nie naruszył prawa, stwierdzając w pkt 41 zaskarżonego wyroku, iż „nie można uznać, jak czyni to skarżąca, że sporny środek miał na celu uniknięcie obciążania France Télécom kosztami, które w normalnych warunkach nie powinny ciążyć na jej budżecie w rozumieniu wyroku [z dnia 23 marca 2006 r., Enirisorse (C‑237/04, EU:C:2006:197)]”. |
31 |
W konsekwencji argument drugi rozpatrywanej niniejszym części zarzutu należy oddalić jako bezzasadny. |
32 |
Co się tyczy argumentu trzeciego części pierwszej zarzutu, dotyczącego wyboru ram odniesienia, należy wskazać, że w pkt 37 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, iż zmniejszając obciążenie z tytułu zabezpieczenia społecznego wprowadzone ustawą z 1990 r., ustawa z 1996 r. stworzyła co do zasady korzyść dla France Télécom. |
33 |
Ponadto, jak zostało przypomniane w pkt 29 niniejszego wyroku, w pkt 41 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, że system świadczeń emerytalnych urzędników wynika z systemu odrębnego pod względem prawnym i wyraźnie oddzielonego od systemu mającego zastosowanie do pracowników zatrudnionych na podstawie prawa prywatnego, takich jak pracownicy konkurentów France Télécom, i że ustawa z 1990 r. nie wprowadziła systemu stanowiącego odstępstwo, ponieważ składki na emerytury urzędników nie były wcześniej objęte powszechnym systemem składek emerytalnych. |
34 |
Tym samym Sąd oddalił argument Orange, w myśl którego w celu stwierdzenia istnienia lub nieistnienia korzyści gospodarczej Komisja przyjęła błędne ramy odniesienia. |
35 |
Tymczasem w argumencie trzecim rozpatrywanej niniejszym części zarzutu, streszczonym w pkt 18–20 niniejszego wyroku, Orange nie podważa – jak słusznie wskazała Komisja – oceny zawartej w pkt 37 zaskarżonego wyroku i poprzestaje na zarzuceniu Sądowi, że nie uwzględnił on, dla potrzeb określenia prawidłowych ram odniesienia, celów zamierzonych przez państwo francuskie przy przyjęciu ustawy z 1996 r. |
36 |
Orange twierdzi bowiem w istocie, że ustawa z 1996 r. miała na celu przywrócenie warunków prawa powszechnego w odniesieniu do sposobu finansowania emerytur urzędników państwowych zatrudnionych we France Télécom i tym samym postawienie tej spółki w sytuacji identycznej jak sytuacja jej konkurentów. Wobec powyższego i w świetle celów wspomnianej ustawy z 1996 r. sytuacją „typową”, którą należy uwzględnić, aby ustalić, czy rzeczona ustawa miała usunąć obciążenie normalne, czy też nadmierne, jest zdaniem Orange sytuacja prywatnego podmiotu gospodarczego. |
37 |
Zatem argumentacja Orange nie pozwala Trybunałowi zbadać, czy oddalając zastrzeżenie tej spółki dotyczące błędnego wyboru przez Komisję ram odniesienia, Sąd naruszył prawo w sposób inny niż polegający na nieuwzględnieniu celów zamierzonych przez państwo francuskie. |
38 |
W tym względzie należy zaś przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału art. 107 ust. 1 TFUE nie wprowadza rozróżnienia pomiędzy interwencjami państwowymi w zależności od ich przyczyn lub celów, ale definiuje te interwencje na podstawie ich skutków (wyrok z dnia 9 czerwca 2011 r., Comitato Venezia vuole vivere i in./Komisja, C‑71/09 P, C‑73/09 P i C‑76/09 P, EU:C:2011:368, pkt 94 i przytoczone tam orzecznictwo). |
39 |
Wynika stąd, że argument trzeci rozpatrywanej niniejszym części zarzutu należy oddalić jako oczywiście bezzasadny. |
40 |
