Keywords
Summary

Keywords

1. Zbliżanie ustawodawstw – Reklama i sponsorowanie wyrobów tytoniowych – Dyrektywa 2003/33

(dyrektywa 2003/33 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 3, 4 i 8)

2. Zbliżanie ustawodawstw – Reklama i sponsorowanie wyrobów tytoniowych – Dyrektywa 2003/33

(dyrektywa 2003/33 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 3 ust. 1)

3. Zbliżanie ustawodawstw – Środek mający na celu polepszenie funkcjonowania rynku wewnętrznego – Podstawa prawna – Artykuł 95 WE

(art. 95 WE i 152 WE)

4. Zbliżanie ustawodawstw – Reklama i sponsorowanie wyrobów tytoniowych – Dyrektywa 2003/33

(dyrektywa 2003/33 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 3 i 4)

Summary

1. Zakaz reklamy i sponsorowania na rzecz wyrobów tytoniowych w mediach drukowanych, w usługach społeczeństwa informacyjnego oraz programach radiowych, przewidziany w art. 3 i 4 dyrektywy 2003/33 w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich odnoszących się do reklamy i sponsorowania wyrobów tytoniowych, mógł zostać ustanowiony na podstawie art. 95 WE.

W istocie w odniesieniu przede wszystkim do produktów prasowych i innych mediów drukowanych w dniu wydania dyrektywy 2003/33 w ustawodawstwie krajowym państw członkowskich istniały rozbieżności w zakresie reklamy wyrobów tytoniowych mogące stanowić przeszkodę w swobodzie przepływu towarów oraz świadczenia usług. Podobne wnioski narzucają się w odniesieniu do reklamy wyrobów tytoniowych w radiu oraz za pośrednictwem usług społeczeństwa informacyjnego, jak również w odniesieniu do sponsorowania przez przedsiębiorstwa z sektora tytoniowego audycji radiowych. Liczne państwa członkowskie wydały już przepisy w tej dziedzinie lub zamierzały to zrobić. Biorąc pod uwagę wzrost społecznej świadomości szkodliwych dla zdrowia skutków używania wyrobów tytoniowych, wydaje się prawdopodobne pojawienie się w przyszłości nowych przeszkód w wymianie handlowej lub swobodzie świadczenia usług z racji ustanowienia, odzwierciedlających tę ewolucję, nowych uregulowań mających na celu skuteczniejsze zniechęcanie do używania tych wyrobów.

Ponadto art. 3 i 4 dyrektywy 2003/33 mają rzeczywiście na celu poprawę warunków funkcjonowania rynku wewnętrznego. Zakaz reklamy i sponsorowania na rzecz wyrobów tytoniowych w prasie i w innych mediach drukowanych zawarty w art. 3 ust. 1 tej dyrektywy ma bowiem na celu zapobieżenie tworzeniu w uregulowaniach krajowych poszczególnych państw członkowskich przeszkód w wewnątrzwspólnotowym przepływie produktów prasowych. Ze swej strony art. 3 ust. 2 i art. 4 ust. 1 tej dyrektywy zakazujące reklamy wyrobów tytoniowych za pośrednictwem usług społeczeństwa informacyjnego oraz w programach radiowych mają na celu wspieranie swobody rozprowadzania programów radiowych oraz swobody wypowiedzi za pośrednictwem usług społeczeństwa informacyjnego. Podobnie, zakazując sponsorowania audycji radiowych przez przedsiębiorstwa, których główna działalność polega na produkcji lub sprzedaży wyrobów tytoniowych, art. 4 ust. 2 ma na celu zapobieżenie tworzeniu w uregulowaniach krajowych poszczególnych państw członkowskich przeszkód w swobodzie świadczenia usług. Ponadto cel dyrektywy w postaci poprawy warunków funkcjonowania rynku wewnętrznego został wyrażony w jej art. 8, zgodnie z którym państwa członkowskie nie zakazują ani nie utrudniają swobodnego przepływu produktów i świadczenia usług zgodnych z tą dyrektywą.

Wreszcie zakaz wprowadzony w art. 3 i 4 dyrektywy ogranicza się do określonych form reklamy lub sponsorowania i nie stanowi zakazu o charakterze generalnym.

