5.4.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 82/52

(1)

W dniu 14 marca 2006 r. Rada przeanalizowała zaktualizowany program konwergencji Zjednoczonego Królestwa na lata 2005/2006-2010/2011.

(2)

W ostatnich dziesięciu latach Zjednoczone Królestwo osiągnęło imponujące wyniki makroekonomiczne, szczególnie biorąc pod uwagę większą stabilność, wzrost gospodarczy, niską inflację oraz sytuację na rynku pracy. Roczny wzrost PKB w ujęciu realnym wynosił średnio 3,25 % w latach 1996-2000 i 2,25 % w latach 2001-2005. Po okresie konsolidacji fiskalnej między 1996 a 2001 rokiem, kiedy saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych cechujące się deficytem w wysokości około 5 % PKB przekształciło się w znaczną nadwyżkę, Zjednoczone Królestwo zrealizowało planowane zwiększenie wydatków publicznych, w tym inwestycji publicznych, w rezultacie czego w 2004 r. saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych osiągnęło deficyt wysokości ponad 3 % PKB. Zadłużenie brutto spadło z poziomu ponad 50 % PKB w 1996 r. do poniżej 38 % PKB w 2002 r., lecz od tego czasu powoli rośnie.

(3)

W swojej opinii z dnia 8 marca 2005 r. w sprawie poprzedniej zaktualizowanej wersji programu konwergencji Rada wezwała Zjednoczone Królestwo do zapewnienia utrzymania deficytu na poziomie nieprzekraczającym 3 % PKB, jak również do poprawy dostosowanego cyklicznie salda w celu osiągnięcia w perspektywie średnioterminowej nadwyżki lub pozycji budżetowej bliskiej równowadze. Uwzględniając informacje przedstawione w zaktualizowanym programie konwergencji na 2005 r., Rada dnia 24 stycznia 2006 r. stwierdziła, że w Zjednoczonym Królestwie występuje nadmierny deficyt budżetowy. Zgodnie z zaleceniem Rady wydanym w tym samym dniu na mocy art. 104 ust. 7 deficyt należy skorygować do roku budżetowego 2006/2007 (2). Po upływie przewidzianego w zaleceniu okresu sześciu miesięcy Komisja zobowiązana jest do oceny działań podjętych przez władze Zjednoczonego Królestwa w celu korekty nadmiernego deficytu.

(4)

Jeśli chodzi o wykonanie budżetu w roku 2005/2006, w prognozie służb Komisji z jesieni 2005 r. deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych oszacowano na 3,4 % PKB, podczas gdy w poprzedniej zaktualizowanej wersji programu konwergencji zakładano, że osiągnie on 2,8 % PKB. Wyższy niż przewidywano deficyt wynika z mniejszego niż zakładano wzrostu PKB szacowanego obecnie na 1,75 % (w porównaniu z 3 % wzrostem zakładanym w poprzedniej zaktualizowanej wersji programu), jak również z efektów bazowych spowodowanych mniejszymi niż zakładano dochodami podatkowymi w roku 2004/2005, a w mniejszym zakresie jest wynikiem nieco większej swobody decyzyjnej.

(5)

Zaktualizowany program zasadniczo uwzględnia wzór, ale w niektórych istotnych punktach nie spełnia wymagań w zakresie przekazywania danych dotyczących programów stabilności i konwergencji określonych w nowym kodeksie postępowania (3).

(6)

Scenariusz makroekonomiczny, na którym oparte są prognozy budżetowe, przewiduje zwiększenie stopy realnego wzrostu PKB z 1,75 % w 2005/2006 r. do 3 % w 2007/2008 r., a następnie jej spadek do 2,75 % w 2008/2009 r. i do 2,25 % w kolejnych latach. Z dostępnych obecnie informacji wynika, że scenariusz ten jest oparty na zasadniczo realistycznych założeniach dotyczących wzrostu gospodarczego, z uwzględnieniem marginesu ostrożności pod koniec okresu objętego prognozami. Przewidywania programu odnośnie do inflacji wydają się być realistyczne.