Co się tyczy argumentu pierwszego części pierwszej zarzutu, dotyczącego zrekompensowania ograniczenia strukturalnego, w postępowaniu w pierwszej instancji Orange twierdziła, w oparciu o wyroki Sądu z dnia 16 marca 2004 r., Danske Busvognmænd/Komisja (T‑157/01, EU:T:2004:76), i z dnia 28 listopada 2008 r., Hotel Cipriani i in./Komisja (T‑254/00, T‑270/00 i T‑277/00, EU:T:2008:537), że nie stanowi pomocy państwa korzyść eliminująca dodatkowe, wynikające z systemu odstępstw obciążenia, których nałożenia unikają przedsiębiorstwa konkurencyjne. Jej zdaniem zrekompensowanie ograniczenia strukturalnego pozwala bowiem uniknąć uznania za „pomoc państwa” pewnych szczególnych sytuacji innych niż wyłącznie przypadek usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym. |
41 |
W pkt 42 i 43 zaskarżonego wyroku Sąd oddalił tę argumentację, stwierdzając, że nawet przy założeniu, iż wyrównawczy charakter przyznanej w niniejszym przypadku ulgi zostałby wykazany, ów charakter nie pozwoliłby uniknąć uznania tego środka za „pomoc państwa”. |
42 |
W tym względzie Sąd uznał, że z orzecznictwa Trybunału, w szczególności z pkt 90–92 wyroku z dnia 9 czerwca 2011 r., Comitato Venezia vuole vivere i in./Komisja (C‑71/09 P, C‑73/09 P i C‑76/09 P, EU:C:2011:368), wynika, że tylko w zakresie, w jakim rozpatrywane działanie państwa należy uważać za wynagrodzenie za świadczenia realizowane w celu wykonania zobowiązań z zakresu usług publicznych, zgodnie z zasadami ustanowionymi przez Trybunał w wyroku z dnia 24 lipca 2003 r., Altmark Trans i Regierungspräsidium Magdeburg (C‑280/00, EU:C:2003:415), nie jest ono objęte przez art. 107 ust. 1 TFUE. |
43 |
Ta ocena nie jest obarczona naruszeniami prawa, na które powołuje się Orange w argumencie pierwszym rozpatrywanej niniejszym części zarzutu. |
44 |
Należy bowiem wskazać, że obecnie jedynym uznanym przez orzecznictwo Trybunał przypadkiem, kiedy stwierdzenie przyznania korzyści gospodarczej nie powoduje uznania rozpatrywanego środka za „pomoc państwa” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, jest działanie państwa stanowiące wynagrodzenie za świadczenia realizowane w celu wykonania zobowiązań z zakresu usług publicznych, zgodnie z zasadami ustanowionymi przez Trybunał w wyroku z dnia 24 lipca 2003 r., Altmark Trans i Regierungspräsidium Magdeburg (C‑280/00, EU:C:2003:415). |
45 |
Zatem Sąd słusznie stwierdził, że Orange nie może w niniejszym przypadku powoływać się skutecznie na argumenty oparte na wyrokach Sądu wymienionych w pkt 40 niniejszego wyroku w celu wykazania, iż zrekompensowanie ograniczenia strukturalnego pozwala uniknąć uznania środka za „pomoc państwa”. |
46 |
Jak z tego wynika, argument pierwszy rozpatrywanej niniejszym części zarzutu należy oddalić jako bezzasadny. |
47 |
W świetle powyższych rozważań część pierwszą zarzutu pierwszego należy oddalić. |
W przedmiocie części drugiej zarzutu, dotyczącej naruszeń prawa przez Sąd przy ocenie odnoszącej się do selektywności spornego środka
– Argumentacja stron
48 |
Orange uważa, że Sąd naruszył prawo, stwierdzając w pkt 52 i 53 zaskarżonego wyroku, iż sporny środek jest selektywny z tego powodu, że dotyczy wyłącznie Orange. |
49 |
Jest ona zdania, że indywidualny środek jest selektywny tylko w sytuacji, gdy faworyzuje on dane przedsiębiorstwo w stosunku do innych przedsiębiorstw w porównywalnej sytuacji faktycznej i prawnej. Orange powołuje się w tym względzie na wyroki z dnia 29 marca 2012 r., 3M Italia (C‑417/10, EU:C:2012:184, pkt 40), i z dnia 16 kwietnia 2015 r., Trapeza Eurobank Ergasias (C‑690/13, EU:C:2015:235, pkt 28). |
50 |
Uważa ona bowiem, że ponieważ selektywność środka oznacza nierówny podział korzyści pomiędzy przedsiębiorstwa znajdujące się w porównywalnej sytuacji faktycznej i prawnej, żadna ocena nie może zostać dokonana bez porównania z podmiotami gospodarczymi znajdującymi się w takiej sytuacji. |
51 |
