This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52014PC0085
Proposal for a COUNCIL RECOMMENDATION on European Tourism Quality Principles
Wniosek ZALECENIE RADY w sprawie europejskich zasad jakości w turystyce
Wniosek ZALECENIE RADY w sprawie europejskich zasad jakości w turystyce
/* COM/2014/085 final - 2014/0043 (NLE) */
Wniosek ZALECENIE RADY w sprawie europejskich zasad jakości w turystyce /* COM/2014/085 final - 2014/0043 (NLE) */
UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU 1.1. Kontekst Turystyka stanowi trzeci pod względem
znaczenia obszar działalności społeczno-gospodarczej w UE, ustępując miejsca
sektorowi handlu i dystrybucji oraz budownictwu. Jest to jeden z niewielu
sektorów gospodarki, w których odnotowuje się ciągły wzrost mimo trudności
gospodarczych i finansowych, dzięki czemu może on potencjalnie w znacznym
stopniu przyczynić się do realizacji strategii „Europa 2020” – strategii UE na
rzecz zatrudnienia i inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego
sprzyjającego włączeniu społecznemu. Turystyka
jest sektorem obejmującym prawie 1,8 mln przedsiębiorstw, z których większość
to MŚP; zatrudnia on[1]
około 3,3 % siły roboczej UE (około 8 mln miejsc pracy) i wytwarza około 2,9 %
PKB Unii Europejskiej. Jeśli wziąć pod uwagę również sektory powiązane z
turystyką[2],
to ich pośredni udział jest o wiele większy: według szacunków łącznie zapewniają
one około 8,5 % wszystkich miejsc pracy (około 18,8 mln zatrudnionych) oraz
wytwarzają około 7,9 % PKB Unii Europejskiej[3].
Mimo rosnącej konkurencji ze strony innych regionów świata UE jest
najpopularniejszym kierunkiem turystycznym na świecie – w 2011 r. odwiedziło ją
384,8 mln turystów zagranicznych[4]. Wraz z przyjęciem traktatu lizbońskiego UE przyznano
kompetencje umożliwiające jej uzupełnianie działań podejmowanych przez państwa
członkowskie w sektorze turystycznym, w szczególności poprzez wspieranie
konkurencyjności unijnych przedsiębiorstw działających w tym sektorze[5]. W odpowiedzi na nowe przyznane jej uprawnienia
oraz ze względu na konieczność wprowadzenia nowych środków w celu stymulowania
wzrostu w UE Komisja przyjęła w 2010 r. komunikat w sprawie nowych ram
politycznych dla europejskiego sektora turystycznego[6]. W przedmiotowych
ramach określono ambitny zestaw działań mających na celu: a) stymulowanie
konkurencyjności sektora turystycznego w Europie; b) wspieranie rozwoju
zrównoważonej i odpowiedzialnej turystyki wysokiej jakości; c) konsolidację
wizerunku i widoczności Europy jako zbioru kierunków turystycznych wysokiej
jakości i opartych na zasadach zrównoważonego rozwoju; oraz d) pełne
wykorzystanie potencjału różnych obszarów polityki i instrumentów finansowych
UE na rzecz rozwoju turystyki. W ramach działania nr 13
opisanego w komunikacie wyraźnie przewiduje się utworzenie europejskiego
znaku jakości w turystyce „na podstawie dotychczasowych doświadczeń państw
członkowskich. Jego celem będzie zwiększenie bezpieczeństwa i zaufania
konsumentów do oferty turystycznej oraz nagradzanie tych przedsiębiorców,
którzy w trosce o wysoką jakość usług i zadowolenie klientów podejmują daleko
idące środki”. W odpowiedzi na przedmiotowy komunikat Parlament Europejski
zwrócił się do Komisji „[…] aby – we współpracy z podmiotami z sektora
turystyki – oceniła wykonalność europejskiego znaku jakości w turystyce, […] w
celu utworzenia »znaku-parasola«, uzupełniającego w stosunku do znaków
krajowych i uznawanego na zasadzie dobrowolności”[7]. W badaniu z 2009 r. poświęconym
konkurencyjności branży turystycznej w UE stwierdzono, że chociaż całkowita liczba
międzynarodowych turystów odwiedzających Europę nadal rośnie, w ostatnich
latach Europa traci udział w rynku na rzecz nowych kierunków turystycznych
pojawiających się na świecie. Ponadto duży wpływ na cały sektor mają globalizacja,
internet i szybko zmieniające się zachowania konsumentów, a także rosnąca
troska o ślad środowiskowy działalności turystycznej[8]. Wobec coraz bardziej konkurencyjnego rynku wzrosło
znaczenie jakości dla przedsiębiorstw turystycznych, które są coraz bardziej
świadome znaczenia jakości jako źródła przewagi konkurencyjnej. W związku z tym
dostęp do rzetelnych, aktualnych, dokładnych i istotnych informacji na temat
jakości danej usługi turystycznej ma dla turystów zasadnicze znaczenie, gdyż
pozwala im rozróżniać konkurencyjne produkty oraz dokonywać świadomych wyborów. Może to mieć jeszcze większe znaczenie w przypadku turystów
przybywających z innch państw członkowskich UE, gdy brak pewności może być
dodatkowo pogłębiony przez trudności językowe, a informacje nie są dostępne w
języku zrozumiałym dla konsumenta. Co więcej, biorąc pod uwagę obecny kryzys gospodarczy, UE
musi dołożyć wszelkich starań, aby przyciągać turystów z państw trzecich. Zapewnienie
wspomnianym turystom pewności, co do uzyskania pewnego poziomu jakości usług w
całej UE jest sprawą najwyższej wagi. Informowanie konsumentów o jakości usług turystycznych ma
znaczenie w przyciąganiu turystów z państw trzecich, kryje też ogromny i
dotychczas niewykorzystany potencjał w zakresie zwiększenia liczby turystów
odwiedzających UE oraz zwiększenia konkurencyjności unijnego sektora
