—

w imieniu Techniko Epimelitirio Elladas (TEE) przez K. Vlachogiannisa, dikigoros,

—

w imieniu Syllogos Ellinon Diplomatouchon Aeronafpigon Michanikon (SEA) przez P. Zygourisa, dikigoros,

—

w imieniu Panellinios Syllogos Aerolimenikon Ypiresias Politikis Aeroporias przez G. Antonakopoulosa, dikigoros,

—

w imieniu rządu greckiego przez P. Panagiotounakosa oraz przez S. Chalę, K. Paraskevopoulou, Z. Chatzipavlou, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu rządu francuskiego przez G. de Bergues’a oraz M. Perrota, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu Komisji Europejskiej przez K. Simonssona oraz I. Zervasa, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 2042/2003 z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie nieprzerwanej zdatności do lotu statków powietrznych oraz wyrobów lotniczych, części i wyposażenia, a także w sprawie zezwoleń udzielanych instytucjom i personelowi zaangażowanym w takie zadania (Dz.U. L 315, s. 1) oraz wykładni przepisu M.B.902 załącznika I do tego rozporządzenia.

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy osobą prawną prawa publicznego Techniko Epimelitirio Elladas (zwaną dalej „TEE”), stowarzyszeniem Syllogos Ellinon Diplomatouchon Aeronafpigon Michanikon (zwanym dalej „SEA”), siedmioma pracownikami Ypiresia Politikis Aeroporias (zwanym dalej „urzędem lotnictwa cywilnego”), Panellinios Syllogos Aerolimenikon Ypiresias Politikis Aeroporias, działającym jako stowarzyszenie związków zawodowych, a także czterema pracownikami portów lotniczych, zatrudnionymi w urzędzie lotnictwa cywilnego a Ypourgos Esoterikon, Dimosias Dioikisis kai Apokentrosis (ministrem spraw wewnętrznych, porządku publicznego i decentralizacji), Ypourgos Metaforon kai Epikoinonion (ministrem transportu i komunikacji) oraz Ypourgos Oikonomias kai Oikonomikon (ministrem ekonomii i finansów), dotyczącego skarg o stwierdzenie nieważności części dekretu prezydenckiego nr 147 z dnia 17 sierpnia 2005 r., dotyczącego inspektorów systemów nawigacji i standardów lotniczych inspektoratu bezpieczeństwa lotniczego urzędu lotnictwa cywilnego (FEK A’ 200/17.8.2005, zwanego dalej „dekretem nr 147/2005”).

3

Rozporządzenie (WE) nr 1592/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego i utworzenia Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Transportu Lotniczego (Dz.U. L 240, s. 1, zwane dalej „rozporządzeniem podstawowym”) ma na celu ustanowienie wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego dla utrzymania wysokiego, ujednoliconego poziomu bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego w Europie.

4

W celu wykonania rozporządzenia podstawowego jego art. 12 przewiduje utworzenie Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Transportu Lotniczego (EASA), która ma w szczególności udzielać Komisji Europejskiej pomocy poprzez przygotowywanie środków mających służyć wykonaniu tego rozporządzenia.

5

Komisja przyjęła rozporządzenie nr 2042/2003 na podstawie przepisów rozporządzenia podstawowego a także na podstawie opinii EASA.

6

Zgodnie z jego art. 1 ust. 1 rozporządzenie to ma ustanowić „wspólne wymagania techniczne i procedury administracyjne w celu zapewnienia nieprzerwanej zdatności do lotu statków powietrznych”, zarejestrowanych w państwie członkowskim lub w państwie trzecim i eksploatowanych przez użytkownika, nad którego działaniem nadzór zapewnia EASA lub państwo członkowskie.

7

Artykuł 2 lit. d) i h) wskazanego rozporządzenia zawiera definicje, zgodnie z którymi:

8

Artykuł 3 ust. 1 tego rozporządzenia przewiduje, że „nieprzerwana zdatność do lotu statków powietrznych i ich podzespołów zapewniana jest zgodnie z przepisami załącznika I”. Zgodnie z ust. 2 tego artykułu „instytucje i personel zaangażowane w zapewnianie nieprzerwanej zdatności do lotu statków powietrznych i ich podzespołów, obejmujące obsługę techniczną, postępują zgodnie z przepisami załącznika I, a w miarę potrzeb także z przepisami art. 4 i 5”.

9

Rozporządzenie nr 2042/2003 zawiera cztery załączniki dotyczące odpowiednio zapewniania nieprzerwanej zdatności do lotu statków powietrznych i certyfikatów z tym związanych (załącznik I), zezwolenia dla organizacji zajmujących się obsługą techniczną statków powietrznych (załącznik II), wydawania licencji na obsługę techniczną statków powietrznych (załącznik III) oraz zatwierdzenia organizacji szkolących w zakresie obsługi technicznej statków powietrznych (załącznik IV).