Ponieważ zaś Komisja stwierdziła, że nie istniały inne przedsiębiorstwa mieszczące się w określonych przez nią ramach odniesienia, Orange uważa, że Sąd nie mógł ograniczyć się do założenia, iż kryterium selektywności było spełnione ze względu na doraźny charakter spornego środka. |
52 |
Komisja podważa argumentację Orange. |
– Ocena Trybunału
53 |
W pkt 52 i 53 zaskarżonego wyroku Sąd wskazał, że ustawa z 1996 r. dotyczyła tylko France Télécom, i uznał, że z tego względu była ona selektywna. Według Sądu kryterium porównania beneficjenta z innymi podmiotami gospodarczymi znajdującymi się w porównywalnej sytuacji faktycznej i prawnej w świetle celu realizowanego przez dany środek ma swoje źródło i uzasadnienie w kontekście oceny selektywnego charakteru środków mających potencjalnie ogólne zastosowanie i wobec tego kryterium to nie jest istotne w przypadku, gdy chodzi – jak ma to miejsce w niniejszej sprawie – o dokonanie oceny selektywnego charakteru doraźnego środka, dotyczącego tylko jednego przedsiębiorstwa i służącego zmianie pewnych specyficznych dla tego przedsiębiorstwa ograniczeń konkurencyjnych. |
54 |
Ponieważ te oceny są, jak stwierdził rzecznik generalny w pkt 66–72 opinii, zgodne z orzecznictwem Trybunału w tej materii (zob. podobnie wyrok z dnia 4 czerwca 2015 r., Komisja/MOL, C‑15/14 P, EU:C:2015:362, pkt 60), nie są one obarczone żadnym naruszeniem prawa, wobec czego rozpatrywana część zarzutu powinna zostać oddalona jako bezzasadna. |
W przedmiocie części trzeciej zarzutu, dotyczącej naruszeń prawa przez Sąd przy ocenie odnoszącej się do kryterium zakłócenia konkurencji
– Argumentacja stron
55 |
Orange zarzuca Sądowi, iż naruszył on prawo i nie wypełnił obowiązku uzasadnienia, stwierdzając w pkt 63 i 64 zaskarżonego wyroku, że kryterium wpływu na konkurencję było spełnione ze względu na to, iż zasoby finansowe zwolnione spornym środkiem mogły sprzyjać rozwojowi działalności Orange na rynkach nowo otwartych na konkurencję, i że spółka ta sama przyznała, iż omawiany środek był nieodzowny dla umożliwienia jej uczestniczenia w rozwoju konkurencji. |
56 |
Zdaniem Orange, chociaż te dwie okoliczności mogły wykazać, że sporny środek, poprzez zapewnienie konkurencji opartej na jakości, miał pozytywny wpływ na konkurencję, to jednak nie wystarczały, aby umożliwić Sądowi stwierdzenie, że wspomniany środek rzeczywiście mógł zakłócać konkurencję lub grozić jej zakłóceniem. |
57 |
Gdyby Sąd przeprowadził pełną kontrolę ocen dokonanych przez Komisję w celu uznania, że kryterium zakłócenia konkurencji było spełnione, to mógłby stwierdzić, iż występowanie antykonkurencyjnego wpływu nie zostało prawidłowo ustalone, ponieważ określone ramy odniesienia obejmowały jedynie Orange, zaś Komisja przyznała, że sporny środek był niezbędny dla zapewnienia konkurencji opartej na jakości na rynku otwierającym się na konkurencję. |
58 |
Komisja podważa argumentację Orange. |
– Ocena Trybunału
59 |
W pkt 63 i 63 zaskarżonego wyroku Sąd oddalił argumentację Orange streszczoną w pkt 57 owego wyroku, uznając przede wszystkim, że zasoby finansowe zwolnione spornym środkiem mogły sprzyjać rozwojowi działalności France Télécom na rynkach nowo otwartych na konkurencję, we Francji i w innych państwach członkowskich. |
60 |
Następnie Sąd wskazał, że Orange sama przyznała, iż sporny środek miał istotny wpływ na konkurencję, ponieważ był nieodzowny dla umożliwienia jej uczestniczenia w rozwoju konkurencji. |
61 |
Wreszcie, Sąd stwierdził, że okoliczność, czy sporny środek był czy też nie był konieczny dla umożliwienia France Télécom sprostania jej domniemanej niekorzystnej sytuacji konkurencyjnej, nie wchodziła w zakres stosowania warunku odnoszącego się do zakłóceń konkurencji, tylko raczej w zakres stosowania warunku odnoszącego się do korzyści, i że okoliczność ta została zbadana w ramach części pierwszej zarzutu pierwszego w pierwszej instancji. |
