This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52012PC0242
Proposal for a COUNCIL DIRECTIVE laying down basic safety standards for protection against the dangers arising from exposure to ionising radiation
Wniosek DYREKTYWA RADY ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego
Wniosek DYREKTYWA RADY ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego
/* COM/2012/0242 final - 2011/0254 (NLE) */
Wniosek DYREKTYWA RADY ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego /* COM/2012/0242 final - 2011/0254 (NLE) */
UZASADNIENIE 1. Kontekst wniosku 1.1. Informacje ogólne i cele Narażenie na działanie promieniowania
jonizującego jest szkodliwe dla zdrowia. W normalnych sytuacjach dawki są
bardzo niskie, zatem nie ma klinicznie obserwowalnych zmian w tkankach, lecz istnieje
możliwość wystąpienia późniejszych skutków, zwłaszcza w postaci nowotworów.
Przyjmuje się, że w przypadku choroby nowotworowej nie istnieje żadna wartość
progowa dawki: każde, choćby najmniejsze narażenie, może spowodować nowotwór w
późniejszym okresie życia. Przyjmuje się ponadto, że prawdopodobieństwo
wystąpienia późniejszych skutków jest proporcjonalne do dawki. Wymaga to
szczególnego podejścia do kwestii ochrony przed promieniowaniem w oparciu o
trzy zasady: uzasadnienie, optymalizację i ograniczenie dawki. Zasady te
stanowią trzon systemu ochrony ustanowionego kilkadziesiąt lat temu przez
Międzynarodową Komisję Ochrony Radiologicznej (ICRP). Prawodawstwo Euratom było zawsze zgodne z
zaleceniami ICRP. Ta ciesząca się dużym uznaniem organizacja naukowa wydała
niedawno nowe wytyczne dotyczące systemu ochrony przed promieniowaniem
(publikacja nr 103, 2007 r.). Zachowując trzy filary systemu, ICRP określa w
bardziej szczegółowy sposób stosowanie zasad w każdej z sytuacji narażenia i
bez względu na to, czy źródło promieniowania jest związane z działalnością
człowieka, czy też jest naturalne. Ochrona przed promieniowaniem rzeczywiście
obejmuje nie tylko narażenie wynikające z eksploatacji źródeł promieniowania
(sytuacje narażenia planowanego), lecz także sytuacje narażenia wyjątkowego, na
przykład w wyniku wypadku jądrowego i szeregu innych sytuacji, w szczególności
wiążących się z narażeniem od naturalnych źródeł promieniowania, zwanych
„sytuacjami narażenia istniejącego”. ICRP dokonała także aktualizacji metod
oceny dawki skutecznej oraz stosowania dawek granicznych w świetle najnowszych
informacji naukowych. Znaczny odsetek pracowników w sektorach
przemysłu, w których przetwarza się naturalnie występujące materiały
promieniotwórcze (NORM), otrzymuje dawki przekraczające dawkę graniczną dla
członków społeczeństwa, jednak nie korzysta z ochrony jako pracownicy narażeni
ze względów zawodowych. Tę nieprawidłowość należy usunąć i dlatego nowe
zalecenia ICRP mają na celu włączenie naturalnych źródeł promieniowania do
ogólnego systemu. Już w 1996 r. w obowiązującym prawodawstwie Euratom[1] wprowadzono wymogi dotyczące
działań związanych z naturalnymi źródłami promieniowania. Nie zostały one
włączone do ogólnych ram ochrony przed promieniowaniem, lecz zredagowane w
osobnym tytule. Ponadto państwom członkowskim dano możliwość maksymalnej
elastyczności w określeniu na przykład, które z sektorów wykorzystujących NORM
są źródłem problemów. Doprowadziło to do znacznych różnic w kontrolowaniu
sektorów, w których wykorzystuje się NORM, oraz w ochronie pracowników tych
sektorów. Sytuacja ta nie daje się pogodzić z rolą Euratom polegającą na
ustalaniu jednolitych norm. Narażenie od radonu wewnątrz pomieszczeń,
będącego naturalnym promieniotwórczym gazem szlachetnym wnikającym do mieszkań
ze znajdującej się pod nimi gleby, ma o wiele większe znaczenie niż narażenie
pochodzące od jakiegokolwiek innego źródła promieniowania. Najnowsze badania
epidemiologiczne potwierdzają, że nowotwór płuc może być powodowany przez
narażenie od radonu, zaś WHO[2]
uznaje to zagrożenie za istotny problem zdrowotny[3]. W 1990 r. Komisja wydała
zalecenie w sprawie narażenia od radonu w mieszkaniach. Ponieważ udowodniono,
że narażenie od radonu powoduje nowotwór płuc, konieczne jest wzmocnienie w
Europie strategii politycznych w zakresie łagodzenia skutków tego narażenia
poprzez określenie wiążących wymogów. Promieniotwórczość w materiałach
budowlanych została uwzględniona w dyrektywie w sprawie wyrobów budowlanych[4], nie doprowadziło to jednak
jeszcze do przyjęcia żadnych odpowiednich norm przez Europejski Komitet
Normalizacyjny (CEN). Przegląd dyrektywy w sprawie podstawowych norm
bezpieczeństwa będzie dotyczyć nie tylko recyklingu pozostałości z sektorów, w
których wykorzystuje się NORM, na materiały budowlane, lecz także zapewnienia
spójnej i zharmonizowanej ochrony przed innymi materiałami budowlanymi
charakteryzującymi się wysokim poziomem promieniotwórczości. Oprócz ochrony zdrowia ludzi ustanowiony przez
ICRP system ochrony przed promieniowaniem obejmuje teraz ochronę fauny i flory
przed narażeniem na działanie promieniowania jonizującego. Ogólnie zakłada się
wprawdzie, że narażenie fauny i flory nie wymaga podjęcia dodatkowych działań,
jednak założenie to wymaga obecnie udowodnienia poprzez zgodność z kryteriami
oraz w oparciu o uzgodnioną metodologię. Znaczna część prawodawstwa Euratom dotyczy
różnych kwestii związanych z ochroną przed promieniowaniem, określonych w
traktacie Euratom jako podstawowe normy bezpieczeństwa. Ponieważ kwestie te
podlegały zmianom przez długi okres czasu, nieuniknione jest zaistnienie
szeregu rozbieżności pomiędzy poszczególnymi aktami oraz przestarzałych
odniesień wynikających z uaktualnienia przepisów. Rozbieżnościom tym należy
zaradzić zgodnie z programem Komisji na rzecz upraszczania europejskiego
prawodawstwa. Problem można podsumować w następujący sposób:
–
postęp naukowy nie znajduje pełnego
odzwierciedlenia w obowiązujących przepisach, –
istnieją rozbieżności między obowiązującymi aktami
prawnymi, –
zakres obowiązującego prawodawstwa nie obejmuje w
pełni naturalnych źródeł promieniowania ani ochrony środowiska. Przekłada się to na cztery szczegółowe cele: –
wprowadzenie niezbędnych rzeczowych poprawek w celu
uwzględnienia najnowszych danych naukowych i doświadczeń eksploatacyjnych, –
sprecyzowanie wymogów i zapewnienie spójności z
europejskim dorobkiem prawnym, –
zapewnienie spójności z międzynarodowymi
zaleceniami, –
uwzględnienie pełnego zakresu sytuacji i kategorii
narażenia. 1.2. Zasada pomocniczości Artykuł 2 lit. b) traktatu Euratom stanowi, że
„[…] Wspólnota, na warunkach przewidzianych w niniejszym Traktacie […] tworzy
jednolite normy bezpieczeństwa mające chronić zdrowie pracowników i ludności
oraz zapewnia ich stosowanie”. Odpowiednio w preambule traktatu państwa członkowskie
oświadczają, że są „zdecydowan[i]e stworzyć warunki niezbędne do rozwoju
silnego przemysłu jądrowego” oraz „stworzyć warunki bezpieczeństwa niezbędne do
eliminacji zagrożeń dla życia i zdrowia ludności”. Wspólnota Euratom została
upoważniona do stworzenia jednolitych norm bezpieczeństwa mających chronić
zdrowie pracowników i ludności oraz do zapewnienia ich stosowania. Zatem
kompetencje Euratomu w zakresie regulowania obszaru ochrony zdrowia przed
promieniowaniem jonizującym zostały wyraźnie uznane w traktacie Euratom. Wyłączny charakter uprawnień prawodawczych
Euratom na mocy art. 30 i 31 traktatu Euratom zasadniczo nie wymaga stosowania
zasady pomocniczości. W artykułach tych wymaga się, by w celu przygotowania
wniosku ustawodawczego Komisja zasięgnęła opinii grupy ekspertów wyznaczonych
przez Komitet Naukowo-Techniczny Euratom. 1.3. Obowiązujące przepisy Po wejściu w życie traktatu Euratom na
podstawie jego art. 31 uchwalono kompleksowy zestaw prawodawstwa
ustanawiającego podstawowe normy bezpieczeństwa. Podstawą tego prawodawstwa jest dyrektywa
96/29/Euratom ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeństwa w zakresie ochrony
zdrowia pracowników i ogółu społeczeństwa przed zagrożeniami wynikającymi z
promieniowania jonizującego (dyrektywa Euratom w sprawie podstawowych norm
bezpieczeństwa). Pozostałe prawodawstwo opierające się na art. 31 traktatu
Euratom obejmuje: - decyzję Rady 87/600/Euratom z dnia
14 grudnia 1987 r. w sprawie wspólnotowych warunków wczesnej wymiany
informacji w przypadku pogotowia radiologicznego; - rozporządzenie Rady (Euratom) nr 3954/87 z
dnia 22 grudnia 1987 r. ustanawiające maksymalne dozwolone poziomy skażenia
radioaktywnego środków spożywczych oraz pasz po wypadku jądrowym lub w każdym
innym przypadku zdarzenia radiologicznego oraz powiązane akty prawne,
rozporządzenie Komisji (Euratom) nr 944/89 z dnia 12 kwietnia 1989 r.
ustanawiające maksymalne dozwolone poziomy skażenia radioaktywnego w środkach
spożywczych o mniejszym znaczeniu w następstwie wypadku jądrowego lub w każdym
innym przypadku pogotowia radiologicznego oraz rozporządzenie Komisji (Euratom)
nr 770/90 z dnia 29 marca 1990 r. ustanawiające maksymalne dozwolone
poziomy skażenia radioaktywnego pasz w następstwie wypadku jądrowego lub
wszelkich innych przypadków pogotowia radiologicznego[5]; - dyrektywę Rady 89/618/Euratom z dnia 27
listopada 1989 r. w sprawie informowania ogółu społeczeństwa o środkach ochrony
zdrowia, które będą stosowane oraz działaniach, jakie należy podjąć w przypadku
pogotowia radiologicznego (dyrektywa w sprawie informowania społeczeństwa); - zalecenie Komisji (Euratom) nr 90/143 z dnia
21 lutego 1990 r. w sprawie ochrony ludności przed narażeniem od radonu
wewnątrz pomieszczeń; - dyrektywę Rady 90/641/Euratom z dnia 4
grudnia 1990 r. w sprawie praktycznej ochrony pracowników zewnętrznych,
narażonych na promieniowanie jonizujące podczas pracy na terenie kontrolowanym
(dyrektywa w sprawie pracowników zewnętrznych); - rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1493/93 z
dnia 8 czerwca 1993 r. w sprawie przesyłania substancji radioaktywnych między
państwami członkowskimi; - dyrektywę Rady 97/43/Euratom z dnia 30
czerwca 1997 r. w sprawie ochrony zdrowia osób fizycznych przed
niebezpieczeństwem wynikającym z promieniowania jonizującego związanego z
badaniami medycznymi oraz uchylającą dyrektywę 84/466/Euratom z dnia 3 września
1984 r. (dyrektywa w sprawie promieniowania jonizującego związanego z badaniami
medycznymi); - zalecenie Komisji 2001/928/Euratom z dnia 20
grudnia 2001 r. w sprawie ochrony ludności przed narażeniem od radonu w
zasobach wody pitnej; - dyrektywę Rady 2003/122/Euratom z dnia 22
grudnia 2003 r. w sprawie kontroli wysoce radioaktywnych źródeł zamkniętych i
odpadów radioaktywnych (dyrektywa HASS); - dyrektywę Rady 2006/117/Euratom z dnia 20
listopada 2006 r. w sprawie nadzoru i kontroli nad przemieszczaniem odpadów
promieniotwórczych oraz wypalonego paliwa jądrowego; - dyrektywę Rady 2009/71/Euratom z dnia 25
czerwca 2009 r. ustanawiającą wspólnotowe ramy bezpieczeństwa jądrowego
obiektów jądrowych. Dyrektywa w sprawie podstawowych norm
bezpieczeństwa była regularnie aktualizowana w latach 1962, 1966, 1976, 1980,
1984 i 1996, przy uwzględnieniu postępów w zakresie wiedzy o skutkach
promieniowania jonizującego zgodnie z zaleceniami ICRP oraz na podstawie
doświadczeń eksploatacyjnych. Narażenie na działanie promieniowania
jonizującego w celach medycznych zostało włączone do szczegółowego prawodawstwa
od 1984 r. Konkretne obszary problematyczne są przedmiotem trzech „powiązanych
dyrektyw” – dyrektywy w sprawie kontroli zamkniętych źródeł o dużej aktywności,
dyrektywy w sprawie pracowników zewnętrznych i dyrektywy w sprawie informowania
społeczeństwa. Analiza prawodawstwa uchwalonego na podstawie art. 31 traktatu
Euratom pokazuje, że dyrektywa w sprawie promieniowania jonizującego związanego
z badaniami medycznymi, dyrektywa w sprawie kontroli zamkniętych źródeł o dużej
aktywności, dyrektywa w sprawie pracowników zewnętrznych i dyrektywa w sprawie
informowania społeczeństwa są ściśle związane z dyrektywą 96/29 w sprawie
podstawowych norm bezpieczeństwa poprzez dalszy rozwój wymogów dyrektywy w
sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa lub poprzez odniesienia do różnych
przepisów tej dyrektywy. Z tego względu wniosek dotyczący nowej dyrektywy w
sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa obejmie przedmiot i zakres tych
dyrektyw. Komisja przedstawi osobno wniosek dotyczący
dyrektywy określającej wymogi dotyczące ochrony zdrowia ludności w odniesieniu
do substancji promieniotwórczych w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi
(COM(2011)385). Niniejsza dyrektywa Euratom zastąpi istniejącą dyrektywę
98/83/WE w odniesieniu do jej zastosowania do substancji promieniotwórczych i
uzupełni ją o załączniki techniczne dotyczące częstotliwości pobierania próbek,
metod analizy i poziomów wykrywania. Przedmiot niniejszej dyrektywy umożliwia
jego włączenie w odpowiednim czasie do wersji przekształconej, wraz z
podstawowymi normami bezpieczeństwa. W związku z tym, że celem dyrektywy jest
jedynie transpozycja obowiązujących wymogów na mocy postanowień traktatu WE w
sposób zapobiegający wszelkiej interpretacji w odniesieniu do możliwej zmiany
przedmiotu, za bardziej właściwe uznaje się nie włączać go na obecnym etapie do
wniosku dotyczącego zmian w dyrektywie w sprawie podstawowych norm
bezpieczeństwa. Ponadto w czasie gdy grupa ekspertów powołana na podstawie art.
31 wydała opinię w sprawie zmiany dyrektywy w sprawie podstawowych norm
bezpieczeństwa, trwały wciąż dyskusje na temat tego, czy dyrektywa dotycząca
substancji promieniotwórczych w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi
powinna opierać się na traktacie Euratom, czy traktacie WE. W tych
okolicznościach postanowiono przygotować wniosek dotyczący zmiany dyrektywy w
sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa, jak uzgodniła w lutym 2010 r. grupa
ekspertów powołana na podstawie art. 31. Pozostałe prawodawstwo opierające się na art.
31 traktatu Euratom i omówione w sprawozdaniu z oceny wpływu posługuje się
innym instrumentem, lub jego zakres wykracza zasadniczo poza obszar ochrony
przed promieniowaniem, bądź też jest to specjalne prawodawstwo dotyczące
określonych rodzajów instalacji. 1.4. Uproszczenie W 2005 r. Komisja Europejska opublikowała
komunikat pt. „Realizacja wspólnotowego programu lizbońskiego: Strategia w
zakresie uproszczenia otoczenia regulacyjnego” (COM(2005)535 wersja ostateczna)
w odpowiedzi na wezwanie Parlamentu Europejskiego i Rady do uproszczenia
unijnego prawodawstwa i poprawy jego jakości. Strategia ta jest podstawą dla
prób skonsolidowania pięciu wyżej wymienionych dyrektyw. Przekształcenie tych
dyrektyw poprzez połączenie ich z innymi aktami prawnymi na mocy tytułu II
rozdział 3 traktatu Euratom nie jest wykonalne ani użyteczne. 1.5. Kontekst międzynarodowy Międzynarodowe podstawowe normy bezpieczeństwa
odzwierciedlają międzynarodowy konsensus w kwestii, co stanowi wysoki poziom
bezpieczeństwa na rzecz ochrony ludzi i środowiska przed szkodliwymi skutkami
promieniowania jonizującego. Zostały one zatwierdzone przez Radę Gubernatorów
MAEA i mają charakter niewiążący. Najważniejszym dokumentem dotyczącym ochrony
przed promieniowaniem są normy bezpieczeństwa nr 115 ‘International Basic
Safety Standards for Protection against Ionising Radiation and for the Safety
of Radiation Sources’ (Międzynarodowe podstawowe normy bezpieczeństwa na rzecz
ochrony przed promieniowaniem jonizującym oraz bezpieczeństwa źródeł
promieniowania), MAEA, 1996 r. W 2006 r. MAEA zapoczątkowała, wraz z innymi
międzynarodowymi organizacjami (FAO, ILO, NEA/OECD, PAHO i WHO), przegląd norm bezpieczeństwa
nr 115. Proces ten jest również wynikiem nowych zaleceń ICRP przedstawionych w
publikacji nr 103 z 2007 r. Komisja Europejska prowadziła ścisłą
współpracę z MAEA i innymi międzynarodowymi organizacjami w zakresie przeglądu
międzynarodowych podstawowych norm bezpieczeństwa. Należy jednak podkreślić, że
dyrektywa Euratom w sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa nie jest środkiem
umożliwiającym nadanie międzynarodowym wymogom prawnie wiążącego statusu.
Istnieją dwie główne przyczyny, dla których odwoływanie się do międzynarodowych
podstawowych norm bezpieczeństwa lub ich uwzględnianie w prawodawstwie
europejskim jest niewykonalne. Z jednej strony język międzynarodowych
podstawowych norm bezpieczeństwa nie odpowiada zasadom unijnej techniki prawodawczej.
Wymogi międzynarodowe są często również zbyt szczegółowe i wykraczają poza
koncepcję „podstawowych” norm w traktacie Euratom. Wymogi podstawowych norm
bezpieczeństwa Euratom powinny również uwzględniać zasady rynku wewnętrznego. Z
drugiej strony w międzynarodowych podstawowych normach bezpieczeństwa uwagę
zwraca się na to, by kraje na całym świecie – charakteryzujące się różnymi
poziomami struktury regulacyjnej i infrastruktury technologicznej – były w
stanie zapewnić zgodność z tymi normami. Prawodawstwo europejskie jest bardziej
ambitne. Wspólnota Euratom jest zobowiązana na mocy traktatu do ustanowienia
jednolitych podstawowych norm bezpieczeństwa. Włączenie międzynarodowych
podstawowych norm bezpieczeństwa do europejskiego aktu prawnego jest zatem nie
tylko trudne, lecz także nie byłoby do pogodzenia z rolą, jaką Euratom odgrywa
od 1959 r., oraz z pokaźnym dorobkiem prawnym, który już powstał. Komisja dąży
jednak do osiągnięcia możliwie jak największej spójności między normami Euratom
i normami międzynarodowymi i planuje ewentualne wspieranie tych ostatnich w
imieniu Euratom. 2. Konsultacje z zainteresowanymi stronami oraz ocena
skutków 2.1. Zainteresowane strony Komisja (DG ENER) zapoczątkowała i wspomagała
realizację kilku projektów i badań dotyczących konkretnych kwestii związanych z
ochroną przed promieniowaniem. Ich wyniki zostały opublikowane w dokumencie
Komisji Europejskiej (Radiation Protection Series of the European Commission)[6]. W ramach różnorodnych
projektów, badań i konferencji określono wyzwania związane z wdrażaniem
obowiązującego prawodawstwa w dziedzinie ochrony przed promieniowaniem oraz
problematyczne obszary, które nie zostały w dostateczny sposób uwzględnione w
obecnym systemie ochrony. W 2009 r. Komisja zapoczątkowała konsultacje
na temat wniosku dotyczącego nowych wymogów w zakresie naturalnych źródeł
promieniowania w dyrektywie w sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa. Grupa
robocza zajmująca się w ramach grupy ekspertów powołanej na podstawie art. 31
naturalnymi źródłami promieniowania przedstawiła kompleksowe podejście do
kwestii regulacji sektorów, w których wykorzystuje się NORM, a także radonu i
materiałów budowlanych. Dokument ten został opublikowany na stronie
internetowej Komisji. Informację na jego temat zamieszczono również na stronie
internetowej EANNORM[7].
Konsultacje były prowadzone w okresie od dnia 2 lutego 2009 r. do dnia 20
kwietnia 2009 r. Pozytywny wkład w przegląd podstawowych norm
bezpieczeństwa Euratom wynikał z ciągłych kontaktów z dwoma organizacjami reprezentującymi
największe zainteresowane strony, tj. stowarzyszeniem HERCA (Heads of European
Radiological Protection Competent Authorities) oraz Międzynarodowym
Stowarzyszeniem Ochrony przed Promieniowaniem (IRPA). Plan przeglądu
podstawowych norm bezpieczeństwa został przedstawiony stowarzyszeniu HERCA na
spotkaniach w grudniu 2008 i 2009 r. oraz w czerwcu 2010 r. Reakcja organów ds.
ochrony przed promieniowaniem była pozytywna, zaś stowarzyszenie HERCA nie
zgłosiło żadnych istotnych kwestii wymagających zmiany podejścia. Przegląd
przedstawiono na międzynarodowym kongresie IRPA (Buenos Aires w 2008 r.) oraz
na kongresach zorganizowanych przez IRPA w Europie (Brasov w 2006 r., Helsinki
w 2010 r.) oraz na corocznych posiedzeniach europejskich stowarzyszeń IRPA.
Europejski oddział IRPA ustanowił grupę roboczą, by zebrać wkład stowarzyszeń w
zakresie bieżącego przeglądu międzynarodowych podstawowych norm bezpieczeństwa,
jak i norm Euratom. Utrzymywano również stałe kontakty z Europejskim Forum
Atomowym (FORATOM) reprezentującym zainteresowane strony z sektora jądrowego. Główne kontakty z zainteresowanymi stronami
odbywają się za pośrednictwem grupy ekspertów powołanej na podstawie art. 31,
tzn. ekspertów, z którymi należy się konsultować na mocy art. 31 traktatu
Euratom. W lutym 2010 r. grupa ekspertów wydała opinię na temat potencjalnego
przeglądu europejskiego prawodawstwa w postaci projektu dyrektywy. Tekst ten
jest wynikiem intensywnych prac prowadzonych przez strony uczestniczące w
grupie ekspertów, przy uwzględnieniu badań przeprowadzonych przez Komisję oraz
innych źródeł informacji (konferencje, sieci). Przedstawiony przez Komisję projekt pokrywa
się w znacznym zakresie z projektem, który był podstawą opinii wydanej przez
grupę ekspertów powołaną na podstawie art. 31. Wprowadzono jedynie kilka
poprawek redakcyjnych i dodano kilka definicji. Eksperci pozostawili Komisji
możliwość zdecydowania, czy definicja zamkniętych źródeł o dużej aktywności
powinna pozostać taka sama, jak w obowiązującej dyrektywie 2003/122/Euratom,
czy też powinna ona zostać dostosowana do Kodeksu postępowania w zakresie
bezpieczeństwa i ochrony źródeł promieniotwórczych (kodeks MAEA). Komisja
zdecydowała się na drugą z tych opcji. W swojej opinii grupa ekspertów powołana na
podstawie art. 31 zasugerowała również zachowanie tekstu art. 54 dyrektywy
96/29/Euratom, pozwalającego państwom członkowskim na rezygnację ze stosowania
jednolitych podstawowych norm bezpieczeństwa i wprowadzenie bardziej
rygorystycznych dawek granicznych, by uwzględnić potencjalne nowe postępy
naukowe po przyjęciu dyrektywy. Utrudniłoby to wdrażanie traktatu Euratom,
który wymaga ustanowienia jednolitych norm. Proponowany tekst dyrektywy nie
zawiera zatem takiej klauzuli. W wyroku z dnia 25 listopada 1992 r. w sprawie
Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Królestwu Belgii (sprawa C-376/90)[8] Trybunał stwierdził, że wobec
braku wyraźnego przepisu stanowiącego inaczej dyrektywa musi być interpretowana
jako pozwalająca państwom członkowskim na ustalenie bardziej rygorystycznych
dawek granicznych. Z tego względu w proponowanym tekście zmienionej
dyrektywy w sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa wprowadzono jasne
stwierdzenie dotyczące jednolitości norm. 2.2. Ocena skutków Przeprowadzono kompleksową ocenę skutków w celu
oceny możliwych wariantów służących realizacji celów: 1.
dostosowanie ochrony zdrowia pracowników, ludności
i pacjentów do najnowszych danych naukowych i doświadczeń eksploatacyjnych, 2.
zoptymalizowanie obowiązującego unijnego
prawodawstwa w dziedzinie ochrony przed promieniowaniem, 3.
zapewnienie spójności z międzynarodowymi normami i
zaleceniami, 4.
objęcie całego zakresu sytuacji narażenia, w tym
narażenia pochodzącego od naturalnych źródeł promieniowania w domu oraz ochrony
środowiska. W świetle tych
celów w sprawozdaniu z oceny skutków rozważono szeroki zakres wariantów,
zarówno w odniesieniu do zakresu konsolidacji z pozostałym prawodawstwem, jak i
zakresu i przedmiotu przejętych przepisów: Wariant 1:
Utrzymanie obowiązującego prawodawstwa. Wariant 2:
Przegląd dyrektywy w sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa i dyrektywy w
sprawie promieniowania jonizującego związanego z badaniami medycznymi. W
wariancie tym przewidziano wprowadzenie zmian do obydwu dyrektyw, co miałoby
służyć ich dostosowaniu do najnowszych zaleceń ICRP oraz do postępów wiedzy
naukowej. Wariant 3: Przegląd i konsolidacja dyrektywy w
sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa i dyrektywy w sprawie promieniowania
jonizującego związanego z badaniami medycznymi oraz połączenie dyrektywy w
sprawie pracowników zewnętrznych, dyrektywy w sprawie informowania
społeczeństwa oraz dyrektywy w sprawie kontroli zamkniętych źródeł o dużej
aktywności. Środki pozalegislacyjne będą dotyczyć kwestii związanych z
promieniowaniem naturalnym oraz ochrony gatunków innych niż człowiek. Wariant
ten przewiduje przegląd dyrektywy w sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa
poprzez rozszerzenie wymogów na następujące dziedziny: narażenie na działanie
promieniowania jonizującego w celach medycznych, informowanie społeczeństwa,
narażenie pracowników zewnętrznych oraz zamknięte źródła o dużej aktywności. W
omawianym wariancie zostanie dokonana integracja dyrektywy 96/29 w sprawie
podstawowych norm bezpieczeństwa oraz powiązanych aktów ustawodawczych
(dyrektywa 97/43/Euratom w sprawie promieniowania jonizującego związanego z
badaniami medycznymi, dyrektywa 90/641/Euratom w sprawie pracowników
zewnętrznych, dyrektywa 2003/122/Euratom w sprawie kontroli zamkniętych źródeł
o dużej aktywności, dyrektywa 89/618/Euratom w sprawie informowania
społeczeństwa, zalecenie Komisji 90/143/Euratom). Jednocześnie wymogi dyrektywy
w sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa i dyrektywy w sprawie promieniowania
jonizującego związanego z badaniami medycznymi zostaną dostosowane do
najnowszej wiedzy naukowej oraz do doświadczeń zdobytych w zakresie regulacji. Wariant 4: Przegląd dyrektywy w sprawie
podstawowych norm bezpieczeństwa oraz poszerzenie jej zakresu w celu objęcia
narażenia od promieniowania naturalnego w domu. W ramach tego wariantu kompleksowe
podejście do zarządzania narażeniem od naturalnych źródeł promieniowania
zostanie włączone do ogólnego zestawu wymogów podstawowych norm bezpieczeństwa
Euratom. Wymogi będą odzwierciedlać rozróżnienie między sytuacjami narażenia
planowanego i istniejącego, zgodnie z publikacją nr 103 ICRP. Podczas gdy
narażenie zawodowe od naturalnych źródeł promieniowania (oraz narażenie
ludności od pozostałości lub uwolnień z sektorów, w których wykorzystuje się
NORM) zostało już uwzględnione w wariantach 1-3, narażenia od naturalnych
źródeł promieniowania, które zostaną wyraźnie włączone, odnoszą się do
narażenia ludności w środowisku domowym. Wariant 5: Przegląd dyrektywy w sprawie
podstawowych norm bezpieczeństwa oraz poszerzenie jej zakresu w celu
uwzględnienia ochrony gatunków innych niż człowiek. Przedmiotem i ogólnym celem
dyrektywy 96/29/Euratom w sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa jest ochrona
ludności i pracowników przed niebezpieczeństwem wynikającym z promieniowania
jonizującego. Dyrektywa stosuje się do ochrony środowiska człowieka, lecz tylko
w zakresie drogi od źródeł środowiskowych do narażenia człowieka. Zgodnie z
nowymi zaleceniami ICRP zostanie ona uzupełniona konkretnym uwzględnieniem
kwestii narażenia fauny i flory w środowisku jako całości. Celem byłoby
wymaganie od państw członkowskich uwzględnienia w ich ustawodawstwie dotyczącym
ochrony przed promieniowaniem odpowiedniej ochrony gatunków innych niż
człowiek. Wariant 6: Przegląd i konsolidacja dyrektywy w
sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa i dyrektywy w sprawie promieniowania
jonizującego związanego z badaniami medycznymi oraz połączenie dyrektywy w
sprawie pracowników zewnętrznych, dyrektywy w sprawie informowania
społeczeństwa oraz dyrektywy w sprawie kontroli zamkniętych źródeł o dużej
aktywności, a także poszerzenie ich zakresu w celu uwzględnienia narażenia
ludności na promieniowanie naturalne oraz ochrony gatunków innych niż człowiek.
Wariant ten obejmuje wszystkie elementy wariantu nr 3 (przegląd dyrektywy w
sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa i połączenie pozostałych czterech
dyrektyw). Przegląd dyrektywy w sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa
obejmuje wszystkie zidentyfikowane kwestie oraz poszerza jej zakres w celu
uwzględnienia szerokiej gamy sytuacji narażenia, w tym narażenia ludności od
radonu wewnątrz pomieszczeń oraz od materiałów budowlanych, a także wszystkie
kategorie narażenia człowieka i niezwiązane z ludźmi. Skuteczność proponowanych wariantów jest
oceniana pod kątem ich celów, efektywności dodatkowych wymogów pod względem ich
wpływu na zdrowie i środowisko, korzyści gospodarczych i kosztów
administracyjnych, a także spójności dyrektywy z ogólnym prawodawstwem Euratom
i UE. Zmiany do dyrektywy w sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa i
dyrektywy w sprawie promieniowania jonizującego związanego z badaniami
medycznymi będą mieć istotny wpływ na następujące obszary: - Skutki społeczne i zdrowotne: Skutki
społeczne odnoszą się do zapewniania odpowiedniej ochrony pracownikom sektorów,
w których wykorzystuje się NORM. Skutki dla zdrowia będą najwyraźniejsze w
odniesieniu do narażenia na działanie promieniowania jonizującego w celach
medycznych, w szczególności poprzez zapobieganie niepotrzebnie częstym lub
stosującym wysokie dawki badaniom radiologicznym pacjentów (np. tomografia
komputerowa), prowadzącym do wzrostu zapadalności na chorobę nowotworową w
przyszłości. Określone grupy zawodowe (np. kardiolodzy) odniosą korzyści ze
zmniejszenia dawki granicznej w przypadku soczewki oka i unikną zaćmy
popromiennej. - Skutki gospodarcze: Na obecnym etapie nie
jest wprawdzie możliwe dokonanie ilościowej oceny ekonomicznej, jednak sektory,
w których wykorzystuje się NORM, odniosą korzyści z harmonizacji wymogów między
państwami członkowskimi. - Koszty administracyjne: Zasada optymalizacji
ochrony wymagająca, by dawki były tak niskie, jak jest to racjonalnie
osiągalne, przy uwzględnieniu czynników społecznych i ekonomicznych, ma
zasadnicze znaczenie dla zapewnienia odpowiedniej równowagi kosztów i korzyści
w ramach praktycznej ochrony przed promieniowaniem. Z kolei nowa koncepcja
„stopniowego podejścia” rozszerza zakres tej zasady, by wzmocnić skuteczność
nadzoru regulacyjnego i ograniczyć koszty administracyjne ponoszone przez
przedsiębiorstwa. Dodatkowe zmiany wprowadzone w trzech
pozostałych dyrektywach są następujące: - harmonizacja definicji zamkniętych źródeł o
dużej aktywności z międzynarodowymi normami; - szczegółowe wymogi w zakresie ochrony
pracowników zewnętrznych, wraz z jasną definicją obowiązków ich pracodawców
oraz przedsiębiorstw prowadzących rodzaje działalności, w ramach których są oni
narażeni; - wymogi w zakresie informowania społeczeństwa
przed sytuacją wyjątkową i w jej trakcie, w ramach ogólnego zmienionego zakresu
zarządzania sytuacjami narażenia wyjątkowego. Połączenie pięciu dyrektyw jest znacznym
osiągnięciem pod względem zapewnienia spójności prawodawstwa Euratom.
Przestrukturyzowanie wymagane do dostosowania tego szerszego zakresu dyrektywy
w sprawie podstawowych norm bezpieczeństwa zwiększa klarowność tekstu i
zapewnia lepsze wdrażanie wymogów w praktyce. Szerszy zakres nowej dyrektywy wymaga dalszych
istotnych zmian: W odniesieniu do „sytuacji narażenia
istniejącego” poziomy odniesienia są podane dla stężeń radonu w pomieszczeniach
oraz dla narażenia zewnętrznego od materiałów budowlanych. Państwa członkowskie
będą zobowiązane do ustanowienia kompleksowego i przejrzystego planu działania
w zakresie radonu, dostosowanego do krajowych potrzeb oraz do uwarunkowań
geologicznych poszczególnych regionów. Zharmonizowane wymogi dotyczące
materiałów budowlanych pozwolą na dalszą normalizację w ramach dyrektywy w
sprawie wyrobów budowlanych (dyrektywa Rady 89/106/EWG). Podczas gdy konsumenci
i osoby pracujące w sektorze budowlanym będą korzystać z monitorowania i
oznakowania materiałów, obciążenie administracyjne sektora będzie utrzymywane
na minimalnym poziomie dzięki odpowiedniemu doborowi poziomów odniesienia oraz
wykazowi rodzajów materiałów uznawanych za budzące obawy. Odnośne wymogi w dyrektywie Euratom w sprawie
podstawowych norm bezpieczeństwa dotyczące ochrony gatunków innych niż człowiek
pozwolą państwom członkowskim na włączenie tej kwestii do krajowej polityki w
dziedzinie ochrony środowiska, w sposób zgodny z bieżącymi podejściami do
ochrony zdrowia przed promieniowaniem jonizującym. Ocena oddziaływania na
środowisko tych nowych wymogów odnosi się zasadniczo do zapobiegania szkodom w
środowisku w przypadku wypadku. W przypadku normalnej eksploatacji instalacji
jest to raczej wykazanie, że nie ma miejsca żadne oddziaływanie na środowisko. 3. Aspekty prawne wniosku Przekształcenie pięciu dyrektyw wiąże się z
powstaniem jednej obszernej dyrektywy, zawierającej ponad 100 artykułów i
szereg załączników. Ze względu na zakres i złożoność zmian zrezygnowano z zastosowania
formalnej procedury przekształcenia. Nie jest możliwe szczegółowe odniesienie
się do każdego pojedynczego elementu wniosku. W poniższych punktach
przedstawiono podsumowanie głównych cech każdego z rozdziałów. 3.1. Rozdział I: Przedmiot i zakres stosowania W tym rozdziale określono zakres stosowania
nowej dyrektywy (ogólny cel dyrektywy w odniesieniu do poszczególnych kategorii
narażenia oraz różnych sytuacji narażenia, a także szczegółowe cele wynikające
z uwzględnienia wymogów dotyczących zamkniętych źródeł promieniotwórczych o
dużej aktywności oraz informowania społeczeństwa, a także wyłączenie rodzajów
narażenia, których nie da się kontrolować). Zakres został poszerzony, by objąć
narażenie załóg statków kosmicznych na promieniowanie kosmiczne, narażenie od
radonu występującego w powietrzu wewnątrz pomieszczeń narażenie zewnętrzne na
promieniowanie gamma od materiałów budowlanych oraz ochronę środowiska
wychodzącą poza kwestie dróg środowiskowych prowadzących do narażenia
człowieka. 3.2. Rozdział II: Definicje Rozdział obejmuje wszystkie definicje zawarte
w poprzednich dyrektywach, wraz z pewnymi dostosowaniami w celu zaradzenia
niespójnościom oraz w celu dostosowania do nowej terminologii wprowadzonej w
publikacji nr 103 ICRP oraz w projekcie międzynarodowych podstawowych norm
bezpieczeństwa. 3.3. Rozdział III: System ochrony przed
promieniowaniem Ten rozdział zawiera ogólne zasady ochrony
przed promieniowaniem: uzasadnienie, optymalizację i ograniczenie dawki.
Wyjaśniono w nim pocześniejszą rolę ograniczników dawki i poziomów odniesienia
w procesie optymalizacji, zaś w załączniku I podano zakresy poziomów
odniesienia proponowane przez ICRP dla sytuacji narażenia istniejącego i
wyjątkowego. Dawki graniczne nie zostały zmodyfikowane, z wyjątkiem jednolitej
definicji rocznej dawki granicznej dla narażenia zawodowego (bez uśredniania w
okresie ponad 5 lat) oraz niższej równoważnej dawki granicznej – soczewce oka –
zgodnie z zaleceniami ICRP. Nowa dyrektywa nie zawiera już technicznych
pomiarów w definicji dawki skutecznej ani innych czynników w ocenie dawek, lecz
odnosi się w tym zakresie do publikacji nr 103 ICRP. Ponadto dyrektywa nie
zawiera również długich wykazów współczynników dawki dla poszczególnych
nuklidów promieniotwórczych (dawki na jednostkę wniknięcia drogą pokarmową lub
oddechową), lecz odnosi się do przyszłej skonsolidowanej publikacji ICRP, którą
można bezpłatnie pobrać. 3.4. Rozdział IV: Wymogi dotyczące
kształcenia, szkolenia i informowania w zakresie ochrony przed promieniowaniem Ten rozdział gromadzi różnorodne wymogi
dotyczące kształcenia i szkolenia zawarte w poszczególnych dyrektywach, a także
zawiera przepisy dotyczące uznawania zawodu „eksperta w zakresie ochrony przed
promieniowaniem” i „eksperta fizyki medycznej”. 3.5. Rozdział V: Uzasadnienie i kontrola
regulacyjna rodzajów działalności Stosowanie zasady uzasadnienia pozostaje
obowiązkiem poszczególnych krajów. Szczególną uwagę poświęca się uzasadnieniu
rodzajów działalności wiążących się z zamierzonym narażeniem ludzi w wyniku
obrazowania w celach pozamedycznych (np. kontrola bezpieczeństwa na
lotniskach). System kontroli regulacyjnej jest obecnie
systemem trzystopniowym (zgłoszenie, rejestracja, wydawanie licencji) i
zastępuje wcześniejszy system dwustopniowy obejmujący zgłaszanie i uprzednie
uzyskiwanie zezwolenia. Przedstawiono bardziej szczegółowy wykaz rodzajów
działalności podlegających bądź rejestracji, bądź wydawaniu licencji. W ramach
koncepcji „stopniowego podejścia” do kontroli regulacyjnej jednoznacznie
ustanowiono konkretne wyłączenia rodzajów działalności (ze zgłoszenia i
zezwolenia) na poziomie krajowym. Standardowe wartości na potrzeby wyłączenia
na podstawie stężeń promieniotwórczych są obecnie brane z dokumentu IAEA Safety
Guide RS-G-1.7 (przewodnik MAEA dotyczący bezpieczeństwa). Te same standardowe
wartości stosują się do zwolnienia z kontroli regulacyjnej (poziomy
zwolnienia); istnieje jednak możliwość ustalenia konkretnych wartości w
wytycznych europejskich. Państwa członkowskie będą mogły utrzymać standardowe
poziomy zwolnienia w obowiązującym prawodawstwie krajowym oraz utrzymać obecne
wartości na potrzeby wyłączenia w odniesieniu do niewielkich ilości materiału.
Szczegółowe informacje na temat kryteriów wyłączenia oraz poziomów wyłączenia i
zwolnienia podano w załączniku VI. Omawiany rozdział zawiera również bardziej
precyzyjne wymogi w zakresie informacji, jakie należy przedstawić wraz z
wnioskiem o wydanie licencji (wydawanie zezwoleń na usuwanie lotnych lub
płynnych uwolnień promieniotwórczych jest przedmiotem rozdziału VIII). 3.6. Rozdział VI: Ochrona pracowników,
praktykantów i studentów Rozdział ten zawiera nieznacznie zmienione
przepisy dotyczące narażenia zawodowego określone w dyrektywie 96/29/Euratom.
Zawiera on również szczegółowe wymogi określone w dyrektywie w sprawie
pracowników zewnętrznych oraz wprowadza wyraźny podział obowiązków między
pracodawcą a przedsiębiorstwem, w którym prowadzona jest dana działalność.
System danych na potrzeby indywidualnego monitoringu radiologicznego
pracowników narażonych na działanie promieniowania jonizującego oraz minimalny
zestaw danych, które należy przekazać w odniesieniu do pracowników
zewnętrznych, zostały uaktualnione w świetle zaleceń przez HERCA. Nie czyni się żadnego rozróżnienia między
zarządzaniem narażeniem zawodowym w sektorach, w których wykorzystuje się NORM,
i innych rodzajach działalności, choć pierwsza grupa odniesie korzyści ze
stopniowego podejścia do kontroli regulacyjnej na podstawie panujących zagrożeń
i ich potencjału do wzrostu w miarę upływu czasu. Rozdział ten obejmuje obecnie narażenie
zawodowe we wszystkich sytuacjach narażenia, co zapewnia wyraźniejszą ochronę
pracowników ekip awaryjnych oraz pracowników narażonych na wysokie poziomy
radonu wewnątrz pomieszczeń w miejscu pracy. 3.7. Rozdział VII: Ochrona pacjentów i
innych osób narażonych na działanie promieniowania jonizującego w celach
medycznych Ten rozdział zawiera odpowiednie wymogi
pochodzące z dyrektywy w sprawie promieniowania jonizującego związanego z
badaniami medycznymi, wzmacniając je, w szczególności w odniesieniu do: - stosowania zasady uzasadnienia; - informowania pacjentów na temat zagrożeń i
korzyści dla zdrowia; - informowania na temat dawek; - diagnostycznych poziomów odniesienia; - zaangażowania eksperta fizyki medycznej; - zapobiegania przypadkowemu i niezamierzonemu
narażeniu na działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych. 3.8.
Rozdział VIII: Ochrona członków społeczeństwa Rozdział obejmuje wymogi w zakresie narażenia
ludności zawarte w dyrektywie 96/29/Euratom, przy czym w większym stopniu
uwzględnia się wydawanie zezwoleń na odprowadzanie promieniotwórczych uwolnień
(również w odniesieniu do zalecenia Komisji 2004/2/Euratom). Sekcja na temat sytuacji narażenia wyjątkowego
obejmuje wymogi zawarte w dyrektywie w sprawie informowania społeczeństwa. Sekcja na temat sytuacji narażenia
istniejącego dotyczy narażenia od radonu wewnątrz pomieszczeń, przy czym
maksymalny poziom odniesienia dla mieszkań jest nieco niższy niż w zaleceniu
Komisji 90/143/Euratom, zgodnie z zaleceniami ICRP i WHO. Sekcja ta zawiera
również wymogi w zakresie klasyfikacji materiałów budowlanych na podstawie
wskaźnika promieniotwórczości oraz jednolity poziom odniesienia dla dawki
rocznej wynikającej z zamieszkiwania w budynku skonstruowanym z takich
materiałów. 3.9. Rozdział IX: Ochrona środowiska Rozdział ten wpisuje się w szerszy zakres
dyrektywy i międzynarodowych podstawowych norm bezpieczeństwa, i ma na celu
zapewnienie środków służących wykazaniu zgodności z kryteriami w zakresie ochrony
środowiska. ICRP opublikowała metodologię dotyczącą oceny dawek w odniesieniu
do fauny i flory, natomiast wciąż oczekiwana jest publikacja na temat
stosowania kryteriów. W oczekiwaniu na dalsze wytyczne organy krajowe mogą
oceniać dawki w odniesieniu do reprezentatywnych roślin i zwierząt pod kątem
ochrony ekosystemu. Należy również podjąć odpowiednie środki
techniczne w celu zapobieżenia środowiskowym skutkom przypadkowego uwolnienia
oraz w celu monitorowania istniejących poziomów promieniotwórczości w
środowisku z perspektywy zarówno ochrony środowiska, jak i zdrowia ludzi. 3.10. Rozdział X: Wymogi dotyczące kontroli
regulacyjnej Ten rozdział zawiera wszystkie obowiązki
organów regulacyjnych we wszystkich rodzajach sytuacji narażenia. Jasna struktura
została zapewniona dzięki podziałowi na następujące sekcje: - struktura instytucjonalna; - kontrola zamkniętych źródeł
promieniotwórczych (wraz z załącznikami II, XII, XIII, XIV, XV zawierającymi
różne aspekty dyrektywy w sprawie kontroli zamkniętych źródeł
promieniotwórczych o dużej aktywności); - źródła niekontrolowane (wraz z nowymi
wymogami dotyczącymi skażenia metalu); - sytuacje narażenia wyjątkowego (ustanowienie
systemu zarządzania sytuacjami wyjątkowymi i międzynarodowej współpracy, przy
czym wymogi w zakresie ochrony pracowników i członków społeczeństwa w sytuacji
narażenia wyjątkowego są przedmiotem odpowiednio rozdziałów V i VIII); - sytuacje narażenia istniejącego (przepisy
ogólne dotyczące zarządzania obszarami skażonymi, plan działania w zakresie
radonu); - system egzekwowania (program inspekcji i
reagowanie na niedociągnięcia). Pierwsza sekcja, dotycząca struktury
instytucjonalnej wymaga jasnego określenia obowiązków poszczególnych organów.
Komisja powinna otrzymywać uaktualniane okresowo informacje i publikować je w
Dzienniku Urzędowym. W sekcji tej określono również obowiązki „eksperta w
zakresie ochrony przed promieniowaniem”, „inspektora ochrony radiologicznej” (w
obowiązujących podstawowych normach bezpieczeństwa pojęcia te były objęte wspólnym
pojęciem „wykwalifikowanego eksperta”) oraz „eksperta fizyki medycznej”. 3.11. Rozdział XI: Przepisy końcowe Transpozycja nowej dyrektywy do prawa
krajowego nie powinna wymagać znacznego wysiłku legislacyjnego, zatem dwuletni
termin transpozycji uznano za wystarczający. Poszczególne nowe elementy, takie
jak ochrona środowiska, mogą zostać przetransponowane w późniejszym terminie. Zgodnie z traktatem Euratom podstawowe normy
powinny być stosowane w sposób jednolity w państwach członkowskich, jednak bez
uszczerbku dla wymogów, w przypadku których z brzmienia tekstu wynika wyraźnie
możliwość elastyczności. Jednakże koncepcje takie jak dawki graniczne,
standardowe wartości do celów wyłączenia, poziom odniesienia dla materiałów
budowlanych, itp. są wyraźnie przeznaczone do jednolitej transpozycji i
jednolitego stosowania. 4. Wpływ na budżet Brak wpływu na budżet UE. 2011/0254 (NLE) Wniosek DYREKTYWA RADY ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeństwa
w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie
promieniowania jonizującego RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską
Wspólnotę Energii Atomowej, w szczególności jego art. 31 i 32, uwzględniając wniosek Komisji, sporządzony po
uzyskaniu opinii grupy osób mianowanych przez Komitet Naukowo-Techniczny
spośród ekspertów naukowych państw członkowskich, oraz po konsultacji z
Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu
Ekonomiczno-Społecznego, uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego, a także mając na uwadze, co następuje: (1)
Artykuł 2 lit. b) traktatu ustanawia utworzenie
jednolitych norm bezpieczeństwa mających chronić zdrowie pracowników i
ludności, zaś art. 30 traktatu określa „podstawowe normy” ochrony zdrowia pracowników
i ludności przed niebezpieczeństwem promieniowania jonizującego. (2)
W celu wykonania tego zadania Wspólnota ustanowiła
podstawowe normy po raz pierwszy w 1959 r. na podstawie art. 218 traktatu za
pomocą dyrektyw z dnia 2 lutego 1959 r. ustanawiających podstawowe normy
ochrony zdrowia pracowników oraz ogółu społeczeństwa przed zagrożeniami
wynikającymi z promieniowania jonizującego[9].
Dyrektywy te były kilkakrotnie zmieniane, ostatnio w 1996 r. dyrektywą Rady
96/29/Euratom z dnia 13 maja 1996 r. ustanawiającą podstawowe normy
bezpieczeństwa w zakresie ochrony zdrowia pracowników i ogółu społeczeństwa
przed zagrożeniami wynikającymi z promieniowania jonizującego[10], która uchyliła wcześniejsze
dyrektywy. (3)
Dyrektywa 96/29/Euratom ustanawia podstawowe normy
bezpieczeństwa. Dyrektywa ta ma zastosowanie do sytuacji zwykłych i wyjątkowych
i została uzupełniona bardziej szczegółowymi przepisami. (4)
W uzupełnieniu do dyrektywy 96/29/Euratom
następujące dyrektywy dotyczą różnych szczegółowych aspektów: dyrektywa Rady 97/43/Euratom
z dnia 30 czerwca 1997 r. w sprawie ochrony zdrowia osób fizycznych przed
niebezpieczeństwem wynikającym z promieniowania jonizującego związanego z
badaniami medycznymi oraz uchylająca dyrektywę 84/466/Euratom[11], dyrektywa Rady 89/618/Euratom
z dnia 27 listopada 1989 r. w sprawie informowania ogółu społeczeństwa o
środkach ochrony zdrowia, które będą stosowane oraz działaniach, jakie należy
podjąć w przypadku pogotowia radiologicznego[12],
dyrektywa Rady 90/641/Euratom z dnia 4 grudnia 1990 r. w sprawie praktycznej
ochrony pracowników zewnętrznych, narażonych na promieniowanie jonizujące
podczas pracy na terenie kontrolowanym[13]
oraz dyrektywa Rady 2003/122/Euratom z dnia 22 grudnia 2003 r. w sprawie
kontroli wysoce radioaktywnych źródeł zamkniętych i odpadów radioaktywnych[14]. (5)
Z upływem czasu definicje stosowane w tym
prawodawstwie ewoluowały i zostały dostosowane do specyficznego zakresu, jednak
szereg wymogów w nim określonych pasuje do oryginalnego kontekstu w chwili
przyjęcia tego prawodawstwa i nie można rozszerzyć zakresu ich stosowania na
dyrektywę 96/29/Euratom. (6)
Grupa ekspertów wyznaczonych przez Komitet
Naukowo-Techniczny wydała opinię, że podstawowe normy bezpieczeństwa
ustanowione zgodnie z art. 30 i 31 traktatu Euratom powinny uwzględniać nowe
zalecenia Międzynarodowej Komisji Ochrony Radiologicznej (ICRP), w
szczególności zalecenia zawarte w publikacji nr 103 z 2007 r.[15] oraz powinny zostać zmienione
w świetle nowych dowodów naukowych i doświadczeń eksploatacyjnych. (7)
Niniejsza dyrektywa powinna opierać się na
wprowadzonym w publikacji nr 103 ICRP podejściu w zależności od sytuacji i
dokonywać rozróżnienia między sytuacjami narażenia istniejącego, planowanego i
wyjątkowego. Uwzględniając te nowe ramy, dyrektywa powinna obejmować wszystkie
sytuacje narażenia i wszystkie kategorie narażenia, tzn. narażenie zawodowe,
narażenie ludności oraz narażenie na działanie promieniowania jonizującego w
celach medycznych. (8)
W niniejszej dyrektywie należy również uwzględnić
nową metodologię wprowadzoną przez ICRP w celu obliczania dawek w oparciu o
najnowszą wiedzę na temat zagrożeń związanych z promieniowaniem. (9)
Obowiązujące roczne dawki graniczne w odniesieniu
do narażenia zawodowego i narażenia ludności zostają utrzymane. Nie będzie
jednak dalszej potrzeby uśredniania w okresie ponad pięć lat, z wyjątkiem
szczególnych okoliczności określonych w prawodawstwie krajowym. (10)
Nowe dane naukowe dotyczące zmian w tkankach
wymagają stosowania zasady optymalizacji w odniesieniu do dawek w narządzie
oraz, w stosownych przypadkach, w celu utrzymywania dawek na tak niskim
poziomie, jak jest to racjonalnie osiągalne. Dyrektywa powinna również kierować
się nowymi wytycznymi ICRP dotyczącymi równoważnej dawki granicznej w
odniesieniu do soczewki oka w przypadku narażenia zawodowego. (11)
Sektory, w których przetwarza się naturalnie
występujący materiał promieniotwórczy wydobywany ze skorupy ziemskiej, narażają
pracowników oraz – jeśli materiał jest uwalniany do środowiska – ludność na
zwiększone narażenie na promieniowanie. (12)
Ochrona przed naturalnymi źródłami promieniowania
powinna zostać w pełni włączona do ogólnych wymogów, zamiast być przedmiotem
osobnego tytułu. W szczególności sektory przetwarzające materiały zawierające
naturalnie występujące nuklidy promieniotwórcze powinny być zarządzane w tych
samych ramach regulacyjnych, co inne rodzaje działalności. (13)
Nowe wymogi dotyczące promieniotwórczości w
materiałach budowlanych powinny pozwolić na swobodny obrót materiałami
budowlanymi. (14)
Z najnowszych danych epidemiologicznych
pochodzących z badań budynków mieszkalnych wynika, że istnieje ryzyko
zachorowania na nowotwór płuc w wyniku narażenia od radonu wewnątrz pomieszczeń
na poziomie rzędu 100 Bq m-3. Nowa koncepcja sytuacji narażenia
pozwala na włączenie przepisów zalecenia Komisji 90/143/Euratom w sprawie
ochrony ogółu społeczeństwa przed narażeniem od radonu wewnątrz pomieszczeń[16] do wiążących wymogów
podstawowych norm bezpieczeństwa, pozostawiając jednocześnie wystarczającą
elastyczność na potrzeby wdrażania. (15)
Narażenie załogi statków kosmicznych na
promieniowanie kosmiczne powinno być zarządzane jako sytuacja narażenia
planowanego. Eksploatacja statku kosmicznego powinna być objęta zakresem
niniejszej dyrektywy i zarządzana jako narażenie na działanie promieniowania
jonizującego dozwolone w szczególnych okolicznościach. (16)
Ochrona zdrowia ogółu społeczeństwa pozwala na
obecność substancji promieniotwórczych w środowisku. W uzupełnieniu do
bezpośrednich środowiskowych dróg narażenia należy uwzględnić ochronę
środowiska jako całości, w tym narażenie fauny i flory, w kompleksowych i
spójnych ramach ogólnych. Ponieważ człowiek jest częścią środowiska, polityka
ta przyczynia się do długofalowej ochrony zdrowia. (17)
W dziedzinie medycyny istotne osiągnięcia
techniczno-naukowe doprowadziły do znacznego wzrostu narażenia pacjentów. W tym
zakresie dyrektywa powinna kłaść nacisk na potrzebę uzasadnienia narażenia na
działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych, w tym narażenia
osób, u których nie występują objawy, oraz zaostrzyć wymogi dotyczące informacji,
jakie należy przekazywać pacjentom, a także rejestrowania i zgłaszania dawek
wykorzystywanych w procedurach medycznych, stosowania diagnostycznych poziomów
odniesienia oraz dostępności urządzeń podających dawkę. (18)
Przypadkowe i niezamierzone narażenia na działanie
promieniowania jonizującego w celach medycznych są źródłem ciągłych obaw.
Należy w pełni zająć się kwestią zapobiegania takim narażeniom oraz – jeśli
wystąpią – działaniami następczymi. W tym zakresie należy podkreślić rolę
programów zapewniania jakości, w tym analizy ryzyka w radioterapii, w
zapobieganiu takim incydentom, a także w danych przypadkach wymagać
rejestracji, zgłaszania, analizy i podjęcia działań naprawczych. (19)
Tak zwane „narażenia na działanie promieniowania
jonizującego do celów medycyny sądowej” wprowadzone w dyrektywie 97/43/Euratom
zostały obecnie wyraźnie określone jako zamierzone narażenie ludzi w celach
innych niż medyczne lub jako „narażenia w wyniku obrazowania w celach
pozamedycznych”. Takie rodzaje działalności powinny podlegać odpowiedniej
kontroli regulacyjnej i powinny być uzasadnione w podobny sposób, jak w
przypadku narażenia na działanie promieniowania jonizującego w celach
medycznych. Potrzebne jest jednak różne podejście z jednej strony w odniesieniu
do procedur stosowanych przez personel medyczny wykorzystujący sprzęt medyczny,
a z drugiej strony w odniesieniu do procedur stosowanych przez personel
pozamedyczny wykorzystujący sprzęt inny niż medyczny. Zasadniczo zastosowanie
powinny mieć roczne dawki graniczne i odpowiadające im ograniczniki w
odniesieniu do narażenia ludności. (20)
Państwa członkowskie powinny zostać zobowiązane do
objęcia niektórych rodzajów działalności wiążących się z zagrożeniem
wynikającym z promieniowania jonizującego systemem kontroli regulacyjnej lub do
zakazu ich prowadzenia. Państwa członkowskie powinny odnieść korzyści ze
stosowania stopniowego podejścia do kontroli regulacyjnej, która powinna być
proporcjonalna do skali i prawdopodobieństwa wystąpienia narażeń wynikających z
rodzajów działalności, oraz proporcjonalna do oddziaływania, jakie kontrola
regulacyjna może wywierać na ograniczanie takich narażeń lub na poprawę
bezpieczeństwa instalacji. (21)
Korzystne jest, by mieć takie same wartości
stężenia promieniotwórczego zarówno w odniesieniu do wyłączenia rodzajów
działalności z kontroli regulacyjnej, jak i do zwolnienia materiałów z rodzajów
działalności będących przedmiotem regulacji. Po kompleksowym przeglądzie
stwierdzono, że wartości zalecane w dokumencie MAEA RS-G-1.7[17] mogą być wykorzystywane
zarówno jako domyślne wartości na potrzeby wyłączenia, zastępujące wartości
stężenia promieniotwórczego określone w załączniku I do dyrektywy
96/29/Euratom, oraz jako ogólne poziomy zwolnienia, zastępujące wartości
zalecane przez Komisję w dokumencie nr 122 „Ochrona przed promieniowaniem”
(Radiation Protection No 122)[18]. (22)
Państwa członkowskie mogą przyznać specjalne
wyłączenie z obowiązku posiadania zezwolenia w odniesieniu do niektórych
rodzajów działalności obejmujących działania, w przypadku których aktywność ma
poziom przewyższający wartości do celów wyłączenia. (23)
Określone poziomy zwolnienia powyżej standardowych
wartości do celów wyłączenia i zwolnienia oraz odpowiadające im wytyczne
Wspólnoty[19]
pozostają ważnymi instrumentami zarządzania dużymi ilościami materiałów
powstającymi w wyniku rozbiórki obiektów posiadających licencję. (24)
Państwa członkowskie powinny zapewnić, by
pracownicy zewnętrzni zostali objęci taką samą ochroną jak pracownicy narażeni
na działanie promieniowania jonizującego zatrudnieni przez przedsiębiorstwa
prowadzące rodzaje działalności związane ze źródłami promieniowania. Szczególne
ustalenia dotyczące pracowników zewnętrznych zawarte w dyrektywie
90/641/Euratom powinny zostać rozszerzone, obejmując również pracę na terenach
nadzorowanych. (25)
W odniesieniu do zarządzania sytuacjami narażenia
wyjątkowego obecne podejście opierające się na poziomach interwencji należy
zastąpić bardziej kompleksowym systemem obejmującym analizę zagrożenia, ogólny
system zarządzania sytuacjami wyjątkowymi, plany działania w sytuacjach
wyjątkowych dotyczące zidentyfikowanych zagrożeń oraz wstępnie zaplanowane
strategie na rzecz zarządzania każdym zakładanym zdarzeniem. (26)
Wprowadzenie poziomów odniesienia w sytuacjach
narażenia wyjątkowego i istniejącego pozwala na ochronę osób oraz na
uwzględnienie pozostałych kryteriów społecznych w taki sam sposób, jak czynią
to dawki graniczne i ograniczniki dawek w przypadku sytuacji narażenia
planowanego. (27)
Skuteczne zarządzanie zagrożeniem jądrowym wiążącym
się z transgranicznymi skutkami wymaga wzmocnionej współpracy między państwami
członkowskimi w zakresie planowania i działania w sytuacjach wyjątkowych. (28)
Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej wraz ze
Światową Organizacją Zdrowia, Organizacją ds. Wyżywienia i Rolnictwa, Międzynarodową
Organizacją Pracy, Agencją Energii Jądrowej Organizacji Współpracy Gospodarczej
i Rozwoju oraz Panamerykańską Organizacją Zdrowia dokonują przeglądu
międzynarodowych podstawowych norm bezpieczeństwa w świetle nowej publikacji nr
103 ICRP. (29)
Należy sprecyzować funkcje i obowiązki krajowych
służb i ekspertów zaangażowanych w zapewnianie, by zarządzanie technicznymi i
praktycznymi aspektami ochrony przed promieniowaniem odbywało się na wysokim
poziomie kompetencji. (30)
Należy wprowadzić więcej precyzyjnych wymogów
dotyczących wydawania zezwoleń na usuwanie odpadów promieniotwórczych i
monitorowania ich usuwania. W zaleceniu Komisji 2004/2/Euratom z dnia 18
grudnia 2003 r. w sprawie znormalizowanych informacji na temat usuwania lotnych
i płynnych odpadów promieniotwórczych do środowiska z reaktorów jądrowych i
zakładów przerobu paliwa w trakcie normalnego funkcjonowania[20] wprowadzono znormalizowane
informacje w celu zgłaszania danych dotyczących usuwania odpadów z elektrowni
jądrowych i zakładów przerobu paliwa. (31)
Najnowsza dyrektywa 2003/122/Euratom w sprawie
kontroli wysoce radioaktywnych źródeł zamkniętych i odpadów radioaktywnych nie
wymaga dużych zmian, z wyjątkiem poszerzenia zakresu niektórych wymogów i
objęcia nimi wszelkich zamkniętych źródeł promieniotwórczych. Istnieją jednak
jeszcze nierozwiązane problemy dotyczące źródeł niekontrolowanych; miały
również miejsce istotne przypadki importu skażonego metalu z państw trzecich. W
związku z tym należy wprowadzić wymóg zgłaszania incydentów związanych ze źródłami
niekontrolowanymi lub ze skażonym metalem. W odniesieniu do międzynarodowego
bezpieczeństwa ważne jest również, by zharmonizować poziomy, powyżej których
źródło jest uznawane za zamknięte źródło o dużej aktywności, z poziomami
ustanowionymi przez MAEA. (32)
Zgodnie ze wspólną deklaracją polityczną państw
członkowskich i Komisji dotyczącą dokumentów wyjaśniających z dnia 28 września
2011 r. państwa członkowskie zobowiązały się do dołączania, w uzasadnionych
przypadkach, do powiadomienia o środkach transpozycji jednego lub większej
liczby dokumentów wyjaśniających związki między elementami dyrektywy a
odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów służących transpozycji. W
odniesieniu do niniejszej dyrektywy ustawodawca uznaje, że złożenie tych
dokumentów jest uzasadnione. (33)
Należy zatem uchylić dyrektywy 89/618/Euratom,
90/641/Euratom, 96/29/Euratom, 97/43/Euratom i 2003/122/Euratom, PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: ROZDZIAŁ I PRZEDMIOT I ZAKRES Artykuł 1 Przedmiot 1.
Niniejsza dyrektywa ustanawia podstawowe normy
bezpieczeństwa w celu ochrony zdrowia pracowników, ogółu społeczeństwa,
pacjentów i innych osób narażonych na działanie promieniowania jonizującego w
celach medycznych przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie
promieniowania jonizującego, mając na celu ich jednolite wdrożenie przez
państwa członkowskie. 2.
Niniejsza dyrektywa stosuje się do ochrony
środowiska jako drogi, za pośrednictwem której źródła promieniowania powodują
narażenie człowieka, uzupełnianej w stosownych przypadkach szczególnymi
kwestiami dotyczącymi narażenia fauny i flory w środowisku jako całości. 3.
W niniejszej dyrektywie określa się wymogi w
zakresie kontroli bezpieczeństwa i ochrony źródeł promieniotwórczych oraz
przepisy dotyczące właściwego informowania w sytuacji narażenia wyjątkowego. 4.
W niniejszej dyrektywie określa się wymogi służące
zapobieganiu narażaniu pracowników i członków społeczeństwa na działanie
promieniowania jonizującego pochodzącego ze źródeł niekontrolowanych oraz
powstającego w wyniku niewłaściwej kontroli zamkniętych źródeł
promieniotwórczych o dużej aktywności oraz ujednoliceniu kontroli odbywających
się w państwach członkowskich przez określenie konkretnych wymogów
gwarantujących, że takie źródła znajdują się pod kontrolą. 5.
W niniejszej dyrektywie określono na poziomie
Wspólnoty wspólne cele odnoszące się do środków i procedur służących
informowaniu ludności w celu poprawy praktycznej ochrony zdrowia w przypadku
sytuacji wyjątkowej. Artykuł 2 Zakres stosowania 1.
Niniejsza dyrektywa stosuje się do wszelkich
planowanych i istniejących sytuacji narażenia lub sytuacji narażenia
wyjątkowego wiążących się z zagrożeniem wynikającym z narażenia na działanie
promieniowania jonizującego, którego nie można zlekceważyć z punktu widzenia
ochrony przed promieniowaniem, w odniesieniu do ochrony zdrowia pracowników,
członków społeczeństwa lub pacjentów i innych osób narażonych na działanie
promieniowania jonizującego w celach medycznych lub w odniesieniu do ochrony
środowiska. 2.
Niniejsza dyrektywa stosuje się do wszystkich
rodzajów działalności wiążących się ze źródłami promieniowania, a mianowicie: (a)
produkcji, przetwarzania, wykorzystania,
przechowywania, posiadania, transportu, przemieszczania, przywozu do oraz
wywozu ze Wspólnoty, a także unieszkodliwiania materiałów promieniotwórczych i
obchodzenia się z nimi; (b)
eksploatacji sprzętu elektrycznego emitującego
promieniowanie jonizujące oraz eksploatacji wszelkiego sprzętu elektrycznego
działającego przy różnicy potencjałów większej niż 5 kV; (c)
rodzajów działalności wiążących się z obecnością
naturalnych źródeł promieniowania, które prowadzą do znacznego wzrostu
narażenia pracowników lub członków społeczeństwa na działanie promieniowania
jonizującego, w szczególności: i) eksploatacji statków powietrznych
i statków kosmicznych; ii) narażenia od radonu w miejscach
pracy; iii) działań w sektorach przemysłu, w
których przetwarzane są materiały zawierające naturalnie występujące nuklidy
promieniotwórcze, lub działań związanych z takim przetwarzaniem; (d)
wszelkich innych rodzajów działalności określonych
przez państwo członkowskie. 3.
Niniejsza dyrektywa stosuje się do zarządzania
sytuacjami narażenia istniejącego, w szczególności narażenia ludności od radonu
wewnątrz pomieszczeń, narażenia zewnętrznego od materiałów budowlanych oraz
przypadków długotrwałego narażenia wynikającego z późniejszych skutków sytuacji
wyjątkowej lub działania w przeszłości. 4.
Niniejsza dyrektywa stosuje się do zarządzania
sytuacjami narażenia wyjątkowego w zakresie, w jakim są one uznawane za
wymagające podjęcia interwencji w celu ochrony zdrowia ludności lub
pracowników, bądź ochrony środowiska; potencjalne narażenia oraz gotowość na
wypadek sytuacji wyjątkowej, a także planowanie stanowią część sytuacji
narażenia planowanego. Artykuł 3 Wyłączenie z zakresu stosowania Niniejszej dyrektywy nie stosuje się do
naturalnych nuklidów promieniotwórczych wchodzących w skład ciała ludzkiego, do
promieniowania kosmicznego na poziomie ziemi ani do narażenia nad powierzchnią
ziemi na nuklidy promieniotwórcze znajdujące się w nienaruszonej skorupie
ziemskiej. ROZDZIAŁ II DEFINICJE Artykuł 4 Dla potrzeb niniejszej dyrektywy zastosowanie mają
następujące definicje: (1)
„narażenie na działanie promieniowania jonizującego
w celach medycznych” oznacza narażenie pacjentów lub osób, u których nie
występują objawy, w ramach ich własnej diagnozy lekarskiej lub dentystycznej,
bądź leczenia lekarskiego lub dentystycznego, i mające na celu przyniesienie
korzyści dla ich zdrowia lub samopoczucia, a także narażenie opiekunów i osób
towarzyszących oraz ochotników uczestniczących w badaniach biomedycznych; (2)
„promieniowanie jonizujące” oznacza transfer
energii w formie cząsteczek lub fal elektromagnetycznych o długości 100
nanometrów lub mniejszej (częstotliwości 3x1015 Hz lub większej), będącej w
stanie wytworzyć pośrednio lub bezpośrednio jony; (3)
„sytuacja wyjątkowa” oznacza sytuację lub
zdarzenie, które zazwyczaj nie mają miejsca i wymagają podjęcia
natychmiastowego działania przede wszystkim w celu złagodzenia zagrożenia lub
niekorzystnych skutków dla zdrowia ludzi oraz dla bezpieczeństwa, jakości
życia, mienia lub środowiska. Obejmuje to sytuacje wyjątkowe przy zagrożeniu
jądrowym i radiologicznym; (4)
„sytuacja narażenia wyjątkowego” oznacza sytuację
narażenia spowodowaną każdym nagłym zdarzeniem, która wymaga podjęcia w trybie
nagłym decyzji w celu kontroli tej sytuacji; zdarzenie może być skutkiem awarii
(która jest planowana lub nie jako potencjalne narażenie) lub działania
umyślnego; (5)
„narażenie” oznacza istniejące narażenia lub
warunki stwarzające narażenie na działanie promieniowania jonizującego
emitowanego poza ciałem (narażenie zewnętrzne) lub w ciele (narażenie
wewnętrzne); (6)
„sytuacja narażenia” oznacza sytuację prowadzącą do
narażenia, w tym źródła promieniowania i działania lub czynności, które mogą
wpływać na narażenie pochodzące od tych źródeł promieniowania; (7)
„członkowie społeczeństwa” oznaczają poszczególne
osoby będące przedmiotem narażenia ludności; (8)
„źródło promieniowania” oznacza czynnik, który może
stwarzać narażenie na promieniowanie – np. poprzez emitowanie promieniowania
jonizującego lub poprzez uwalnianie materiału promieniotwórczego – i może być
traktowany jako pojedynczy czynnik do celów ochrony i bezpieczeństwa; (9)
„źródło promieniotwórcze” oznacza źródło
promieniowania zawierające materiał promieniotwórczy w celu wykorzystania jego
promieniotwórczości; (10)
„materiał promieniotwórczy” oznacza materiał
zawierający substancje promieniotwórcze; (11)
„źródło niekontrolowane” oznacza źródło zamknięte,
które nie podlega wyłączeniu ani kontroli regulacyjnej, np. ponieważ nigdy nie
podlegało kontroli regulacyjnej lub ponieważ zostało porzucone, zgubione, źle
ulokowane, skradzione lub przekazane bez odpowiedniego zezwolenia; (12)
„materiał budowlany” oznacza wyrób budowlany, który
jest wytwarzany w celu trwałego włączenia do konstrukcji budynku; (13)
„unieszkodliwianie” oznacza złożenie odpadów
promieniotwórczych lub wypalonego paliwa jądrowego w zatwierdzonym obiekcie bez
zamiaru ich ponownego odzyskania; (14)
„sytuacja narażenia istniejącego” oznacza sytuację
narażenia, która już istnieje w momencie konieczności podjęcia decyzji
dotyczącej jej kontroli, i która nie wymaga lub przestała wymagać podjęcia
środków w trybie nagłym; (15)
„naturalne źródło promieniowania” oznacza źródła
promieniowania jonizującego naturalnego pochodzenia ziemskiego lub kosmicznego; (16)
„sytuacja narażenia planowanego” oznacza sytuację
narażenia wynikającą z planowanej eksploatacji lub planowanego wprowadzenia
źródła promieniowania lub z działań, które zmieniają drogi narażenia w sposób
powodujący narażenie lub potencjalne narażenie ludzi lub środowiska. Sytuacje
narażenia planowanego mogą obejmować zarówno narażenia normalne, jak i
potencjalne; (17)
„narażenie potencjalne” oznacza narażenie, które
nie jest spodziewane z pewnością, lecz może być skutkiem zdarzenia lub serii
zdarzeń o charakterze probabilistycznym, w tym awarii urządzeń i błędów
eksploatacyjnych; (18)
„ochrona przed promieniowaniem” oznacza ochronę
ludzi przed szkodliwymi skutkami narażenia na działanie promieniowania
jonizującego oraz środki służące jej osiągnięciu; (19)
„działalność” oznacza wszelkie działania wiążące
się z eksploatacją lub wprowadzeniem źródeł promieniowania bądź zmieniające
drogi narażenia i zarządzane jako sytuacja narażenia planowanego; (20)
„radon” oznacza izotop Rn-222 oraz jego pochodne, w
zależności od przypadku (narażenie od radonu oznacza narażenie od pochodnych
radonu); (21)
„przechowywanie” oznacza przechowywanie źródeł lub
odpadów promieniotwórczych w obiekcie zapewniającym odpowiedni system
uszczelniający, z zamiarem ich ponownego odzyskania; (22)
„optymalizacja” oznacza wybiegający w przyszłość,
wielokrotny proces służący ustanowieniu odpowiednich środków ochrony przy
uwzględnieniu panujących okoliczności, dostępnych możliwości oraz charakteru
sytuacji narażenia, mający na celu utrzymanie skali i prawdopodobieństwa
wystąpienia narażenia oraz liczby narażonych ludzi na tak niskich poziomach,
jak jest to racjonalnie osiągalne; (23)
„narażenie ludności” oznacza narażenie osób, z
wyłączeniem wszelkiego narażenia zawodowego lub narażenia na działanie promieniowania
jonizującego w celach medycznych; (24)
„narażenie zawodowe” oznacza narażenie pracowników
w trakcie ich pracy; (25)
„uszczerbek na zdrowiu” oznacza szacunek ryzyka
ograniczenia długości i jakości życia ludności po narażeniu na działanie
promieniowania jonizującego. Obejmuje on utratę zdrowia wynikającą ze zmian w
tkankach, nowotwór i poważne zaburzenia genetyczne; (26)
„dawka skuteczna (E)” oznacza sumę ważonych dawek
równoważnych od zewnętrznego i wewnętrznego napromienienia tkanek i narządów.
