52015DC0176

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 22.4.2015

COM(2015) 176 final

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

w sprawie przeglądu procesu decyzyjnego dotyczącego organizmów zmodyfikowanych genetycznie
(GMO)

1.WPROWADZENIE

Komisja Europejska została mianowana na podstawie wytycznych politycznych, które przedstawiła Parlamentowi Europejskiemu. W wytycznych tych Komisja zobowiązała się do przeprowadzenia przeglądu obowiązujących przepisów dotyczących zatwierdzania organizmów zmodyfikowanych genetycznie (GMO).

W niniejszym komunikacie przedstawiono wyniki przeglądu procesu decyzyjnego w sprawie zatwierdzania GMO oraz przedstawiono motywy, które stoją za wnioskiem ustawodawczym przyjętym przez Komisję 1 .

Proces decyzyjny w dziedzinie GMO jest uregulowany zarówno przepisami sektorowymi, jak i wspólnymi przepisami instytucjonalnymi. W niniejszym komunikacie pokrótce opisano kontekst takich decyzji, omówiono sposób, w jaki proces zatwierdzania GMO działa w praktyce, oraz przedstawiono niedawno wprowadzone zmiany.

W komunikacie wyjaśniono także wnioski, do jakich doszła Komisja i kwestie, które wzięła pod uwagę: wyjątkowe okoliczności dotyczące GMO, na których opiera się zobowiązanie zawarte w wytycznych politycznych, w szczególności zagadnienia demokratyczne i prawne.

2.PROCES DECYZYJNY W DZIEDZINIE GMO

2.1. Ramy prawne

Unia Europejska dysponuje kompleksowymi ramami prawnymi dotyczącymi zatwierdzania, identyfikowalności i etykietowania GMO.

Rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy 2 („rozporządzenie z 2003 r.”) obejmuje żywność, składniki żywności oraz paszę zawierające GMO, składające się z nich lub z nich wyprodukowane. Obejmuje ono także GMO do innych zastosowań, takich jak uprawa, jeżeli mają być wykorzystane jako materiał źródłowy do produkcji żywności i paszy. Wszystkie wyżej wymienione produkty objęte zakresem rozporządzenia z 2003 r. są dalej zwane „genetycznie zmodyfikowaną żywnością i paszą”.

Innym aktem prawnym, który obowiązuje w tym obszarze, jest dyrektywa 2001/18/WE w sprawie zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych genetycznie 3 („dyrektywa z 2001 r.”) Obejmuje ona GMO do innych zastosowań niż żywność i pasza (mianowicie do uprawy).

Procedury zatwierdzania określone w obu aktach prawnych mają na celu zapewnienie, by wprowadzanie do obrotu danych produktów nie stwarzało ryzyka dla zdrowia ludzi, zdrowia zwierząt lub dla środowiska. W związku z tym sednem procedury jest naukowa ocena ryzyka: każda decyzja o zatwierdzeniu wprowadzania produktu do obrotu musi być należycie uzasadniona, a głównym elementem, na którym może opierać się to uzasadnienie, jest ocena naukowa 4 . Przepisy powierzają odpowiedzialność za sporządzanie naukowych ocen ryzyka Europejskiemu Urzędowi ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), we współpracy z instytucjami naukowymi państw członkowskich.

Z prawnego punktu widzenia decyzje o zatwierdzeniu GMO mają formę aktów wykonawczych przyjmowanych przez Komisję 5 . Komisja pełni zatem rozstrzygającą rolę w procesie zatwierdzania, jednak państwa członkowskie mają w nim również istotny udział.

Udział państw członkowskich w fazie zatwierdzania

Państwa członkowskie biorą udział w procedurze na dwóch etapach: głosują nad wnioskami złożonymi przez Komisję w Stałym Komitecie oraz, jeżeli nie można osiągnąć porozumienia na tym poziomie, głosują następnie w komitecie odwoławczym. 6 Tak jak we wszystkich innych komitetach ustanowionych przepisami UE, państwa członkowskie głosują w tych komitetach większością kwalifikowaną zdefiniowaną w Traktacie 7 .

Jeżeli w komitecie odwoławczym nie zebrano większość kwalifikowanej ani za projektem decyzji ani przeciwko niej, wynik głosowania to „brak opinii”.