62 |
Wobec tego, po pierwsze, jak wskazał rzecznik generalny w pkt 75 swojej opinii, w zaskarżonym wyroku przedstawiono powody, dla których Sąd potwierdził ocenę Komisji dotyczącą kryterium odnoszącego się do zakłócenia konkurencji. |
63 |
Ponieważ podane uzasadnienie umożliwia zatem, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, zainteresowanym zapoznanie się z podstawami, na których opiera się zaskarżony wyrok, a Trybunałowi dostarcza informacji wystarczających do przeprowadzenia kontroli w ramach odwołania, zarzut dotyczący niewystarczającego uzasadnienia zaskarżonego wyroku należy oddalić. |
64 |
Po drugie, należy przypomnieć, że Komisja nie ma obowiązku ustalenia faktycznego wpływu pomocy na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi i rzeczywistego zakłócenia konkurencji, ale jedynie ma obowiązek zbadania, czy pomoc ta może wpłynąć na wymianę handlową i zakłócić konkurencję (wyrok z dnia 8 września 2011 r., Komisja/Niderlandy, C‑279/08 P, EU:C:2011:551, pkt 131 i przytoczone tam orzecznictwo). |
65 |
W tym względzie okoliczność, że dany sektor gospodarki jest przedmiotem liberalizacji na szczeblu Unii, może oznaczać faktyczny lub potencjalny wpływ pomocy na konkurencję, jak również na wymianę handlową między państwami członkowskimi (wyrok z dnia 30 kwietnia 2009 r., Komisja/Włochy i Wam, C‑494/06 P, EU:C:2009:272, pkt 53 i przytoczone tam orzecznictwo). |
66 |
Jeśli chodzi o warunek w postaci zakłócenia konkurencji, należy podkreślić, że pomoc mająca na celu uwolnienie przedsiębiorstwa od kosztów, które musi ono ponosić w ramach zwykłego zarządu lub działalności, zakłóca co do zasady warunki konkurencji (wyrok z dnia 30 kwietnia 2009 r., Komisja/Włochy i Wam, C‑494/06 P, EU:C:2009:272, pkt 54 i przytoczone tam orzecznictwo). |
67 |
W niniejszym przypadku Sąd w pkt 61 zaskarżonego wyroku wskazał, że z motywów 114–116 zaskarżonej decyzji wynika, iż ustawa z 1996 r. pozwoliła i pozwala Orange dysponować większymi zasobami finansowymi w celu przeprowadzania operacji na rynkach jej działalności, że rynki usług telekomunikacyjnych, na których działała i działa Orange na całym obszarze we Francji i w innych państwach członkowskich, były stopniowo otwierane na konkurencję i że te dwie okoliczności umożliwiły jej łatwiejsze rozwijanie się na rynkach innych państw członkowskich nowo otwartych na konkurencję. |
68 |
W świetle tych niekwestionowanych przez Orange twierdzeń Sąd mógł, nie naruszając prawa, potwierdzić ocenę Komisji, zgodnie z którą sporny środek mógł zakłócać konkurencję. |
69 |
Mając na uwadze powyższe rozważania, należy oddalić część trzecią zarzutu pierwszego, a tym samym zarzut pierwszy w całości. |
W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego naruszeń prawa przez Sąd przy ocenie odnoszącej się do zgodności spornego środka z rynkiem wewnętrznym
W przedmiocie części pierwszej zarzutu, dotyczącej przeinaczenia okoliczności faktycznych i naruszenia obowiązku uzasadnienia popełnionych przez Sąd przy ocenie celu nadzwyczajnej składki zryczałtowanej
– Argumentacja stron
70 |
Orange podnosi, że Sąd przeinaczył przedstawione mu fakty i naruszył ciążący na nim obowiązek uzasadnienia, uznając w pkt 93 i 94 zaskarżonego wyroku, że brzmienie ustawy z 1996 r. nie sprzeciwiało się wykładni Komisji, zgodnie z którą nadzwyczajna składka zryczałtowana nie stanowiła zobowiązania z tytułu zabezpieczenia społecznego, lecz miała inne cele, oraz że w związku z tym Komisja nie naruszyła prawa, stwierdzając, iż nieuwzględnienie w składce pracodawcy o skutku zwalniającym rodzajów ryzyka, które nie są wspólne, nie może zostać zrównoważone przez omawianą składkę. |
