Strategia dotycząca zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych

W ramach strategii ustanowione zostają ramy działań, których celem jest zmniejszenie presji na środowisko, wynikającej z produkcji i zużycia zasobów naturalnych, nie wpływając negatywnie na rozwój gospodarczy. Obawy dotyczące zasobów zostaną zintegrowane z polityką w odpowiednich dziedzinach, a konkretne środki, takie jak ustanowienie centrum danych i wskaźników, europejskiego forum i międzynarodowej grupy ekspertów, zostaną wprowadzone w życie.

AKT

Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów – Strategia tematyczna w sprawie zrównoważonego wykorzystywania zasobów naturalnych [COM(2005) 670 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

Strategia wytycza kierunki działań Unii Europejskiej (UE) na kolejne 25 lat w celu bardziej efektywnego i zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych przez cały okres ich cyklu życiowego.

Celem strategii jest zredukowanie negatywnego oddziaływania na środowisko wynikającego z wykorzystywania zasobów naturalnych (wyczerpywanie zasobów i zanieczyszczenie) przy jednoczesnym poszanowaniu celów wyznaczonych podczas obrad Rady Europejskiej w Lizbonie dotyczących rozwoju gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. Aby zwiększyć wydajność tych zasobów, ograniczyć wpływ ich wykorzystywania na środowisko i zastąpić substytutami zasoby, które powodują zbyt duże zanieczyszczenie, wzięto w niej pod uwagę wszystkie sektory, które zasoby wykorzystują.

Choć na tym etapie nie określono celów ilościowych, w strategii przewidziano możliwość ich określenia w perspektywie kolejnych lat, kiedy wiedza na temat korzystania z zasobów naturalnych będzie wystarczająco zaawansowana i dostępne będą dokładniejsze wskaźniki ich rozwoju.

Integracja podejścia opartego na cyklu życiowym zasobów z istniejącą polityką

Celem strategii jest zmniejszenie negatywnych oddziaływań na środowisko we wszystkich stadiach cyklu życiowego zasobów, w tym ich wydobycia, zbiorów, korzystania i usuwania. Należy więc włączyć termin cyklu życiowego i wpływu wykorzystania zasobów naturalnych do polityki w dziedzinach, które z tym są związane.

Podejście to będzie w przyszłości systematycznie brane pod uwagę w polityce dotyczącej dziedzin związanych ze środowiskiem. W niektórych środkach, takich jak tematyczna strategia w sprawie odpadów, już znajduje ono odzwierciedlenie. Takie działania, jak zintegrowana polityka produktowa czy plan działań na rzecz technologii środowiskowych, stanowią uzupełnienie tego podejścia.

Podejście to trzeba będzie również wpisać w politykę dotyczącą wykorzystania zasobów z dziedzin innych niż środowiskowe. Odpowiednie środki już zostały przyjęte, zwłaszcza w dziedzinie transportu i energii. Odwołanie się do oceny wpływu będzie czynnikiem decydującym w niektórych sektorach przemysłu i infrastruktury.

Nowe środki ustanowione w ramach strategii

Aby wzmocnić wiedzę na temat wykorzystywania zasobów oraz jego oddziaływań na środowisko, zaproponowano w ramach strategii utworzenie zarządzanego przez Komisję centrum danych dla zasobów naturalnych. W centrum gromadzone będą informacje pochodzące od różnych organów zajmujących się oceną i badaniem (zarówno wewnątrz Komisji, jak i poza nią). Ułatwi ono wymianę informacji i ich udostępnianie decydentom politycznym.

Do roku 2008 Komisja opracuje wskaźniki służące okresowemu monitorowaniu i poddawaniu przeglądowi postępów poczynionych w osiąganiu celu strategii. Te wskaźniki służyć będą do pomiaru postępu skuteczności wykorzystywania zasobów, w jaki sposób rozdziela się wykorzystywanie zasobów i jego wpływ na środowisko, jak również w jaki sposób rozdziela się negatywny wpływ na środowisko i wzrost gospodarczy.

Państwom członkowskim proponuje się opracowanie środków i programów na poziomie krajowym (zwłaszcza w zakresie nauczania, szkoleń lub zachęt finansowych). Aby im to ułatwić, ustanowione zostanie forum wymiany informacji złożone z przedstawicieli państw członkowskich i Komisji oraz ewentualnie innych zainteresowanych osób.

Komisja zaproponuje ustanowienie międzynarodowej grupy ekspertów we współpracy z właściwymi organizacjami międzynarodowymi, zwłaszcza Programem Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP) (EN) (ES) (FR). Obowiązkiem grupy będzie przede wszystkim pogłębianie wiedzy o zasięgu globalnym zrównoważonego wykorzystania zasobów oraz udzielanie porad naukowych państwom uprzemysłowionym i rozwijającym się.

Kontekst

Aktualne tempo wykorzystania zasobów i wpływu na środowisko, jaki mu towarzyszy, narusza równowagę ekologiczną: pomimo poprawy technicznej wzrost wykorzystania zasobów naturalnych następował szybciej niż osiągnięte postępy odnośnie do ochrony środowiska lub zyski z wydajności. Wraz z rozwojem przemysłowym takich państw, jak Chiny czy Indie, tendencja będzie się prawdopodobnie nasilać. Ryzyko wyczerpania zasobów i zanieczyszczenie spowodowane ich wykorzystaniem stanowi więc coraz większe zagrożenie dla naszego środowiska.

Aby odwrócić tendencje niezrównoważonego wykorzystania zasobów oraz powstrzymać degradację środowiska naturalnego i utrzymać niezbędne funkcje, jakie pełnią zasoby naturalne, polityka ochrony środowiska musi wyjść poza zwykłą kontrolę zanieczyszczeń (kontrolowanie szkodliwych emisji i odpadów).

Strategia ta, dzięki podejściu opartemu na cyklu życiowym zasobów i zbieraniu wiarygodnych informacji, powinna przyczynić się do ekologicznie racjonalnego wykorzystania zasobów oraz umożliwić transformację w kierunku bardziej zrównoważonej produkcji i konsumpcji.

Strategia dotycząca zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych jest jedną z siedmiu strategii tematycznych przewidzianych w szóstym wspólnotowym programie działań w zakresie środowiska naturalnego przyjętym w 2002 r.

AKTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji z dnia 1 października 2003 r. zatytułowany „Strategia tematyczna w sprawie zrównoważonego wykorzystywania zasobów naturalnych” [COM(2003) 572 – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym]. UE określa główne zasady pozwalające opracować europejską strategię, której celem jest ograniczenie wpływu eksploatacji zasobów na środowisko w oparciu o stan tych zasobów i obowiązującej polityki.

Ostatnia aktualizacja: 16.12.2005