Ostateczne przyjęcie przez Komisję

Zgodnie z przepisami regulującymi tę procedurę (rozporządzenie (UE) nr 182/2011 8 ) jeżeli komitet odwoławczy nie wyda żadnej opinii, „Komisja może przyjąć projekt aktu wykonawczego” 9 . Z brzmienia tego przepisu wynika, że Komisja dysponuje pewną dozą uznania 10 . Jednakże w przypadku decyzji dotyczących GMO rozporządzenie z 2003 r. i dyrektywa z 2001 r. znacznie ograniczają pole manewru do dyspozycji Komisji. System uprzedniego zatwierdzania, interpretowany w świetle art. 41 Karty praw podstawowych i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości 11 , wymaga przyjęcia przez Komisję decyzji (zatwierdzającej wprowadzenie produktu do obrotu w UE lub zakazującej takiego wprowadzenia) w rozsądnym terminie. Oznacza to, że jeżeli przepisy zakazują wprowadzania produktu (w tym przypadku GMO) do obrotu, o ile nie jest on zatwierdzony, organ zatwierdzający (w tym przypadku Komisja) nie może po prostu wstrzymać się przez nieokreślony czas od podjęcia decyzji (czy to zatwierdzającej, czy to zakazującej), jeśli wpłynął ważny wniosek o zatwierdzenie. A zatem, jeżeli w wyniku głosowania nie zostanie przyjęta żadna opinia, Komisja nie może po prostu powstrzymać się od podjęcia decyzji.

Możliwe środki nadzwyczajne na poziomie UE lub państw członkowskich

Rozporządzenie z 2003 r. zawiera przepisy, które pozwalają Komisji lub państwom członkowskim na przyjęcie środków nadzwyczajnych, aby zapobiec wprowadzeniu do obrotu lub stosowaniu zatwierdzonego GMO. Można korzystać z takich środków tylko wtedy, gdy z dowodów naukowych wynika, że produkt najprawdopodobniej stanowi istotne ryzyko dla zdrowia lub środowiska.

2.2. Podejmowanie decyzji w sprawie zatwierdzenia GMO w praktyce

Od czasu wejścia w życie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 państwa członkowskie nigdy nie osiągnęły większości kwalifikowanej za projektem decyzji Komisji zatwierdzającej GMO lub przeciwko takiemu projektowi, ani w odniesieniu do GMO przeznaczonego do uprawy, ani w przypadku genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy 12 . Głosowanie zawsze kończyło się niewydaniem opinii. Działo się tak na wszystkich etapach procedury (zarówno w Stałym Komitecie, jak i w komitecie odwoławczym na gruncie obecnych przepisów oraz w przeszłości w Radzie) (zob. tabele 1–3 oraz wykres 1 w załączniku).

GMO przeznaczone do uprawy

Uprawa GMO w UE jest ograniczona. Od 1990 r. do celów uprawy zatwierdzono tylko trzy GMO, a obecnie zatwierdzony jest tylko jeden produkt (kukurydza MON810). Uprawia się ją w pięciu państwach członkowskich, a obszary jej upraw stanowią tylko 1,5 % całkowitego obszaru przeznaczonego na uprawę kukurydzy w UE 13 .

Niewielka, jak do tej pory, liczba zatwierdzeń dotyczących upraw, oraz klauzule ochronne przyjęte przez niektóre państwa członkowskie w celu uniemożliwienia stosowania GMO zatwierdzonych przepisami UE 14 pokazują, jakie jest stanowisko wielu państw członkowskich w tej kwestii. W ostatnich latach wzrósł sprzeciw wobec upraw GMO – w lutym 2014 r. wiele państw członkowskich głosowało w Radzie przeciwko zatwierdzeniu kukurydzy 1507 15 (zob. tabela 1 w załączniku).

Genetycznie zmodyfikowana żywność i pasza

Liczba dostępnych w sprzedaży genetycznie zmodyfikowanych produktów spożywczych jest niewielka (mimo że w związku ze wspólnym zatwierdzaniem żywności i paszy zatwierdzono większą ich ilość). Badania opinii potwierdzają ogólne wrażenie, że obywatele UE są przeciwni genetycznie zmodyfikowanej żywności 16 . Wiele przedsiębiorstw prowadzących detaliczny handel żywnością postanowiło nie sprzedawać takiej żywności. Może to wynikać z wymogów w zakresie etykietowania 17 genetycznie zmodyfikowanej żywności, a także z dostępności zamienników niezmodyfikowanych genetycznie.

Niektórzy konsumenci chcą mieć pewność, że na żadnym etapie produkcji żywności, którą kupują, nie było GMO. Wielu producentów żywego inwentarza czy też handlowców w różnych państwach członkowskich usiłowało więc wykorzystać unikanie GMO jako swój atut. Pojawiły się etykiety takie jak „karmione paszą bez GMO” 18 lub „ekologiczne”.

