24.10.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 273/12

(1)

Niedawne ataki i akty terrorystyczne wskazują, że zagrożenie ze strony materiałów wybuchowych wytwarzanych domowym sposobem pozostaje na wysokim poziomie. Substancje będące prekursorami materiałów wybuchowych są nadal dostępne i używane do wytwarzania domowym sposobem materiałów wybuchowych pomimo wysiłków na rzecz skutecznego ograniczania i kontrolowania dostępu do tych substancji.

(2)

W rezolucji nr 2370 (2017) Rada Bezpieczeństwa ONZ podkreśla, że absolutnie konieczne jest powstrzymanie terrorystów przed stosowaniem surowców i składników, które mogą być używane do wytwarzania materiałów wybuchowych, lub usiłowaniem uzyskania dostępu do takich surowców i składników, oraz wzywa do wzmożonej czujności, w tym poprzez rozpowszechnianie dobrych praktyk, transgraniczną wymianę informacji i tworzenie partnerstw.

(3)

W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 98/2013 (1) ustanowiono zharmonizowane przepisy dotyczące udostępniania, wprowadzania, posiadania i używania substancji lub mieszanin, które mogą być użyte do nielegalnego wytwarzania materiałów wybuchowych, w celu ograniczenia ich dostępności dla ogółu społeczeństwa, oraz zapewniające odpowiednie zgłaszanie podejrzanych transakcji w ramach całego łańcucha dostaw.

(4)

Prawidłowe stosowanie rozporządzenia (UE) nr 98/2013 przez wszystkie państwa członkowskie jest niezbędne dla osiągnięcia jego celu, jakim jest usprawnienie swobodnego przepływu substancji chemicznych i mieszanin na rynku wewnętrznym oraz wyeliminowanie zakłóceń konkurencji, przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony bezpieczeństwa ogółu społeczeństwa. Będzie ono również sprzyjać realizacji celów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/541 (2), którymi jest zapobieganie przestępstwom terrorystycznym, w tym wytwarzaniu, posiadaniu, nabywaniu, przewożeniu, dostarczaniu lub używaniu materiałów wybuchowych, oraz udzielaniu i otrzymywaniu instruktażu w zakresie wytwarzania lub stosowania materiałów wybuchowych.

(5)

Celem niniejszego zalecenia jest zapewnienie bardziej skutecznego osiągnięcia celu rozporządzenia (UE) nr 98/2013 poprzez wydanie wytycznych dla państw członkowskich dotyczących stosowania tego rozporządzenia. Niniejsze zalecenie uzupełnia wytyczne (3) przyjęte przez Komisję oraz Stały Komitet ds. Prekursorów (4) i uwzględnia dyskusje przeprowadzone na forum tego komitetu oraz podczas szeregu warsztatów regionalnych z udziałem organów państw członkowskich, zorganizowanych w latach 2016 i 2017.

(6)

Dostępność prekursorów materiałów wybuchowych dla ogółu społeczeństwa powinna być ograniczona, by uniemożliwić terrorystom nabywanie prekursorów materiałów wybuchowych. Rozporządzenie (UE) nr 98/2013 ogranicza dostęp do siedmiu substancji chemicznych i używanie tych substancji (prekursory materiałów wybuchowych podlegające ograniczeniom, wymienione w załączniku I do rozporządzenia (UE) nr 98/2013) (5) przez przeciętnych użytkowników.

(7)

Niezależnie od wspomnianego zakazu państwa członkowskie mogą podjąć decyzję o przyznaniu przeciętnym użytkownikom dostępu do tych substancji wyłącznie poprzez system pozwoleń i rejestracji. Na dzień 1 stycznia 2017 r. szesnaście państw członkowskich nie stosuje zakazu, tylko posiada systemy pozwoleń lub rejestracji (6). Oznacza to, że w tych państwach członkowskich podlegające ograniczeniom substancje i mieszaniny będące prekursorami materiałów wybuchowych są nadal dostępne dla przeciętnych użytkowników i przez nich używane.

(8)

Państwa członkowskie powinny określić i propagować niższe stężenia oraz substancje alternatywne, które stanowią mniejsze zagrożenie dla bezpieczeństwa, a także określić warunki przechowywania prekursorów materiałów wybuchowych. Państwa członkowskie, które posiadają system pozwoleń, powinny dokonywać podstawowego sprawdzenia osób fizycznych składających wniosek o udzielenie pozwolenia.