71 |
Orange uważa bowiem, że wbrew twierdzeniom Sądu nadzwyczajna składka zryczałtowana stanowiła dla niej obciążenie z tytułu zabezpieczenia społecznego, ponieważ zgodnie z art. 30 ustawy z 1996 r. jest ona wpłacana „w zamian za wypłatę i obsługę przez państwo świadczeń emerytalnych przyznanych zatrudnionym przez nią urzędnikom”. |
72 |
Komisja podważa argumentację Orange. |
– Ocena Trybunału
73 |
W pkt 93 i 94 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, że brzmienie ustawy z 1996 r. nie sprzeciwia się dokonanej przez Komisję wykładni, zgodnie z którą nadzwyczajna składka zryczałtowana nie stanowi obciążenia z tytułu zabezpieczenia społecznego podobnie jak składka pracodawcy o skutku zwalniającym, lecz miała inne cele, i na tej podstawie uznał, że Komisja nie naruszyła prawa ani nie przekroczyła granic swojego uznania, stwierdzając, iż nieuwzględnienie w składce pracodawcy o skutku zwalniającym rodzajów ryzyka, które nie są wspólne, nie może zostać zrównoważone przez nadzwyczajną składkę zryczałtowaną. |
74 |
Ocena ta była oparta na stwierdzeniu zawartym w pkt 92 wspomnianego wyroku, zgodnie z którym z art. 30 akapit c) z związku z art. 30 akapit d) ustawy z 1990 r., zmienionej ustawą z 1996 r., wynika, że „składka pracodawcy o skutku zwalniającym miała na celu »dostosowanie poziomu obowiązkowych obciążeń z tytułu zabezpieczenia społecznego i obciążeń podatkowych zależnych od wysokości wynagrodzenia« stosowanych do France Télécom do poziomu takich obciążeń stosowanych do jej konkurentów, natomiast te same przepisy nie przewidywały nic w odniesieniu do celu nadzwyczajnej składki zryczałtowanej”. |
75 |
Wobec tego z jednej strony, jak wskazał rzecznik generalny w pkt 86 opinii, w zaskarżonym wyroku zostały przedstawione powody, dla których Sąd oddalił zastrzeżenia Orange. |
76 |
Zatem, ponieważ podane uzasadnienie umożliwia, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, zainteresowanym zapoznanie się z podstawami, na których opiera się zaskarżony wyrok, a Trybunałowi dostarcza informacji wystarczających do przeprowadzenia kontroli w ramach odwołania, zarzut dotyczący niewystarczającego uzasadnienia zaskarżonego wyroku należy oddalić. |
77 |
Z drugiej strony, jak wskazał rzecznik generalny w pkt 85 opinii, argument streszczony w pkt 71 niniejszego wyroku nie może podważyć twierdzenia zawartego w pkt 92 zaskarżonego wyroku. W tej sytuacji należy stwierdzić, że domniemane przeinaczenie nie wynika w sposób oczywisty z akt sprawy i że wobec tego poprzez swoją argumentację Orange w rzeczywistości wnosi do Trybunału o przeprowadzanie nowej oceny faktów i dowodów, co nie należy do właściwości Trybunału. |
78 |
Jak z tego wynika, argument dotyczący przeinaczenia ustawy z 1996 r. należy oddalić jako oczywiście bezzasadny. |
79 |
W konsekwencji część pierwszą zarzutu należy oddalić jako całkowicie pozbawioną podstaw. |
W przedmiocie części drugiej zarzutu, dotyczącej naruszenia obowiązku uzasadnienia popełnionego przez Sąd przy ocenie „precedensu La Poste”
– Argumentacja stron
80 |
W części drugiej zarzutu Orange podnosi, że Sąd naruszył ciążący na nim obowiązek uzasadnienia, ograniczając się w pkt 99–101 zaskarżonego wyroku do przejęcia oceny Komisji bez dokonania analizy argumentów przedstawionych przez Orange w celu ustalenia, że ocena ta była błędna. Ponadto Sąd nie zbadał innych przedstawionych przez Orange argumentów zmierzających do ustalenia, że Komisja niesłusznie w odmienny sposób potraktowała reformę świadczeń emerytalnych urzędników zatrudnionych we France Télécom i urzędników zatrudnionych w La Poste. |