turystycznego. W 2011 r. wydatki turystów zagranicznych wyniosły 330,44 mld
EUR. Zgodnie z ostatnimi szacunkami w 2022 r. wartości te mogą wzrosnąć do 20,4
mln miejsc pracy i 427,31 mld EUR[9]. W związku z tym obecną inicjatywę należy również
rozpatrywać w kontekście inicjatywy Komisji mającej na celu promowanie Europy w
państwach trzecich[10]
oraz – w tych ramach – w kontekście inicjatywy „kierunek turystyczny Europa 2020”[11], a także w kontekście polityki
wizowej UE[12],
która ułatwia obywatelom państw trzecich podróżowanie do UE[13], aby pomóc w utrzymaniu
pozycji Europy jako najpopularniejszego kierunku turystycznego na świecie. 1.2 Aktualna sytuacja Do tej pory na poziomie UE nie przyjęto żadnych szczegółowych
przepisów dotyczących informowania konsumentów o jakości usług turystycznych[14]. Pewne istniejące narzędzia informacyjne, takie jak strony
internetowe umożliwiające ocenę i porównanie, mogą pomóc konsumentom w
podejmowaniu decyzji, pod warunkiem że prezentują przejrzyste i wiarygodne
informacje. W niektórych państwach członkowskich na zasadzie
dobrowolności funkcjonują systemy jakości w sektorze publicznym na poziomie
krajowym, niższym niż krajowy lub regionalnym. Istnieje również szereg różnego
rodzaju inicjatyw sektorowych na poziomie regionalnym, krajowym lub
transnarodowym, które koncentrują się głównie na aspektach związanych z
jakością usług charakterystycznych dla danego podsektora turystycznego lub
obszaru geograficznego. Jak potwierdzono w analizie rynkowej przeprowadzonej w
kontekście oceny wariantów strategicznych towarzyszącej niniejszemu wnioskowi[15], wspomniane systemy
jakości są bardzo zróżnicowane, a zatem w przypadku porównania wykazują jedynie
niewielką spójność pod względem zakresu sektorowego, zasięgu geograficznego,
sposobu zarządzania, metodyki i kryteriów oceny. Duża liczba i różnorodność istniejących systemów jakości funkcjonujących
w sektorach prywatnym i publicznym prowadzi do znacznego rozdrobnienia rynku w
zakresie oceny jakości usług turystycznych. Na skutek wspomnianego rozdrobnienia turystom
transgranicznym nie zapewnia się spójnych informacji, które umożliwiałyby łatwe
ustalenie, co przedstawiają różne systemy jakości oraz w jaki sposób dokonać rozróżnienia
między konkurencyjnymi usługami. Prowadzi to do braku jasności. Ogranicza to zatem
zdolność systemów jakości do skutecznego informowania konsumentów o poziomie
jakości oferowanych usług turystycznych, co utrudnia konsumentom podejmowanie
świadomych wyborów, zwłaszcza w przypadku podróży do innego państwa
członkowskiego lub z państw trzecich do UE. W związku z tym nie rekompensują
one (np. poprzez korzystniejsze wybory klientów lub lepszej reputacji)
przedsiębiorstw inwestujących w jakość. Wspomniana sytuacja zniechęca podmioty
działające w przedmiotowym sektorze, a w szczególności MŚP o ograniczonych
zasobach finansowych, do podejmowania takich działań. W rezultacie unijny sektor
turystyczny nie może w pełni wykorzystywać swojej przewagi konkurencyjnej w
zakresie jakości usług ani realizować potencjału gospodarczego poprzez
zwiększanie widoczności w odniesieniu do jakości oferowanych usług. Zainteresowane
strony z sektora turystycznego nie odniosły dotąd sukcesu, jeżeli chodzi o nawiązanie
współpracy na poziomie UE w celu zmniejszenia niespójności w całej UE między
istniejącymi lub przyszłymi systemami jakości; nic nie wskazuje też na
możliwość pojawienia się jakichkolwiek inicjatyw prywatnych lub publicznych,
które mogłyby wpłynąć na poprawę wspomnianej sytuacji. W związku z tym
najpilniejszą potrzebą jest zaradzenie rozdrobnieniu rynku na kilku poziomach. Istniejące rozdrobnienie dotyczące systemów oceny
jakości prowadzi do braku jasności i może mieć negatywny wpływ na
konkurencyjność europejskiej turystyki. 2. WYNIKI KONSULTACJI Z
ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCENA SKUTKÓW 2.1 Proces konsultacji W następstwie przyjęcia komunikatu z 2010 r. Komisja
z pomocą państw członkowskich i zainteresowanych stron z przedmiotowego sektora
rozpoczęła gromadzenie informacji na temat istniejących systemów jakości. W
2011 r. zorganizowano dwa warsztaty mające na celu wymianę informacji na temat
istniejących doświadczeń oraz wymianę pomysłów dotyczących możliwych wspólnych
zasad jakości w odniesieniu do usług turystycznych. Na początku 2011 r. Komisja
powołała nieformalną grupę ekspertów, w której skład weszli zarządzający
istniejącymi systemami jakości w sektorze publicznym i prywatnym oraz przedstawiciele
konsumentów i która miała pomoc w opracowywaniu projektu koncepcji. Przeważająca
większość zainteresowanych stron biorących udział w warsztatach oraz
nieformalna grupa ekspertów stwierdziły zgodnie, że inicjatywę UE należy
przeprowadzić według podejścia oddolnego w oparciu o istniejące i przyszłe
inicjatywy państw członkowskich i przedmiotowego sektora oraz uznając wspomniane
inicjatywy. W odniesieniu do zakresu, jaki powinny obejmować wspólne zasady,
zainteresowane strony wyraziły jednak odmienne opinie. Ponadto uwzględnienie w ramach
przedmiotowych zasad kwestii zrównoważenia środowiskowego również wywołało
wśród zainteresowanych stron pewne rozbieżności. We wrześniu i październiku 2011 r.