Inaczej niż w przypadku genetycznie zmodyfikowanej żywności rynek genetycznie zmodyfikowanej paszy jest w UE całkiem pokaźny. Dotyczy to w szczególności mieszanek paszowych – mieszanin materiałów paszowych dla zwierząt utrzymywanych w warunkach fermowych, stosowanych ze względu na ich wysoką wartość energetyczną i wysoką zawartość białka. Większość pasz stosowanych w UE pochodzi z przywozu (ponad 60 % zapotrzebowania na białko roślinne w 2013 r. pokryły towary z przywozu – głównie soja i śruta sojowa). Pasze te przywożone są głównie z państw, w których dominują uprawy GMO – 90 % przywożonych towarów pochodzi z państw, w których ok. 90 % obszarów uprawy soi jest obsadzonych soją genetycznie zmodyfikowaną 19 . Główne przyczyny powszechnego stosowania genetycznie zmodyfikowanej śruty sojowej to jej dostępność, cena 20 i konkurencyjność 21 .

Fakt, że genetycznie zmodyfikowana pasza jest powszechnie stosowana, nie wpłynął jednak na sposób głosowania. Nadal głosowania w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy systematycznie kończą się niewydaniem opinii (zob. Tabele 2 i 3 oraz wykres 1 w załączniku). Z biegiem czasu państwa członkowskie mniej więcej ustabilizowały stanowiska zajmowane w tych głosowaniach, przy czym zwykle więcej państw głosowało za projektami decyzji niż przeciwko nim.

O ile państwa członkowskie chętnie wprowadzały klauzule ochronne, aby zapobiec stosowaniu GMO do celów uprawy, klauzule takie nie były często wykorzystywane w stosunku do genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy (obecnie tylko jedno państwo stosuje takie środki w odniesieniu do trzech produktów). Niemniej jednak liczba państw głosujących przeciwko zatwierdzeniu genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy wskazuje na to, że w odczuciu państw członkowskich proces decyzyjny nie uwzględnia w pełni ich obaw.

Wnioski dotyczące procesu decyzyjnego

Stało się „normą”, że sprawa zatwierdzenia GMO wraca do Komisji, do której należy ostateczna decyzja. Podejmowanie decyzji w tym obszarze jest więc bardzo szczególnym wyjątkiem od normalnego funkcjonowania unijnej procedury komitetowej 22 . Zastrzeżenia podnoszone przez państwa członkowskie, które głosowały przeciwko zatwierdzeniu, najczęściej nie są oparte na przesłankach naukowych, lecz odzwierciedlają obawy państw członkowskich, związane nie tylko z bezpieczeństwem GMO dla zdrowia lub środowiska.

Mimo że obecne przepisy pozwalają Komisji na uwzględnienie „innych uzasadnionych czynników” oprócz oceny ryzyka przeprowadzonej przez EFSA, Komisja nie była w stanie uzasadnić ogólnounijnego zakazu produktów uznanych za bezpieczne przez EFSA na podstawie takich czynników 23 .

W rezultacie w praktyce Komisja systematycznie znajduje się w sytuacji, w której musi podejmować decyzję o zatwierdzeniu bez wsparcia państw członkowskich w odpowiednich komitetach. Sytuacja ta jest specyficzna dla procedury zatwierdzania GMO.

3.OSTATNIA REFORMA PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH GMO ZATWIERDZONYCH DO UPRAWY

W 2010 r. Komisja przedstawiła wniosek w sprawie zmiany przepisów dotyczących GMO, rozszerzającej powody, z których państwa członkowskie mogły ograniczyć lub zakazać uprawy zatwierdzonych GMO na swoich terytoriach („klauzule opt-out”). W uzasadnieniu wniosku Komisja wyjaśniła, że „krajowe, regionalne lub lokalne ramy decyzyjne uznaje się za najodpowiedniejsze dla rozpatrywania specyficznych aspektów uprawy GMO”. Proponowana zmiana została wprowadzona do prawa UE dyrektywą (UE) 2015/412 24 („dyrektywa z 2015 r.”). Umożliwia ona państwom członkowskim ograniczenie lub zakazanie uprawy GMO na swoich terytoriach (lub na ich części), o ile takie środki są uzasadnione z istotnych względów innych niż ryzyko dla zdrowia ludzi lub zwierząt bądź dla środowiska, czyli innych niż kryteria, które EFSA uwzględnia w swojej ocenie ryzyka. Jest to ważna zmiana, umożliwia bowiem państwom członkowskim uwzględnienie ich kontekstu krajowego w sytuacji, gdy istnieją uzasadnione podstawy do ograniczenia lub zakazania uprawy GMO, inne niż względy związane z ryzykiem dla zdrowia lub środowiska. Państwa członkowskie mogą wziąć pod uwagę przesłanki nieobjęte unijnym systemem zatwierdzania, który koncentruje się na ocenie naukowej i funkcjonuje w ramach wyznaczonych prawem UE. Nowe przepisy mają zastosowanie zarówno do przyszłych decyzji zatwierdzających, jak i do GMO, które już zostały zatwierdzone na poziomie UE.