(7)

Zaktualizowany program przewiduje zmniejszenie deficytu z poziomu nieco powyżej 3 % PKB w roku budżetowym 2005/2006 do poziomu niższego od wartości odniesienia, czyli 3 %, w 2006/2007 r. Następnie prognozowany jest spadek deficytu do 1,5 % PKB do 2010/2011 r. Saldo pierwotne sektora instytucji rządowych i samorządowych ma cechować deficyt w wysokości 1,0 % PKB w 2005/2006 r., po czym prognozowany jest powrót do równowagi w 2008/2009 r., a następnie nadwyżka w wysokości 0,5 % PKB w 2010/2011 r. Poprawa salda nominalnego ma wynikać głównie ze wzrostu dochodów częściowo spowodowanego prognozowanym cyklicznym ożywieniem gospodarki, a częściowo poprawą wskaźnika mierzonego jako stosunek podatków do PKB. Zaktualizowany program przewiduje niewielkie uznaniowe zaostrzenie polityki fiskalnej w 2006/2007 i 2007/2008 r., które zgodnie z oczekiwaniami ma być trwałe. Prognozowany jest wzrost wskaźnika wydatków do 2007/2008 r. wynikający z planowanego zwiększenia wydatków związanych z usługami użyteczności publicznej oraz z inwestycjami publicznymi. Planowany jest wzrost inwestycji sektora publicznego netto (w tym dotacji kapitałowych dla sektora prywatnego) z 1,6 % PKB w 2004/2005 r. do 2,25 % PKB do 2006/2007 r., a następnie jego utrzymanie na stałym poziomie wyrażonym jako procent PKB. Po 2007/2008 planowane jest istotne ograniczenie wzrostu wydatków bieżących. Zatem do 2008/2009 r. przewidywane jest całkowite wykorzystanie deficytu na finansowanie inwestycji publicznych. W porównaniu ze zaktualizowanym programem z 2004 r. prognozy dotyczące deficytu na lata 2005/2006 i 2006/2007 zostały skorygowane w górę zgodnie z rozwojem sytuacji w sektorze gospodarczym, choć w perspektywie średnioterminowej są zbliżone do założeń przyjętych w poprzedniej aktualizacji.

(8)

Oparty na obliczeniach zgodnych z powszechnie przyjętą metodologią program przewiduje średnią roczną poprawę salda strukturalnego (tj. dostosowanego cyklicznie salda nieuwzględniającego środków jednorazowych i innych środków tymczasowych) w wysokości nieco powyżej 0,25 punktu procentowego PKB w stosunku do prognozowanego deficytu nieznacznie poniżej 3 % PKB w 2005/2006 r. Korekta ta nastąpić ma w 2006/2007 r., kiedy planowane jest zmniejszenie nadmiernego deficytu i kiedy ujemna luka produktowa będzie największa; następnie korekta ta ma być mniejsza w miarę zmniejszania się ujemnej luki produktowej. Ilościowy cel średniookresowy dla salda strukturalnego sektora instytucji rządowych i samorządowych nie jest określony. Program odnosi się do celów fiskalnych na podstawie przepisów krajowych przewidujących średniookresową ścieżkę dla cyklicznie dostosowanego deficytu, która ustala stosunek długu do PKB na niskim poziomie i utrzymuje obecny budżet średnio w cyklu gospodarczym w równowadze lub w stanie nadwyżki.