przeprowadzono ukierunkowane konsultacje, gromadząc opinie szerszego kręgu
zainteresowanych stron, obejmujących główne europejskie stowarzyszenia i
federacje turystyczne, powiązane stowarzyszenia branżowe, organizacje
konsumenckie, a także organy państw członkowskich. Wyniki wspomnianych
konsultacji były pod względem stanowisk zainteresowanych stron podobne jak
podczas opisanych wyżej wstępnych warsztatów. Z państwami członkowskimi konsultowano się
również podczas regularnych posiedzeń Komitetu Doradczego ds. Turystyki przy
Komisji; wyraziły one rozbieżne opinie: niektóre państwa członkowskie wyraziły
zdecydowane poparcie dla inicjatywy, sprzeciwiając się jednocześnie nałożeniu
na administracje publiczne obowiązku uczestniczenia w zarządzaniu taką
inicjatywą UE, powołując się głównie na niezgodność z zasadą pomocniczości i na
ograniczenia podstawy prawnej, a także na ograniczone zasoby organów krajowych. W celu poszerzenia zakresu konsultacji z
zainteresowanymi stronami oraz zgromadzenia wiedzy fachowej w styczniu 2012 r. Komisja
zorganizowała otwartą konferencję. Dokumentacja oraz sprawozdanie z
przedmiotowej konferencji są dostepne na stronach internetowych Komisji[16]. Dyskusje w ramach
konferencji odzwierciedlały brak zmian w poglądach i stanowiskach
zainteresowanych stron z sektora prywatnego i publicznego. Od maja do lipca 2012 r. prowadzono
konsultacje społeczne za pośrednictwem strony internetowej „Twój głos w Europie”,
stron internetowych DG ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu na portalu Europa oraz
wiadomości e-mail wysyłanych do szerokiego grona zainteresowanych stron z
sektora prywatnego i publicznego oraz przedstawicieli państw członkowskich. Stowarzyszenia
i federacje zawodowe oraz administracje publiczne stanowiły prawie 90 % z ponad
150 respondentów. Pozostałe 10 % stanowiły przedsiębiorstwa działające w branży
turystycznej, z których dwie trzecie uczestniczy w systemach jakości. Związki
zawodowe z sektora turystycznego oraz przedstawiciele konsumentów również byli
aktywnie zaangażowani w proces konsultacji. Większość respondentów zgodziła się
z określeniem problemu przez Komisję oraz z koniecznością podjęcia przez UE
inicjatywy w przedmiotowym obszarze. Wyniki konsultacji społecznych
opublikowano na stronach internetowych Komisji[17]. W ramach oceny wariantów strategicznych
przeprowadzono badanie kontekstowe dotyczące doświadczeń przedsiębiorstw w
zakresie uczestnictwa w systemach jakości; odpowiedzi zarządzających reprezentatywną
próbą istniejących systemów jakości oraz uczestniczących w nich przedsiębiorstw
dostarczyły przydatnych spostrzeżeń na temat oceny skutków proponowanej
inicjatywy[18]. 2.2 Ocena wariantów
strategicznych Komisja oceniła różne warianty strategiczne w
celu poprawy spójności między istniejącymi i przyszłymi systemami jakości, a w
rezultacie informacji przedstawianych konsumentom. Rozważono łącznie siedem wariantów
strategicznych, z których cztery zostały poddane analizie w ramach oceny. Obejmują
one wariant polegający na braku zmian, wariant polegający na samoregulacji
przez sektor turystyczny oraz dwa warianty obejmujące interwencję UE. W ramach
dwóch ostatnich wariantów przeanalizowano skutki możliwości włączania w
koncepcję określonych zasad, takich jak te związane z aspektami zrównoważenia
środowiskowego. Szacowane skutki gospodarcze, społeczne i środowiskowe każdego
wariantu oceniono na podstawie ich skuteczności w realizacji celów polityki,
ich opłacalności pod względem kosztów oraz ich spójności z innymi strategiami
UE. W ocenie szczególną uwagę poświęcono faktowi,
że udział przedmiotowego sektora w wariancie polegającym na zaproponowaniu
samoregulacji albo w wariancie, w który proponuje się interwencję UE, byłby
dobrowolny. Gruntownie rozważono również kwestię zachowania wyjątkowości i
różnorodności europejskiej oferty turystycznej, szczególnie z uwagi na szeroki
zakres podsektorów turystycznych, w których można by stosować europejskie
zasady jakości usług. W ocenie nie wskazano jednego korzystnego
wariantu, ponieważ z ich porównania wynika, że zarówno wariant obejmujący
jedynie zasady związane z jakością usług, jak i wariant, w którym informacje
obejmują także inne aspekty, takie jak zrównoważenie środowiskowe, są równie skuteczne,
efektywne i spójne. 3. ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU 3.1 Podstawa prawna Podstawą wniosku są art. 195 i 292 TFUE. 3.2 Zasady pomocniczości i
proporcjonalności Artykuł 195 TFUE stanowi, że UE „uzupełnia
działania państw członkowskich w sektorze turystycznym, w szczególności przez
wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw Unii w tym sektorze”. Zgodnie z
zasadą pomocniczości proponowane działanie UE miałoby charakter dobrowolny. Proponowana
inicjatywa nie znosi żadnej istniejącej inicjatywy podjętej przez państwa
członkowskie lub przedmiotowy sektor. Podjęcie działań na szczeblu unijnym jest