(9)

W niniejszym zaleceniu wzywa się również do lepszego egzekwowania ograniczeń i kontroli ustanowionych w rozporządzeniu (UE) nr 98/2013 oraz do współpracy międzysektorowej. Podniesienie poziomu świadomości wszystkich podmiotów w łańcuchu dostaw, w tym tych prowadzących działalność online, umożliwi im w większym stopniu wywiązywanie się z zobowiązań wynikających z rozporządzenia (UE) nr 98/2013.

(10)

Bez uszczerbku dla ram prawnych transgranicznej wymiany informacji w kontekście śledztw dotyczących przestępstw terrorystycznych (7) lub w dziedzinie ceł (8) w niniejszym zaleceniu wzywa się do wymiany informacji na temat podejrzanych transakcji, zniknięć, kradzieży oraz innych podejrzanych zdarzeń lub wniosków o udzielenie pozwolenia, jeżeli wydają się one zawierać w sobie element transgraniczny.

(11)

Choć w niedawnych atakach i aktach terrorystycznych użyto głównie trinadtlenku triacetonu (TATP), zagrożenie dotyczy szerszej gamy materiałów wybuchowych wytwarzanych domowym sposobem i substancji będących prekursorami materiałów wybuchowych. Unia i jej państwa członkowskie muszą nadal zachowywać czujność poprzez śledzenie sytuacji w tej dziedzinie i reagowanie na nią, we współpracy z odpowiednimi zainteresowanymi stronami i użytkownikami.

(12)

Od chwili przyjęcia rozporządzenia Komisja monitoruje i ułatwia jego stosowanie w ścisłej współpracy ze Stałym Komitetem ds. Prekursorów. W lutym 2017 r. Komisja przyjęła sprawozdanie (9), w którym stwierdziła, że chociaż wejście w życie rozporządzenia przyczyniło się do zmniejszenia zagrożenia związanego z prekursorami materiałów wybuchowych w Europie, konieczne jest określenie środków i działań, które wzmocnią system kontroli w zakresie materiałów wybuchowych wytwarzanych domowym sposobem. W maju 2017 r. Komisja rozpoczęła prace nad przeglądem rozporządzenia (10) w sprawie prekursorów materiałów wybuchowych, obejmującym ewaluację, po której zostanie przeprowadzona ocena skutków w pierwszej połowie 2018 r. Ewaluacja ta będzie obejmowała zbadanie przydatności, skuteczności, efektywności, spójności i wartości dodanej rozporządzenia, a także zidentyfikowanie problemów i przeszkód, które mogą wymagać dalszych działań. W ocenie skutków przeanalizowane zostaną różne warianty strategiczne w celu rozwiązania wszelkich stwierdzonych problemów i przeszkód. W oczekiwaniu na wynik tego przeglądu w zaleceniu wskazuje się na potrzebę podjęcia przez państwa członkowskie natychmiastowych kroków w celu skutecznego ograniczenia dostępności prekursorów materiałów wybuchowych dla ogółu społeczeństwa w ramach obowiązującego rozporządzenia,

1.

Państwa członkowskie powinny podjąć wszelkie niezbędne środki na podstawie rozporządzenia (UE) nr 98/2013 w celu ograniczenia dostępności prekursorów materiałów wybuchowych dla ogółu społeczeństwa i uniemożliwienia terrorystom dostępu do prekursorów materiałów wybuchowych, oraz zapewniające odpowiednie zgłaszanie podejrzanych transakcji w ramach całego łańcucha dostaw. W tym celu państwa członkowskie powinny starannie ocenić, czy system zakazów, pozwoleń lub rejestracji, jaki wprowadziły, pozwala na skuteczną realizację tych celów. Państwa członkowskie powinny poinformować Komisję o wynikach takiej oceny w terminie czterech miesięcy od dnia przyjęcia niniejszego zalecenia. Informacje te przyczynią się do oceny ewentualnych dalszych środków na szczeblu UE.

2.

Oprócz tego państwa członkowskie powinny pilnie podjąć następujące działania:

3.

W celu wzmocnienia współpracy i kontaktów z łańcuchem dostaw państwa członkowskie powinny: