Sprawa C‑66/18

Komisja Europejska

przeciwko

Węgrom

Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 6 października 2020 r.

Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Dopuszczalność – Właściwość Trybunału – Układ ogólny w sprawie handlu usługami – Artykuł XVI – Dostęp do rynku – Lista szczegółowych zobowiązań – Warunek dotyczący istnienia zezwolenia – Artykuł XX ust. 2 – Artykuł XVII – Traktowanie narodowe – Usługodawca mający siedzibę w państwie trzecim – Uregulowanie krajowe państwa członkowskiego nakładające warunki na świadczenie usług szkolnictwa wyższego na jego terytorium – Wymóg dotyczący zawarcia umowy międzynarodowej z państwem siedziby usługodawcy – Wymóg dotyczący prowadzenia kształcenia w państwie siedziby usługodawcy – Zmiana warunków konkurencji na korzyść usługodawców krajowych – Względy uzasadniające – Porządek publiczny – Zapobieganie praktykom wprowadzającym w błąd – Artykuł 49 TFUE – Swoboda przedsiębiorczości – Dyrektywa 2006/123/WE – Usługi na rynku wewnętrznym – Artykuł 16 – Artykuł 56 TFUE – Swoboda świadczenia usług – Istnienie ograniczenia – Względy uzasadniające – Nadrzędny wzgląd interesu ogólnego – Porządek publiczny – Zapobieganie praktykom wprowadzającym w błąd – Wysoki poziom szkolnictwa – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Artykuł 13 – Wolność akademicka – Artykuł 14 ust. 3 – Wolność tworzenia placówek edukacyjnych – Artykuł 16 – Wolność prowadzenia działalności gospodarczej – Artykuł 52 ust. 1

1. Skarga o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego – Postępowanie poprzedzające wniesienie skargi – Przedmiot – Terminy wyznaczone państwu członkowskiemu – Wymóg rozsądnych terminów – Kryteria oceny – Wpływ krótkich terminów na dopuszczalność skargi – Warunki – Dowód naruszenia prawa do obrony przysługującego państwu członkowskiemu

   (art. 258 TFUE)

   (zob. pkt 45–47, 52)

2. Skarga o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego – Właściwość Trybunału – Skarga o stwierdzenie naruszenia umowy międzynarodowej – Umowy zawierane przez Unię – Szczegółowe zobowiązania podjęte w ramach Układu ogólnego w sprawie handlu usługami (GATS) załączonego do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu – Wyłączna kompetencja Unii – Włączenie

   [art. 3 ust. 1 lit. e), art. 216 ust. 2, art. 258 TFUE]

   (zob. pkt 68–71, 73, 74)

3. Skarga o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego – Właściwość Trybunału – Skarga o stwierdzenie niedochowania przez państwo członkowskie szczegółowych zobowiązań podjętych w ramach Układu ogólnego w sprawie handlu usługami (GATS) załączonego do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO) – Włączenie – Uzasadnienia – Odpowiedzialność międzynarodowa ponoszona przez Unię w przypadku naruszenia przez państwo członkowskie jego zobowiązań międzynarodowych – Wpływ istnienia systemu rozstrzygania sporów WTO – Brak – Obowiązek poszanowania przez Unię norm i zasad ogólnego i zwyczajowego prawa międzynarodowego – Odpowiednie skutki stwierdzenia czynu międzynarodowo bezprawnego i stwierdzenia uchybienia

   (art. 258 TFUE; uzgodnienie w sprawie zasad i procedur regulujących rozstrzyganie sporów, załączone do porozumienia ustanawiającego WTO)

   (zob. pkt 81, 84–91)

4. Wspólna polityka handlowa – Umowy międzynarodowe – Układ ogólny w sprawie handlu usługami (GATS) załączony do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu – Zasada traktowania narodowego – Ograniczenia – Zakres – Szczegółowe zobowiązanie w dziedzinie usług szkolnictwa wyższego finansowanego prywatnie – Ograniczenie w dostępie do rynku odnoszące się do systemu uzyskiwania uprzedniego zezwolenia – Rozszerzenie na zasadę traktowania narodowego – Warunek – Środek sprzeczny z obowiązkiem dotyczącym dostępu do rynku i obowiązkiem traktowania narodowego

   [Układ ogólny w sprawie handlu usługami (GATS), art. XVI, XVII, XX]

   (zob. pkt 107, 108, 112, 113)

