Rozporządzenie, określane mianem rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego, zmienione rozporządzeniem (UE) 2023/857, ma na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych* z sektorów transportu krajowego (z wyłączeniem lotnictwa), budownictwa, rolnictwa, drobnego przemysłu i odpadów. Sektory te odpowiadają za prawie 60% ogółu emisji w Unii Europejskiej (UE).
W tym celu rozporządzenie ustanawia cele na 2030 rok w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych w państwach członkowskich UE. Określa również zasady ustalania rocznych limitów emisji gazów cieplarnianych, wyrażonych w rocznych uprawnieniach do emisji, na lata 2021-2030, które stopniowo prowadzą do osiągnięcia wyżej wymienionych celów. Rozporządzenie to stanowi część zbioru strategii i działań mających na celu ograniczenie emisji w UE o co najmniej 55% do 2030 roku, zgodnie z wymogami rozporządzenia (UE) 2021/1119 określanego mianem europejskiego prawa o klimacie (zob. streszczenie), które nadało unijnemu celowi osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku prawnie wiążący charakter.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Nie wszystkie państwa członkowskie dążą do tego samego celu na 2030 rok. Rozporządzenie rozkłada odpowiedzialność za redukcję emisji gazów cieplarnianych zgodnie z zasadami sprawiedliwości i racjonalności ekonomicznej.

Do 2030 roku państwa członkowskie muszą zmniejszyć swoje poziomy emisji gazów cieplarnianych z 2005 roku o wartość procentową określoną w kolumnie 2 załącznika I, która wynosi od 10% (Bułgaria) do 50% (Dania, Niemcy, Luksemburg, Finlandia i Szwecja).

Komisja Europejska jest uprawniona do przyjmowania aktów wykonawczych określających indywidualne roczne przydziały uprawnień do emisji państw członkowskich na lata 2021-2030, wyrażone w tonach ekwiwalentu CO₂, zgodnie z trajektoriami liniowymi określonymi w rozporządzeniu. Biorąc pod uwagę fakt, że cele na 2030 rok i system ścieżek prowadzących do ich osiągnięcia zostały zmienione w 2023 roku, Komisja zmieni w 2023 roku decyzję wykonawczą Komisji (UE) 2020/2126, aby zaktualizować liczbę uprawnień do emisji przypisanych państwom członkowskim w latach 2023-2030.

Przepisy o elastyczności zawarte w zmienionym rozporządzeniu umożliwiają państwom członkowskim:

wypożyczenia, w ramach określonych limitów, uprawnień do emisji z następnego roku w celu pokrycia nadwyżki emisji w danym roku;
zaoszczędzenia, po spełnieniu określonych warunków, nadwyżki uprawnień do emisji do wykorzystania w kolejnym roku;
przekazanie do 10% (w latach 2021–2025) oraz do 15% (w latach 2026–2030) rocznego przydziału innemu państwu członkowskiemu;
kompensować, z zastrzeżeniem spełnienia określonych warunków, wszelkie nadwyżki swoich emisji poprzez pochłanianie gazów cieplarnianych wynikające z użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i gospodarki leśnej ( zgodnie z rozporządzeniem LULUCF).

Dziewięć państw członkowskich (wymienionych w załączniku II: Belgia, Dania, Irlandia, Luksemburg, Malta, Niderlandy, Austria, Finlandia i Szwecja) może anulować ograniczony odsetek swoich uprawnień w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji do łącznego maksymalnego poziomu 100 milionów ton ekwiwalentu CO₂, aby zrekompensować zbyt wysokie emisje w sektorach podlegających rozporządzeniu ESR. Państwa członkowskie muszą powiadomić Komisję do dnia 31 grudnia 2023 roku, jeśli zamierzają skorzystać lub kontynuować korzystanie z ograniczonego umarzania uprawnień w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji.