10

Załącznik I do tego rozporządzenia zawiera sekcję A zatytułowaną „Wymagania techniczne” oraz sekcję B zatytułowaną „Procedura stosowania przez właściwe władze”.

11

Przepis M.B.102, zatytułowany „Właściwy organ” i należący do podsekcji A noszącej tytuł „Przepisy ogólne” w sekcji B tego załącznika stanowi:

[...]”.

12

Przepis M.B.103 wskazanego załącznika zatytułowany „Właściwe środki zapewniania zgodności” upoważnia EASA do opracowania właściwych środków zapewniania zgodności, które mogą być wykorzystywane przez państwa członkowskie w celu zapewnienia zgodności z wymogami ustanowionymi w rozporządzeniu nr 2042/2003.

13

Przepis M.B.902 zatytułowany „Przegląd zdatności do lotu przez właściwy organ” zawarty w podsekcji I noszącej tytuł „Certyfikat oceny zdatności do lotu” tego załącznika przewiduje:

[...]”.

14

Rozporządzenie nr 2042/2003 weszło w życie w dniu 29 listopada 2003 r. Jednakże na mocy art. 7 ust. 3 tego rozporządzenia państwa członkowskie mogły zdecydować o niestosowaniu do dnia 28 września 2008 r.:

15

Decyzja EASA 2003/19/RM z dnia 28 listopada 2003 r. przyjęta na podstawie przepisu M.B.103 załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 dotyczy „właściwych środków zapewniania zgodności i wytycznych w związku z rozporządzeniem nr 2042/2003”. Zawiera ona szczegółowe postanowienia dotyczące między innymi właściwych organów, ich zadań i wymaganych kwalifikacji personelu zajmującego się zapewnianiem nieprzerwanej zdatności do lotu statków powietrznych.

16

Dekret nr 147/2005 został przyjęty na podstawie art. 32 ustawy nr 2912/2001 w sprawie wzmocnienia kontroli państwowej w zakresie standardów bezpieczeństwa lotów, uregulowań dotyczących związanych z tym kwestii organizacji urzędu lotnictwa cywilnego (FEK A’ 94).

17

Artykuł 1 tego dekretu przewiduje:

„1.   Inspektorzy departamentu ds. standardów lotniczych stanowią kategorię inspektorów w ramach inspektoratu bezpieczeństwa lotniczego urzędu lotnictwa cywilnego, ustanowionego w art. 32 ust. 1 ustawy nr 2912/2001.

2.   Do zadań inspektorów systemów nawigacji i standardów lotniczych inspektoratu bezpieczeństwa lotniczego urzędu lotnictwa cywilnego należy nadzór i kontrola w zakresie przestrzegania standardów bezpieczeństwa lotniczego dotyczących zdatności do lotu, funkcjonowania w czasie lotu statków powietrznych i urządzeń pomocniczych, a także dyplomów i licencji lotnictwa cywilnego”.

18

Artykuł 3 wskazanego dekretu dokonuje podziału inspektorów systemów nawigacji i standardów lotów na poszczególne kategorie obejmujące inspektorów ds. oceny zdatności do lotu, inspektorów lotów, inspektorów bezpieczeństwa w kabinie, inspektorów ds. dyplomów i licencji, a także inspektorów medycznych.

19

Artykuł 5 ust. 1 tego dekretu dotyczy procedury selekcji inspektorów.

20

Artykuł 7 dekretu nr 147/2005 określa zakres kontroli przeprowadzanych przez poszczególne kategorie inspektorów.

21

Artykuł 8 ust 1 tego dekretu definiuje kwalifikacje wymagane w odniesieniu do inspektorów ds. oceny zdatności do lotu w następujący sposób:

„Inspektorzy ds. oceny zdatności do lotu powinni posiadać co najmniej pięcioletnie doświadczenie w warsztacie obsługi technicznej statków powietrznych i przy obsłudze technicznej statków powietrznych. Powinni oni ponadto posiadać szczegółową znajomość angielskiej terminologii lotniczej.

Atutem jest stopniowa promocja na wyższe stanowiska oraz sprawowanie funkcji kierowniczych w ramach warsztatu obsługi technicznej statków powietrznych. Konieczne jest ponadto posiadanie dyplomu inżyniera lotnictwa, o którym mowa w JAR 66, lub dyplomu ukończenia studiów wyższych z dziedziny żeglugi powietrznej.

Inspektorzy wyspecjalizowani w zakresie systemów elektronicznych statków powietrznych powinni posiadać ponadto dyplom uniwersytecki inżyniera systemów elektronicznych statków powietrznych wydany przez krajowy lub zagraniczny ośrodek uniwersytecki lub dyplom uniwersytecki z dziedziny elektroniki lub dyplom technika lotnictwa”.

