KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 17.7.2023

COM(2023) 439 final

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY

OCENA zalecenia Rady z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie ścieżek poprawy umiejętności: nowe możliwości dla dorosłych

1.Wprowadzenie

Przyspieszenie transformacji cyfrowej i ekologicznej sprawia, że umiejętności nabyte w trakcie kształcenia i szkolenia wstępnego nie są już wystarczające do zaspokojenia zmieniających się potrzeb rynku pracy, a osoby dorosłe muszą rozwijać swoje umiejętności przez całe życie. Oczekuje się ponadto, że tendencje demograficzne prowadzące do spadku liczby pracowników nabiorą tempa w nadchodzącym dziesięcioleciu, co zwiększy presję na wykorzystanie pełnego potencjału umiejętności wszystkich osób na rynku pracy. Dlatego też w Planie działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych określono cel, zgodnie z którym do 2030 r. co najmniej 60 % dorosłych powinno co roku uczestniczyć w szkoleniach. Unijni przywódcy z zadowoleniem przyjęli ten ambitny cel na Szczycie Społecznym w Porto w 2021 r., zaś państwa członkowskie przełożyły go na cele krajowe 1 .

W europejskim programie na rzecz umiejętności określono strategię wsparcia osób indywidualnych i przedsiębiorstw, dzięki której będą one mogły w coraz większym stopniu i coraz lepiej rozwijać umiejętności. Program ten stanowi element realizacji Europejskiego filaru praw socjalnych, w szczególności jego pierwszej zasady, która gwarantuje prawo do edukacji włączającej, charakteryzującej się dobrą jakością, szkoleń i uczenia się przez całe życie, i jest powiązany z innymi inicjatywami strategicznymi wspierającymi podejście oparte na uczeniu się przez całe życie. Umiejętności podstawowe, tj. umiejętność czytania i pisania, umiejętność rozumowania matematycznego i umiejętności cyfrowe, stanowią fundament pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i rynku pracy. Zbyt wielu dorosłych w UE nie posiadło jednak tych umiejętności na funkcjonalnym poziomie 2 , w związku z czym grozi im utknięcie w pułapce niskopłatnej pracy wynikającej z niskich kwalifikacji 3 . W tej sytuacji konieczne są środki z zakresu polityki, które pomogą w nabywaniu umiejętności podstawowych.

Zalecenie Rady w sprawie ścieżek poprawy umiejętności 4 ma stanowić odpowiedź na to ryzyko i zapewnić osobom dorosłym o niskich umiejętnościach, wiedzy i kompetencjach, na przykład dorosłym o kwalifikacjach odpowiadających poziomowi niższemu niż wykształcenie średnie, możliwości rozwijania umiejętności podstawowych lub nabywania szerszego zestawu umiejętności, umożliwiających aktywne uczestnictwo w życiu społecznym i rynku pracy.

Niedopasowanie między popytem na rynku pracy a podażą pracowników z odpowiednimi umiejętnościami było ponadto bodźcem do przyjęcia decyzji w sprawie Europejskiego Roku Umiejętności, w której zaznaczono potrzebę podnoszenia i zmiany kwalifikacji, a także aktywizacji większej liczby osób na rynku pracy 5 .W orędziu o stanie Unii przewodnicząca Ursula von der Leyen zaproponowała ogłoszenie takiego roku i zwróciła uwagę, że „Europa potrzebuje wszystkich”, ponieważ brakuje nie tylko wysokiej klasy specjalistów, ale również „kierowców ciężarówek, kelnerów [i] pracowników lotnisk” 6 . W opublikowanym niedawno planie przemysłowym Zielonego Ładu 7 dodatkowo podkreślono potrzebę rozwiązania występującego obecnie problemu powszechnego niedoboru wykwalifikowanej siły roboczej, który hamuje inwestycje i wzrost w UE. 

Aby osiągnąć cele przedmiotowego zalecenia, państwa członkowskie zachęcono do zapewnienia osobom dorosłym o niskich umiejętnościach spersonalizowanego wsparcia za pomocą zintegrowanej ścieżki obejmującej trzy etapy.

Państwom członkowskim zalecono określenie priorytetowych grup docelowych, zapewnianie skutecznej koordynacji i partnerstw między zainteresowanymi stronami oraz wdrożenie działań informacyjnych, poradnictwa i środków wsparcia, aby poszerzyć wiedzę potencjalnych beneficjentów na temat istniejących możliwości i zaoferować im doradztwo na wszystkich etapach procesu. W przedmiotowym zaleceniu zwrócono się do Komisji o przedłożenie Radzie sprawozdania z jego wdrażania w państwach członkowskich i na szczeblu UE. Sprawozdanie to przygotowano na podstawie dokumentu roboczego służb Komisji zawierającego ocenę 8 .

2.Najważniejsze ustalenia z oceny

W tym rozdziale omówiono, w jakim stopniu przedmiotowe zalecenie jest skuteczne, efektywne i spójne, na ile zapewnia ono unijną wartość dodaną i pozostaje odpowiednie do zaspokojenia aktualnych potrzeb, mając na uwadze, że zalecenie Rady nie ma charakteru wiążącego.

Skuteczność

Dostępne dowody świadczą o ogólnie umiarkowanej skuteczności przedmiotowego zalecenia.

Odpowiednie wskaźniki wskazują na umiarkowanie pozytywne tendencje, wdrażanie zalecenia w państwach członkowskich przebiega nierównomiernie, a środki często nie są stosowane na odpowiednią skalę i brakuje ich koordynacji. Chociaż niektóre zainteresowane strony postrzegają zalecenie jako bodziec do tego, by skupić się na nowo na wspieraniu osób dorosłych w zdobywaniu umiejętności podstawowych 9 , i uważają trzyetapowe podejście za przydatny punkt odniesienia, z oceny wynika, że poprawę we wdrażaniu trzech etapów przewidzianych w zaleceniu odnotowano jedynie w 14 państwach członkowskich 10 . 

Obecnie w państwach członkowskich powszechnie dostępne są możliwości oceny umiejętności, ale konieczne są dalsza profesjonalizacja osób przeprowadzających ocenę i niestygmatyzujące postrzeganie społeczne. Oznacza to, że o wyniku oceny umiejętności można informować w sposób bardziej pozytywny i motywujący, wskazując już posiadane umiejętności, które mogą stać się punktem wyjścia do dalszego rozwoju. Szereg państw członkowskich podjęło działania, by zapewniać bardziej dopasowaną i elastyczną ofertę uczenia się skierowaną do dorosłych o niskich kwalifikacjach 11 . Wciąż jednak napotykają one trudności ze względu na niedostateczne finansowanie – które często jest dostępne jedynie na poziomie UE dla konkretnych projektów, a nie w ramach krajowych funduszy strukturalnych – przeznaczone na wsparcie zróżnicowanych grup docelowych oraz z uwagi na bariery w dostępie do istniejących możliwości i ich wykorzystaniu. Podobnie walidacja i uznawanie umiejętności uległy poprawie w niektórych państwach członkowskich, ale często przy ograniczonej integracji z systemem kształcenia i szkolenia oraz niskim poziomie świadomości i wykorzystania wśród dorosłych 12 . 

Odsetek osób dorosłych o niskich kwalifikacjach 13 w wieku 25–64 lat spadł z 23,4 % w 2016 r. (56,1 mln) do 20,7 % w 2021 r. 14 (48,7 mln). Czynniki zewnętrzne inne niż niniejsze zalecenie, a w szczególności zmiany demograficzne, mogły jednak przyczynić się do tych tendencji 15 .

W ramach krajowych środków wykonawczych określa się dużą liczbę priorytetowych grup docelowych 16 , ale zainteresowane strony zgłaszają, że nadal istnieją wyzwania związane ze skutecznym dotarciem do nich 17 . Zainteresowane strony informują również, że wpływ transformacji cyfrowej doprowadził do znacznego poszerzenia grupy docelowej zalecenia. Obecnie, wraz z coraz częstszym przechodzeniem do środowisk cyfrowych, wszystkie osoby potrzebują co najmniej podstawowych umiejętności cyfrowych. Zainteresowane strony podkreśliły także szczególną odpowiedzialność wsparcia publicznego za rozwój umiejętności podstawowych dorosłych i zaznaczyły, że pracodawcy często traktują takie umiejętności jako coś oczywistego 18 .

Poradnictwo zawodowe prowadzone przez publiczne służby zatrudnienia jest szeroko dostępne, ale towarzyszy mu niski poziom świadomości, może być postrzegane jako onieśmielające 19 i nie zawsze jest dostępne dla osób o niskich kwalifikacjach, które nie są bezrobotne 20 . 