uzasadnione ponadnarodowym charakterem opisanego wyżej problemu. Problem ten
występuje w warunkach transgranicznych, gdzie usługi turystyczne świadczone są
w państwie, którego turysta nie zamieszkuje, co ogranicza wartość dodaną, jaką systemy
jakości mogą zapewnić podróżnym transgranicznym, szczególnie jeżeli podróżni ci
pochodzą spoza UE. Obecna sytuacja (opisana w pkt 1.2) dotycząca
oceny jakości usług turystycznych w Europie nie sprzyja tworzeniu odpowiednich
równych warunków działania w przedmiotowym sektorze UE. Niespójność systemów
oceny jakości w odniesieniu do usług turystycznych na poziomie krajowym i
regionalnym powoduje zagubienie konsumentów i tworzy przeszkody na rynku
wewnętrznym. Uprawnienia i możliwości w zakresie
samodzielnego działania poszczególnych państw członkowskich w dążeniu do zwiększenia
spójności w zakresie jakości usług turystycznych oferowanych w całej UE są
ograniczone. Dotychczas państwa członkowskie nie rozpoczęły żadnej koordynacji transgranicznej
zasad jakości w turystyce i nic nie wskazuje, aby miały podjąć takie działanie w
przyszłości. Biorąc pod uwagę niewielką liczbę publicznych systemów istniejących
na poziomie krajowym, taka współpraca w żadnym wypadku nie spowodowałaby
nawiązania współpracy transgranicznej na dużą skalę. Ponadto poszczególne
państwa członkowskie nie mogą obecnie zwiększyć spójności systemów
funkcjonujących w sektorze prywatnym w innych państwach członkowskich. W
związku z tym działanie UE jest konieczne i uzasadnione. Dodatkowo działania
podejmowane w przedmiotowym sektorze, nawet na poziomie transnarodowym, są
ograniczone do określonego podsektora (lub ewentualnie kilku powiązanych
podsektorów), ale nie mają prawdziwie horyzontalnego zakresu. Powoduje to niespójność
informacji udostępnianych konsumentom oraz ograniczenie informacyjnego
charakteru systemów jakości i objętych nimi przedsiębiorstw w wewnątrzunijnym
kontekście transgranicznym oraz w odniesieniu do podróżnych z państw trzecich. Sytuacja
ta prawdopodobnie nie ulegnie zmianie i dlatego niezbędne jest działanie na
poziomie UE. Ze względu na ich skalę, UE jest w stanie
lepiej rozwiązać opisane powyżej problemy rozdrobnienia sektorowego i
geograficznego. Unijne ramy mające na celu realizację ogólnego interesu, jakim
jest wzmacnianie konkurencyjności sektora turystycznego Unii, byłyby bardziej
efektywne pod względem transgranicznej widoczności i wiarygodności. Cel ten można
osiągnąć dzięki uzupełnieniu działań już podjętych przez publiczne i prywatne
podmioty aktywne w sektorze turystycznym, wspieraniu oraz tworzeniu sprzyjających
warunków do połączenia ich starań. Za pomocą działania UE będącego częścią
ogólnej unijnej strategii promocyjnej w zakresie turystyki można w lepszy
sposób promować europejskie zasady jakości w turystyce zarówno w państwach
członkowskich, jak i w odniesieniu do podróżnych z państw trzecich. Wartość
dodana działania na dużą skalę koordynowanego na poziomie UE została potwierdzona
przez zdecydowaną większość zainteresowanych stron. Wniosek jest ponadto zgodny
z zasadą proporcjonalności. Inicjatywę opracowano mając na względzie ograniczenie
jej kosztów, co jest niezbędne do realizacji celów strategicznych. Stosowanie
proponowanych zasad dotyczących jakości wymaga głównie zmian o charakterze
organizacyjnym, pociągających za sobą niewielkie inwestycje, które
prawdopodobnie zostaną zrównoważone dzięki korzyściom wynikającym z większego
zadowolenia konsumentów oraz z działań uzupełniających UE. W celu zapewnienia respektowania
kompetencji państw członkowskich zaleca się, aby państwa członkowskie we
współpracy z Komisją koordynowały, monitorowały i promowały stosowanie
europejskich zasad jakości w turystyce na swoich terytoriach. Dzięki uwzględnieniu
wspomnianych środków we wniosku w pełni respektuje się zasadę pomocniczości. 3.3 Streszczenie wniosku 3.3.1 Przedmiot i cele Europejskie zasady jakości w turystyce
określone w niniejszym wniosku mają zastosowanie do usług turystycznych oferowanych
bezpośrednio konsumentom w Unii; zaleca się, aby organizacje z sektora
publicznego i prywatnego świadczące usługi w dziedzinie turystyki przestrzegały
tych zasad. Przedmiotowa inicjatywa ma
na celu poprawę informowania konsumentów, zwłaszcza podróżujących do innych
państw członkowskich lub przyjeżdżających z państw trzecich, o jakości usług
turystycznych, co umożliwi konsumentom, dla których ważna jest jakość,
dokonywanie bardziej świadomych wyborów. To z kolei zwiększy zachęty dla
unijnych przedsiębiorstw turystycznych, zwłaszcza dla MŚP, do dalszego
inwestowania w jakość. Celem jest zwiększenie spójności w zakresie jakości
usług turystycznych na poziomie UE poprzez ustanowienie europejskich zasad,
których organizacje turystyczne powinny przestrzegać. Wspomniane zasady opracowano
na podstawie kryteriów zaproponowanych przez zainteresowane strony i ocenionych
w ramach otwartych konsultacji. Pod względem operacyjnym celem jest