22

Artykuł 9 rzeczonego dekretu reguluje kwestię szkolenia osób, względem których uznano, że posiadają kwalifikacje wymagane w art. 8.

23

Artykuł 14 tego dekretu przewiduje przepisy przejściowe.

24

W okresie od września do listopada 2005 r. wniesione zostały cztery skargi o stwierdzenie nieważności dekretu nr 147/2005.

25

Trzy pierwsze skargi wniesione odpowiednio przez TEE, SEA i siedmiu pracowników urzędu lotnictwa cywilnego dotyczą stwierdzenia nieważności części dekretu nr 147/2005 odnoszącej się do inspektorów ds. oceny zdatności do lotu, to jest w istocie art. 8 i 9 tego dekretu. Skarżący kwestionują w szczególności przesłanki ustanowione w tych przepisach w zakresie wymaganych kwalifikacji, jakie mają posiadać osoby zamierzające wykonywać działalność inspektora ds. oceny zdatności do lotu.

26

Skarga czwarta wniesiona przez Panellinios Syllogos Aerolimenikon Ypiresias Politikis Aeroporias, a także czterech pracowników portów lotniczych zatrudnionych w urzędzie lotnictwa cywilnego dotyczy stwierdzenia nieważności dekretu nr 147/2005 w zakresie, w jakim, po pierwsze, wyklucza spośród zadań inspektorów systemów nawigacji i standardów lotów nadzór i kontrolę przewoźników lotniczych i portów lotniczych oraz, po drugie, w art. 8 znosi możliwość uzyskania przez pracowników zatrudnionych w sektorze portów lotniczych certyfikatów inspektorów bezpieczeństwa w kabinie oraz inspektorów ds. dyplomów i licencji.

27

Ponieważ skargi te kwestionują ważność zaskarżonych przepisów dekretu nr 147/2005 w świetle przepisów rozporządzenia 2042/2003, Symvoulio tis Epikrateias postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

28

W uwagach na piśmie Komisja zauważa, że zarówno w dniu przyjęcia dekretu nr 147/2005, w sierpniu 2005 r., jak i w dniu wniesienia skarg o stwierdzenie nieważności, to jest w okresie od września do listopada 2005 r. przepisy załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 nie znajdowały zastosowania w Republice Greckiej. Na rozprawie rząd grecki potwierdził, że to państwo członkowskie skorzystało z przyznanej w art. 7 wskazanego rozporządzenia możliwości niestosowania omawianych przepisów do dnia 28 września 2008 r.

29

W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 267 TFUE Trybunał jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym w przedmiocie wykładni traktatów oraz aktów wydanych przez instytucje Unii Europejskiej. W ramach ustanowionej przez ten artykuł współpracy między Trybunałem i sądami krajowymi wyłącznie do sądu krajowego należy ocena, w świetle konkretnych okoliczności każdej sprawy, zarówno niezbędności orzeczenia prejudycjalnego do wydania wyroku, jak i znaczenia dla sprawy pytań skierowanych do Trybunału (zob. w szczególności wyrok z dnia 21 grudnia 2011 r. w sprawie C-482/10 Cicala, Zb.Orz. s. I-14139, pkt 15 i przytoczone tam orzecznictwo).

30

W konsekwencji, jeśli skierowane do Trybunału pytania dotyczą wykładni przepisów prawa Unii, Trybunał jest co do zasady zobowiązany do wydania orzeczenia (zob. w szczególności ww. wyrok w sprawie Cicala, pkt 16 i przytoczone tam orzecznictwo).

31

Odmowa wydania przez Trybunał orzeczenia w trybie prejudycjalnym, którego dotyczył wniosek sądu krajowego, jest możliwa tylko wtedy, gdy jest oczywiste, że wykładnia prawa Unii, o którą wniesiono, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub przedmiotem postępowania głównego, gdy problem jest natury hipotetycznej, bądź gdy Trybunał nie dysponuje danymi na temat stanu faktycznego albo prawnego, które są konieczne do udzielenia użytecznej odpowiedzi na pytania, jakie zostały mu przedstawione (zob. w szczególności wyrok z dnia 20 maja 2010 r. w sprawie C-160/09 Ioannis Katsivardas - Nikolaos Tsitsikas, Zb.Orz. s. I-4591, pkt 27 i przytoczone tam orzecznictwo).

32

W niniejszym przypadku jest prawdą, że pytania od drugiego do jedenastego przedłożone przez sąd odsyłający dotyczą w szczególności przepisu M.B.902 podsekcji I sekcji B załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003, który zgodnie z decyzją Republiki Greckiej nie znajdował zastosowania w dniu przyjęcia przepisu krajowego, którego ważność została zakwestionowana przed sądem odsyłającym.