(por. pkt 55, 61, 65, 71, 73–78, 87, 88)

2. Wyrażenie „wydawnictwa”, użyte w art. 3 ust. 1 dyrektywy 2003/33 w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich odnoszących się do reklamy i sponsorowania wyrobów tytoniowych, obejmuje jedynie wydawnictwa tego rodzaju jak gazety i czasopisma, przy czym inne rodzaje publikacji nie mieszczą się w zakresie stosowania zakazu reklamy przewidzianego w tym przepisie. Wykładnię tę potwierdza motyw czwarty tej dyrektywy, w którym wskazuje się na istnienie poważnego niebezpieczeństwa wystąpienia przeszkód w swobodnym przepływie na rynku wewnętrznym gazet i czasopism, wynikającego z przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich zakazujących reklamy lub ograniczających reklamę wyrobów tytoniowych w tych środkach masowego przekazu. W tym samym motywie stwierdzono, że zapewnienie swobodnego przepływu tych produktów na rynku wewnętrznym wymaga ograniczenia na nim reklamy wyrobów tytoniowych do czasopism nieprzeznaczonych dla masowego odbiorcy.

(por. pkt 84–86)

3. W przypadku spełnienia warunków zastosowania art. 95 WE jako podstawy prawnej ustawodawca wspólnotowy nie może zostać pozbawiony możliwości powołania się na to postanowienie z tego względu, iż kwestia zdrowia publicznego jest rozstrzygająca dla podejmowanych decyzji.

W istocie art. 95 ust. 3 WE wymaga wprost zapewnienia, przy dokonywaniu harmonizacji, wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego. Ponadto art. 152 ust. 1 akapit pierwszy WE nakazuje zapewnić wysoki poziom ochrony zdrowia ludzkiego przy określaniu i wdrażaniu wszelkich polityk i działań Wspólnoty.

Wreszcie art. 152 ust. 4 lit. c) WE wyklucza wprawdzie wszelką harmonizację przepisów ustawowych i wykonawczych państw członkowskich mających na celu ochronę i poprawę zdrowia ludzkiego, postanowienie to nie oznacza jednak, że przepisy harmonizacyjne wydane na podstawie innych postanowień traktatu nie mogą mieć wpływu na ochronę zdrowia ludzkiego.

(por. pkt 92–95)

4. Artykuły 3 i 4 dyrektywy 2003/33 w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich odnoszących się do reklamy i sponsorowania wyrobów tytoniowych nie naruszają zasady proporcjonalności, ponieważ można je uznać za stosowne do celu, jakiemu mają służyć, czyli harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w dziedzinie reklamy i sponsorowania wyrobów tytoniowych. Ponadto, biorąc pod uwagę ciążący na ustawodawcy wspólnotowym obowiązek zapewnienia wysokiego poziomy ochrony zdrowia, nie wykraczają one poza zakres niezbędny do osiągnięcia tego celu.

Po pierwsze bowiem, zakaz reklamy wyrobów tytoniowych w mediach drukowanych wprowadzony w art. 3 tej dyrektywy nie dotyczy wydawnictw przeznaczonych dla odbiorców profesjonalnych z sektora tytoniowego ani wydawanych w państwach trzecich i nieprzeznaczonych co do zasady na rynek wspólnotowy. Ponadto ustawodawca wspólnotowy nie mógł zastosować mniej restrykcyjnego środka w postaci zakazu nieobejmującego wydawnictw przeznaczonych na rynki lokalne i regionalne, ponieważ tego rodzaju wyłączenie spowodowałoby niepewny i względny zakres zastosowania zakazu reklamy wyrobów tytoniowych, a w ten sposób uniemożliwiłoby osiągnięcie celu dyrektywy.

Po drugie, zakazu reklamy na rzecz wyrobów tytoniowych w usługach społeczeństwa informacyjnego oraz programach radiowych, przewidzianego w art. 3 ust. 2 i art. 4 ust. 1 dyrektywy, nie można uznać za nieproporcjonalny, gdyż można go w każdym razie uzasadnić potrzebą uniknięcia obchodzenia zakazu obowiązującego w mediach drukowanych poprzez zwiększone zastosowanie tych dwóch środków przekazu, możliwe ze względu na przenikanie się mediów.

Po trzecie, jeśli chodzi o zakaz sponsorowania audycji radiowych wprowadzony w art. 4 ust. 2 dyrektywy, z motywów tej dyrektywy nie wynika, by nie ograniczając tego zakazu do działalności i imprez o charakterze ponadgranicznym, ustawodawca wspólnotowy wykroczył poza przysługujący mu w tej dziedzinie zakres swobodnego uznania.

Ponadto zakaz reklamy lub sponsorowania wprowadzony w art. 3 i 4 dyrektywy nie narusza również prawa podstawowego do wolności słowa, uznanego w art. 10 europejskiej konwencji praw człowieka. Gdyby bowiem nawet założyć, że przepisy te powodują pośrednio ograniczenie wolności słowa, bez uszczerbku pozostaje wolność słowa dziennikarzy, w związku z czym ograniczenie nie dotyczy publikacji dziennikarskich.

(por. pkt 146–152, 156–158)