Dyrektywa z 2015 r. daje zatem państwom członkowskich większą elastyczność w zakresie podejmowania decyzji co do upraw GMO na swoim terytorium, przy czym system zatwierdzania na poziomie UE nadal jest oparty na ocenie ryzyka. Dyrektywa odnosi się zatem do jednego z największych zarzutów do procedury zatwierdzania, który zgłaszano od lat, i jest w pełni zgodna z podejściem nakreślonym w wytycznych politycznych przedstawionych przez Komisję Parlamentowi Europejskiemu.

Dyrektywa z 2015 r. ma jednak zastosowanie tylko do GMO przeznaczonych do uprawy, nie zaś do genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy, które stanowią większość GMO zatwierdzanych w UE.

4.WNIOSEK KOMISJI

Wobec powyższych względów Komisja proponuje zmianę rozporządzenia z 2003 r. w taki sposób, aby umożliwić państwo członkowskim ograniczenie lub zakazanie stosowania, na części lub całości terytorium, genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy zatwierdzonej na poziomie UE, z istotnych względów innych niż ryzyko dla zdrowia ludzi lub zwierząt bądź dla środowiska, czyli ze względów, których EFSA nie uwzględnia w swojej ocenie ryzyka 25 .

Środki przyjęte przez państwa członkowskie muszą być zgodne z przepisami dotyczącymi rynku wewnętrznego, szczególnie z art. 34 TFUE, który zakazuje środków o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych w swobodnym przepływie towarów. Państwa członkowskie korzystające z tej możliwości będą zatem musiały uzasadnić wprowadzone środki przesłankami zgodnymi z art. 36 TFUE oraz z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości dotyczącym nadrzędnych względów interesu publicznego 26 . Państwo członkowskie, które chce skorzystać z takiej klauzuli opt-out, będzie musiało przedstawić uzasadnienie tego konkretnego środka, biorąc pod uwagę dany GMO, rodzaj planowanego środka oraz konkretne okoliczności na poziomie krajowym lub regionalnym, które stanowią podstawy skorzystania z takiej klauzuli. Wykonując to nowe uprawnienie, państwa członkowskie muszą w pełni przestrzegać swoich zobowiązań międzynarodowych, w tym przepisów WTO.

Przedmiotowy wniosek stanowi odzwierciedlenie i uzupełnienie praw przyznanych już państwom członkowskim dyrektywą z 2015 r. w odniesieniu do GMO przeznaczonych do uprawy. Objąłby on znacznie większą liczbę decyzji zatwierdzających, dotyczących żywności i paszy. Dzięki temu UE zyskałaby spójny zestaw przepisów dotyczących zatwierdzania GMO przeznaczonych do uprawy oraz jako żywność i pasza. Tak jak w przypadku dyrektywy z 2015 r., praktyczny rezultat tej propozycji będzie zależał od tego, w jakim stopniu państwa członkowskie będą korzystać z tych przepisów.

Zdaniem Komisji jest to dobry sposób rozwiązania problemów dotyczących procesu decyzyjnego na szczeblu UE.

Przygotowując przedmiotowy wniosek, Komisja wzięła pod uwagę następujące główne kwestie:

Po pierwsze, Komisja uważa, że raczej należy utrzymać jeden system zarządzania ryzykiem oparty na niezależnej ocenie ryzyka niż system polegający na wzajemnym uznawaniu krajowych decyzji zatwierdzających. Jeden system zarządzania ryzykiem to najskuteczniejszy sposób zapewnienia jednolitego poziomu ochrony w całej UE, a także zagwarantowania funkcjonowania rynku wewnętrznego.

Po drugie, art. 41 Karty i orzecznictwo Trybunału dotyczące systemów uprzedniego zatwierdzania zobowiązują Komisję, jako podmiot zarządzający ryzykiem, do podejmowania decyzji w sprawie wniosków o zatwierdzenie. Komisja nie ma prawa w nieskończoność wstrzymywać się od podjęcia decyzji, tj. de facto wprowadzać moratorium na zatwierdzenie GMO.