33

Niemniej jednak okoliczność ta nie pozwala sama w sobie uznać, że wykładnia, o której dokonanie zwrócił się sąd odsyłający, nie ma żadnego związku z przedmiotem postępowania głównego lub że problem jest natury hipotetycznej i że w rezultacie Trybunał nie jest właściwy do udzielenia odpowiedzi na przedłożone pytania.

34

Trybunał wielokrotnie bowiem uznawał swoją właściwość do orzekania w przedmiocie wniosków o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczących przepisów prawa Unii w sytuacjach, w których stan faktyczny postępowania głównego sytuował się poza zakresem stosowania prawa Unii, lecz w których przepisy tego prawa znalazły zastosowanie do sprawy za pośrednictwem prawa krajowego, ze względu na zawarte w prawie krajowym odesłanie do ich treści. Trybunał podkreślił w tym względzie, że jeżeli ustawodawstwo krajowe dostosowuje się w zakresie rozwiązań sytuacji czysto wewnętrznych do rozwiązań przyjętych w prawie Unii, istnieje określony interes Unii w tym, by celem uniknięcia przyszłych rozbieżności w wykładni przepisy lub pojęcia przejęte z prawa Unii były interpretowane w sposób jednolity, bez względu na warunki, w jakich mają być stosowane (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie Cicala, pkt 17, 18 i przytoczone tam orzecznictwo).

35

Tymczasem w niniejszym przypadku sąd odsyłający wyraźnie stwierdził, że pytania prejudycjalne zostały przedłożone w kontekście przyjęcia przez właściwy organ krajowy uzupełniających środków wykonawczych do rozporządzenia nr 2042/2003. Wydaje się zatem, że sąd odsyłający uznaje dekret nr 147/2005 za środek wykonania niektórych przepisów wskazanego rozporządzenia przyjęty przed upływem terminu zastrzeżonego początkowo przez Republikę Grecką w odniesieniu do stosowania tych przepisów.

36

Wynika stąd, że uwzględniając fakt, iż przepisy prawa Unii, o których wykładnię zwrócono się do Trybunału, mają znaleźć zastosowanie w ramach prawa krajowego przed upływem terminu przyznanego w prawie Unii, dotycząca ich wykładnia, o której dokonanie wniesiono, nie jest w sposób oczywisty pozbawiona związku z przedmiotem postępowania głównego i nie ma hipotetycznego charakteru.

37

W związku z tym Trybunał jest właściwy do wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie wszystkich przedłożonych pytań.

38

Przed udzieleniem odpowiedzi na przedłożone pytania należy przypomnieć cel rozporządzenia nr 2042/2003. W tym względzie art. 1 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi, że ustanawia ono wspólne wymagania techniczne i procedury administracyjne w celu zapewnienia nieprzerwanej zdatności do lotu statków powietrznych, włącznie z wszystkimi podzespołami w nich montowanymi.

39

Jak wynika z definicji pojęcia nieprzerwanej zdatności do lotu zawartej w art. 2 lit. d) rzeczonego rozporządzenia, obejmuje ona wszelkie procesy zapewniające, że w dowolnej chwili okresu eksploatacji statek powietrzny spełnia obowiązujące wymagania w zakresie zdatności do lotu i znajduje się w stanie zapewniającym bezpieczną eksploatację.

40

Procesy te są określone w załączniku I do tego rozporządzenia. Sekcja A tego załącznika ustanawia wymagania techniczne, a jego sekcja B przewiduje warunki administracyjne, jakie mają spełniać właściwe organy, którym powierzono stosowanie i wykonanie wskazanych wymagań technicznych.

41

Zakres stosowania rozporządzenia nr 2042/2003 nie rozciąga się zatem na wszystkie aspekty bezpieczeństwa powietrznego, lecz jest wyraźnie ograniczony do niektórych wymagań technicznych, to jest tych, które mają służyć zapewnieniu nieprzerwanej zdatności do lotu statków powietrznych, jak też procedur administracyjnych odnoszących się do zachowania tych procesów technicznych.

42

Do sądu odsyłającego, który jako jedyny jest właściwy w zakresie dokonania wykładni prawa krajowego, należy zbadanie, czy przepisy prawa krajowego będące przedmiotem postępowania głównego są objęte zakresem tego rozporządzenia. Do sądu tego należy w szczególności dokonanie oceny, w jakim zakresie uprawnienia techniczne przyznane na mocy dekretu nr 147/2005 inspektorom lotu, inspektorom bezpieczeństwa w kabinie, inspektorom ds. dyplomów i licencji, a także inspektorom medycznym odpowiadają działaniom w zakresie zapewnienia nieprzerwanej zdatności do lotu, o których mowa w tym rozporządzeniu.