doprowadzanie do sytuacji, w której w momencie przeprowadzenia przeglądu inicjatywy
znaczna liczba organizacji turystycznych w UE będzie już przestrzegać
europejskich zasad jakości w turystyce. Wartość dodana inicjatywy może być wieloraka:
a) organizacje turystyczne przestrzegające przedmiotowych zasad będą mogły korzystać
z prowadzonych przez Komisję działań promocyjnych oraz działań mających na celu
zwiększanie świadomości. Doprowadzi to do zwiększenia widoczności tych
organizacji, co poprawi ich zdolności w zakresie docierania do konsumentów i
zapewni im możliwość rozszerzania działalności na rynkach, które inaczej nie
byłyby dla nich dostępne, w szczególności w państwach trzecich; b) w
odniesieniu do konsumentów wartość dodana będzie polegała na pewności, że określone
europejskie zasady jakości będą przestrzegane bez względu na to, które państwo
członkowskie konsumenci odwiedzą. Ponadto podkreślanie wysokiej jakości
europejskich usług turystycznych i zwracanie na nią uwagi przyczyni się do
realizacji ogólnej strategii UE mającej na celu zwiększenie przepływu turystów w
Europie oraz ich napływu spoza Europy, uzupełnienie starań na rzecz ułatwienia
wypełnienia obowiązku wizowego turystom z państw trzecich oraz promowanie
Europy jako zbioru kierunków turystycznych wysokiej jakości i opartych na
zasadach zrównoważonego rozwoju. Ostatecznie przyczyni się to do wzrostu
konkurencyjności przedmiotowego sektora oraz do zwiększenia jego zdolności w
zakresie generowania wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy z korzyścią
dla państw członkowskich i całej gospodarki UE. 3.3.2 Stosowanie
europejskich zasad jakości w turystyce Zakres
sektorowy i geograficzny W celu zwiększenia spójności w zakresie jakości
usług turystycznych w całej UE europejskie zasady jakości w turystyce można
stosować, bez ograniczeń na podsektory, we wszystkich organizacjach
turystycznych z sektora publicznego i prywatnego, które działają na poziomie
krajowym, regionalnym, lokalnym lub transnarodowym, oferując konsumentom w Unii
usługi turystyczne. Koordynowanie, monitorowanie i
promowanie Zgodnie z zasadą pomocniczości państwa
członkowskie zostaną zaproszone do koordynowania, monitorowania i promowania
europejskich zasad jakości w turystyce na swoich terytoriach. Państwom członkowskim zaleci się również współpracę
w odniesieniu do transnarodowych organizacji turystycznych. Zostaną one również
zaproszone do współpracy z Komisją w ramach Komitetu Doradczego ds. Turystyki,
aby ułatwić monitorowanie i ocenę inicjatywy, które można prowadzić m.in. za
pomocą ankiet tematycznych wśród państw członkowskich, przedstawicieli sektora
i konsumentów. W Programie na rzecz konkurencyjności
przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (COSME) na lata 2014–2020
określono cel szczegółowy polegający na poprawie ramowych warunków rozwoju
konkurencyjności i trwałości unijnych przedsiębiorstw w sektorze turystyki. Mając
na celu poprawę wizerunku i widoczności Europy jako kierunku turystycznego
opartego na zasadach zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności oraz
charakteryzującego się wysoką jakością, Komisja podejmie działania informacyjne,
komunikacyjne i promocyjne, obejmujące utworzenie tematycznej strony internetowej
z informacjami o europejskich zasadach jakości w turystyce. Komisja ułatwi
również wymianę najlepszych praktyk i doświadczeń. 3.3.3 Ocena Planowana ocena realizacji niniejszego
zalecenia zostanie przeprowadzona trzy lata po jego opublikowaniu w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej. Komisja oceni również, czy zwiększenie
spójności w zakresie jakości usług w turystyce wymaga wprowadzenia dalszych
środków. 4. WPŁYW NA BUDŻET Odpowiedni przydział środków na rzecz
promowania europejskich zasad jakości w turystyce można przewidzieć w ramach
Programu na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich
przedsiębiorstw (COSME)[19]. 2014/0043 (NLE) Wniosek ZALECENIE RADY w sprawie europejskich zasad jakości w
turystyce RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej, w szczególności jego art. 195 i 292, uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej, a także mając na uwadze, co następuje: (1) W komunikacie z dnia 30
czerwca 2010 r. „Europa – najpopularniejszy kierunek turystyczny na świecie –
nowe ramy polityczne dla europejskiego sektora turystycznego”[20] Komisja uznaje
konieczność wspierania rozwoju zrównoważonej i odpowiedzialnej turystyki wysokiej
jakości jako część ogólnego celu promowania Unii jako zbioru kierunków
turystycznych wysokiej jakości w państwach trzecich. (2) Do kwestii promowania znaczących
efektów działalności środowiskowej w ramach zakwaterowania turystycznego i kempingów
oraz najlepszych praktyk zarządzania środowiskowego w sektorze turystycznym
odniesiono się już szczegółowo na poziomie Unii w drodze stosowania rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 66/2010[21] oraz rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009[22]. (3) W Unii istnieje już szeroki
zakres systemów jakości funkcjonujących w sektorze publicznym i prywatnym
mających na celu informowanie konsumentów o jakości usług turystycznych i zapewnianie
wytycznych przedsiębiorstwom z sektora turystyki. Przedmiotowe systemy są bardzo
zróżnicowane pod względem zakresu, sposobu zarządzania, stosowanych metod oraz
kryteriów. Ponadto ich działanie jest ograniczone do określonych podsektorów
lub obszarów geograficznych, co skutkuje bardzo dużym rozdrobnieniem, jeżeli
chodzi o ocenę jakości usług turystycznych. (4) Ze względu na wspomniane rozdrobnienie oraz brak spójnej oceny
wszystkich istniejących systemów jakości konsumenci podróżujący do innych
państw w obrębie Unii lub przyjeżdżający do Unii z państw trzecich mogą mieć
trudności z porównaniem oferowanych usług objętych różnymi systemami jakości. Przedmiotowy
brak spójności ogranicza zdolność konsumentów do dokonywania w pełni świadomych
wyborów. (5) Z uwagi na brak spójnej oceny
istniejących systemów jakości, możliwości przedsiębiorstw turystycznych w
zakresie zwiększania widoczności w stosunku do konsumentów oraz korzystania ze
skoordynowanych działań były dotychczas ograniczone. Dotyczy to zwłaszcza
mikro- i małych przedsiębiorstw, które często nie mają odpowiednich narzędzi
ani zasobów pozwalających na promowanie siebie i swoich wysokiej jakości usług. (6) W celu zwiększenia
konkurencyjności sektora turystycznego konieczne jest zwiększenie atrakcyjności
unijnych przedsiębiorstw turystycznych dla obywateli państw trzecich. (7) W związku z tym należy
opracować zestaw europejskich zasad jakości w turystyce, które będą uznawane
przez konsumentów oraz przedmiotowy sektor. (8) W celu zapewnienia objęcia
zakresem stosowania możliwie największej liczby podsektorów turystycznych przy
jednoczesnym zachowaniu różnorodności oferty turystycznej Unii, europejskie
zasady jakości w turystyce powinny mieć charakter ogólny, ale powinny zapewniać
wartość dodaną zgodnie z oczekiwaniami konsumentów dotyczącymi wysokiej jakości
usług turystycznych. (9) Aby zapewnić świadczenie zadowalających
usług turystycznych, konieczne jest zagwarantowanie odpowiednich szkoleń właściwych
pracowników w zakresie przydzielonych im zadań. Z tego samego powodu odbyte
szkolenia powinny być zapisywane w rejestrze szkoleń. (10) W celu ułatwienia ciągłego
zwiększania jakości usług turystycznych tak, aby spełniały one oczekiwania
konsumentów, istotne jest przeprowadzanie sondaży wśród konsumentów oraz
zapewnianie reakcji na ich skargi. (11) Aby promować autentyczność i różnorodność
unijnej oferty turystycznej, konieczne jest zapewnianie konsumentom aktualnych
informacji na temat lokalnych zwyczajów, dziedzictwa, tradycji, usług i
produktów. (12) W celu zwiększania świadomości
na temat europejskich zasad jakości w turystyce i tym samym zdobywania zaufania
konsumentów bardzo ważne jest, aby organizacje turystyczne zapewniały
konsumentom informacje i wytyczne związane z przedmiotowymi zasadami. (13) By ułatwić stosowanie europejskich
zasad jakości w turystyce na swoich terytoriach oraz koordynowanie swoich
działań, państwa członkowskie powinny w przejrzysty sposób koordynować,
monitorować i promować europejskie zasady jakości w turystyce. (14) W celu zapewnienia
dobrowolnego stosowania europejskich zasad jakości w turystyce przez
organizacje turystyczne działające w co najmniej dwóch państwach członkowskich
(organizacje transnarodowe), konieczne jest, aby państwa członkowskie
współpracowały ze sobą, mając na względzie stosowanie europejskich zasad jakości
w turystyce przez wspomniane organizacje. (15) Aby ułatwić spójne stosowanie
europejskich zasad jakości w turystyce oraz ich koordynowanie, monitorowanie i promowanie
w całej Unii, zachęca się państwa członkowskie do wymiany informacji i
doświadczeń. Komisja powinna ułatwiać taką wymianę informacji. (16) W ramach dążenia do uzupełnienia
działań państw członkowskich na rzecz promowania konkurencyjności sektora
turystycznego ważne jest informowanie konsumentów o europejskich zasadach
jakości w turystyce i zwiększanie ich świadomości na temat tych zasad za pomocą
stosownych działań promocyjnych i informacyjnych w Unii, a także przede
wszystkim w państwach trzecich w celu promowania Unii jako zbioru kierunków
turystycznych wysokiej jakości. Ponadto, aby zachęcić do tworzenia
sprzyjających warunków rozwoju sektora turystycznego, istotne jest także aby dopilnować,
by europejskie zasady jakości w turystyce były atrakcyjne dla organizacji
turystycznych. W związku z tym ważne jest, aby państwa członkowskie i Komisja
współpracowały w tym zakresie. (17) Państwa członkowskie odgrywają
istotną rolę w ułatwianiu monitorowania i oceny stosowania europejskich zasad
jakości w turystyce dzięki informowaniu Komisji o stosowaniu tych zasad na ich
terytoriach, w szczególności w ramach posiedzeń Komitetu Doradczego ds.