81 |
Komisja podważa argumentację Orange. |
– Ocena Trybunału
82 |
W tym względzie, jak wskazał rzecznik generalny w pkt 90–93 opinii, rozważania przedstawione przez Sąd w pkt 99–101 zaskarżonego wyroku zostały poczynione wyłącznie tytułem uzupełnienia. Wobec tego argumentacja Orange w odwołaniu jest bezskuteczna, gdyż nawet przy założeniu, że byłaby zasadna, nie mogłaby spowodować uchylenia zaskarżonego wyroku. |
83 |
Jak z tego wynika, część druga zarzutu drugiego, a tym samym zarzut drugi w całości powinny zostać oddalone jako całkowicie pozbawione podstaw. |
W przedmiocie zarzutu trzeciego, dotyczącego naruszeń prawa przez Sąd przy ocenie odnoszącej się do okresu, w jakim pomoc jest wyrównywana przez nadzwyczajną składkę zryczałtowaną
Argumentacja stron
84 |
Orange uważa, że Sąd przeinaczył fakty i zamienił uzasadnienie poprzez uznanie w pkt 107 i 108 zaskarżonego wyroku, że zniesienie obowiązku zapłaty rekompensaty i nadwyżki rekompensaty stanowiło część pomocy określonej w art. 1 spornej decyzji, pomimo że w motywie 119 owej decyzji Komisja ograniczyła się do stwierdzenia, iż pomoc ta polegała na obniżeniu rekompensaty, jaką stanowiła składka pracodawcy, bez wymienienia obowiązku zapłaty rekompensaty i nadwyżki rekompensaty. |
85 |
Orange dodaje, że obowiązek zapłaty rekompensaty i nadwyżki rekompensaty obciąża zwykle wyłącznie fundusze emerytalne, nie zaś bezpośrednio przedsiębiorstwa. Według niej Sąd nie miał zatem podstaw, aby uznać, że system wprowadzony ustawą z 1990 r. stanowił normalne obciążenie i że wobec tego ustawa z 1996 r. zwolniła przedsiębiorstwo z kosztów zwykle obciążających jego budżet. |
86 |
Komisja podważa argumentację Orange. |
Ocena Trybunału
87 |
W pkt 107 zaskarżonego wyroku Sąd stwierdził, iż „niestety w motywie 119 [spornej] decyzji, zawierającym wnioski w przedmiocie istnienia pomocy w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, ograniczono się do wskazania, że pomoc polega na obniżeniu »rekompensaty w postaci składki pracodawcy« bez wymienienia obowiązku zapłaty rekompensaty i nadwyżki rekompensaty”. |
88 |
W pkt 108 wspomnianego wyroku uznał on, że jednak „trzeba stwierdzić, iż zarówno z kontekstu [spornej] decyzji, jak i z art. 1 tej decyzji wynika, że pomoc polega zdaniem Komisji na obniżeniu rekompensaty wpłacanej wcześniej przez skarżącą, obejmującej w sposób konieczny wszystkie zobowiązania ciążące na tej ostatniej przed wejściem w życie spornego środka”. |
89 |
Ocena ta została oparta na względach wskazanych w pkt 104–106 zaskarżonego wyroku:
|
90 |
Należy zatem stwierdzić, że rozumując w ten sposób, Sąd w żadnym razie nie zastąpił własnym uzasadnieniem uzasadnienia zawartego w spornej decyzji, tylko ograniczył się do dokonania wykładni tej decyzji w świetle jej treści. Ponadto, wbrew twierdzeniom Orange, wykładnia ta wiernie odzwierciedla niespójności wspomnianej decyzji, nie przeinaczając ich. |
91 |
W konsekwencji zarzut trzeci należy oddalić jako całkowicie pozbawiony podstaw. |
92 |
Mając na uwadze całość powyższych rozważań, odwołanie należy oddalić. |
W przedmiocie kosztów
93 |
Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach. |
94 |
Zgodnie z art. 138 § 1 tego regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. |
95 |
Ponieważ Komisja wniosła o obciążenie Orange kosztami postępowania, a spółka ta przegrała sprawę, należy obciążyć ją kosztami. |
Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje: |
|
|
Podpisy |
( *1 ) Język postępowania: francuski.