(9)

Wyniki budżetowe mogą być gorsze, niż przewiduje program, w szczególności w perspektywie krótkoterminowej. Prognozowana poprawa wskaźnika podatków do PKB, w szczególności z podatku dochodowego od osób prawnych, obarczona jest ryzykiem uzależnionym od pozytywnego rozwoju sytuacji w sektorze finansowym utrzymującego się zarówno w kolejnym roku, jak i w okresie późniejszym. Zaktualizowany program przewiduje wzrost wydatków do 2007/2008 r., a następnie spadek wskaźnika wydatków po 2007/2008 r. poniżej poziomu z 2005/2006 r., co będzie dużym wyzwaniem. Biorąc pod uwagę istniejące zobowiązania polityczne, zmniejszenie wskaźnika wydatków do PKB spowoduje znaczne spowolnienie wzrostu wydatków bieżących, szczególnie w określonych obszarach. Ponowna kompleksowa ocena wydatków publicznych planowana w ramach kompleksowego przeglądu wydatków w 2007 r. powinna umożliwić wskazanie obszarów, w których należałoby ograniczyć wzrost wydatków publicznych. W latach 2009/2010 i 2010/2011 czynniki ryzyka można częściowo zrekompensować (głównie po stronie dochodów) poprzez prognozę wzrostu gospodarczego wydającą się zapewniać wystarczający margines bezpieczeństwa.

(10)

Jeżeli chodzi o korektę nadmiernego deficytu, program — opublikowany przed zaleceniem wydanym przez Radę na mocy art. 104 ust. 7 — przewiduje spadek deficytu poniżej wartości odniesienia w 2006/2007 r., podczas gdy według prognoz służb Komisji przygotowanych w tym samym czasie, co zalecenie Rady, nawet po wprowadzeniu środków uznaniowych ogłoszonych w sprawozdaniu przedbudżetowym z grudnia 2005 r., deficyt prawdopodobnie utrzyma się na poziomie nieznacznie powyżej 3 %. Postępy w zakresie korekty nadmiernego deficytu zostaną ocenione przez Komisję po upływie terminu sześciu miesięcy. Na podstawie minimalnej wartości odniesienia (szacowanej jako deficyt dostosowany cyklicznie nieco poniżej 1,5 % PKB) strategia budżetowa nie wydaje się zapewniać, ewentualnie z wyjątkiem ostatniego roku objętego programem, czyli 2010/2011 r., wystarczającego marginesu bezpieczeństwa chroniącego przed przekroczeniem przy normalnych wahaniach makroekonomicznych wartości odniesienia wynoszącej 3 % PKB, czego zgodnie z zobowiązaniami Zjednoczone Królestwo stara się uniknąć. Realizacja wyżej wspomnianego programu inwestycji publicznych może mieć jednak wpływ na prognozowane salda. Po planowanej korekcie nadmiernego deficytu w 2006/2007 r. przewidywane jest spowolnienie dostosowania strukturalnego, kiedy zgodnie z prognozami luka produktowa pozostanie ujemna, lecz będzie zmniejszać się, i ponadto przewidywana jest względnie odpowiednia elastyczność w zakresie podatków. Sugeruje to możliwość wzmocnienia ścieżki dostosowania.

(11)

Przewiduje się, że wskaźnik zadłużenia brutto pozostanie znacznie poniżej wartości odniesienia, czyli 60 % PKB, lecz w okresie objętym prognozą będzie powoli rósł, dochodząc z poziomu około 41 % w 2004/2005 r. do poziomu nieco poniżej 45 % PKB w 2007/08 r. W kolejnych latach przewidywany jest zatem nieznaczny spadek wskaźnika zadłużenia.