43

W swym pytaniu pierwszym sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy wykładni art. 2 rozporządzenia nr 2042/2003 i przepisu M.B.902 załącznika I do tego rozporządzenia w związku z przepisem M.B.102 załącznika I do decyzji 2003/19 należy dokonywać w ten sposób, że państwa członkowskie mogą, przy przyjmowaniu uzupełniających środków w celu wykonania wskazanego rozporządzenia, dokonać podziału obowiązków w zakresie kontroli zdatności do lotu statków powietrznych pomiędzy różne wyspecjalizowane kategorie inspektorów.

44

Co się tyczy powierzenia konkretnych zadań i obowiązków objętych zakresem stosowania rozporządzenia nr 2042/2003, należy zauważyć, że przepis M.B.102 załącznika I do tego rozporządzenia przewiduje jedynie wyznaczenie przez państwa członkowskie właściwego organu w zakresie kontroli zapewniania nieprzerwanej zdatności do lotu oraz w zakresie certyfikatów wymaganych w tym celu.

45

Ponadto wskazany przepis pozostawia każdemu organowi wybór co do określenia własnej struktury organizacyjnej, ograniczając się do stwierdzenia, że liczba pracowników powinna być odpowiednia w celu wypełnienia zadań powierzonych danemu organowi.

46

Omawiany przepis nie zawiera zatem żadnej wskazówki co do formy tej struktury lub podziału zadań w jej obrębie.

47

Ponadto decyzja 2003/19 jako środek wykonania rozporządzenia nr 2042/2003, nie może nakładać na państwa członkowskie zobowiązań wykraczających poza zakres zobowiązań przewidzianych w tym rozporządzeniu.

48

W tej sytuacji na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, że wykładni art. 2 rozporządzenia nr 2042/2003 i przepisu M.B.902 załącznika I do tego rozporządzenia należy dokonywać w ten sposób, że państwa członkowskie mogą, przy przyjmowaniu uzupełniających środków w celu wykonania wskazanego rozporządzenia, w ramach właściwego organu, o którym mowa w przepisie M.B.902, dokonać podziału obowiązków w zakresie kontroli zdatności do lotu statków powietrznych pomiędzy różne wyspecjalizowane kategorie inspektorów.

49

W swym pytaniu drugim sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy wykładni przepisu M.B.902 lit. b) pkt 1 załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 należy dokonywać w ten sposób, że osoba, której zostały powierzone obowiązki w zakresie kontroli zdatności do lotu statku powietrznego w określonej dziedzinie powinna mieć pięcioletnie doświadczenie obejmujące wszystkie aspekty związane z zapewnieniem nieprzerwanej zdatności do lotu statku powietrznego.

50

Przepis M.B.902 lit. b) pkt 1 załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 stanowi, że personel odpowiedzialny za przegląd zdatności do lotu statków powietrznych powinien mieć co najmniej pięć lat doświadczenia w zapewnianiu nieprzerwanej zdatności do lotu. To ostatnie pojęcie należy rozumieć w znaczeniu nadanym mu przez to rozporządzenie, tak jak określono je w pkt 38–41 niniejszego wyroku.

51

Ogólność brzmienia przepisu M.B.902 lit. b) pkt 1 załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 prowadzi do przyjęcia wykładni tego przypisu, zgodnie z którą każda osoba, której powierzono zadanie w zakresie kontroli w jakimkolwiek aspekcie zdatności do lotu statku powietrznego powinna posiadać pięcioletnie doświadczenie obejmujące ogół zadań i obowiązków, które służą zapewnieniu nieprzerwanej zdatności do lotu statków powietrznych w rozumieniu wskazanego rozporządzenia.

52

Natomiast nie można z tego wywnioskować, że wymagane doświadczenie powinno również obejmować aspekty, które nie należą do dziedziny zapewnienia nieprzerwanej zdatności do lotu w rozumieniu rozporządzenia nr 2042/2003.

53

Na pytanie drugie należy zatem udzielić odpowiedzi, że wykładni przepisu M.B.902 lit. b) pkt 1 załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 należy dokonywać w ten sposób, że każda osoba, której powierzone zostały obowiązki w zakresie kontroli zdatności do lotu statku powietrznego w odniesieniu do jakiegokolwiek aspektu, powinna posiadać pięcioletnie doświadczenie obejmujące wszystkie i wyłącznie te aspekty, które związane są z zapewnieniem nieprzerwanej zdatności do lotu statku powietrznego.

54

W swych pytaniach trzecim, piątym i szóstym, które dotyczą sformułowania „co najmniej pięcioletnie doświadczenie w zapewnianiu nieprzerwanej zdatności do lotu”, jakie powinien posiadać zgodnie z przepisem M.B.902 lit. b) pkt 1 załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003, personel odpowiedzialny za przegląd zdatności do lotu statków powietrznych, sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy to doświadczenie powinno być koniecznie nabyte w ramach pracy w warsztacie obsługi technicznej statków powietrznych (pytanie trzecie), czy też możliwe jest uwzględnienie doświadczenia zawodowego nabytego w ramach lub po ukończeniu studiów uniwersyteckich (pytanie piąte), oraz czy możliwe jest uwzględnienie doświadczenia nabytego w związku ze sprawowaniem w przeszłości i przed wejściem w życie rozporządzenia nr 2042/2003 funkcji inspektora ds. oceny zdatności do lotu statków powietrznych (pytanie szóste).