Określona jest wyrażeniem: gdzie DT,R oznacza dawkę pochłoniętą od
promieniowania R, uśrednioną w tkance lub narządzie T, wR oznacza czynnik wagowy
promieniowania, oraz wT oznacza czynnik wagowy tkanki lub
narządu T. Odpowiednie wartości czynników wT i wR
podane są w publikacji nr 103 Międzynarodowej Komisji Ochrony Radiologicznej.
Jednostką dawki skutecznej jest siwert; (27)
„dawka graniczna” oznacza wartość dawki skutecznej
lub dawki równoważnej w określonym okresie, która nie może być przekroczona w
przypadku pojedynczej osoby. Dawkę graniczną stosuje się do sumy narażeń
pochodzących od wszystkich rodzajów działalności objętych zezwoleniem; (28)
„ogranicznik dawki” oznacza ograniczenie ustalone
jako potencjalna górna granica dawki indywidualnej, stosowane w celu określenia
zakresu możliwości rozważanych w procesie optymalizacji w przypadku danego
źródła promieniowania w sytuacji narażenia planowanego; (29)
„dawka równoważna (HT)” oznacza dawkę pochłoniętą w
tkance lub narządzie T, ważoną dla rodzaju i energii promieniowania R, wyrażoną
wzorem: gdzie – DT,R oznacza dawkę pochłoniętą od
promieniowania R, uśrednioną w tkance lub narządzie T, – wR oznacza czynnik wagowy
promieniowania. Jeżeli pole promieniowania składa się z różnych
rodzajów promieniowania o różnych energiach charakteryzujących się różnymi
wartościami wR, całkowitą dawkę równoważną HT oblicza się
zgodnie z następującym wzorem: Odpowiednie wartości czynnika wR podane
są w publikacji nr 103 Międzynarodowej Komisji Ochrony Radiologicznej.
Jednostką dawki równoważnej jest siwert; (30)
„pracownik zewnętrzny” oznacza każdego pracownika
kategorii A, w tym praktykantów i studentów, narażonego na działanie
promieniowania jonizującego, który nie jest zatrudniony przez przedsiębiorstwo
odpowiedzialne za tereny nadzorowane i kontrolowane, lecz który wykonuje
działania na tych terenach; (31)
„przedsiębiorstwo” oznacza osobę fizyczną lub
prawną, która ponosi prawną odpowiedzialność za prowadzenie działalności lub
która ponosi prawną odpowiedzialność za źródło promieniowania (w tym w
przypadkach, w których właściciel lub posiadacz źródła promieniowania nie
prowadzi powiązanych działań); (32)
„ogranicznik ryzyka” oznacza ograniczenie ustalone
jako restrykcja w odniesieniu do danego ryzyka ze strony źródła promieniowania
(ryzyka w sensie prawdopodobieństwa wystąpienia uszczerbku na zdrowiu z powodu
potencjalnego narażenia, stanowiącego funkcję prawdopodobieństwa wystąpienia
niezamierzonego zdarzenia powodującego dawkę od prawdopodobieństwa wystąpienia
uszczerbku na zdrowiu z powodu tej dawki); (33)
„opiekunowie i osoby towarzyszące” oznaczają osoby
narażone w sposób świadomy i dobrowolny na działanie promieniowania
jonizującego poprzez pomaganie, poza ramami swojej pracy zawodowej, we
wspieraniu osób narażonych w czasie aktualnym lub w przeszłości na działanie
promieniowania jonizującego w celach medycznych i towarzyszeniu tym osobom; (34)
„poziom odniesienia” oznacza w sytuacji narażenia
wyjątkowego lub w sytuacji narażenia istniejącego poziom dawki lub ryzyka,
powyżej którego za niewłaściwe uznaje się pozwolenie na wystąpienie narażenia i
poniżej którego należy w dalszym ciągu stosować optymalizację ochrony; (35)
„pracownik narażony na działanie promieniowania
jonizującego” oznacza osobę samozatrudnioną lub zatrudnioną przez pracodawcę,
narażoną w pracy wykonywanej w ramach działalności objętej niniejszą dyrektywą,
i narażoną na otrzymanie dawek przekraczających jedną z dawek granicznych
ustalonych dla narażenia ludności; (36)
„siwert (Sv)” oznacza specjalną nazwę jednostki
dawki równoważnej lub skutecznej. Jeden siwert odpowiada jednemu dżulowi na
kilogram: 1 Sv = 1 J kg-1; (37)
„wniknięcie” oznacza aktywności nuklidów
promieniotwórczych, które dostały się do organizmu z zewnętrznego otoczenia; (38)
„praktykant” oznacza osobę przechodzącą szkolenie
lub kształconą w danym przedsiębiorstwie w celu uzyskania szczególnych
umiejętności; (39)
„dawka efektywna obciążająca (E(t))” oznacza sumę
obciążających dawek równoważnych w narządzie lub tkance HT(t) będących wynikiem
wniknięcia do organizmu substancji promieniotwórczej, pomnożonych przez odpowiednie
czynniki wagowe tkanki wT, wyrażoną wzorem: Przy wyznaczaniu E(t),t czas określony jest liczbą
lat okresu sumowania. Do celów zgodności z dawkami granicznymi określonymi w
niniejszej dyrektywie, t wynosi w przypadku dorosłych okres 50 lat po wniknięciu do organizmu
substancji promieniotwórczej, a w przypadku dzieci okres do wieku 70 lat.
Jednostką dawki efektywnej obciążającej jest siwert; (40)
„ekspert fizyki medycznej” oznacza osobę
posiadającą wiedzę, przygotowanie i doświadczenie w celu prowadzenia działań
lub udzielania porad w zakresie kwestii związanych z fizyką promieniowania
stosowaną w odniesieniu do narażenia na działanie promieniowania jonizującego w
celach medycznych, i której kwalifikacje do prowadzenia działań zostały uznane
przez właściwe organy; (41)
„służba zdrowia narażenia zawodowego” oznacza
specjalistę w dziedzinie ochrony zdrowia lub organ, które posiadają
kwalifikacje w zakresie sprawowania nadzoru medycznego nad pracownikami
narażonymi na działanie promieniowania jonizującego, i których kompetencje do
prowadzenia działań w tym zakresie zostały uznane przez właściwe organy; (42)
„ekspert w zakresie ochrony przed promieniowaniem”
oznacza osobę posiadającą wiedzę, przygotowanie i doświadczenie niezbędne do
udzielania porad w zakresie ochrony przed promieniowaniem w celu zapewnienia
skutecznej ochrony osób i której kompetencje do prowadzenia działań zostały
uznane przez właściwe organy; (43)
„zamknięte źródło o dużej aktywności” oznacza
źródło zamknięte, w którym ilość materiału promieniotwórczego przekracza
wartości określone w załączniku II; (44)
„plan działania w sytuacjach wyjątkowych” oznacza
ustalenia służące zaplanowaniu odpowiedniego sposobu działania w przypadku
sytuacji narażenia wyjątkowego w związku z określonym obiektem lub określonym
działaniem na podstawie założonych zdarzeń i powiązanych scenariuszy; (45)
„pracownik ekip awaryjnych” oznacza każdą osobę,
która posiada określoną funkcję jako pracownik w sytuacji wyjątkowej, i która
może być narażona na działanie promieniowania jonizującego podczas wykonywania
czynności w reakcji na sytuację wyjątkową; (46)
„służba dozymetryczna” oznacza organ lub osobę
posiadające kwalifikacje w zakresie wzorcowania, odczytywania lub interpretacji
indywidualnych przyrządów do monitorowania, lub w celu pomiaru promieniotwórczości
w ciele ludzkim, w próbkach biologicznych, lub w celu oceny dawek, i których
kompetencje do wykonywania czynności w tym zakresie zostały uznane przez
właściwe organy; (47)
„system zarządzania sytuacjami wyjątkowymi” oznacza
ramy prawne lub administracyjne ustanawiające odpowiedzialność za gotowość na
wypadek sytuacji wyjątkowej i działanie w sytuacjach wyjątkowych oraz ustalenia
w zakresie podejmowania decyzji w przypadku sytuacji narażenia wyjątkowego; (48)
„medyczny radiologiczny” oznacza odnoszący się do procedur
radiodiagnostycznych i radioterapeutycznych oraz radiologii interwencyjnej lub
innej planowej i ukierunkowanej radiologii wykorzystującej promieniowanie
jonizujące; (49)
„praktyczne aspekty procedur w zakresie narażenia
na działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych” oznaczają
fizyczny przebieg narażenia na działanie promieniowania jonizującego w celach
medycznych i wszelkie powiązane aspekty, w tym postępowanie z medycznymi
urządzeniami radiologicznymi i ich wykorzystanie oraz ocenę technicznych i
fizycznych parametrów, w tym dawek promieniowania, wzorcowania i utrzymania
urządzeń, przygotowania i dozowania produktów radiofarmaceutycznych oraz
przetwarzania obrazów wykonywanego przez – między innymi – radiografów i
techników medycyny nuklearnej i radioterapii; (50)
„lekarz prowadzący” oznacza lekarza, dentystę lub
innego pracownika służby zdrowia, który jest upoważniony do przyjęcia
odpowiedzialności klinicznej za dane narażenie na działanie promieniowania
jonizującego w celach medycznych, zgodnie z wymogami krajowymi; (51)
„diagnostyczny poziom odniesienia” oznacza poziomy
dawki w lekarskiej radiodiagnostyce lub w radiologii interwencyjnej albo – w
przypadku produktów radiofarmaceutycznych – poziomy aktywności w odniesieniu do
typowych badań na grupach pacjentów o standardowej masie ciała lub na
znormalizowanych fantomach w odniesieniu do szeroko określonych kategorii
urządzeń; (52)
„aktywacja” oznacza proces, za pomocą którego
trwały nuklid jest przekształcany w nuklid promieniotwórczy poprzez napromieniowanie
cząstkami lub wysokoenergetycznymi fotonami materiału, w którym jest on
zawarty; (53)
„substancja promieniotwórcza” oznacza każdą
substancję zawierająca jeden lub więcej nuklidów promieniotwórczych, których
stężenia promieniotwórczego nie można zlekceważyć z punktu widzenia ochrony
przed promieniowaniem; (54)
„narażenie w wyniku obrazowania w celach
pozamedycznych” oznacza wszelkie zamierzone narażenie ludzi w celach
obrazowania, przy którym pierwotny powód narażenia nie jest związany ze
zdrowiem lub dobrym samopoczuciem osoby narażonej; (55)
„zgłoszenie” oznacza przedstawienie dokumentu
właściwemu organowi w celu powiadomienia o zamiarze prowadzenia działalności
objętej zakresem niniejszej dyrektywy; (56)
„rejestracja” oznacza pozwolenie udzielone w
dokumencie przez właściwy organ lub udzielone na mocy prawodawstwa krajowego na
prowadzenie działania zgodnie z warunkami określonymi w prawodawstwie krajowym; (57)
„produkt konsumpcyjny” oznacza przyrząd lub
wytworzony przedmiot, do którego w sposób zamierzony zostały wprowadzone
nuklidy promieniotwórcze lub wytworzone poprzez aktywację, lub który wytwarza
promieniowanie jonizujące i który może być sprzedawany lub udostępniany
członkom społeczeństwa bez specjalnego nadzoru lub kontroli regulacyjnej po
sprzedaży; (58)
„akcelerator” oznacza aparaturę lub instalację, w
której cząstki są przyspieszane, emitując promieniowanie jonizujące o energii
wyższej niż 1 megaelektron volt (MeV); (59)
„wycofane źródło zamknięte” oznacza źródło
zamknięte, które nie jest już używane ani nie planuje się jego używania w
ramach działalności, na którą wydano zezwolenie; (60)
„inspekcja” oznacza badanie prowadzone przez
jakikolwiek właściwy organ w celu zweryfikowania zgodności z przepisami
krajowymi; (61)
„generator promieniowania” oznacza przyrząd zdolny
do wytwarzania promieniowania jonizującego, takiego jak promienie
rentgenowskie, neutrony, elektrony lub inne cząstki naładowane, który może być
wykorzystywany do celów naukowych, przemysłowych lub medycznych; (62)
„odpady promieniotwórcze” oznaczają materiał
promieniotwórczy, dla którego nie przewiduje się dalszego zastosowania; (63)
„zapewnianie jakości” oznacza wszystkie zaplanowane
i systematyczne działania mające na celu zapewnienie odpowiedniej gwarancji, iż
struktura, system, część składowa lub procedura będą działać zadowalająco,
zgodnie z ustalonymi normami. Kontrola jakości jest częścią zapewniania
jakości; (64)
„licencja” oznacza udzielone na wniosek przez
właściwy organ pozwolenie na prowadzenie działalności podlegającej warunkom
określonym w szczegółowym dokumencie licencyjnym; (65)
„poziomy zwolnienia” oznaczają wartości ustalone
przez właściwy organ lub w prawodawstwie krajowym, określające stężenia
promieniotwórcze, przy lub poniżej których materiały pochodzące z jakiejkolwiek
działalności podlegającej obowiązkowi zgłoszenia lub uzyskania zezwolenia mogą
zostać zwolnione z wymagań zawartych w niniejszej dyrektywie; (66)
„teren nadzorowany” oznacza teren objęty nadzorem w
celu ochrony przed promieniowaniem jonizującym; (67)
„teren kontrolowany” oznacza teren podlegający
specjalnym przepisom mającym na celu ochronę przed promieniowaniem jonizującym
lub rozprzestrzenianiem się skażeń promieniotwórczych, i do którego dostęp jest
kontrolowany; (68)
„narażenie przypadkowe” oznacza narażenie osób
innych niż pracownicy ekip awaryjnych wskutek wypadku; (69)
„narażenie zawodowe w sytuacji wyjątkowej” oznacza
narażenie zawodowe w sytuacji narażenia wyjątkowego osób podejmujących
działania w celu złagodzenia skutków sytuacji wyjątkowej; (70)
„badanie przesiewowe” oznacza procedurę
wykorzystującą medyczne instalacje radiologiczne do wczesnego diagnozowania
chorób w grupach ryzyka; (71)
„krytyczny obszar narażenia od radonu” oznacza
obszar geograficzny lub rejon administracyjny określony na podstawie badań
wskazujących, że odsetek mieszkań, w których spodziewa się przekroczenia
krajowego poziomu odniesienia, jest znacznie większy niż w innych częściach
kraju; (72)
„medyczna procedura radiologiczna” oznacza każdą
procedurę prowadzącą do narażenia na działanie promieniowania jonizującego w
celach medycznych; (73)
„lekarz skierowujący” oznacza lekarza, dentystę lub
innego pracownika służby zdrowia, który jest upoważniony do kierowania osób do
uczestnictwa w medycznej procedurze radiologicznej do lekarza prowadzącego,
zgodnie z wymogami krajowymi; (74)
„szkoda indywidualna” oznacza szkodliwe skutki
możliwe do klinicznego zaobserwowania u osób lub ich potomstwa, których
pojawienie się jest albo natychmiastowe, albo opóźnione; w ostatnim przypadku
pociąga za sobą raczej prawdopodobieństwo niż pewność ich wystąpienia; (75)
„radiologia zabiegowa” oznacza wykorzystanie
technik obrazowania rentgenowskiego, w uzupełnieniu do technik wykorzystujących
obrazowanie ultrasonograficzne lub obrazowanie przy pomocy rezonansu
magnetycznego lub innych technik promieniowania niejonizującego w celu
wprowadzania do organizmu urządzeń i ich sterowania w celach diagnostycznych
lub leczniczych; (76)
„radiodiagnostyczny” oznacza odnoszący się do
diagnostycznych zastosowań medycyny nuklearnej in vivo, medycznej diagnostyki
radiologicznej wykorzystującej promieniowanie jonizujące oraz radiologii
stomatologicznej; (77)
„radioterapeutyczny” oznacza odnoszący się do
radioterapii, włącznie z medycyną nuklearną stosowaną do celów leczniczych; (78)
„odpowiedzialność kliniczna” oznacza
odpowiedzialność lekarza prowadzącego za dane narażenie na działanie
promieniowania jonizującego w celach medycznych, w szczególności: uzasadnienie,
optymalizację, ocenę kliniczną wyniku, w miarę potrzeby współpracę z innymi
specjalistami i personelem w zakresie praktycznych aspektów procedur związanych
z narażeniem na działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych;
oraz, w stosownych przypadkach, uzyskiwanie informacji o poprzednich badaniach;
dostarczanie istniejących informacji medyczno-radiologicznych i/lub medycznej
dokumentacji radiologicznej innym lekarzom prowadzącym i/lub lekarzom
skierowującym, zgodnie z wymaganiami; oraz, w stosownych przypadkach,
udzielanie informacji na temat promieniowania jonizującego pacjentom i
pozostałym zainteresowanym osobom; (79)
„audyt kliniczny” oznacza systematyczną kontrolę
lub przegląd medycznych procedur radiologicznych, mającą na celu poprawę
jakości i wyników opieki nad pacjentem, poprzez ustrukturalizowany przegląd, w
ramach którego medyczne praktyki, procedury i wyniki radiologiczne są badane w
porównaniu z uzgodnionymi normami w odniesieniu do dobrych medycznych procedur
radiologicznych, wraz z modyfikacją praktyk, gdy jest to wskazane, oraz
stosowaniem nowych norm w razie konieczności; (80)
„medyczna instalacja radiologiczna” oznacza obiekt
zawierający medyczne urządzenia radiologiczne; (81)
„narażenie niezamierzone” oznacza narażenie na
działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych, które różni się w
znacznym stopniu od narażenia na działanie promieniowania jonizującego w celach
medycznych przeznaczonego do danego celu; (82)
„osoba reprezentatywna” oznacza osobę otrzymującą
dawkę, która jest reprezentatywna dla bardziej narażonych osób w populacji; (83)
„inspektor ochrony radiologicznej” oznacza osobę
kompetentną w zakresie technicznej ochrony przed promieniowaniem związanej z
określonym rodzajem działalności, wyznaczoną przez przedsiębiorstwo w celu
nadzoru nad stosowaniem przyjętych przez przedsiębiorstwo ustaleń w zakresie
ochrony przed promieniowaniem; (84)
„działania naprawcze” oznaczają usunięcie źródła
lub ograniczenie jego intensywności (w postaci aktywności lub ilości) służące
zapobieganiu dawkom, które w innym przypadku mogłyby zostać pochłonięte w
sytuacji narażenia istniejącego, bądź ograniczaniu takich dawek; (85)
„środki ochronne” oznaczają środki inne niż
działania naprawcze służące zapobieganiu dawkom, które w innym przypadku
mogłyby zostać pochłonięte w sytuacji narażenia wyjątkowego lub w sytuacji
narażenia istniejącego, bądź ograniczaniu takich dawek; (86)
„zezwolenie” oznacza udzielenie przedsiębiorstwu
przez właściwy organ pisemnej zgody na wykonywanie określonych działań
podlegających kontroli regulacyjnej w formie rejestracji lub licencji; (87)
„źródło zamknięte” oznacza źródło promieniotwórcze,
w którym materiały promieniotwórcze są zamknięte w sposób stały w kapsułce lub
ściśle związane w postaci ciała stałego; (88)
„dostawca” oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną,
która dostarcza lub udostępnia źródło zamknięte; (89)
„pojemnik źródła” oznacza system uszczelniający
źródła zamkniętego niebędący integralną częścią źródła, lecz przeznaczony do
osłony źródła podczas jego stosowania, transportu, obchodzenia się z nim, itp.; (90)
„toron” oznacza izotop Rn-220; (91)
„dawka pozostała” oznacza przewidywaną dawkę, jaką
można otrzymać wszystkimi drogami narażenia po pełnym wdrożeniu środków
ochronnych, lub w przypadku podjęcia decyzji o niewdrażaniu żadnych środków
ochronnych; (92)
„dawka pochłonięta (D)” oznacza energię pochłoniętą
w jednostce masy gdzie – jest średnią
energią przekazaną przez promieniowanie jonizujące materii w elemencie
objętości, - dm jest masą materii w tym elemencie objętości. W niniejszej dyrektywie dawka pochłonięta oznacza
dawkę uśrednioną w tkance lub narządzie. Jednostką dawki pochłoniętej jest
grej; (93)
Grej (Gy) jest jednostką dawki pochłoniętej. Jeden
grej równa się jednemu dżulowi na kilogram: 1Gy = 1 J kg-1; (94)
„aktywność (A)” oznacza aktywność (A) danej ilości
nuklidu promieniotwórczego w określonym stanie energetycznym w danym czasie.
Jest ona ilorazem dN przez dt, gdzie dN jest oczekiwaną
wartością liczby spontanicznych przemian jądrowych z tego stanu energetycznego
w przedziale czasu dt: Jednostką aktywności jest bekerel; (95)
„bekerel (Bq)” oznacza specjalną nazwę jednostki
aktywności. Jeden bekerel równa się jednej przemianie jądrowej na sekundę: 1 Bq
= 1 s-1; (96)
„dawka równoważna obciążająca (H(t))” oznacza dawkę,
która jest całką po czasie (t) z mocy dawki równoważnej w tkance lub narządzie T, jaką otrzyma osoba
w wyniku wniknięcia substancji promieniotwórczej do organizmu. Jest ona
określona wzorem: dla wniknięcia w czasie t0, gdzie jest odpowiednią
mocą dawki równoważnej w tkance lub narządzie T w czasie t, t
oznacza okres objęty całkowaniem. Przy wyznaczaniu HT(t), t podawany jest w
latach. Jeżeli t nie jest określony, przyjmuje się, że wynosi on 50 lat dla dorosłych i
do wieku 70 lat dla dzieci. Jednostką równoważnej dawki obciążającej jest
siwert; (97)
„narażenie normalne” oznacza narażenie spodziewane
w normalnych warunkach eksploatacji obiektu lub działania (w tym utrzymania,
inspekcji, likwidacji obiektu), łącznie z możliwymi mniejszymi anomaliami,
które można utrzymać pod kontrolą, tj. w normalnych warunkach pracy i w innych
przewidywanych okolicznościach operacyjnych; (98)
„dawka spodziewana” oznacza dawkę, której
otrzymania można się spodziewać w przypadku, gdy nie podjęto żadnych środków
ochronnych; (99)
„kontrola jakości” oznacza zestaw działań
(planowanie, koordynowanie, realizację) mających na celu utrzymanie lub poprawę
jakości. Pojęcie to obejmuje monitorowanie, ocenę i utrzymanie na wymaganym
poziomie wartości wszystkich parametrów eksploatacyjnych urządzeń, które można
określić, zmierzyć i skontrolować; (100)
„strategia reagowania” oznacza zestaw różnych
środków ochronnych służących reagowaniu na zakładane lub rzeczywiste zdarzenia,
tak by zarządzać sytuacją narażenia wyjątkowego zgodnie z określonymi celami. W
ramach planu działania w sytuacjach wyjątkowych ustanawiane są strategie
działania w przypadku każdego zakładanego zdarzenia i scenariusza. ROZDZIAŁ III SYSTEM OCHRONY PRZED PROMIENIOWANIEM Artykuł 5 Zasady ogólne Państwa członkowskie ustanawiają wymogi prawne
i odpowiedni system kontroli regulacyjnej, które w przypadku wszystkich
sytuacji narażenia odzwierciedlają system ochrony przed promieniowaniem
opierający się na poniższych zasadach uzasadnienia, optymalizacji i ograniczenia
dawki: (a)
uzasadnienie: decyzje dotyczące wprowadzenia źródła
promieniowania, drogi narażenia lub rzeczywistego narażenia bądź ich zmiany są
uzasadnione w takim znaczeniu, że decyzje te są podejmowane z zamiarem
zagwarantowania, iż indywidualne lub społeczne korzyści z nich wynikające
przewyższają szkody, które mogą one spowodować; (b)
optymalizacja: we wszystkich sytuacjach narażenia
ochrona przed promieniowaniem jest optymalizowana w celu utrzymania skali i
prawdopodobieństwa wystąpienia narażenia oraz liczby osób narażonych na tak
niskich poziomach, jak jest to racjonalnie osiągalne, przy uwzględnieniu
czynników ekonomicznych i społecznych, przy czym optymalizacja ochrony osób
narażonych na działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych powinna
być proporcjonalna do celów medycznych narażenia, jak opisano w art. 55. Zasadę
tę stosuje się do celów deterministycznych w formie dawki skutecznej oraz dawek
w narządzie, jako środek ostrożności umożliwiający utrzymanie niepewności
związanej z uszczerbkiem na zdrowiu poniżej wartości progowej; (c)
ograniczenie dawki: w sytuacjach narażenia
planowanego suma dawek otrzymywanych przez osobę ze wszystkich źródeł
promieniowania podlegających regulacjom nie może przekraczać dawek granicznych
określonych w odniesieniu do narażenia zawodowego lub narażenia ludności. Dawek
granicznych nie stosuje się do narażeń na działanie promieniowania jonizującego
w celach medycznych. Sekcja 1 Narzędzia służące optymalizacji Artykuł 6 Ograniczniki dawki w przypadku narażenia
zawodowego i narażenia ludności 1.
W przypadku narażenia zawodowego ogranicznik dawki
jest ustanawiany przez przedsiębiorstwo pod ogólnym nadzorem właściwych organów
jako narzędzie operacyjne służące optymalizacji. W przypadku pracowników
zewnętrznych ogranicznik dawki jest ustanawiany we współpracy między pracodawcą
a przedsiębiorstwem. 2.
W przypadku narażenia ludności ogranicznik dawki
jest ustalany dla dawki indywidualnej, którą członkowie społeczeństwa otrzymują
w wyniku planowanej operacji w zakresie określonego źródła promieniowania.
Właściwe organy ustalają ogranicznik tak, by zapewnić zgodność z dawką
graniczną dla sumy dawek otrzymywanych przez tę samą osobę w wyniku wszystkich
rodzajów działalności objętych zezwoleniem. 3.
W odniesieniu do narażeń potencjalnych optymalizacja
powinna obejmować odpowiednie zarządzanie bezpieczeństwem i ochroną źródeł i
obiektów. W stosownych przypadkach można ustanowić ograniczniki ryzyka. 4.
Ograniczniki dawki są ustanawiane w formie
indywidualnych dawek skutecznych lub równoważnych w okresie roku lub każdego
innego odpowiednio krótszego okresu czasu. 5.
Jeśli ograniczniki dawki są wprowadzane w celu
ograniczenia wszelkiego przedłużonego zakumulowanego narażenia, są one
ustanawiane w formie rocznych dawek skutecznych lub równoważnych dla narządu. Artykuł 7 Ograniczniki dawki w przypadku narażenia na
działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych Ograniczników dawki nie stosuje się do narażenia
pacjentów na działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych. W przypadku opiekunów i osób towarzyszących oraz
ochotników uczestniczących w badaniach medycznych i biomedycznych (w przypadku
których nie oczekuje się żadnych bezpośrednich korzyści medycznych w wyniku
narażenia) ograniczniki dawki są ustanawiane w formie dawki indywidualnej,
która prawdopodobnie nie zostanie przekroczona w okresie badania, leczenia lub
danego projektu badawczego. Artykuł 8 Poziomy odniesienia 1.
Poziomy odniesienia są ustanawiane w przypadku
sytuacji narażenia wyjątkowego i istniejącego jako poziom dawki skutecznej lub
dawki w narządzie, powyżej którego za niewłaściwe uznaje się pozwolenie na
narażenia w sytuacjach narażenia wyjątkowego lub istniejącego. 2.
W celu ograniczenia dawek indywidualnych poniżej
poziomów odniesienia planuje się i wdraża zoptymalizowane strategie ochronne.
Wartości wybrane dla poziomów odniesienia zależą od rodzaju sytuacji narażenia.
3.
Priorytetem optymalizacji ochrony są narażenia
powyżej poziomu odniesienia. Wybór poziomów odniesienia uwzględnia zarówno
wymogi ochrony radiologicznej, jak i kryteria społeczne. 4.
Wybór poziomów odniesienia w przypadku dawki
skutecznej uwzględnia trzy zakresy poziomów odniesienia określone w załączniku
I pkt 1. Sekcja 2 Ograniczenie dawki Artykuł 9 Granica wieku pracowników narażonych na
działanie promieniowania jonizującego Z zastrzeżeniem art. 12 ust. 2 osobom w wieku
poniżej 18 lat nie można powierzyć żadnej pracy, która spowodowałaby ich
narażenie. Artykuł 10 Dawki graniczne w przypadku narażenia
zawodowego 1.
Wartość graniczna dawki skutecznej w przypadku
narażenia zawodowego wynosi w każdym pojedynczym roku 20 mSv. Jednak w
szczególnych okolicznościach lub w przypadku niektórych sytuacji narażenia
określonych w prawodawstwie krajowym w pojedynczym roku może zostać dozwolona
wyższa dawka skuteczna do 50 mSv, pod warunkiem, że średnia dawka w każdym
okresie pięciu kolejnych lat nie przekracza 20 mSv na rok. W przypadku pracowników ekip awaryjnych można
zezwolić na wyższą dawkę skuteczną, zgodnie z art. 52. 2.
Oprócz wartości granicznych dla dawki skutecznej określonych
w ust. 1 stosuje się następujące wartości graniczne dla dawki równoważnej: (a)
wartość graniczna dla dawki równoważnej w przypadku
soczewki oka wynosi 20 mSv rocznie lub, w stosownych przypadkach, tyle samo, co
wartość graniczna określona dla dawki skutecznej; (b)
wartość graniczna dawki równoważnej w przypadku
skóry wynosi 500 mSv rocznie; wartość tę stosuje się w odniesieniu do
uśrednionej dawki dla każdego 1 cm² powierzchni skóry, niezależnie od
narażonej powierzchni; (c)
wartość graniczna dla dawki równoważnej w przypadku
rąk, przedramion, stóp oraz kostek wynosi 500 mSv rocznie. Artykuł 11 Ochrona kobiet w ciąży 1.
Po poinformowaniu przedsiębiorstwa przez kobietę
ciężarną o swoim stanie, zgodnie z prawodawstwem krajowym lub praktyką krajową,
ochrona dziecka w łonie matki jest porównywalna z opieką zapewnianą członkom
społeczeństwa. Warunki zatrudnienia kobiet w ciąży powinny być takie, by dawka
równoważna otrzymywana przez dziecko w łonie matki była tak niska, jak jest to
racjonalnie osiągalne, oraz by istniało niewielkie prawdopodobieństwo
przekroczenia 1 mSv przynajmniej podczas pozostałego okresu ciąży. 2.
Po poinformowaniu przedsiębiorstwa przez karmiącą
kobietę o swoim stanie, nie angażuje się jej do prac związanych ze znacznym
ryzykiem wniknięcia nuklidów promieniotwórczych. Artykuł 12 Dawki graniczne dla praktykantów i
studentów 1.
Dawki graniczne dla praktykantów w wieku 18 lat lub
starszych oraz studentów w wieku 18 lat lub starszych, którzy w trakcie nauki
są zobowiązani do pracy ze źródłami promieniowania, są takie same jak dawki
graniczne w przypadku narażenia zawodowego określone w art. 10. 2.
Wartość graniczna dla dawki skutecznej w przypadku
praktykantów w wieku od 16 do 18 lat oraz studentów w wieku od 16 do 18 lat,
którzy w trakcie nauki są zobowiązani do pracy ze źródłami promieniowania,
wynosi 6 mSv rocznie. Oprócz wartości granicznych dla dawki skutecznej
określonych w ust. 1 stosuje się następujące wartości graniczne dla dawki
równoważnej: (a)
wartość graniczna dla dawki równoważnej w przypadku
soczewki oka wynosi 20 mSv rocznie; (b)
wartość graniczna dla dawki równoważnej w przypadku
skóry wynosi 150 mSv rocznie w odniesieniu do uśrednionej dawki dla każdego
1 cm² powierzchni skóry, niezależnie od narażonej powierzchni; (c)
wartość graniczna dla dawki równoważnej w przypadku
rąk, przedramion, stóp oraz kostek wynosi 150 mSv rocznie. 3.
Dawki graniczne dla praktykantów i studentów,
którzy nie podlegają przepisom ust. 1 i 2, są takie same jak dawki graniczne
dla członków społeczeństwa określone w art. 13. Artykuł 13 Dawki graniczne w przypadku narażenia
ludności 1.
Wartość graniczna dawki skutecznej w przypadku
narażenia ludności wynosi 1 mSv rocznie. 2.
Oprócz dawki granicznej, o której mowa w ust. 1,
stosuje się następujące wartości graniczne dla dawki równoważnej: (a)
wartość graniczna dla dawki równoważnej w przypadku
soczewki oka wynosi 15 mSv rocznie; (b)
wartość graniczna dla dawki równoważnej w przypadku
skóry wynosi 50 mSv rocznie w odniesieniu do uśrednionej dawki dla każdego
1 cm² powierzchni skóry, niezależnie od narażonej powierzchni. Artykuł 14 Oszacowanie dawki skutecznej i równoważnej Do celów oszacowania dawek skutecznych i
równoważnych wykorzystuje się następujące wartości i relacje: (a)
w przypadku promieniowania zewnętrznego w celu
oszacowania dawek skutecznych i równoważnych wykorzystywane są wartości i
relacje określone w publikacji nr 103 Międzynarodowej Komisji Ochrony
Radiologicznej; (b)
w przypadku narażenia wewnętrznego pochodzącego od
nuklidu promieniotwórczego lub mieszaniny nuklidów promieniotwórczych w celu oszacowania
dawek efektywnych obciążających wykorzystywane są wartości i relacje określone
w publikacji nr 103 Międzynarodowej Komisji Ochrony Radiologicznej oraz
współczynniki dawki przy wchłanianiu drogą pokarmową lub oddechową określone w
publikacji nr 72 Międzynarodowej Komisji Ochrony Radiologicznej. ROZDZIAŁ IV wymogi dotyczące kształcenia, szkolenia i
informowania w zakresie ochrony przed promieniowaniem Artykuł 15 Ogólne obowiązki w zakresie kształcenia,
szkolenia i przedstawiania informacji 1.
Państwa członkowskie ustanawiają odpowiednie ramy
legislacyjne i administracyjne w celu zapewnienia właściwego kształcenia,
szkolenia i informowania w zakresie ochrony przed promieniowaniem wszystkim
osobom, których zadania wymagają szczególnych kompetencji w zakresie ochrony
przed promieniowaniem. Szkolenie, przekwalifikowanie i informowanie odnośnych
osób są powtarzane w odpowiednich odstępach czasu i dokumentowane. 2.
Państwa członkowskie ustanawiają kształcenie,
szkolenie i przekwalifikowywanie w celu umożliwienia uznawania ekspertów w
zakresie ochrony przed promieniowaniem, ekspertów fizyki medycznej, służb
zdrowia narażenia zawodowego i służb dozymetrycznych. Artykuł 16 Szkolenie pracowników, praktykantów i
studentów narażonych na działanie promieniowania jonizującego oraz
przedstawiane im informacje 1.
Państwa członkowskie nakładają na przedsiębiorstwo
lub pracodawcę wymóg informowania pracowników narażonych na działanie
promieniowana jonizującego oraz praktykantów i studentów podlegających
narażeniu zawodowemu na temat: (a)
zagrożeń dla zdrowia w związku z wykonywaną pracą; (b)
ogólnych procedur ochrony przed promieniowaniem
oraz środków ostrożności, które należy podjąć, w szczególności związanych z
warunkami funkcjonowania oraz pracy zarówno odnośnie do ogólnej działalności
jak i do każdego rodzaju stanowiska pracy lub pracy, do której mogą zostać
przydzieleni; (c)
planów działania w sytuacjach wyjątkowych i
odnośnych procedur; (d)
znaczenia, jakie ma spełnianie wymogów
technicznych, medycznych i administracyjnych. 2.
Państwa członkowskie nakładają na przedsiębiorstwo
lub pracodawcę wymóg informowania kobiet na temat znaczenia wczesnego
powiadomienia o ciąży w obliczu zagrożeń wynikających z narażenia dziecka
w łonie matki oraz ryzyka skażenia karmionego dziecka po wniknięciu nuklidów
promieniotwórczych. 3.
Państwa członkowskie nakładają na przedsiębiorstwo
lub pracodawcę wymóg zapewnienia dla swojego personelu odpowiednich programów
szkoleniowych i informacyjnych w zakresie ochrony przed promieniowaniem. 4.