5. Wspólna polityka handlowa – Umowy międzynarodowe – Układ ogólny w sprawie handlu usługami (GATS) załączony do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu – Zasada traktowania narodowego – Szczegółowe zobowiązanie w dziedzinie usług szkolnictwa wyższego finansowanego prywatnie – Uregulowanie krajowe uzależniające świadczenie takich usług od istnienia uprzedniej umowy międzynarodowej – Zmiana warunków konkurencji na korzyść podobnych usługodawców krajowych – Niedopuszczalność – Uzasadnienia – Utrzymanie porządku publicznego – Wyłączenie w braku dowodu rzeczywistego i dostatecznie poważnego zagrożenia – Zapobieganie praktykom wprowadzającym w błąd – Środek arbitralny i nieproporcjonalny – Wyłączenie

   [Układ ogólny w sprawie handlu usługami (GATS), art. XIV lit. a), art. XIV lit. c) ppkt (i), art. XVII]

   (zob. pkt 118, 120, 121, 128, 130, 135–137)

6. Wspólna polityka handlowa – Umowy międzynarodowe – Układ ogólny w sprawie handlu usługami (GATS) załączony do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu – Zasada traktowania narodowego – Szczegółowe zobowiązanie w dziedzinie usług szkolnictwa wyższego finansowanego prywatnie – Uregulowanie krajowe uzależniające świadczenie takich usług od prowadzenia kształcenia w państwie pochodzenia – Zmiana warunków konkurencji na korzyść podobnych usługodawców krajowych – Niedopuszczalność – Uzasadnienia – Utrzymanie porządku publicznego – Wyłączenie w braku dowodu rzeczywistego i dostatecznie poważnego zagrożenia – Zapobieganie praktykom wprowadzającym w błąd – Wyłączenie

   [Układ ogólny w sprawie handlu usługami (GATS), art. XIV lit. a), art. XIV lit. c) ppkt (i), art. XVII]

   (zob. pkt 147–149, 154, 155)

7. Swoboda przedsiębiorczości – Postanowienia traktatu – Zakres stosowania – Ustawodawstwo krajowe mające zastosowanie do wszystkich instytucji szkolnictwa wyższego – Włączenie

   (art. 49 TFUE)

   (zob. pkt 159–163)

8. Swoboda przedsiębiorczości – Ograniczenia – Uregulowanie krajowe uzależniające świadczenie usług szkolnictwa wyższego przez instytucje zagraniczne od prowadzenia kształcenia w państwie pochodzenia – Niedopuszczalność – Uzasadnienia – Utrzymanie porządku publicznego – Wyłączenie w braku dowodu rzeczywistego, aktualnego i dostatecznie poważnego zagrożenia – Zapobieganie praktykom wprowadzającym w błąd – Wyłączenie w braku konkretnych i szczegółowych dowodów – Konieczność zapewnienia wysokiego poziomu szkolnictwa wyższego – Wyłączenie w razie podjęcia środka niewłaściwego do osiągnięcia tego celu

   (art. 49 TFUE)

   (zob. pkt 167–170, 178, 179, 181, 182, 185, 187, 188)

9. Swoboda przedsiębiorczości – Swoboda świadczenia usług – Usługi na rynku wewnętrznym – Dyrektywa 2006/123 – Zakres stosowania – Świadczenie usług szkolnictwa wyższego za wynagrodzeniem – Włączenie

   [art. 57 TFUE; dyrektywa 2006/123 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 2, art. 4 pkt 1]

   (zob. pkt 193–195)

10. Swoboda przedsiębiorczości – Swoboda świadczenia usług – Usługi na rynku wewnętrznym – Dyrektywa 2006/123 – Uregulowanie krajowe uzależniające świadczenie usług szkolnictwa wyższego przez instytucje zagraniczne od prowadzenia kształcenia w państwie pochodzenia – Niedopuszczalność – Uzasadnienia – Względy porządku publicznego i bezpieczeństwa publicznego – Wyłączenie w braku dowodu rzeczywistego, aktualnego i dostatecznie poważnego zagrożenia

    (dyrektywa 2006/123 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 16 ust. 1 akapit drugi, art. 16 ust. 3)

    (zob. pkt 198–200, 203–206)