Państwa członkowskie wdrożyły środki wykonawcze we współpracy z odpowiednimi zainteresowanymi stronami, w szczególności z publicznymi służbami zatrudnienia, partnerami społecznymi, organizacjami pozarządowymi i podmiotami lokalnymi, w tym bibliotekami publicznymi 21 . Czasami jednak role i obowiązki nie są wystarczająco jasne, a koordynacja nie jest skuteczna, na przykład między ministerstwami edukacji i pracy oraz między władzami krajowymi i regionalnymi 22 .

Połączone podejście strategiczne między wszystkimi trzema etapami 23 ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia, by dorośli słuchacze czuli się wspierani i pozostali zaangażowani w ścieżkę poprawy umiejętności, ale nie jest to powszechne 24 . Niektóre zainteresowane strony zauważają, że aby pomóc dorosłym o niskich kwalifikacjach najbardziej oddalonym od nauki, wsparcie dotyczące wspomnianych trzech etapów powinno być zintegrowane z usługami społecznymi oraz programami rynku pracy 25 .

Efektywność

Podczas gdy zainteresowane strony uważają, że koszty wdrożenia są proporcjonalne 26 do korzyści, niezależnie od punktu wyjścia danego państwa członkowskiego, nie można wyciągnąć jednoznacznych wniosków na temat skuteczności, ponieważ państwa członkowskie nie gromadziły systematycznie danych na temat kosztów i korzyści związanych ze środkami wykonawczymi. Odzwierciedla to niskie ogólne koszty wdrożenia w większości państw członkowskich i stosunkowo duże korzyści w zakresie bezpośrednich środków podnoszenia kwalifikacji, ale także w postaci zwiększonej świadomości i większej uwagi poświęconej umiejętnościom podstawowym dorosłych w debacie krajowej.

W okresie oceny wiele środków wykonawczych było współfinansowanych przez fundusze UE, w szczególności Europejski Fundusz Społeczny (EFS) 27 . Skuteczność wdrażania postrzega się różnie w zależności od stopnia obecności różnych cech: tj. jasnego podziału odpowiedzialności między podmiotami, procesów mających na celu wybór wysokiej jakości organizatorów szkoleń i zaangażowania specjalnie przeszkolonego personelu oraz współpracy z pracodawcami, a także monitorowania i oceny wykorzystywanych do poprawy realizacji.

Spójność

Zainteresowane strony, z którymi przeprowadzono konsultacje zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym, uważają, że zalecenie jest wewnętrznie spójne oraz zawiera konsekwentne cele, zalecenia i oczekiwane skutki. Środki zaproponowane w zaleceniu postrzega się jako zapewniające kompleksowe ramy polityki, które posłużą do kierowania działaniami wdrożeniowymi na szczeblu krajowym. Zainteresowane strony zgłaszają również wysoki poziom spójności między zaleceniem a odpowiednimi politykami i strategiami na szczeblu krajowym i regionalnym. Wyzwanie dla spójnego wdrażania na szczeblu krajowym stanowi jednak niewystarczająca integracja wspomnianych trzech etapów w ramach jednej ścieżki oraz brak strategicznej koordynacji między środkami wykonawczymi a innymi częściami systemu kształcenia dorosłych.

Zalecenie postrzega się także jako spójne i komplementarne w stosunku do innych istotnych inicjatyw UE związanych z umiejętnościami i zatrudnieniem 28 . 

Niemal wszystkie zainteresowane strony, z którymi przeprowadzono konsultacje zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym, uznały, że istnieje dobra spójność pod względem polityki między zaleceniem a odpowiednimi mechanizmami finansowania UE 29 .

Europejska wartość dodana

Biorąc pod uwagę, że zalecenie jest niewiążące, europejska wartość dodanato głównie zwrócenie większej uwagi decydentów na niskie umiejętności podstawowe wśród dorosłych w kilku państwach członkowskich. Ponadto za pomocą zalecenia zapewniono wspólne ramy dla krajowych środków z zakresu polityki, sprzyjano współpracy zainteresowanych stron w państwach członkowskich i między nimi lub zmobilizowano finansowanie i wsparcie techniczne na rzecz eksperymentów politycznych. W niektórych państwach członkowskich zalecenie stanowiło inspirację dla reform systemu kształcenia dorosłych 30 . W innych posłużyło jako punkt odniesienia do porównania istniejących systemów wsparcia oraz pilotażowego wprowadzenia lub wdrożenia ukierunkowanych przepisów dotyczących jednego z trzech wspomnianych etapów. 

Zainteresowane strony doceniły rolę zalecenia we wspieraniu wymiany wiedzy między państwami członkowskimi 31 . Pomoc techniczną zapewniono za pośrednictwem programu wspierania reform strukturalnych lub jego następcy, Instrumentu Wsparcia Technicznego 32 , a także pośrednio przez wspieranie OECD w opracowywaniu krajowych strategii w zakresie umiejętności i sprawozdań diagnostycznych w kilku państwach członkowskich 33 . Oprócz tego zainteresowane strony podkreśliły, że zalecenie pomogło skierować fundusze UE z poszczególnych strumieni finansowania na projekty rozwoju umiejętności podstawowych dla zróżnicowanych grup docelowych. 

Znaczenie

Zainteresowane strony są niemal jednomyślne co do tego, że cele zalecenia są nadal aktualne 34 , co znajduje również odzwierciedlenie w ostatnich celach UE na wysokim szczeblu. Podobnie zainteresowane strony uważają, że środki określone w zaleceniu są nadal odpowiednie do osiągnięcia jego celów: strony te podkreśliły utrzymującą się potrzebę wspierania osób o niskich kwalifikacjach za pomocą specjalnie dostosowanych środków oraz ciągłą przydatność zawartego w zaleceniu podejścia polegającego na „budowaniu systemu”. 

Zainteresowane strony uważają również, że uwaga poświęcana wdrażaniu na szczeblu UE jest nadal istotna 35 , ponieważ przyczyniła się do zmian w okresie oceny oraz zwrócenia przez decydentów większej uwagi na rozwój umiejętności podstawowych dorosłych, a także wspierania krajowych reform i eksperymentów politycznych.

3.Sposoby na usprawnienie wdrażania

Pomimo poczynionych postępów nadal pozostają istotne wyzwania związane z wdrażaniem:

·Pierwszym głównym wyzwaniem jest nierównomierny postęp we wdrażaniu wśród państw członkowskich, obejmujący duże rozbieżności w możliwościach podnoszenia kwalifikacji dostępnych dla dorosłych o niskich kwalifikacjach.

·Drugim głównym wyzwaniem jest często wciąż niewielka skala i niewystarczające skuteczne działania informacyjne 36 , jeżeli chodzi o środki wykonawcze wdrażane przez państwa członkowskie.

·Trzecim głównym wyzwaniem jest dominująca rola finansowania unijnego opartego na projektach w przeciwieństwie do krajowego finansowania strukturalnego.

·Czwartym głównym wyzwaniem jest często niewystarczająca integracja trzech etapów zalecenia w ramach kompleksowej ścieżki, odzwierciedlającej niewystarczający stopień koordynacji strategicznej. Wspólne podejście zawarte w zaleceniu często nie znajduje odzwierciedlenia w środkach wykonawczych państw członkowskich. Ogranicza to zakres monitorowania i oceny oraz zdolność do wyciągania wniosków z dowodów. 

Ponieważ nasilają się niedobory siły roboczej i niedopasowanie umiejętności, Komisja uważa, że należy zrobić więcej, aby poprawić wdrażanie zalecenia Rady w sprawie ścieżek poprawy umiejętności. Jest to konieczne do zapewnienia wszystkim możliwości na rynku pracy i w społeczeństwie oraz uniknięcia „pułapki wiążącej z pracą wymagającą niskich umiejętności”. Jest to także konieczne, aby wyeliminować niedobory kwalifikacji na rynku pracy i przyspieszyć konkurencyjność UE oraz transformację ekologiczną i cyfrową. Ponadto uznano, że rozwój umiejętności przez całe życie stanowi prawo indywidualne, jak określono w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej i Europejskim filarze praw socjalnych 37 oraz przełożono na plan działania 38 . 

Z myślą o wzmocnieniu wdrażania państwa członkowskie, wspierane przez Komisję, należy wezwać do:

·Wzmocnienia strategicznej współpracy na szczeblu krajowym w celu stworzenia zintegrowanych ścieżek poprawy umiejętności i otwarcia społeczności uczących się, w tym przez opracowanie i przegląd krajowych strategii w zakresie umiejętności obejmujących całą administrację rządową w ścisłym partnerstwie z partnerami społecznymi, publicznymi służbami zatrudnienia i innymi odpowiednimi zainteresowanymi stronami.

·Zachęcania do wspólnych działań i szeroko zakrojonego podejścia do partnerstwa w zakresie umiejętności podstawowych w odniesieniu do zainteresowanych stron wśród podmiotów prywatnych i publicznych, w tym za pośrednictwem paktu na rzecz umiejętności 39 , z naciskiem na miejsce pracy jako środowisko edukacyjne.

·Lepszego określenia beneficjentów podnoszenia kwalifikacji w celu odzwierciedlenia tendencji, takich jak transformacja cyfrowa i zazielenianie gospodarki, upewnienia się, aby nikt nie został pozostawiony w tyle, przy jednoczesnym odpowiednim dostosowaniu środków wsparcia i ukierunkowaniu ich z myślą o konkretnych potrzebach w poszczególnych przypadkach.

·Poszerzenia komunikacji w ramach działań informacyjnych, zwłaszcza skierowanych do osób „najtrudniej dostępnych”, przy jednoczesnym unikaniu stygmatyzacji przez położenie nacisku na przyszłe korzyści z podnoszenia kwalifikacji, a nie na obecne braki w umiejętnościach.

·Wykorzystania znacznych zasobów UE w ramach krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności 40 oraz programów Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w celu stymulowania inwestycji w umiejętności, infrastrukturę i reformy krajowe oraz utrzymania ich za pomocą finansowania krajowego w perspektywie średnio- i długoterminowej, by doprowadzić do poprawy strukturalnej.

·Wykorzystania wdrożenia zalecenia Rady w sprawie indywidualnych rachunków szkoleniowych 41 do zwiększenia skali zapewniania niestygmatyzujących, dostosowanych do potrzeb, elastycznych szkoleń wysokiej jakości oraz ułatwienia ich przyjaznej dla użytkownika integracji z oceną i walidacją umiejętności oraz poradnictwem zawodowym przy wsparciu z odpowiedniego finansowania krajowego.

·Wykorzystania wdrożenia zalecenia Rady w sprawie mikropoświadczeń 42 do zwiększenia przejrzystości i uznawania wyników krótkich kursów szkoleniowych.

(1)    Por. IP_22_3782 .

(2)   Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych przewiduje unijny cel, zgodnie z którym do 2030 r. co najmniej 80 % osób w wieku 16–74 lat powinno mieć podstawowe umiejętności cyfrowe. Według wskaźnika umiejętności cyfrowych Eurostatu w 2021 r. jedynie 54 % osób w wieku 16–74 lat w UE-27 miało co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe. Z myślą o osiągnięciu tego celu Komisja ustanowiła cyfrowy kompas, aby przełożyć ambicje cyfrowe UE na 2030 r. na konkretne cele. Cyfrowa dekada Europy: cele cyfrowe na 2030 r. (europa.eu) .

(3) Por. Burdett i Smith (2002), „The low skill trap” [„Pułapka niskich umiejętności”], European Economic Review.

(4)     EUR-Lex - 32016H1224(01) - PL - EUR-Lex (europa.eu)

(5)

  Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Roku Umiejętności (2023) .

(6)   Orędzie o stanie Unii z 2022 r.

(7) Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Plan przemysłowy Zielonego Ładu na miarę epoki neutralności emisyjnej, COM(2023) 62 final .

(8) Zob. SWD(2023) 460 final. Uzupełnieniem tego dokumentu roboczego służb Komisji było badanie zewnętrzne przygotowane przez Ecorys i 3S, „Study supporting the evaluation of the Council Recommendation of 19 December 2016 on Upskilling Pathways: New Opportunities for Adults” [„Badanie uzupełniające ocenę zalecenia Rady z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie ścieżek poprawy umiejętności: nowe możliwości dla dorosłych”] .

(9) Przykładowo, jak wynika ze stanowiska Europejskiego Stowarzyszenia Kształcenia Dorosłych (EAEA), „[ś]cieżki poprawy umiejętności sprawiły, że w strategiach krajowych skupiono się na umiejętnościach podstawowych i walidacji umiejętności zdobywanych w toku uczenia się pozaformalnego i nieformalnego, a w programach nauczania zwrócono większą uwagę na osoby o niskim (lub niższym) poziomie umiejętności podstawowych”.

(10) BE, BG, CY, CZ, DE, DK, EE, EL, HR, IT, LV, MT, PL i SK. Taki zarys środków z zakresu polityki wyłania się z badania zewnętrznego uzupełniającego ocenę. Aby uzyskać więcej informacji, zob. sekcja 3.1 dokumentu roboczego służb Komisji zawierającego ocenę.

(11) BE, BG, DK, EE, MT i PL. Bardziej szczegółową analizę barier w dostępie do istniejących możliwości i ich wykorzystaniu można znaleźć również w ocenie skutków towarzyszącej wnioskowi Komisji w sprawie indywidualnych rachunków szkoleniowych, SWD(2021) 369 final.

(12) BE, BG, CY, DE, EL, IT, LV i SK zgodnie z badaniem uzupełniającym. Wnioski te są zgodne z przeprowadzoną w 2020 r. oceną zalecenia Rady z 2012 r. w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego, SWD(2020) 121 final .

(13)

 Dorosłych o niskim poziomie wykształcenia (tj. na poziomach ISCED 0–2).

(14) Zob. Eurostat: kod danych online: EDAT_LFSE_03 i EDAT_LFS_9901 .

(15) Większe i starsze kohorty są coraz częściej poza odpowiednią grupą wiekową (od 25 do 64 lat), a młodsze kohorty, które stają się częścią tej grupy wiekowej, choć mniej liczne, mają zwykle wyższy poziom wykształcenia.

(16) Sytuacja w państwach członkowskich jest zróżnicowana, a grupa dorosłych o niskich kwalifikacjach może składać się z różnych podgrup (takich jak m.in. zatrudnieni, bezrobotni, nieaktywni zawodowo, migranci, grupy defaworyzowane, osoby na obszarach wiejskich) w zależności od warunków krajowych.

(17) W stanowisku „Literacy 100” podkreślono, że „[e]dukacja w dorosłym życiu może być zniechęcającą perspektywą dla dorosłych, którzy mają niski poziom odporności osobistej i poczucia własnej wartości”.

(18) Por. stanowisko Europejskiej Sieci Umiejętności Podstawowych: Budowanie indywidualnej i społecznej odporności wymaga, aby wszyscy dorośli mieli dostęp do wysokiej jakości dynamicznego zestawu umiejętności. Umiejętności podstawowe pozostają w centrum uwagi, ale muszą być nabywane w kontekście, w którym uznaje się i rozwija umiejętności życiowe. 

(19) Por. stanowisko Eurodiaconii, w którym stwierdzono: nasi członkowie podkreślają, że niektórzy ludzie często postrzegają te usługi jako onieśmielające lub niegodne zaufania. Aby publiczne służby zatrudnienia były dostępne i sprzyjały włączeniu, ich usługi muszą być świadczone w bezpiecznej przestrzeni, by każdy czuł się chroniony przed uprzedzeniami i wszelkimi formami dyskryminacji.

(20) Por. stanowisko EAEA, w którym zauważono, że środki w zakresie poradnictwa nie są dostępne wszędzie w wystarczającym stopniu; byłyby one jednak w centralnej pozycji z myślą o zajęciu się grupami docelowymi o niskich umiejętnościach.

(21) W stanowisku „Public libraries 2030” wskazano, że „biblioteki publiczne odgrywają ważną rolę w sektorze kształcenia pozaformalnego, ponieważ często są pierwszymi organizacjami zapewniającymi pomoc i wsparcie grupom znajdującym się w trudnej sytuacji o niskim poziomie umiejętności czytania i pisania”.

(22) Por. np. stanowisko MOP, w którym podkreślono znaczenie „podejścia obejmującego całą administrację rządową do skutecznego zarządzania”.

(23) W stanowisku EAEA podkreślono znaczenie osadzenia środków w szerszych ramach strategicznych: „Okazuje się, że kraje, które zintegrowały ścieżki poprawy umiejętności z szerszą strategią uczenia się przez całe życie, najprawdopodobniej dotrą do grup docelowych i stworzą innowacyjne programy podnoszenia kwalifikacji, przykładowo Słowacja, Finlandia i Austria”.

(24) Pozytywne przykłady dotyczące integracji trzech kroków zidentyfikowanych w badaniu uzupełniającym obejmują PT, DK, SE (już na początku okresu oceny) oraz – na poziomie projektu – PL.

