Sprawy połączone C‑29/22 P i C‑44/22 P

KD
i
KS

przeciwko

Radzie Unii Europejskiej i in.

Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 10 września 2024 r.

Odwołanie – Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (WPZiB) – Wspólne działanie 2008/124/WPZiB – Misja Unii Europejskiej w zakresie praworządności w Kosowie (Eulex Kosowo) – Skarga o zadośćuczynienie – Krzywda, jaka miała zostać poniesiona z powodu różnych działań i zaniechań Rady Unii Europejskiej, Komisji Europejskiej i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) w ramach realizacji tego wspólnego działania – Niewystarczające dochodzenia w sprawie torturowania, zaginięcia i zamordowania osób – Właściwość Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej do orzekania w przedmiocie tej skargi – Artykuł 24 ust. 1 akapit drugi zdanie ostatnie TUE – Artykuł 275 TFUE

1. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Właściwość sądu Unii – Skarga o zadośćuczynienie – Skarga dotycząca działań lub zaniechań wchodzących w zakres tej polityki – Skarga niemająca na celu ani kontrolowania przestrzegania art. 40 TUE ani kontroli środków ograniczających przyjętych wobec osób fizycznych lub prawnych – Wyłączenie – Zgodność tego ograniczenia właściwości Trybunału z art. 47 Karty praw podstawowych, art. 6 i 13 europejskiej konwencji praw człowieka, art. 6 ust. 2 TUE oraz art. 268 i 340 TFUE

   (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47, art. 51 ust. 1, art. 52 ust. 7; art. 2, art. 3 ust. 5, art. 5 ust. 1, 2, art. 6, art. 13 ust. 2, art. 19, 21, 23, art. 24 ust. 1, art. 40 TUE; art. 268, art. 275 akapit drugi, art. 340, 344 TFUE; wspólne działanie Rady 2008/124)

   (zob. 62, 63, 66–73, 77–82, 85–87, 90–92, 94)

2. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Właściwość sądu Unii – Skarga o zadośćuczynienie – Skarga dotycząca działań lub zaniechań wchodzących w zakres tej polityki – Skarga niemająca na celu ani kontrolowania przestrzegania art. 40 TUE ani kontroli środków ograniczających przyjętych wobec osób fizycznych lub prawnych – Rozpatrywane działania lub zaniechania, które nie są bezpośrednio związane z wyborami politycznymi lub strategicznymi dokonywanymi przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii w ramach tej polityki – Włączenie – Rozpatrywane działania lub zaniechania, które są bezpośrednio związane z takimi wyborami – Wyłączenie

   (art. 24–26, 28, 29, 37, 38, 42, 43 TUE; art. 275 TFUE; wspólne działanie Rady 2008/124)

   (zob. pkt 115–119)

3. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Właściwość sądu Unii – Skarga o zadośćuczynienie – Skarga dotycząca działań lub zaniechań wchodzących w zakres tej polityki – Skarga niemająca na celu ani kontrolowania przestrzegania art. 40 TUE ani kontroli środków ograniczających przyjętych wobec osób fizycznych lub prawnych – Rozpatrywane działania lub zaniechania, które są bezpośrednio związane z wyborami politycznymi lub strategicznymi dokonywanymi przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii w ramach tej polityki – Środki udostępnione misji Unii – Decyzja o wygaszeniu mandatu wykonawczego takiej misji – Wyłączenie

   [Artykuł 24 ust. 1 akapit drugi, art. 28 ust. 1, art. 43 ust. 2 TUE; art. 275 akapit pierwszy TFUE; wspólne działanie Rady 2008/124, art. 3 lit. d); decyzja Rady (WPZiB) 2018/856]

   (zob. pkt 120, 121, 124, 126, 136, 137)

4. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Właściwość sądu Unii – Skarga o zadośćuczynienie – Skarga dotycząca działań i zaniechań wchodzących w zakres tej polityki – Skarga niemająca na celu ani kontrolowania przestrzegania art. 40 TUE ani kontroli środków ograniczających przyjętych wobec osób fizycznych lub prawnych – Rozpatrywane działania lub zaniechania, które nie są bezpośrednio związane z wyborami politycznymi lub strategicznymi dokonywanymi przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii – Brak odpowiedniego personelu misji Unii – Naruszenia praw człowieka popełnione przez tę misję – Panel badający skargi złożone w związku z tymi naruszeniami – Brak przepisów proceduralnych przewidujących pomoc prawną – Brak uprawnień wykonawczych – Brak indywidualnych środków związanych ze szczególnymi sytuacjami skarżących – Włączenie