Oprócz informowania i szkolenia w zakresie ochrony
przed promieniowaniem, przewidzianego w ust. 1, 2 i 3, przedsiębiorstwo
odpowiedzialne za zamknięte źródła o dużej aktywności zapewnia, by takie
szkolenie obejmowało szczególne wymogi w zakresie bezpiecznego zarządzania i
ochrony zamkniętych źródeł o dużej aktywności, mając na względzie odpowiednie
przygotowanie odnośnych pracowników na wszelkie zdarzenia mające wpływ na ich
własne bezpieczeństwo lub ochronę innych osób przed promieniowaniem. W ramach
informowania i szkolenia szczególny nacisk kładzie się na niezbędne wymogi
w zakresie bezpieczeństwa oraz zapewnia szczegółowe informacje na temat
potencjalnych konsekwencji utraty właściwej kontroli nad zamkniętymi źródłami
o dużej aktywności. Artykuł 17 Informowanie i szkolenie pracowników potencjalnie
narażonych na działanie źródeł niekontrolowanych Państwa członkowskie zapewniają, by zarząd i
pracownicy obiektów, w których z dużym prawdopodobieństwem mogą znajdować się
lub być przetwarzane źródła niekontrolowane, w szczególności duże składy złomu
oraz główne zakłady recyklingu złomu, oraz zarząd i pracownicy znaczących
węzłowych punktów tranzytowych, byli: (a)
informowani o możliwości zetknięcia się ze źródłem; (b)
wyszkoleni we wzrokowym wykrywaniu źródeł i ich
opakowań; (c)
poinformowani na temat podstawowych faktów
dotyczących promieniowania jonizującego i jego skutków; (d)
poinformowani o systemach wykrywania; (e)
informowani i szkoleni w zakresie działań, które
należy podjąć na miejscu zdarzenia w przypadku wykrycia lub podejrzenia
wykrycia źródła. Artykuł 18 Informowanie i szkolenie pracowników ekip
awaryjnych 1.
Państwa członkowskie dbają o to, by pracownicy ekip
awaryjnych i wszelkie inne osoby, które mogą być zaangażowane w organizowanie
pomocy w przypadku sytuacji wyjątkowej, otrzymywali odpowiednie i regularnie
aktualizowane informacje na temat zagrożeń dla zdrowia, jakie mogą wiązać się z
ich zaangażowaniem, oraz na temat środków zapobiegawczych, które należy podjąć
w takim przypadku. Informacje te uwzględniają zakres potencjalnych sytuacji
wyjątkowych. 2.
Natychmiast po wystąpieniu sytuacji wyjątkowej
informacje, o których mowa w ust. 1, są odpowiednio uzupełniane, przy
uwzględnieniu konkretnych okoliczności. 3.
Państwa członkowskie dbają o to, by pracownicy ekip
awaryjnych byli regularnie szkoleni, jak przewidziano w systemie zarządzania
sytuacjami wyjątkowymi określonym w art. 97. W stosownych przypadkach
takie szkolenie obejmuje ćwiczenia praktyczne. 4.
Państwa członkowskie dbają o to, by oprócz
szkolenia w zakresie działania w sytuacjach wyjątkowych, o którym mowa w ust. 3
niniejszego artykułu, organizacja odpowiedzialna za ochronę pracowników ekip
awaryjnych, o której mowa w art. 30 ust. 1 lit. b), zapewniała tym pracownikom
odpowiednie szkolenie i informacje w zakresie ochrony przed promieniowaniem. Artykuł 19 Kształcenie, informowanie i szkolenie w
dziedzinie narażenia na działanie promieniowania jonizującego w celach
medycznych 1.
Państwa członkowskie dbają o to, by lekarze
prowadzący i osoby zaangażowane w praktyczne aspekty procedur w zakresie
narażenia na działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych
posiadały odpowiednie wykształcenie i informacje, a także przeszły odpowiednie
szkolenie teoretyczne i praktyczne do celów medycznych praktyk radiologicznych,
jak również posiadały odpowiednie kwalifikacje w dziedzinie ochrony przed
promieniowaniem. W tym celu państwa członkowskie zapewniają
ustanowienie właściwych programów nauczania oraz uznają odpowiednie dyplomy,
świadectwa lub formalne kwalifikacje. 2.
Osoby biorące udział w odpowiednich programach szkoleniowych
mogą uczestniczyć w praktycznych aspektach procedur w zakresie narażenia na
działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych, jak określono w art.
56 ust. 4. 3.
Państwa członkowskie zapewniają kontynuowanie
kształcenia i szkolenia po uzyskaniu kwalifikacji, a w przypadku szczególnego
klinicznego zastosowania nowych technologii zapewniają organizację szkolenia
dotyczącego tych technik i odpowiednich wymogów w dziedzinie ochrony przed
promieniowaniem. 4.
Państwa członkowskie zapewniają ustanowienie
mechanizmów służących rozpowszechnianiu w odpowiednim czasie informacji
dotyczących ochrony przed promieniowaniem w zakresie narażenia na działanie
promieniowania jonizującego w celach medycznych uzyskanych z doświadczeń
zebranych podczas istotnych zdarzeń. 5.
Państwa członkowskie zapewniają wprowadzenie kursu
na temat ochrony przed promieniowaniem do podstawowego programu nauczania w
szkołach medycznych i stomatologicznych. ROZDZIAŁ V uzasadnienie i kontrola regulacyjna
rodzajów działalności Artykuł 20 Uzasadnienie rodzajów działalności 1.
Państwa członkowskie zapewniają uzasadnienie nowych
rodzajów działalności powodujących narażenie na działanie promieniowania
jonizującego przed ich zatwierdzeniem. 2.
Państwa członkowskie zamieszczają wykaz
zatwierdzonych rodzajów działalności w aktach ustawodawczych lub
administracyjnych. 3.
Istniejące rodzaje działalności są poddawane
przeglądowi pod kątem ich uzasadnienia za każdym razem, gdy pojawią się nowe i
ważne dowody dotyczące ich skuteczności lub potencjalnych skutków. Artykuł 21 Uzasadnienie rodzajów działalności, w
których aparatura lub produkty emitują promieniowanie jonizujące 1.
Państwa członkowskie nakładają na każde
przedsiębiorstwo zamierzające wytwarzać nowy rodzaj aparatury lub produktu
emitujących promieniowanie jonizujące lub dokonywać ich przywozu bądź wywozu
wymóg przedstawienia właściwym organom odpowiednich informacji określonych w
załączniku III sekcja A, w celu umożliwienia organom – na podstawie oceny
informacji określonych w załączniku III sekcja B – podjęcia decyzji, czy
zamierzone zastosowanie aparatury lub produktu może być uzasadnione. 2.
Właściwy organ dzieli się informacjami otrzymanymi
zgodnie z ust. 1 z właściwymi organami innych państw członkowskich, by
umożliwić im podjęcie własnych decyzji w sprawie uzasadnienia zamierzonego
zastosowania aparatury lub produktu. 3.
Przedsiębiorstwo jest informowane o decyzjach
podjętych przez właściwe organy państwa członkowskiego w terminie sześciu
miesięcy. Artykuł 22 Zakaz prowadzenia pewnych rodzajów
działalności Państwa członkowskie zakazują zamierzonego
dodawania substancji promieniotwórczych przy produkcji środków spożywczych,
zabawek, ozdób osobistych i kosmetyków oraz przywozu lub wywozu takich
produktów. Nie naruszając przepisów dyrektywy 1999/2/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady[21],
rodzaje działalności wymagające aktywacji materiału powodującego wzrost
aktywności powiązanych produktów uznaje się na nieuzasadnione. Artykuł 23 Rodzaje działalności wiążące się z
zamierzonym narażeniem ludzi w celach pozamedycznych 1.
Państwa członkowskie zapewniają określenie, przy
pomocy badań lub wszelkich innych odpowiednich środków, rodzajów działalności
wiążących się z narażeniem w wyniku obrazowania w celach pozamedycznych, jak
określono w załączniku IV. 2.
Państwa członkowskie zapewniają zwrócenie
szczególnej uwagi na uzasadnienie rodzajów działalności wiążących się z
narażeniem w wyniku obrazowania w celach pozamedycznych, w szczególności: (a)
wszystkie rodzaje działalności wiążące się z
narażeniem w wyniku obrazowania w celach pozamedycznych, wymienione w
załączniku IV, należy uzasadnić z wyprzedzeniem przed ich ogólnym
dopuszczeniem; (b)
każde szczególne zastosowanie ogólnie dopuszczonego
rodzaju działalności należy uzasadnić z wyprzedzeniem; (c)
wszystkie indywidualne procedury w zakresie
narażenia w wyniku obrazowania w celach pozamedycznych wymienione w załączniku
IV sekcja A wdrożone przez personel medyczny wykorzystujący medyczne urządzenia
radiologiczne należy uzasadnić z wyprzedzeniem przy uwzględnieniu konkretnych
celów procedury i cech osoby w nią zaangażowanej; (d)
ogólne i szczegółowe uzasadnienie rodzajów
działalności wiążących się z narażeniem w wyniku obrazowania w celach
pozamedycznych, jak określono w lit. a) i b), podlega okresowemu przeglądowi
dokonywanemu przez właściwy organ. 3.
Jeśli państwo członkowskie stwierdziło, że dana
działalność wiążąca się z narażeniem w wyniku obrazowania w celach
pozamedycznych jest uzasadniona, dba o to, by: (a)
każda działalność podlegała zezwoleniu, (b)
właściwy organ ustanowił – we współpracy z innymi
odnośnymi agencjami i podmiotami zawodowymi – wymogi dotyczące działalności, w
tym kryteria dla indywidualnego wdrażania, (c)
dla każdej działalności zostały ustalone
ograniczniki dawki. Ogranicznik dawki ustalony jest na poziomie znacznie
poniżej dawki granicznej w odniesieniu do członków społeczeństwa, w tym, kiedy
jest to możliwe, w odniesieniu do procedur prowadzonych przez personel medyczny
wykorzystujący medyczne urządzenia określonych w załączniku IV sekcja A; w
odniesieniu do pozostałych rodzajów działalności określonych w załączniku IV
sekcja B ogranicznik dawki spełnia wymogi art. 6 ust. 2, (d)
odpowiednie wymogi określone w rozdziale VII, w tym
dotyczące urządzeń, optymalizacji, obowiązków i specjalnej ochrony w czasie
ciąży były spełniane w przypadku procedur prowadzonych przez personel medyczny
wykorzystujący medyczne urządzenia radiologiczne, (e)
dążyć do świadomej zgody osoby, która ma być
narażona na działanie promieniowania jonizującego, czyniąc możliwymi przypadki,
w których organy egzekwowania prawa mogą podjąć działania bez zgody, zgodnie z
ustawodawstwem krajowym, (f)
jeśli narażenie na działanie promieniowania
jonizującego jest wynikiem działań rutynowych prowadzonych w celach
bezpieczeństwa, osoby poddane kontroli bezpieczeństwa miały wybór alternatywnej
techniki, która nie wiąże się z narażeniem na działanie promieniowania
jonizującego. Artykuł 24 Zidentyfikowanie rodzajów działalności, w
których wykorzystuje się naturalnie występujący materiał promieniotwórczy Państwa członkowskie zapewniają zidentyfikowanie
rodzajów działalności, w których wykorzystuje się naturalnie występujący
materiał promieniotwórczy i które prowadzą do narażenia pracowników lub
członków społeczeństwa na działanie promieniowania jonizującego, którego nie
można zlekceważyć z punktu widzenia ochrony przed promieniowaniem. Takie
zidentyfikowanie odbywa się za pośrednictwem badań lub wszelkich innych
odpowiednich środków przy uwzględnieniu sektorów przemysłowych wymienionych w
załączniku V. Artykuł 25 Zgłoszenie 1.
Państwa członkowskie wprowadzają wymóg zgłoszenia
wszystkich rodzajów działalności, w tym działalności zidentyfikowanych zgodnie
z art. 24, z wyjątkiem uzasadnionych rodzajów działalności obejmujących
następujące elementy: (a)
materiały zawierające substancje promieniotwórcze,
w przypadku których odnośne ilości aktywności nie przekraczają w sumie wartości
do celów wyłączenia, są dopuszczone przez właściwe organy i spełniają ogólne
kryteria wyłączenia i zwolnienia określone w załączniku VI, lub (b)
materiały zawierające substancje promieniotwórcze,
pod warunkiem, że stężenia promieniotwórczości na jednostkę masy nie
przekraczają wartości do celów wyłączenia określone w załączniku VI tabela A,
lub wyższych wartości, które – w odniesieniu do konkretnych zastosowań – są
dopuszczone przez właściwe organy i spełniają ogólne kryteria wyłączenia i
zwolnienia określone w załączniku VI, lub (c)
wszelkie lampy emitujące promieniowanie katodowe
przeznaczone do wyświetlania obrazów lub inną aparaturę elektryczną działającą
przy różnicy potencjału nieprzekraczającej 30 kV lub wszelką inną aparaturę lub
produkt w rodzaju zatwierdzonym przez właściwe władze państwa członkowskiego
pod warunkiem, że: (i) nie wytwarza w normalnych warunkach działania
mocy dawki przekraczającej 1 µSv×h–1 w odległości 0,1 m z każdej dostępnej
powierzchni aparatury, oraz (ii) jeśli zawiera substancje promieniotwórcze,
substancje te są wbudowane w kapsułkę lub przymocowane do stałego uchwytu, oraz
(iii) właściwe władze określiły warunki
unieszkodliwiania. 2.
Państwa członkowskie mogą wyłączyć dalsze rodzaje
działalności z wymogu zgłoszenia z zastrzeżeniem zgodności z ogólnymi
kryteriami wyłączenia ustanowionymi w załączniku VI pkt 3 lub w przypadkach,
gdy ocena optymalizacji ochrony wykazuje, że wyłączenie jest najlepszą opcją. 3.
Zidentyfikowane zgodnie z art. 24 rodzaje
działalności, w których wykorzystuje się naturalnie występujący materiał
promieniotwórczy, oraz w których powstają lub są przetwarzane pozostałości, o
których wiadomo, że są poddawane recyklingowi na określone materiały budowlane,
podlegają wymogowi zgłoszenia, jeśli wskaźnik stężenia promieniotwórczego, jak
określono w załączniku VII, w powstałych materiałach budowlanych prawdopodobnie
przekroczy 1. Przedsiębiorstwo również w tym przypadku informuje użytkownika
pozostałości o stężeniu promieniotwórczym pozostałości. 4.
W sytuacjach określonych przez państwa
członkowskie, w których istnieje obawa, że dana działalność zidentyfikowana
zgodnie z art. 24 może prowadzić do obecności naturalnie występujących nuklidów
promieniotwórczych w wodzie, która prawdopodobnie wpłynie na jakość zasobów
wody pitnej, lub wpłynie na wszelkie inne drogi narażenia, tak że będzie budzić
obawy z punktu widzenia ochrony przed promieniowaniem, właściwy organ może
wprowadzić wymóg objęcia działalności zgłoszeniem bez względu na przepisy ust.
1 lit. b) niniejszego artykułu. 5.
W odniesieniu do rodzajów działalności
podlegających zgłoszeniu państwa członkowskie określają informacje, jakie ma
przekazywać przedsiębiorstwo, tak by umożliwić właściwemu organowi ustanowienie
odpowiednich środków kontroli regulacyjnej. 6.
Do celów wyłączenia zgodnie z ust. 1 lit. c)
państwa członkowskie dokonują wymiany informacji na temat rodzajów zatwierdzeń,
które zostały wydane oraz na temat leżącej u ich podstaw dokumentacji i oceny.
Podejmując własne decyzje w odniesieniu do wyłączenia odpowiednich rodzajów
działalności, właściwe organy uwzględniają otrzymane informacje, a także
obowiązujące europejskie i międzynarodowe normy. Artykuł 26 Kontrola regulacyjna 1.
Państwa członkowskie wprowadzają wymóg objęcia
każdej zgłoszonej działalności kontrolą regulacyjną proporcjonalną do skali i
prawdopodobieństwa wystąpienia narażeń wynikających z działalności oraz
proporcjonalną do oddziaływania, jakie kontrola regulacyjna może wywierać na
ograniczanie takich narażeń lub na poprawę bezpieczeństwa instalacji. 2.
Zgłoszone rodzaje działalności mogą zostać
wyłączone z obowiązku posiadania zezwolenia. 3.
W przypadku niewielkich ilości materiału,
określonych przez państwa członkowskie, wartości stężenia promieniotwórczego
ustalone w załączniku VI tabela B kolumna 2 mogą być stosowane do celów
wyłączenia. 4.
Zgłoszone rodzaje działalności, które nie zostały
objęte wyłączeniem, podlegają obowiązkowi uzyskania zezwolenia poprzez
rejestrację lub wydanie licencji. Artykuł 27 Zezwolenie 1.
W przypadku gdy ograniczone ryzyko narażenia nie
wymaga zbadania indywidualnych przypadków, a działalność została podjęta
zgodnie z warunkami określonymi w prawodawstwie krajowym, właściwe organy mogą
ograniczyć kontrolę regulacyjną do rejestracji działalności oraz odpowiedniej
częstotliwości inspekcji. 2.
Państwa członkowskie wprowadzają wymóg wydawania
licencji w przypadku następujących rodzajów działalności: (a)
eksploatacji i wycofania z eksploatacji wszelkich
obiektów cyklu paliwowego oraz eksploatacji i zamknięcia kopalni uranu, (b)
świadomego dodania substancji promieniotwórczych
przy produkcji i wyrobie produktów konsumpcyjnych lub innych produktów, w tym
leczniczych, oraz przywozu lub wywozu takich produktów, (c)
wytwarzania, wykorzystywania lub brania w
posiadanie zamkniętego źródła o dużej aktywności, (d)
eksploatacji, wycofania z eksploatacji i zamknięcia
wszelkich obiektów przetwarzania, przechowywania lub unieszkodliwiania odpadów
promieniotwórczych, (e)
rodzajów działalności, w ramach których pracownicy
są narażeni na otrzymanie rocznej dawki skutecznej w wysokości ponad 6 mSv w
trakcie normalnego działania i w normalnych warunkach pracy; (f)
rodzajów działalności, w których usuwane/uwalniane
są znaczne ilości lotnych lub płynnych uwolnień do środowiska. 3.
Państwa członkowskie wprowadzają wymóg rejestracji
lub wydawania licencji w przypadku następujących rodzajów działalności: (a)
zamierzonego podawania substancji
promieniotwórczych osobom oraz, w takim stopniu w jakim dotyczy to ochrony
przed promieniowaniem ludzi, zwierzętom, w celu diagnozy medycznej lub
weterynaryjnej, leczenia lub badań; (b)
wykorzystania generatorów promieniowania lub źródeł
promieniotwórczych do celów radiografii przemysłowej, przetwarzania produktów
lub badań oraz wykorzystania akceleratorów, z wyjątkiem mikroskopów
elektronowych; (c)
wykorzystania generatorów promieniowania lub źródeł
promieniotwórczych do celów narażenia na działanie promieniowania jonizującego
w celach medycznych; (d)
wytwarzania i eksploatacji sprzętu elektrycznego
emitującego promieniowanie jonizujące i działającego przy różnicy potencjałów
większej niż 30 kV, a także przywozu lub wywozu takiego sprzętu; (e)
rodzajów działalności, w ramach których pracownicy
są narażeni na otrzymanie rocznej dawki skutecznej w wysokości ponad 1 mSv w
trakcie normalnego działania i w normalnych warunkach pracy; (f)
sektorów, w których wykorzystuje się naturalnie
występujący materiał promieniotwórczy, określonych przez państwa członkowskie
zgodnie z wymogami art. 24, i mogących powodować otrzymanie przez członka
społeczeństwa dawki skutecznej równej lub przekraczającej 0,3 mSv rocznie. 4.
Państwa członkowskie mogą wprowadzić wymóg
rejestracji lub wydawania zezwolenia w odniesieniu do rodzajów działalności
innych niż wymienione w ust. 2 i 3. Artykuł 28 Procedura wydawania zezwolenia 1.
Do celów wydawania zezwolenia państwa członkowskie
wprowadzają wymóg przedstawienia informacji proporcjonalnych do charakteru
działalności i związanych z nią zagrożeń. 2.
Informacje wymagane dla wydania licencji obejmują
co najmniej następujące elementy: (a)
obowiązki i ustalenia organizacyjne na rzecz
ochrony i bezpieczeństwa; (b)
kompetencje personelu, łącznie z jego wiedzą i
przeszkoleniem; (c)
cechy projektowe instalacji i źródeł
promieniowania; (d)
spodziewane narażenia zawodowe i narażenia ludności
w trakcie normalnej eksploatacji; (e)
ocenę bezpieczeństwa działań i instalacji w celu: (i) określenia sposobów, w jakie mogą się pojawić
narażenia potencjalne lub przypadkowe i niezamierzone narażenia na działanie
promieniowania jonizującego w celach medycznych; (ii) oszacowania, w możliwym zakresie,
prawdopodobieństwa wystąpienia i skali potencjalnych narażeń; (iii) oceny jakości i zakresu przepisów
dotyczących ochrony i bezpieczeństwa, w tym cech konstrukcyjnych oraz procedur
administracyjnych; (iv) określenia ograniczeń eksploatacyjnych i
warunków eksploatacji; (f)
procedury w razie sytuacji wyjątkowej i połączenia
komunikacyjne; (g)
utrzymanie, testowanie, inspekcję i obsługę w celu
zapewnienia ciągłego zachowania przez źródło promieniowania i instalację
wymogów projektowych, ograniczeń eksploatacyjnych i warunków eksploatacji w
czasie całego ich cyklu życia; (h)
gospodarowanie odpadami promieniotwórczymi i
ustalenia w zakresie unieszkodliwiania takich odpadów zgodnie z obowiązującymi
wymogami regulacyjnymi; (i)
zarządzanie wycofanymi źródłami zamkniętymi; (j)
zapewnianie jakości. 3.
Licencja obejmuje szczegółowe warunki w celu
zagwarantowania, że elementy licencji są możliwe do wyegzekwowania z prawnego
punktu widzenia lub w celu nałożenia odpowiednich restrykcji na ograniczenia
eksploatacyjne lub warunki eksploatacji. Warunki wymagają również formalnego,
udokumentowanego wdrożenia zasady optymalizacji. 4.
W stosownych przypadkach licencja obejmuje
zezwolenie na odprowadzanie wydane zgodnie z wymogami określonymi w rozdziale
VIII w odniesieniu do zezwolenia na odprowadzanie lotnych lub ciekłych uwolnień
promieniotwórczych do środowiska. 5.
Państwa członkowskie nakładają na przedsiębiorstwo
wymóg bezzwłocznego zgłoszenia wystąpienia wszelkiego znaczącego zdarzenia
powodującego lub mogącego spowodować narażenie osoby poza ograniczeniami
eksploatacyjnymi lub warunkami eksploatacji określonymi w wymogach zawartych w
licencji w odniesieniu do narażenia zawodowego lub narażenia ludności lub jak
określiły organy właściwe ds. narażenia na działanie promieniowania
jonizującego w celach medycznych. Artykuł 29 Zwolnienie z kontroli regulacyjnej 1.
Unieszkodliwianie, recykling lub ponowne
wykorzystanie materiałów promieniotwórczych powstałych w wyniku wszelkiej
działalności objętej zezwoleniem podlegają obowiązkowi uzyskania zezwolenia. 2.
Materiały poddawane unieszkodliwianiu, recyklingowi
lub ponownemu wykorzystaniu mogą zostać zwolnione z wymogów niniejszej
dyrektywy pod warunkiem, że stężenia promieniotwórcze na jednostkę masy: (a)
nie przekraczają wartości określonych w załączniku
VI tabela A część 1, lub (b)
są zgodne z określonymi poziomami zwolnienia i
powiązanymi wymogami dotyczącymi określonych materiałów lub materiałów
pochodzących z określonych rodzajów działalności; te określone poziomy
zwolnienia, oprócz ogólnych poziomów zwolnienia, o których mowa w lit. a), są
ustalane przez krajowy właściwy organ na podstawie ogólnych kryteriów
wyłączenia określonych w załączniku VI pkt 3 i przy uwzględnieniu wytycznych
zapewnionych przez Wspólnotę. 3.
Do celów zwolnienia materiałów zawierających
naturalnie występujące nuklidy promieniotwórcze wartości stężeń
promieniotwórczych na jednostkę masy są wartościami określonymi w załączniku VI
tabela A część 2. Stosuje się jednak następujące wymogi: (a)
w odniesieniu do rodzajów działalności
podlegających obowiązkowi wydawania licencji, jak określono w art. 27 ust. 3
lit. f), spełniane są kryteria dotyczące dawek w celu zwolnienia naturalnie
występujących nuklidów promieniotwórczych; (b)
w odniesieniu do pozostałych rodzajów działalności,
w odniesieniu do których wydano licencję, w szczególności tych stanowiących
część cyklu paliwowego, poziomy zwolnienia spełniają kryteria dotyczące dawek w
celu zwolnienia materiałów zawierających sztuczne nuklidy promieniotwórcze; (c)
w odniesieniu do rodzajów działalności objętych
zezwoleniem, podlegających obowiązkowi zgłoszenia, jak określono w art. 25 ust.
3, spełniane są odpowiadające wymogi dotyczące wprowadzania do obrotu
materiałów budowlanych. 4.
Nie zezwala się na zamierzone rozcieńczanie pozostałości
promieniotwórczych, inne niż mieszanie materiałów, które ma miejsce w trakcie
normalnego działania, kiedy promieniotwórczość jest bez znaczenia. Właściwy
organ może w szczególnych sytuacjach zezwolić na mieszanie pozostałości
promieniotwórczych zawierających naturalnie występujący materiał
promieniotwórczy z innymi materiałami w celu wspierania ponownego wykorzystania
i recyklingu tych materiałów oraz w celu ograniczenia narażenia ludności. ROZDZIAŁ VI ochrona pracowników, praktykantów i
studentów Artykuł 30 Obowiązki 1.
Wymogi dotyczące narażenia zawodowego określone w
niniejszym rozdziale oraz w art. 9, 10, 11 i 12 stosują się do ochrony
pracowników w każdej sytuacji narażenia, w przypadku których za narażenie w
miejscu pracy lub w wyniku wykonywanej pracy odpowiedzialność prawną ponosi
przedsiębiorstwo lub inna osoba prawna, w tym na przykład: (a)
pracodawca pracowników zewnętrznych, (b)
organizacja odpowiedzialna za ochronę pracowników
ekip awaryjnych; (c)
organizacja odpowiedzialna za rekultywację
skażonego terenu, budynków i innych konstrukcji; (d)
pracodawca, który ponosi odpowiedzialność prawną za
narażenie pracowników od radonu w miejscu pracy, w sytuacji określonej w art.
53 ust. 4. 2.
Odpowiedzialność przedsiębiorstwa za narażenie
zawodowe obejmuje praktykantów i studentów, którzy w trakcie studiów są
zobowiązani do pracy ze źródłami promieniowania, oraz osoby samozatrudnione lub
pracujące w ramach wolontariatu dla organizacji charytatywnej. 3.
Przedsiębiorstwo jest odpowiedzialne za ocenę i
realizację ustaleń dotyczących ochrony przed promieniowaniem pracowników
narażonych na działanie promieniowania jonizującego. Artykuł 31 Praktyczna ochrona pracowników Praktyczna ochrona pracowników narażonych na
działanie promieniowania jonizującego opiera się na: (a)
uprzedniej ocenie w celu określenia charakteru i
skali zagrożenia radiologicznego pracowników narażonych na działanie
promieniowania jonizującego; (b)
wdrożeniu optymalizacji ochrony przed
promieniowaniem we wszystkich warunkach pracy; (c)
klasyfikacji pracowników na różne kategorie; (d)
wdrożeniu środków kontroli oraz monitoringu
odnoszących się do różnych terenów oraz warunków pracy, w tym w miarę potrzeby
indywidualnego monitoringu; (e)
nadzorze medycznym. Artykuł 32 Konsultacje z ekspertem w zakresie ochrony
przed promieniowaniem Państwa członkowskie nakładają na
przedsiębiorstwa wymóg skonsultowania się z ekspertem w zakresie ochrony przed
promieniowaniem w kwestii zbadania i przetestowania urządzeń ochronnych i
przyrządów pomiarowych, w szczególności w przypadku: (a)
wcześniejszego krytycznego badania planów
instalacji z punktu widzenia ochrony przed promieniowaniem; (b)
przyjęcia do użytku nowych lub zmienionych źródeł
promieniowania z punktu widzenia ochrony przed promieniowaniem; (c)
regularnych kontroli skuteczności urządzeń i
technik ochronnych; (d)
regularnego wzorcowania przyrządów pomiarowych oraz
regularnej kontroli, czy są one zdatne do użytku i prawidłowo obsługiwane. Artykuł 33 Ustalenia obowiązujące w miejscach pracy 1.
Do celów ochrony przed promieniowaniem przyjmuje
się ustalenia w odniesieniu do wszystkich miejsc pracy, w których istnieje
ewentualność narażenia na działanie promieniowania jonizującego
przekraczającego dawkę skuteczną 1 mSv rocznie lub dawkę równoważną 15 mSv
rocznie w przypadku soczewki oka lub 50 mSv rocznie w przypadku skóry i
kończyn. Takie ustalenia odpowiadają charakterowi instalacji i źródeł oraz
skali i charakterowi zagrożeń. 2.
W odniesieniu do rodzajów działalności, w których
wykorzystuje się naturalnie występujący materiał promieniotwórczy, i w
przypadku których dawka skuteczna, jaką otrzymują pracownicy, może przekroczyć
6 mSv rocznie, stosuje się wymogi określone w niniejszym rozdziale. Jeśli dawka
skuteczna, jaką otrzymują pracownicy, jest mniejsza lub równa 6 mSv rocznie,
właściwe organy nakładają na przedsiębiorstwa wymóg co najmniej kontrolowania
narażeń przy uwzględnieniu możliwości w zakresie poprawy ochrony lub w zakresie
wzrostu dawek w czasie lub w wyniku zmian w procesie lub sposobie pracy. 3.
W odniesieniu do przedsiębiorstw eksploatujących
statek powietrzny, w którym dawka skuteczna, jaką otrzymuje załoga, pochodząca
od promieniowania kosmicznego, może przekroczyć 6 mSv rocznie, stosuje się
wymogi określone w niniejszym rozdziale. Jeśli dawka skuteczna, jaką otrzymuje
załoga, jest mniejsza lub równa 6 mSv rocznie i może przekroczyć 1 mSv rocznie,
właściwe organy co najmniej nakładają na przedsiębiorstwa wymóg kontrolowania
narażeń przy uwzględnieniu możliwości w zakresie wzrostu dawek w czasie lub w
wyniku zmian w procesie lub sposobie pracy. Przedsiębiorstwa podejmują właściwe
środki, w szczególności: (a)
ocenę narażenia danej załogi, (b)
uwzględnienie ocenionego narażenia przy
organizowaniu harmonogramu pracy w celu ograniczenia dawek przyjmowanych przez
bardzo narażoną załogę, (c)
informowanie pracowników, których to dotyczy, o
zagrożeniu dla zdrowia związanego z ich pracą oraz o dawce indywidualnej. Artykuł 34 Klasyfikacja miejsc pracy 1.
Miejsca pracy są klasyfikowane na różne tereny, w
stosownych przypadkach, na podstawie oceny oczekiwanych dawek rocznych,
prawdopodobieństwa oraz skali narażeń potencjalnych. 2.
Dokonuje się podziału na tereny kontrolowane i
nadzorowane. Właściwe władze ustanawiają wytyczne dotyczące klasyfikacji
terenów kontrolowanych i nadzorowanych właściwe w danych okolicznościach. 3.
Przedsiębiorstwo poddaje przeglądowi warunki pracy
na terenach kontrolowanych i nadzorowanych. Artykuł 35 Wymogi dotyczące terenów kontrolowanych 1.
Minimalne wymogi dotyczące terenu kontrolowanego są
następujące: (a)
wyznacza się teren kontrolowany, do którego dostęp
przysługuje jedynie osobom, które otrzymały odpowiednie wskazówki, oraz który
jest kontrolowany zgodnie z pisemnymi procedurami określonymi przez
przedsiębiorstwo. W każdym przypadku istnienia znacznego ryzyka
rozprzestrzenienia się skażenia radioaktywnego czyni się konkretne ustalenia, w
tym w odniesieniu do dostępu do terenu i jego opuszczania przez osoby i towary
oraz w odniesieniu do monitorowania skażenia na terenie kontrolowanym i
przylegającym obszarze. (b)
biorąc pod uwagę charakter i zasięg zagrożeń
radiologicznych na terenie kontrolowanym, nadzór radiologiczny nad środowiskiem
pracy jest zorganizowany zgodnie z art. 37; (c)
wprowadza się oznaczenia wskazujące na rodzaj
terenu, charakter źródeł oraz związane z nimi zagrożenia; (d)
określa się instrukcje działania właściwe dla
zagrożenia radiologicznego związanego ze źródłami i odnośnymi działaniami. 2.
Przedsiębiorstwo ponosi odpowiedzialność za
spełnienie tych wymogów po konsultacji z ekspertem w zakresie ochrony przed
promieniowaniem. Artykuł 36 Wymogi dotyczące terenów nadzorowanych 1.
Wymogi dotyczące terenu nadzorowanego są
następujące: (a)
biorąc pod uwagę charakter i zasięg zagrożeń
radiologicznych na terenie nadzorowanym, nadzór radiologiczny nad środowiskiem
pracy jest zorganizowany zgodnie z art. 37; (b)
wprowadza się oznaczenia wskazujące na rodzaj
terenu, charakter źródeł oraz związane z nimi zagrożenia; (c)
określa się instrukcje działania właściwe dla
zagrożenia radiologicznego związanego ze źródłami i odnośnymi działaniami. 2.
Przedsiębiorstwo ponosi odpowiedzialność za spełnienie
tych wymogów po konsultacji z ekspertem w zakresie ochrony przed
promieniowaniem. Artykuł 37 Nadzór radiologiczny nad środowiskiem pracy 1.
Nadzór radiologiczny nad środowiskiem pracy, o
którym mowa w art. 35 ust. 1 lit. b) i art. 36 ust. 1 lit. a) obejmuje, w
stosownych przypadkach: (a)
pomiary mocy dawek promieniowania zewnętrznego,
wskazujących na rodzaj i jakość danego promieniowania; (b)
pomiary stężenia promieniotwórczego w powietrzu i
gęstości na powierzchni zanieczyszczających nuklidów promieniotwórczych,
wskazując na ich rodzaj oraz stan fizyczny i chemiczny; (c)
pomiary stężenia radonu w miejscu pracy. 2.
Wyniki tych pomiarów są rejestrowane oraz
stosowane, o ile to konieczne, w celu oszacowania narażenia indywidualnego, jak
przewidziano w art. 39. Artykuł 38 Klasyfikacja pracowników narażonych na
działanie promieniowania jonizującego 1.
Do celów monitorowania i nadzoru rozróżnia się dwie
kategorie pracowników narażonych na działanie promieniowania jonizującego: (a)
kategoria A: pracownicy narażeni na działanie
promieniowania jonizującego, którzy mogą otrzymać dawkę skuteczną większą niż 6
mSv rocznie lub dawkę równoważną większą niż 15 mSv rocznie w przypadku
soczewki oka lub większą niż 150 mSv rocznie w przypadku skóry i kończyn; (b)
kategoria B: pracownicy narażeni na działanie
promieniowania jonizującego, którzy nie są zaklasyfikowani jako pracownicy
kategorii A. 2.
Rozróżnienie między dwoma kategoriami pracowników
narażonych, o którym mowa w ust. 1, jest czynione przed zatrudnieniem do pracy
związanej z narażeniem, i podlega regularnemu przeglądowi na podstawie warunków
pracy i nadzoru medycznego. 3.
W przypadku pracowników ekip awaryjnych
rozróżnienie między dwoma kategoriami, o którym mowa w ust. 1 niniejszego
artykułu, w stosownych przypadkach, nie ma wpływu na wymogi w zakresie
monitorowania określone w art. 37, 39-43 dopóki pracownicy nie są zaangażowani
w rzeczywistą sytuację narażenia wyjątkowego. Artykuł 39 Monitoring indywidualny 1.
Pracownicy kategorii A są poddawani systematycznemu
monitorowaniu na podstawie indywidualnych pomiarów prowadzonych przez służbę
dozymetryczną. W przypadkach, gdy pracownicy kategorii A mogą być narażeni na
znaczne narażenie wewnętrzne lub znaczne narażenie soczewki oka lub kończyn,
ustanawia się odpowiedni system monitorowania. Właściwy organ poświęca
szczególną uwagę identyfikacji takich pracowników. 2.
Monitoring pracowników kategorii B jest co najmniej
wystarczający w celu wykazania, że pracownicy ci zostali właściwie
zaklasyfikowani do kategorii B. Państwa członkowskie mogą wymagać monitoringu
indywidualnego oraz, jeżeli jest to konieczne, indywidualnych pomiarów
dotyczących pracowników kategorii B, prowadzonych przez służbę dozymetryczną. 3.
W przypadkach gdy indywidualne pomiary są niemożliwe
lub nieodpowiednie, monitoring indywidualny opiera się na szacunku określonym
na podstawie indywidualnych pomiarów przeprowadzonych u pracowników narażonych
na działanie promieniowania jonizującego lub wyników nadzoru środowiska pracy,
jak przewidziano w art. 37. Artykuł 40 Monitoring w przypadku narażenia
przypadkowego W przypadku narażenia przypadkowego
przedsiębiorstwo, we współpracy ze służbą dozymetryczną, poddaje ocenie odnośne
dawki i ich rozmieszczenie w organizmie. Artykuł 41 Rejestracja i sprawozdawczość dotycząca
wyników 1.
Dla wszystkich pracowników kategorii A narażonych
na działanie promieniowania jonizującego sporządza się rejestr wyników
monitoringu indywidualnego. 2.
Do celów ust. 1 uwzględnia się następujące
informacje dotyczące pracowników narażonych na działanie promieniowania
jonizującego: (a)
rejestr narażeń na promieniowanie mierzonych lub
szacunkowych, w zależności od przypadku, dla dawek indywidualnych na podstawie
art. 39, 40, 51 i 52; (b)
w przypadku narażeń, o których mowa w art. 40 i 52,
sprawozdania odnoszące się do okoliczności i podjętych działań; (c)
wyniki monitoringu miejsca pracy stosowane do oceny
dawek indywidualnych, w miarę potrzeby. 3.