Komisja przeprowadzi kontrole zgodności w 2027 roku ( dotyczące emisji w latach 2021-2025) i 2032 roku ( dotyczące emisji w latach 2026-2030). Jeśli kontrole te wykażą, że w danym roku, po wykorzystaniu wyżej wymienionych mechanizmów elastyczności, państwo członkowskie nie ma wystarczających przydziałów emisji, aby pokryć wszystkie swoje emisje gazów cieplarnianych, nadwyżka emisji zostanie pomnożona przez 1,08, a wynik zostanie dodany do emisji wygenerowanych w kolejnym roku.

Państwa członkowskie, które spełniają określone kryteria dotyczące produktu krajowego brutto i emisji gazów cieplarnianych, mogą otrzymać ograniczoną liczbę przydziałów z rezerwy bezpieczeństwa zawierającej do 105 milionów ton ekwiwalentu CO₂, aby zrekompensować emisje, które mogą wytworzyć przekraczając swoje cele na 2030 rok.

Komisja:

dostosowuje i publikuje roczne limity emisji dla każdego państwa członkowskiego;
zapewnia dokładną kontrolę, za pośrednictwem rejestru Unii, przestrzegania zasad rozporządzenia;
weryfikuje rozporządzenie i przedkłada sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu oraz Radzie Unii Europejskiej w ciągu 6 miesięcy od każdego globalnego przeglądu przeprowadzonego w ramach porozumienia paryskiego (zob. streszczenie). Sprawozdanie to będzie zawierało w szczególności ocenę zapotrzebowania na dodatkowe polityki i środki UE w związku z koniecznymi redukcjami emisji gazów cieplarnianych w ramach na okres po 2030 roku, a w stosownych przypadkach mogą mu towarzyszyć wnioski ustawodawcze.

Rozporządzenie (UE) 2018/842 zmienia również rozporządzenie (UE) nr 525/2013, które zostało następnie uchylone i zastąpione rozporządzeniem (UE) 2018/1999 – zob. streszczenie.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie (UE) 2018/842 ma zastosowanie od 09 lipca 2018 r.

Rozporządzenie zmieniające (UE) 2023/857 ma zastosowanie od 16 maja 2023 r.

KONTEKST

Rozporządzenie to jest kolejnym krokiem na drodze do realizacji wcześniejszego zobowiązania UE wynikającego z porozumienia paryskiego, dotyczącego redukcji emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 40% do 2030 roku w porównaniu z poziomami z 1990 roku.

Sektory objęte zakresem rozporządzenia obejmują niemal 60 % łącznych krajowych emisji w UE.

Więcej informacji:

Wspólny wysiłek redukcyjny w latach 2021–2030: cele i elastyczność (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

Emisje gazów cieplarnianych. Emisje dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu, fluorowęglowodorów, perfluorowęglowodorów, trójfluorku azotu i heksafluorku siarki.

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie wiążących rocznych redukcji emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie od 2021 r. do 2030 r. przyczyniających się do działań na rzecz klimatu w celu wywiązania się z zobowiązań wynikających z Porozumienia paryskiego oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 156 z 19.6.2018, s. 26–42).

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) 2018/842 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 („Europejskie prawo o klimacie”) (Dz.U. L 243 z 9.7.2021, s. 1–17).

Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2020/2126 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ustalenia rocznych limitów emisji państw członkowskich na lata 2021–2030 zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 (Dz.U. L 426 z 17.12.2020, s. 58–64).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 i (WE) nr 715/2009, dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE, 98/70/WE, 2009/31/WE, 2009/73/WE, 2010/31/UE, 2012/27/UE i 2013/30/UE, dyrektyw Rady 2009/119/WE i (EU) 2015/652 oraz uchylenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 1–77).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/841 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie włączenia emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w wyniku działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem do ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030 i zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 oraz decyzję nr 529/2013/UE (Dz.U. L 156 z 19.6.2018, s. 1–25).

Zob. tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 11.12.2023

Top

All