11. Prawa podstawowe – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Zakres stosowania – Stosowanie prawa Unii – Uregulowanie krajowe przyczyniające się do wykonywania obowiązków wynikających z umów międzynarodowych zawartych przez Unię – Ustawodawstwo krajowe, które może utrudniać korzystanie z jednej lub kilku podstawowych swobód gwarantowanych przez traktat FUE – Państwo członkowskie powołujące się na nadrzędne względy interesu ogólnego uznane przez prawo Unii za uzasadnienie – Włączenie

    (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 51 ust. 1)

    (zob. pkt 212–215)

12. Skarga o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego – Zgodność środków krajowych z prawem Unii – Zarzut dotyczący naruszenia praw zagwarantowanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej – Wolność akademicka, wolność tworzenia placówek edukacyjnych i wolność prowadzenia działalności gospodarczej – Badanie autonomiczne – Warunki – Stosowanie karty

    (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 13, art. 14 ust. 3, art. 16, art. 51 ust. 1)

    (zob. pkt 212–215)

13. Prawa podstawowe – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Wolność akademicka – Zakres – Brak ustanowienia jako takiego w europejskiej konwencji praw człowieka – Uwzględnienie zaleceń organów Rady Europy i Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) – Autonomia instytucji szkolnictwa wyższego – Włączenie

    (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 13, art. 52 ust. 3)

    (zob. pkt 222–227)

14. Prawa podstawowe – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Wolność akademicka – Wolność tworzenia placówek edukacyjnych i wolność prowadzenia działalności gospodarczej – Uregulowanie krajowe uzależniające świadczenie usług szkolnictwa wyższego od prowadzenia kształcenia w państwie pochodzenia i od istnienia uprzedniej umowy międzynarodowej – Niedopuszczalność

    (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 13, art. 14 ust. 3, art. 16)

    (zob. pkt 228, 233, 234, 239–242)

Streszczenie

Wprowadzone przez Węgry warunki umożliwiające zagranicznym instytucjom szkolnictwa wyższego prowadzenie działalności na terytorium tego państwa są niezgodne z prawem Unii

W wyroku Komisja/Węgry (Szkolnictwo wyższe) (C‑66/18), ogłoszonym w dniu 6 października 2020 r., Trybunał, w składzie wielkiej izby, uwzględnił skargę o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom wniesioną przez Komisję Europejską przeciwko temu państwu członkowskiemu. Trybunał stwierdził, po pierwsze, że uzależniając prowadzenie na Węgrzech działalności w zakresie kształcenia kończącego się uzyskaniem dyplomu przez instytucje szkolnictwa wyższego umiejscowione poza Europejskim Obszarem Gospodarczym (EOG) od istnienia umowy międzynarodowej wiążącej Węgry z państwem trzecim, w którym dana instytucja ma swoją siedzibę, Węgry uchybiły zobowiązaniom podjętym w odniesieniu do traktowania narodowego na mocy Układu ogólnego w sprawie handlu usługami (GATS), zawartego w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO) ( 1 ). Ponadto wymóg ten jest sprzeczny z postanowieniami Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”) dotyczącymi wolności akademickiej, wolności tworzenia placówek szkolnictwa wyższego i wolności prowadzenia działalności gospodarczej ( 2 ).

Po drugie, Trybunał stwierdził, że uzależniając prowadzenie na Węgrzech działalności przez zagraniczne instytucje szkolnictwa wyższego, w tym instytucje mające siedzibę w innym państwie członkowskim EOG, od warunku wymagającego, by prowadziły one kształcenie w zakresie szkolnictwa wyższego w państwie ich siedziby, Węgry uchybiły swoim zobowiązaniom w zakresie traktowania narodowego na podstawie GATS oraz obowiązkom wynikającym ze swobody przedsiębiorczości ( 3 ), swobodnego przepływu usług ( 4 ) oraz wyżej wymienionych postanowień karty.

W dniu 4 kwietnia 2017 r. Węgry przyjęły w trybie pilnym ustawę o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym ( 5 ), przedstawianą jako służąca zagwarantowaniu jakości działalności prowadzonej w zakresie szkolnictwa wyższego, której podstawowym celem było przekształcenie systemu zezwoleń mającego zastosowanie do zagranicznych instytucji szkolnictwa wyższego. Bez względu na to, czy uzyskały one wcześniejszą akredytację, czy też nie, instytucje te podlegają obecnie nowym wymogom, w tym wymogom badanym przez Trybunał.

Komisja wniosła do Trybunału przeciwko Węgrom skargę o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, podnosząc, że ustawa z 2017 r. o szkolnictwie wyższym jest niezgodna zarówno z zobowiązaniami podjętymi przez Węgry w ramach GATS, jak i ze swobodą przedsiębiorczości, swobodą przepływu usług oraz postanowieniami karty dotyczącymi wolności akademickiej, wolności tworzenia szkół wyższych i wolności prowadzenia działalności gospodarczej.

Trybunał odrzucił najpierw podniesione przez Węgry zarzuty niedopuszczalności. Otóż, po pierwsze, co się tyczy krótkich terminów zastosowanych przez Komisję w trakcie postępowania poprzedzającego wniesienie skargi, Trybunał, potwierdzając swoje orzecznictwo w tej dziedzinie ( 6 ), przeprowadził badanie konkretnego przebiegu tego postępowania i stwierdził, że Węgry nie wykazały zarzucanego naruszenia prawa do obrony. Ponadto zauważył on, że zakwestionowane terminy wyznaczono z uwzględnieniem szybkiego wejścia w życie rozpatrywanych przepisów, początkowo wyznaczonego na dzień 1 stycznia 2018 r. Po drugie, Trybunał uznał, że rząd węgierski nie może skutecznie powoływać się na niezgodność z prawem politycznych zamiarów, jakie przypisuje Komisji, a mianowicie ochrony indywidualnych interesów Central European University, dlatego że możliwość wszczęcia postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego jest objęta wyłącznymi uprawnieniami dyskrecjonalnymi, które przysługują jej w tym zakresie i które jako takie nie podlegają kontroli sądowej sprawowanej przez Trybunał.

Następnie Trybunał uznał swoją właściwość do rozpoznania zarzutów dotyczących naruszenia prawa WTO. W tym względzie, przypomniawszy, że każda umowa międzynarodowa zawarta przez Unię stanowi integralną część prawa Unii, stwierdził on, że tak jest w przypadku porozumienia ustanawiającego WTO, którego częścią jest GATS. Następnie, co się tyczy relacji między wyłączną kompetencją Unii w dziedzinie wspólnej polityki handlowej a szerokim zakresem kompetencji państw członkowskich w dziedzinie edukacji, Trybunał wyjaśnił, że zobowiązania podjęte w ramach GATS, w tym zobowiązania dotyczące liberalizacji handlu prywatnymi usługami edukacyjnymi, są objęte wspólną polityką handlową. Ponadto, odpowiadając na argumentację rządu węgierskiego opartą na wyłączności kompetencji do dokonywania wykładni, przyznanej w szczególności organom tworzącym system rozstrzygania sporów WTO, Trybunał podkreślił, że nie tylko istnienie własnego systemu rozstrzygania sporów WTO nie stoi na przeszkodzie temu, aby w ramach postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego Trybunał uznał swoją właściwość do rozpoznania zarzutów dotyczących naruszeń prawa WTO, w niniejszym przypadku GATS, lecz że skorzystanie z tej właściwości jest nawet w pełni spójne z ciążącym na każdym członku WTO, w tym na Unii, obowiązkiem czuwania nad przestrzeganiem jego zobowiązań wynikających z prawa tej organizacji. W tym względzie Trybunał podkreślił, że odpowiedzialność międzynarodowa Unii może powstać ze względu na ewentualne nieprzestrzeganie przez państwo członkowskie zobowiązań, które podjęło ono na mocy GATS.

W tym samym kontekście Trybunał uściślił konkretne konsekwencje dla wykonywania swojej własnej kompetencji wynikające z wiążących go postanowień umów międzynarodowych, jak również z norm i zasad ogólnego prawa międzynarodowego o charakterze zwyczajowym, o których wiążącym dla Unii charakterze przypomniał na wstępie. I tak, w świetle skodyfikowanych zasad ogólnego prawa międzynarodowego w dziedzinie odpowiedzialności państwa za czyny międzynarodowo bezprawne Trybunał zauważył, że ocena zachowania państwa członkowskiego – której obowiązek dokonania spoczywa na nim w ramach postępowania w sprawie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego – nawet w świetle prawa WTO nie wiąże innych członków WTO ani też nie może mieć wpływu na późniejszą ocenę, jakiej mógłby dokonać Organ Rozstrzygania Sporów (DSB) WTO. Zatem zdaniem Trybunału ani Unia, ani zainteresowane państwo członkowskie nie mogą powoływać się na wyrok wydany przez Trybunał w wyniku postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w celu uchylenia się od ciążącego na nich obowiązku dostosowania się do skutków prawnych, jakie prawo WTO przypisuje postanowieniom DSB.

