Sprawa C‑685/15

Online Games Handels GmbH i in.

przeciwko

Landespolizeidirektion Oberösterreich

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Landesverwaltungsgericht Oberösterreich)

Odesłanie prejudycjalne – Artykuł 49 TFUE – Swoboda przedsiębiorczości – Artykuł 56 TFUE – Swoboda świadczenia usług – Gry losowe – Ograniczające przepisy państwa członkowskiego – Sankcje administracyjne o charakterze karnym – Nadrzędne względy interesu ogólnego – Proporcjonalność – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Artykuł 47 – Prawo do skutecznej ochrony sądowej – Przepisy krajowe nakładające na sądy obowiązek ustalenia z urzędu okoliczności rozpatrywanych w ramach postępowania karno-administracyjnego – Zgodność

Streszczenie – wyrok Trybunału (druga izba) z dnia 14 czerwca 2017 r.

1. Prawa podstawowe–Karta praw podstawowych Unii Europejskiej–Zakres stosowania–Wprowadzanie w życie prawa Unii–Uregulowanie krajowe przewidujące środek stanowiący odstępstwo od podstawowej swobody zagwarantowanej przez traktat FUE–Włączenie

   (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 51 ust. 1)

2. Swoboda przedsiębiorczości–Swoboda świadczenia usług–Ograniczenia–Gry losowe–Badanie przez sąd krajowy zgodności z prawem Unii przepisów ograniczających jedną z podstawowych swobód Unii Europejskiej–Prawo do skutecznej ochrony sądowej–Obowiązek ustalenia z urzędu okoliczności zawisłej przed sądem sprawy, w ramach badania istnienia wykroczenia administracyjnego–Dopuszczalność–Przesłanka

   (art. 49 TFUE, art. 56 TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47)

1.  Artykuł 47 ust. 1 karty stanowi, że każdy, kogo prawa i wolności zagwarantowane przez prawo Unii zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka prawnego przed sądem, zgodnie z warunkami przewidzianymi w tym artykule. Artykuł 19 ust. 1 TUE nakłada ponadto na państwa członkowskie obowiązek ustanowienia środków niezbędnych do zapewnienia skutecznej ochrony sądowej, w szczególności rozumieniu art. 47 karty, w dziedzinach objętych prawem Unii (zob. podobnie wyrok z dnia 8 listopada 2016 r., Lesoochranárske zoskupenie VLK, C‑243/15, EU:C:2016:838, pkt 50 i przytoczone tam orzecznictwo). Zakres zastosowania tego postanowienia karty w odniesieniu do działań państw członkowskich został bowiem określony w jej art. 51 ust. 1, zgodnie z którym postanowienia karty mają zastosowanie do państw członkowskich tylko w sytuacji, gdy państwa te stosują prawo Unii, tak że przepis ten potwierdza utrwalone orzecznictwo Trybunału, zgodnie z którym prawa podstawowe chronione w porządku prawnym Unii znajdują zastosowanie we wszystkich sytuacjach podlegających prawu Unii, ale nie poza takimi sytuacjami (wyrok z dnia 8 listopada 2016 r., Lesoochranárske zoskupenie VLK, C‑243/15, EU:C:2016:838, pkt 51). Natomiast, jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 30 opinii, w przypadku gdy państwo członkowskie przyjmuje środek stanowiący odstępstwo od podstawowej swobody zagwarantowanej przez traktat FUE, takiej jak swoboda przedsiębiorczości lub swoboda świadczenia usług wewnątrz Unii, środek ten jest objęty zakresem prawa Unii.

   (zob. pkt 54–57)

2.  Artykuły 49 i 56 TFUE, w rozumieniu nadanym im w szczególności przez wyrok z dnia 30 kwietnia 2014 r., Pfleger i in.(C‑390/12, EU:C:2014:281) w związku z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, powinny być interpretowane w ten sposób, że nie sprzeciwiają się one krajowym przepisom proceduralnym, zgodnie z którymi w ramach postępowań administracyjnych o charakterze karnym sąd rozpatrujący sprawę zgodności z prawem Unii przepisów ograniczających jedną z podstawowych swobód unijnych, takich jak swoboda przedsiębiorczości lub swoboda świadczenia usług wewnątrz Unii, jest zobowiązany do ustalenia z urzędu okoliczności zawisłej przed nim sprawy w ramach badania istnienia wykroczenia administracyjnego, pod warunkiem że przepisy takie nie prowadzą do sytuacji, w której sąd ten jest zobowiązany do zastąpienia właściwych organów danego państwa członkowskiego, których zadaniem jest przedstawienie koniecznych dowodów pozwalających wspomnianemu sądowi na sprawdzenie, czy to ograniczenie swobód jest uzasadnione.

   W rozpatrywanej sprawie z przepisów prawa krajowego przytoczonych w pkt 3–5 i 12–20 niniejszego wyroku wynika, że decyzje organów administracyjnych mogą być przedmiotem skargi o naruszenie prawa wnoszonej do sądów administracyjnych, które orzekają co do istoty sprawy. W wykonywaniu swych zadań sąd ma obowiązek ustalenia okoliczności faktycznych zawisłej przed nim sprawy w ramach zaskarżenia i biorąc pod uwagę w taki sam sposób okoliczności łagodzące i okoliczności obciążające. W ramach tych postępowań organ administracyjny, który nałożył sankcję administracyjną o charakterze karnym, występuje w charakterze strony. Na podstawie tych tylko informacji nie ma podstaw do tego, by uznać, że taki system proceduralny może budzić wątpliwości co do bezstronności sądu krajowego w zakresie, w jakim sąd ten zobowiązany jest do dokonania ustaleń faktycznych w zawisłej przed nim sprawie nie w celu uzasadnienia oskarżenia, ale w celu ujawnienia prawdy.

   (zob. pkt 63, 64, 67; sentencja)