Po trzecie, należy przestrzegać obowiązujących ram prawnych i instytucjonalnych UE. Względna waga głosów państw członkowskich w Radzie jest określona w Traktatach, a rozporządzenie dotyczące przyjmowania aktów wykonawczych jest oparte na tych zasadach głosowania. W tym samym rozporządzeniu ustanowiono także przepisy, które stosuje się w sytuacji, w której nie osiągnięto większości kwalifikowanej za projektem środka wykonawczego lub przeciwko niemu. Przepisy te stosują się do wszystkich obszarów polityki. Komisja uważa, że odstępstwo od uzgodnionych horyzontalnych przepisów proceduralnych dotyczących wykonywania dorobku prawnego UE jest nieuzasadnione.

5.WNIOSKI

Komisja uważa, że należy zmienić ramy prawne procesu decyzyjnego dotyczącego genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy. W wytycznych politycznych przedstawionych przez Komisję Parlamentowi Europejskiemu wyjaśniono problem, z którym mamy do czynienia w specyficznym kontekście GMO: system nie pozwala na uwzględnienie indywidualnych obaw demokratycznie wybranych rządów. Komisja proponuje, by państwa członkowskie mogły z uzasadnionych względów ograniczyć lub zakazać stosowania GMO na swoich terytoriach, jednocześnie zapewniając, by środki te były zgodne z przepisami dotyczącymi rynku wewnętrznego i z ramami instytucjonalnymi UE. Umożliwi to państwom członkowskim uwzględnienie na szczeblu krajowym kwestii, które nie zostały poruszone w unijnym procesie decyzyjnym.

W swoich wytycznych politycznych Komisja podkreśliła, że zobowiązuje się do pogłębienia rynku wewnętrznego. Wnioski przedstawione w niniejszym komunikacie dotyczą problemów, które występują w kontekście przyjmowania aktów wykonawczych dotyczących GMO. Wnioski te nie mają zastosowania poza tym konkretnym kontekstem.

Komisja proponuje zatem Parlamentowi Europejskiemu i Radzie zmianę ram prawnych dotyczących genetycznie zmodyfikowanej żywności paszy, tak by rozwiązanie uzgodnione na początku tego roku przez Parlament Europejski i Radę w sprawie GMO przeznaczonych do uprawy zostało rozszerzone na genetycznie zmodyfikowaną żywność i paszę.

(1) Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 w odniesieniu do umożliwienia państwom członkowskim ograniczenia lub zakazu stosowania genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy na swoim terytorium (COM(2015) 177 final).

(2) Rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r. w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy (Dz.U. L 268 z 18.10.2003, s. 1).

(3) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/18/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych genetycznie i uchylająca dyrektywę Rady 90/220/EWG (Dz.U. L 106 z 17.4.2001, s. 1).

(4) Art. 7 i 19 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 stanowią, że oprócz opinii EFSA Komisja może uwzględnić „inne uzasadnione czynniki istotne dla przedmiotowej sprawy”.

(5) Zgodnie z procedurą sprawdzającą określoną w rozporządzeniu (UE) nr 182/2011.

(6) Jeżeli Stały Komitet wyda opinię negatywną (większość kwalifikowana przeciwko) lub nie wyda opinii, Komisja może postanowić o przekazaniu sprawy do komitetu odwoławczego.

(7) Art. 16 ust. 4 i 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Od dnia 1 listopada 2014 r. większość kwalifikowana oznacza liczbę głosów reprezentującą co najmniej 55 % z 28 państw członkowskich oraz co najmniej 65 % liczby mieszkańców UE.

(8) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).

(9) Art. 6 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

(10) Jest to różnica w stosunku do poprzedniej procedury określonej w decyzji Rady 1999/468/WE. Zgodnie z tamtą procedurą Komisja nie miała marginesu uznania w przypadku, gdy Rada nie była w stanie wydać opinii za proponowanymi środkami lub przeciwko nim. Jeżeli Rada w wyniku głosowania nie wydała opinii (lub nie podjęła żadnych działań w ciągu trzech miesięcy), Komisja miała obowiązek przyjąć wniosek przedłożony Radzie.

(11) Zob. w szczególności wyrok TSUE w sprawie C-390/99, Canal Satélite Digital SL, zgodnie z którym procedury uprzedniego zatwierdzenia, takie jak system zatwierdzania GMO oraz genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy, uniemożliwiają wprowadzenie produktu do obrotu bez zatwierdzenia i w związku z tym są zgodne z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), o ile: 1) są należycie uzasadnione (np. oceną potencjalnych skutków dla zdrowia lub środowiska), oraz 2) ze względu na długość, wysokość związanych z nimi kosztów lub wieloznaczność warunków do spełnienia nie zniechęcają przedsiębiorców do realizacji ich planów biznesowych.