(12)

W odniesieniu do stabilności finansów publicznych możliwość niewystarczających prywatnych świadczeń emerytalnych zwiększająca koszty fiskalne wraz ze wzrostem kosztów związanych ze starzeniem się społeczeństwa stanowiłaby dla Zjednoczonego Królestwa średni poziom zagrożenia, chyba że nastąpiłyby zmiany poprawiające stabilność fiskalną. Przewidywany jest umiarkowany wzrost wydatków publicznych na świadczenia emerytalne do 2050 r. Nie można jednak wykluczyć wyższych wydatków związanych ze starzeniem się społeczeństwa, ze względu na możliwość niewystarczających prywatnych świadczeń emerytalnych prowadzony jest przegląd polityki emerytalnej; odpowiedź rządu na sprawozdanie Komisji w sprawie systemu emerytalnego z listopada 2005 r. ma zostać przedstawiona wiosną bieżącego roku. Aktualny ograniczony poziom zadłużenia przyczynia się do częściowego zmniejszenia budżetowych skutków starzenia się społeczeństwa. Z prognoz wynika jednak, że w okresie objętym prognozą, do 2050 r., zadłużenie brutto przekroczy wartość odniesienia, czyli 60 % PKB, o ile w okresie tym nie zostanie przeprowadzona konsolidacja budżetowa w stosunku do strukturalnej sytuacji budżetowej w 2005/2006 r. Znacząca poprawa salda strukturalnego sektora instytucji rządowych i samorządowych w perspektywie średniookresowej przyczyniłaby się do ograniczenia zagrożeń dla stabilności finansów publicznych (4).

(13)

Środki przewidziane w dziedzinie finansów publicznych są zasadniczo zgodne z ogólnymi wytycznymi polityki gospodarczej zawartymi w zintegrowanych wytycznych na lata 2005–2008. Obecnie wskaźnik zadłużenia publicznego jest wciąż stosunkowo niski, lecz deficyt jest nadmierny i wymaga korekty oraz wymagana jest dalsza konsolidacja w celu ustabilizowania wskaźnika zadłużenia. Dobrze, że prowadzony jest przegląd systemu emerytalnego w celu zapewnienia jego dostępności, finansowej stabilności oraz adekwatności społecznej. Program przewiduje ponadto środki mające na celu poprawę jakości finansów publicznych, w tym poprawę efektywności wydatków publicznych poprzez lepsze zarządzanie aktywami, efektywniejsze wykorzystanie zasobów służby cywilnej oraz zmniejszenie liczby osób zatrudnionych w sektorze publicznym.

(14)

Krajowy program reform przygotowany przez Zjednoczone Królestwo, przedstawiony 13 października 2005 r. w kontekście odnowionej strategii lizbońskiej na rzecz wzrostu i zatrudnienia, określa następujące wyzwania o znaczącym wpływie na finanse publiczne: utrzymanie stabilności fiskalnej w kontekście zmian demograficznych, promowanie innowacji oraz badań naukowych i rozwoju, zwiększenie możliwości zdobycia odpowiednich umiejętności, zapewnienie sprawiedliwości w oparciu o nowoczesny i elastyczny system opieki społecznej, oraz zwiększenie innowacyjności i zdolności adaptacji w zakresie wykorzystania zasobów. Skutki budżetowe przewidziane w krajowym programie reform znajdują pełne odzwierciedlenie w prognozach budżetowych zawartych w programie konwergencji. Środki w sektorze finansów publicznych przewidziane w programie konwergencji w dużym stopniu pokrywają się z działaniami przewidzianymi w krajowym programie reform.

i)

zmniejszenia deficytu poniżej 3 % PKB w sposób wiarygodny i trwały najpóźniej do 2006/2007 r. oraz kontynuowania konsolidacji budżetowej, w szczególności ograniczając zgodnie z prognozą wzrost wydatków po 2007/2008 r.;

ii)

osiągnięcia średniookresowego celu, który gwarantuje szybkie postępy w kierunku stabilności i rozsądnego wskaźnika długu znacznie poniżej 60 % PKB, zapewnia wystarczający margines bezpieczeństwa chroniącego przed przekroczeniem wartości odniesienia wynoszącej 3 % PKB, czego zgodnie z zobowiązaniami Zjednoczone Królestwo stara się uniknąć, oraz pozostawia możliwości manewrów w ramach budżetu, w szczególności uwzględniając potrzeby inwestycji publicznych.