Sprawa C-149/11

Leno Merken BV

przeciwko

Hagelkruis Beheer BV

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Gerechtshof te ’s-Gravenhage)

„Wspólnotowy znak towarowy — Rozporządzenie (WE) nr 207/200 — Artykuł 15 ust. 1 — Pojęcie rzeczywistego używania znaku towarowego — Zasięg terytorialny używania — Używanie wspólnotowego znaku towarowego na obszarze jednego państwa członkowskiego — Wystarczający charakter”

Streszczenie – wyrok Trybunału (druga izba) z dnia 19 grudnia 2012 r.

1. Wspólnotowy znak towarowy – Uwagi osób trzecich i sprzeciw – Rozpatrywanie sprzeciwu – Dowód używania wcześniejszego znaku towarowego – Rzeczywiste używanie – Pojęcie – Kryteria oceny

   (rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 15 ust. 1; dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/95, art. 10 ust. 1)

2. Wspólnotowy znak towarowy – Uwagi osób trzecich i sprzeciw – Rozpatrywanie sprzeciwu – Dowód używania wcześniejszego znaku towarowego – Rzeczywiste używanie – Pojęcie – Kryteria oceny – Zasięg terytorialny używania

   (rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 15 ust. 1)

3. Prawo Unii Europejskiej – Wykładnia – Akty instytucji – Oświadczenie zamieszczone w protokole z posiedzenia Rady – Uwzględnienie – Niedopuszczalność w braku poparcia w samym akcie

1.  Wspólnotowy znak towarowy jest rzeczywiście używany w rozumieniu art. 15 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego, gdy korzysta się z niego zgodnie z jego podstawową funkcją i w celu zachowania lub stworzenia udziałów w rynku we Wspólnocie dla oznaczonych wspomnianym znakiem towarowym towarów lub usług. Do sądu odsyłającego należy dokonanie oceny, czy warunki te zostały spełnione w sprawie rozpatrywanej w postępowaniu głównym, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności faktycznych mających znaczenie, takich jak w szczególności cechy rozpatrywanego rynku, charakter towarów lub usług chronionych znakiem towarowym, zakres terytorialny i ilościowy używania, jak również częstotliwość i regularność tego używania.

   Wykładnia pojęcia rzeczywistego używania dokonana przez Trybunał w odniesieniu do znaków towarowych stosuje się analogicznie do wspólnotowych znaków towarowych w zakresie, w jakim dyrektywa 2008/95 mająca na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych i rozporządzenie nr 207/2009, stawiając wymóg, zgodnie z którym znak towarowy musi być rzeczywiście używany, realizują ten sam cel. Istotnie, zarówno z motywu 9 wspomnianej dyrektywy, jak i z motywu 10 wspomnianego rozporządzenia wynika, iż prawodawca Unii zmierzał do uzależnienia utrzymania praw związanych ze znakiem towarowym, odpowiednio, krajowym i wspólnotowym od warunku stanowiącego, że znak ten będzie rzeczywiście używany. Zatem wspólnotowy znak towarowy, który nie jest używany, mógłby utrudniać konkurencję, ograniczając zakres oznaczeń, które mogą być zarejestrowane przez inne podmioty jako znaki towarowe, i pozbawiając konkurentów możliwości korzystania z takiego lub podobnego znaku w toku wprowadzania na rynek wewnętrzny towarów lub usług identycznych z oznaczonymi danym znakiem lub do nich podobnych. W konsekwencji nieużywanie wspólnotowego znaku towarowego może również powodować ograniczenie swobody przepływu towarów i swobody świadczenia usług.

   (por. pkt 28, 31, 32, 58; sentencja)

2.  Artykuł 15 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego należy interpretować w ten sposób, że oceny wymogu, zgodnie z którym znak towarowy powinien być „rzeczywiście używany [...] we Wspólnocie” w rozumieniu tego przepisu, należy dokonać w oderwaniu od granic terytoriów państw członkowskich.

   Z łącznej analizy motywów 2, 4 i 6 tego rozporządzenia wynika, że poprzez pozwolenie przedsiębiorstwom na dostosowanie swojej działalności gospodarczej do skali wspólnotowej i prowadzenie jej bez przeszkód rozporządzenie zmierza do zniesienia bariery terytorialności praw, jakie ustawodawstwa państw członkowskich przyznają właścicielom znaków towarowych. Wspólnotowy znak towarowy pozwala więc właścicielowi na odróżnienie jego towarów lub usług w ten sam sposób w całej Wspólnocie bez względu na granice. Natomiast przedsiębiorstwa, które nie chcą chronić swoich znaków towarowych na poziomie wspólnotowym, mogą korzystać z systemu krajowych znaków towarowych, bez konieczności zgłaszania należących do nich znaków towarowych jako wspólnotowych.

   Chociaż wprawdzie uzasadnione jest oczekiwanie, iż wspólnotowy znak towarowy – jako że korzysta z bardziej rozległej ochrony terytorialnej niż krajowy znak towarowy – powinien być używany na obszarze większym niż jedno państwo członkowskie, aby mógł zostać uznany za rzeczywiście używany, to jednak nie można wykluczyć, że w niektórych okolicznościach rynek towarów lub usług, dla których wspólnotowy znak towarowy został zarejestrowany, będzie faktycznie ograniczony do obszaru jednego państwa członkowskiego. W takim przypadku używanie wspólnotowego znaku towarowego na tym obszarze spełniałoby jednocześnie warunek rzeczywistego używania wspólnotowego znaku towarowego i rzeczywistego używania krajowego znaku towarowego.

   Tylko w przypadku gdy sąd krajowy stwierdzi, uwzględniwszy wszystkie okoliczności faktyczne sprawy, że używanie w państwie członkowskim było niewystarczające, aby stanowiło rzeczywiste używanie we Wspólnocie, wciąż będzie można dokonać konwersji wspólnotowego znaku towarowego na zgłoszenie krajowego znaku towarowego w drodze zastosowania wyjątku przewidzianego w art. 112 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009.

   Nawet jeśli można zasadnie spodziewać się, że wspólnotowy znak towarowy będzie używany na większym obszarze niż krajowe znaki towarowe, to nie jest konieczne, by takie używanie było rozległe pod względem geograficznym w celu uznania go za rzeczywiste, ponieważ takie uznanie zależy zwykle od właściwości danych towarów lub usług na właściwym rynku.

   Ze względu na to, że ocena rzeczywistego charakteru używania znaku towarowego opiera się na całości okoliczności faktycznych wykazujących, że używanie tego znaku towarowego w handlu pozwala utworzyć bądź zachować udziały w rynku towarów lub usług, dla których ten znak towarowy został zarejestrowany, nie jest możliwe ustalenie a priori i w sposób abstrakcyjny, jaki zakres terytorialny winien zostać przyjęty, by można było stwierdzić, czy używanie wspomnianego znaku towarowego ma rzeczywisty charakter. Nie można więc ustanowić zasady de minimis, która uniemożliwiałaby sądowi krajowemu dokonanie oceny wszystkich okoliczności zawisłego przed nim sporu.

   (por. pkt 40, 50, 51, 54, 55, 57; sentencja)

3.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 46)

Sprawa C-149/11

Leno Merken BV

przeciwko

Hagelkruis Beheer BV

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Gerechtshof te ’s-Gravenhage)

„Wspólnotowy znak towarowy — Rozporządzenie (WE) nr 207/200 — Artykuł 15 ust. 1 — Pojęcie rzeczywistego używania znaku towarowego — Zasięg terytorialny używania — Używanie wspólnotowego znaku towarowego na obszarze jednego państwa członkowskiego — Wystarczający charakter”

Streszczenie – wyrok Trybunału (druga izba) z dnia 19 grudnia 2012 r.

1. Wspólnotowy znak towarowy — Uwagi osób trzecich i sprzeciw — Rozpatrywanie sprzeciwu — Dowód używania wcześniejszego znaku towarowego — Rzeczywiste używanie — Pojęcie — Kryteria oceny

   (rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 15 ust. 1; dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/95, art. 10 ust. 1)

2. Wspólnotowy znak towarowy — Uwagi osób trzecich i sprzeciw — Rozpatrywanie sprzeciwu — Dowód używania wcześniejszego znaku towarowego — Rzeczywiste używanie — Pojęcie — Kryteria oceny — Zasięg terytorialny używania

   (rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 15 ust. 1)

3. Prawo Unii Europejskiej — Wykładnia — Akty instytucji — Oświadczenie zamieszczone w protokole z posiedzenia Rady — Uwzględnienie — Niedopuszczalność w braku poparcia w samym akcie

1.  Wspólnotowy znak towarowy jest rzeczywiście używany w rozumieniu art. 15 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego, gdy korzysta się z niego zgodnie z jego podstawową funkcją i w celu zachowania lub stworzenia udziałów w rynku we Wspólnocie dla oznaczonych wspomnianym znakiem towarowym towarów lub usług. Do sądu odsyłającego należy dokonanie oceny, czy warunki te zostały spełnione w sprawie rozpatrywanej w postępowaniu głównym, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności faktycznych mających znaczenie, takich jak w szczególności cechy rozpatrywanego rynku, charakter towarów lub usług chronionych znakiem towarowym, zakres terytorialny i ilościowy używania, jak również częstotliwość i regularność tego używania.

   Wykładnia pojęcia rzeczywistego używania dokonana przez Trybunał w odniesieniu do znaków towarowych stosuje się analogicznie do wspólnotowych znaków towarowych w zakresie, w jakim dyrektywa 2008/95 mająca na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych i rozporządzenie nr 207/2009, stawiając wymóg, zgodnie z którym znak towarowy musi być rzeczywiście używany, realizują ten sam cel. Istotnie, zarówno z motywu 9 wspomnianej dyrektywy, jak i z motywu 10 wspomnianego rozporządzenia wynika, iż prawodawca Unii zmierzał do uzależnienia utrzymania praw związanych ze znakiem towarowym, odpowiednio, krajowym i wspólnotowym od warunku stanowiącego, że znak ten będzie rzeczywiście używany. Zatem wspólnotowy znak towarowy, który nie jest używany, mógłby utrudniać konkurencję, ograniczając zakres oznaczeń, które mogą być zarejestrowane przez inne podmioty jako znaki towarowe, i pozbawiając konkurentów możliwości korzystania z takiego lub podobnego znaku w toku wprowadzania na rynek wewnętrzny towarów lub usług identycznych z oznaczonymi danym znakiem lub do nich podobnych. W konsekwencji nieużywanie wspólnotowego znaku towarowego może również powodować ograniczenie swobody przepływu towarów i swobody świadczenia usług.

   (por. pkt 28, 31, 32, 58; sentencja)

2.  Artykuł 15 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego należy interpretować w ten sposób, że oceny wymogu, zgodnie z którym znak towarowy powinien być „rzeczywiście używany [...] we Wspólnocie” w rozumieniu tego przepisu, należy dokonać w oderwaniu od granic terytoriów państw członkowskich.

   Z łącznej analizy motywów 2, 4 i 6 tego rozporządzenia wynika, że poprzez pozwolenie przedsiębiorstwom na dostosowanie swojej działalności gospodarczej do skali wspólnotowej i prowadzenie jej bez przeszkód rozporządzenie zmierza do zniesienia bariery terytorialności praw, jakie ustawodawstwa państw członkowskich przyznają właścicielom znaków towarowych. Wspólnotowy znak towarowy pozwala więc właścicielowi na odróżnienie jego towarów lub usług w ten sam sposób w całej Wspólnocie bez względu na granice. Natomiast przedsiębiorstwa, które nie chcą chronić swoich znaków towarowych na poziomie wspólnotowym, mogą korzystać z systemu krajowych znaków towarowych, bez konieczności zgłaszania należących do nich znaków towarowych jako wspólnotowych.

   Chociaż wprawdzie uzasadnione jest oczekiwanie, iż wspólnotowy znak towarowy – jako że korzysta z bardziej rozległej ochrony terytorialnej niż krajowy znak towarowy – powinien być używany na obszarze większym niż jedno państwo członkowskie, aby mógł zostać uznany za rzeczywiście używany, to jednak nie można wykluczyć, że w niektórych okolicznościach rynek towarów lub usług, dla których wspólnotowy znak towarowy został zarejestrowany, będzie faktycznie ograniczony do obszaru jednego państwa członkowskiego. W takim przypadku używanie wspólnotowego znaku towarowego na tym obszarze spełniałoby jednocześnie warunek rzeczywistego używania wspólnotowego znaku towarowego i rzeczywistego używania krajowego znaku towarowego.

   Tylko w przypadku gdy sąd krajowy stwierdzi, uwzględniwszy wszystkie okoliczności faktyczne sprawy, że używanie w państwie członkowskim było niewystarczające, aby stanowiło rzeczywiste używanie we Wspólnocie, wciąż będzie można dokonać konwersji wspólnotowego znaku towarowego na zgłoszenie krajowego znaku towarowego w drodze zastosowania wyjątku przewidzianego w art. 112 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009.

   Nawet jeśli można zasadnie spodziewać się, że wspólnotowy znak towarowy będzie używany na większym obszarze niż krajowe znaki towarowe, to nie jest konieczne, by takie używanie było rozległe pod względem geograficznym w celu uznania go za rzeczywiste, ponieważ takie uznanie zależy zwykle od właściwości danych towarów lub usług na właściwym rynku.

   Ze względu na to, że ocena rzeczywistego charakteru używania znaku towarowego opiera się na całości okoliczności faktycznych wykazujących, że używanie tego znaku towarowego w handlu pozwala utworzyć bądź zachować udziały w rynku towarów lub usług, dla których ten znak towarowy został zarejestrowany, nie jest możliwe ustalenie a priori i w sposób abstrakcyjny, jaki zakres terytorialny winien zostać przyjęty, by można było stwierdzić, czy używanie wspomnianego znaku towarowego ma rzeczywisty charakter. Nie można więc ustanowić zasady de minimis, która uniemożliwiałaby sądowi krajowemu dokonanie oceny wszystkich okoliczności zawisłego przed nim sporu.

   (por. pkt 40, 50, 51, 54, 55, 57; sentencja)

3.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 46)