Sprawa C‑703/17

Adelheid Krah

przeciwko

Universität Wien

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Oberlandesgericht Wien)

Wyrok Trybunału (druga izba) z dnia 10 października 2019 r.

Odesłanie prejudycjalne – Swobodny przepływ osób – Artykuł 45 TFUE – Pracownicy – Rozporządzenie (UE) nr 492/2011 – Artykuł 7 ust. 1 – Starsi wykładowcy podoktorscy – Ograniczenie uwzględnienia wcześniejszych istotnych okresów zatrudnienia ukończonych w innym państwie członkowskim – System wynagrodzeń uzależniający możliwość otrzymania wyższego wynagrodzenia od stażu pracy zdobytego u aktualnego pracodawcy

1. Swobodny przepływ osób – Pracownicy – Równość traktowania – Wynagrodzenie – Starsi wykładowcy podoktorscy – Częściowe uwzględnienie wcześniejszych istotnych okresów zatrudnienia ukończonych w innym państwie członkowskim – Stosowanie do wszystkich zatrudnionych pracowników – Dyskryminacja bezpośrednia ze względu na przynależność państwową – Brak

   (art. 45 ust. 2 TFUE; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 492/2011, art. 7 ust. 1)

   (zob. pkt 21, 25, 28)

2. Swobodny przepływ osób – Pracownicy – Równość traktowania – Wynagrodzenie – Starsi wykładowcy podoktorscy – Częściowe uwzględnienie wcześniejszych istotnych okresów zatrudnienia ukończonych w innym państwie członkowskim – Odmienne traktowanie w zależności od uniwersytetu, który zatrudniał pracownika – Dyskryminacja pośrednia ze względu na przynależność państwową – Brak

   (art. 45 ust. 2 TFUE; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 492/2011, art. 7 ust. 1)

   (zob. pkt 23, 24, 29–32, 38)

3. Swobodny przepływ osób – Pracownicy – Równość traktowania – Wynagrodzenie – Starsi wykładowcy podoktorscy – Częściowe uwzględnienie wcześniejszych istotnych okresów zatrudnienia ukończonych w innym państwie członkowskim – Wcześniejsze równoważne zatrudnienie – Przeszkoda – Uzasadnienie – Brak – Wcześniejsze zatrudnienie, które nie jest równoważne, lecz jest użyteczne dla wykonywania zadań – Brak przeszkody

   (art. 45 TFUE; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 492/2011, art. 7 ust. 1)

   (zob. pkt 40–43, 47–51, 54, 55–63; sentencja)

Streszczenie

Uregulowanie uniwersytetu państwa członkowskiego, w którym dla celów określenia grupy zaszeregowania płacowego nauczycieli akademickich tego uniwersytetu ograniczono uwzględnienie okresów wcześniejszego równoważnego zatrudnienia ukończonych w innym państwie członkowskim, stanowi przeszkodę dla swobody przepływu pracowników

W wydanym w dniu 10 października 2019 r. wyroku Krah (C‑703/17) Trybunał orzekł, że uregulowanie uniwersytetu państwa członkowskiego, w którym dla celów określenia grupy zaszeregowania płacowego starszych wykładowców podoktorskich tego uniwersytetu ograniczono uwzględnienie okresów wcześniejszego równoważnego zatrudnienia ukończonych przez tych wykładowców w innym państwie członkowskim, stanowi przeszkodę dla swobody przepływu pracowników zagwarantowanej na mocy art. 45 TFUE. Natomiast art. 45 TFUE i art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 492/2011 w sprawie swobodnego przepływu pracowników ( 1 ) nie stoją na przeszkodzie takiemu uregulowaniu, gdy wcześniejsze zatrudnienie w tym innym państwie członkowskim nie jest równoważne, lecz jest po prostu użyteczne dla wykonywania zadań na stanowisku starszego wykładowcy podoktorskiego na tym uniwersytecie.

W sprawie toczącej się przed sądem odsyłającym obywatelka niemiecka, posiadająca doktorat z historii, pracowała przez pięć lat jako wykładowca na Uniwersytecie w Monachium. Od końca 2000 r. pracowała ona na Uniwersytecie Wiedeńskim, najpierw jako wykładowca, następnie jako starszy wykładowca i, od dnia 1 października 2010 r., jako starszy wykładowca podoktorski. Decyzją z dnia 8 listopada 2011 r. Uniwersytet Wiedeński postanowił, dla celów określenia grupy zaszeregowania płacowego starszych wykładowców podoktorskich, uwzględnić okresy wcześniejszego istotnego zatrudnienia w całkowitej wysokości maksymalnie czterech lat, bez rozróżnienia między okresami ukończonymi na pozostałych uniwersytetach w Austrii i okresami ukończonymi za granicą. To czteroletnie ograniczenie nie ma natomiast zastosowania do doświadczenia zawodowego uzyskanego na Uniwersytecie Wiedeńskim w charakterze starszego wykładowcy podoktorskiego. Zgodnie z tą decyzją określenie grupy zaszeregowania płacowego skarżącej zostało dokonane na podstawie wcześniejszego czteroletniego doświadczenia zawodowego.

Rozpatrując zgodność decyzji z dnia 8 listopada 2011 r. z zasadą niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową, Trybunał stwierdził przede wszystkim, że decyzja ta nie skutkuje ani dyskryminacją bezpośrednią ze względu na przynależność państwową, ani dyskryminacją pośrednią w odniesieniu do pracowników będących obywatelami pozostałych państw członkowskich. Trybunał wskazał jednak, że stanowi ona przeszkodę dla swobody przepływu pracowników zagwarantowanej na mocy art. 45 ust. 1 TFUE, ponieważ może ona uczynić mniej atrakcyjnym korzystanie z tej swobody.

W tym względzie w decyzji z dnia 8 listopada 2011 r. uwzględniono istotne wcześniejsze zatrudnienie w całkowitej wysokości maksymalnie czterech lat. Pojęcie to obejmuje nie tylko zatrudnienie równoważne, a nawet identyczne, z zajmowaniem stanowiska starszego wykładowcy podoktorskiego na Uniwersytecie Wiedeńskim, lecz także wszelki inny rodzaj zatrudnienia, które jest po prostu użyteczne dla wykonywania zadań na wspomnianym stanowisku.

Trybunał orzekł, że ograniczenie do czterech lat uwzględnianego okresu wcześniejszego równoważnego zatrudnienia stanowi przeszkodę dla swobody przepływu. Ograniczenie to może bowiem zniechęcać starszego wykładowcę podoktorskiego, który uzyskał równoważne doświadczenie zawodowe przekraczające ten okres, do opuszczenia państwa członkowskiego jego pochodzenia i ubiegania się o takie zatrudnienie na Uniwersytecie Wiedeńskim. Trybunał podkreślił w tym względzie, że do takiego starszego wykładowcy miałyby zastosowanie mniej korzystne warunki płacowe niż warunki mające zastosowanie do starszych wykładowców podoktorskich, którzy zajmowali takie samo stanowisko w okresach zatrudnienia o takiej samej długości na Uniwersytecie Wiedeńskim.

Natomiast jeśli chodzi o nieuwzględnienie w całości doświadczenia, które jest po prostu użyteczne, Trybunał stwierdził brak przeszkody dla swobody przepływu pracowników, ponieważ taki brak nie może wywołać skutków ograniczających tę swobodę przepływu.

Wreszcie co się tyczy uzasadnienia przeszkody dla swobody przepływu wynikającej z częściowego uwzględnienia równoważnego doświadczenia zawodowego, Trybunał potwierdził, że nagradzanie zdobytego doświadczenia, które umożliwia pracownikowi lepsze wykonywanie powierzonych mu obowiązków, stanowi słuszny cel polityki wynagradzania. Niemniej, w świetle konkretnych okoliczności sprawy rozpatrywanej w postępowaniu głównym, decyzja z dnia 8 listopada 2011 r. nie wydaje się gwarantować realizacji tego celu, w związku z czym Trybunał stwierdził naruszenie art. 45 TFUE.

( 1 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 492/2011 z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii Europejskiej (Dz.U. 2011, L 141, s. 1). Artykuł 7 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi konkretne wyrażenie zasady niedyskryminacji ustanowionej w art. 45 ust. 2 TFUE w szczególnej dziedzinie zatrudnienia i pracy.