Uznawszy w ten sposób swoją właściwość, Trybunał przeszedł do zbadania zarzutów Komisji. Po pierwsze, co się tyczy oceny, w świetle art. XVII GATS dotyczącego traktowania narodowego, wymogu istnienia uprzedniej umowy międzynarodowej, Trybunał stwierdził na wstępie, że w dziedzinie usług szkolnictwa wyższego Węgry w pełni zobowiązały się do przyznania traktowania narodowego przewidzianego w tym artykule, i to pomimo sformułowanego w odniesieniu do zobowiązania podjętego w zakresie dostępu do rynku (art. XVI) zastrzeżenia, zgodnie z którym tworzenie instytucji edukacyjnych na Węgrzech nadal wymaga uprzedniego zezwolenia. Zgodnie bowiem z prawem WTO takie zastrzeżenie uprzedniego zezwolenia mające na celu ograniczenie zobowiązania podjętego w odniesieniu do dostępu do rynku może być ważne w dziedzinie traktowania narodowego tylko w zakresie, w jakim dotyczy ono środka sprzecznego zarówno z obowiązkiem w zakresie dostępu do rynku, jak i z obowiązkiem dotyczącym traktowania narodowego. W niniejszej zaś sprawie ogólny charakter zastrzeżenia dotyczącego uprzedniego zezwolenia, poprzez które to zastrzeżenie Węgry zamierzały ograniczyć swoje zobowiązanie dotyczące dostępu do rynku, nie ma charakteru dyskryminującego, wobec czego Węgry nie mogą się na nie powoływać w odniesieniu do obowiązku traktowania narodowego.

Trybunał wyjaśnił następnie, że zawarcie umowy międzynarodowej, takiej jak wymagana przez ustawę z 2017 r. o szkolnictwie wyższym, nakłada na zainteresowanych usługodawców zagranicznych dodatkowy warunek w zakresie świadczenia przez nich usług szkolnictwa wyższego na Węgrzech, warunek, którego spełnienie wchodzi w zakres uprawnień dyskrecjonalnych władz węgierskich, co wystarcza do stwierdzenia zmiany warunków konkurencji na niekorzyść zainteresowanych instytucji i na korzyść instytucji węgierskich. Wreszcie Trybunał uznał, że wyjaśnienia przedstawione przez rząd węgierski w przedmiocie celów realizowanych przez rozpatrywany wymóg nie są wystarczające do jego uzasadnienia w świetle art. XIV GATS. Co się bowiem tyczy powołania się przez Węgry na ochronę porządku publicznego, to państwo członkowskie nie wykazało w sposób konkretny i szczegółowy istnienia rzeczywistego i dostatecznie poważnego zagrożenia jednego z podstawowych interesów społeczeństwa węgierskiego. Ponadto w zakresie, w jakim rozpatrywany wymóg miałby na celu zapobieganie praktykom wprowadzającym w błąd, Trybunał orzekł, że stanowi on narzędzie arbitralnej dyskryminacji z uwagi na decydujący charakter woli politycznej władz węgierskich w zakresie jego spełnienia. To przedstawione przez Węgry uzasadnienie również nie zostało zatem uwzględnione.

Ponadto i w każdym razie Trybunał uznał rozpatrywany wymóg za nieproporcjonalny, zauważając, że znajduje on zastosowanie bez żadnego rozróżnienia, w tym do instytucji, które były już obecne na rynku węgierskim.