(12) Tylko dwa GMO są zatwierdzone w Unii do zastosowań innych niż uprawa oraz żywność i pasza. Są to rodzaje goździków zatwierdzone do wprowadzania do obrotu do celów dekoracyjnych. Głosowanie dotyczące takich GMO przebiega podobnie jak w przypadku zatwierdzania żywności i paszy. Wynikiem głosowania był zawsze brak opinii, przy czym więcej państw głosowało za niż przeciw. Sposób głosowania jest podobny, niezależnie od tego, czy dotyczy ono zatwierdzenia GMO do uprawy, jako żywność i paszę czy do innych celów.

(13) W 2013 r. 148 660 ha, głównie w Hiszpanii (136 962 ha), mniejsze obszary w Portugalii, Republice Czeskiej, Rumunii i Słowacji.

(14) Dziewięć państw członkowskich wprowadziło klauzule ochronne uniemożliwiające wprowadzanie do obrotu i stosowanie na ich terytoriach jedynego GMO, który jest obecnie zatwierdzony do uprawy w UE.

(15) Gdy w 1998 r. Stały Komitet głosował w sprawie zatwierdzenia kukurydzy MON810, za wnioskiem opowiedziała się większość kwalifikowana (Rada nie musiała więc głosować): 10 państw członkowskich oddało głosy za, 1 przeciw, 4 państwa członkowskie wstrzymały się od głosu. Gdy w 2007 r. Rada głosowała nad decyzją w sprawie ziemniaka Amflora, nie wydano opinii: 10 państw członkowskich oddało głosy za, 11 przeciw, 6 państw członkowskich wstrzymało się od głosu. Gdy w 2009 r. Stały Komitet głosował w sprawie kukurydzy 1507 i Bt 11, nie wydano opinii: 6 państw członkowskich oddało głosy za, 12 przeciw, 7 państw członkowskich wstrzymało się od głosu. Gdy w 2014 r. Rada głosowała w sprawie kukurydzy 1507, nie wydano opinii: 5 państw członkowskich oddało głosy za, 19 przeciw, 4 państwa członkowskie wstrzymały się od głosu (głosowanie nieformalne).

(16) Wyniki specjalnego badania Eurobarometru na temat biotechnologii opublikowane w październiku 2010 r. wykazały, że według obywateli UE genetycznie zmodyfikowana żywność nie oferuje korzyści, może być niebezpieczna lub nawet szkodliwa. Europejczycy nie są też zwolennikami prac nad nową genetycznie zmodyfikowaną żywnością.

(17) Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1829/2003 na etykiecie produktów spożywczych zawierających GMO lub z nich się składających, jak też wszystkich produktów spożywczych i paszy pochodzących z GMO, należy podać informację o modyfikacji genetycznej. Zgodnie z przepisami żywność i pasza nie muszą być etykietowane jako genetycznie zmodyfikowane, jeżeli genetycznie zmodyfikowany materiał stanowi nie więcej niż 0,9 % składników żywności i paszy rozpatrywanych indywidualnie lub żywności i paszy składających się z jednego składnika, o ile obecność takiego materiału jest przypadkowa lub technicznie nieunikniona.

(18) W praktyce rynek ten jest nadal niewielki, a dostępny asortyment takich produktów jest stosunkowo ograniczony.

(19) W 2013 r. 43,8 % paszy przywożonej do UE pochodziło z Brazylii, w której 89 % upraw soi było zmodyfikowanych genetycznie; 22,4 % pochodziło z Argentyny, gdzie 100 % upraw soi było zmodyfikowanych genetycznie; 15,9 % pochodziło ze Stanów Zjednoczonych, gdzie 93 % upraw soi było zmodyfikowanych genetycznie; 7,3 % pochodziło z Paragwaju, gdzie 95 % upraw soi było zmodyfikowanych genetycznie. Źródło: Eurostat i Międzynarodowa Rada Zbożowa.

(20) Z danych branżowych wynika, że w ramach umów długoterminowych premia cenowa wynosi ok 40 EUR za tonę, sięgając 100 EUR za tonę na rynku kasowym paszy niezmodyfikowanej genetycznie.

(21) Koszty zakupu mieszanek paszowych stanowią ponad 32 % wartości produkcji zwierzęcej w UE.

(22) W 2012 r. w Stałym Komitecie odbyło się 1946 głosowań w ramach unijnej procedury komitetowej. Tylko 82 z nich zakończyło się niewydaniem opinii. Dziewięć z tych spraw przekazano do komitetu odwoławczego. (Dane za lata 2013 i 2014 przedstawiają się następująco: 1959/53/28 i 1908/46/21).

(23) Powołanie się przez Komisję na „inne uzasadnione czynniki” wymienione w rozporządzeniu (WE) nr 1829/2003 jako na powody odmowy zatwierdzenia GMO może być zgodne z prawem tylko wtedy, jeżeli jest umotywowane nadrzędnymi względami interesu publicznego tego samego rodzaju, co względy wymienione w art. 36 TFUE i w związanym z nim orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości (zob. np. TSUE, 20.02.1979, sprawa 120/78 Rewe-Zentral (Cassis de Dijon), 1979 Rec., s. 649) oraz celami interesu ogólnego wymienionymi w art. 52 ust. 1 Karty praw podstawowych i w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości (zob. np. TSUE, 12.07.2012, sprawa C-59/11, Association Kokopelli, ECLI:EU:C:2012:447).

(24) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/412 z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie zmiany dyrektywy 2001/18/WE w zakresie umożliwienia państwom członkowskim ograniczenia lub zakazu uprawy organizmów zmodyfikowanych genetycznie (GMO) na swoim terytorium (Dz.U. L 68 z 13.3.2015, s. 1).

(25) Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 w odniesieniu do umożliwienia państwom członkowskim ograniczenia lub zakazu stosowania genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy na ich terytorium (COM(2015) 177 final).

(26) TSUE, 20.02.1979, Sprawa 120/78 Rewe-Zentral (Cassis de Dijon), Rec. 1979, s. 649.

Top

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 22.4.2015

COM(2015) 176 final

ZAŁĄCZNIK

KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

w sprawie przeglądu procesu decyzyjnego dotyczącego organizmów zmodyfikowanych genetycznie
(GMO)

ZAŁĄCZNIK

Tabela 1: Wyniki głosowań w Radzie i w komitecie odwoławczym w sprawie zatwierdzenia upraw GMO od wejścia w życie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003

Rok	GMO, którego dotyczyło głosowanie w Radzie lub w komitecie odwoławczym	Liczba państw członkowskich (PC)	PC za	PC przeciw	PC wstrzymujące się od głosu	Całkowita liczba głosów	Głosy za	Głosy przeciw	Głosy wstrzymujące się
2007	ziemniak Amflora	27	10	11	6	345	130	119	96
2014	kukurydza 1507*	28	5	19	4	352	77	210	65

* głosowanie nieformalne

Tabela 2: Wyniki głosowań w Radzie i w komitecie odwoławczym w sprawie zatwierdzenia genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy od wejścia w życie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003

Zasady obliczania większości kwalifikowanej sprzed traktatu z Lizbony (większość kwalifikowana = 62 głosy z 87: 88 głosów na 124; 232 głosy na 321 lub 255 głosów na 345)