Informacje, o których mowa w ust. 1, są zachowywane
przez okres zatrudnienia pracowników, podczas którego są oni narażeni na
działanie promieniowania jonizującego, oraz później do chwili, gdy dany
pracownik osiągnie wiek 75 lat, ale w żadnym przypadku nie mniej niż 30 lat od
chwili zakończenia pracy związanej z narażeniem. 4.
Narażenia, o których mowa w art. 40, 51 i 52, są
rejestrowane oddzielnie w rejestrze, o którym mowa w ust. 1. 5.
Jeśli wyniki monitorowania są wykorzystywane do
zarządzania sytuacjami narażenia planowanego, czyni się odpowiednie ustalenia,
by w rejestrach nie zawierać narażeń przypisywanych sytuacji narażenia
istniejącego, w szczególności tłu promieniowania zewnętrznego lub wydobywania
się radonu z gleby w przypadku sektorów, w których przetwarza się naturalnie
występujący materiał promieniotwórczy. Artykuł 42 Dostęp do wyników 1.
Państwa członkowskie wprowadzają wymóg, by wyniki
monitoringu indywidualnego określonego w art. 39, 40 i 52, były: (a)
udostępniane właściwym organom, przedsiębiorstwu
oraz pracodawcy pracowników zewnętrznych; (b)
udostępniane danemu pracownikowi zgodnie z art. 43
ust. 1; (c)
przekazywane służbie zdrowia narażenia zawodowego w
celu zinterpretowania konsekwencji tych wyników dla zdrowia ludzi, jak
przewidziano w art. 44; (d)
przekazywane do systemu danych na potrzeby
indywidualnego monitoringu radiologicznego ustanowionego przez państwa członkowskie
zgodnie z ust. 2. 2.
Państwa członkowskie określają sposób przekazywania
wyników indywidualnego monitoringu. 3.
Za pośrednictwem systemu danych na potrzeby
indywidualnego monitoringu radiologicznego przekazywane są przynajmniej dane
wymienione w załączniku VIII sekcja A. 4.
W przypadku narażenia przypadkowego lub
wyjątkowego, wyniki monitoringu indywidualnego są przekazywane bezzwłocznie. Artykuł 43 Dostęp pracowników do wyników 1.
Państwa członkowskie wprowadzają wymóg, by
pracownicy, na własny wniosek, mieli dostęp do wyników monitoringu
indywidualnego, w tym wyników pomiarów, które mogły być wykorzystane w
oszacowaniu tych wyników, lub do wyników oceny ich dawek uzyskanych w ramach
pomiarów w miejscu pracy. 2.
Państwa członkowskie ułatwiają wymianę między właściwymi
organami, służbą zdrowia narażenia zawodowego, ekspertami w zakresie ochrony
przed promieniowaniem lub służbami dozymetrycznymi w Unii, wszystkich istotnych
informacji dotyczących dawek otrzymanych wcześniej przez pracownika w celu
wykonania badań lekarskich przed podjęciem zatrudnienia lub zaklasyfikowaniem
jako pracownik kategorii A, na podstawie art. 44 oraz kontroli dalszego
narażenia pracowników na promieniowanie. Artykuł 44 Nadzór medyczny nad pracownikami narażonymi
na działanie promieniowania jonizującego 1.
Nadzór medyczny nad pracownikami narażonymi na
działanie promieniowania jonizującego opiera się na zasadach, którym podlega
ogólnie medycyna zawodowa. 2.
Nadzór medyczny nad pracownikami kategorii A jest
obowiązkiem służby zdrowia narażenia zawodowego. Wspomniany nadzór medyczny pozwala na określenie
stanu zdrowia pracowników podlegających nadzorowi, odnośnie ich zdolności do
wykonywania powierzonych im zadań. W tym celu służba zdrowia narażenia
zawodowego posiada dostęp do wszelkich istotnych wymaganych przez nią
informacji, w tym dotyczących warunków środowiska istniejących w zakładzie
pracy. 3.
Nadzór medyczny obejmuje: (a)
badanie lekarskie przed podjęciem zatrudnienia lub
zaklasyfikowaniem jako pracownik kategorii A w celu określenia zdolności pracownika
do zajmowania danego stanowiska pracy, do którego jest kandydatem, jako
pracownik kategorii A; (b)
okresowe badania stanu zdrowia. Stan zdrowia wszystkich pracowników kategorii A
jest sprawdzany co najmniej raz w roku, aby ustalić, czy są oni w dalszym ciągu
zdolni do wykonywania swoich obowiązków. Rodzaj badań, które mogą być
przeprowadzane tak często jak służba zdrowia narażenia zawodowego uzna to za
niezbędne, zależy od rodzaju pracy oraz stanu zdrowia danego pracownika. 4.
Służba zdrowia narażenia zawodowego może zalecić
nadzór medyczny po zaprzestaniu pracy tak długo, jak uzna to za konieczne w
celu ochrony zdrowia danej osoby. Artykuł 45 Klasyfikacja medyczna Ustanawia się następującą klasyfikację
medyczną odnoszącą się do zdolności do wykonywania pracy jako pracownik
kategorii A: (a)
zdolny do pracy; (b)
zdolny do pracy z zastrzeżeniem niektórych
warunków; (c)
niezdolny do pracy. Artykuł 46 Zakaz zatrudnienia lub klasyfikacji
pracowników niezdolnych do pracy Żaden pracownik nie może zostać zatrudniony
lub zaklasyfikowany w danym okresie na konkretnym stanowisku do kategorii A,
jeżeli nadzór medyczny wykaże, że jest on niezdolny do pracy na tym stanowisku. Artykuł 47 Dokumentacja medyczna 1.
Dokumentacja medyczna jest prowadzona dla każdego
pracownika kategorii A oraz aktualizowana, dopóki pozostanie on pracownikiem
tej kategorii. Rejestr jest następnie zachowywany, do chwili aż dana osoba
osiągnie lub osiągnęłaby wiek 75 lat, ale w żadnym wypadku nie mniej niż 30 lat
od zakończenia pracy powodującej narażenie na działanie promieniowania
jonizującego. 2.
Dokumentacja medyczna obejmuje informacje dotyczące
rodzaju zatrudnienia, wyników badań medycznych przed zatrudnieniem lub
zaklasyfikowaniem pracownika do kategorii A, okresowych badań zdrowia oraz
rejestru dawek, tak jak tego wymaga art. 41. Artykuł 48 Specjalny nadzór medyczny 1.
Poza nadzorem medycznym nad pracownikami narażonymi
na działanie promieniowania jonizującego, przewidzianym w art. 44, ustanawia
się przepisy określające wszelkie dalsze działania uznane za konieczne dla
ochrony zdrowia osób narażonych na działanie promieniowania jonizującego przez
służbę zdrowia narażenia zawodowego, takie jak dalsze badania, środki
odkażające lub szybkie rozpoczęcie leczenia zapobiegawczego. 2.
Specjalny nadzór medyczny jest prowadzony w każdym
przypadku, kiedy roczna dawka skuteczna 50 mSV lub wszelkie inne dawki
graniczne określone w art. 10 ust. 2 zostały przekroczone. 3.
Warunki późniejszych narażeń podlegają ustaleniom
dokonywanym przez służbę zdrowia narażenia zawodowego. Artykuł 49 Odwołania Państwa członkowskie określają procedurę
odwoławczą od ustaleń i decyzji podjętych zgodnie z art. 45, 46 i 48. Artykuł 50 Ochrona pracowników zewnętrznych 1.
Państwa członkowskie dbają o to, by system na
potrzeby indywidualnego monitoringu radiologicznego zapewniał pracownikom
zewnętrznym ochronę równoważną ochronie, jaką zapewnia się pracownikom
zatrudnionym na stałe przez przedsiębiorstwo. 2.
Przedsiębiorstwo ponosi odpowiedzialność,
bezpośrednio lub za pośrednictwem umów zawieranych z pracodawcą pracowników
zewnętrznych, za aspekty operacyjne w zakresie ochrony pracowników zewnętrznych
przed promieniowaniem. 3.
Przedsiębiorstwo w szczególności: (a)
sprawdza, czy dany pracownik zewnętrzny został z
medycznego punktu widzenia uznany za zdolnego do wykonywania przypisanych mu
obowiązków; (b)
dba o to, by poza przeszkoleniem podstawowym w
dziedzinie ochrony przed promieniowaniem, o którym mowa w art. 16, pracownik
zewnętrzny odbył szkolenie specjalne, uwzględniające cechy charakterystyczne
zarówno terenu kontrolowanego jak i samej działalności; (c)
dba o to, by pracownik zewnętrzny został wyposażony
w konieczne osobiste wyposażenie ochronne; (d)
dba o to, by pracownik zewnętrzny został objęty
indywidualnym monitoringiem narażenia, odpowiednim dla rodzaju działalności, a
także, w razie potrzeby, praktycznym monitoringiem dozymetrycznym; (e)
zapewnia zgodność z systemem ochrony, jak określono
w rozdziale III; (f)
zapewnia lub podejmuje odpowiednie działania dla
zapewnienia, by po każdej działalności udokumentowano dane radiologiczne, o
których mowa w załączniku VIII sekcja B pkt 2, dotyczące indywidualnego
monitoringu narażenia każdego z pracowników zewnętrznych. 4.
Pracodawcy pracowników zewnętrznych zapewniają,
bezpośrednio lub za pośrednictwem umów zawieranych z przedsiębiorstwem, zgodność
ochrony swoich pracowników przed promieniowaniem jonizującym z odnośnymi
przepisami niniejszej dyrektywy, w szczególności poprzez: (a)
zapewnienie zgodności z systemem ochrony, jak
określono w rozdziale III; (b)
zapewnienie informacji i szkoleń w dziedzinie ochrony
przed promieniowaniem, o których mowa w art. 16; (c)
zagwarantowanie, że ich pracownicy są objęci oceną
narażenia i nadzorem medycznym, na warunkach ustalonych w art. 37 i 39-48; (d)
zagwarantowanie, że dane radiologiczne pochodzące z
indywidualnego monitoringu narażenia poszczególnych pracowników, w rozumieniu
załącznika VIII sekcja B pkt 1, są uaktualniane w systemie danych na potrzeby
indywidualnego monitoringu radiologicznego, o którym mowa w art. 42 ust. 1 lit.
d). 5.
Wszyscy pracownicy zewnętrzni zostają zobowiązani
do wniesienia własnego wkładu na tyle, na ile to możliwe, w ochronę, z której
korzystają za pośrednictwem systemu monitoringu radiologicznego, o którym mowa
w ust. 1. Artykuł 51 Narażenia na działanie promieniowania
jonizującego dozwolone w szczególnych okolicznościach 1.
W wyjątkowych okolicznościach ocenianych
indywidualnie, wyłączywszy sytuacje wyjątkowe, właściwe organy – jeżeli wymaga
tego jakieś szczególne działanie – zezwalają na indywidualne narażenia zawodowe
określonych pracowników, będących ochotnikami, na promieniowanie przekraczające
dawki graniczne określone w art. 10, po warunkiem, że narażenia te są
ograniczone w czasie, do danych terenów, na których wykonuje się pracę, oraz w
ramach maksymalnych poziomów narażenia określonych dla poszczególnych
przypadków przez właściwe organy. Uwzględnia się następujące warunki: (a)
jedynie pracownicy kategorii A, jak określono w
art. 38, mogą być przedmiotem takich narażeń; (b)
praktykanci, studenci, kobiety w ciąży i, jeżeli
istnieje ryzyko wniknięcia nuklidów promieniotwórczych, kobiety karmiące, są
wykluczeni z takich narażeń; (c)
przedsiębiorstwo wcześniej dokładnie uzasadnia
takie narażenia na promieniowanie i szczegółowo omawia je z pracownikami
będącymi ochotnikami, ich przedstawicielami, służbą zdrowia narażenia
zawodowego lub ekspertem w zakresie ochrony przed promieniowaniem; (d)
informacje dotyczące zagrożeń oraz środków
ostrożności, które należy zastosować podczas prowadzenia działań, przekazuje
się wcześniej danym pracownikom; (e)
wszystkie dawki odnoszące się do tych narażeń
zostają odnotowane oddzielnie w dokumentacji medycznej, o której mowa w art.
47, oraz w rejestrze indywidualnym, o którym mowa w art. 41. 2.
Dawki powyżej dawek granicznych powstałe w wyniku
narażeń na działanie promieniowania jonizującego dozwolonych w szczególnych
okolicznościach niekoniecznie stanowią przyczynę wyłączenia pracownika ze
zwykle wykonywanych czynności lub przeniesienia go bez jego zgody. 3.
Narażenie załogi statku kosmicznego powyżej dawek
granicznych jest zarządzane jako narażenie na działanie promieniowania
jonizującego dozwolone w szczególnych okolicznościach. Artykuł 52 Narażenie zawodowe w sytuacji wyjątkowej 1.
Organizacje podejmujące działania w sytuacji
wyjątkowej dbają o to, by żaden pracownik ekip awaryjnych nie podejmował
działań skutkujących dawkami przekraczającymi 50 mSv, z wyjątkiem określonych
przypadków wymienionych w krajowym planie dotyczącym sytuacji wyjątkowych. W
takich przypadkach określa się odpowiednie poziomy odniesienia powyżej 50 mSv.
W wyjątkowych okolicznościach w celu ochrony życia, zapobieżenia groźnym
skutkom dla zdrowia wynikającym z promieniowania lub zapobieżenia rozwojowi
katastrofalnych warunków może zostać określony poziom odniesienia powyżej 100
mSv. 2.
Organizacje podejmujące działania w sytuacji
wyjątkowej dbają o to, by pracownicy ekip awaryjnych, którzy mogą podejmować
działania, w ramach których może zostać przekroczone 50 mSv, byli ochotnikami,
którzy zostali wcześniej w jednoznaczny i wszechstronny sposób poinformowani o
powiązanych zagrożeniach dla zdrowia oraz o dostępnych środkach ochrony. 3.
W przypadku narażenia wyjątkowego państwa
członkowskie wprowadzają wymóg monitoringu radiologicznego pracowników ekip
awaryjnych oraz nadzoru medycznego nad nimi. Monitoring indywidualny lub ocena
dawek indywidualnych są prowadzone w sposób odpowiadający okolicznościom. Artykuł 53 Radon w miejscach pracy 1.
W ramach planu działania, o którym mowa w art. 103,
państwa członkowskie ustanawiają krajowe poziomy odniesienia dla stężeń radonu
w pomieszczeniach. Takie poziomy odniesienia nie przekraczają rocznej średniej
wynoszącej w przypadku miejsc pracy 1000 Bq m-3. 2.
W ramach krajowego planu działania państwa
członkowskie zapewniają prowadzenie pomiarów radonu w miejscach pracy
usytuowanych na parterze lub w suterenie na krytycznych obszarach narażenia od
radonu oraz w określonych rodzajach miejsc pracy, jak określono w planie
działania. 3.
Państwa członkowskie nakładają na przedsiębiorstwa,
w których krajowy poziom odniesienia dla istniejących miejsc pracy został przekroczony,
wymóg podjęcia odpowiednich działań w celu ograniczenia stężeń radonu lub
narażeń od radonu, zgodnie z zasadą optymalizacji określoną w rozdziale III. 4.
Jeśli w miejscach pracy lub w niektórych
pomieszczeniach w budynku w dalszym ciągu przekraczany jest poziom odniesienia,
mimo podjęcia działań zgodnie z ust. 3, państwa członkowskie zarządzają taką
sytuacją jak sytuacją narażenia planowanego i stosują odpowiednie wymogi w
zakresie narażenia zawodowego, jak określono w art. 30 ust. 1 lit. d). ROZDZIAŁ VII Ochrona pacjentów i innych osób narażonych
na działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych Artykuł 54 Uzasadnienie 1.
Narażenie na działanie promieniowania jonizującego
w celach medycznych wykazuje wystarczające korzyści netto, przy uwzględnieniu
całkowitych potencjalnych korzyści diagnostycznych lub leczniczych, włącznie z
bezpośrednimi korzyściami dla zdrowia lub dobrego samopoczucia danej osoby oraz
korzyściami dla społeczeństwa, w stosunku do indywidualnej szkody, jaką może
spowodować narażenie na działanie promieniowania, biorąc pod uwagę skuteczność,
korzyści i zagrożenia związane z dostępnymi technologiami alternatywnymi
służącymi temu samemu celowi, ale nie wiążącymi się z narażeniem lub mniejszym
narażeniem na działanie promieniowania jonizującego. Uwzględnia się również indywidualne szkody
wynikające z narażenia personelu medycznego i innych osób. W szczególności stosuje się następujące wymogi: (a)
wszystkie nowe rodzaje działalności obejmującej
narażenie na działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych są
uzasadniane z wyprzedzeniem przed ich ogólnym przyjęciem; (b)
istniejące rodzaje działalności obejmującej
narażenie na działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych są
poddawane przeglądowi w każdym przypadku, gdy uzyskuje się nowe, istotne dowody
dotyczące ich skuteczności lub następstw; (c)
wszystkie narażenia indywidualne na działanie
promieniowania jonizującego w celach medycznych są uzasadniane z wyprzedzeniem,
przy uwzględnieniu szczególnych celów narażenia oraz właściwości osoby mu
poddanej. Jeśli rodzaj działalności obejmującej narażenie na
działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych nie jest ogólnie
uzasadniony, tego rodzaju narażenie indywidualne może być uzasadnione w
szczególnych okolicznościach, które należy oceniać indywidualnie, a także
udokumentować. Lekarz skierowujący oraz lekarz prowadzący próbują
w miarę możności uzyskać informacje diagnostyczne z poprzednich badań lub
dokumentację medyczną odpowiednią w odniesieniu do planowanego narażenia oraz
analizują te dane w celu zapobieżenia niepotrzebnemu narażeniu na działanie
promieniowania jonizującego. 2.
Narażenie na działanie promieniowania jonizującego
w celach medycznych do celów badań biomedycznych oraz medycznych jest
kontrolowane przez komitet etyczny powołany zgodnie z krajowymi procedurami
i/lub przez właściwe organy. 3.
Szczególne uzasadnienie w odniesieniu do medycznych
procedur radiologicznych, które są prowadzone w ramach programu badań
przesiewowych, jest dokonywane przez organ ds. zdrowia w porozumieniu z
odpowiednimi organizacjami zawodowymi. 4.
Narażenie opiekunów i osób towarzyszących powinno
wykazywać wystarczającą korzyść netto, przy uwzględnieniu bezpośrednich
korzyści dla zdrowia pacjenta, korzyści dla opiekuna / osoby towarzyszącej i
szkody, jaką narażenie może powodować. 5.
Każda medyczna procedura radiologiczna prowadzona w
celu wczesnego wykrywania choroby u osób, u których nie występują objawy, jest
częścią programu badań przesiewowych lub wymaga specjalnego udokumentowanego
uzasadnienia dla danej osoby sporządzonego przez lekarza prowadzącego w
konsultacji z lekarzem skierowującym zgodnie z wytycznymi odnośnych organizacji
zawodowych i właściwych organów. Należy zwrócić szczególną uwagę na
dostarczanie pacjentom informacji, zgodnie z wymogiem art. 56 ust. 3. 6.
Jeśli narażenie nie może zostać uzasadnione zgodnie
z ust. 1-5, powinno zostać zakazane. Artykuł 55 Optymalizacja 1.
Wszystkie dawki wynikające z narażenia na działanie
promieniowania jonizującego w celach medycznych do celów radiodiagnostyki i
radiologii interwencyjnej są utrzymywane na jak najniższym, racjonalnie
osiągalnym poziomie umożliwiającym uzyskanie wymaganej informacji w wyniku
obrazowania, biorąc pod uwagę czynniki gospodarcze i społeczne. W odniesieniu do każdego narażenia na działanie
promieniowania jonizującego w celach medycznych osób do celów
radioterapeutycznych docelowa dawka jest planowana odrębnie dla każdego
przypadku, przy uwzględnieniu, że dawki dla miejsc i tkanek niedocelowych są
tak niskie, jak jest to racjonalnie osiągalne oraz zgodne z zamierzonymi
radioterapeutycznymi celami narażenia na działanie promieniowania jonizującego. 2.
Państwa członkowskie zapewniają ustanowienie,
regularny przegląd i stosowanie diagnostycznych poziomów odniesienia dla badań
radiodiagnostycznych oraz, w stosownych przypadkach, dla procedur radiologii
interwencyjnej, a także dostępność wytycznych do tego celu. 3.
Państwa członkowskie dbają o to, by w przypadku
każdego projektu w zakresie badań biomedycznych i medycznych: (a)
zainteresowane osoby uczestniczyły w nich
dobrowolnie; (b)
osoby te były poinformowane o zagrożeniach
związanych z narażeniem na działanie promieniowania jonizującego; (c)
ustalono ogranicznik dawki dla osób, w odniesieniu
do których nie oczekuje się żadnej bezpośredniej korzyści medycznej wynikającej
z narażenia na działanie promieniowania jonizującego; (d)
w przypadku pacjentów, którzy dobrowolnie zgadzają
się na poddanie się doświadczalnym praktykom diagnostycznym lub terapeutycznym,
i w odniesieniu do których oczekuje się korzyści diagnostycznych lub
terapeutycznych w wyniku tych praktyk, odnośne poziomy dawek są planowane
indywidualnie przez lekarza prowadzącego i/lub lekarza skierowującego. 4.
Optymalizacja obejmuje wybór sprzętu, spójne
tworzenie odpowiednich informacji diagnostycznych lub wyników leczenia, aspekty
praktyczne procedur narażenia na działanie promieniowania jonizującego w celach
medycznych, zapewnianie jakości oraz weryfikację i ocenę w zakresie dawek
pacjenta i personelu lub zaaplikowanych aktywności, przy uwzględnieniu
czynników ekonomicznych i społecznych. 5.
Państwa członkowskie dbają o to, by: (a)
zostały ustalone ograniczniki dawki dla narażenia
opiekunów i osób towarzyszących; (b)
zostały ustalone odpowiednie wytyczne w zakresie
narażenia opiekunów i osób towarzyszących. 6.
Państwa członkowskie zapewniają, w przypadku
pacjentów poddawanych leczeniu lub diagnozie z użyciem nuklidów
promieniotwórczych, dostarczenie przez lekarza prowadzącego lub, w stosownych
przypadkach, przez przedsiębiorstwo, pacjentowi lub jego prawnemu opiekunowi
pisemnych instrukcji w celu ograniczenia dawek w stosunku do osób mających
kontakt z pacjentem, w zakresie racjonalnie osiągalnym oraz w celu
przekazywania informacji na temat zagrożeń związanych z promieniowaniem
jonizującym. Instrukcje te przekazywane są przed opuszczeniem
szpitala, kliniki lub podobnej instytucji. Artykuł 56 Obowiązki 1.
Lekarz skierowujący i lekarz prowadzący są
zaangażowani w proces uzasadnienia, zgodnie z ustaleniami państw członkowskich. 2.
Państwa członkowskie dbają o to, by za każde
narażenie na działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych
odpowiedzialność kliniczną ponosił lekarz prowadzący. 3.
Lekarz prowadzący dba o to, by pacjent lub jego
prawny opiekun otrzymali odpowiednie informacje odnoszące się do korzyści i zagrożeń
związanych z dawką promieniowania w wyniku narażenia na działanie
promieniowania jonizującego w celach medycznych, w celu umożliwienia wyrażenia
świadomej zgody. Podobne informacje oraz odnośne wytyczne zgodnie z art. 55
ust. 5 lit. b) są przedstawiane opiekunom i osobom towarzyszącym. 4.
Aspekty praktyczne procedur narażenia na działanie
promieniowania jonizującego w celach medycznych mogą zostać przekazane przez
przedsiębiorstwo lub, w stosownych przypadkach, lekarza prowadzącego, jednej
osobie lub większej liczbie osób upoważnionych do działania w tym zakresie w
uznanej dziedzinie specjalizacji. Artykuł 57 Procedury 1.
W odniesieniu do każdego rodzaju standardowej
medycznej procedury radiologicznej dla każdego sprzętu sporządza się pisemne
protokoły. 2.
Państwa członkowskie zapewniają udostępnienie
lekarzom skierowującym wytyczne w zakresie skierowania w odniesieniu do
obrazowania medycznego, przy uwzględnieniu dawek promieniowania. 3.
W ramach medycznych praktyk radiologicznych
angażuje się odpowiednio eksperta fizyki medycznej, a poziom jego zaangażowania
jest proporcjonalny do zagrożenia radiologicznego powodowanego przez praktykę.
W szczególności: (a)
ekspert fizyki medycznej zostaje ściśle
zaangażowany w praktyki radioterapeutyczne inne niż znormalizowane praktyki
terapeutyczne w zakresie medycyny nuklearnej; (b)
ekspert fizyki medycznej zostaje zaangażowany w
znormalizowane praktyki terapeutyczne w zakresie medycyny nuklearnej oraz w
praktyki radiodiagnostyczne i praktyki w zakresie radiologii interwencyjnej; (c)
w przypadku innych prostych procedur
radiodiagnostycznych ekspert fizyki medycznej zostaje zaangażowany, w
stosownych przypadkach, w celu konsultacji i doradzania w kwestiach związanych
z ochroną przed promieniowaniem w odniesieniu do narażenia na działanie promieniowania
jonizującego w celach medycznych. 4.
Audyt kliniczny przeprowadzany jest zgodnie z
krajowymi procedurami. 5.
Państwa członkowskie zapewniają przeprowadzenie
odpowiednich lokalnych przeglądów, w każdym przypadku, w którym diagnostyczne
poziomy referencyjne są stale przekraczane, a w stosownych przypadkach podjęcie
działań naprawczych. Artykuł 58 Szkolenia Państwa członkowskie zapewniają spełnianie
wymogów w zakresie szkolenia i uznawania, jak określono w art. 15, 19 i 81 w
odniesieniu do lekarza prowadzącego, eksperta fizyki medycznej i osób, o
których mowa w art. 56 ust. 4. Artykuł 59 Urządzenia 1.
Państwa członkowskie podejmują działania, które
uznają za niezbędne w celu zapobieżenia niepotrzebnemu mnożeniu medycznych
urządzeń radiologicznych. 2.
Państwa członkowskie dbają o to, by: (a)
wszystkie medyczne urządzenia radiologiczne będące
w użyciu były utrzymywane pod ścisłym nadzorem w zakresie ochrony przed
promieniowaniem; (b)
właściwe organy miały dostęp do zaktualizowanego
spisu medycznych urządzeń radiologicznych w odniesieniu do każdej medycznej
instalacji radiologicznej; (c)
przedsiębiorstwo wdrażało odpowiednie programy
zapewniania jakości oraz prowadziło oceny dawki lub zaaplikowanej aktywności;
oraz (d)
przed pierwszym użyciem urządzeń do celów
klinicznych przeprowadzone zostało badanie zatwierdzające, z udziałem eksperta
fizyki medycznej, a następnie regularnie przeprowadzane były badania jego
funkcjonowania, także po przeprowadzeniu wszelkich poważnych procedur
konserwacyjnych. 3.
Właściwe organy podejmują kroki w celu zapewnienia
podjęcia przez przedsiębiorstwo niezbędnych środków w celu poprawy
niewłaściwego działania lub usunięcia uszkodzonej cechy medycznego urządzenia
radiologicznego. Przyjmują również szczególne kryteria zatwierdzania w
odniesieniu do urządzeń w celu wskazania konieczności podjęcia stosownych
działań naprawczych, włącznie z wycofaniem urządzenia z użytkowania, w
stosownych przypadkach. 4.
Zakazuje się stosowania urządzeń do fluoroskopii
bez urządzenia służącego kontrolowaniu mocy dawki, lub bez wzmacniacza obrazu
lub równoważnego urządzenia. 5.
Wszelkie urządzenia wykorzystywane w radiologii
interwencyjnej i tomografii komputerowej zawierają urządzenie lub posiadają
funkcję, dzięki którym lekarz prowadzący jest informowany o ilości
promieniowania wytwarzanego przez urządzenie podczas medycznej procedury
radiologicznej. Wszelkie inne medyczne urządzenia radiodiagnostyczne
wprowadzone do użytku po wejściu w życie niniejszej dyrektywy zawierają takie
urządzenie lub posiadają taką funkcję lub równoważne możliwości służące
określeniu ilości wytworzonego promieniowania. Dawka promieniowania jest
częścią sprawozdania z badania. Artykuł 60 Praktyki szczególne 1.
Państwa członkowskie zapewniają stosowanie w
odniesieniu do narażenia na działanie promieniowania jonizującego w celach
medycznych odpowiednich medycznych urządzeń radiologicznych, technik
praktycznych i urządzeń pomocniczych: (a)
dotyczących dzieci; (b)
jako część programu badań przesiewowych; (c)
połączonych z emisją wysokich dawek promieniowania,
np. radiologia interwencyjna, tomografia komputerowa czy radioterapia. W odniesieniu do takich praktyk zwraca się
szczególną uwagę na programy zapewniania jakości oraz oceny dawki lub
zastosowanych działań, jak określono w art. 59 ust. 2 lit. c). 2.
Państwa członkowskie zapewniają odbycie przez
lekarzy prowadzących oraz osoby, o których mowa w art. 56 ust. 4, wykonujące
czynności związane z narażeniem na działanie promieniowania jonizującego, o
których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, odpowiedniego szkolenia dotyczącego
tych medycznych praktyk radiologicznych, zgodnie z wymaganiami określonymi w
art. 19. Artykuł 61 Specjalna ochrona w okresie ciąży i
karmienia piersią 1.
W przypadku kobiet w wieku rozrodczym lekarz
skierowujący i lekarz prowadzący dowiadują się, zgodnie z ustaleniami państw
członkowskich, w stosownych przypadkach czy pacjentka jest w ciąży bądź lub
karmi piersią. Jeśli ciąży nie można wykluczyć, w zależności od
rodzaju narażenia na działanie promieniowania jonizującego w celach medycznych,
w szczególności jeśli badanie obejmuje obszary brzuszne oraz miednicze, zwraca
się szczególną uwagę na uzasadnienie, a w szczególności na pilność oraz
optymalizację narażenia na działanie promieniowania jonizującego w celach
medycznych, przy uwzględnieniu narażenia zarówno matki oczekującej dziecka, jak
i płodu. 2.
W medycynie nuklearnej w przypadku kobiet
karmiących piersią, w zależności od rodzaju badania medycznego lub leczenia,
zwraca się szczególną uwagę na uzasadnienie, a w szczególności na pilność oraz
optymalizację narażenia na działanie promieniowania jonizującego w celach
medycznych, przy uwzględnieniu skutków zarówno dla matki, jak i dla dziecka. 3.
Nie naruszając przepisów ust. 1 i 2, państwa
członkowskie podejmują środki w celu zwiększenia świadomości kobiet, do których
stosuje się niniejszy artykuł, takie jak ogłoszenia publiczne w odpowiednich
miejscach. Artykuł 62 Narażenia przypadkowe i niezamierzone Państwa członkowskie dbają o to, by: (a)
zostały podjęte wszystkie racjonalne kroki w celu
zminimalizowania prawdopodobieństwa wystąpienia i skali przypadkowych lub
niezamierzonych narażeń pacjentów w wyniku wszystkich medycznych procedur
radiologicznych, przy uwzględnieniu czynników ekonomicznych i społecznych; (b)
w przypadku praktyk radioterapeutycznych program
zapewniania jakości obejmował badanie zagrożenia narażeniami przypadkowymi lub
niezamierzonymi; (c)
w przypadku wszystkich narażeń na działanie
promieniowania jonizującego w celach medycznych przedsiębiorstwo wdrożyło
system rejestrowania i analizowania zdarzeń wiążących się lub potencjalnie
wiążących się z narażeniami przypadkowymi lub niezamierzonymi; (d)
przedsiębiorstwo poinformowało tak szybko, jak to
możliwe, właściwe organy o wystąpieniu istotnych zdarzeń, jak określono przez
organy, w tym o wynikach badania i działaniach naprawczych w celu zapobieżenia
takim zdarzeniom. Właściwe organy dzielą się tymi informacjami z właściwymi
organami w celu nadzoru po wprowadzeniu do obrotu ustanowionym w dyrektywie
Rady 93/42/EWG dotyczącej wyrobów medycznych; (e)
podjęto ustalenia w celu poinformowania lekarza
skierowującego, lekarza prowadzącego i pacjenta o przypadkowym lub
niezamierzonym narażeniu. Artykuł 63 Szacunkowe oceny dawek u ludności Państwa członkowskie zapewniają określenie
rozmieszczenia indywidualnych szacunków dawek w wyniku narażenia na działanie
promieniowania jonizującego w celach medycznych i uwzględniają rozmieszczenie
pod względem wieku i płci ludności narażonej na działanie promieniowania
jonizującego. ROZDZIAŁ VIII Ochrona członków społeczeństwa Sekcja 1 Ochrona członków społeczeństwa w normalnych warunkach Artykuł 64 Zasady ochrony członków społeczeństwa Państwa członkowskie stwarzają warunki
niezbędne dla zapewnienia najlepszej możliwej ochrony członków społeczeństwa w
panujących warunkach, na podstawie zasad określonych w rozdziale III
dotyczących systemu ochrony przed promieniowaniem i przy zastosowaniu wymogów
określonych w niniejszym rozdziale. Artykuł 65 Praktyczna ochrona członków społeczeństwa 1.
Praktyczna ochrona członków społeczeństwa przed
rodzajami działalności podlegającymi obowiązkowi uzyskania licencji w
normalnych warunkach obejmuje wszystkie ustalenia i badania w celu wykrycia i
wyeliminowania czynników, które w trakcie każdego działania związanego z
narażeniem na promieniowanie jonizujące mogą stworzyć ryzyko narażenia członków
społeczeństwa, którego nie można zlekceważyć z punktu widzenia ochrony przed
promieniowaniem. Ochrona ta obejmuje następujące zadania: (a)
zbadanie i zatwierdzenie planów instalacji
wiążących się z zagrożeniem narażeniem oraz proponowanej lokalizacji tych
instalacji na danym terytorium z punktu widzenia ochrony przed promieniowaniem; (b)
przyjęcie do eksploatacji nowych instalacji
wiążących się z zagrożeniem narażeniem z zastrzeżeniem zapewnienia odpowiedniej
ochrony przed wszelkim narażeniem lub skażeniem promieniotwórczym, które może
rozciągnąć się poza granicę, biorąc pod uwagę odpowiednio warunki
demograficzne, meteorologiczne, geologiczne, hydrologiczne oraz ekologiczne; (c)
badanie i zatwierdzenie planów dotyczących
odprowadzania promieniotwórczych uwolnień. Zadania te są realizowane zgodnie z zasadami
określonymi przez właściwe organy w oparciu o zasięg danego zagrożenia
narażeniem. 2.
Właściwy organ ustanawia dopuszczalne limity
odprowadzania promieniotwórczych uwolnień. Te zezwolenia na usuwanie: (a)
uwzględniają wyniki optymalizacji narażenia
ludności; (b)
odzwierciedlają dobre praktyki w funkcjonowaniu
podobnych obiektów; (c)
pozwalają na margines elastyczności w zakresie
funkcjonowania obiektu. Artykuł 66 Szacowanie dawek otrzymywanych przez
członków społeczeństwa 1.
Państwa członkowskie ustanawiają – na podstawie
zagrożenia związanego z narażeniem – system służący szacowaniu dawek
otrzymywanych przez członków społeczeństwa w sytuacjach narażenia planowanego. 2.
Właściwe organy określają rodzaje działalności, dla
których należy przeprowadzić realistyczną ocenę dawek otrzymywanych przez
członków społeczeństwa. W odniesieniu do pozostałych rodzajów działalności
państwa członkowskie mogą wymagać tylko przeprowadzenia oceny ogólnej na
podstawie ogólnych danych. 3.
W celu dokonania realistycznej oceny dawek
otrzymywanych przez członków społeczeństwa właściwy organ: (a)
dba o to, by szacunki dotyczące dawek w przypadku
rodzajów działalności, o których mowa w art. 65, były tak realistyczne, jak to
możliwe w odniesieniu do osób reprezentatywnych; (b)
decyduje o częstotliwości ocen oraz podejmuje
wszystkie konieczne kroki w celu zidentyfikowania osoby reprezentatywnej,
biorąc pod uwagę efektywne drogi narażenia przechodzenia substancji
promieniotwórczych; (c)
dba o to, by, biorąc pod uwagę zagrożenia
radiologiczne, szacunki dawek otrzymywanych przez członków społeczeństwa
obejmowały: (i) ocenę dawek w wyniku promieniowania
zewnętrznego, wskazującą, w stosownych przypadkach, jakość danego
promieniowania; (ii) ocenę wniknięcia nuklidów promieniotwórczych,
wskazującą rodzaj nuklidów promieniotwórczych oraz, jeśli to konieczne, ich
stan fizyczny i chemiczny, oraz określenie aktywności i stężenia tych nuklidów
promieniotwórczych; (iii) ocenę dawek, jakie może otrzymać
osoba reprezentatywna, oraz specyfikację cech osoby reprezentatywnej; (d)
wymaga przechowywania rejestrów odnoszących się do
pomiarów narażenia zewnętrznego, szacunków w zakresie wniknięcia nuklidów
promieniotwórczych i skażenia promieniotwórczego, jak również wyników oceny
dawek otrzymanych przez osobę reprezentatywną, a także udostępniania tych
rejestrów wszystkim zainteresowanym stronom. Artykuł 67 Monitorowanie usuwania substancji
promieniotwórczych 1.
Państwa członkowskie nakładają na przedsiębiorstwo
odpowiedzialne za rodzaje działalności, w których wydawane jest zezwolenie na
odprowadzanie, wymóg odpowiedniego monitorowania odprowadzania lotnych lub
ciekłych uwolnień promieniotwórczych do środowiska oraz składania właściwemu
organowi sprawozdania z wyników tego monitorowania. 2.