55

W tym względzie należy zauważyć, że z przepisu M.B.902 lit. a) załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 wynika, iż personel odpowiedzialny za przegląd zdatności do lotu statków powietrznych powinien być w stanie przeprowadzić przegląd zdatności do lotu zgodnie z wymaganiami technicznymi ustanowionymi w sekcji A załącznika I do tego rozporządzenia.

56

W tym celu przepis M.B.902 lit. b) pkt 1 tego załącznika wymaga, aby odnośny personel posiadał co najmniej pięcioletnie doświadczenie w zapewnianiu nieprzerwanej zdatności do lotu. Przepis ten nie określa jednak sposobu, w jaki doświadczenie to powinno było zostać nabyte.

57

W związku z tym, o ile przepis M.B.902 lit. a) i b) załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 określa poziom i zakres doświadczenia, jakie powinien posiadać personel odpowiedzialny w państwach członkowskich za przegląd zdatności do lotu statków powietrznych, to nie przewiduje on żadnego zobowiązania ani żadnego ograniczenia czy wykluczenia odnoszącego się do warunków nabycia tego doświadczenia.

58

Państwa członkowskie mogą zatem uznać każde doświadczenie istotne w zakresie funkcji, które mają być sprawowane, o ile jest ono wystarczająco szerokie, aby objąć ogół aspektów związanych z kontrolą zdatności do lotu statków powietrznych.

59

Z zastrzeżeniem tych warunków państwa członkowskie mogą zdecydować o uwzględnieniu doświadczenia nabytego w ramach zatrudnienia w warsztacie obsługi technicznej statków powietrznych, uwzględnieniu doświadczenia nabytego w ramach praktyki zawodowej odbytej w środowisku pracy w ramach studiów z dziedziny lotnictwa lub też doświadczenia związanego ze sprawowaniem uprzednio funkcji inspektora ds. oceny zdatności do lotu.

60

Na pytania trzecie, piąte i szóste należy zatem odpowiedzieć, że wykładni przepisu M.B.902 lit. b) pkt 1 załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 należy dokonywać w ten sposób, że państwa członkowskie mogą określić warunki nabycia co najmniej pięcioletniego doświadczenia w zapewnianiu ciągłej zdatności do lotu, jakie powinien posiadać personel odpowiedzialny za przegląd zdatności do lotu statków powietrznych. W szczególności mogą one zdecydować o uwzględnieniu doświadczenia nabytego w ramach zatrudnienia w warsztacie obsługi technicznej statków powietrznych, uwzględnieniu doświadczenia nabytego w ramach praktyki zawodowej odbytej w środowisku pracy w ramach studiów z dziedziny lotnictwa lub też doświadczenia związanego z wykonywaniem uprzednio obowiązków inspektora ds. oceny zdatności do lotu.

61

W swym pytaniu czwartym sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy rozporządzenie nr 2042/2003 umożliwia państwom członkowskim identyczne traktowanie i nałożenie takich samych obowiązków w szczególności w odniesieniu do co najmniej pięcioletniego doświadczenia w zapewnianiu nieprzerwanej zdatności do lotu, zarówno względem osób posiadających dyplom wydany przez ośrodek studiów wyższych w dziedzinie lotnictwa, jak i osób posiadających licencję na obsługę techniczną w rozumieniu załącznika III do rzeczonego rozporządzenia, zatytułowanego „Część 66” (zwaną dalej „licencją określoną w części 66”).

62

Przepis M.B.902 lit. b) pkt 2 załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 przewiduje, że personel odpowiedzialny za przegląd zdatności do lotu statków powietrznych powinien posiadać licencję określoną w części 66 lub stopień z dziedziny lotnictwa lub równoważny. Sformułowanie tego wymogu nie ustanawia żadnej różnicy pomiędzy osobami posiadającymi licencję określoną w części 66 a osobami posiadającymi dyplom ukończenia studiów wyższych.

63

Ponadto przepis M.B.902 lit. b) pkt 1 załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 wymaga, aby każdy członek personelu odpowiedzialnego za przegląd zdatności do lotu statków powietrznych posiadał co najmniej pięcioletnie doświadczenie w zapewnianiu nieprzerwanej zdatności do lotu.

64

Co się tyczy związku między tymi dwoma wymogami, należy zauważyć, że wymóg przewidziany w pkt 1 tego przepisu dotyczy kwalifikacji niezależnej od tej wymaganej w jego pkt 2. Są to zatem dwie odrębne kwalifikacje. Spójnik „oraz” łączący dwa punkty omawianego przepisu wskazuje, że wymagane przesłanki powinny być spełnione kumulatywnie.