Rok	GMO, którego dotyczyło głosowanie w Radzie lub w komitecie odwoławczym	Liczba państw członkowskich	Państwa członkowskie za	PC przeciw	PC wstrzymujące się od głosu	Całkowita liczba głosów	Głosy za	Głosy przeciw	Głosy wstrzymujące się
2004	kukurydza Bt11	15	6	6	3	87	35	29	23
	kukurydza NK603	25	9	9	7	124	48	43	33
	rzepak GT73	25	6	14	5	321	78	164	79
2005	kukurydza 1507	25	9	10	6	321	123	112	86
	kukurydza GA21	25	8	13	4	321	94	155	72
	kukurydza MON863	25	10	12	3	321	152	103	66
	kukurydza MON863xMON810	25	8	14	3	321	133	142	46
	kukurydza 1507	25	11	11	3	321	159	102	60
2006	rzepak Ms8xRf3	25	6	14	5	321	102	156	63
2007	burak cukrowy H7-1	27	15	9	3	345	197	83	65
	kukurydza 59122	27	15	8	4	345	197	79	69
	kukurydza NK603xMON810	27	14	9	4	345	185	108	52
	kukurydza 1507xNK603	27	14	9	4	345	185	108	52
2008	kukurydza MON863xNK603	27	12	11	4	345	157	119	69
	kukurydza MON863xMON810	27	12	11	4	345	157	119	69
	kukurydza MON863xMON810xNK603	27	12	11	4	345	157	119	69
	ziemniak Amflora	27	9	13	5	345	119	162	64
	kukurydza GA21	27	11	9	7	345	128	83	134
	soja A2704-12	27	12	12	3	345	174	148	23
	LLCotton25	27	13	12	2	345	186	148	11
	soja MON89788	27	13	8	6	345	164	79	102
2009	rzepak T45	27	12	14	1	345	160	178	7
	kukurydza MON89034	27	14	10	3	345	167	113	65
	kukurydza MON88017	27	13	10	4	345	164	87	94
	kukurydza 59122xNK603	27	12	11	4	345	152	116	77
	kukurydza MIR604	27	13	12	2	345	181	128	36
2010	kukurydza 1507x59122	27	13	11	3	345	183	116	46
	kukurydza 59122x1507xNK603	27	13	11	3	345	183	116	46
	kukurydza MON88017xMON810	27	13	11	3	345	183	116	46
	kukurydza MON89034xNK603	27	13	12	2	345	183	145	17
	kukurydza Bt11xGA21	27	13	11	3	345	183	116	46
	kukurydza Bt11	27	14	9	4	345	186	84	75
2011	bawełna GHB614	27	16	10	1	345	222	113	10
	kukurydza MON89034xMON88017	27	15	11	1	345	219	116	10
	kukurydza 1507	27	17	9	1	345	251	84	10
	bawełna 281-24-236/3006-210-23	27	14	10	3	345	190	87	68
	kukurydza Bt11xMIR604	27	13	11	3	345	178	99	68
	kukurydza MIR604xGA21	27	13	12	2	345	178	109	58
	kukurydza Bt11xMIR604xGA21	27	13	12	2	345	178	109	58
2012	soja A5547-127	27	14	10	3	345	181	113	51
	rzepak 40-3-2	27	14	8	5	345	181	80	84
	soja MON87701	27	14	10	3	345	181	96	68
	soja 356043	27	14	10	3	345	181	94	70
	soja MON87701xMON89788	27	12	10	5	345	149	87	109
	kukurydza MIR162	27	14	10	3	345	164	94	87
2013	rzepak Ms8xRf3*	27	14	8	4	345	164	77	97
	pyłek MON810	28	14	12	2	352	168	145	39
	kukurydza SmartStax	28	13	12	3	352	161	123	68
	kukurydza MON89017x1507xNK603	28	13	12	3	352	161	123	68
	kukurydza MON87460	28	12	12	4	352	154	123	75
2014	rzepak GT73	28	14	11	3	352	164	101	87
	bawełna T304-40	28	15	12	1	352	197	126	29
	soja MON87708*	28	12	9	4	352	149	81	99
	kukurydza T25*	28	13	8	4	352	161	74	94
	soja 305423*	28	13	9	3	352	161	103	65
	soja MON87705*	28	13	10	2	352	161	110	58
	soja BS-CV127-9*	28	13	9	3	352	161	81	87
	kukurydza NK603	28	13	11	4	352	161	97	94

*niektóre państwa członkowskie nie były reprezentowane w głosowaniu –

Tabela 3: Wyniki głosowań w komitecie odwoławczym w sprawie zatwierdzenia genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy od wejścia w życie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003

Zasady obliczania większości kwalifikowanej po wejściu w życie traktatu z Lizbony (większość kwalifikowana = liczba głosów reprezentująca co najmniej 55 % państw członkowskich oraz co najmniej 65 % obywateli UE)

Rok	GMO	Liczba państw członkowskich (PC)	Liczba PC za	Liczba PC przeciwko	Liczba PC wstrzymujących się od głosu	% obywateli UE reprezentowanych przez głosy za	% obywateli UE reprezentowanych przez głosy przeciwko	% obywateli UE reprezentowanych przez głosy wstrzymujące się
2014	GHB614xCotton25*	28	10	13	4	29,57 %	30,46 %	30,73 %
	rzepakMON88302*	28	10	12	5	29,57 %	29,62 %	31,57 %
	bawełna MON88913*	28	10	11	6	29,57 %	16,64 %	44,56 %
2015	soja MON87769	28	11	13	4	38,76 %	30,54 %	30,70 %
	bawełna MON531	28	10	15	3	37,35 %	32,49 %	30,17 %
	bawełna MON1445	28	10	16	2	37,35 %	34,70 %	27,96 %
	bawełna MON531xMON1445	28	10	16	2	37,35 %	34,70 %	27,96 %
	bawełna MON15985	28	11	15	2	39,55 %	32,49 %	27,96 %

*niektóre państwa członkowskie nie były reprezentowane w głosowaniu

Wykres 1: Zmiana sposobu głosowania w Radzie lub w komitecie odwoławczym w sprawie zatwierdzenia genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy w latach 2004–2015

Top

Choose the experimental features you want to try