Państwa członkowskie nakładają na przedsiębiorstwo
odpowiedzialne za reaktor jądrowy lub zakład przerobu wymóg monitorowania
usuwania substancji promieniotwórczych w normalnych warunkach eksploatacji
zgodnie ze znormalizowanymi informacjami wybranymi w celu monitorowania i
składania sprawozdań Komisji Europejskiej, jak określono w zaleceniu Komisji
2004/2/Euratom[22]. Artykuł 68 Zadania przedsiębiorstw 1.
Państwa członkowskie nakładają na przedsiębiorstwo
wymóg wykonywania następujących zadań: (a)
osiągnięcia i utrzymania optymalnego poziomu
ochrony; (b)
sprawdzania skuteczności i konserwacji urządzeń
technicznych; (c)
zatwierdzania do eksploatacji, w ramach nadzoru nad
ochroną przed promieniowaniem, urządzeń i procedur pomiaru i oceny, odpowiednio
narażenia członków społeczeństwa i skażenia promieniotwórczego środowiska; (d)
regularnego wzorcowania przyrządów pomiarowych oraz
regularnej kontroli, czy są one zdatne do użytku i prawidłowo obsługiwane. 2.
Eksperci w zakresie ochrony przed promieniowaniem
oraz, w stosownych przypadkach, inspektorzy ochrony radiologicznej zostają
zaangażowani w wykonywanie zadań, o których mowa w ust. 1. Artykuł 69 Program monitorowania środowiska Państwa członkowskie zapewniają wdrożenie
odpowiedniego programu monitorowania środowiska w celu szacowania narażenia
członków społeczeństwa. Sekcja 2 Sytuacje narażenia wyjątkowego Artykuł 70 Działanie w sytuacjach wyjątkowych 1.
Państwa członkowskie nakładają na przedsiębiorstwo
odpowiedzialne za daną działalność wymóg natychmiastowego powiadomienia
właściwych organów o każdej sytuacji wyjątkowej zachodzącej w należącym do
niego obiekcie lub związanej z jego działalnością oraz podjęcia wszystkich
stosownych działań służących ograniczeniu jej skutków. 2.
Państwa członkowskie dba o to, by w przypadku
sytuacji wyjątkowej na jego własnym terytorium przedsiębiorstwo dokonało
wstępnej oceny okoliczności i skutków sytuacji wyjątkowej oraz pomogło w
podjęciu środków ochronnych. 3.
Państwa członkowskie zapewniają podjęcie środków
ochronnych w odniesieniu do: (a)
źródła promieniowania w celu ograniczenia lub
powstrzymania bezpośredniego promieniowania i emisji nuklidów
promieniotwórczych lub w celu zapobieżenia narażeniu lub skażeniu pochodzącemu
ze źródeł niekontrolowanych; (b)
środowiska naturalnego w celu ograniczenia
transferu substancji promieniotwórczych do osób; (c)
osób w celu ograniczenia narażenia na działanie
promieniowania jonizującego. 4.
W przypadku sytuacji wyjątkowej na terytorium
państwa członkowskiego lub poza nim państwo to lub organ ds. działania w
sytuacjach wyjątkowych wymaga: (a)
zorganizowania odpowiednich środków ochronnych,
przy uwzględnieniu rzeczywistych cech sytuacji wyjątkowej oraz zgodnie ze
zoptymalizowaną strategią ochrony w ramach planu działania w sytuacjach
wyjątkowych, przy czym elementy, które należy zawrzeć w planie działania w
sytuacjach wyjątkowych, wskazano w załączniku IX sekcja B; (b)
oceny i rejestru skutków sytuacji wyjątkowej oraz
skuteczności środków ochronnych. 5.
Państwo członkowskie lub organ ds. działania w
sytuacjach wyjątkowych zapewnia – jeśli wymaga tego sytuacja – podjęcie środków
w celu zorganizowania opieki medycznej nad ofiarami. Artykuł 71 Informacje dostarczane członkom
społeczeństwa, którzy mogą zostać dotknięci skutkami sytuacji wyjątkowej 1.
Państwa członkowskie dbają o to, by członkowie
społeczeństwa, którzy mogą być dotknięci skutkami sytuacji wyjątkowej,
otrzymali informacje o środkach ochrony zdrowia mających do nich zastosowanie
oraz o działaniach, jakie powinni podjąć w razie wystąpienia takiej sytuacji
wyjątkowej. 2.
Dostarczane informacje zawierają co najmniej
elementy określone w załączniku X sekcja A. 3.
Informacje te są przekazywane członkom
społeczeństwa, o których mowa w ust. 1, bez występowania o ich przekazanie. 4.
Państwa członkowskie uaktualniają te informacje i
przekazują je w regularnych odstępach czasu, a także w każdym przypadku, gdy
wprowadzono znaczące zmiany. Społeczeństwo ma ciągły dostęp do tych informacji. Artykuł 72 Informacje dostarczane członkom
społeczeństwa, którzy zostali dotknięci skutkami sytuacji wyjątkowej 1.
Państwa członkowskie dbają o to, by w razie
wystąpienia sytuacji wyjątkowej członkowie społeczeństwa faktycznie dotknięci
jej skutkami byli niezwłocznie informowani o faktach związanych z sytuacją
wyjątkową, o działaniach, które należy podjąć, a także, w stosownych przypadkach,
o środkach ochrony zdrowia mających zastosowanie do tych członków
społeczeństwa. 2.
Dostarczane informacje obejmują te zagadnienia
zawarte w załączniku X sekcja B, które mają zastosowanie w danym rodzaju
sytuacji wyjątkowej. Sekcja 3 Sytuacje narażenia istniejącego Artykuł 73 Obszary skażone 1.
Strategie w zakresie zarządzania obszarami
skażonymi obejmują, w stosownych przypadkach, następujące elementy: (a)
wyznaczenie regionów dotkniętych skażeniem i
zidentyfikowanie członków społeczeństwa dotkniętych skażeniem; (b)
rozważenie potrzeby podjęcia środków ochronnych
stosowanych w odniesieniu do regionów i członków społeczeństwa dotkniętych
skażeniem oraz określenie zakresu tych środków; (c)
rozważenie potrzeby uniemożliwiania lub kontroli
dostępu do regionów dotkniętych skażeniem, lub nałożenia ograniczeń na warunki
życia w tych regionach; (d)
ocenę narażenia różnych grup populacji oraz ocenę
środków dostępnych indywidualnym osobom w celu kontroli ich własnego narażenia; (e)
zamierzenia i długoterminowe cele realizowane w
ramach strategii oraz odpowiadające im poziomy odniesienia. 2.
W odniesieniu do obszarów charakteryzujących się
długo utrzymującymi się pozostałościami po skażeniach, w przypadku których
państwa członkowskie postanowiły zezwolić na zamieszkiwanie i wznowienie
działalności społeczno-gospodarczej, państwa członkowskie zapewniają, w
porozumieniu z zainteresowanymi stronami, podjęcie ustaleń, w razie
konieczności, w zakresie bieżącej kontroli narażenia, mających na celu
stworzenie warunków życia, które można uznać za normalne, w tym: (a)
ustalenie poziomów odniesienia w zakresie
codziennego życia; (b)
stworzenie infrastruktury w celu wspierania
ciągłych samopomocowych środków ochronnych na obszarach dotkniętych skażeniem,
takich jak dostarczanie informacji, porad i monitorowanie. Artykuł 74 Radon w mieszkaniach i budynkach
użyteczności publicznej 1.
W ramach planu działania, o którym mowa w art. 103,
państwa członkowskie ustalają krajowe poziomy odniesienia dla stężeń radonu w
pomieszczeniach, które nie przekraczają (jako średnia roczna): (a)
200 Bq m-3 w przypadku nowych mieszkań i
nowych budynków użyteczności publicznej; (b)
300 Bq m-3 w przypadku istniejących
mieszkań; (c)
300 Bq m-3 w przypadku istniejących
budynków użyteczności publicznej. W szczególnych przypadkach, kiedy czas
zajmowania budynku jest krótki, można ustalić poziom odniesienia do 1 000
Bq m-3 . 2.
W ramach krajowego planu działania państwa
członkowskie: (a)
identyfikują istniejące mieszkania, w których
przekroczony jest poziom odniesienia, oraz w celu wspierania środków
ograniczających narażenie na działanie radonu w istniejących mieszkaniach, w
których przekroczone są poziomy odniesienia; (b)
zapewniają prowadzenie pomiarów radonu w budynkach
użyteczności publicznej na krytycznych obszarach narażenia od radonu. 3.
Państwa członkowskie ustanawiają specjalne kodeksy
budowlane w celu zapobieżenia przedostawaniu się radonu z gleby oraz – jak
określono w krajowym planie działania – z materiałów budowlanych, a także
wymagają przestrzegania takich kodeksów budowlanych, w szczególności na
krytycznych obszarach narażenia od radonu, tak by zapobiec stężeniom radonu
przekraczającym poziom odniesienia dla nowych budynków. 4.
Państwa członkowskie przedstawiają lokalne i
krajowe informacje na temat panujących stężeń radonu, powiązanych zagrożeń dla
zdrowia oraz środków technicznych dostępnych w celu ograniczenia istniejących
stężeń radonu. Artykuł 75 Materiały budowlane 1.
Wymogi określone niniejszym artykule stosuje się do
następujących elementów: (a)
materiałów budowlanych określonych i wymienionych
przez odpowiedni właściwy organ jako budzące obawy z punktu widzenia ochrony
przed promieniowaniem, przy uwzględnieniu orientacyjnego wykazu materiałów
określonego w załączniku XI w odniesieniu do emitowanego przez nie
promieniowania gamma; lub (b)
materiałów budowlanych, które zostały ocenione
przez organ jako budzące obawy w krajowym planie działania w zakresie radonu,
jak określono w art. 103. 2.
W celu zidentyfikowania rodzajów materiałów
budowlanych przedsiębiorstwa wprowadzające takie materiały do obrotu (a)
określają stężenia nuklidów promieniotwórczych
wyszczególnionych w załączniku VII; (b)
przedstawiają właściwemu organowi informacje na
temat wyników pomiarów oraz odpowiadający wskaźnik stężenia promieniotwórczego,
jak określono w załączniku VII. 3.
Właściwy organ zapewnia klasyfikację
zidentyfikowanych rodzajów materiałów budowlanych, jak określono w załączniku
VII, na podstawie ich zamierzonego zastosowania i wskaźnika stężenia
promieniotwórczego. 4.
Nie naruszając przepisów art. 103, zidentyfikowane
rodzaje materiałów budowlanych, których dawki najprawdopodobniej nie przekroczą
poziomu odniesienia w wysokości 1 mSv rocznie dla narażenia zewnętrznego w
pomieszczeniu zamkniętym od materiałów budowlanych, oprócz panującego narażenia
zewnętrznego, zostają objęte wyłączeniem z wymogów na poziomie krajowym. Takie
materiały budowlane są jednak w dalszym ciągu poddane monitorowaniu w celu
zapewnienia zgodności stężenia promieniotwórczego z tym poziomem odniesienia.
Materiały budowlane kategorii A, jak określono w załączniku VII, zostają objęte
wyłączeniem z wszelkich ograniczeń w odniesieniu do ich wprowadzania do obrotu
w Unii. 5.
W odniesieniu do zidentyfikowanych rodzajów
materiałów budowlanych, których dawki najprawdopodobniej nie przekroczą poziomu
odniesienia w wysokości 1 mSv rocznie dla narażenia zewnętrznego w
pomieszczeniu zamkniętym od materiałów budowlanych, oprócz panującego narażenia
zewnętrznego, właściwy organ decyduje o podjęciu odpowiednich środków,
począwszy od rejestracji i ogólnego stosowania odnośnych kodeksów budowlanych,
a skończywszy na specjalnych ograniczeniach w odniesieniu do planowanego
zastosowania takich materiałów. 6.
Informacje na temat zidentyfikowanych rodzajów
materiałów budowlanych, mające znaczenie dla wdrażania kodeksów budowlanych, w
tym stężenia nuklidów promieniotwórczych, wskaźnik stężenia promieniotwórczego
i odpowiadająca mu klasyfikacja, są udostępniane przed wprowadzeniem materiałów
do obrotu. ROZDZIAŁ IX OCHRONA ŚRODOWISKA NATURALNEGO Artykuł 76 Kryteria w zakresie ochrony środowiska Państwa członkowskie włączają do swoich ram
prawnych w zakresie ochrony przed promieniowaniem oraz w szczególności do
ogólnego systemu ochrony zdrowia ludzi przepisy w zakresie ochrony przed
promieniowaniem gatunków innych niż człowiek w środowisku. Te ramy prawne
wprowadzają kryteria w zakresie ochrony środowiska mające na celu ochronę
populacji wrażliwych lub reprezentatywnych gatunków innych niż człowiek w
świetle ich znaczenia jako części ekosystemu. W stosownych przypadkach określa
się rodzaje działalności, w odniesieniu do których gwarantowana jest kontrola
regulacyjna, w celu wdrożenia wymogów tych ram prawnych. Artykuł 77 Dopuszczone wartości graniczne uwolnień
odpadów promieniotwórczych Ustanawiając dopuszczalne limity odprowadzania
promieniotwórczych uwolnień, zgodnie z art. 65 ust. 2, właściwe organy państw
członkowskich zapewniają również odpowiednią ochronę gatunków innych niż
człowiek. W tym celu może zostać przeprowadzona ogólna ocena gwarantująca
pewność, że spełniane są kryteria w zakresie ochrony środowiska. Artykuł 78 Uwolnienia przypadkowe Państwa członkowskie nakładają na
przedsiębiorstwa wymóg podjęcia odpowiednich środków technicznych w celu
zapobieżenia znacznym szkodom w środowisku w przypadku uwolnienia przypadkowego
lub w celu złagodzenia zasięgu takiej szkody. Artykuł 79 Monitorowanie środowiska naturalnego Ustanawiając programy monitorowania środowiska
naturalnego lub wprowadzając wymóg realizacji takich programów, właściwe organy
państw członkowskich włączają do nich reprezentatywne gatunki inne niż człowiek,
w razie potrzeby, oraz media środowiskowe stanowiące drogę narażenia członków
społeczeństwa. ROZDZIAŁ X WYMOGI DOTYCZĄCE KONTROLI REGULACYJNEJ Sekcja 1 struktura instytucjonalna Artykuł 80 Właściwy organ 1.
Państwa członkowskie wyznaczą właściwy organ lub
właściwe organy do wykonywania zadań przewidzianych w niniejszej dyrektywie. 2.
Państwa członkowskie przekazują Komisji nazwę i
adres właściwego organu lub właściwych organów oraz obszary ich kompetencji w
celu zapewnienia szybkiej komunikacji z tymi organami. 3.
W przypadku gdy państwo członkowskie wyznaczyło
więcej niż jeden właściwy organ w celu sprawowania kontroli nad zamkniętymi
źródłami o dużej aktywności i źródłami niekontrolowanymi wyznacza ono jeden
punkt kontaktowy na potrzeby komunikacji z właściwymi organami pozostałych
państw członkowskich. 4.
Państwa członkowskie przekazują Komisji wszelkie
zmiany w informacjach, o których mowa w ust. 2 i 3. 5.
Komisja przekazuje informacje, o których mowa w
ust. 2, 3 i 4, wszystkim właściwym organom i publikuje je okresowo w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej, w odstępach czasu nie dłuższych niż dwa lata. Artykuł 81 Uznawanie służb i ekspertów 1.
Państwa członkowskie podejmują niezbędne ustalenia
w celu uznawania: (a)
służby zdrowia narażenia zawodowego; (b)
służby dozymetrycznej; (c)
ekspertów w zakresie ochrony przed promieniowaniem; (d)
ekspertów fizyki medycznej. Państwa członkowskie określają przepisy
zapewniające ciągłość wiedzy fachowej tych służb i ekspertów. 2.
Państwa członkowskie określają wymogi w zakresie
uznawania i przekazują je Komisji wraz z nazwami i adresami właściwych organów
odpowiedzialnych za uznawanie. Państwa członkowskie przekazują wszelkie zmiany
w tych informacjach. 3.
Państwa członkowskie określają inne służby lub
ekspertów wymagających specjalnych kwalifikacji w zakresie ochrony przed
promieniowaniem oraz, w stosownych przypadkach, proces uznawania takich
kwalifikacji. 4.
Komisja udostępnia państwom członkowskim informacje
otrzymane zgodnie z ust. 2. Artykuł 82 Służba zdrowia narażenia zawodowego Służba zdrowia narażenia zawodowego sprawuje
nadzór medyczny nad pracownikami narażonymi na działanie promieniowania
jonizującego w odniesieniu do ich narażenia oraz ich zdolności do wykonywania
przydzielonych im zadań. Artykuł 83 Służba dozymetryczna Służba dozymetryczna określa wewnętrzną i
zewnętrzną dawkę dla pracowników narażonych na działanie promieniowania
jonizującego podlegających indywidualnemu monitorowaniu w celu zarejestrowania
dawki we współpracy z przedsiębiorstwem i służbą zdrowia narażenia zawodowego.
Służba dozymetryczna obejmuje wzorcowanie, odczyt i interpretację
poszczególnych instrumentów monitorujących oraz pomiar substancji
promieniotwórczych w organizmie człowieka i próbkach biologicznych. Artykuł 84 Ekspert w zakresie ochrony przed
promieniowaniem 1.
Ekspert w zakresie ochrony przed promieniowaniem
prowadzi – w ramach obowiązków zawodowych – pomiary i oceny oraz udziela
fachowych porad przedsiębiorstwom w kwestiach związanych z narażeniem zawodowym
i narażeniem ludności. 2.
Porady eksperta w zakresie ochrony przed
promieniowaniem obejmują następujące kwestie, lecz się do nich nie ograniczają: (a)
plany dla nowych instalacji i przyjęcie do
eksploatacji nowych lub zmienionych źródeł promieniowania w związku z wszelkimi
kontrolami inżynieryjnymi, cechami projektowymi, cechami bezpieczeństwa i
urządzeniami ostrzegawczymi związanymi z ochroną przed promieniowaniem, (b)
kategoryzację terenów kontrolowanych i
nadzorowanych; (c)
klasyfikację pracowników; (d)
zawartość programów monitorowania miejsca pracy i
indywidualnych programów monitorowania; (e)
odpowiednie instrumenty służące monitorowaniu
promieniowania, które należy stosować; (f)
odpowiednie metody dozymetrii indywidualnej; (g)
optymalizację i ustanowienie odpowiednich
ograniczników dawki; (h)
zapewnianie jakości; (i)
program monitorowania środowiska; (j)
wymogi w zakresie unieszkodliwiania odpadów
promieniotwórczych; (k)
ustalenia na rzecz zapobiegania wypadkom i
incydentom; (l)
gotowość i działanie w sytuacjach narażenia
wyjątkowego; (m)
programy szkolenia i przekwalifikowania dla
pracowników narażonych na działanie promieniowania jonizującego. 3.
W stosownych przypadkach zadania eksperta w
zakresie ochrony przed promieniowaniem mogą być wykonywane przez grupę
specjalistów posiadających wspólnie niezbędną wiedzę fachową. Artykuł 85 Ekspert fizyki medycznej 1.
W systemie ochrony zdrowia ekspert fizyki
medycznej, w stosownych przypadkach, prowadzi działania lub udziela
specjalistycznych porad w zakresie kwestii związanych z fizyką promieniowania
stosowanych w odniesieniu do narażenia na działanie promieniowania jonizującego
w celach medycznych. 2.
W zależności od medycznych praktyk radiologicznych
ekspert fizyki medycznej jest odpowiedzialny za dozymetrię, w tym fizyczne
pomiary służące ocenie dawki otrzymanej przez pacjenta, udzielanie porad
dotyczących medycznych urządzeń radiologicznych i przyczynia się w
szczególności do: (a)
optymalizacji ochrony przed promieniowaniem
pacjentów i innych osób narażonych na działanie promieniowania jonizującego w
celach medycznych, w tym zastosowania i wykorzystania diagnostycznych poziomów
odniesienia; (b)
zdefiniowania zapewniania jakości przez medyczne
urządzenia radiologiczne i ich wydajności; (c)
przygotowania specyfikacji technicznych dla
medycznych urządzeń radiologicznych i projektu instalacji; (d)
nadzoru nad medyczną instalacją radiologiczną w
odniesieniu do ochrony przed promieniowaniem; (e)
wyboru urządzeń wymaganych do prowadzenia pomiarów
w zakresie ochrony przed promieniowaniem; (f)
szkolenia lekarzy prowadzących i innego personelu w
zakresie odnośnych aspektów ochrony przed promieniowaniem. W stosownych przypadkach zadania eksperta fizyki
medycznej mogą być wykonywane przez służbę fizyki medycznej. Artykuł 86 Inspektor ochrony radiologicznej 1.
Państwa członkowskie decydują, w przypadku których
rodzajów działalności niezbędne jest wyznaczenie inspektora ochrony
radiologicznej, by wykonywał zadania w zakresie ochrony przed promieniowaniem w
przedsiębiorstwie. Państwa członkowskie nakładają na przedsiębiorstwa wymóg
zapewnienia inspektorom ochrony radiologicznej środków niezbędnych do
wykonywania ich obowiązków. Inspektor ochrony radiologicznej składa
sprawozdania bezpośrednio przedsiębiorstwu. 2.
W zależności od rodzaju działalności zadania
inspektora ochrony radiologicznej mogą obejmować, co następuje: (a)
gwarantowanie, by praca związana z promieniowaniem była
wykonywana zgodnie z wymogami wszelkich szczególnych procedur lub lokalnych
zasad; (b)
nadzór nad realizacją programu monitorowania
miejsca pracy; (c)
prowadzenie odpowiednich rejestrów źródeł
promieniowania; (d)
dokonywanie okresowych ocen stanu odpowiednich systemów
bezpieczeństwa i ostrzegania; (e)
nadzór nad realizacją programu monitorowania osób; (f)
nadzór nad realizacją programu monitorowania
zdrowia; (g)
zapewnianie nowym pracownikom wprowadzenia do
lokalnych zasad i procedur; (h)
udzielanie porad i wyrażanie uwag w zakresie planów
prac; (i)
zatwierdzanie planów prac; (j)
składanie sprawozdań lokalnemu zarządowi; (k)
uczestniczenie w działaniach podjętych w zakresie
zapobiegania sytuacjom narażenia wyjątkowego oraz gotowości i działania w
takich sytuacjach; (l)
Utrzymywanie kontaktów z ekspertem w zakresie
ochrony przed promieniowaniem. Zadania inspektora ochrony radiologicznej mogą być
wykonywane przez jednostkę ds. ochrony przed promieniowaniem ustanowioną w
przedsiębiorstwie. Sekcja 2 Kontrola źródeł zamkniętych Artykuł 87 Wymogi ogólne 1.
Państwa członkowskie organizują sprawowanie
odpowiedniej kontroli nad źródłami zamkniętymi w odniesieniu do ich
lokalizacji, wykorzystania i wycofania. 2.
Państwa członkowskie nakładają na przedsiębiorstwo
wymóg prowadzenia rejestrów wszystkich takich źródeł, za które jest
odpowiedzialne, ich lokalizacji i transferów. 3.
Państwa członkowskie ustanawiają system
umożliwiający im otrzymywanie odpowiednich informacji na temat indywidualnych
transferów źródeł zamkniętych, w razie potrzeby, i w każdym przypadku transferów
zamkniętych źródeł o dużej aktywności. 4.
Państwa członkowskie nakładają na każde
przedsiębiorstwo będące w posiadaniu źródła zamkniętego wymóg bezzwłocznego
powiadomienia właściwego organu o wszelkiej utracie, kradzieży lub
niedozwolonym wykorzystywaniu źródła zamkniętego. Artykuł 88 Wymogi dotyczące zamkniętych źródeł o dużej
aktywności Państwa członkowskie dbają o to, by przed
wydaniem zezwolenia na prowadzenie rodzajów działalności związanych z
zamkniętym źródłem o dużej aktywności: (a)
zostały podjęte odpowiednie działania służące
bezpiecznemu zarządzaniu i ochronie źródeł, w tym w przypadku gdy stały się one
źródłami wycofanymi. Ustalenia te mogą regulować transfer źródeł wycofanych do
dostawcy lub umieszczanie ich w zakładzie unieszkodliwiania lub w zakładzie
magazynowania, lub zobowiązanie producenta bądź dostawcy do otrzymania tych
źródeł; (b)
poprzez zapewnienie bezpieczeństwa finansowego lub
podjęcie wszelkich innych równoważnych działań stosownie dla danego źródła,
podjęte zostały stosowne ustalenia dotyczące bezpiecznego zarządzania źródłami,
kiedy stały się one źródłami wycofanymi, łącznie z przypadkami, kiedy
przedsiębiorstwo staje się niewypłacalne lub wycofuje się z branży. Artykuł 89 Wymogi szczegółowe dotyczące wydawania
licencji na zamknięte źródła o dużej aktywności Oprócz ogólnych wymogów w zakresie wydawania
licencji określonych w rozdziale V państwa członkowskie zapewniają, by licencja
na wytwarzanie, wykorzystywanie lub branie w posiadanie zamkniętego źródła o
dużej aktywności zawierała: (a)
minimalne kryteria wydajności danego źródła,
pojemnika źródła i dodatkowego sprzętu; (b)
procedury pracy, których należy przestrzegać; (c)
właściwe zarządzanie źródłami wycofanymi, łącznie z
porozumieniami dotyczącymi transferu, w stosownych przypadkach, źródeł wycofanych
do producenta, dostawcy, innego upoważnionego przedsiębiorstwa lub do zakładu
unieszkodliwiania odpadów bądź do zakładu magazynowania. Artykuł 90 Prowadzenie dokumentacji przez
przedsiębiorstwa Państwa członkowskie nakładają wymóg, by
dokumentacja dotycząca zamkniętych źródeł o dużej aktywności zawierała
informacje określone w załączniku XII oraz by przedsiębiorstwo przedstawiało
właściwym organom kopię całości lub części tej dokumentacji na wniosek i co
najmniej jak określono w załączniku XIII. Dokumentacja przedsiębiorstwa jest
udostępniana do inspekcji przez właściwy organ. Artykuł 91 Prowadzenie dokumentacji przez właściwe
organy Właściwe organy prowadzą dokumentację
dotyczącą przedsiębiorstw posiadających zezwolenie na prowadzenie rodzajów działalności
związanych z zamkniętymi źródłami o dużej aktywności oraz zamkniętymi źródłami
o dużej aktywności będącymi w ich posiadaniu. Dokumentacja ta zawiera wykaz
nuklidów promieniotwórczych, aktywność w momencie ich wytworzenia, a jeśli nie
jest ona znana, aktywność w momencie pierwszego wprowadzenia do obrotu lub w
momencie wejścia w posiadanie źródła przez przedsiębiorstwo oraz typ źródła.
Właściwe organy uaktualniają dokumentację, biorąc pod uwagę transfery źródeł i
inne czynniki. Artykuł 92 Ochrona zamkniętych źródeł o dużej
aktywności 1.
Przedsiębiorstwo prowadzące działania związane z
zamkniętymi źródłami o dużej aktywności spełnia wymogi określone w załączniku
XIV. 2.
Producent, dostawca i każde przedsiębiorstwo
zapewniają zgodność zamkniętych źródeł o dużej aktywności oraz pojemników z
wymogami w zakresie identyfikacji i oznakowania, jak określono w załączniku XV. Sekcja 3 źródła niekontrolowane Artykuł 93 Wykrywanie źródeł niekontrolowanych 1.
Państwa członkowskie nakładają na każdą osobę,
która zetknęła się ze źródłem niekontrolowanym, wymóg bezzwłocznego
powiadomienia organizacji zajmującej się sytuacjami wyjątkowymi lub właściwego
organu oraz powstrzymania się od wszelkich dalszych działań związanych ze
źródłem przed udzieleniem przez te podmioty odpowiednich instrukcji. 2.
Państwa członkowskie zorganizują ustanowienie
systemów mających na celu wykrycie źródeł niekontrolowanych w miejscach takich
jak duże składy złomu i główne zakłady recyklingu złomu, w których zasadniczo
można zetknąć się ze źródłami niekontrolowanymi, lub w znaczących węzłowych
punktach tranzytowych takich jak urzędy celne. 3.
Państwa członkowskie zapewniają bezzwłoczne
udostępnienie wyspecjalizowanego doradztwa i wsparcia technicznego osobom,
które pracują w miejscach, o których mowa w ust. 2, i które zazwyczaj nie biorą
udziału w operacjach podlegających wymogom w zakresie ochrony przed
promieniowaniem. Podstawowym celem doradztwa i wsparcia jest ochrona
pracowników i członków społeczeństwa przed promieniowaniem, a także
bezpieczeństwo źródła. Artykuł 94 Skażenie metalu Państwa członkowskie nakładają na zakład
recyklingu złomu wymóg bezzwłocznego powiadomienia właściwego organu o wszelkim
stopieniu źródła niekontrolowanego oraz wymagają, by skażony metal nie był
dalej przetwarzany bez zezwolenia właściwego organu. Artykuł 95 Odzysk, unieszkodliwianie źródeł
niekontrolowanych oraz zarządzanie nimi 1.
Państwa członkowskie zapewniają, by właściwe organy
były przygotowane, łącznie z rozdzieleniem obowiązków, do odzysku źródeł
niekontrolowanych i do rozwiązywania sytuacji wyjątkowych powodowanych źródłami
niekontrolowanymi, lub by poczyniły w tym celu odpowiednie ustalenia, oraz do
opracowania stosownych planów działania i środków. 2.
Państwa członkowskie zapewniają organizację
kampanii, w stosownych przypadkach, w celu odzysku źródeł niekontrolowanych
pozostałych po działaniach w przeszłości. Kampanie te mogą obejmować udział finansowy państw
członkowskich w kosztach odzysku, unieszkodliwiania źródeł oraz zarządzania
nimi, a także mogą obejmować analizy archiwalnej dokumentacji organów takich
jak służby celne, oraz przedsiębiorstw takich jak instytuty badawcze, instytuty
analizy materiałów bądź szpitale. Artykuł 96 Finansowe zabezpieczenie źródeł
niekontrolowanych Państwa członkowskie dbają o to, by na podstawie
ustaleń, które są czynione przez państwa członkowskie, został ustanowiony
system zabezpieczeń finansowych lub inne równoważne środki, który mógłby pokryć
koszty związane z odzyskiem źródeł niekontrolowanych i który mógłby być
wynikiem wdrożenia przepisów art. 95. Sekcja 4 Sytuacje narażenia wyjątkowego Artykuł 97 System zarządzania sytuacjami wyjątkowymi 1.
Państwa członkowskie zapewniają uwzględnienie
faktu, że sytuacje wyjątkowe mogą zdarzyć się na ich terytorium oraz że mogą
mieć na nie wpływ sytuacje wyjątkowe zdarzające się poza ich terytorium.
Państwa członkowskie ustanawiają system zarządzania sytuacjami wyjątkowymi oraz
odpowiednie przepisy administracyjne służące utrzymaniu takiego systemu. 2.
System zarządzania sytuacjami wyjątkowymi jest
opracowywany tak, by był proporcjonalny do wyników oceny zagrożenia oraz by
umożliwiał skuteczne reagowanie w sytuacjach narażenia wyjątkowego związanych z
rodzajami działalności lub nieprzewidzianymi zdarzeniami, w tym złowrogimi
aktami i odkryciem źródeł niekontrolowanych. 3.
System zarządzania sytuacjami wyjątkowymi zapewnia
ustanowienie planów działania w sytuacjach wyjątkowych, mając na celu
zapobieżenie skutkom deterministycznymi w odniesieniu do wszelkich osób w
grupie ludności, której to dotyczy, oraz ograniczenie ryzyka skutków
stochastycznych, przy uwzględnieniu ogólnych zasad ochrony przed
promieniowaniem i poziomów odniesienia, o których mowa w rozdziale III. System
zarządzania sytuacjami wyjątkowymi obejmuje elementy wymienione w załączniku IX
sekcja A. Artykuł 98 Gotowość na wypadek sytuacji wyjątkowej 1.
Państwa członkowskie zapewniają ustanowienie z
wyprzedzeniem planów działania w sytuacjach wyjątkowych w odniesieniu do
różnych rodzajów sytuacji wyjątkowych zidentyfikowanych w ramach oceny
zagrożenia. 2.
Państwa członkowskie zapewniają w regularnych
odstępach czasu testowanie, przegląd i zmiany planów działania w sytuacjach
wyjątkowych. 3.
Plany działania w sytuacjach wyjątkowych obejmują,
w stosownych przypadkach, odnośne elementy systemu zarządzania sytuacjami
wyjątkowymi, o którym mowa w art. 97. 4.
Plany działania w sytuacjach wyjątkowych obejmują
elementy określone w załączniku IX sekcja B. Artykuł 99 Współpraca międzynarodowa 1.
Państwa członkowskie współpracują z pozostałymi
państwami członkowskimi i państwami trzecimi w zakresie potencjalnych sytuacji
wyjątkowych na ich własnym terytorium, które mogą mieć wpływ na inne państwa
członkowskie lub państwa trzecie, w celu ułatwienia organizacji ochrony przed
promieniowaniem w tych państwach członkowskich lub państwach trzecich. 2.
Państwa członkowskie ustanawiają – w przypadku
sytuacji wyjątkowej, która zdarza się na ich terytorium lub która
prawdopodobnie będzie mieć skutki na ich terytorium – kontakt w celu podjęcia
współpracy z wszelkimi państwami członkowskimi lub państwami trzecimi, których
może to dotyczyć. 3.
Państwa członkowskie bezzwłocznie wymieniają
informacje oraz współpracują z innymi odnośnymi państwami członkowskimi lub
państwami trzecimi oraz z odnośnymi organizacjami międzynarodowymi w zakresie
utraty, usunięcia, kradzieży lub odkrycia zamkniętych źródeł o dużej
aktywności, innych źródeł promieniotwórczych i materiału promieniotwórczego
budzącego obawy, a także w zakresie związanych z nimi działań następczych i
dochodzeń, bez uszczerbku dla odnośnych wymogów poufności i przepisów
krajowych. Sekcja 5 Sytuacje narażenia istniejącego Artykuł 100 Programy dotyczące sytuacji narażenia
istniejącego 1.
Państwa członkowskie zapewniają ustanowienie
programów w celu zidentyfikowania i oceny sytuacji narażenia istniejącego oraz
w celu określenia, które z narażeń zawodowych i narażeń ludności budzą obawy z
punktu widzenia ochrony przed promieniowaniem. 2.
Wymogi dotyczące sytuacji narażenia istniejącego
stosują się do: (a)
narażenia w związku ze skażeniem obszarów przez
pozostałości materiału promieniotwórczego powstałe w wyniku: (i) działań w przeszłości, które nigdy nie
podlegały kontroli regulacyjnej lub nie były regulowane zgodnie z wymogami
ustanowionymi niniejszą dyrektywą; (ii) sytuacji wyjątkowej po ogłoszeniu
sytuacji narażenia wyjątkowego za zakończoną, jak przewidziano w systemie
zarządzania sytuacjami wyjątkowymi; (iii) pozostałości z działań w przeszłości,
za które przedsiębiorstwo nie jest już prawnie odpowiedzialne; (b)
narażenia od naturalnych źródeł promieniowania, obejmującego: (i) narażenie na działanie radonu i toronu
w pomieszczeniu zamkniętym w miejscach pracy, w mieszkaniach i innych
budynkach; (ii) narażenie zewnętrzne w pomieszczeniu
zamkniętym od materiałów budowlanych; (c)
narażenia od towarów zawierających (i) nuklidy promieniotwórcze pochodzące z
obszarów skażonych określonych w lit. a), lub (ii) naturalnie występujące nuklidy
promieniotwórcze, w szczególności w środkach spożywczych, wodzie pitnej i
materiałach budowlanych; (d)
innych sytuacji narażenia istniejącego, których nie
można zlekceważyć z punktu widzenia ochrony przed promieniowaniem. 3.
Państwa członkowskie mogą zdecydować, przy
uwzględnieniu ogólnej zasady uzasadnienia, że sytuacja narażenia istniejącego
nie wymaga podjęcia środków ochronnych. 4.
Sytuacje narażenia istniejącego, za które
odpowiedzialność prawną ponosi przedsiębiorstwo, i które budzą obawy z punktu
widzenia ochrony przed promieniowaniem, podlegają odnośnym wymogom dotyczącym
sytuacji narażenia planowanego. Artykuł 101 Ustanowienie strategii 1.
Państwa członkowskie zapewniają ustanowienie
strategii w celu zagwarantowania, że sytuacje narażenia istniejącego są
zarządzane we właściwy sposób oraz że zasoby udostępniane w celu zarządzania
nimi są proporcjonalne do zagrożeń i do skuteczności środków ochronnych. 2.
Właściwy organ, którego zadaniem jest ustanowienie
strategii w celu zarządzania sytuacją narażenia istniejącego, dba o to, by
strategia zawierała: (a)
cele, do realizacji których dąży strategia, (b)
odpowiednie poziomy odniesienia, przy uwzględnieniu
zakresów poziomów odniesienia określonych w załączniku I. Artykuł 102 Realizacja strategii 1.
Państwa członkowskie przydzielają obowiązki
właściwemu organowi w celu realizacji strategii w zakresie zarządzania
sytuacjami narażenia istniejącego oraz, w stosownych przypadkach,
zarejestrowanym użytkownikom, posiadaczom zezwolenia i innym stronom biorącym
udział we wdrażaniu środków naprawczych i ochronnych oraz zapewniają, w
stosownych przypadkach, udział zainteresowanych stron w podejmowaniu decyzji
dotyczących opracowania i realizacji strategii w zakresie zarządzania
sytuacjami narażenia. 2.
Forma, skala i okres trwania wszystkich środków
ochronnych rozważanych w celu realizacji strategii są optymalizowane. 3.