   (art. 24 ust. 1 akapit drugi TUE; art. 275 akapit drugi TFUE; wspólne działanie Rady 2008/124, art. 1, 2; decyzja 2014/349/WPZiB, art. 15a)

   (zob. pkt 120, 121, 124, 127, 128, 130, 131, 133–135, 137)

5. Odwołanie – Odwołanie uznane częściowo za zasadne – Wydanie orzeczenia co do istoty przez sąd odwoławczy – Warunek – Stan postępowania pozwalający na wydanie orzeczenia w sprawie – Brak – Przekazanie sprawy Sądowi do ponownego rozpoznania – Ostateczne zbadanie właściwości do rozpoznania skargi przez sąd odwoławczy

   (statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 61 akapit pierwszy)

   (zob. pkt 159, 163, 166)

Streszczenie

Uchylając postanowienie Sądu ( 1 ) w sprawie KS i KD/Rada i in. (zwane dalej „zaskarżonym postanowieniem”) w zakresie, w jakim sąd ten uznał się za oczywiście niewłaściwy do rozpoznania skargi wniesionej przez KS i KD ze względu na to, że dotyczyła ona wyborów politycznych lub strategicznych dokonywanych w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB) ( 2 ), Trybunał, w składzie wielkiej izby, wyjaśnił zakres ograniczenia właściwości sądów Unii w dziedzinie WPZiB, przewidzianego w art. 24 ust. 1 akapit drugi zdanie ostatnie TUE ( 3 ) i w art. 275 akapit pierwszy TFUE ( 4 ). KS i KD są członkami bliskiej rodziny osób torturowanych, zaginionych lub zabitych w Kosowie w 1999 r. podczas konfliktu, który miał miejsce w tym kraju. W 2008 r. na mocy wspólnego działania 2008/124 ( 5 ) Unia Europejska ustanowiła misję cywilną w zakresie praworządności w tym państwie trzecim, zwaną Eulex Kosowo, której powierzono między innymi zadanie prowadzenia dochodzeń w sprawie takich przestępstw. W 2009 r. na podstawie tego wspólnego działania Unia utworzyła panel weryfikujący przestrzeganie praw człowieka (Human Rights Review Panel, zwany dalej „HRRP”), którego zadaniem było badanie skarg złożonych w związku z naruszeniami praw człowieka popełnionymi przez Eulex Kosowo w ramach wypełniania jego mandatu.

W następstwie skarg złożonych przez KS i KD HRRP stwierdził w listopadzie 2015 r. i październiku 2016 r. naruszenie szeregu praw podstawowych chronionych europejską konwencją praw człowieka (zwaną dalej „EKPC”) ( 6 ). W marcu 2017 r. HRRP postanowił o zamknięciu odnośnych spraw, stwierdzając jednocześnie, w każdym przypadku, jedynie częściowe wdrożenie przez szefa Eulex Kosowo skierowanych do niego przez HRRP zaleceń.

W grudniu 2017 r. postanowieniem KS/Rada i in. ( 7 ) Sąd oddalił, ze względu na oczywisty brak swojej właściwości do jej rozpoznania, skargę wniesioną przez KS przeciwko Radzie Unii Europejskiej, Komisji Europejskiej i Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych (ESDZ), mającą na celu w szczególności „stwierdzenie nieważności lub zmianę wspólnego działania 2008/124” oraz stwierdzenie odpowiedzialności pozaumownej za naruszenie szeregu postanowień EKPC.

W listopadzie 2021 r. zaskarżonym postanowieniem Sąd oddalił z tego samego powodu wniesioną przez KS i KD skargę mającą na celu uzyskanie zadośćuczynienia za krzywdę, jaką KS i KD miały ponieść z powodu różnych działań i zaniechań Rady, Komisji i ESDZ, odnoszących się w szczególności do dochodzeń prowadzonych podczas misji Eulex Kosowo i dotyczących torturowania, zaginięcia i zamordowania członków ich rodzin. KS i KD złożyły w międzyczasie w czerwcu 2021 r. wniosek o przeprowadzenie środków dowodowych, mający na celu przedstawienie pełnej wersji planu operacji (OPLAN) misji Eulex Kosowo od momentu ustanowienia tej misji w 2008 r.