65

Tak jak pkt 2 przepisu M.B.902 lit. b) załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003, pkt 1 tego przepisu nie ustanawia żadnej różnicy pomiędzy osobami posiadającymi licencję określoną w części 66 a osobami posiadającymi dyplom ukończenia studiów wyższych.

66

Te same ustalenia zachowują ważność w odniesieniu do wymogów zawartych w pkt 3 i 4 przepisu M.B. 902 lit. b) załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003.

67

Na pytanie czwarte należy zatem odpowiedzieć, że wykładni przepisu M.B.902 lit. b) załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 należy dokonywać w ten sposób, że nie ustanawia on żadnej różnicy pomiędzy osobami posiadającymi licencję określoną w części 66 a osobami posiadającymi dyplom ukończenia studiów wyższych.

68

W swych pytaniach siódmym i ósmym, które należy rozważyć łącznie, sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy wykładni przepisu M.B.902 lit. b) załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 należy dokonywać w ten sposób, że właściwe organy państw członkowskich są uprawnione do powierzenia funkcji inspektora ds. oceny zdatności do lotu osobom, które nie posiadają wymaganej kwalifikacji, takiej jak doświadczenie w zapewnianiu nieprzerwanej zdatności do lotu lub przeszkolenie w zakresie technicznej obsługi lotniczej i organy te mogą przewidzieć, że takie osoby odbędą brakujące szkolenie po ich selekcji, a przed objęciem funkcji bez konieczności ustanowienia kryterium oceny po zakończeniu tego szkolenia lub tych szkoleń.

69

Jak zauważono w pkt 55 niniejszego wyroku, z przepisu M.B.902 lit. a) załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 wynika, że personel odpowiedzialny za przegląd zdatności do lotu statków powietrznych powinien być w stanie przeprowadzić przegląd zdatności do lotu zgodnie z wymaganiami technicznymi ustanowionymi w sekcji A załącznika I do tego rozporządzenia.

70

W tym względzie przepis M.B.902 lit. b) załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 wymaga, aby odnośny personel posiadał pewne kwalifikacje, wyrażone w formie czterech wymogów, w odniesieniu do których w pkt 63–65 niniejszego wyroku stwierdzono, że stanowią one kumulatywne przesłanki.

71

Wynika stąd, że przegląd zdatności do lotu statków powietrznych może być przeprowadzony wyłącznie przez personel, co do którego wykazane zostało, że spełnia wszystkie wymagane kryteria. Oznacza to, że personel ten odbył wszystkie konieczne studia i szkolenia przed objęciem funkcji inspektora ds. oceny zdatności do lotu.

72

Zgodnie z celem założonym w rozporządzeniu podstawowym, na podstawie którego przyjęte zostało rozporządzenie nr 2042/2003, jakim jest utrzymanie wysokiego, ujednoliconego poziomu bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego w Europie, niezbędne jest, aby takie studia i szkolenia były przedmiotem końcowej oceny mającej zweryfikować, że kandydat na funkcję inspektora ds. oceny zdatności do lotu nabył umiejętności i posiada kompetencje wymagane do sprawowania tej funkcji w sposób prawidłowy i godny zaufania.

73

Na pytania siódme i ósme należy zatem odpowiedzieć, że wykładni przepisu M.B.902 lit. b) załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 należy dokonywać w ten sposób, że funkcje inspektorów ds. oceny zdatności do lotu statków powietrznych mogą sprawować wyłącznie osoby, które odbyły uprzednio wszystkie wymagane tym przepisem studia i szkolenia oraz zostały poddane ocenie w zakresie ich umiejętności i kompetencji po zakończeniu takich programów nauczania.

74

W swych pytaniach dziewiątym, dziesiątym i jedenastym, które dotyczą sformułowania „pozycje [stanowisko] wiążące się z właściwymi obowiązkami”, jakie zgodnie z przepisem M.B.902 lit. b) pkt 4 załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 powinien zajmować personel odpowiedzialny za przegląd zdatności do lotu statków powietrznych, sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy wymóg ten odsyła do funkcji sprawowanych uprzednio przez ten personel, czy też wręcz przeciwnie przepis ten należy interpretować jako odnoszący się do stanowiska zajmowanego przez daną osobę w ramach sprawowania funkcji inspektora ds. oceny zdatności do lotu statków powietrznych (pytanie dziewiąte) i w tym ostatnim przypadku, jakie szczególne przesłanki powinny być spełnione (pytania dziesiąte i jedenaste).