Rozkład dawek pozostałych na danym obszarze
wynikający z realizacji strategii jest poddawany ocenie. Rozważa się podjęcie
dalszych wysiłków w celu ograniczenia wszelkiego narażenia, które w dalszym
ciągu znajduje się powyżej poziomu odniesienia. 4.
Podczas realizacji strategii właściwy organ
regularnie: (a)
ocenia dostępne środki naprawcze i ochronne służące
osiągnięciu celów i zapewnieniu skuteczności planowanych i realizowanych
środków, (b)
przedstawia osobom narażonym na działanie
promieniowania jonizującego informacje na temat potencjalnych zagrożeń dla
zdrowia oraz na temat dostępnych środków służących ograniczeniu ich narażenia, (c)
zapewnia wytyczne w zakresie zarządzania sytuacjami
narażenia na poziomie indywidualnym i lokalnym, (d)
w odniesieniu do działań wiążących się z naturalnie
występującym materiałem promieniotwórczym i niezarządzanych jako sytuacje
narażenia planowanego – przedstawia przedsiębiorstwom informacje na temat
odpowiednich środków w zakresie monitorowania stężeń i narażeń oraz
podejmowania środków ochronnych w kontekście ogólnych wymogów dotyczących
zdrowia i bezpieczeństwa. Artykuł 103 Plan działania w zakresie radonu 1.
Państwa członkowskie ustanawiają plan działania w
celu zarządzania długoterminowymi zagrożeniami wynikającymi z narażenia na
działanie radonu w mieszkaniach, budynkach użyteczności publicznej i miejscach
pracy w odniesieniu do każdego źródła radonu w glebie, materiałach budowlanych
lub wodzie. Plan działania uwzględnia kwestie określone w załączniku XVI. 2.
Państwa członkowskie przekazują Komisji plan
działania i informacje na temat wszelkich zidentyfikowanych krytycznych
obszarów narażenia od radonu. Państwa członkowskie regularnie aktualizują plan
działania i informacje na temat krytycznych obszarów narażenia od radonu. Sekcja 6 System egzekwowania Artykuł 104 Inspekcje 1.
Państwa członkowskie ustanawiają system lub systemy
inspekcji w celu egzekwowania przepisów przyjętych zgodnie z niniejszą
dyrektywą oraz w celu zainicjowania nadzoru i podjęcia działań naprawczych w
razie konieczności. 2.
Właściwy organ ustanawia program systematycznej
inspekcji uwzględniający potencjalną skalę i charakter zagrożenia związanego z
rodzajami działalności, ogólną ocenę kwestii związanych z ochroną przed
promieniowaniem w ramach tych rodzajów działalności oraz stan zgodności z
przepisami przyjętymi zgodnie z niniejszą dyrektywą. 3.
Państwa członkowskie dbają o to, by wyniki każdej
inspekcji były rejestrowane, a sprawozdania były przekazywane odnośnym
przedsiębiorstwom. 4.
Państwa członkowskie udostępniają społeczeństwu
program inspekcji oraz główne wyniki uzyskane w ramach jego realizacji. 5.
Właściwy organ zapewnia ustanowienie mechanizmów
służących terminowemu rozpowszechnianiu wśród odpowiednich stron, w tym
producentów i dostawców źródeł oraz, w stosownych przypadkach, wśród
międzynarodowych organizacji informacji w zakresie bezpieczeństwa i ochrony
dotyczących doświadczeń zgromadzonych w ramach inspekcji oraz w wyniku
zgłoszonych incydentów i wypadków oraz rozpowszechnianiu powiązanych wyników. Artykuł 105 Egzekwowanie przepisów Państwa członkowskie dbają o to, by właściwy
organ posiadał uprawnienia umożliwiające zobowiązanie przedsiębiorstwa do
podjęcia działań służących zaradzeniu niedociągnięciom i zapobieganiu ich
powtarzaniu się lub do cofnięcia, w stosownych przypadkach, zezwolenia, jeśli
wyniki inspekcji regulacyjnej lub innej oceny regulacyjnej wskazują, że
przedsiębiorstwo nie spełnia przepisów przyjętych zgodnie z niniejszą
dyrektywą. Artykuł 106 Kary Państwa członkowskie ustanawiają zasady
dotyczące kar mających zastosowanie w przypadku naruszeń przepisów krajowych
przyjętych zgodnie z niniejszą dyrektywą i podejmują wszystkie środki niezbędne
do zapewnienia ich zastosowania. Przewidziane sankcje muszą być skuteczne,
proporcjonalne i odstraszające. Państwa członkowskie powiadamiają Komisję o
tych przepisach najpóźniej w terminie określonym w art. 107 i bezzwłocznie
powiadamiają o wszelkich późniejszych zmianach dotyczących tych przepisów. ROZDZIAŁ XI PRZEPISY KOŃCOWE Artykuł 107 Transpozycja 1.
Państwa członkowskie wprowadzają w życie przepisy
ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej
dyrektywy najpóźniej do dnia [00.00.0000] r. Przepisy określone w
rozdziale IX w odniesieniu do ochrony środowiska zostają transponowane
najpóźniej do dnia [00.00.0000] r. Niezwłocznie przekazują Komisji tekst tych przepisów
oraz tabelę korelacji pomiędzy tymi przepisami a niniejszą dyrektywą. Przepisy przyjęte przez państwa członkowskie
zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy
ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odniesienia określane są
przez państwa członkowskie. 2.
Państwa członkowskie przekazują Komisji tekst
przepisów prawa krajowego, przyjętych w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą Artykuł 108 Uchylenie Niniejszym uchyla się dyrektywy
89/618/Euratom, 90/641/Euratom, 96/29/Euratom, 97/43/Euratom, 2003/122/Euratom
ze skutkiem od dnia [00.00.0000] r. Artykuł 109 Wejście w życie Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie
dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Artykuł 110 Adresaci Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw
członkowskich. Sporządzono w Brukseli dnia r. W imieniu Rady Przewodniczący ZAŁĄCZNIK I Zakresy poziomów odniesienia w przypadku narażenia ludności 1. Optymalizacja narażeń ludności w sytuacjach
narażenia wyjątkowego i istniejącego opiera się na poziomie odniesienia
ustalanym w następujących zakresach, wyrażonym w mSv dawki skutecznej (dawka
ostra lub roczna): (a)
większa niż 20 i mniejsza albo równa 100 (b)
większa niż 1 i mniejsza albo równa 20 (c)
1 lub mniej. Wybór poziomu odniesienia spełnia warunki
określone w pkt 2-5. 2. Bez uszczerbku dla poziomów odniesienia
ustalonych dla dawek w narządzie poziomy odniesienia wyrażone w dawkach
skutecznych są ustalane w zakresie od 1 do 20 mSv rocznie w przypadku sytuacji
narażenia istniejącego oraz od 20 do 100 mSv w przypadku sytuacji narażenia
wyjątkowego. 3. W określonych sytuacjach można rozważyć
poziom odniesienia poniżej zakresów, o których mowa w pkt 1, w szczególności: a) poziom odniesienia poniżej 20 mSv może
zostać ustalony w sytuacji narażenia wyjątkowego, jeśli można zapewnić
odpowiednią ochronę bez powodowania nieproporcjonalnej szkody wynikającej z
podjęcia odpowiednich działań zaradczych lub nadmiernych kosztów; b) poziom odniesienia poniżej 1 mSv rocznie
może zostać ustalony, w stosownych przypadkach, w sytuacji narażenia
istniejącego w odniesieniu do określonych narażeń związanych ze źródłami lub w
odniesieniu do dróg narażenia. 4. W przypadku przejścia z sytuacji narażenia
wyjątkowego do sytuacji narażenia istniejącego ustala się odpowiednie poziomy
odniesienia, w szczególności po zakończeniu długoterminowych działań zaradczych
takich jak przesiedlenie ludności. 5. Ustalone poziomy odniesienia uwzględniają
cechy panujących sytuacji oraz kryteria społeczne, które mogą obejmować, co
następuje: –
a) w przypadku narażeń poniżej 1 mSv lub 1 mSv
rocznie – ogólne informacje na temat poziomu narażenia, bez specjalnego
uwzględniania poszczególnych narażeń; –
b) w zakresie do 20 mSv lub 20 mSv rocznie –
szczegółowe informacje w celu umożliwienia osobom zarządzania własnym
narażeniem, jeśli jest to możliwe; –
c) w zakresie do 100 mSv lub 100 mSv rocznie –
ocenę indywidualnych dawek i szczegółowe informacje na temat zagrożeń
związanych z promieniowaniem oraz na temat dostępnych działań w celu
ograniczenia narażeń. ZAŁĄCZNIK II Wartości
aktywności określające zamknięte źródła o dużej aktywności W przypadku nuklidów promieniotwórczych
niewymienionych w poniższej tabeli odnośny poziom aktywności jest identyczny z
wartością D określoną w publikacji MAEA pt. Dangerous quantities of radioactive
material (D-values) („Niebezpieczne ilości materiału promieniotwórczego
(wartości D)”), (EPR-D-VALUES 2006). Nuklid promieniotwórczy || Poziom aktywności (TBq) Am-241 || 610-2 Am-241/Be || 610-2 Cf-252 || 210-2 Cm-244 || 510-2 Co-60 || 310-2 Cs-137 || 110-1 Gd-153 || 1100 Ir-192 || 810-2 Pm-147 || 4101 Pu-238 || 610-2 Pu-239/Be[23] || 610-2 Ra-226 || 410-2 Se-75 || 210-1 Sr-90 (Y-90) || 1100 Tm-170 || 2101 Yb-169 || 310-1 ZAŁĄCZNIK III Wprowadzanie
do obrotu aparatury lub produktów A. Każde przedsiębiorstwo zamierzające
wprowadzić do obrotu aparaturę lub produkty przedstawia właściwym organom
wszystkie odpowiednie informacje, w tym: (1)
charakterystyki technicznej aparatury lub produktu; (2)
w przypadku aparatury zawierającej substancje
promieniotwórcze – informacje na temat sposobu przymocowania źródła w
urządzeniu i o osłonie; (3)
mocy dawki w odpowiednich odległościach, w których
aparatura lub produkt będą wykorzystywane, w tym mocy dawki w odległości 0,1 m
od wszelkiej dostępnej powierzchni; (4)
planowanego wykorzystania aparatury lub produktu
oraz informacje na temat stosunkowej wydajności nowej aparatury lub nowego
produktu w porównaniu do już istniejących; (5)
dawek spodziewanych otrzymywanych przez regularnych
użytkowników aparatury lub produktu. B. Właściwe organy dokonują oceny informacji
wymienionych w sekcji A, oceniając w szczególności: (1)
czy wydajność
aparatury lub produktu uzasadnia ich planowane wykorzystanie; (2)
czy zostały one
zaprojektowane w odpowiedni sposób, by ograniczyć narażenia podczas normalnego
wykorzystania oraz prawdopodobieństwo niewłaściwego wykorzystania lub narażeń
przypadkowych oraz ich skutki; (3)
w przypadku
produktu konsumpcyjnego – czy produkt został zaprojektowany w odpowiedni
sposób, by spełniać kryteria wyłączenia oraz czy nie wymaga szczególnych
środków ostrożności w zakresie unieszkodliwiania, gdy nie jest już
wykorzystywany; (4)
w przypadku
aparatury lub produktów do wykorzystania w rodzajach działalności wyłączonych z
obowiązku posiadania zezwolenia – czy warunki unieszkodliwiania są odpowiednie; (5)
czy aparatura lub
produkt są właściwie oznakowane oraz czy konsumentowi zapewniono odpowiednią
dokumentację zawierającą instrukcje dotyczące właściwego wykorzystania i
unieszkodliwiania. ZAŁĄCZNIK IV Rodzaje działalności wiążące się z
narażeniem w wyniku obrazowania w celach pozamedycznych Do celów art. 23 uwzględnia się następujący
wykaz rodzajów działalności wiążących się z narażeniem w wyniku obrazowania w
celach pozamedycznych: A. Procedury prowadzone przez personel medyczny
wykorzystujący medyczne urządzenia radiologiczne: 1.
radiologiczna ocena stanu zdrowia do celów
zatrudnienia; 2.
radiologiczna ocena stanu zdrowia do celów
związanych z imigracją; 3.
radiologiczna ocena stanu zdrowia do celów
związanych z ubezpieczeniem; 4.
radiologiczna ocena stanu zdrowia do celów innych
niż służenie zdrowiu i dobremu samopoczuciu osoby narażonej na działanie
promieniowania jonizującego; 5.
radiologiczna ocena rozwoju fizycznego dzieci i
młodzieży pod kątem kariery sportowej, tanecznej, itp.; 6.
radiologiczna ocena wieku; 7.
wykorzystanie promieniowania jonizującego w celu
zidentyfikowania obiektów ukrytych w ciele ludzkim. B. Procedury prowadzone przez personel
pozamedyczny wykorzystujący urządzenia inne niż medyczne: 1.
wykorzystanie promieniowania jonizującego w celu
wykrywania obiektów ukrytych na powierzchni ciała ludzkiego lub przymocowanych
do ciała ludzkiego; 2.
wykorzystanie promieniowania jonizującego w celu
wykrywania ukrytych osób w ramach kontroli ładunku; 3.
inne praktyki, w których wykorzystuje się
promieniowanie jonizujące do celów prawnych lub bezpieczeństwa. ZAŁĄCZNIK V Wykaz
rodzajów działalności przemysłowej, w których wykorzystuje się naturalnie
występujący materiał promieniotwórczy Do celów art. 24 uwzględnia się następujący
wykaz rodzajów działalności przemysłowej, w których wykorzystuje się naturalnie
występujący materiał promieniotwórczy, obejmujących odpowiednie procesy
drugorzędne: (1)
pozyskiwanie pierwiastków ziem rzadkich z monacytu; (2)
produkcja związków toru i wytwarzanie produktów
zawierających tor; (3)
przetwarzanie rudy niobu/tantalu; (4)
produkcja ropy naftowej i gazu ziemnego; (5)
produkcja energii geotermalnej; (6)
produkcja pigmentu TiO2; (7)
termiczna produkcja fosforu; (8)
przemysł cyrkonu; (9)
produkcja nawozów fosforowych; (10)
produkcja cementu, utrzymywanie pieców
klinkierowych; (11)
elektrownie węglowe, utrzymanie kotłów; (12)
produkcja kwasu fosforowego; (13)
produkcja surówki żelaza; (14)
wytop cyny/ołowiu/miedzi; (15)
filtrownie wód gruntowych; (16)
kopalnictwo rud innych niż ruda uranu. ZAŁĄCZNIK VI Kryteria
wyłączenia i zwolnienia 1.
Wyłączenie Rodzaje
działalności mogą zostać objęte wyłączeniem z wymogów niniejszej dyrektywy
bezpośrednio, na podstawie zgodności z numerycznymi kryteriami wyłączenia
(wartości aktywności (Bq) lub wartości stężenia (Bq g-1))
określonymi w sekcji 2, lub w ramach decyzji regulacyjnej podjętej na podstawie
informacji przedstawionych w powiązaniu ze zgłoszeniem działalności oraz
zgodnie z ogólnymi kryteriami wyłączenia określonymi w sekcji 3, dotyczącej
wyłączenia działalności z dalszych wymogów. 2.
Wartości wyłączenia i zwolnienia Wartości
aktywności całkowitej (Bq) w celu wyłączenia stosują się do aktywności
całkowitej związanej z daną działalnością i zostały określone w tabeli B
kolumna 3 w odniesieniu do sztucznych nuklidów promieniotwórczych oraz do niektórych
naturalnie występujących nuklidów promieniotwórczych wykorzystywanych w
produktach konsumpcyjnych. W przypadku innych rodzajów działalności, w których
wykorzystuje się naturalnie występujące nuklidy promieniotwórcze wartości takie
zasadniczo nie mają zastosowania. Wartości
stężenia promieniotwórczego (Bq g-1) objęte wyłączeniem w przypadku
materiałów związanych z działalnością określono w tabeli A część 1 w
odniesieniu do sztucznych nuklidów promieniotwórczych oraz w tabeli A część 2 w
odniesieniu do naturalnie występujących nuklidów promieniotwórczych. Wartości w
tabeli A1 część 1 są podane w odniesieniu do indywidualnych nuklidów
promieniotwórczych, w stosownych przypadkach łącznie z krótkożyciowymi
nuklidami promieniotwórczymi znajdującymi się w stanie równowagi z nuklidami
macierzystymi, zgodnie ze wskazaniem. Wartości w tabeli A część 2 stosuje się
do wszystkich nuklidów promieniotwórczych w łańcuchu rozpadu U-238 lub Th-232,
jednak w odniesieniu do segmentów łańcucha rozpadu, które nie znajdują się w
stanie równowagi z nuklidem macierzystym, mogą być stosowane wyższe wartości. Wartości
stężenia w tabeli A część 1 lub w tabeli A część 2 stosuje się również do
zwolnienia materiałów stałych przeznaczonych do ponownego wykorzystania,
recyklingu, konwencjonalnego unieszkodliwiania lub spalania. W odniesieniu do
określonych materiałów lub określonych dróg mogą zostać ustalone wyższe
wartości, przy uwzględnieniu wytycznych Wspólnoty, a także – w stosownych
przypadkach – dodatkowe wymogi dotyczące aktywności powierzchniowej lub
monitorowania. W
przypadku mieszanin sztucznych nuklidów promieniotwórczych ważona suma
aktywności lub stężeń charakterystycznych dla danego nuklidu (w przypadku
różnych nuklidów promieniotwórczych zawartych w tej samej macierzy) podzielona
przez odpowiadającą wartość wyłączenia powinna być mniejsza od jedności. W
stosownych przypadkach ten warunek może zostać zweryfikowany na podstawie
najlepszych szacunków dotyczących składu mieszaniny nuklidów
promieniotwórczych. Wartości w tabeli A część 2 stosuje się indywidualnie do
każdego nuklidu macierzystego. Niektóre elementy w łańcuchu rozpadu, np. Po-210
lub Pb-210 mogą uzasadnić zastosowanie znacznie wyższych wartości (do dwóch
rzędów wielkości), przy uwzględnieniu wytycznych Wspólnoty. Wartości
w tabeli A część 2 nie mogą być stosowane w celu wyłączenia w związku z
zastosowaniem w materiałach budowlanych pozostałości z sektorów
przetwarzających naturalnie występujący materiał promieniotwórczy. Taki
recykling pozostałości z określonych sektorów powinien być zarządzany jako
działalność objęta zezwoleniem lub objęty wyłączeniem na podstawie ogólnych
kryteriów wyłączenia określonych w sekcji 3. W tym celu dokonuje się
weryfikacji zgodności sumy stężeń nuklidu promieniotwórczego z odpowiednią
wartością wskaźnika nuklidu promieniotwórczego (I) dla materiałów budowlanych,
jak określono w załączniku VII. Wartości
określone w tabeli B kolumna 3 stosuje się do całego zapasu substancji
promieniotwórczych posiadanego przez osobę lub przedsiębiorstwo w ramach
określonej działalności w dowolnym czasie. Organ regulacyjny może jednak
stosować te wartości do mniejszych czynników lub sztuk przesyłki, na przykład w
celu wyłączenia transportu lub przechowywania produktów konsumenckich objętych
wyłączeniem, jeśli spełnione są ogólne kryteria wyłączenia określone w sekcji
3. 3.
Ogólne kryteria wyłączenia i zwolnienia Ogólne
kryteria wyłączenia w odniesieniu do zgłoszonych rodzajów działalności lub
zwolnienia materiałów z działalności objętych zezwoleniem są następujące: a)
zagrożenia radiologiczne dla osób powodowane przez daną działalność są
wystarczająco niskie, aby nie podlegały regulacji; oraz b)
rodzaj działalności został uznany za uzasadniony; oraz c)
działalność jest z natury bezpieczna. Rodzaje
działalności związane z niewielkimi ilościami substancji promieniotwórczych lub
z niskimi stężeniami promieniotwórczymi, porównywalnymi do wartości wyłączenia
określonych w tabeli A część 1 lub w tabeli B, a także zasadniczo wszystkie
rodzaje działalności, w których wykorzystuje się naturalnie występujące nuklidy
promieniotwórcze, są uznawane za spełniające kryterium c). Rodzaje
działalności związane z niewielkimi ilościami substancji promieniotwórczych lub
z stężeniami promieniotwórczymi poniżej wartości wyłączenia określonych w
tabeli A część 1 lub w tabeli B, automatycznie spełniają kryterium a) bez
dalszego rozważenia. Jest tak również w przypadku wartości w tabeli A część 2,
z wyjątkiem recyklingu pozostałości w materiałach budowlanych lub w przypadku
określonych dróg narażenia, na przykład wody pitnej. W
przypadku zgłoszonych rodzajów działalności niezgodnych z tymi wartościami
dokonuje się oceny wynikającego narażenia osób na działanie promieniowania
jonizującego. W celu zapewnienia zgodności z ogólnym kryterium a) należy
wykazać, że następujące kryteria dotyczące dawek są spełniane we wszystkich
prawdopodobnych okolicznościach: W
przypadku sztucznych nuklidów promieniotwórczych: Dawka
skuteczna, przyjęcia której przez osobę można się spodziewać w wyniku działalności
objętej wyłączeniem, jest rzędu 10 µSv lub mniej rocznie. W
przypadku naturalnie występujących nuklidów promieniotwórczych: Przyrost
dawki – przy uwzględnieniu panującego promieniowania naturalnego z naturalnych
źródeł promieniowania – która może być otrzymana przez osobę w wyniku
działalności objętej wyłączeniem, jest rzędu 300 µSv rocznie w przypadku
członków społeczeństwa i mniej niż 1 mSv w przypadku pracowników. Ocena
dawek otrzymywanych przez członków społeczeństwa uwzględnia nie tylko drogi
narażenia poprzez lotne lub płynne uwolnienia promieniotwórcze, lecz także
drogi wynikające z unieszkodliwiania lub recyklingu pozostałości stałych. TABELA
A: Wartości stężenia promieniotwórczego w celu
wyłączenia lub zwolnienia materiałów, które mogą być stosowane standardowo do
każdej ilości i każdego rodzaju materiału stałego. TABELA A część 1: Sztuczne nuklidy
promieniotwórcze Nuklid promieniotwórczy || Stężenie promieniotwórcze (Bq g-1) H-3 || 100 Be-7 || 10 C-14 || 1 F-18 || 10 Na-22 || 0.1 Na-24 || 1 Si-31 || 1000 P-32 || 1000 P-33 || 1000 S-35 || 100 Cl-36 || 1 Cl-38 || 10 K-42 || 100 K-43 || 10 Ca-45 || 100 Ca-47 || 10 Sc-46 || 0.1 Sc-47 || 100 Sc-48 || 1 V-48 || 1 Cr-51 || 100 Mn-51 || 10 Mn-52 || 1 Mn-52m || 10 Mn-53 || 100 Mn-54 || 0.1 Mn-56 || 10 Fe-52a || 10 Fe-55 || 1000 Fe-59 || 1 Co-55 || 10 Co-56 || 0.1 Co-57 || 1 Co-58 || 1 Co-58m || 10 000 Co-60 || 0.1 Co-60m || 1000 Co-61 || 100 Co-62m || 10 Ni-59 || 100 Ni-63 || 100 Ni-65 || 10 Cu-64 || 100 Zn-65 || 0.1 Zn-69 || 1000 Zn-69ma || 10 Ga-72 || 10 Ge-71 || 10000 As-73 || 1000 As-74 || 10 As-76 || 10 As-77 || 1000 Se-75 || 1 Br-82 || 1 Rb-86 || 100 Sr-85 || 1 Sr-85m || 100 Sr-87m || 100 Sr-89 || 1000 Sr-90a || 1 Sr-91a || 10 Sr-92 || 10 Y-90 || 1000 Y-91 || 100 Y-91m || 100 Y-92 || 100 Y-93 || 100 Zr-93 || 10 Zr-95a || 1 Zr-97a || 10 Nb-93m || 10 Nb-94 || 0.1 Nb-95 || 1 Nb-97a || 10 Nb-98 || 10 Mo-90 || 10 Mo-93 || 10 Mo-99a || 10 Mo-101a || 10 Tc-96 || 1 Tc-96m || 1000 Tc-97 || 10 Tc-97m || 100 Tc-99 || 1 Tc-99m || 100 Ru-97 || 10 Ru-103a || 1 Ru-105a || 10 Ru-106a || 0.1 Rh-103m || 10000 Rh-105 || 100 Pd-103a || 1000 Pd-109a || 100 Ag-105 || 1 Ag-110ma || 0.1 Ag-111 || 100 Cd-109a || 1 Cd-115a || 10 Cd-115ma || 100 In-111 || 10 In-113m || 100 In-114ma || 10 In-115m || 100 Sn-113a || 1 Sn-125 || 10 Sb-122 || 10 Sb-124 || 1 Sb-125a || 0.1 Te-123m || 1 Te-125m || 1000 Te-127 || 1000 Te-127ma || 10 Te-129 || 100 Te-129ma || 10 Te-131 || 100 Te-131ma || 10 Te-132a || 1 Te-133 || 10 Te-133m || 10 Te-134 || 10 I-123 || 100 I-125 || 100 I-126 || 10 I-129 || 0.01 I-130 || 10 I-131 || 10 I-132 || 10 I-133 || 10 I-134 || 10 I-135 || 10 Cs-129 || 10 Cs-131 || 1000 Cs-132 || 10 Cs-134 || 0.1 Cs-134m || 1000 Cs-135 || 100 Cs-136 || 1 Cs-137a || 0.1 Cs-138 || 10 Ba-131 || 10 Ba-140 || 1 La-140 || 1 Ce-139 || 1 Ce-141 || 100 Ce-143 || 10 Ce-144 || 10 Pr-142 || 100 Pr-143 || 1000 Nd-147 || 100 Nd-149 || 100 Pm-147 || 1000 Pm-149 || 1000 Sm-151 || 1000 Sm-153 || 100 Eu-152 || 0.1 Eu-152m || 100 Eu-154 || 0.1 Eu-155 || 1 Gd-153 || 10 Gd-159 || 100 Tb-160 || 1 Dy-165 || 1000 Dy-166 || 100 Ho-166 || 100 Er-169 || 1000 Er-171 || 100 Tm-170 || 100 Tm-171 || 1000 Yb-175 || 100 Lu-177 || 100 Hf-181 || 1 Ta-182 || 0.1 W-181 || 10 W-185 || 1000 W-187 || 10 Re-186 || 1000 Re-188 || 100 Os-185 || 1 Os-191 || 100 Os-191m || 1000 Os-193 || 100 Ir-190 || 1 Ir-192 || 1 Ir-194 || 100 Pt-191 || 10 Pt-193m || 1000 Pt-197 || 1000 Pt-197m || 100 Au-198 || 10 Au-199 || 100 Hg-197 || 100 Hg-197m || 100 Hg-203 || 10 Tl-200 || 10 Tl-201 || 100 Tl-202 || 10 Tl-204 || 1 Pb-203 || 10 Bi-206 || 1 Bi-207 || 0.1 Po-203 || 10 Po-205 || 10 Po-207 || 10 At-211 || 1000 Ra-225 || 10 Ra-227 || 100 Th-226 || 1000 Th-229 || 0.1 Pa-230 || 10 Pa-233 || 10 U-230 || 10 U-231a || 100 U-232a || 0.1 U-233 || 1 U-236 || 10 U-237 || 100 U-239 || 100 U-240a || 100 Np-237a || 1 Np-239 || 100 Np-240 || 10 Pu-234 || 100 Pu-235 || 100 Pu-236 || 1 Pu-237 || 100 Pu-238 || 0.1 Pu-239 || 0.1 Pu-240 || 0.1 Pu-241 || 10 Pu-242 || 0.1 Pu-243 || 1000 Pu-244a || 0.1 Am-241 || 0.1 Am-242 || 1000 Am-242ma || 0.1 Am-243a || 0.1 Cm-242 || 10 Cm-243 || 1 Cm-244 || 1 Cm-245 || 0.1 Cm-246 || 0.1 Cm-247a || 0.1 Cm-248 || 0.1 Bk-249 || 100 Cf-246 || 1000 Cf-248 || 1 Cf-249 || 0.1 Cf-250 || 1 Cf-251 || 0.1 Cf-252 || 1 Cf-253 || 100 Cf-254 || 1 Es-253 || 100 Es-254a || 0.1 Es-254ma || 10 Fm-254 || 10000 Fm-255 || 100 a Macierzyste nuklidy
promieniotwórcze oraz ich pochodne, których wielkości dawki są uwzględniane
przy obliczaniu dawki (co wymaga zatem uwzględnienia jedynie poziomu zwolnienia
macierzystego nuklidu promieniotwórczego), zostały wymienione w poniższej
tabeli: Macierzysty nuklid promieniotwórczy || Pochodna Fe-52 || Mn-52m Zn-69m || Zn-69 Sr-90 || Y-90 Sr-91 || Y-91m Zr-95 || Nb-95 Zr-97 || Nb-97m, Nb-97 Nb-97 || Nb-97m Mo-99 || Tc-99m Mo-101 || Tc-101 Ru-103 || Rh-103m Ru-105 || Rh-105m Ru-106 || Rh-106 Pd-103 || Rh-103m Pd-109 || Ag-109m Ag-110m || Ag-110 Cd-109 || Ag-109m Cd-115 || In-115m Cd-115m || In-115m In-114m || In-114 Sn-113 || In-113m Parent radionuclide || Progeny Sb-125 || Te-125m Te-127m || Te-127 Te-129m || Te-129 Te-131m || Te-131 Te132 || I-132 Cs-137 || Ba-137m Ce-144 || Pr-144, Pr-144m U-232 || Th-228, Ra-224, Rn-220, Po-216, Pb-212, Bi-212, Tl-208 U-240 || Np-240m, Np-240 Np237 || Pa-233 Pu-244 || U-240, Np-240m, Np-240 Am-242m || Np-238 Am-243 || Np-239 Cm-247 || Pu-243 Es-254 || Bk-250 Es-254m || Fm-254 W
przypadku nuklidów promieniotwórczych niewymienionych w tabeli A część 1
właściwy organ przypisuje odpowiednie wartości ilości i stężeń aktywności na
jednostkę masy, gdy pojawi się taka potrzeba. Wartości w ten sposób przypisane
mają charakter uzupełniający w stosunku do wartości z tabeli A część 1. TABELA A część 2: Naturalnie występujące
nuklidy promieniotwórcze Wartości w celu wyłączenia
lub zwolnienia naturalnie występujących nuklidów promieniotwórczych w
materiałach stałych znajdujących się w stanie równowagi wiekowej ze swymi
pochodnymi: Naturalne nuklidy promieniotwórcze z szeregu U-238 || 1 Bq g-1 Naturalne nuklidy promieniotwórcze z szeregu Th-232 || 1 Bq g-1 K-40 || 10 Bq g-1 TABELA B: Wartości aktywności całkowitej w celu
wyłączenia (kolumna 3) i wartości do celów wyłączenia dla stężenia
promieniotwórczego w umiarkowanych ilościach każdego rodzaju materiału (kolumna
