Operacja wojskowa Unii Europejskiej na Morzu Śródziemnym (operacja IRINI prowadzona na Morzu Śródziemnym przez siły morskie pod dowództwem Unii Europejskiej)

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Decyzja (WPZiB) 2020/472 w sprawie operacji wojskowej Unii Europejskiej na Morzu Śródziemnym

JAKIE SĄ CELE DECYZJI?

• Na mocy decyzji ustanawia się operację IRINI (z greckiego „pokój”) prowadzoną na Morzu Śródziemnym przez siły morskie pod dowództwem Unii Europejskiej (EUNAVFOR MED). Jej głównym celem jest wdrażanie embarga na broń nałożonego na Libię w wydanych przez Radę Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych rezolucjach 1970 (2011), 2292 (2016) i 2473 (2019) z wykorzystaniem jej wojskowych zasobów powietrznych, satelitarnych i morskich.
• Zadania drugorzędne operacji IRINI są następujące:
  • zapobieganie nielegalnemu wywozowi z Libii ropy naftowej;
  • rozwój i szkolenie libijskiej straży przybrzeżnej i marynarki w obszarze zadań związanych z egzekwowaniem prawa, w szczególności aby zapobiegać przemytowi ludzi i handlowi ludźmi;
  • pomoc w ukróceniu przemytu ludzi i handlu ludźmi w drodze gromadzenia informacji i patrolowania na morzu pełnym.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

W celu wdrożenia embarga na broń operacja IRINI:

• prowadzi działania monitorujące i gromadzi informacje na temat nielegalnego wywozu broni i materiałów powiązanych, ropy naftowej, ropy surowej i rafinowanych produktów naftowych;
• przeprowadza inspekcje statków płynących do lub z Libii, jeżeli istnieją podejrzenia, że przewożą one broń;
• przejmuje i unieszkodliwia odnalezioną broń;
• gromadzi dane osobowe osób uczestniczących w przemycie;
• dzieli się zgromadzonymi informacjami z odpowiednimi organami krajowymi, unijnymi i międzynarodowymi;
• może przekierowywać statki łamiące embargo na broń do określonego portu;
• ustanawia komórkę ds. informacji o przestępczości, która składa się z pracowników krajowych i unijnych organów ścigania, w celu ułatwienia przetwarzania zgromadzonych informacji.

Decyzja (WPZiB) 2021/542 zmienia decyzję (WPZiB) 2020/472 i doprecyzowuje ustalenia dotyczące unieszkodliwiania broni i powiązanego sprzętu wojskowego przejętych podczas wprowadzania w życie embarga Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) na broń wobec Libii, w tym przechowywania, niszczenia i przekazywania przejętych przedmiotów państwu członkowskiemu UE lub stronie trzeciej.

Europejski Instrument na rzecz Pokoju, ustanowiony na mocy decyzji (WPZiB) 2021/509 – zob. streszczenie, ponosi koszty przechowywania i unieszkodliwiania broni i powiązanego sprzętu wojskowego przejętych przez operację IRINI na jej obszarze prowadzenia operacji, co obejmuje koszty dotyczące niezbędnych usług portowych. Ten instrument pokrywa również koszty wszelkich zobowiązań finansowych wynikających z przekierowania statku lub z dalszych działań związanych z transportem, przechowywaniem i unieszkodliwianiem przejętych przedmiotów, z wyjątkiem przypadków rażącego niedbalstwa lub umyślnego naruszenia przepisów przez państwo członkowskie pomagające w unieszkodliwianiu lub przez podmioty działające w jego imieniu.

Kontrolę polityczną i kierownictwo strategiczne nad operacją IRINI sprawują wymienione poniżej podmioty.

• Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, który co cztery miesiące potwierdza upoważnienie do prowadzenia operacji i regularnie składa sprawozdania rządom państw UE.
• Komitet Wojskowy UE (ustanowiony decyzją 2001/79/WPZiB), który monitoruje operację.
• Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, który:
  • zapewnia spójność operacji IRINI z ogólną polityką zagraniczną UE, w tym z jej programami rozwojowymi i pomocą humanitarną;
  • odgrywa rolę głównego punktu kontaktowego z ONZ i innymi podmiotami międzynarodowymi i dwustronnymi, w tym państwami regionu;
  • może przekazywać informacje niejawne UE i informacje jawne UE państwom nienależącym do UE oraz podmiotom zewnętrznym, takim jak Międzynarodowy Trybunał Karny, ONZ i Interpol.

Pierwotny mandat operacji IRINI wygasł 31 marca 2021 r. Na mocy decyzji zmieniającej (WPZiB) 2023/653 mandat ten przedłużono do 31 marca 2025 r.

Dowództwo operacji IRINI znajduje się w Rzymie, a jej dowódcą jest kontradmirał Stefano Turchetto.

OD KIEDY DECYZJA MA ZASTOSOWANIE?

Decyzja ma zastosowanie od 31 marca 2020 r.

KONTEKST

• Uczestnicy berlińskiej konferencji w sprawie Libii, która odbyła się 19 stycznia 2020 r., zobowiązali się do pełnego respektowania i wdrażania embarga na broń nałożonego na mocy różnych rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ.
• 17 lutego 2020 r. państwa członkowskie UE postanowiły o uruchomieniu na Morzu Śródziemnym nowej operacji mającej na celu wdrożenie nałożonego przez ONZ embargo na broń.
• Jednocześnie UE postanowiła, w decyzji (WPZiB) 2020/471, o zakończeniu z dniem 31 marca 2020 r. operacji EUNAVFOR MED SOPHIA. Ta operacja została uruchomiona 22 czerwca 2015 r. jako element ogólnego podejścia UE w dziedzinie migracji.
• Więcej informacji:
  • UE uruchamia operację IRINI, by egzekwować embargo na broń wobec Libii – komunikat prasowy (Rada Unii Europejskiej).

GŁÓWNY DOKUMENT

Decyzja Rady (WPZiB) 2020/472 z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie operacji wojskowej Unii Europejskiej na Morzu Śródziemnym (EUNAVFOR MED IRINI) (Dz.U. L 101 z 1.4.2020, s. 4–10).

Kolejne zmiany decyzji (WPZiB) 2020/472 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Decyzja Rady (WPZiB) 2021/509 z dnia 22 marca 2021 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju oraz uchylenia decyzji (WPZiB) 2015/528 (Dz.U. L 102 z 24.3.2021, s. 14–62).

Decyzja Rady (WPZiB) 2020/471 z dnia 31 marca 2020 r. uchylająca decyzję (WPZiB) 2015/778 w sprawie operacji wojskowej Unii Europejskiej w południowym rejonie środkowej części Morza Śródziemnego (operacja EUNAVFOR MED SOPHIA) (Dz.U. L 101 z 1.4.2020, s. 3).

Ostatnia aktualizacja: 20.03.2023