(25) Por. np. stanowiska Eurodiaconii i „Literacy 100”.

(26) W celu zebrania dowodów przeprowadzono kilka badań. To konkretne badanie przeprowadzono wśród krajowych i regionalnych instytucji i organizacji odpowiedzialnych za ścieżki poprawy umiejętności na szczeblu operacyjnym oraz organizacji zaangażowanych we wdrażanie takich ścieżek (badanie organizacji koordynujących i wdrażających).

(27) Wspomniano także o innych funduszach, takich jak: Erasmus+, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), program wspierania reform strukturalnych (obecnie nazywany Instrumentem Wsparcia Technicznego) oraz program Unii Europejskiej na rzecz zatrudnienia i innowacji społecznych (EaSI), a także nowszy Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) oraz Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF).

(28) Zwłaszcza zalecenia Rady w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego (2012 r.), ustanowienia gwarancji dla młodzieży (2013 r.) oraz pomostu do zatrudnienia – wzmocnienia gwarancji dla młodzieży (2020 r.), integracji osób długotrwale bezrobotnych na rynku pracy (2016 r.), kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2018 r.), mikropoświadczeń (2022 r.) oraz indywidualnych rachunków szkoleniowych (2022 r.).

(29) Np. budżet EFS+ na okres programowania 2021–2027 wynosi 99,3 mld EUR.

(30) W tym HR, EL i SK.

(31) Wzajemne uczenie się odbywało się za pośrednictwem specjalnych wydarzeń, ale także za pośrednictwem krajowych koordynatorów ds. kształcenia dorosłych, grupy roboczej ds. edukacji dorosłych oraz – w bardziej nieformalny i „oddolny” sposób – za pośrednictwem ePlatformy na rzecz uczenia się dorosłych w Europie (EPALE). Cedefop wspierało reformy w państwach członkowskich przez opracowywanie badań porównawczych dotyczących ich systemów podnoszenia kwalifikacji oraz organizowanie forów poświęconych uczeniu się polityki w zakresie zalecenia.

(32) Na rzecz BE, HR, CY, HU, IT, NL, PT i ES.

(33) W tym BE, IT, LV, LT, NL, PL, PT, SK, SI, ES; krajowe strategie w zakresie umiejętności – OECD .

(34) 87 % respondentów konsultacji publicznych zgodziło się z tym stwierdzeniem.

(35)

87 % respondentów konsultacji publicznych zgodziło się, że w stosunkowo dużym lub bardzo dużym stopniu nadal potrzebne są wytyczne polityczne UE. Por. również stanowisko Światowej Konfederacji Zatrudnienia – Europa, w którym stwierdzono, że „wytyczne UE są wymagane w stosunkowo dużym stopniu w celu promowania wymiany dobrych praktyk oraz propagowania wzajemnego uczenia się i uczenia się opartego na analizie porównawczej”.

(36) Rozumiane tutaj w kategoriach odsetka osób dorosłych potrzebujących rozwoju umiejętności podstawowych, otrzymujących wsparcie. Skuteczne działania informacyjne mogą być niewystarczające albo z powodu niskiego poziomu formalnego zasięgu/kwalifikowalności do środków wsparcia, albo z powodu niskiego poziomu świadomości i wykorzystania.

(37)   Europejski filar praw socjalnych.

(38)   Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych

(39)   Strona główna paktu na rzecz umiejętności (europa.eu)

(40)   Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (europa.eu)

(41) W zaleceniu Rady z dnia 16 czerwca 2022 r. w sprawie indywidualnych rachunków szkoleniowych przedstawiono, w jaki sposób państwa członkowskie mogą w skuteczny sposób łączyć wsparcie finansowe i nie finansowe, aby umożliwić wszystkim osobom dorosłym rozwijanie umiejętności przez całe życie zawodowe oraz zapewnić postępy w osi ągnięciu zawartych w dek laracji z Por to celów w zak resie uczenia się dorosłych.

(42) W zaleceniu Rady z dnia 16 czerwca 2022 r. w sprawie europejskiego podejścia do mikropoświadczeń na potrzeby uczenia się przez całe życie i zatrudnialności określono wspólną definicję i standardowy format opisywania wyników krótkich kursów w celu zwiększenia przejrzystości i ułatwienia komunikacji w odniesieniu do umiejętności nabytych podczas szkolenia przez całe życie zawodowe.