2) Nuklid promieniotwórczy || Stężenie promieniotwórcze (Bq g-1) || Aktywność (Bq) H-3 || 1 × 106 || 1 × 109 Be-7 || 1 × 103 || 1 × 107 C-14 || 1 × 104 || 1 × 107 O-15 || 1 × 102 || 1 × 109 F-18 || 1 × 101 || 1 × 106 Na-22 || 1 × 101 || 1 × 106 Na-24 || 1 × 101 || 1 × 105 Si-31 || 1 × 103 || 1 × 106 P-32 || 1 × 103 || 1 × 105 P-33 || 1 × 105 || 1 × 108 S-35 || 1 × 105 || 1 × 108 Cl-36 || 1 × 104 || 1 × 106 Cl-38 || 1 × 101 || 1 × 105 Ar-37 || 1 × 106 || 1 × 108 Ar-41 || 1 × 102 || 1 × 109 K-40[24] || 1 × 102 || 1 × 106 K-42 || 1 × 102 || 1 × 106 K-43 || 1 × 101 || 1 × 106 Ca-45 || 1 × 104 || 1 × 107 Ca-47 || 1 × 101 || 1 × 106 Sc-46 || 1 × 101 || 1 × 106 Sc-47 || 1 × 102 || 1 × 106 Sc-48 || 1 × 101 || 1 × 105 V-48 || 1 × 101 || 1 × 105 Cr-51 || 1 × 103 || 1 × 107 Mn-51 || 1 × 101 || 1 × 105 Mn-52 || 1 × 101 || 1 × 105 Mn-52m || 1 × 101 || 1 × 105 Mn-53 || 1 × 104 || 1 × 109 Mn-54 || 1 × 101 || 1 × 106 Mn-56 || 1 × 101 || 1 × 105 Fe-52 || 1 × 101 || 1 × 106 Fe-55 || 1 × 104 || 1 × 106 Fe-59 || 1 × 101 || 1 × 106 Co-55 || 1 × 101 || 1 × 106 Co-56 || 1 × 101 || 1 × 105 Co-57 || 1 × 102 || 1 × 106 Co-58 || 1 × 101 || 1 × 106 Co-58m || 1 × 104 || 1 × 107 Co-60 || 1 × 101 || 1 × 105 Co-60m || 1 × 103 || 1 × 106 Co-61 || 1 × 102 || 1 × 106 Co-62m || 1 × 101 || 1 × 105 Ni-59 || 1 × 104 || 1 × 108 Ni-63 || 1 × 105 || 1 × 108 Ni-65 || 1 × 101 || 1 × 106 Cu-64 || 1 × 102 || 1 × 106 Zn-65 || 1 × 101 || 1 × 106 Zn-69 || 1 × 104 || 1 × 106 Zn-69m || 1 × 102 || 1 × 106 Ga-72 || 1 × 101 || 1 × 105 Ge-71 || 1 × 104 || 1 × 108 As-73 || 1 × 103 || 1 × 107 As-74 || 1 × 101 || 1 × 106 As-76 || 1 × 102 || 1 × 105 As-77 || 1 × 103 || 1 × 106 Se-75 || 1 × 102 || 1 × 106 Br-82 || 1 × 101 || 1 × 106 Kr-74 || 1 × 102 || 1 × 109 Kr-76 || 1 × 102 || 1 × 109 Kr-77 || 1 × 102 || 1 × 109 Kr-79 || 1 × 103 || 1 × 105 Kr-81 || 1 × 104 || 1 × 107 Kr-83m || 1 × 105 || 1 × 1012 Kr-85 || 1 × 105 || 1 × 104 Kr-85m || 1 × 103 || 1 × 1010 Kr-87 || 1 × 102 || 1 × 109 Kr-88 || 1 × 102 || 1 × 109 Rb-86 || 1 × 102 || 1 × 105 Sr-85 || 1 × 102 || 1 × 106 Sr-85m || 1 × 102 || 1 × 107 Sr-87m || 1 × 102 || 1 × 106 Sr-89 || 1 × 103 || 1 × 106 Sr-90b || 1 × 102 || 1 × 104 Sr-91 || 1 × 101 || 1 × 105 Sr-92 || 1 × 101 || 1 × 106 Y-90 || 1 × 103 || 1 × 105 Y-91 || 1 × 103 || 1 × 106 Y-91m || 1 × 102 || 1 × 106 Y-92 || 1 × 102 || 1 × 105 Y-93 || 1 × 102 || 1 × 105 Zr-93b || 1 × 103 || 1 × 107 Zr-95 || 1 × 101 || 1 × 106 Zr-97b || 1 × 101 || 1 × 105 Nb-93m || 1 × 104 || 1 × 107 Nb-94 || 1 × 101 || 1 × 106 Nb-95 || 1 × 101 || 1 × 106 Nb-97 || 1 × 101 || 1 × 106 Nb-98 || 1 × 101 || 1 × 105 Mo-90 || 1 × 101 || 1 × 106 Mo-93 || 1 × 103 || 1 × 108 Mo-99 || 1 × 102 || 1 × 106 Mo-101 || 1 × 101 || 1 × 106 Tc-96 || 1 × 101 || 1 × 106 Tc-96m || 1 × 103 || 1 × 107 Tc-97 || 1 × 103 || 1 × 108 Tc-97m || 1 × 103 || 1 × 107 Tc-99 || 1 × 104 || 1 × 107 Tc-99m || 1 × 102 || 1 × 107 Ru-97 || 1 × 102 || 1 × 107 Ru-103 || 1 × 102 || 1 × 106 Ru-105 || 1 × 101 || 1 × 106 Ru-106b || 1 × 102 || 1 × 105 Rh-103m || 1 × 104 || 1 × 108 Rh-105 || 1 × 102 || 1 × 107 Pd-103 || 1 × 103 || 1 × 108 Pd-109 || 1 × 103 || 1 × 106 Ag-105 || 1 × 102 || 1 × 106 Ag-108m || 1 × 101 || 1 × 106 Ag-110m || 1 × 101 || 1 × 106 Ag-111 || 1 × 103 || 1 × 106 Cd-109 || 1 × 104 || 1 × 106 Cd-115 || 1 × 102 || 1 × 106 Cd-115m || 1 × 103 || 1 × 106 In-111 || 1 × 102 || 1 × 106 In-113m || 1 × 102 || 1 × 106 In-114m || 1 × 102 || 1 × 106 In-115m || 1 × 102 || 1 × 106 Sn-113 || 1 × 103 || 1 × 107 Sn-125 || 1 × 102 || 1 × 105 Sb-122 || 1 × 102 || 1 × 104 Sb-124 || 1 × 101 || 1 × 106 Sb-125 || 1 × 102 || 1 × 106 Te-123m || 1 × 102 || 1 × 107 Te-125m || 1 × 103 || 1 × 107 Te-127 || 1 × 103 || 1 × 106 Te-127m || 1 × 103 || 1 × 107 Te-129 || 1 × 102 || 1 × 106 Te-129m || 1 × 103 || 1 × 106 Te-131 || 1 × 102 || 1 × 105 Te-131m || 1 × 101 || 1 × 106 Te-132 || 1 × 102 || 1 × 107 Te-133 || 1 × 101 || 1 × 105 Te-133m || 1 × 101 || 1 × 105 Te-134 || 1 × 101 || 1 × 106 I-123 || 1 × 102 || 1 × 107 I-125 || 1 × 103 || 1 × 106 I-126 || 1 × 102 || 1 × 106 I-129 || 1 × 102 || 1 × 105 I-130 || 1 × 101 || 1 × 106 I-131 || 1 × 102 || 1 × 106 I-132 || 1 × 101 || 1 × 105 I-133 || 1 × 101 || 1 × 106 I-134 || 1 × 101 || 1 × 105 I-135 || 1 × 101 || 1 × 106 Xe-131m || 1 × 104 || 1 × 104 Xe-133 || 1 × 103 || 1 × 104 Xe-135 || 1 × 103 || 1 × 1010 Cs-129 || 1 × 102 || 1 × 105 Cs-131 || 1 × 103 || 1 × 106 Cs-132 || 1 × 101 || 1 × 105 Cs-134m || 1 × 103 || 1 × 105 Cs-134 || 1 × 101 || 1 × 104 Cs-135 || 1 × 104 || 1 × 107 Cs-136 || 1 × 101 || 1 × 105 Cs-137b || 1 × 101 || 1 × 104 Cs-138 || 1 × 101 || 1 × 104 Ba-131 || 1 × 102 || 1 × 106 Ba-140b || 1 × 101 || 1 × 105 La-140 || 1 × 101 || 1 × 105 Ce-139 || 1 × 102 || 1 × 106 Ce-141 || 1 × 102 || 1 × 107 Ce-143 || 1 × 102 || 1 × 106 Ce-144b || 1 × 102 || 1 × 105 Pr-142 || 1 × 102 || 1 × 105 Pr-143 || 1 × 104 || 1 × 106 Nd-147 || 1 × 102 || 1 × 106 Nd-149 || 1 × 102 || 1 × 106 Pm-147 || 1 × 104 || 1 × 107 Pm-149 || 1 × 103 || 1 × 106 Sm-151 || 1 × 104 || 1 × 108 Sm-153 || 1 × 102 || 1 × 106 Eu-152 || 1 × 101 || 1 × 106 Eu-152m || 1 × 102 || 1 × 106 Eu-154 || 1 × 101 || 1 × 106 Eu-155 || 1 × 102 || 1 × 107 Gd-153 || 1 × 102 || 1 × 107 Gd-159 || 1 × 103 || 1 × 106 Tb-160 || 1 × 101 || 1 × 106 Dy-165 || 1 × 103 || 1 × 106 Dy-166 || 1 × 103 || 1 × 106 Ho-166 || 1 × 103 || 1 × 105 Er-169 || 1 × 104 || 1 × 107 Er-171 || 1 × 102 || 1 × 106 Tm-170 || 1 × 103 || 1 × 106 Tm-171 || 1 × 104 || 1 × 108 Yb-175 || 1 × 103 || 1 × 107 Lu-177 || 1 × 103 || 1 × 107 Hf-181 || 1 × 101 || 1 × 106 Ta-182 || 1 × 101 || 1 × 104 W-181 || 1 × 103 || 1 × 107 W-185 || 1 × 104 || 1 × 107 W-187 || 1 × 102 || 1 × 106 Re-186 || 1 × 103 || 1 × 106 Re-188 || 1 × 102 || 1 × 105 Os-185 || 1 × 101 || 1 × 106 Os-191 || 1 × 102 || 1 × 107 Os-191m || 1 × 103 || 1 × 107 Os-193 || 1 × 102 || 1 × 106 Ir-190 || 1 × 101 || 1 × 106 Ir-192 || 1 × 101 || 1 × 104 Ir-194 || 1 × 102 || 1 × 105 Pt-191 || 1 × 102 || 1 × 106 Pt-193m || 1 × 103 || 1 × 107 Pt-197 || 1 × 103 || 1 × 106 Pt-197m || 1 × 102 || 1 × 106 Au-198 || 1 × 102 || 1 × 106 Au-199 || 1 × 102 || 1 × 106 Hg-197 || 1 × 102 || 1 × 107 Hg-197m || 1 × 102 || 1 × 106 Hg-203 || 1 × 102 || 1 × 105 Tl-200 || 1 × 101 || 1 × 106 Tl-201 || 1 × 102 || 1 × 106 Tl-202 || 1 × 102 || 1 × 106 Tl-204 || 1 × 104 || 1 × 104 Pb-203 || 1 × 102 || 1 × 106 Pb-210b || 1 × 101 || 1 × 104 Pb-212b || 1 × 101 || 1 × 105 Bi-206 || 1 × 101 || 1 × 105 Bi-207 || 1 × 101 || 1 × 106 Bi-210 || 1 × 103 || 1 × 106 Bi-212b || 1 × 101 || 1 × 105 Po-203 || 1 × 101 || 1 × 106 Po-205 || 1 × 101 || 1 × 106 Po-207 || 1 × 101 || 1 × 106 Po-210 || 1 × 101 || 1 × 104 At-211 || 1 × 103 || 1 × 107 Rn-220b || 1 × 104 || 1 × 107 Rn-222b || 1 × 101 || 1 × 108 Ra-223b || 1 × 102 || 1 × 105 Ra-224b || 1 × 101 || 1 × 105 Ra-225 || 1 × 102 || 1 × 105 Ra-226b || 1 × 101 || 1 × 104 Ra-227 || 1 × 102 || 1 × 106 Ra-228b || 1 × 101 || 1 × 105 Ac-228 || 1 × 101 || 1 × 106 Th-226b || 1 × 103 || 1 × 107 Th-227 || 1 × 101 || 1 × 104 Th-228b || 1 × 100 || 1 × 104 Th-229b || 1 x 100 || 1 × 103 Th-230 || 1 × 100 || 1 × 104 Th-231 || 1 × 103 || 1 × 107 Th-234b || 1 × 103 || 1 × 105 Pa-230 || 1 × 101 || 1 × 106 Pa-231 || 1 × 100 || 1 × 103 Pa-233 || 1 × 102 || 1 × 107 U-230 || 1 × 101 || 1 × 105 U-231 || 1 × 102 || 1 × 107 U-232b || 1 × 100 || 1 × 103 U-233 || 1 × 101 || 1 × 104 U-234 || 1 × 101 || 1 × 104 U-235b || 1 × 101 || 1 × 104 U-236 || 1 × 101 || 1 × 104 U-237 || 1 × 102 || 1 × 106 U-238b || 1 × 101 || 1 × 104 U-239 || 1 × 102 || 1 × 106 U-240 || 1 × 103 || 1 × 107 U-240b || 1 × 101 || 1 × 106 Np-237b || 1 × 100 || 1 × 103 Np-239 || 1 × 102 || 1 × 107 Np-240 || 1 × 101 || 1 × 106 Pu-234 || 1 × 102 || 1 × 107 Pu-235 || 1 × 102 || 1 × 107 Pu-236 || 1 × 101 || 1 × 104 Pu-237 || 1 × 103 || 1 × 107 Pu-238 || 1 × 100 || 1 × 104 Pu-239 || 1 × 100 || 1 × 104 Pu-240 || 1 × 100 || 1 × 103 Pu-241 || 1 × 102 || 1 × 105 Pu-242 || 1 × 100 || 1 × 104 Pu-243 || 1 × 103 || 1 × 107 Pu-244 || 1 × 100 || 1 × 104 Am-241 || 1 × 100 || 1 × 104 Am-242 || 1 × 103 || 1 × 106 Am-242mb || 1 × 100 || 1 × 104 Am-243b || 1 × 100 || 1 × 103 Cm-242 || 1 × 102 || 1 × 105 Cm-243 || 1 × 100 || 1 × 104 Cm-244 || 1 × 101 || 1 × 104 Cm-245 || 1 × 100 || 1 × 103 Cm-246 || 1 × 100 || 1 × 103 Cm-247 || 1 × 100 || 1 × 104 Cm-248 || 1 × 100 || 1 × 103 Bk-249 || 1 × 103 || 1 × 106 Cf-246 || 1 × 103 || 1 × 106 Cf-248 || 1 × 101 || 1 × 104 Cf-249 || 1 × 100 || 1 × 103 Cf-250 || 1 × 101 || 1 × 104 Cf-251 || 1 × 100 || 1 × 103 Cf-252 || 1 × 101 || 1 × 104 Cf-253 || 1 × 102 || 1 × 105 Cf-254 || 1 × 100 || 1 × 103 Es-253 || 1 × 102 || 1 × 105 Es-254 || 1 × 101 || 1 × 104 Es-254m || 1 × 102 || 1 × 106 Fm-254 || 1 × 104 || 1 × 107 Fm-255 || 1 × 103 || 1 × 106 b Macierzyste nuklidy
promieniotwórcze oraz ich pochodne, których wielkości dawki są uwzględniane
przy obliczaniu dawki (co wymaga zatem uwzględnienia jedynie poziomu zwolnienia
macierzystego nuklidu promieniotwórczego), zostały wymienione w poniższej
tabeli: Sr-90 || Y-90 Zr-93 || Nb-93m Zr-97 || Nb-97 Ru-106 || Rh-106 Ag-108m || Ag-108 Cs-137 || Ba-137m Ba-140 || La-140 Ce-144 || Pr-144 Pb-210 || Bi-210, Po-210 Pb-212 || Bi-212, Tl-208 (0.36), Po-212 (0.64) Bi-212 || Tl-208 (0.36), Po-212 (0.64) Rn-220 || Po-216 Rn-222 || Po-218, Pb-214, Bi-214, Po-214 Ra-223 || Rn-219, Po-215, Pb-211, Bi-211, Tl-207 Ra-224 || Rn-220, Po-216, Pb-212, Bi-212, Tl-208 (0.36), Po-212 (0.64) Ra-226 || Rn-222, Po-218, Pb-214, Bi-214, Po-214, Pb-210, Bi-210, Po-210 Ra-228 || Ac-228 Th-226 || Ra-222, Rn-218, Po-214 Th-228 || Ra-224, Rn-220, Po-216, Pb-212, Bi-212, Tl-208 (0.36), Po-212 (0.64) Th-229 || Ra-225, Ac-225, Fr-221, At-217, Bi-213, Po-213, Pb-209 Th-234 || Pa-234m U-230 || Th-226, Ra-222, Rn-218, Po-214 U-232 || Th-228, Ra-224, Rn-220, Po-216, Pb-212, Bi-212, Tl-208 (0.36), Po-212 (0.64) U-235 || Th-231 U-238 || Th-234, Pa-234m U-240 || Np-240m Np237 || Pa-233 Am-242m || Am-242 Am-243 || Np-239 ZAŁĄCZNIK VII Określenie
i stosowanie wskaźnika stężenia promieniotwórczego w odniesieniu do
promieniowania gamma emitowanego przez materiały budowlane Do celów art. 75 ust. 2 w odniesieniu do
określonych rodzajów materiałów budowlanych określa się stężenia
promieniotwórcze odwiecznych nuklidów promieniotwórczych Ra-226, Th-232 (lub
produktu jego rozpadu Ra-228) oraz K-40. Wskaźnik stężenia promieniotwórczego (I)
wyprowadza się z następującego wzoru: I = CRa226/300 Bq/kg + CTh232/200
Bq/kg+ CK40/3000 Bq/kg gdzie CRa226, CTh232 i CK40
to stężenia promieniotwórcze w Bq/kg odpowiednich nuklidów promieniotwórczych w
materiale budowlanym. Wskaźnik odnosi się bezpośrednio do dawki
promieniowania gamma, które – oprócz w wyniku typowego narażenia zewnątrz
pomieszczeń – występuje w budynkach skonstruowanych z określonego materiału
budowlanego. Ma to zastosowanie do materiału budowlanego, nie zaś do jego
składników. W celu stosowania wskaźnika w odniesieniu do takich składników, w
szczególności pozostałości z sektorów, w których przetwarza się naturalnie
występujący materiał promieniotwórczy poddany recyklingowi na materiały
budowlane, należy stosować odpowiedni współczynnik podziału. Wskaźnik stężenia
promieniotwórczego jest stosowany jako narzędzie służące kontroli w celu
zidentyfikowania materiałów, które mogą zostać objęte wyłączeniem lub podlegać
ograniczeniom. W tym celu wskaźnik stężenia promieniotwórczego (I) może być
stosowany do klasyfikacji materiałów w czterech klasach, prowadząc do
wyodrębnienia dwóch kategorii materiałów budowlanych (A i B): || Kategoria (odpowiadająca dawka standardowa) Zastosowanie || A (≤ 1 mSv) || B (> 1 mSv) (1) materiały wykorzystywane w dużych ilościach || A1 I≤1 || B1 I>1 (2) materiały powierzchniowe i inne materiały o ograniczonym zastosowaniu || A2 I≤6 || B2 I>6 Podział materiałów na grupy 1) i 2) zgodnie z
ich zastosowaniem następuje w oparciu o krajowe kodeksy budowlane. W stosownych przypadkach dokonuje się oceny
faktycznych dawek dla porównania z poziomem odniesienia przy wykorzystaniu
bardziej wyrafinowanych modeli, które mogą również uwzględniać naturalne promieniowanie
zewnętrzne (lokalne stężenia promieniotwórcze panujące w nienarażonej na
zakłócenia skorupie ziemskiej). ZAŁĄCZNIK VIII System
danych na potrzeby indywidualnego monitoringu radiologicznego Przepisy ogólne
System
danych na potrzeby indywidualnego monitoringu radiologicznego ustanowiony przez
państwo członkowskie może mieć postać scentralizowanej sieci krajowej lub
krajowego rejestru dawek. Te sieci lub rejestry mogą zostać uzupełnione
wydaniem każdemu pracownikowi zewnętrznemu dokumentu poświadczającego
indywidualny monitoring radiologiczny. 1. Wszelkie przygotowane przez państwa
członkowskie systemy danych na potrzeby indywidualnego monitoringu
radiologicznego pracowników narażonych na działanie promieniowania jonizującego
obejmują następujące elementy: (a)
dane szczegółowe dotyczące tożsamości pracownika; (b)
dane szczegółowe dotyczące nadzoru medycznego nad
pracownikiem; (c)
dane szczegółowe dotyczące przedsiębiorstwa
pracownika oraz – w przypadku pracownika zewnętrznego – pracodawcy pracownika; (d)
wyniki indywidualnego monitoringu pracownika
narażonego na działanie promieniowania jonizującego. 2. Właściwe organy państw członkowskich
podejmują działania konieczne dla zapobiegania wszelkim rodzajom fałszerstw,
niewłaściwego wykorzystywania lub nielegalnego ingerowania w system danych na
potrzeby indywidualnego monitoringu radiologicznego. A: Dane, które należy włączyć do systemu
danych na potrzeby indywidualnego monitoringu radiologicznego 3. Dane dotyczące tożsamości pracownika
obejmują jego: (a)
nazwisko; (b)
imię; (c)
płeć; (d)
datę urodzenia; (e)
narodowość; oraz (f)
niepowtarzalny numer identyfikacyjny. 4.
Dane dotyczące nadzoru medycznego nad pracownikiem obejmują (a)
kategoryzację pracownika zgodnie z art. 45 (zdolny
do pracy; zdolny do pracy z zastrzeżeniem niektórych warunków; niezdolny do
pracy); (b)
informacje na temat wszelkich ograniczeń w zakresie
pracy z promieniowaniem; (c)
datę ostatniego badania okresowego; (d)
odpowiedzialną służbę zdrowia narażenia zawodowego;
oraz (e)
okres ważności wyniku. 5.
Dane dotyczące przedsiębiorstwa obejmują jego nazwę, adres i niepowtarzalny
numer identyfikacyjny. 6.
Dane dotyczące zatrudnienia pracownika obejmują: (a)
nazwisko, adres i niepowtarzalny numer
identyfikacyjny pracodawcy; (b)
datę rozpoczęcia zatrudnienia; oraz (c)
kategoryzację pracownika zgodnie z art. 38. 7.
Wyniki indywidualnego monitoringu pracownika narażonego na działanie
promieniowania jonizującego obejmują: (a)
oficjalny rejestr dawek w ostatnich 5 latach
kalendarzowych (rok; dawka skuteczna w mSv; w przypadku narażenia
niejednorodnego – równoważnik dawki w poszczególnych organach w mSv; w
przypadku skażenia wewnętrznego – dawka obciążająca w mSv), oraz (b)
oficjalny rejestr dawek w ostatnim roku
kalendarzowym (okres; dawka skuteczna w mSv; w przypadku narażenia
niejednorodnego – równoważnik dawki w poszczególnych organach w mSv; w
przypadku skażenia wewnętrznego – dawka obciążająca w mSv). B:
Dane dotyczące pracowników zewnętrznych, które należy dostarczyć za
pośrednictwem systemu danych na potrzeby indywidualnego monitoringu
radiologicznego 1.
Przed rozpoczęciem jakiegokolwiek działania pracodawca pracownika zewnętrznego
dostarcza przedsiębiorstwu następujące dane za pośrednictwem systemu danych na
potrzeby indywidualnego monitoringu radiologicznego: (a)
dane dotyczące pracodawcy pracownika zewnętrznego
zgodnie z sekcją A pkt 6; (b)
dane dotyczące nadzoru medycznego nad pracownikiem
zewnętrznym zgodnie z sekcją A pkt 4; (c)
wyniki indywidualnego monitoringu narażenia
pracownika zewnętrznego zgodnie z sekcją A pkt 7. 2. Po
zakończeniu każdego działania następujące dane są rejestrowane lub zostały
zarejestrowane przez przedsiębiorstwo w systemie danych na potrzeby
indywidualnego monitoringu radiologicznego: (a)
okres objęty działaniem; (b)
szacunek każdej dawki skutecznej otrzymanej przez
pracownika zewnętrznego (operacyjna wielkość dawki w okresie objętym
działaniem); (c)
w przypadku narażenia niejednorodnego – szacunek
równoważnika dawki w różnych organach; (d)
w przypadku skażenia wewnętrznego – szacunek
wniknięcia lub dawki obciążającej. C. Przepisy dotyczące dokumentu poświadczającego
indywidualny monitoring radiologiczny 1.
Państwa członkowskie mogą zdecydować o wydaniu
każdemu pracownikowi zewnętrznemu dokumentu poświadczającego indywidualny
monitoring radiologiczny. 2.
Dokument jest nieprzenoszalny. 3.
Państwa członkowskie podejmują działania niezbędne
do zapobieżenia wydania pracownikowi w tym samym czasie więcej niż jednego
ważnego dokumentu poświadczającego indywidualny monitoring. 4.
Oprócz informacji wymaganych w części A i części B
dokument zawiera nazwę i adres organu wydającego oraz datę wydania. ZAŁĄCZNIK IX A. Elementy, które należy zawrzeć w systemie
zarządzania sytuacjami wyjątkowymi: 1.
ocena zagrożenia; 2.
jasny podział obowiązków osób i organizacji
odgrywających rolę w działaniach w zakresie gotowości i działania, w tym
ustanowienie i koordynacja organizacji podejmujących działania w sytuacji
wyjątkowej zobowiązanych ogólnie do zarządzania sytuacjami narażenia
wyjątkowego oraz, w stosownych przypadkach, utworzenie specjalnych zespołów ds.
środków ochronnych; 3.
ustanowienie planów działania w sytuacjach
wyjątkowych na poziomie krajowym, lokalnym oraz poziomie instalacji; 4.
niezawodne drogi komunikacji oraz wydajne i
skuteczne ustalenia na rzecz współpracy i koordynacji w danej instalacji oraz
na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym; 5.
ochrona zdrowia pracowników ekip awaryjnych; 6.
kształcenie i szkolenie pracowników ekip awaryjnych
i wszystkich innych osób wykonujących zadania lub pełniących obowiązki w
zakresie działania w sytuacjach wyjątkowych, w tym regularne ćwiczenia; 7.
ustalenia w zakresie indywidualnego monitoringu
pracowników ekip awaryjnych i rejestrowania dawek; 8.
ustalenia w zakresie informowania społeczeństwa; 9.
zaangażowanie zainteresowanych podmiotów; 10.
przejście od działania w sytuacjach wyjątkowych do
opanowania sytuacji i działań naprawczych. B. Elementy, które należy zawrzeć w planie
działania w sytuacjach wyjątkowych Gotowość
na wypadek sytuacji wyjątkowej: 1.
poziomy odniesienia, przy uwzględnieniu kryteriów
określonych w załączniku I; 2.
zoptymalizowane strategie ochronne dla członków
społeczeństwa, którzy mogą być narażeni na działanie promieniowania
jonizującego, w odniesieniu do różnych zakładanych zdarzeń i powiązanych
scenariuszy; 3.
uprzednio określone kryteria ogólne w odniesieniu
do poszczególnych środków ochronnych, wyrażone w dawkach spodziewanych i
otrzymanych; 4.
zasadnicze przyczyny zdarzenia radiacyjnego lub
kryteria operacyjne takie jak dane wynikające z obserwacji i wskaźniki warunków
miejscowych; 5.
ustalenia na rzecz szybkiej koordynacji z
organizacją podejmującą działania w sytuacji wyjątkowej w sąsiednim państwie
członkowskim lub państwie niebędącym państwem członkowskim w odniesieniu do
obiektów w pobliżu granicy państwa; 6.
ustalenia umożliwiające przegląd i zmiany planu
działania w sytuacjach wyjątkowych w celu uwzględnienia zmian lub doświadczeń
zebranych w ramach ćwiczeń i zdarzeń. Ustalenia dokonywane są z wyprzedzeniem, by
móc dostosować te elementy – w stosownych przypadkach w czasie sytuacji
narażenia wyjątkowego – do zmieniających się warunków w trakcie podejmowania
działań. Działanie
w sytuacjach wyjątkowych: Działanie w sytuacji narażenia wyjątkowego
jest podejmowane poprzez odpowiednio szybkie wdrożenie ustaleń w zakresie
gotowości, obejmujących następujące elementy, lecz się do nich nie
ograniczających: 1.
bezzwłoczne wdrożenie środków ochronnych, w miarę
możliwości przed pojawieniem się narażenia; 2.
ocenę skuteczności strategii i wdrożonych działań
oraz dostosowanie ich do panującej sytuacji; 3.
porównanie spodziewanych dawek pozostałych pod
kątem mającego zastosowanie poziomu odniesienia, koncentrując się na tych
grupach, których dawki przekraczają poziom odniesienia; 4.
wdrażanie dalszych strategii ochronnych, w razie
konieczności, w zależności od panujących warunków i dostępnych informacji. ZAŁĄCZNIK X A. Wcześniejsze
poinformowanie członków społeczeństwa, którzy prawdopodobnie zostaną dotknięci
skutkami sytuacji wyjątkowej: 1.
podstawowe fakty dotyczące promieniotwórczości i
jej wpływu na ludzi i środowisko; 2.
różne rodzaje sytuacji wyjątkowych objęte tymi
informacjami oraz ich wpływ na ludność i środowisko; 3.
środki nadzwyczajne przewidziane w celu
ostrzegania, ochrony i pomocy ludności na wypadek sytuacji wyjątkowej; 4.
właściwe informacje o działaniach, które powinna
podjąć ludność w razie sytuacji wyjątkowej. B. Informacje, które należy dostarczyć
członkom społeczeństwa dotkniętym skutkami sytuacji wyjątkowej 5.
Na podstawie planów działania w sytuacjach
wyjątkowych uprzednio przygotowanych w państwach członkowskich, ludność
faktycznie dotknięta skutkami sytuacji wyjątkowej otrzymuje szybko i
regularnie: (a)
informacje na temat rodzaju sytuacji wyjątkowej,
która wystąpiła oraz, w miarę możliwości, jej charakterystykę (np. jej źródło,
zakres i możliwy rozwój wydarzeń); (b)
porady dotyczące ochrony, które – w zależności od
rodzaju sytuacji wyjątkowej – mogą: i) obejmować następujące elementy:
ograniczenia w zakresie spożywania niektórych rodzajów środków spożywczych i
wody, które mogą być skażone, proste reguły dotyczące higieny i odkażania,
zalecenia pozostania w domu, rozprowadzanie i wykorzystywanie substancji
ochronnych, ustalenia dotyczące ewakuacji, ii) być uzupełnione, w miarę
potrzeby, specjalnymi ostrzeżeniami dla pewnych grup członków ludności; (c)
ogłoszenia zalecające zastosowanie się do
instrukcji lub poleceń właściwych organów. 6.
Jeśli sytuację wyjątkową poprzedza faza
przedalarmowa, członkowie społeczeństwa, którzy mogą być dotknięci skutkami
sytuacji wyjątkowej, już w tej fazie otrzymują informacje i porady takie jak: (a)
zaproszenie członków społeczeństwa, których to
dotyczy, do połączenia się z odpowiednimi kanałami informacyjnymi; (b)
wstępne porady dla organizacji o szczególnych
zadaniach zbiorowych; (c)
zalecenia skierowane do szczególnie dotkniętych
grup zawodowych. 7.
Wspomniane informacje i porady są uzupełniane,
jeśli czas na to pozwala, przypomnieniem podstawowych faktów dotyczących
promieniotwórczości i jej wpływu na ludzi i środowisko. ZAŁĄCZNIK XI Orientacyjny
wykaz rodzajów materiałów budowlanych do objęcia środkami kontrolnymi w
odniesieniu do emitowanego promieniowania gamma 1.
Materiały naturalne (a)
łupek ałunowy (b)
Materiały lub dodatki budowlane naturalnego
pochodzenia magmowego, takie jak: –
granit, –
gnejs, –
porfiry, –
sjenit, –
bazalt, –
tuf wulkaniczny, –
pucolana, –
lawa. 2.
Materiały zawierające pozostałości z sektorów
przetwarzających naturalnie występujący materiał promieniotwórczy, takie jak: –
popioły lotne, –
fosfogips, –
żużel fosforowy, –
żużel cynowy, –
żużel miedziowy, –
czerwony szlam (pozostałość po produkcji
aluminium), –
pozostałości po produkcji stali. ZAŁĄCZNIK XII
Informacje, które należy podać w zgłoszeniu dotyczącym zamkniętych źródeł o
dużej aktywności (HASS) ZAŁĄCZNIK XIII Przedstawianie
danych na temat zamkniętych źródeł o dużej aktywności Przedsiębiorstwo przedstawia właściwemu
organowi elektroniczną lub pisemną kopię dokumentacji dotyczącej zamkniętych
źródeł o dużej aktywności, o której mowa w art. 90, obejmującej informacje
określone w załączniku XII, w następujący sposób: 1.
bez zbędnej zwłoki, w momencie rozpoczęcia
prowadzenia takiej dokumentacji, co powinno nastąpić tak szybko, jak to możliwe
po wejściu w posiadanie źródła; 2.
w odstępach czasu, które określają państwa
członkowskie, wynoszących nie więcej niż 12 miesięcy po wejściu w posiadanie
źródła; 3.
jeżeli sytuacja wskazana na blankiecie
informacyjnym uległa zmianie; 4.
bez zbędnej zwłoki, po zamknięciu dokumentacji
dotyczącej określonego źródła, jeśli przedsiębiorstwo nie jest już posiadaczem
tego źródła, przy czym należy podać nazwę przedsiębiorstwa lub zakładu
unieszkodliwiania odpadów bądź zakładu magazynowania, do których dane źródło
zostaje przeniesione; 5.
bez zbędnej zwłoki, po zamknięciu takiej
dokumentacji, jeżeli przedsiębiorstwo nie jest już posiadaczem żadnego źródła. ZAŁĄCZNIK XIV Obowiązki
przedsiębiorstw odpowiedzialnych za zamknięte źródła o dużej aktywności Każde przedsiębiorstwo odpowiedzialne za
zamknięte źródło o dużej aktywności: (a)
zapewnia regularne przeprowadzanie odpowiednich
testów, takich jak badanie szczelności w oparciu o międzynarodowe normy, w celu
sprawdzenia i utrzymania integralności każdego źródła; (b)
regularnie weryfikuje, w określonych odstępach
czasu, które mogą być określone przez państwa członkowskie, czy każde źródło i,
gdzie ma to zastosowanie, sprzęt zawierający dane źródło, nadal istnieje i jest
w dobrym stanie w swoim miejscu wykorzystywania lub przechowywania; (c)
zapewnia poddanie każdego zainstalowanego na stałe
lub ruchomego źródła odpowiednim udokumentowanym środkom, takim jak pisemne
protokoły i procedury zapobiegające dostępowi osób nieupoważnionych do źródła,
jego utracie, kradzieży lub zniszczeniu ogniem; (d)
bezzwłocznie powiadamia właściwy organ o wszelkiej
utracie, kradzieży lub niedozwolonym wykorzystywaniu źródła, organizuje
kontrolę integralności każdego źródła po takim zdarzeniu, również po pożarze,
który mógł je zniszczyć oraz, w stosownych przypadkach, informuje o tym oraz o
podjętych krokach właściwy organ; (e)
bez zbędnej zwłoki po zakończeniu korzystania
zwraca każde źródło wycofane do dostawcy lub umieszcza je w obiekcie w celu
długotrwałego przechowywania lub przekazuje je innemu upoważnionemu
przedsiębiorstwu, chyba że właściwy organ postanowi inaczej; (f)
stwierdza przed dokonaniem przekazania, że odbiorca
posiada właściwe upoważnienie; (g)
bezzwłocznie powiadamia właściwy organ o wszelkich
incydentach lub wypadkach, których skutkiem jest niezamierzone narażenie
pracownika lub członka społeczeństwa na działanie promieniowania jonizującego. ZAŁĄCZNIK XV Identyfikacja
i oznakowanie zamkniętych źródeł o dużej aktywności 1.
Producent lub dostawca dbają o to, by: (a)
Każde zamknięte źródło o dużej aktywności było
oznakowane niepowtarzalnym numerem. Numer ten należy wygrawerować lub wytłoczyć
na źródle, jeśli jest to wykonalne. Numer ten należy również wygrawerować lub
wytłoczyć na pojemniku źródła. Jeżeli nie jest to możliwe do wykonania, lub w
przypadku opakowań do transportu wielokrotnego użytku, pojemnik źródła zostaje
przynajmniej opatrzony informacją o charakterze źródła. (b)
Pojemnik źródła oraz, jeśli jest to możliwe, samo
źródło, zostają oznakowane i opatrzone etykietą z właściwym symbolem
ostrzegającym o ryzyku promieniowania. 2.
Producent dostarcza fotografię każdego typu
konstrukcji produkowanego źródła oraz fotografię typowego pojemnika źródła. 3.
Przedsiębiorstwo dba o to, by do każdego
zamkniętego źródła o dużej aktywności dołączona została pisemna informacja wskazująca,
iż źródło zostało zidentyfikowane i oznakowane zgodnie z pkt 1 oraz, by
oznakowania i etykiety, o których mowa w pkt 1, pozostały czytelne. Informacje
obejmują fotografie źródła, pojemnika źródła, opakowania do transportu,
narzędzi i sprzętu, w stosownych przypadkach. ZAŁĄCZNIK XVI Orientacyjny wykaz elementów, które
należy zawrzeć w krajowym planie działania w celu zarządzania długoterminowymi
zagrożeniami wynikającymi z narażenia od radonu 1.
Strategia służąca prowadzeniu badań w zakresie
stężeń radonu w pomieszczeniach, zarządzaniu danymi pomiarowymi (krajowe bazy
danych dotyczące radonu) oraz ustanowieniu innych parametrów (rodzaje gleby i
skały, stężenie gazu glebowego, przepuszczalność oraz zawartość radu-226 w
skale lub glebie). 2.
Dostępne dane i kryteria stosowane w celu
wyznaczenia krytycznych obszarów narażenia od radonu lub w celu
zidentyfikowania budynków narażonych od radonu. 3.
Zidentyfikowanie budynków użyteczności publicznej
oraz miejsc pracy, np. szkół, podziemnych miejsc pracy lub centrów odnowy
biologicznej, w przypadku których konieczne są pomiary, w oparciu o ocenę
ryzyka, w tym godziny zajmowania budynku. 4.
Podstawa dla ustanowienia poziomów odniesienia w
przypadku istniejących mieszkań, miejsc pracy, budynków użyteczności publicznej
oraz nowych budynków. 5.
Przydział obowiązków (rządowych i pozarządowych),
mechanizmy koordynacyjne i dostępne zasoby w celu realizacji planu działania. 6.
Strategia na rzecz ograniczenia narażenia od radonu
w mieszkaniach, w szczególności na krytycznych obszarach narażenia od radonu. 7.
Strategia, w tym metody i narzędzia, na rzecz
zapobiegania wydobywania się radonu w nowych budynkach, łącznie z identyfikacją
materiałów budowlanych charakteryzujących się znaczną emisją radonu. 8.
Harmonogramy audytów i przeglądów w odniesieniu do
planu działania. 9.
Strategia na rzecz komunikacji w celu zwiększenia
świadomości społecznej oraz informowania lokalnych decydentów politycznych o
zagrożeniach związanych z paleniem papierosów. 10.
W stosownych przypadkach wytyczne dotyczące metod i
narzędzi do pomiarów i podjęcia działań naprawczych. Należy również uwzględnić
kryteria służące akredytacji służb pomiarowych i rekultywacyjnych. 11.
W stosownych przypadkach zapewnienie wsparcia
finansowego dla badań dotyczących radonu oraz dla działań naprawczych, w
szczególności w odniesieniu do prywatnych mieszkań z bardzo wysokimi stężeniami
radonu. 12.
Długoterminowe cele w zakresie ograniczenia
zagrożenia nowotworem płuc w związku z narażeniem od radonu (w odniesieniu do
palaczy i osób niepalących). [1] Dyrektywa Rady 96/29/Euratom z dnia 13 maja 1996 r.
ustanawiająca podstawowe normy bezpieczeństwa w zakresie ochrony zdrowia
pracowników i ogółu społeczeństwa przed zagrożeniami wynikającymi z
promieniowania jonizującego, Dz.U. L 159 z 29.6.1996, s. 1. [2] Światowa Organizacja Zdrowia. [3] WHO Handbook on indoor radon (Podręcznik WHO dotyczący
radonu w pomieszczeniach zamkniętych), Światowa Organizacja Zdrowia, 2009 r.,
ISBN 978 92 4 154767. [4] Dyrektywa Rady 89/106/EWG, załącznik 1, stanowi, że:
„Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby nie
stanowiły zagrożenia dla higieny lub zdrowia mieszkańców lub sąsiadów, w
szczególności w wyniku […] obecności szkodliwych cząstek lub gazów w powietrzu
[lub] emisji niebezpiecznego promieniowania”. [5] Akty te zostały przekształcone – wniosek dotyczący
rozporządzenia Rady (EURATOM) ustanawiającego maksymalne dozwolone poziomy
skażenia radioaktywnego środków spożywczych oraz pasz po wypadku jądrowym lub w
innym przypadku zdarzenia radiacyjnego (przekształcenie), COM/2010/0184 wersja ostateczna — CNS
2010/009. [6] Publikacje Komisji Europejskiej na temat ochrony przed
promieniowaniem można znaleźć na stronie: http://ec.europa.eu/energy/nuclear/radiation_protection/publications_en.htm. [7] Wyniki konsultacji można znaleźć na stronie internetowej
europejskiej sieci ALARA skupiającej sektory wykorzystujące NORM (EANNORM):
http://www.ean-norm.net/lenya/ean_norm/live/news.html. [8] Zbiór Orzeczeń Trybunału z 1992 r., s. I-06153. [9] Dz.U. 11 z 20.2.1959, s. 221. [10] Dz.U. L 159 z 29.6.1996, s. 1. [11] Dz.U. L 180 z 9.7.1997, s. 22. [12] Dz.U. L 357 z 7.12.1989, s. 31. [13] Dz.U. L 349 z 13.12.1990, s. 21. [14] Dz.U. L 346 z 31.12.2003, s. 57. [15] Zalecenia Międzynarodowej Komisji Ochrony Radiologicznej z
2007 r. [16] Dz.U. L 80 z 27.3.1990, s. 26. [17] IAEA 2004
Safety Standards Series RS-G-1.7 “Application of the Concepts of Exclusion,
Exemption and Clearance” (Stosowanie konceptów wykluczenia, wyłączenia i
zwolnienia). [18] Radiation
Protection 122: Practical use of the Concepts
of the Clearance and Exemption — Part I, Guidance on General Clearance Levels
for Practices. (Praktyczne stosowanie pojęć zwolnienia i wyłączenia - część I,
Wytyczne dotyczące ogólnych poziomów zwolnienia w odniesieniu do rodzajów
działalności). [19] Radiation
Protection 89: Recommended radiological protection
criteria for the recycling of metals from dismantling of nuclear installations,
Radiation Protection 113: Recommended
Radiological Protection Criteria for the Clearance of Buildings and Building
Rubble from the Dismantling of Nuclear Installations, Radiation Protection 122: Practical Use of the Concepts of the Clearance and
Exemption.
(Ochrona przed promieniowaniem 89: Zalecane kryteria
ochrony radiologicznej dla recyklingu metali z rozbiórki
instalacji jądrowych, Ochrona przed promieniowaniem 113: Zalecane kryteria
ochrony radiologicznej dla zwolnienia budynków i gruzu budowlanego z rozbiórki
instalacji jądrowych, Ochrona przed promieniowaniem 122: Praktyczne stosowanie
pojęć zwolnienia i wyłączenia [20] Dz.U. L 2 z 6.1.2004, s. 36. [21] Dz.U. L 66 z 13.3.1999, s. 16. [22] Dz.U. L 2 z 6.1.2000, s. 36. [23] Podana aktywność dotyczy nuklidu alfa-promieniotwórczego. [24] Sole potasu w ilościach mniejszych niż 1 000 kg są objęte
wyłączeniem.