Turystyki. (18) W celu zapewnienia reakcji na
szybko zmieniające się warunki rynkowe w dziedzinie turystyki oraz w celu
zapewnienia wartości dodanej europejskich zasad jakości w turystyce w
perspektywie długoterminowej Komisja powinna monitorować ich stosowanie oraz
powinna ocenić wdrożenie niniejszego zalecenia trzy lata po jego opublikowaniu
w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Z tego samego powodu Komisja
powinna również ocenić, czy konieczne jest wprowadzenie dodatkowych środków,
aby zapewnić realizację celów opisanych w niniejszym zaleceniu, NINIEJSZYM ZALECA: 1. Przedmiot i
zakres stosowania W niniejszym zaleceniu ustanawia się zestaw europejskich zasad jakości
w turystyce (zwanych dalej „zasadami”), które mają być stosowane przez
organizacje turystyczne. 2. Definicje Do celów niniejszego zalecenia stosuje się następujące definicje: a) „organizacja turystyczna” oznacza
organizację z sektora publicznego lub prywatnego, która ma siedzibę w Unii i świadczy
na rzecz konsumentów usługi w dziedzinie turystki na poziomie lokalnym,
regionalnym, krajowym lub transnarodowym; b) „transnarodowa organizacja turystyczna”
oznacza organizację turystyczną prowadzącą działalność na terytorium lub
częściach terytorium co najmniej dwóch państw członkowskich. 3. europejskie
zasadY jakości w turystyce W przypadkach, w których jest to stosowne do wielkości i koncepcji
biznesowej, organizacjom turystycznym zaleca się stosowanie w ramach ich
działalności następujących zasad: a) zapewnienie pracownikom szkoleń obejmujących
następujące elementy: (i) szkolenie wszystkich pracowników zaangażowanych w świadczenie
usług bezpośrednio na rzecz konsumentów, aby zapewnić zadowalającą realizację powierzonych
im zadań; (ii) zapisywanie szkoleń odbytych przez pracowników w ustanowionym
w tym celu rejestrze szkoleń; (iii) wyznaczenie koordynatora ds. jakości w celu zapewnienia
spójnego podejścia do zarządzania jakością świadczonych usług oraz
zaangażowania właściwych pracowników w proces zapewniania jakości; b) stosowanie strategii w zakresie
zadowolenia konsumentów obejmującej następujące elementy: (i) ustanowienie mechanizmu rozpatrywania skarg konsumentów w
miejscu świadczenia usług lub za pośrednictwem internetu; (ii) zapewnienie niezwłocznego reagowania na skargi; (iii) przeprowadzanie sondaży na temat zadowolenia konsumentów oraz
uwzględnianie ich wyników do podnoszenia jakości usług; c) w stosownych przypadkach prowadzenie i
przestrzeganie udokumentowanego planu sprzątania i konserwacji obiektów lub
sprzętu; d) udostępnianie konsumentom informacji, w
tym: (i) informacji na temat lokalnych zwyczajów, dziedzictwa,
tradycji, usług i produktów; (ii) informacji na temat dostępności w odniesieniu do świadczonych
usług; (iii) informacji na temat aspektów związanych ze zrównoważonym
rozwojem w odniesieniu do świadczonych usług; (iv) informacji na temat niniejszych zasad; e) zapewnienie prawidłowości, wiarygodności,
przejrzystości i dostępności przedmiotowych informacji w co najmniej
najbardziej odpowiednich językach obcych, jeżeli ma to zastosowanie z uwagi na
lokalizację i koncepcje biznesowe. 4. działania
prowadzone przez państwa członkowskie 4.1. Państwa członkowskie powinny koordynować, monitorować i
promować stosowanie przedmiotowych zasad na swoich terytoriach. W tym celu
zachęca się państwa członkowskie do prowadzenia następujących działań: a) monitorowania stosowania przez
organizacje turystyczne zasad określonych w pkt 3; b) koordynowania z innymi państwami
członkowskimi działań związanych z przedmiotowymi zasadami oraz ich
stosowaniem; c) promowania przedmiotowych zasad wśród
organizacji turystycznych; d) zapewniania we współpracy z innymi
państwami członkowskimi, aby organizacje turystyczne miały dostęp do
odpowiednich informacji i wskazówek na temat wspomnianych zasad; e) wzajemnej współpracy w celu ułatwiania
stosowania przedmiotowych zasad przez transnarodowe organizacje turystyczne. 4.2. Zaleca się również, aby państwa
członkowskie prowadziły działania w sposób gwarantujący przejrzystość. 5. WSPÓŁPRACA MIĘDZY PAŃSTWAMI CZŁONKOWSKIMI A
KOMISJĄ Zachęca się państwa członkowskie do informowania Komisji o działaniach,
o których mowa w pkt 4, oraz do współpracy z Komisją w celu monitorowania i
oceny przedmiotowych działań, a także o inicjatywach w zakresie zwiększania
świadomości i promowania prowadzonych przez państwa członkowskie. 6. Monitorowanie i
ocena 6.1. Komisja powinna ocenić wdrożenie niniejszego
zalecenia do dnia [określona data; trzy lata od daty opublikowania niniejszego
zalecenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej]. 6.2. Komisja powinna również ocenić, czy należy przedstawić dalsze
środki mające na celu zwiększenie spójności w zakresie jakości usług
turystycznych w państwach członkowskich opisanej w niniejszym zaleceniu. 7. Przepisy końcowe Niniejsze zalecenie zostaje opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej. Sporządzono w Brukseli dnia […]
r. W imieniu Rady Przewodniczący [1] Tradycyjni dostawcy usług transportowych i turystycznych
(hotele, restauracje, biura podróży, wypożyczalnie samochodów, czarterowe linie
lotnicze, przewoźnicy autokarowi, statki wycieczkowe itd.), którzy dostarczają
swoje towary i świadczą usługi bezpośrednio podróżującym. [2] Przede wszystkim sektory: dystrybucji, budownictwa,
transportu – ogółem (transport lotniczy, kolejowy, morski, autobusowy itd.), a
także sektor kultury (w tym sektor działalności kulturalnej i twórczej). [3] Światowa Rada Turystyki i Podróży (WTTC) 2012
http://www.wttc.org/site_media/uploads/downloads/european_union2012.pdf [4] Barometr Światowej Organizacji Turystyki, maj 2012 r. [5] Artykuł 6 lit. d) Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej. Ponadto art. 195 TFUE stanowi w odniesieniu do UE, że: „W tym
celu działania Unii skierowane są na: a) zachęcanie do tworzenia korzystnego
środowiska dla rozwoju przedsiębiorstw w tym sektorze; b) wspieranie współpracy
między państwami członkowskimi, w szczególności przez wymianę dobrych praktyk”. [6] Europa – najpopularniejszy kierunek turystyczny na
świecie – nowe ramy polityczne dla europejskiego sektora turystycznego
COM(2010) 352 final. [7] P7_TA-PROV(2011)0407 – rezolucja Parlamentu
Europejskiego z 27.9.2011 r. w sprawie w sprawie Europy jako
najpopularniejszego kierunku turystycznego na świecie – nowe ramy polityczne
dla europejskiego sektora turystycznego. [8] Ecorys (2009), s. 2. [9] http://europa.eu/rapid/press-release_IP-12-1177_pl.htm [10] W COM(2010) 352 final przewiduje się utworzenie
europejskiej marki, która wspomoże działania promocyjne na poziomie krajowym i
regionalnym oraz umożliwi europejskim kierunkom turystycznym wyróżnienie się
spośród innych atrakcyjnych dla turystów miejsc na świecie (działanie nr 18). [11] Inicjatywa realizowana w ramach dotacji doraźnej we
współpracy z Europejską Komisją Podróży, której ogólnym celem jest określenie
marki i strategii marketingowej w odniesieniu do kierunku turystycznego Europa
http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/tourism/international/index_en.htm [12] COM(2012) 649 final. [13] Obecnie obywatele 42 państw i podmiotów nie muszą posiadać
wizy, aby podróżować do UE. Obywatele 16 państw wyspiarskich regionu Karaibów i
Oceanii będą wkrótce mieli możliwość wjeżdżania do strefy Schengen bez
konieczności posiadania wizy. Celem jest ułatwienie obywatelom tych państw
wjazdu do strefy Schengen, jak również na teren Cypru, Bułgarii i Rumunii. Wniosek
Komisji przewiduje, że zwolnienie z obowiązku wizowego zostanie wprowadzone
symetrycznie w drodze umów dotyczących znoszenia wiz, zapewniając pełny reżim
bezwizowy dla wszystkich obywateli UE, którzy pragną odwiedzać te państwa. Zob.
http://europa.eu/rapid/press-release_IP-12-1179_pl.htm [14] Istnieją już ogólne przepisy UE dotyczące ochrony
konsumentów, na przykład dyrektywa 2011/83/UE w sprawie praw konsumentów. [15] Estimated Impacts of possible Options and Legal Instruments
of the Umbrella European Tourism Quality Label, Centrum Studiów nad Polityką
Europejską, wrzesień 2012 r., dostępna pod adresem: http://ec.europa.eu/enterprise/newsroom/cf/_getdocument.cfm?doc_id=7655 , zwana dalej „CEPS (2012)”. [16] http://ec.europa.eu/enterprise/newsroom/cf/itemdetail.cfm?item_id=5642 [17] http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/tourism/quality-label/public-consultation-etq/index_pl.htm [18] CEPS (2012). [19] Rozporządzenie ustanawiające Program na rzecz
konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw na lata
2014–2020, rozporządzenie (UE) nr 1287/2013 (Dz.U. L 347, s. 33). [20] COM(2010) 352 final. [21] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr
66/2010 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie oznakowania ekologicznego UE
(Dz.U. L 27 z 30.1.2010, s. 1). [22] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr
1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji
w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS), uchylające
rozporządzenie (WE) nr 761/2001 oraz decyzje Komisji 2001/681/WE i 2006/193/WE
(Dz.U. L 342 z 22.12.2009, s. 1).