Po drugie, Trybunał zbadał wymóg prowadzenia działalności w zakresie kształcenia w państwie pochodzenia. Co się tyczy najpierw zobowiązania podjętego przez Węgry na mocy art. XVII GATS, Trybunał, po zwróceniu uwagi na osłabioną pozycję konkurencyjną zainteresowanych instytucji wynikającą z rozpatrywanego wymogu, wskazał, podobnie jak uprzednio, na niewystarczający charakter wyjaśnień przedstawionych przez rząd węgierski w odniesieniu do celów mogących uzasadniać jego konieczność. Ze względów analogicznych do przyjętych w ramach analizy zarzutu pierwszego, uznał on zatem, że wymóg ten w zakresie, w jakim ma zastosowanie do instytucji szkolnictwa wyższego mających siedzibę w państwie trzecim będącym członkiem WTO, narusza to postanowienie. Ponadto w zakresie, w jakim wspomniany wymóg ma zastosowanie do instytucji edukacyjnych mających siedzibę w innym państwie członkowskim Unii, Trybunał stwierdził istnienie nieuzasadnionego ograniczenia zarówno swobody przedsiębiorczości zagwarantowanej w art. 49 TFUE, jak i swobody świadczenia usług, o której mowa w art. 16 dyrektywy usługowej. Wreszcie, w zakresie, w jakim rozpatrywany wymóg przedstawiono jako mający na celu zapewnienie wysokiego poziomu szkolnictwa wyższego, Trybunał zauważył, że prowadzenie wymaganej działalności, której jakość pozostaje do ustalenia, nie przesądza w żaden sposób o jakości kształcenia prowadzonego na Węgrzech, wobec czego cel taki nie wystarcza do uzasadnienia rozpatrywanego wymogu.

Po trzecie, Trybunał zbadał, czy rozpatrywane wymogi, wprowadzone ustawą z 2017 r. o szkolnictwie wyższym, są zgodne z art. 13, art. 14 ust. 3 i art. 16 karty. W tym względzie Trybunał wyjaśnił na wstępie, że Węgry są związane kartą w odniesieniu do spornych przepisów, ponieważ wykonanie zobowiązań ciążących na nich na mocy umowy międzynarodowej stanowiącej integralną część prawa Unii, takiej jak GATS, z jednej strony, oraz wprowadzone przez te same przepisy ograniczenia podstawowych swobód – na zasadność których to ograniczeń Węgry bezskutecznie się powoływały – z drugiej strony, są objęte zakresem stosowania prawa Unii w rozumieniu art. 51 ust. 1 karty.

Badając kolejno zakres gwarancji przyznanych we wskazanych postanowieniach karty, Trybunał podkreślił w odniesieniu do prowadzenia działalności przez instytucje szkolnictwa wyższego, że wolność akademicka ma nie tylko wymiar indywidualny w zakresie, w jakim jest powiązana z wolnością wyrażania opinii, a konkretniej w dziedzinie badań z wolnością przekazywania informacji, poszukiwania i rozpowszechniania uzyskanych w ten sposób wyników, lecz również ma wymiar instytucjonalny i organizacyjny, którego wyrazem jest autonomia tych instytucji. Trybunał stwierdził zaś, że sporne środki mogą zagrozić działalności akademickiej odnośnych zagranicznych instytucji szkolnictwa wyższego na terytorium węgierskim, a tym samym pozbawić zainteresowanych pracowników naukowych autonomicznej infrastruktury koniecznej do prowadzenia przez nich badań naukowych i wykonywania przez nich działalności pedagogicznej, w związku z czym wspomniane środki mogą ograniczać wolność akademicką chronioną na podstawie art. 13 karty. Ponadto tworzenie tych instytucji jest objęte art. 14 ust. 3 i art. 16 karty, a ze względów analogicznych do tych, które tu przywołano, sporne środki stanowią ingerencję w prawa ustanowione w tych postanowieniach. Ponieważ te różne przypadki ingerencji nie znalazły uzasadnienia w świetle art. 52 ust. 1 karty, Trybunał stwierdził, że Węgry uchybiły wspomnianym przepisom tej karty.

( 1 ) Artykuł XVII GATS.

( 2 ) Artykuł 13, art. 14 ust. 3 i art. 16 karty.

( 3 ) Artykuł 49 TFUE.

( 4 ) Artykuł 16 dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotyczącej usług na rynku wewnętrznym (Dz.U. 2006, L 376, s. 36, zwanej dalej „dyrektywą usługową”).

( 5 ) Nemzeti felsőoktatásról szóló 2011. évi CCIV. törvény módosításáról szóló 2017. évi XXV. törvény (ustawa XXV z 2017 r. zmieniająca ustawę CCIV z 2011 r. o krajowym szkolnictwie wyższym) (zwana dalej „ustawą z 2017 r. o szkolnictwie wyższym”).

( 6 ) Zobacz w szczególności wyrok z dnia 18 czerwca 2020 r., Komisja/Węgry (Przejrzystość stowarzyszeń) (C‑78/18, EU:C:2020:476, pkt 30 i przytoczone tam orzecznictwo) (zob. także komunikat prasowy nr 73/20).