Trybunał, do którego KS i KD (sprawa C‑29/22 P) oraz Komisja (sprawa C‑44/22 P) wniosły dwa odwołania (sprawa C‑44/22 P), uchylił w części to postanowienie Sądu i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania w celu wydania orzeczenia w przedmiocie dopuszczalności, a w stosownym wypadku, co do istoty tej skargi.

W zaskarżonym postanowieniu Sąd stwierdził, między innymi, że u podstaw skargi wniesionej przez KS i KD leżą działania lub zachowania należące do zakresu kwestii politycznych lub strategicznych związanych z określeniem działalności, priorytetów i zasobów Euleksu Kosowo, a także decyzja o ustanowieniu HRRP w ramach tej misji oraz że zgodnie ze wspólnym działaniem 2008/124 ustanowienie misji Eulex Kosowo i jej działania podlegają postanowieniom traktatu UE dotyczącym WPZiB. Ponadto Sąd orzekł w istocie, że zgodnie z art. 24 ust. 1 akapit drugi zdanie ostatnie TUE i art. 275 akapit pierwszy TFUE Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie jest co do zasady właściwy do orzekania w przedmiocie postanowień dotyczących WPZiB oraz aktów przyjętych na podstawie tych postanowień oraz że wyjątki od tej zasady, przewidziane w tym pierwszym postanowieniu i w owym art. 275 akapit drugi nie miały zastosowania w niniejszej sprawie ze względu na to, że rzeczona skarga nie dotyczyła ani środków ograniczających wobec osób fizycznych lub prawnych w rozumieniu tego ostatniego postanowienia, ani przestrzegania art. 40 TUE ( 8 ).

Ocena Trybunału

Ponieważ KS i KD oraz Komisja zakwestionowały tę ocenę, Trybunał zbadał zasadność wykładni dokonanej przez Sąd w odniesieniu do tych aspektów.

W przedmiocie wykładni art. 24 ust. 1 akapit drugi TUE i art. 275 akapit pierwszy TFUE

W celu dokonania wykładni postanowień traktatów przewidujących ograniczenie właściwości sądów Unii w dziedzinie WPZiB Trybunał stwierdził przede wszystkim, że objęcie WPZiB ramami konstytucyjnymi Unii oznacza, że podstawowe zasady porządku prawnego Unii również mają do niej zastosowanie. Wśród nich znajduje się w szczególności poszanowanie państwa prawnego i praw podstawowych, które to wartości wymagają, między innymi, aby organy Unii podlegały kontroli sądowej.

Jednakże w pierwszej kolejności Trybunał zauważył, że zgodnie z art. 24 ust. 1 akapit drugi zdanie pierwsze TUE „[WPZiB] podlega szczególnym zasadom i procedurom”, w tym zasadom ograniczającym właściwość Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie postanowień dotyczących WPZiB i aktów przyjętych na ich podstawie. Takie zaś ograniczenie można pogodzić zarówno z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „Kartą”), jak i z art. 6 i 13 EKPC.

W tym względzie, po pierwsze, Trybunał orzekł już, że art. 47 Karty nie może być podstawą przyznania jemu samemu właściwości, w sytuacji gdy właściwości takiej nie przyznają mu traktaty, ani nie może zmienić systemu kontroli sądowej ustanowionego w traktatach, do którego należą przesłanki dopuszczalności skarg bezpośrednich. Ponadto zasady kompetencji powierzonych i równowagi instytucjonalnej mają również zastosowanie w dziedzinie WPZiB. W związku z tym twierdzenie, zgodnie z którym działania lub zaniechania będące przedmiotem skargi danej jednostki naruszają jej prawa podstawowe, nie wystarcza samo w sobie, aby Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał się za właściwy do jej rozpoznania. Po drugie Trybunał musi z pewnością dbać o to, aby dokonywana przez niego wykładnia tegoż art. 47, którego akapity pierwszy i drugi odpowiadają art. 6 ust. 1 i art. 13 EKPC, zapewniała poziom ochrony, który nie narusza poziomu ochrony gwarantowanego w tych postanowieniach EKPC zgodnie z ich wykładnią dokonaną przez Europejski Trybunał Praw Człowieka. Jednakże z jednej strony prawo zagwarantowane w art. 6 ust. 1 EKPC nie ma charakteru bezwzględnego i może podlegać uzasadnionym ograniczeniom. Z drugiej strony ochrona przewidziana w art. 13 EKPC, która gwarantuje istnienie w prawie krajowym środka odwoławczego umożliwiającego powołanie się na prawa i wolności EKPC, tym bardziej nie może być postrzegana jako absolutna, ponieważ kontekst, w jaki wpisuje się zarzucane naruszenie, lub kategoria podnoszonych naruszeń mogą uzasadniać ograniczenie możliwych środków odwoławczych.

W konsekwencji Sąd nie naruszył prawa, stwierdzając w istocie, że ani art. 24 ust. 1 akapit drugi zdanie ostatnie TUE i art. 275 TFUE z jednej strony ( 9 ), ani powołanie się na naruszenia praw podstawowych z drugiej strony nie uzasadniają same w sobie uznania się przez Sąd za właściwy do rozpoznania skargi wniesionej przez KS i KD. Ponadto art. 6 ust. 2 TUE, który przewiduje przystąpienie Unii do EKPC, nie można interpretować w ten sposób, że skutkuje on rozszerzeniem kompetencji Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dziedzinie WPZiB, ponieważ zasady mające zastosowanie do tego przystąpienia przewidują, że umowa o przystąpieniu nie wpływa ani na kompetencje Unii, ani na uprawnienia jej instytucji.

W drugiej kolejności, co się tyczy w szczególności stosowania art. 24 ust. 1 akapit drugi zdanie ostatnie TUE i art. 275 TFUE do skarg o stwierdzenie odpowiedzialności pozaumownej Unii, regulowanych przez art. 268 i 340 TFUE, Trybunał zauważył, że ani wyłączny charakter przyznanej Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej właściwości do orzekania w przedmiocie takich skarg, ani autonomia tej kategorii skarg nie mogą skutkować rozszerzeniem granic właściwości przyznanej tej instytucji w traktatach. Artykuł 24 ust. 1 akapit drugi zdanie ostatnie TUE i art. 275 TFUE, które ograniczają właściwość sądów Unii w dziedzinie WPZiB, należy, w odniesieniu do skarg wchodzących w zakres tej dziedziny, postrzegać jako leges speciales w stosunku do art. 268 i 340 TFUE. W związku z tym nie można przyjąć, że art. 24 ust. 1 akapit drugi zdanie ostatnie TUE i art. 275 TFUE nie dotyczą skarg o stwierdzenie odpowiedzialności pozaumownej Unii.

W trzeciej i ostatniej kolejności Trybunał, opierając się na wyroku Carvalho i in./Parlament i Rada ( 10 ), który wyraża zasadę wykładni mającą zastosowanie do wszystkich środków odwoławczych przewidzianych w traktatach, potwierdził również dokonaną przez Sąd wykładnię postanowień traktatów dotyczących właściwości sądu Unii w świetle podstawowego prawa do skutecznej ochrony sądowej w tym znaczeniu, że wspomniane prawo podstawowe nie może prowadzić do pominięcia przesłanek wyraźnie przewidzianych w traktacie FUE.

W przedmiocie powiązania rozpatrywanych działań i zaniechań z wyborami politycznymi lub strategicznymi dokonywanymi w ramach WPZiB i dotyczącymi określania i realizacji WPZiB

Trybunał przypomniał, iż w ramach badania właściwości Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej do rozpoznania skargi dotyczącej działań lub zaniechań wchodzących w zakres WPZiB należy w pierwszej kolejności zbadać, czy rozpatrywana sytuacja należy do jednego z przypadków przewidzianych w art. 24 ust. 1 akapit drugi zdanie ostatnie TUE i w art. 275 akapit drugi TFUE, w których właściwość ta została wyraźnie uznana ( 11 ). Jeżeli tak nie jest, należy w drugiej kolejności ocenić, czy wspomniana właściwość może opierać się na okoliczności, że rozpatrywane działania i zaniechania nie są bezpośrednio związane z wyborami politycznymi lub strategicznymi dokonywanymi przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii w ramach WPZiB, a w szczególności w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO) ( 12 ). Tym samym, o ile Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy do oceny zgodności z prawem działań lub zaniechań, które nie są bezpośrednio związane z tymi wyborami politycznymi lub strategicznymi, lub do dokonania ich wykładni, o tyle nie dysponuje on tymi kompetencjami, jeżeli te działania lub zaniechania są bezpośrednio związane z rzeczonymi wyborami politycznymi lub strategicznymi ( 13 ).

W tym względzie Trybunał zbadał ocenę, jakiej dokonał Sąd ( 14 ), przeprowadzając szczegółową analizę każdego z działań i zaniechań wchodzących w zakres WPZiB, a w szczególności WPBiO, których dotyczyła skarga wniesiona przez KS i KD ( 15 ).

W niniejszej sprawie, w pierwszej kolejności, z zaskarżonego postanowienia wynika, że Sąd stwierdził, iż skarga ta nie jest objęta przypadkami, w których postanowienia traktatów wyraźnie przewidują właściwość Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dziedzinie WPZiB, co zresztą nie zostało zakwestionowane w ramach odwołań. W drugiej kolejności Sąd uznał w istocie, że działania i zaniechania, których dotyczy wspomniana skarga ( 16 ), są bezpośrednio związane z tą polityką ze względu na ich polityczny i strategiczny charakter oraz ich związek z określaniem i realizacją WPZiB, w związku z czym stwierdził on brak swojej właściwości do rozpoznania tejże skargi.

W tym względzie Trybunał zauważył, po pierwsze, że środki udostępnione misji WPZiB, a w szczególności misji WPBiO, są bezpośrednio związane, jak słusznie uznał Sąd, z wyborami politycznymi lub strategicznymi dokonywanymi w ramach WPZiB.

Natomiast Sąd naruszył prawo, uznawszy, iż zarzucany brak odpowiedniego personelu należy do kwestii politycznych lub strategicznych, które dotyczą określania i realizacji WPZiB. Zdolność misji Eulex Kosowo do zatrudniania personelu ( 17 ) stanowi bowiem akt z zakresu bieżącego zarządzania wpisujący się w ramy wykonywania mandatu wspomnianej misji. Zatem decyzje podjęte przez Eulex Kosowo co do wyboru personelu zatrudnionego przez tę misję nie są bezpośrednio związane z wyborami politycznymi lub strategicznymi dokonywanymi przez wspomnianą misję w ramach WPZiB.

Po drugie, Trybunał doszedł do takiego samego wniosku, że Sąd naruszył prawo, w odniesieniu do braku przepisów przewidujących pomoc prawną w postępowaniach prowadzonych przed HRRP. Ta część skargi wniesionej przez KS i KD dotyczy bowiem przepisów proceduralnych tego panelu, które nie są bezpośrednio związane z wyborami politycznymi lub strategicznymi dokonywanymi w ramach WPZiB.

Podobnie, co się tyczy braku uprawnień wykonawczych przyznanych HRRP lub środków odwoławczych w odniesieniu do naruszeń stwierdzonych przez ten panel, Trybunał, opierając się na celach leżących u podstaw utworzenia misji Eulex Kosowo ( 18 ), wskazał, że decyzja o poddaniu bądź niepoddaniu działań i zaniechań tej misji spełniającemu te normy mechanizmowi kontroli jest związana nie bezpośrednio z wyborami politycznymi lub strategicznymi dotyczącymi wspomnianej misji, lecz wyłącznie z aspektem jej zarządzania administracyjnego.

Po trzecie, Trybunał wskazał, że brak zarówno środków naprawczych umożliwiających usunięcie stwierdzonych przez HRRP naruszeń praw podstawowych, jak i niezbadanie w sposób prawidłowy pod względem prawnym sprawy KD dotyczy nieprzyjęcia indywidualnych środków związanych ze szczególnymi sytuacjami KS i KD i nie wiąże się bezpośrednio z wyborami politycznymi lub strategicznymi dokonywanymi w ramach WPZiB. To samo dotyczy twierdzenia Rady i ESDZ, zgodnie z którym misja ta dołożyła wszelkich starań, aby przeprowadzić dochodzenie w sprawie rozpatrywanych przestępstw. Sąd naruszył zatem prawo również w odniesieniu do tych aspektów skargi.

Natomiast, po czwarte, decyzja o wygaszeniu mandatu wykonawczego misji WPZiB, a w szczególności misji w dziedzinie WPBiO, wiąże się bezpośrednio z takimi wyborami politycznymi lub strategicznymi dokonywanymi w ramach WPZiB w rozumieniu art. 28 ust. 1 i art. 43 ust. 2 TUE. W konsekwencji Sąd nie naruszył prawa, uznawszy się za niewłaściwy do orzekania w przedmiocie zarzutów szczegółowych dotyczących wygaszenia mandatu wykonawczego misji Eulex Kosowo na mocy decyzji 2018/856 ( 19 ).

W przedmiocie skargi przed Sądem

Trybunał, stwierdzając, że nie dysponuje informacjami niezbędnymi do wydania ostatecznego orzeczenia w przedmiocie zarzutów niedopuszczalności podniesionych przez Radę, Komisję i ESDZ ani w przedmiocie zasadności skargi wniesionej przez KS i KD, przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd w celu wydania orzeczenia w przedmiocie dopuszczalności, a w stosownym wypadku, co do istoty tej skargi, a także w przedmiocie wniosku o udzielenie dostępu do OPLAN‑u misji Eulex Kosowo.

( 1 ) Postanowienie z dnia 10 listopada 2021 r., KS i KD/Rada i in., T‑771/20, niepublikowane, EU:T:2021:798.

( 2 ) Powyższe postanowienie zostało uchylone w zakresie, w jakim skarga wniesiona przez KS i KD dotyczyła w szczególności naruszenia szeregu praw podstawowych oraz niewłaściwego użycia lub nadużycia władzy wykonawczej przez organ i instytucje Unii. W pozostałym zakresie odwołania zostały oddalone.

( 3 ) Zgodnie z tym postanowieniem „Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie jest właściwy w zakresie [postanowień dotyczących WPZiB], z wyjątkiem właściwości do kontrolowania przestrzegania artykułu 40 [TUE] i do kontroli legalności niektórych decyzji przewidzianych w artykule 275 akapit drugi [TFUE].”

( 4 ) Zgodnie z brzmieniem tego art. 275 TFUE „Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie jest właściwy w zakresie postanowień dotyczących [WPZiB] ani w zakresie aktów przyjętych na ich podstawie. Trybunał jest jednak właściwy w zakresie kontroli przestrzegania artykułu 40 [TUE] oraz orzekania w sprawie skarg wniesionych na warunkach przewidzianych w artykule 263 akapit czwarty [TFUE], dotyczących kontroli legalności decyzji przewidujących środki ograniczające wobec osób fizycznych lub prawnych przyjętych przez Radę na podstawie tytułu V rozdział 2 [TUE].”

( 5 ) Wspólne działanie Rady 2008/124/WPZiB z dnia 4 lutego 2008 r. w sprawie misji Unii Europejskiej w zakresie praworządności w Kosowie, EULEX KOSOWO (Dz.U. 2008, L 42, s. 92).

( 6 ) Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisana w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r.

( 7 ) Postanowienie z dnia 14 grudnia 2017 r., KS/Rada i in., (T‑840/16, EU:T:2017:938).

( 8 ) Artykuł ów przewiduje: „Realizacja [WPZiB] nie narusza stosowania procedur oraz odpowiedniego zakresu uprawnień instytucji przewidzianych w traktatach do wykonywania kompetencji Unii, o których mowa w artykułach 3–6 [TFUE]. Realizacja polityk, o których mowa w tych artykułach, nie narusza także stosowania procedur oraz odpowiedniego zakresu uprawnień instytucji przewidzianych w traktatach do wykonywania kompetencji Unii na podstawie niniejszego rozdziału”.

( 9 ) Odczytywane w świetle art. 47 Karty, art. 6 ust. 1 i art. 13 EKPC oraz art. 2, art. 3 ust. 5 oraz art. 6, 19, 21 i 23 TUE.

( 10 ) Wyrok z dnia 25 marca 2021 r., Carvalho i in./Parlament i Rada (C‑565/19 P, EU:C:2021:252, pkt 69, 78).

( 11 ) Wyroki: z dnia 28 marca 2017 r., Rosneft (C‑72/15, EU:C:2017:236, pkt 60); z dnia 6 października 2020 r., Bank Refah Kargaran/Rada (C‑134/19 P, EU:C:2020:793, pkt 27).

( 12 ) Wynika to z orzecznictwa Trybunału wywodzącego się z pkt 49 wyroku z dnia 12 listopada 2015 r., Elitaliana/Eulex Kosowo (C‑439/13 P, EU:C:2015:753), z pkt 55 wyroku z dnia 19 lipca 2016 r., H/Rada i in. (C‑455/14 P, EU:C:2016:569), a także z pkt 66 wyroku z dnia 25 czerwca 2020 r., Satcen/KF (C‑14/19 P, EU:C:2020:492).

( 13 ) W konsekwencji Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie jest właściwy do oceny legalności lub dokonywania wykładni działań lub zaniechań bezpośrednio związanych z prowadzeniem, określaniem i realizacją WPZiB, a zwłaszcza WPBiO, czyli w szczególności określaniem strategicznych interesów Unii, a także określaniem zarówno działań, jakie mają być prowadzone, i stanowisk, jakie ma zająć Unia, jak i ogólnych wytycznych WPZiB w rozumieniu art. 24–26, 28, 29, 37, 38, 42 i 43 TUE.

( 14 ) Ocena ta znajduje się w pkt 28 i 39 zaskarżonego postanowienia.

( 15 ) W tym celu Trybunał uwzględnił fakt, że cel pewności prawa wymaga, aby sąd Unii nie był zmuszony do zbadania sprawy co do istoty w celu ustalenia swojej właściwości.

( 16 ) Te działania i zaniechania zostały wymienione w pkt 20 wyroku. Chodzi w istocie o:

brak odpowiednich dochodzeń dotyczących zaginięcia i zamordowania członków rodzin KS i KD ze względu na brak niezbędnych zasobów i odpowiedniego personelu tej misji do wypełnienia jej mandatu wykonawczego;

brak przepisów przewidujących pomoc prawną na rzecz kwalifikujących się skarżących w postępowaniach prowadzonych przed HRRP i utworzenie tego panelu bez nadania mu uprawnienia do egzekwowania jego decyzji oraz uprawnienia dającego możliwość wniesienia środka zaskarżenia w odniesieniu do stwierdzonych naruszeń;

brak przyjęcia środków naprawczych pozwalających na całkowite lub częściowe usunięcie naruszeń, o których mowa w tiret pierwszym i drugim, mimo że szef Euleksu Kosowo podał wnioski HRRP do wiadomości Unii;

niewłaściwe użycie lub nadużycie władzy wykonawczej przez Radę i ESDZ, w szczególności ze względu na to, że stwierdziły one, iż Eulex Kosowo dołożył wszelkich starań w celu zbadania porwania i prawdopodobnego morderstwa małżonka KS oraz morderstwa małżonka i syna KD;

niewłaściwe użycie lub nieprawidłowe skorzystanie z władzy wykonawczej polegające na wygaszeniu mandatu wykonawczego Euleksu Kosowo decyzją Rady (WPZiB) 2018/856 z dnia 8 czerwca 2018 r. zmieniającą wspólne działanie 2008/124 w sprawie misji Unii Europejskiej w zakresie praworządności w Kosowie (Dz.U. 2018, L 146, s. 5) mimo utrzymywania się naruszeń, o których mowa w tiret pierwszym i drugim;

niewłaściwe użycie lub nadużycie władzy wykonawczej lub publicznej polegające na niezapewnieniu, aby sprawa KD, która prima facie dotyczy zbrodni wojennej, została zbadana w sposób prawidłowy pod względem prawnym przez Eulex Kosowo lub prokuraturę specjalną w celu prowadzenia postępowania przygotowawczego oraz ścigania przed specjalną izbą Kosowa.

( 17 ) Zdolność ta wynika z brzmienia art. 15a wspólnego działania 2008/124, zmienionego decyzją Rady 2014/349/WPZiB z dnia 12 czerwca 2014 r. (Dz.U. 2014, L 174, s. 42).

( 18 ) Zobacz art. 1 i 2 wspólnego działania 2008/124.

( 19 ) Decyzją tą zniesiono obowiązek tej misji, ustanowiony w art. 3 lit. d) wspólnego działania 2008/124, polegający na dopilnowaniu, aby pewne zbrodnie i przestępstwa „były przedmiotem właściwych dochodzeń, były ścigane, osądzone, a wyroki wykonane”.