75

W odniesieniu do pytania dziewiątego należy zauważyć, że wymóg zajmowania stanowiska wiążącego się z właściwymi obowiązkami stanowi czwartą i ostatnią z kwalifikacji wymaganych w przepisie M.B.902 lit. b) załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 w celu sprawowania funkcji obejmujących kontrolę zapewniania nieprzerwanej zdatności do lotu statków powietrznych. Z tych samych względów jak względy przedstawione w pkt 69–71 niniejszego wyroku należy uznać, że wymóg ten ściśle się łączy z pozostałymi trzema i powinien być spełniony przed objęciem funkcji inspektora ds. oceny zdatności do lotu.

76

Jak zauważyła bowiem Komisja, wymóg zajmowania stanowiska wiążącego się z właściwymi obowiązkami jest w istocie wyrazem dążenia do zagwarantowania, aby odnośny personel posiadał dojrzałość zawodową i doświadczenie wymagane do wykonywania zadań z zakresu kontroli zgodnie z zasadami przewidzianymi w rozporządzeniu nr 2042/2003, jak też doświadczenie konieczne do sporządzenia wiarygodnych ustaleń co do zapewnienia nieprzerwanej zdatności do lotu kontrolowanych statków powietrznych.

77

Obowiązki właściwe stanowisku zajmowanemu przez personel odpowiedzialny za przegląd zdatności do lotu statków powietrznych nie powinny być wyłącznie rozważane z hierarchicznego punktu widzenia, lecz powinny być oceniane w świetle sprawowanych funkcji, które obejmują znajomość wszystkich procesów zapewniających, że w dowolnej chwili okresu eksploatacji statek powietrzny spełnia obowiązujące wymagania w zakresie zdatności do lotu i znajduje się w stanie zapewniającym bezpieczną eksploatację. Ta znajomość oznacza zarówno możliwość przeprowadzenia niezbędnych kontroli technicznych, jak i dokonania oceny, czy wyniki tych kontroli pozwalają bądź nie pozwalają na wydanie dokumentów poświadczających zdatność do lotu statku powietrznego poddanego badaniu.

78

Na pytanie dziewiąte należy zatem odpowiedzieć, że wykładni przepisu M.B.902 lit. b) pkt 4 załącznika I do rozporządzenia nr 2042/2003 należy dokonywać w ten sposób, że funkcje inspektorów ds. oceny zdatności do lotu mogą sprawować wyłącznie osoby, które zajmowały stanowisko wiążące się z odpowiednimi obowiązkami, potwierdzającymi zarówno możliwość przeprowadzenia niezbędnych kontroli technicznych jak też możliwość dokonania oceny, czy wyniki tych kontroli pozwalają bądź nie na wydanie dokumentów poświadczających zdatność do lotu statku powietrznego poddanego badaniu.

79

Z uwagi na odpowiedź udzieloną na pytanie dziewiąte nie jest konieczne udzielenie odpowiedzi na pytania dziesiąte i jedenaste.

80

W swych pytaniach dwunastym i trzynastym sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy wykładni rozporządzenia nr 2042/2003 należy dokonywać w ten sposób, iż właściwe organy państw członkowskich powinny przewidzieć, że osoby sprawujące funkcje w zakresie kontroli zdatności do lotu statków powietrznych w dniu wejścia w życie tego rozporządzenia automatycznie, bez procedury selekcji będą nadal sprawować takie funkcje.

81

Na wstępie należy zauważyć, że rozporządzenie nr 2042/2003 ustanawia szereg przepisów, których celem jest pozostawienie administracjom państw członkowskich wystarczającego czasu na dostosowanie się do nowych ram prawnych, w tym w szczególności, na mocy art. 7 ust. 3, możliwość opóźnienia zastosowania nowych przepisów.

82

Jednakże żaden przepis wskazanego rozporządzenia nie nakazuje, aby właściwe organy państw członkowskich przewidziały, iż osoby, które w dniu wejścia w życie tego rozporządzenia sprawowały funkcje w zakresie kontroli zdatności do lotu statków powietrznych, będą nadal sprawować te funkcje. W szczególności żaden przepis nie zobowiązuje państw członkowskich do ponownego potwierdzenia w sposób automatyczny i bez procedury selekcyjnej kompetencji tych osób.

83

Jak zauważono w pkt 47 niniejszego wyroku, decyzja 2003/19, jako środek wprowadzenia w życie rozporządzenia nr 2042/2003, nie może w tym względzie nałożyć na państwa członkowskie dodatkowych względem tego rozporządzenia zobowiązań.

84

Na pytania dwunaste i trzynaste należy odpowiedzieć, że wykładni rozporządzenia nr 2042/2003 należy dokonywać w ten sposób, że władze państw członkowskich nie są zobowiązane przewidzieć, iż osoby sprawujące funkcje w zakresie kontroli zdatności do lotu statków powietrznych w dniu wejścia w życie tego rozporządzenia będą nadal w sposób automatyczny i bez przeprowadzenia procedury selekcyjnej sprawować takie funkcje.

85

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje: